|
2000
|
|
|
Eta erantzunak ez dio gaiari heltzen. (...) Literatura onaren aldeko aldarrikapena egitean, eta emakume literatura ukatu nahi izatean, zeharka, literatura txarra eta
|
emakumeena
identifikatu egiten ditu erantzunak. Baina, ona edo txarra, ba al dago emakume literaturarik?".
|
|
2001
|
|
|
Emakumeen literaturarik ez dagoela esaten da eta sexuak ez duela lana baldintzatzen. Baina
|
emakumeena
ez al da saltzeko zigilutzat erabiltzen. Hor dago emakumeek idatzitako" Gutiziak" liburua, laxo eta guzti...
|
|
|
Borroka desorekatu hori aurrera eraman zuten gizon eta emakumeen gerrillari bizitza eta jasan behar izan zuten jazarpena ezagutu ahal dira Mikel Rodriguezek Txalaparta argitaletxean plazaratu duen lan honen bitartez. Duintasunaren historia da berea, alegia mundu guztia aurka jarri zitzaien arren, askatasuna, demokrazia eta berdintasuna eskuratu nahian irmo irauten jakin zuten gizon
|
emakumeena
. Izan ere, behin nazismoa garaitua, aliatuek frankismoaren aurka ekingo zutela espero zuten makia osatzera animatu ziren gerrillariek, baina hori ez zen sekula gertatuko.
|
|
|
Ezberdintasun horrek, Espainiako Estatuan baino handiagoa, parekatzeko joera izan du: lehen epealdian (1976), langabeziaren tasak gogor egin zuen gora gizonengan nahiz emakumeengan; bigarren epealdian (1986), langabeziak behera egin zuen gizonen artean, baina ez emakumeen artean; hirugarren epealdian (1992), gizonezkoen langabezia
|
emakumeena
baino gehiago hazi zen; laugarren epealdian(), langabeziak behera egin zuen bi esparruetan, eta ezberdintasunak parekatzera jo zuen.
|
|
2002
|
|
|
Lehorte ikaragarri baten ondorioz, Nafarroako Erriberako nekazal bizimoduari agur esan behar izaten dion bikote ezkonberriaren ordura arteko bizimodua irudikatuz hasten da idazlea, eta etorkin gisa senar emazteak Bizkairantz eginiko bidaiaren bitartez, orduko Euskal Herriak zituen giza-geografia ezberdinak azaltzen ditu gero. Baina behin bikotea Gallartara iritsi eta El Carmen meatzean lanean hasiz gero lortzen du Iñaki Egañaren nobelak bere goren unea, nabarmentzen duenean meatzariek jasan beharreko zapalkuntza baino are sufriezinagoa zela meatzetan lanean ziharduten
|
emakumeena
. Egoera horren aurka emandako lehen urratsek jaso zuten erantzun bortitza, ustez menderatuek hartutako mendekua, jada martxan ziren sozialistek hartan guztian izandako jarrera eta oro irauli nahian zebiltzan anarkista bakanen eragin murritza islatzen ditu Egañak «Gallarta»n.
|
|
|
Zentzu horretan (ikus 11.1 irudia), 2000 urtean, Hego Euskal Herrikoaktibitate tasa %53 inguruan dabil eta Europako Batasuneko batez bestekoa bainotxikiagoa da (%56). Gizonezkoen aktibitate tasa Europako Batasunaren parekoa da (%66), baina
|
emakumeena
txikiagoa (%46, 5 Europako Batasunean eta %40 HegoEuskal Herrian). Beraz, ondoko urteetan Hego Euskal Herriko populazio aktiboaren hazkundea espero daiteke, eta, bereziki, emakumeen populazio aktiboaren gorakada.
|
|
|
Lan eskaintzari dagokionez, kontuan hartu behar da emakumeek lan merkatuan duten partaidetzak izandako eraldaketa. Hego Euskal Herrian, Europako Batasuneko herrialde guztietan bezala, oraindik ere gizonezkoen partaidetza
|
emakumeena
baino handiagoa da lan merkatuan, nahiz eta, emakumeen eta gizonezkoenpartaidetzaren berdintze joera somatzen den. Dena den, denbora partzialekoenplegu gehienak emakumeek dauzkatenez, berdintasun joera hori puztua agerdaiteke eta ezberdintasunez betea.
|
|
|
%15 eta %25 artekoa 50 urtetik aurrera. Jakina da gizonen hezurrak ahultzea,
|
emakumeena
bezala, zuzenean lotuta dagoela hormona gabeziarekin. Hori dela eta, Lisboan dauden adituek gizonak estrogenoekin (hormona sexual femeninoak) tratatzeko aukera aztertzen dute.
|
|
|
Complutensen azterketa emakumeen artean zentratzen da; izan ere, kolektibo horretan izaten dira maizago elikadura desorekak eta ondorio larrienak. Pisuaren kontrola Emakumeek nutrizioaren arloan duten kezka nagusietako bat pisua kontrolatzea da, eta horrek, gehienetan, ez du oinarri zientifikorik, eta, beraz, osasun eta elikadura arriskua sortzen dute.
|
emakumeena
. Azterketak erakusten du zerealen kontsumoa, eta zehazki ogiarena, komeni baino askoz ere txikiagoa dela, Espainiako dieta ideal teorikora hurbiltzeko komeni dena baino askoz ere gutxiago.
