|
2000
|
|
|
Laburbiltzeko eta gurera bueltatuz. Gure helburua denon euskara maila jasotzea da, denok
|
euskara
ona egiteko. Batuaren aldeko aukera dugu baina ahalik eta batu hurbilenekoa.
|
|
|
Gaur onartzen da alor berdetik kanpo sortu garenok, amaren altzoan euskara ikasi ez dugunok, horiek ere Euskal Herriko jendea garela. Bestalde, arabar gazteek, euskara ikastolan edota euskaldun berrien familian ikasitakoek, Gipuzkoa edo Bizkaiko gazte gehienen fonetika daukate, eta hori
|
euskararen
onerako ez bada, bai behintzat euskaldunen integraziorako.
|
|
|
Lankidetza hori bideratzeko lehenengo urratsak ematen hasita gaude: dagoeneko proiektua landuta daukagu eta inguruko udaletara jo dugu horren berri emateko
|
euskararen
onerako den lehentasun honetan bat etorriko garen esperantzarekin.
|
|
|
Hori erlatiboa da. Publikatzen dena baino ehun aldiz gehiago argitaratuko balitz ere,
|
euskararentzat
ona litzateke. Baina ez dago nahikoa diru eta idazle hori egiteko.
|
|
2001
|
|
|
Guztiarekin ere, konpromisoak, lehen esan bezala, ez zuen garaian irakurterraz eta
|
euskararen
onerako gerta zitezkeen nobelen argitalpena ekarri. Konpromisoa euskaraz idaztearekin soilik lotuta egonik, ordura artean indarrean zeuden modaz pasatako eredu literario zaharkituak baztertu zituzten.
|
|
|
Ez zaizkigu erdaratikoak atsegin, badakit, baina zein da gure helburua? Geure buruaren atsegina ala
|
euskararen
ona eta bizia?
|
|
|
Orduan, bada, baturakoa erdi batu bihurturik eta batasunaren berria bazterretan zabaldu ondoan, bazirudien Aita Altunak ere atseden har zezakeela, lan larrien ekoizpena ederki biribildurik inguruan zuela. Ez da horrela izan, inondik ere, eta
|
euskararen
onerako ez da horrelakorik gertatu. Gogoan baitzuen lehengo asmo hura, presak eta premiak berantarazia bazuten ere, Altertumswissenschaft delakoaren ziztadak  sortua eta ernatua zeramana:
|
|
|
Nik garbizalekeria, uzku rtza, bakaldun a, Ama Neskutsa, gentzaeta holakoak ezin irentsi nituen. Horrelakoak idatzi eta
|
euskara
ona zen. Halako artifizialkeria ez nuen nik maite.
|
|
2002
|
|
|
Hemendik urrun, beste herri batzuetan be, elizgiroa herri hizkuntzaren aldekoa izan ei da. Gure artean Eliza katolikoak berak baiño be, abade batzuk eta fraile batzuk arduratu izan dira, beren beregi,
|
euskerearen
onean eta mesedean lan egiteko. Arimen mesedea lortu guran gehien gehienetan, baiña batzuk, ganera alkarpide dan elementu hori, euskerea hain zuzen, egokituago, apaiñagotu nahirik.
|
|
|
Eta puntu hauei buruz ari garelarik, esan dezagun euskara eskasa erabiltzeak berarekin dakarrela, batzuetan,
|
euskara
on eta egokia baztertzea ere. Eta hemen berriz ere nire esperientziara joko dut, nire aurrean esan baitzion ama batek bere umeari oraintxe berean egingo dut edo holako zerbait.
|
|
2003
|
|
|
euskereak, datozan urteetan, han hor hemen, maisu argi ugari izango ditu; bigarrena, gehienak andrazkoak dirala neskatila ta neska gazte: biharko ama euskaldunok,
|
euskera
onaz eta euskal zaletasunaz ondo horniduak, gure etorkizun euskaldunaren itxaropen pozgarri doguz.
|
|
|
Gitxiasko, sartu da euskerea herriko eskoletan, inoiz baino sarriago entzuten da irratietan, laster ikusiko ei dogu telebisinoan. Lege aldetik, herri kontzientziaren aldetik, erakunde politikoen aldetik, gauzak asko, bizkor eta sakonetik aldatu dira
|
euskerearen
onerako aldatu be, nahiz eta oraindik gure beharrizan eta gurariak askozaz handiagoak eta biziagoak izan. Pozgarria, benetan, eta txalogarria egin dana, egiten dana, egin gura doguna.
|
|
|
Hau holan dala, euskal liburuen zerrendetan zergaitik ez dau bere lekutxua merezidu izan Egarteren liburu apal honek? Gaiak berak eta liburuaren
|
euskera
onak horrenbeste eta gehiago merezidu dabe.
