|
2003
|
|
|
Baina zetan indartu da gure berbetea etxeetan eta kaleetan? Gramatikak, hiztegiak, ikastolak eta ikastaroak,
|
euskerearen
aldeko ibilaldi eta jaiak e.a., sinistu be ez egiteko moduan ugaritu dira, bai. Gure gizartean izen ona jadetsi dau euskereak, euskera jakitea harrotasun bihurtu da... eta baita ogibidea errezago irabazteko ate zabala be.
|
|
|
Lekukotasun aldetik daben balio handiagaitik. Gerraoste iluneko
|
euskerearen
aldeko lan ixilaren eta eleizan euskeraz egin dan lanaren (Bilboko urian, berbarako) testigantza parebakoa zalako.
|
|
2006
|
|
|
Nafarroan, ostera, datorren urteko hauteskundeen jiran, UPN tarteko egongo ez den bestelako gobernua eratzeko itxaropena dagoenean, euskarak lehenbiziko pisura iristeko zailtasunak dituenean, horretara iristeko bidea egin ordez, hogeita hamargarren pisuaren bentanetan jarriko ote da indarra,
|
euskararen inguruan
aldeko iritziak bil daitezen ezinezko bihurtuz, hiztun kopurua emendatzeko urratsei, apalenak direnei bada ere, duela zenbait urte bezala, ateak berriro itxiz. Eta Iparraldean, euskararen aldeko hizkuntza politika bat gorpuztuz joateko abagunea ireki delarik, diren aukerak, lankidetzarako heldulekuak ez ote dira baliatuko direnak direlako gurdi horri tiraka ari zaizkienak?
|
|
2009
|
|
|
Eztabaida taldeen bidez, lagun taldekideek dituzten euskararekiko uste, jarrera, sentipen eta esperientziak jaso dira. Horrela, ideia askotarikoak, konplexuak eta aberatsak batu dira; batzuk
|
euskararen
aldekoagoak, beste batzuk kritikoagoak.
|
|
2010
|
|
|
(Amorrortu, Ortega, Idiazabal eta Barreña, 2009: 302) pentsatzekoa da euskaldunen artean nagusia den framinga erdaldunengan ohikoa dena baina baikorragoa eta
|
euskararen
aldekoagoa izango dela; baita erdaldunen artean badaude euskaltzale sutsuak ere. baina, egia da, halaber, euskaldunak gutxiengoa direla eta, hortaz, erdaldunek partekatzen duten hizkuntza politikaren gertaeren edo egoeraren interpretazioa dela gizartean pisu handien izan dezakeena.
|
|
|
lehentasunezkoa, bigarren mailakoa, bazterrekoa ala hutsaren hurrengoa. dena den, komunikabideez pluralean hitz egitea ezer gutxi esatea da, komunikabideak asko eta oso ezberdinak direlako. horregatik, egunkariz egunkari, irratiz irrati, telebistaz telebista, blogez blog, sare sozialez sare sozial..., aztertu litzateke euskarak agendan duen lekua. badago zer eginik, beraz! euskararen etorkizunerako desegokia litzateke komunikabideetan, oro har, edo horietako batzuetan inoiz ez agertzea. hori gertatuz gero, komunikabide horien audientzietarako euskara ez zen existituko, ez, behiPentsatzekoa da euskaldunen artean nagusia den framinga erdaldunengan ohikoa dena baina baikorragoa eta
|
euskararen
aldekoagoa izango dela; baita erdaldunen artean badaude euskaltzale sutsuak ere. Baina, egia da, halaber, euskaldunak gutxiengoa direla eta, hortaz, erdaldunek partekatzen duten hizkuntza politikaren gertaeren edo egoeraren interpretazioa dela gizartean pisu handien izan dezakeena.