|
|
|
Gainera, SESPASek baliabideak eskualdeka aldatzen direla salatu du, eta egoera hori errepikatu egiten da aho hortzetako arretan eta toxikomanoei ematen zaizkien tratamenduetan ere. Osasun eskasa Biztanleriaren osasun orokorrari dagokionez, txostenaren arabera, espainiarren %32k osasun egoera eskasa du, eta, horietatik, ehuneko handiena klase sozial baxuko
|
emakumeena
da. Alde horretatik, azterlanak bereziki azpimarratzen du nola baldintzatzen duen herritarren osasuna haien errenta mailak, sexuak eta lanbideak.
|
|
|
Idazle zuberotarrak arrazoia du, ziurrenik, kasu askotan, batzuetan gehiegikeriaz jokatzen duela iruditzen zaidan arren. ...a krisian dagoen gizonezko eredu tradizionalaren kritika zorrotz bat, eta, batik bat, ironia (autoironia) dosi handi batzuk; Andolin Eguzkitzaren Herioaren itzalpeetan lanari buruz (1998), bestalde, neurrigabekeria da esatea bertako pertsonaia emeak ez direla" sinesgarritasunaren hein minimora heltzen", arazo hori, salbuespenik gabe, nobelako pertsonaia guztiena baita, hala gizonena nola
|
emakumeena
.
|
|
2003
|
|
|
Gizarte eragileak euskararen normalizazioan inplikatu behar ditugu. Emakumeek pairatzen duten diskriminazioaren gaia
|
emakumeena
bakarrik ez den bezalaxe, euskararen normalizazioa ere gizarte osoaren zeregina da eta, ondorioz, konponbidea gizarte osoari dagokio. Normal izazio planak dira aurrera egitea ahalbidetuko diguten tresnak, eta herritarrok, administrazioek eta HEAk indarra batu behar dute gizarte eragileak bide horretara eramateko.
|
|
2004
|
|
|
Politizatu hitza, aldiz, beste era batean ulertzen dut, alegia: arazo konkretu batez, euskararena, nuklearrena,
|
emakumeena
–beste auzi zabalagoei lotuz eta menperatuz politika nagusia aurreratzeko baliatzea?. 182
|
|
|
Halaber, azaldu dute, orain arte gomendatutakoa kontuan hartuta, ariketa erregularra ez dela nahikoa gehiegizko pisuari lotutako osasun arazoak eragozteko; izan ere, astean hiru ordu eta erdi baino gutxiagoko ariketak egiten dituzten emakumeak garaiz aurretik hiltzeko arriskuan daude, jarduera fisiko handiagoa duten emakumeak baino %91 gehiago. Inolako ariketarik egin ez zuten emakume lodiei erreparatzen badiegu, garaiz aurreko heriotza tasa %142ko pisu normala zuten
|
emakumeena
baino handiagoa izan zen. Gainera, ikerketak erakutsi du ariketa erregularrak ez direla aski gizentasunari zuzenean lotutako arazo kardiobaskularrak saihesteko.
|
|
|
Banuen, ordea,
|
emakumeena
baino gai lehenagokorik eta premiazkoagorik. Izan ere, Montse mespretxatzen nuèn bezainbat mespretxatzen nuen neure burua ere, hain izan bainintzen lerdoa eta ergela.
|
|
2005
|
|
|
Eta badakizue zer esan zidan orduan? Pentsamendua gizonen kontua dela bereziki, eta edertasuna
|
emakumeena
: gizonezkoek gozatzeko moduko edertasuna, jakina?!
|
|
|
Desfilean parte hartzen duten edo ikustera doazenemakumeak ezaugarri ezkorrez karakterizatuta daude, hala nola, «kantinerak, irribarre melengaz» edo, ospakizunatik kanpo geratzen diren agente pasiboez: «Gizasemeena zen galtzada,
|
emakumeena
espaloia. 10, 20 edo 50 urte daramatzateemakumeek soldadu uniformedunak txalotzen eta honelaxe galdetzen zioten atzoberen buruari,, zergatik aldatu nahi ote dute, hain polita izaki??».
|
|
2006
|
|
|
Teoria guztiek gizonezkoen egoera aztertzen dute, gizonezkoak hobeto bizitzeko. Baina ez dute aztertu
|
emakumeena
. Eta inoiz aipatu dutenean emakumearen egoera, zer esan dute?
|
|
|
Izan ere, organismo horren arabera, Gazako ospitalean artatzen diren jaioberrien herena hiltzen da bere asistentzia estaltzeko baliabiderik ez izateagatik. Genevako erakundearen bozeramaileak, Damien Personnaz ek, adierazi zuen Palestinako lurralde okupatuen egoera humanitarioa eta segurtasunekoa okerrera egiten ari dela, batez ere haur eta
|
emakumeena
. Botikarik eza da arazorik “premiazkoena eta garestiena”, gaineratu zuen.
|
|
|
Hori oso nabarmena da, batez ere, 2005 urtean langile etorkinak arautu zirenean. Lan horretan, emakume askok eta emakume gehienek zuzeneko ordezkapen lanak egiten dituzte enplegu emailearen eskulana, baita
|
emakumeena
ere, eta horrek merkatu balioa hartu du. Hala ere, haurrak eta mendekotasuna duten pertsonak zaintzea funtsezkoa den arren, edo familiaren ongizatea lortzeko beste lan asko egin arren, gizarteak gutxietsi egiten du jarduera hori.