|
|
2004
|
|
|
Hizkuntza zenbat eta gutxiago egin orduan eta gehiago kaskartzen da. Azpeitian, esaterako, oso
|
euskara
ona egiten dute, egun osoan euskaraz ari direlako. Hala ere baserrietan are hobeto mintzatzen dira.
|
|
|
–Nire garaian herriko gehienek euskara bakarrik zekiten, eta haiek beren gurasoengandik orain dela ehun urte baino gehiago hitz egiten zen euskara zekiten, eta ona. Oraindik ere badira horrelako batzuk, baina nahasketa handia dago?. 577
|
Euskara
on hura ezarian ezarian ahitu eta ihartu egin da euskaldunaren mintzoan, interferentzien erasoak erauzi egin dio orduko euskaltasunari zerion sena: –Batzuentzat esaten den guztia da on, baina ni ez naiz iritzi horretakoa, beste hizkuntzen mende baikaude eta frenoa beharrezkoa baita?. 578
|
|
|
Alde horretatik, Goenkale k langa bat jarri du euskararen tratamenduan.
|
Euskara
ona, zuzena eta bizia du Goenkale k, eta beste telesail batzuentzat eredu bat sortzea lortu dugu. Baina euskara komunikatiboa ez bada, ez du ezertarako balio?. 579
|
|
|
Buruaren lana ezin du bihotzak ordezkatu, haren esanak geure onetik atera bagintzake ere. Alabaina, guztiarekin ere, horrek ez luke esan nahiko, horratik, diglosiaren estrategia
|
euskararentzat
ona denik. Bide txar batek ez baitu hain zuzen berez txarra dena nahitaez hobetzen; onik onenean, gauzak erlatibizatzeko gaitasuna aitortuko diogu halakoari, baina ez besterik.664
|
|
|
|
Euskara
ona, euskara txarra eta euskara Unai Brea/ kazetaria
|
|
|
Alegia, Frankfurteko biztanle arrunt batek alemanieraz egiten duen bezala egiten dute euskaraz. Ez daude
|
euskara
ona eta euskara, euskara txarra eta euskara baizik. Euskara ona ere egongo da noski, gaztelania eta japoniera ona dauden hein berean, baina hizkuntza (edozein hizkuntza) maila horretan menperatzea batzuren esku baino ez dago:
|
|
|
Ez daude euskara ona eta euskara, euskara txarra eta euskara baizik.
|
Euskara
ona ere egongo da noski, gaztelania eta japoniera ona dauden hein berean, baina hizkuntza (edozein hizkuntza) maila horretan menperatzea batzuren esku baino ez dago: idazleak, akademikoak… “intelektualak” deritzen multzo hori, azken batean.
|
|
|
Urte anitzen ondoren, oraindik ere" tch" erabiltzen dute batzuk; beste batzuk" h" rik gabe izkiriatzen dute, eta beste batzuk" v" kin (letra hau Euskaltzaindiak sekulan onhartu ez arren). Nahaste eta anarkia hauek ez dute ezer laguntzen
|
euskeraren
onetan, baiña bai kaltetan. Biltzar Nagusi hortan, beraz, baitazpadako ortografia bat onhartu behar da, bozkatzez edo nahi den bezala.
|
|
2005
|
|
|
Komunikatiboagoa edo akademikoagoa da bat ala bestea? Bat
|
euskara
ona da eta bestea txarra, traketsa, inoiz gure artean erabili ez dena. Hala ere, dudarik gabe, lehenetsi behar dena da euskara komunikatiboa, euskara zuzenaren eta jatorraren aurretik.
|
|
|
Nik argi xamar dut, baina problema da horrek praktikan zer esan nahi duen.
|
Euskara
ona da betiko ildoari jarraitzen diona. Guk ezin dugu hitz egin gure gurasoek, eta are gutxiago, gure aiton amonek bezala, baina ildo berean segitu genuke, ez ildoz aldatu.
|
|
|
Jakina, egoki izateaz gain zuzen eta jator balitz, hobe. Hori litzateke, hain zuzen ere,"
|
euskara
ona": egoki ez ezik zuzen eta jatorra den euskara, alegia.
|
|
|
zuzen/ jator/ egoki, alegia. Batzuek arauen araberako euskarari esaten diote
|
euskara
ona, eta guk" zuzentasuna" deitu diogu kalitate mota horri; beste batzuek, berriz, euskal senaren edo usadioaren araberako euskarari esaten diote euskara ona, eta guk" jatortasuna" bataiatu dugu kalitatearen ikuspegi hori. Bi horiek dira, gure ustez," euskararen kalitatea" ulertzeko orain arteko ikuspegi nagusiak.
|
|
|
zuzen/ jator/ egoki, alegia. Batzuek arauen araberako euskarari esaten diote euskara ona, eta guk" zuzentasuna" deitu diogu kalitate mota horri; beste batzuek, berriz, euskal senaren edo usadioaren araberako euskarari esaten diote
|
euskara
ona, eta guk" jatortasuna" bataiatu dugu kalitatearen ikuspegi hori. Bi horiek dira, gure ustez," euskararen kalitatea" ulertzeko orain arteko ikuspegi nagusiak.