|
|
2011
|
|
|
Julen Arexolaleiba eta Jose Manuel odriozola izan dira, oker ez banago, zezen horri adarretatik estuen heldu diotenak. Julen Arexolaleibaren esanean" egungoa baino bidezidor zabalagoa behar dugu konpartimentazio sozio funtzionalean (k→B= k+ B eskeman den denok bai) ahalik eta garatuen bizitzeko gure identitate euskaldun eleaniztuna". oraingoa baino
|
euskararen
aldekoago den konpartimentazioa behar da, euskara bizirik aterako bada. Baina elebitasun soziofuntzionalki (eta agian, hori ez du ordea zehazki esan, territorialki) konpartimentatuaren asmoa bidezkoa iruditzen zaio Juleni31.
|
|
2012
|
|
|
Emaitza horiek eta hona ekarri ez ditugun beste batzuk aintzat hartuta, lehen aipatu ditugun hiru kluster edo iritzi taldetan sailkatu zituzten ikerlariek EAEko erdaldunak(" aldekoagoak"," bai bainakoak"," kritikoagoak"), eta haiek aztertuta, honako beste emaitza hauek eskuratu zituzten, besteak beste:
|
euskararen
aldekoagoen artean, %80, 6k uste du euskal herritarren hizkuntza nagusia dela euskara; bai bainakoen %55ek uste du euskal herritarren hizkuntzetako bat dela euskara, ez nagusia; eta berdina uste du kritikoagoen artean %76, 7k. Aldekoagoen %97, 6k dio bere seme alabek euskara ikas dezaten ziurtatzeko dezente
|
|
2013
|
|
|
Buruan darabilgun osagai eraginkor bat gizarte sariarena litzateke..." (76 or.), eta ni ere ados nago honekin. Uste dut badaudela jadanik euskal eta
|
euskara
aldeko zenbait gizarte erakunde eta talde sariak banatzen dituztenak, azken urtetan ireki diren zenbait sariketa arlo berritan ere. Baina sari konkretu bereziak beharrezkoen ondoan, sari zabala orokorra da bultzatu beharrekoa batez ere:
|
|
2014
|
|
|
UEUren hastapenetatik tinkoa izan zen
|
euskaran
aldeko apustua. 1976ko egitaraua azaltzean, honako hau azpimarratu zuten Jazinto Iturbe eta Imanol Tapiak:
|
|
2015
|
|
|
Agirreazkunagak (1998), hain zuzen ere, patxada, orekaren bilaketa eta esparru komunak eskatzen zituen euskararen biziberritzea antolatzerako orduan, komunitate eleanitzetan integrazio soziala sustatzeko. Ondoren, botere publiko guztiei dagokie herritar guztien hizkuntza eskubideak bermatzea (Agirreazkunaga, 1998) eta orduan lortuko da euskararen normalizazioa,
|
euskararen
aldekoagoak diren baldintzak, indibidualak zein sozialak sortuz eta denboran zehar mantenduz (Mart� nez de Luna, 2013).
|
|
|
Haatik, hemen arazo politiko eta sozial bat daukagu aurrean, eta konponbidea bilatzeko modurik egokiena besteari nolabaiteko bermea eskaintzea da. Beste alde batetik, eskatzen dena ez dago errealitatetik eta gizartearen desioetatik kanpo; inkesten arabera,
|
euskarak
aldeko iritziak biltzen ditu eta. Dena den, xantaia itxurarik ez hartzeko, euskal nazionalistek kontu handiz neurtu lituzkete adierazpenak gai hori dela eta.
|
|
|
Hona ñabarduraren azalpena. Euskararen eta nazionalismoaren arteko identifikazioarekin amaitzen bada, gaia despolitizatu egingo da hein handi batez, baina
|
euskarak
aldeko legislazioak, neurriak, jarrerak eta adierazpenak behar dituenez, ezina da osorik despo1itizatzea, aurreko ekimen horietan saihestezina baita ezberdintasunak agertzea; orokortasunean ados egon arren, logikoa da aplikazio urratsetan desadostasunak azaltzea. Despolitizazioa gehiago legokioke euskararen egoera sendo eta bermatu bati; ez oraingoari.
|
|
|
Euskararen hedatze prozesu hori handitzen eta bizkortzen hasi zen XX. mendeko 80ko hamarkadan. Izan ere, diktadore Franco jenerala hil ondotik erregimen politikoaren aldaketa gertatu zen, eta horrela modua izan zen bertze hizkuntz politika berri batzuk ezartzeko,
|
euskararen
aldekoagoak. Hala, agintaritza autonomiko berrien jardunak bidea zabalagoa egin zuen euskara baliatzeko, adibidez, hezkuntzaren eremuan.