|
|
|
Smeetsek 12 gizonek eta 12 emakumek aztertu zuten txokolate tabletak kontsumitzeko gosea/ asetasuna binomioak duen eragina. Gizonen goseak
|
emakumeena
baino gehiago irauten duela ohartu zen; hala ere, «bi generoek, garuna ez den beste eremu batzuetan jateko gogoa araututa egon arren, txokolate kantitate oso antzekoak kontsumitu zituzten». Txokolate gehiago Suitzako adituek txokolate beltzaren kontsumo erregularrari arazo kardiobaskularretarako prebentzio gaitasuna ematen diote Saltoki edo gozotegietan aurki ditzakegun txokolate moten artean, txokolate beltzak beti goretsi izan ditu osasun arloko goresmen onenak.
|
|
|
Esku zereginean trebatuek ordubete behar omen dute tipia bera eta barrukoa dena ondo atontzeko, eta minutu batzuk baino ez kendu eta biltzeko. Horren ardura, tipiaren gaineko beste dena legez,
|
emakumeena
izaten zen.
|
|
2007
|
|
|
Idatz zati honetan jasotako eszedentzia langileen banakako eskubidea da, gizon zein
|
emakumeena
. Hala ere, subjektu berak eraginda, enpresa bereko bi langilek edo gehiagok badute eskubide hori, enpresaburuak muga dezake langileok aldi berean egikaritzea eskubide hori, justifikatutako arrazoiak baldin badaude, enpresaren jardunbidean oinarrituta.
|
|
|
Idatz zati honetan jaso lanaldia murriztea langileen banakako eskubidea da, gizonena zein
|
emakumeena
. Nolanahi ere, enpresa bereko bi langilek edo gehiagok subjektu kausatzaile beraren ondorioz badute eskubidea, enpresaburuak eskubide hori aldi berean egikaritzea muga dezake, enpresako jardunbidearen arrazoiak direla-eta.
|
|
|
Denok ez al gara gizon? Emakumeak izan ezik, eta emakumeetan nire Elisa kontuan hartu behar, oso emakume baita, noski, emakumeetan
|
emakumeena
, ez dakit.
|
|
|
Langile Autonomoen Erregimen Bereziaren arabera (RETA), joan den urtarrilean 2.400 alta inguru erregistratu ziren. Lan bizitzako beste arlo batzuetan bezala, bere kontura lan egiteko erabakia hartzen duen gizonezkoen sektorea
|
emakumeena
baino handiagoa da. Erregistratutako autonomo guztietatik, bi milioi baino gehiago gizonak dira, eta emakumeak, berriz, ez dira milioira iristen.
|
|
|
Ekainean hiru futbol txapelketa izango dira herrian: 24 ordukoa, anaiartekoa eta
|
emakumeena
.
|
|
2008
|
|
|
Jakina denez, 1943az geroztik II. Mundu Gerrak hartutako norabideak beharturik, frankistek moteldu egin zuten beren jokabide errepresiboa. Indultuen bitartez, preso kopurua bereziki
|
emakumeena
asko gutxitu zen.
|
|
|
5 EAEko biztanleria osoan gizonezkoen portzentajea
|
emakumeena
baino pixka bat handiagoa da 3034 adin tartera arte, eta 35 eta 39 urteen artean portzentajeak parekatu egiten dira. 60 urtetik gora emakumeen portzentajeak hazkunde handia du.
|
|
|
Piramidea 2 eta 29 urte bitarteko seme alaben adinaren eta sexuaren arabera lantzean (2 irudia), zenbait diferentzia ikus ditzakegu zenbaki absolututan, gizonezkoen kopurua
|
emakumeena
baino handiagoa delako. Baina portzentajeen balioei begiratzen badiegu lehen hizkuntzaren banaketari dagokionez adin talde desberdinetan ere sexuak ez du aldaketa adierazgarririk eragiten, adin talde bakoitzaren barruan, bi sexuentzat lehen hizkuntzaren portzentajea antzekoa delako.
|
|
|
Arteen Institutu Nazionaleko ataria, sudandar arkitektura kolonialaren harribitxia, oso ederra da, baina argazkietan hartu dugu eskarmentua honezkero. Jendez gainezka dago lekua, eta institutuko ataria bera bikaina bada, zer esan kaleetako bizitasunaz eta koloreaz,
|
emakumeena
batez ere, soineko dotore horiekin. Bide miserablea hartu dugu, besterik ezean:
|
|
|
–Geu gara beharbada aldatuz joan garenak eta ez garaiak, esan nion, ezer baino gehiago zerbait esatearren. Elkarrekin genuen lotura bakarra
|
emakumeena
zen. Nadia nik baino lehenago ezagutzen zuen berak, horretaz erabat konbentziturik nengoen, eta nik Natalie berak baino lehenago.
|
|
|
Historikoki, ikuspuntu maskulinoa nagusi izan da bai migrazioei bai osasunari buruzko ikerketak egin direnean. Oro har, osasuna lantzen duten azterlanek, batez ere inkestekin eginak daudenek, gizonen osasuna bakarrik azaltzen duten aldagaiak kontuan hartu dituzte, alde batera utziz edo garrantzi gutxi emanez
|
emakumeena
ulertzeko balio duten faktoreei (Rohlfs et al., 2000). Gaur egun, nahiz eta ikerlan askok jakinarazi duten gizonen eta emakumeen osasun mentala esplikatzeko aldagai desberdinak kontuan hartu behar direla, oraindik ere, ikertzaile askok ugalketa funtzioetan indarra jartzen dute, eta bizi estiloak eta familiaren zainketa alde batera utzi.
|
|
|
Latinoamerikako egoera psikosoziala beste
|
emakumeena
baino hobea da. Hauek jabetzen dira gainerako herrialdeetatik datozen emakumeekiko duten abantailaz gaztelania jakiteagatik.