|
|
|
hezkuntza sistema, gurasoak... Bestetik, eskolaren funtzio nagusia da
|
euskara
ona eta ondo erakustea eta hori, ikasleek etxetik euskararik ez dakartenean, eskolak bakarrik egin dezake. Euskara ona eta ondo erakutsi horren azpitik dagoen metraila ikaragarria da.
|
|
|
Bestetik, eskolaren funtzio nagusia da euskara ona eta ondo erakustea eta hori, ikasleek etxetik euskararik ez dakartenean, eskolak bakarrik egin dezake.
|
Euskara
ona eta ondo erakutsi horren azpitik dagoen metraila ikaragarria da. Horrela esatea erraza da, baina euskara ona erakusteko gauza asko behar dira.
|
|
|
Euskara ona eta ondo erakutsi horren azpitik dagoen metraila ikaragarria da. Horrela esatea erraza da, baina
|
euskara
ona erakusteko gauza asko behar dira. Bereziki irakasleen prestakuntzan ahalegin handiak egiten jarraitu dugu.
|
|
|
Bereziki irakasleen prestakuntzan ahalegin handiak egiten jarraitu dugu. Bestetik, eskolaren funtzio nagusia
|
euskara
ona eta ondo erakustea izango da, baina badakigu euskararen erabilera ez badugu ziurtatzen, erabilpenik gabeko ezagutzak ez duela etorkizunik izango. Egia da erabilera sustatzeko badirela eskola baino eraginkorragoak diren beste eragile batzuk, baina eskolak berak ere egiten duena baino askoz gehiago egin beharra dauka bide horretatik.
|
|
|
Zeren eta hasieran batzuek eta besteek euskara berdintsu erabiltzen bazuten ere (erran nahi baita guti, hautesle eta herrietako kontseiluetako frankok frantsesik ere ez zekitelarik bizkitartean), erlijioaren eusle izate horrek euskara erabiltzera ez ezik apaintzera zeramatzan apaizak. Hortaz, hiru apaiz idazle finkoren
|
euskara
on eta kalitatezkoari esker kazetan gure hizkuntza goiti joan zen, Eskualdun Onaren garaian() lehen aldiz nagusituz frantsesari; eta kazeta gorrietan, aldiz, beheiti.
|
|
|
6 Azken hitz, ondorio gisa. Hiriart Urrutik mende laurdenez Eskualduna hazi,
|
euskara
onean biziarazi eta genero berriak ekarri dizkigu. Eta, batez ere, euskal prosa berritu, zalutu eta erritmotsuago bihurtu du, kaze tari prosari eredu bat eskainiz.
|
|
|
Joxerra Garziak bat egiten ditu euskara komunikatiboa eta
|
euskara
ona. –Euskara ona komunikazioarako egokia dena baita, eta ez besterik? 5 Euskararen kalitateaz hitz egin zuen Garziak Euskarazko Kazetaritzaren I Kongresuan.
|
|
|
Joxerra Garziak bat egiten ditu euskara komunikatiboa eta euskara ona. ?
|
Euskara
ona komunikazioarako egokia dena baita, eta ez besterik? 5 Euskararen kalitateaz hitz egin zuen Garziak Euskarazko Kazetaritzaren I Kongresuan. Kantitatetik kalitatera egiteko bidea nabarmenduz.
|
|
|
Euskalkiak ere euskara dira, eta
|
euskara
ona. Euskara ona eta euskara batua identifikatzen duen pentsamolde hori gezurra da, egia osoa ez delako.
|
|
|
Euskalkiak ere euskara dira, eta euskara ona.
|
Euskara
ona eta euskara batua identifikatzen duen pentsamolde hori gezurra da, egia osoa ez delako.
|
|
|
|
euskara
onaz idazten naizela,
|
|
|
Eta biok elgoibartarrak garenez gero, gure herriko
|
euskara
on ona dela aitortu behar. Dena dela, puntuok zehatzago Karmel aldizkarian (244 zenbakian) artikulu luzetxo batean azaldu ditut," Bizkaiera eta gipuzkera".
|
|
|
Euskal eleberriak irakurtzerakoan ere euskarari inportantzia handia ematen diot.
|
Euskara
ona izan dadin, hiru baldintza bete behar dira: hutsik gabekoa, ulerterraza eta aberatsa izan behar da.
|
|
|
Manterolak eskatuta ordea, gauza nahasia, ez nuen asmatzen ahal. Komandantzian bildu ginenez geroztik ez dit bakerik eman, nongo mintzaira egiten dudan jakin zuenetik gainean daukat beti, portuko
|
euskararik
onena dela nirea, guk han nola erraten dugun hau eta bertzea, ez nau nire bidean utziko milia erdira ikusita. Orduan ere urrundik egin zidan diosala eskua jasota, komandantzia non zegoen ez nekiela usteko zuen.