|
|
2018
|
|
|
Behingoz lurralde guztietan ditu
|
euskarak
aldeko sustapen politika publikoak. Estreinakoz, euskararen hiru eremuetako administrazioak norabide berean lerrokaturik daude; denak aurrera egiteko prest, nor bere erritmoan.
|
|
|
Liburua erdaraz bazegoen ere, Perotxegik euskaraz taxutu bertso zenbait ekarri zituen. Honen harian, eta nonbait irakurleen artean asko erdaldun eta
|
euskararen
aldekoegi aurreikusten ez zituelako, egileak ohartzen zuen gisa honetan: " Unos diran que no te entienden, otros que carece de la perfeccion del metro, y yo respondiendo por ti dire que tampoco entiendo de poesia, porque la sublimidad de tu esencia excede a todas las sentencias de los poetas profanes".
|
|
2019
|
|
|
Arnasguneei begirako planteamenduetan, beraz, ezinbestekoa izango da arnasguneentzat erreferentzia nagusi diren herriburuak eta testuinguru zabalagoak ere aintzat hartzea. zabaldu eta sendotu egingo dira eta tolosatik arnasguneetara hedatzen den eragin linguistikoa (bikoteak, lana, aisialdia...) gero eta
|
euskararen
aldekoagoa izango da. herriburuen eragina, noski, oso desberdina izango da herri txikiz inguraturiko tolosan edo guztiz egitura sozio demografiko desberdina duten Lea artibain edo debagoienan. eta arnasguneen bilakaera, bestalde, euskararen bilakaera orokorraren baitan kokatuko da ezinbestean. arnasguneei begirako planteamenduetan, beraz, ezinbestekoa izango da arnasguneentzat erreferentzia nagus...
|
|
2022
|
|
|
Sinismen bat geneukan, baina langa gaindiezina da Auzitegi Konstituzionala. Hori bai, ez daukat zalantzarik askoz hizkuntza politika sendoagoa, trinkoagoa eta
|
euskararen
aldekoagoa egin daitekeela.
|
|
|
" Euskereak batzean gaitu" lelopean ospatuko da
|
euskerearen
aldeko jaia Igorren. Gainera, Inbiu kanta barria be aurkeztuko da eguerdian.
|
|
|
Goizez, 11:00etatik aurrera umeentzako jolas eta tailerrak egongo dira, Panpotx kultur alkartearen eskutik. 11:30ean,
|
euskerearen
aldeko kartel eta pankartak egiteko materiala banatuko da, holan, kuadrillak be animau gura izan ditue gero kartelak herritik eskegiteko. Goizeko atzen ekintzea Inbiuren kanta barriaren aurkezpena izango da, bazkalaurretik.
|
|
2023
|
|
|
Zupiriak ontzat jo du: ' Gizartea gero eta
|
euskararen
aldekoagoa da'».
|
|
|
Azken boladan,
|
euskarak
aldeko dituen hainbat ekimen egin dira gure euskal herrietan, Euskaraldia, Pantailak Euskaraz, Durangoko Azoka eta auskalo zenbat gehiago. Horiek guztiak dira han hemen euskara biziberritu, sendotu, indartu dadin.
|
|
|
Izan ere, euskararen erabilera altua den inguruetan, euskarak komunikatzeko eta baita komunitatearen parte sentitzeko ere balio lezake. Bultzada subjektibo hori, alabaina, nekez sortuko da euskararen erabilera hain nabaria ez denean.3
|
Euskararekiko
aldeko sentimendua erakutsi arren, benetan zaila da migratzaile batek halako eremuetan euskara ikastea, are gehiago herri mugimenduetan euretan ere gaztelania edo frantsesa nagusi direnean. Etorri berritan bertako hizkuntza ikasi beharra dago; baina hizkuntza bat baino gehiago egonda, nondik hasi?
|