|
|
|
“Zergatik? Pobrezia, bazterketa, desberdintasuna eta politika jasangaitzak pobreenen arrisku egoera areagotzen dute, bereziki
|
emakumeena
eta gutxiengoena”. Klimaren ondoriozko larrialdiak Oxfamen arabera, Asiako hegoaldeko hondamendien giza kostua eta kostu ekonomikoa “izugarria da”.
|
|
|
Hala ere, kontuan hartu behar da zaintzaileen %82 emakumeak direla, eta %18 baino ez gizonezkoak. Hala, tratu txarren prebalentzia handiagoa da gizonen artean(% 6,38)
|
emakumeena
baino(% 4,2).
|
|
|
Epea zortzi hilabete eta erdira luzatzen da sektore publikoan, eta 6,7ra jaisten da sektore pribatuan. Harrigarria da eremu publikoan gizonezkoen eszedentzia bederatzi hilabetera iristea eta
|
emakumeena
baino handiagoa izatea (7,7 hilabete). Eremu pribatuan, emakumeen baimena gizonena baino hilabete handiagoa da.
|
|
|
Aipagarria da, halaber, Goi Mailako Hezkuntzan emakumeen eta gizonen arteko aldea: unibertsitate batean graduatzen diren gizonen tasa %25, 5ekoa da, eta
|
emakumeena
%40, 8koa. Era berean, Goi Mailako Lanbide Heziketan, emakume graduatuak(% 16) gizonak baino gehiago dira(% 13).
|
|
|
Espainiako Lan eta Immigrazio Ministerioaren datuen arabera, iazko abuztutik aurtengora %20 hazi da gizonen langabezia eta %4, 8
|
emakumeena
. Hala ere, Hego Euskal Herrian dauden 106.368 langabeetatik %58 emakumeak dira eta %42 gizonak.
|
|
|
Gizonen langabezia. Joan den irailetik %28 igo da gizonen langabezia Hego Euskal Herrian;
|
emakumeena
, %7, 3 Eraikuntzaren egoerak du eragina, batez ere, langabeziaren igoeran.
|
|
|
Etorkizuna eraikitzeko prototipo egokiagoa iruditzen zait hango
|
emakumeena
, gizonezkoena baino. Zeinek darama familiaren ekonomia?
|
|
|
Gizonena eta
|
emakumeena
, gazteena eta helduena. Gure betebeharra da tratu txarrei aurre egiteko indarrik ez duten emakume horiei laguntza ematea.
|
|
|
Gizonena eta
|
emakumeena
, gazteena eta helduena. Gure betebeharra da tratu txarrei aurre egiteko indarrik ez duten emakume horiei laguntza ematea
|
|
2009
|
|
|
Goizean goizik eta bazkalostean hartzen zuten. Koñaka gizonezkoena izaten zen eta anisa
|
emakumeena
. Anisa galleta edo pastak janda hartzen zuten.
|
|
|
Amerikara joan ziren itsasontzietan jaio zela sentituko du. Baionatik ihes egin zuten piztien umea dela, gerratik aldegin zuten
|
emakumeena
. Kasinoetan jokatu zuen Rosarena, ehiztariari tiro eman zion Rosarena, askatasunaren balioa ulertzen zuelako bi ume bakar bakarrik hazi zituen Rosarena.
|
|
|
Antzeko lan gehiago genituzke. Isiltzen den historia(
|
emakumeena
) dotoreasko kontatuta.
|
|
|
Botere mailan alderik ez dagoenean, gizonek ikusmen menderakuntza handiagoa agertzen dute emakumeek baino (Kalbfleich eta Cody, 1995). Dirudienez, beraz, gizonezkoen ez berbazko jokaeramenderakuntzarekin eta boterearekin loturik agertzen da;
|
emakumeena
, berriz, mendekotasunarekin eta botere gabeziarekin.
|
|
|
Gizonen ez berbazko jokaera menderakuntzak bereizten du;
|
emakumeena
, berriz, mendekotasunak. Gizonek ikusmenaren menderakuntza gehiago agertzendute; emakumeek, berriz, begirada arretatsu gehiago eta mendekotasunezko keinugehiago (irribarre gehiago, espazio gutxiago, galdera gehiago...).
|
|
|
Ahots bat neskarena edo mutilarena den jakiteko haren tinbrea entzuteanahikoa da. Mutilaren laringea
|
emakumeena
baino handiagoa eta zabalagoa da.Laringe luzeagoko ahots kordek maiztasun gutxiagoz bibratzen dute eta tonugrabeagoa ematen dute.
|
|
|
Nagusitasuna agertzera zuzendua dago gizonen ez hitzezko portaera;
|
emakumeena
, berriz, mendetasuna agertzera. Ikusmenari dagokionez, gizonak emakumeak baino menderatzaileago agertzen dira:
|
|
|
Magrebeko emakumeek bizi duten egoera lanaren eta baimenen inguruanberdintsua da Ekialdeko europarrenarekin konparatuta, bakarrik erdiak bete ditubehar horiek; hala ere, haien prestakuntza eta lan egoera oso desberdinak dira.Magrebtarrek ikasketa maila txikiagoa dute eta gehienek ez zuten etxetik kanpolan egiten beren herrialdean zeudenean. Latinoamerikako emakumeen egoerapsikosoziala beste
|
emakumeena
baino hobea da, agian, haien emigrazio sareakhandiak eta kalitatezkoak direlako. Sare horiek zailtasunak daudenean babestendituzte eta leku ezezagun batean informazioa eta laguntza ematen diete.