|
|
2007
|
|
|
egileak idatzi zuenarekiko fideltasuna gordetzea, bai edukian, bai forman, xede hizkuntzan idatzitako testuak jatorrizko testuaren eduki eta musika bera izan ditzan. Jakina, bigarren helburua, gure kasuan, jatorrizko testuak dioena
|
euskara
onean ematea da, eta horrek ere testuan murgildu beharra eskatzen du: ikertu, kontsultak egin, informazio bila ibili eta, azkenik, zenbait zuzentzaileren eta irakurleren eskuetan utzi, beren ekarpen, iradokizun eta kritikak egin ditzaten.
|
|
|
Argi gera dadin zelako
|
euskara
ona darabilen Duvoisinek, hona hemen zelako laudorioak egin zizkioten kritikari gain gaineko bik haren euskarari:
|
|
|
Iparraldean euskara ikasi zuten Bilboko euskaldun berri guztien rendevua zen zuberotar kantariekilakoa. Brand new euskaldun horietan aleman, ingeles, afrikar eta espainol jatorrizkoak baziren, eta denak biltzen baldin baziren ortzadar koloretsua osatzen ahal zela irudikatu nuen,
|
euskararen
onerako. Baina zer nintzen ni euskararen onaz aritzeko?
|
|
|
Brand new euskaldun horietan aleman, ingeles, afrikar eta espainol jatorrizkoak baziren, eta denak biltzen baldin baziren ortzadar koloretsua osatzen ahal zela irudikatu nuen, euskararen onerako. Baina zer nintzen ni
|
euskararen
onaz aritzeko. Erraten zidaten aski, gaizki baino gaizkiago mintzatzen nintzela, ene Amikuzeko euskara petrala iparraldekoegia zela, eta horrela ez zela etorkizunerako autobideetan bidesaririk ordaintzen ahal.
|
|
|
Bestela zirrika eta gaiztakeria ari zitzaigun. Iparraldeko
|
euskararen
onerako ekiten zuela errepikatzen zigun, eta badakizu zein nolako errespetuan datxikagun Iparraldeko euskara guk, Lafitte kalonjearen seme izpiritualok. Eta tratua egin genuen iragan urteko Baionako besten laugarren gauean, Thiers karrikako Euskaltzaindiaren bulegoetan.
|
|
2008
|
|
|
Baina euskara erabat normalduko bada, oso barneratuak ditugun uste ustel bi ere zeharo baztertu dira. Uste dute batzuek Euskara Batua dela euskara, eta, uste dute besteek, Euskara Batua dela
|
euskara
ona. Uste bi horiek ez dira inondik inora ere egiak eta zuzenak, eta kalte askoren sortzaile dira, gainera.
|
|
|
Hainbesteko soiltzeak gozakaitz bihurtu du, eta hori dela-eta, euskaratik ihesi joan, eta erdaran aurkitzen du euskaldun askok babesa eta jolasa. Gaur egungo gazte askok euskaraz, eta oso
|
euskara
onean, gainera, egin ohi ditu eskolako zereginak, baina erosoago eta lasaiago ari dira erdaraz lagunarteko giroan, adar soinuan dihardutenean, edo barreneko sentimenak adierazi nahi dituztenean.
|
|
|
Euskara Batua dela
|
euskara
ona uste du gure arteko askok, eta hori ez da erabat gezurra. Behinik behin, ona da zenbaitek> darabilen Euskara Batua.
|
|
|
Zeharo bestelakoa da, ostera, joan den hamarkadotan Euskara Batuaren inguruan zabaldu den irudia:
|
euskara
onarekin, euskara jasoarekin berdindu dute askok eta askok Euskara Batua, eta gertatu dena ikusteko, geure inguruko edozein herri euskal dun har dezakegu adibide.
|
|
|
Honekin guztionekin, hiztunak bere buruan konfiantza eta ziurtasuna izatea bilatu behar da, horixe delako, hain zuzen, gurasoen eta seme alaben arteko hizkuntza lotura gauzatu ahal izateko ezinbesteko baldintza. Norberaren euskara gaiztoa den konplexuak baztertu, eta gure betiko
|
euskara
ona dela, edo izan daitekeela, sinestu behar dugu.
|
|
|
ikastera. Eta ikastetxeetan
|
euskara
ona ikasten da, dudarik gabe, baina gazteen eguneroko jardunean egitura okerrak ere sortzen eta hedatzen dira oharkabean, eta baita ondo sustraitu ere, gurasoek eskolaren eta gainerako eragileen lana osatzen ez dutenean. Baina, jakina, gurasoek ez badakite euskara, ona?, nor ausartu gazteek darabilten euskara zuzentzera?