|
|
|
jardueran maila fisiko ezin hobea lortzeko gorputzak jasaten duen estresak eragin negatiboa du espermaren produkzioan. Gurpil gainean Lehenago egindako beste azterketa batzuek ere hipotesi hori babesten zuten, eta adierazten zuten jarduera fisikoaren maila oso altuek ugalkortasuna murrizten dutela, bai gizonena bai
|
emakumeena
. Hala ere, Espainiako ikertzaileek errua botatzen diote bizikletaren jarlekuan sortzen den marruskadurari eta arropa doituari, testikuluetako tenperatura igo eta espermaren ekoizpena zaildu baitezakete.
|
|
|
Ikasle horiek 26 eta 35 urte bitarteko ikasleak dira (guztizkoaren %40), eta emakumeen ehunekoa gizonena baino handiagoa da (%64 eta %36, hurrenez hurren). Datu hori bereziki garrantzitsua da, atzerriko biztanleria osoan gizon kopurua (%53) handiagoa baita
|
emakumeena
baino (%47). Ikastaro horietan ikasle atzerritar gehien dituzten probintzien artean daude Madril (%19), Bartzelona (%16), Alacant (%7), Valentzia (%6), Balearrak (%5) eta Malaga (%5).
|
|
|
Azterlan baten arabera, arrisku maila substantzia horren tasa normalak dituzten
|
emakumeena
baino hiru aldiz handiagoa da.
|
|
|
Michigango Osasun Publikoko Eskolak egindako azterlan baten arabera, emakume aurrenopausikoen bitaminaren gabeziek hipertentsio sistolikoa garatzeko arriskua areagotu dezakete. Ikerketen arabera, gaitz hori izateko arrisku tasak hirukoiztu egiten du adin bereko eta bitaminaren maila normaleko
|
emakumeena
. AEBetako Minbiziaren Elkartearen urteroko biltzarrean argitaratu zen lana, 1992an hasi zen, eta jarraipena egin zien 24 eta 44 urte bitarteko 559 emakumeri.
|
|
|
Horregatik, berriz ere emakume langabeak gehiago dira (18.297), gizon langabeak baino (18.078). Langabezia tasari dagokionez, gizonena %7, 04 da, eta
|
emakumeena
, berriz, %9, 53 da oraindik.
|
|
|
Iñigo Zubeldiaren arabera, Euskal Herriko soldatarik txikienak jasotzen dituzte Sabecoko langileek. Horrexegatik, haiena prekarietatearen aurkako borroka dela zioen,
|
emakumeena
batez ere, emakumezkoak baitira saltokietako langile gehienak. Atzokoa, beste ezeren gainetik, borrokarako eguna zen Zubeldiarentzat.
|
|
|
–Soluzioak bilatu eta herriko kolektibo guztiekin lankidetza lortu gura dugu. Izan ere, arazoa ez da
|
emakumeena
bakarrik; gizonena ere bada. Gizarte osoarena azken finean?, dio Gilek.
|
|
|
Lau pauso baino ez ditu eman lehenak, hegoak zabaldu eta horiek astintzeari ekin dionean; ihesean, akaso, atzetik datorrenetik ihesi. Hara hemen azkenik benetako emakumeen desfilea, forma biribileko
|
emakumeena
!. Aurkezle lana egokitu zaio Gurutze Beitia aktoreari.
|
|
|
Estatistikek agertzen dituzten datuek soslai androzentrikoa dute eta sistematikoki baztertzen dituzte emakumezkoen errealitate diskriminatua agerian utz dezaketen azterketak. Krisia baino lehen,
|
emakumeena
zen baldintza prekarioak dituztenen multzoan talderik prekarioena; hori zen emakumezkoen lan egoeraren elementu nagusiena. Egun, krisian murgilduta, prekarietatea larriagotu egin da eta sistemak aurreikuspen gutxiago eta okerragoak eskaintzen ditu.
|
|
|
Mundua mundu denetik, gizonezkoak izan dira idazleak, gizonezkoak mezenasak, eta irudiek gezurrik ez badiote, irakurleak ere gizonezkoak izan direla pentsatu behar. Kixotea baino berrehun eta berrogeita hamar bat urte geroago
|
emakumeena
da jada irakur zaletasunaren zuzia, eta beste nobela handi batek jasoko du gertaera: Flauberten Madame Bovary nobelako protagonistak. Kixotea bezala irakurle porrokatua da bera ere, baina nobela erromantikoena?
|
|
2010
|
|
|
Ibilbidea iazko bera da, eta bost kilometro izango ditu; ia kilometro bateko zirkuituari bost itzuli eman dizkiote. Gizonen lasterketa 12:45ean hasiko da, eta
|
emakumeena
13:10ean. Urtero legez, 10:00etatik 11:50era gaztetxoen mailako lasterketak korrituko dituzte.
|
|
|
Bizi itxaropenari buruz hitz egiten badugu, 2008an EAEn gizonena 77,2 urtekoa zen, eta
|
emakumeena
, 84,3 urtekoa. Azken datu hori, Estatu osoko emakumeei dagokien datuarekin batera, Europa osoko altuenetakoa zen; bigarrena hain zuzen ere.
|
|
|
Frantsesak bakarrik zituzten aurretik (84,8 urteko bizi itxaropena). EBn, batez beste, 76,1 urtekoa da gizonen bizi itxaropena eta 82,2 urtekoa,
|
emakumeena
.