|
|
|
Hortaz, eginahalak eta bi egin behar ko ditugu esku artean dugun gai garrantzitsu bezain minberari (euskalkien gaiak alde koak eta kontrakoak ditu geurean, bertzeetan bezala) erantzun zentzuduna eta landua emateko. Horretan asmatzen badugu, uste dut
|
euskararen
onerako izanen dela Nafarroan.
|
|
|
Gainera gogoan izan dezagun Kontzejupetik> aldizkaria barne kontsumokoa dela, Oñatin irakurtzen dela, eta ale batzuk agian Bergaran edo Arrasaten, eta herri horie takook ere gustura irakurtzen ditugula Oñatiko
|
euskera
onean idatzitako testuak. Azken batean, Amandriak> entzuteak edo irakurtzeak ez diola inori kalterik egiten, eta bai askoren begiak eta belarriak gozatzen.
|
|
|
Euskal bokalak ez dira itsasaldean bezainbeste desagertzen. Eta hortan, orain dikan, andereñoek badakite
|
euskara
ona erabiltzen, zeren eta hasieran lehenik etxeko euskara irakatsi baitute, maisu eta maistrak ziren zuberotarra zekitenak, gisa batez edo bestez idazten zutenak eta azkenean, euskara batua ondotik sartu da eta geroztik ikasi dute eta diplomak erdietsi.
|
|
|
Itxura pasiboaz itzuli da gaztelaniazko resultaron> heridos: > ak> gertatu.> Kenduz gero
|
euskara
onean ariko zen esataria, zauritu> ziren> egokiagoa baita.
|
|
|
Aditzaren arloan harrigarri eta are miresgarri da, oraingo euskararen aldean, Lizarragarenak nolako aberastasuna duen, bai laguntzailedun adizkie tan eta bai trinkoetan. Autoreak berak dio euskara gaizkara> egiten duela, ez biziki
|
euskara
ona alegia, baina hau ez dator bat aditzetan eta hiztegian era kusten duen ugaritasunarekin. Hona adizki trinkoen etsenplu batzuk:
|
|
|
Frantziako Iraultzaren ondoren modernitatea abian jarri arren, industrializazio aurreko interes ekonomikoak (lurgintzak), errege noblezien pribilegioak, Elizaren eta kultura klasikoaren nagusitasunak, hau da, Ancien Régime aren zutabe sendoak ziren guztiak, luze iraungo zutela XX. menderaino bertaraino6 Estatuko elite politiko, militar, erlijioso eta unibertsitarioetan, eredu zahar eta balio moral haiek nagusi izan ziren. Berriz diot, Zaitegik, Ibiñagabeitiak eta Orixek
|
euskarari
onena eman nahian jardun zutela, beren ustetan, eta honetan berriz Iztuetaren lanetara bidaltzen dut interesatua?, eskura zuten kultur eredurik sendo eta prestigiotsuenean beratu nahian gurea. Baina, aldi berean, 50etik 70erainoko tarte horretan gure munduak hartutako norabideari erreparatzen bazaio, ezinbestean gertatu behar haien eredua zaharkitua belaunaldi gazteagoaren ezinegonerako.
|
|
|
Hau da hunen eginkizun bakarra.
|
Euskararen
ona, euskararen iraupena eta osasuna era gin, euskara gaur eguneko eginkizunetarako tresna zalui eta egoki bihurtzea. Hartarako behar diren bideak bilatu eta arauak eman...?.
|
|
|
aipaturiko eta Oñatiko batzar ostean Luis Arbeloak proposatu zuen zuzenketa harekin, nahiz oraingoan Euzko Deyako artikulua gogorragoa agertzen zen aldizkari ezjeltzaleak baztertzean. Bestalde, emaitza alderdikoi hori
|
euskararen
onerako argudiopean justifikatzen bazen ere (jeltzaleak zirela euskararen alde gehien egiten zutenak eta beraz euskararentzat onena jeltzaleen eredua zela), aurrerago artikuluak berak erakusten zuen Euzkeltzale Bazkunakoentzat ez zela hizkuntza garrantzitsuena baizik beren proiektu politikoa: «euzkeldunak eta euzkeltzaliak baño beñago abertzaliak gara».
|
|
|
aipaturiko eta Oñatiko batzar ostean Luis Arbeloak proposatu zuen zuzenketa harekin, nahiz oraingoan Euzko Deyako artikulua gogorragoa agertzen zen aldizkari ezjeltzaleak baztertzean. Bestalde, emaitza alderdikoi hori euskararen onerako argudiopean justifikatzen bazen ere (jeltzaleak zirela euskararen alde gehien egiten zutenak eta beraz
|
euskararentzat
onena jeltzaleen eredua zela), aurrerago artikuluak berak erakusten zuen Euzkeltzale Bazkunakoentzat ez zela hizkuntza garrantzitsuena baizik beren proiektu politikoa: «euzkeldunak eta euzkeltzaliak baño beñago abertzaliak gara».