|
|
|
ama izebak eta bi arrebak. Nola uka, baina,
|
emakumeena
beste errealitate bat zela. Egia zen etxeko lau emakumeak nituela erreferentzia, baina egia zen erreferentzia haiek ez zitzaizkidala lau puntu finko bezala agertzen, lau puntu, lau haize, emakumeei buruzko nire geografia partikularrari zentzua eta norabidea eman ziezazkioketenak?, era nahasian baizik, pertzepzioaren noria eroak lau puntuak eta lau haizeak biraka jarriko balizkit bezala.
|
|
|
gizonak, baina ikaragarriena
|
emakumeena
zen, ihesi
|
|
|
Aitaren bidez Batzokira hurbildu zen Augustin; han hiru sail eratu ziren:
|
emakumeena
, dantza taldea eta antzerkia. Azken sail honetan sartuko zen Zubikarai gaztea eta horrek berez berez markatuko zion geroko ibilbidea.
|
|
|
3 Langilea afiliatuta badago eta ugazabak datu hori ezagutzen badu, kasuan kasuko sekzio sindikaleko delegatu sindikalei aurretik entzutea), bidegabekoa deklaratuko da. ...blikoak urratuz eman bada, eta bereziki, bizitza familiarra eta lan bizitza uztartzen dituen 39/ 1999, azaroaren 5eko legeaz geroztik, (1) amatasuna, haurdunaldian gertatzen den arrisku, adopzio edo adopzio aurreko edo betiko hartzea 6 urtetik beherakoena dela-eta lan kontratua esekita dagoela egiten dena edo aurretik egindakoa aurreabisu epea aipatutako epean bukatzen bada, eta (2) haurdun dauden
|
emakumeena
, haurdunaldia hasten denetik aipatutako esekipen epea hasi arte eta edoskitzea, seme alaba goiz jaiotzeagatik edo 6 urtetik beherakoa edo gutxitua edo beste zuzeneko edozein senide odolkidetasuneko edo afinitateko bigarren gradura arte bere burua gobernatu ezin duela eta baimena eskatu duen langilearena, edo baimen horretaz disfrutatzen ari denarena edo eszedentzia eskatu dutenena seme alaba zain...
|
|
|
% 13,6k lan egiten zuen haiek uzteko unean, eta% 19,7k ez zuen ordaindutako lanik aurkitu. Gizonen ehunekoa
|
emakumeena
baino handiagoa izan zen, bai ikasketak amaitzean enplegua hasi bazuten (%67, 3 eta %63, 6, hurrenez hurren), bai ikasketak uzteko unean lan egiten bazuten (%14, 1 eta %13, 1, hurrenez hurren). Lana aurkitzeko gutxienez urtebete behar izan zuten emakumeen ehunekoa gizonena baino handiagoa izan zen, %51, 1, eta %48, 8 Gainera, gizonen% 29,1ek lana lortu zuen ikasketak amaitu eta hilabete baino lehen, eta emakumeen% 26,9k.
|
|
|
Aurkikuntza hori “Annals of Oncology” ren on line edizioan argitaratu zen, eta aukera ematen die minbizi mota hori duten emakumeei, histerektomiarik egin gabe tratatzeko, ugalkortasuna urte gehiagoz gorde dezaten. Minbizi mota hori da, gaur egun, munduko seigarren
|
emakumeena
. Kalkuluen arabera, 2008an, tumore femenino guztien %4, 8 izan zen, eta gaixotasun horrek eragindako heriotzen %2, 2 emakumeengan.
|
|
|
ama izebak eta bi arrebak. Nola uka, baina,
|
emakumeena
beste errealitate bat zela. Egia zen etxeko lau emakumeak nituela erreferentzia, baina egia zen erreferentzia haiek ez zitzaizkidala lau puntu finko bezala agertzen —lau puntu, lau haize, emakumeei buruzko nire geografia partikularrari zentzua eta norabidea eman ziezazkioketenak—, era nahasian baizik, pertzepzioaren noria eroak lau puntuak eta lau haizeak biraka jarriko balizkit bezala.
|
|
|
Egun, Euskal Autonomi Erakundeko bizi itxaropena munduko handienetariko bat da, Japoniaren atzetik: 77 urtean dago gizonezkoen bizi itxaropena, eta 84 urtean
|
emakumeena
. Hala ere, hurrengo urteetan zenbaki horrek gora egingo duela uste da.
|
|
2011
|
|
|
«Errepresaliei beldurra edukitzea, biktimak babesten dituzten legeen edota lagunduak izateko dituzten baliabideak ez ezagutzea, menpekotasun emozional edo ekonomikoa izatea, kultur arrazoiak...». Horrez gain, estatistikek «errealitatearen parte bat» erakusten dutela gaineratu du Serranok; «bizitzen ari diren egoera salatu nahi duten
|
emakumeena
. Baina zoritxarrez oraindik badira gizarte gaitz hau isilean sufritzen dutenak ere».Biktimen segurtasunari dagokionez, egindako urratsak ere nabarmendu ditu Genero Indarkeriaren Biktimei Laguntzeko zuzendariak.
|
|
|
Maitasun erromantikoak duen eragina deitoratu du Monroyk: «Eredu horretan, gizonen egitekoa emakumeak kontrolatzea da, eta
|
emakumeena
, berriz, gizonak barkatzea, mendeko izatea, dena ematea. Andreok gure izaera alboratzeko hezten gaituzte, hala maitatuak izango garelakoan».Hortaz, eredu horrek indarkeria sexista bultzatzen duela uste du.