|
|
|
–Ojarbidek?, Euzkadin idazten zuenean zein Azkueri pribatuki zuzentzean, gauza bera esaten zuen:
|
euskararen
onerako ezinbestekoa zela Akademiaren inguruan guztiak elkartzea. Eleizalde, Arantzadi eta beste idazle jeltzale batzuk ere bat zetozen(. Mortoa?, Olabide, Eguzkitza, Belaustegigoitia, Altube...).
|
|
2009
|
|
|
Bestela ikusiz, adinmultzoa gazteago eta hizkuntzen mugikortasuna handiagoa da, euskara irabazle delarik. Alabaina zaharrenetan ez da hizkuntza aldaketa handirik gertatzen eta hau
|
euskararen
onetan zen. Aldiz kasu egin behar da, hizkuntza mugikorra hauskor bilaka baititake, baldintzak ez badira egokiak.
|
|
|
|
Euskaraz
onena, Hortzmuga
|
|
2010
|
|
|
A. Ibinagabeitiak idatzi zuen gutundegi ikaragarri ugaritik mila eta zortziehun inguru daude Euskaltzaindiaren Azkue bibliotekaren eskuetan, berak eginak mila pasatxo, eta berari eginak, ia zortziehun. Hamarretik bederatzi eta erdi euskaraz eginak, oso
|
euskara
on dotorean, eta gehienak oso interesgarriak alde askotatik.
|
|
|
22 Arrantzale munduak ere aldaketa sakonak izanak ditu: gutxitan gertatu izan dira berrikuntza horiek
|
euskararen
onerako.
|
|
2011
|
|
|
Ereduak hor daude. Bizkaitarrek hobeto erabiltzen dute azentua gipuzkoarrek baino, eta, hala ere, Gipuzkoan
|
euskararik
onena dagoen ustea oso zabalduta dago. Hori ez da egia.
|
|
|
Hartuko nuke nik antzeko egoera bat hemen.Nola ikusten duzu euskarazko literatur eta, oro har, kultur ekoizpena. Ondo. Hemen idazleak, normalean, abertzaleak dira, eta nahiko
|
euskara
ona egiten dute. Hemengo arazoa fonetikoa da.
|
|
|
Eta zer erreibindikatu diote lesakarrek euren buruei. Igande arratsalde honetan 04:30etik 06:30era bitarteko behaketa besterik ez da.
|
Euskara
on!
|
|
|
(Mikel Garmendia, Zabalik,)
|
euskara
on eta erosoan
|
|
|
...zti, halakoharimodu bat.Harihorriheldukodioguhemen.Azkueren. PecadodeJuventud, izan dakoEuskalIzkindearekinesanlitekehasizirela, 1890eko hamarkadan, espa rruzabalagorakoeuskalmetodoak etabestelakotestuliburuakagertzen.Li buruabainoondotxozgehiagoerebazenIzkindehura: urtetikurterazabalduz zihoanBilbokokalegiroan, geroetaetxetikerdaldunduagozetorrenbelaunal diberriarentzat, diseinaturiko
|
?
euskara on, batenereduelaboratua.Ohiko euskalkialdaeratiknabarmenaldentzenzenhizkuntzaereduberria, gizarte industrialberrirakoamestua.Bekatuakbekatu, hasierako demasiabatzuk azkartenplatuziren.Handik aurrera, morfologiaurakbereildora itzulita, aski arrakastaeskuratuzuenhorietariko zenbaitek:
|
|
|
Zer zan, izatez, elkarrizketa honeetan erabili eben gai nagusia? Markina Xemein eta ingurua
|
euskera
onaren gunetzat jotzen zala aspaldidanik; inguru honetako euskerak ospe handia ebala Euskal Herri osoan; eta halan be, Markina Xemein euskera galtzeko arrisku larrian zala une haretan. Ezer egin ezik, euskerarenak laster egingo ebala herri honetan.
|
|
|
Jakin zergatik eta zertarako behar dugun euskara... eta gauza bat argi izan:
|
Euskara
ona da guztiontzat, Arabako Errioxako ardoa bezain ona da.
|
|
|
Mitxelenak zioen moduan: «Batentzat
|
euskararik
onena Ondarribikoa da, San Martiñentzat Eibarkoa ta beste batentzat bere alderdikoa» (Euskaltzaindia, 1960: 161).
|
|
|
Alde horretatik, irmo eutsi zaio euskararen balio sinboliko eta estetikoari (ikusi dugunez ez da horren handia), betiere balio hori euskararen bizi barrutik sortuz, eta balio horri balio instrumentala gehitu zaio. Lehendabiziko balio horretatik etor liteke merkatuan lehiatu behar duenari on egiten dion bereizgarritasuna, bestetik
|
euskarari
on egingo dion bizitasuna eta osotasuna: osasuna.
|
|
|
Gaiñera arriskugarriago litzakeala klandestinidadean ibiltea, kanpotik zuzendurik. Datorren igandean an izango dugu eta gentea bere aldera eramateko asmoz dijoa, iñoren errazoirik entzun gabe[...] Benetan diñotsut ni aspertuta nagoela orrelako gizonkeriaz eta baldin ikusiko banu
|
euskeraren
onerako dela pozik bertan bera utziko nuke. Baiña, zoritxarrez, euskera bein da betiko aterako badugu politikaren gora beera errezetatik, ezin utzi dezaiokegu leku martiri usaiñezko jokabideeri.
|
|
2012
|
|
|
Galderak egin behar dira hor, dena den: Zer da
|
euskara
ona. Zer da euskara aberatsa?
|
|
|
Zelan ziurtatu hizkuntzaren erregistro guztietan hiztun gaituak garela? Zelan landu eskolaz kanpoko jardueretan ere kalitatezko euskara,
|
euskara
ona esaten zaion hori, darabilgula?
|
|
|
Arratiako ikastetxe gehienen kasua dugu azken hori; ikastetxe barruetan kideen arteko erabilera indizeak altuak dira, baina zelan ziurtatu hizkuntzaren erregistro guztietan hiztun gaituak garela? zelan landu eskolaz kanpoko jardueretan ere kalitatezko euskara,
|
euskara
ona esaten zaion hori, darabilgula, zelan bermatu bertako euskalkian ere ahoz zein idatziz komunikatzeko gai garela?
|
|
|
Au, ordea, eziña da askotan, euskera ta ingeleraren izakera oso bestelakoak baitira ta, bestalde, olerkari bat zeaztasun osoz biurtzeak illuntasuna dakarrelako, sarritan. Orregatik, zintzotasuna ta zeaztasunaren aldean, argitasuna izan dut beti elburu, olerkariaren opaz ta
|
euskeraren
onerako (Ametzaga 1952b: 9).
|
|
|
Horretarako zilegitasuna nork eta noiz duen. Esangarri ote, euskararen baitakoa aniztasuna izanik, deigarria dela manifestaldi kolosalaren euskarazko isla ahobatezkoa eta desadostasunik eta tatxarik gabea izatea, jainkoa bezain sinesgaitza beraz, edo
aniztasunak
|
euskarari
on egiten diola esatea berdina ote den Lertxundiren luman, nire teklatuan edo Lopez lehendakariaren ahotan.
|
|
|
Are gehiago, Nafarroara ez zen heltzen. Horregatik, Atarrabiako Paz Ziganda ikastolako gurasoen ekimenez, 1986ko otsailaren 28an Aralarko Done Mikelen santutegiko kapilau Inozentzio Aierbek Iruñerrira Euskal Telebistaren seinalea zabalduko zukeen errepikagailua santutegiko eremuan bertan kokatzea baimendu zuen,"
|
euskararen
onerako zelako". Gaur egun ere, Nafarroako Gobernuak Euskal Telebista Lurreko Telebista Digitaletik (LTD) kanpo utzi du.
|
|
2014
|
|
|
Esate baterako, Urdiaingo eta Etxarri Aranazko hizkeretara itzulpen batzuk egin zitzan agindu zion hango apaiz bati. Garai hartan ez zegoen dialektologia zer zen zekien lagun askorik eta apaiz hark, nonbait, Bonapartek euskara" onera" itzultzea nahiko zuela pentsatu, eta Tolosaldeko euskarara itzuli zuen, hura zelako garai hartan
|
euskara
on eta dotoretzat jotzen zena. Bonapartek, itzulpen haiek ikusita, gipuzkeraren barruan sartu zituen Urdiain eta Etxarri Aranatz.
|
|
|
Antzerki jendeak durduzatuak dira beti jalgitzean. " Gazteak dira, hortik behar da hasi,
|
euskararendako
on da"," Baziren gauza interesgarriak" faltsuenek. La Fontainen fabula bat rolak banaturik errezitatua delarik ez da saiatu ere antzerki egitea, ene ustez.
|
|
|
proiektua aitzina doa, mementoko administratibo urratsetan. Bertzalde, 4 egun eterditako astean sartu dira ikastola guziak,
|
euskararen
onetan, nahiz orain arteko ohidurak zangopilatuak izan.
|
|
|
Lagunduz ere hoinbeste elkarte hoinbeste alor desberdinetan ari direnak lan eta lan, hala nola kantuaren eta dantzaren alde. Hautetsiak deituz bestalde
|
euskararen
onetan gehiago bermatzerat. Uzkur diren batzu ere mugi diten azkenean...
|
|
2015
|
|
|
Bigarren oinarria, ahozko euskerea. Ikastaro honetako ikasleak euskaldunak zirean, eta asko euskaldun onak eta
|
euskera
onekoak. Hori ezin eitekean baztertu.
|
|
|
Zelan eroan aurrera horrelako ekimen bat?