|
|
|
San Balentinen herria dala Elorrio, esan dot, baina bai beste lehengo eta oraingo entzute handiko gizon eta
|
emakumeena
be. Lehengoak itxita, oraingoetara joko dogu.
|
|
|
Gizon nahiz emakumeok eredu horiek ere behar ditugu, instintiboki erreferentzia garrantzitsuak izan daitezkeelako: Frida Kahloren bizitza ezagutzea, edo abangoardietako
|
emakumeena
, musak bakarrik ez, sortzaile ere izan direla ikustea??.
|
|
|
Morfologia hau, kortsea zeramaten
|
emakumeena
da: gerria
|
|
|
212.Eskatzen die estatuei, eurei dagozkien gizarte zibileko eragile guztiekin lankidetza eragingarrirako moduak ezar ditzatela, gobernuz kanpoko erakundeak barne, horiek genero berdintasuna eta emakumearen aurrerapena bultzatzeko ahaleginak egiten dituztelarik, batez ere bereizkeria anitzen biktima diren
|
emakumeena
, jada diren lankidetza moduak indar ditzatela eta halakoa bidezkoa denean, beharrezko babesa eman dezaten, emakume eta neska gazteen aurkako bereizkeria forma guztiak ezabatzeko ikuspegi integratu eta orokor baten aplikazioa sustatzeko xedearekin;
|
|
|
Bitxia bada ere, 45 urtetik gorako elkarrizketatuek baino gehiago gastatuko dute (76 euro, batez beste) gazteenek (66 euro, batez beste). Sexuen arabera, gizonen aurrekontua
|
emakumeena
baino %15 handiagoa izango da: 78 euro, batez beste, eta 68 euro, batez beste.
|
|
|
Sexuaren arabera, 2010ean ezgaitasun ziurtagiria zuten emakumeen langabezia tasa(% 24,9) handiagoa zen gizonena baino(% 22,3). Bestalde, ezgaitasun ziurtagiria zuten gizonen enplegu tasa
|
emakumeena
baino zortzi puntu handiagoa zen. Pertsona ez aktiboen kopurua nabarmen handitu da adinean aurrera egin ahala, 2010ean 44 urtetik gorako ezgaitasuna duten pertsonen %70 baino gehiago baitira.
|
|
|
Bertso eskoletan eta neskak dira nagusi. Bertsolaritza
|
emakumeena
da gaur egun. Eta hori irudikatzeko, Miren Amuritza oso aproposa izan da. Plazer hutsa izan da harekin lan egitea.
|
|
|
akabo istorioa. Egongelako hormetan, hiru martiriren irudiak aurkitu ditugu eskegita; etxean gordetzen zituen liburu gehienak erlijiosoak ziren; eta, hori gutxi balitz,
|
emakumeena
bezalako abitua jantzi zuen, bere burua hil aurretik. Politikoak pozik daude, herritarrak pozik daude:
|
|
|
Baionan Société des Amis de la Constitución taldea zegoen eta hauek Donostiakoekin harreman estuak zituzten. Baionatik Donostiara pasatzeko ardura
|
emakumeena
izaten zela esaten digu Ricardosek.
|
|
|
Barkuz eta txalupaz, gizonek Hondarribira ekarri eta zenbait etxetan sartu. Ondorengo lana,
|
emakumeena
izaten zen: paketeak egin eta gehienetan Donostiara, Peñaflorida ingurura autobusez eraman.
|
|
2012
|
|
|
Orain dela bost urte krisia hasi zenean, enplegu zerbitzu publikoetan izena emanda zeuden hamar langabetik sei emakumeak ziren. Ondoren, gizonen langabeziak hazkunde handiak izan zituen 2008an eta 2009an, eta kopuru orokorrean
|
emakumeena
gainditu zuen. Haatik, azken bi urteetan egoerari buelta eman zaio:
|
|
|
Atal horren interesa eroetxearen egunerokoaren deskribapenean dago, baita eroaren gain jausten den estigmaren gaineko gogoetan ere, Verak urte luzeetan bisitak ez jasotzearen arrazoiez pentsarazten baitigu. Bi kasuetan espazioa, bi
|
emakumeena
, itxiturarena da. Narrazioak erakusten du garai bakoitzean gaixo edo ero deiturikoa nola alda daitekeen, instituzio medikuen diskurtsoek eta jendarteak egin irakurketaren arabera, nahiz ez zaidan iruditu medikuntzaren diagnostikoen aurkako aldarria ere.
|
|
|
zahartzaroak ez du barkatzen eta 80 urtetik gora biztanleen %30 garatzen du gaitza. Eustatek (Euskal Estatistika Erakundea) dio urteetan gizonen bizi itxaropena 77,2koa zela eta
|
emakumeena
84,3koa, Euskal Autonomia Erkidegoan. 2050ean gizonek, batez beste, adin berean hiltzen jarraituko dute, eta emakumeek 86 urteko batez bestekoa harrapatuko dute.
|
|
|
Gaur egun, prestakuntza euskara eta gaztelaniaz egiteaz gain, ingelesaren erabilera bultzatzen ari direla zehaztu du Iñaki Goirizelaiak. Ikasketak bukatu dituzten emakumeak gizonezkoak baino gehiago diren arren, azken horien enplegu tasa altuagoa da? %77, 6 gizonena, %76, 1
|
emakumeena
–, eta langabezia tasa, berriz, txikiagoa? %15, 2 gizonena, %17, 7 emakumeena?. Soldatari dagokionez, gizonek hilean 1.573 euroko lan sari gordina jasotzen dute; andrazkoek, ordea, 1.468 eurokoa.