|
Euskararen
onerako osa litekeen egoerarik aldekoena itun zabal bat litzateke. Euskararen aldeko taldeek horrelako proposamenak plazaratu dituzte azkeneko urteotan, urte eta belaunaldi gutxitan euskara Euskal Herrira zabal dadin (ikus, adibidez, Sánchez Carrión, 1991).
|
|
|
Laphurdin hitz egiten da Frantzia kantauriarreko
|
euskararik
onena, eta batez ere Donibane Lohizunen eta Saran, bata bestearengandik legua bitara dauden bi herritan. Horixe da Herri hartan denek aho batez diotena5.
|
|
|
Esan dezadan, bide batez, Iruñe aldeko eragin horretaz gainera, gaztelaniarena ere oso agerian duela. Alde horretatik begiratuta, Gamizen hizkera ez da inondik inora
|
euskara
onaren iturria eta eredua.
|
|
|
Ipar Euskal Herriaz dihardugunez, balio luke auzi honetan katixima aipatzea, errient errientsek eskolan ez bezala, denboraz apezek euskaraz eginarazten baitzuten katixima Elizan. Honela, euskara katiximan landu zitekeen, apezaren ahotik entzundakoa
|
euskara
on eta zuzena zatekeen, elizgizonek irakurtzeko zaletasuna, ahala eta premia ukan ohi dutenez.
|
|
|
Iduria da iritzia Amikuzen ere: oro har ezkorra da,
|
euskara
ona Lapurdiko Hazparnen egiten dela entzun ohi dugu. Amikuzeko Sarrikotako hiztun batek Garazin dakusa euskara ona ere, uste baitu ez dutela Amikuzen bezainbat erdal hitz baliatzen euskaraz mintzatzean.
|
|
|
oro har ezkorra da, euskara ona Lapurdiko Hazparnen egiten dela entzun ohi dugu. Amikuzeko Sarrikotako hiztun batek Garazin dakusa
|
euskara
ona ere, uste baitu ez dutela Amikuzen bezainbat erdal hitz baliatzen euskaraz mintzatzean.
|
|
|
Gorago esan den bezala, KARMEL aldizkarian ageri diren lanez gainera, KARMEL SORTALexikoaren Behatokian ere kontuan izango denez, material kopuru ugaria eskuratuko du Euskaltzaindiak bere ikerketetan, Euskal Herri osoaren onerako erabiltzeko. Karmel aldizkariko idazleek aho batez onartu zuten 2014ko bilera orokorrean euren lanak
|
euskararen
onerako Euskaltzaindiak?, ikerketarako eta lexikoa aberasteko erabiltzea.
|
|
|
Begiraleak dira antolatzaile eta bixtan da euskal besta izanen dela! Izena bera asmatua elgarri iosiz" euskara" eta" alai", egun alaia, alegera beraz, izan dadien eta
|
euskararen
onetan! Dukonteneko parkean iraganen da goizetik arats, euria balitz Kexiloa gelan, lehengo tenisgune estalian, eta oraidanik deia luzatua da deneri, Begiraleak elkarteak parte hartze nasaia igurikatzen eta.
|
|
|
Lasterkaldi on deneri
|
euskararen
onetan!
|
|
|
Herriz herri, zazpi probintzietan gaindi, bazterrak harrotuko dira. Ahantzi gabe hilabete guzian Hendaiak indar berezi bat eginen duela
|
euskararen
onetan, igandean hasiz" Hazparneko Anderea" antzerkiarekin.
|
|
2016
|
|
|
Gure aktibitatea ez da bakarrik mugatzen gradu presentzialetara edo masterretara; gure aktibitatearen barruan sartzen da on line eskaintza zabala. Bere momentuan aitzindariak izan ginen
|
euskarazko
on line eskaintzarekin, Psikopedagogia lizentzia atera genuenean. Bide bat egin dugu on line eremuan:
|
|
|
|
Euskarazko
on line eskaintza unibertsitatean: egoera eta erronkak jardunaldiekin zein helburu zenuten, eta lortu al duzue?
|
|
|
I. Esnaola: Jardunaldiaren helburua balizko
|
euskarazko
on line unibertsitate baten sorkuntzaren gaineko hausnarketa irekia egitea zen eta horregatik gonbidatu genituen proiektu honetan zeresana izango duten agente guztiak. Hausnarketa oso oparoa izan zen eta helburua erabat bete zela esan dezakegu, oso argi geratu zelako zein diren gisako proiektu baten arrakastarako gakoak eta, era berean, agerian geratu zelako aurrez aurreko unibertsitateek hasieran izango duten mesfidantza gainditu behar dela.
|
|
|
|
Euskarazko
on line unibertsitatea sortzeko momentua dela uste dute Iñaki Alegria (UEUko zuzendaria) eta Iratxe Esnaolak (UEUko talde eragileko kidea). Gaztaroa igaro arren, jendeak ikasteko irrika du:
|