|
|
|
Gaur egun, prestakuntza euskara eta gaztelaniaz egiteaz gain, ingelesaren erabilera bultzatzen ari direla zehaztu du Iñaki Goirizelaiak. Ikasketak bukatu dituzten emakumeak gizonezkoak baino gehiago diren arren, azken horien enplegu tasa altuagoa da? %77, 6 gizonena, %76, 1 emakumeena?, eta langabezia tasa, berriz, txikiagoa? %15, 2 gizonena, %17, 7
|
emakumeena
–. Soldatari dagokionez, gizonek hilean 1.573 euroko lan sari gordina jasotzen dute; andrazkoek, ordea, 1.468 eurokoa.
|
|
|
Hala, zuhaitza, ematen duenaren itzalarekin nahastu egiten dugu. Finantzen aferek krisi anitz estaltzen dituzte, munduko biztanleen erdiak bizi duen etengabeko krisia bereziki,
|
emakumeena
. Onartezina da krisiaren gaineko diagnosiek emakumeek pairatzen duten prekarietatea, zapalkuntza eta menpekotasunaren aurrean ageri duten itsukeria, eta nola diagnosi horien arabera hartzen diren neurriek ez duten emakumeen gaineko eragina aztertzen, ezta lehenesten ere.
|
|
|
Ia denek dituzte bi auto: bat handiagoa, garajean gordetzen dutena, kasu gehienetan gizonek erabiltzen dutena; eta txikia, kanpoan aparkatuta,
|
emakumeena
. Batzuek zein besteek lan egiten dute, eta gehienek etxetik kanpo bazkaltzen dute.
|
|
|
Pertsonaia honekin entseatu zuen Flaubertek determinismoari buruz zuen teoria. Emakumearen presentzia kaltegarria da gizonezkoentzat; halaxe da Charlesentzat hiru
|
emakumeena
, eta halakoxea bihurtzen da Emmaren eragina Leon eta Rodolphe bere maitaleentzat, gizonezkoak amodio harremanetan galtzaile baitira beti, Flauberten ustetan.
|
|
|
Gizarte bazterketaren beste eredu bat
|
emakumeena
izan zen. Elizaren egituren barruan, gizonezkoek eta emakumezkoek ez zituzten eskubide berberak.
|
|
|
Bestalde, adin horretako Espainiako biztanleen %29, 2k oraindik ez du sarea erabili. Espainiako internauten profilari dagokionez, 10etik 7k 45 urte baino gutxiago dituzte, eta Sarea erabiltzen duten gizonen ehunekoa
|
emakumeena
baino handiagoa da. Astean behin Interneten sartzen diren gizonen portzentajea %64, 6koa da, emakumeen kasuan baino %5 handiagoa.
|
|
|
Fibromialgia, batez ere
|
emakumeena
, min iraunkor eta orokorra da muskulu eremu zabaletan.
|
|
|
Gainera, 5,40 euroren truke, desnutrizio tratamenduetarako berariazko esne terapeutikoa eros daiteke; 7,60 euroren truke, “bitaminaz eta funtsezko beste mineral batzuez betetako” mikronutrienteen gehigarriak erosten dira; 18 euroren truke, 600 galleta energetiko erosten dira, lurrikara, uholde, zikloi eta bestelako larrialdi egoerei aurre egiteko. 5 Nutriziorako plan integrala Acción Contra el Hambrek urteak daramatza milioika pertsonaren elikadura hobetzeko lanean, batez ere haurrena eta
|
emakumeena
. Lan horretan, Ama haurren, Haurren eta Gazteen Elikadura Ezartzeko Plan Integrala ezartzearen alde dago.
|
|
|
% 6,1ek noizean behin egin zuen, eta% 6,1ek lanegunen erdietan baino gehiagotan. Gaueko langileen ehunekoa (%14, 6)
|
emakumeena
(%9, 3) baino handiagoa izan zen. Kontratazio moduari dagokionez, aldi baterako laneko enpresa (ABLE) baten bidez kontratatutako soldatapekoen ehunekoa %3tik %2, 7ra jaitsi zen 2011n, eta %2, 5ek enplegu publikoko bulego baten bidez lortu zuen enplegua (2010ean baino hamarren bat gehiago).
|
|
|
Orrialde herena hartzen duen irudiak, begira dagoen ikuslea kendu, eta hogeita hamasei argazkiz osatutako mosaikoa erakusten digu. Horietako bat edo beste identifika daitezke; esaterako ortuariak aurrean dituztela merkatuko plazan eserita dauden
|
emakumeena
; zaharrenak zapia darama buruan, bizkaitar erara jarrita. Argazkia Gernikakoa izan daiteke, adibidez.
|
|
|
Gizonezko langabetu gehiago: Gizonezkoen langabetu kopurua %284, 4 hazi da 2007tik 2012ra,
|
emakumeena
aldiz %120, 5 Gizonezko langabetuak 1.034 dira eta emakumeak 979.
|
|
|
Beste pertsonaia batzuk, aldiz, asko sufrituz eman zuten bizitza; esate baterako, Tchaikovski musikariak eta Jacinto Benavente idazleak izugarri sufritu omen zuten horregatik. Gizonen homosexualitatea hainbat lekutan gero eta normalago hasi bada ikusten ere,
|
emakumeena
ez da aintzat hartzen beste zenbait lekutan oraindik ere. Lan handia dago oraindik ere egiteke.
|