|
2000
|
|
|
Bai, garai hartako baserritar batentzat nahikoak, orduko nire garaiko askok izan ez zutena. 13 urte eta erdi arte behintzat ibili nintzen eskolan eta orduko gehienak behin 12 urterekin jaunartze handia
|
eginez
gero, etxean lanean hasten ziren, itzulean eta abar, edo bestela artzain joaten ziren. Gu alde horretatik gurasoei eskerrak eman beharrean gaude.
|
|
|
Europako mintzaira zaharrenetakoa dela diote adituek. Gizaldiz gizaldi iraun dugu euskaldunok, herri ezberdinen asmo makurrei aurre
|
eginez
. Gaur egun ordea, ezin esan arriskutik kanpo gaudenik.
|
|
|
zigor bataloietan eta urte batzu geroago Francoren aurkako erresistentzian Bigarren Gerrate Mundialak erdi erdian harrapatu zuelarik. Eta tartean hainbat joan etorri Estatu Batuetara, Paris eta Londresera, Ozeaniako itsasoetan gerra
|
eginez
... soldadu yanki gisa! Hau amaitu zenean Mexikon eta Estatu Batuetan bizi izan zen baina beti ere Europara askotan etortzen zelarik eta Euskal Herriko egoerari buruz aski kezkatuta zegoela...
|
|
|
Donostian esaterako, bada Tillac en ibilerak gogoan dituenik: sonbrailu hegal zabalez eta zaldizkoen botaz jantzita kafetegietako bezeroen marrazkiak
|
eginez
. Gisa horretan xumeki bizi izan zen, harik eta 1969an hil zen arte.
|
|
|
Ez zaitzala gaitzak menpera; baizik eta menpera ezazu gaitza on
|
eginez
|
|
|
Gai gara, Eusko Legebiltzarrean Eusko Jaurlaritzaren aurrekontuak elkarrekin aurrera ateratzeko, berdin Bizkaia eta Gipuzkoako Foru Aldundietan eta hainbat eta hainbat udaletan. Guzti hau, soilik botoen indarra erabiliaz, herri ordezkari moduan lana
|
eginez
, demokraziaren arauak jarraituz. Eta egoera honi ez diote aurre egin.
|
|
|
Santiago bideetako batek, Frantziatik zetozen bidaiariek heltzen zioten bide honi Landak eta Pirinioak gurutzatu eta Ibañetako gainetik Orreagako bidetik jarraitzen zuen. Bidaiariek idatzita utzi zuten eremu hauek gurutzatzerakoan izan zituzten sentipenak, sagardoari eta sagarrondoei erreferentzia
|
eginez
. Aymeric Picaud-ek 1134 urte inguruan Santiagoko bidaiariaren gida idatzi zuen.
|
|
|
Dena esana dagoen irudipen horri aurre
|
eginez
, euskal aktore desberdinek eta herritarrok oro har, gertakizun eta jarrera bakoitzak dituzten eragin guztiak aztertu beharra dago, eta horren arabera epaitu eta jokatu. Atentatu honek 1998ko irailean hasitako prozesuan nola eragiten duen aztertu, abertzaleen arteko harremanean, herritarron elkarbizitzan, abertzaletasunean orobat, ezker abertzalean...
|
|
|
Uste dut oraingoan ia 900.000 pertsona izan direla hemen botoa ematera joan ez direnak eta uste dut, baita ere, kopuru hori handitzen joan daitekeela, baina ez EH k joera hori aholkatu duelako edota hurrengo batean ere aholka dezakeelako, baizik eta jendea aspertzen eta nazkatzen hasia dagoelako aspalditik edozein partidutaz (eta EH beste partidu bat gehiago da). Hemen konbentzitu egin behar da, hemen partiduek konbentzitu egin behar dute... politika
|
eginez
, hau da, soluzio zehatzak lortuz jendearen onurarako. Minimo batzuen babesean bildu behar gara berehalaxe (beti ere bakean, elkarren arteko errespetuan, inolako indarkeriarik gabe) euskal herria eta euskal kultura maite dugunok, zeren, iruditzen zaidanez, nazionalismo espainolaren oldarra indartsu baitator oraingo honetan
|
|
|
Nahiz eta komedia bat ez den, umorez zipriztintzen dute, sentimentalismo errazetik alde
|
eginez
. Behar duen bezala hunkitzen du, musikaren bidez, hain justu.
|
|
|
Gaztelerazko bertsioan Kike Diaz de Rada fin dabil Tim Tooney tronpetajolearena
|
eginez
. Energiaz blai antzeztu ohi du aktore donostiarrak, eta oraingoan ere, pasio biziz sartzen da Tim Tooney ren azalean.
|
|
|
Leitzara helduz txangoa amaitu dugu, baina gomendagarria da herrian kalez kale ibiltzea ere. Ingurumenaz gozatzea atsegina da, baina behin bidaia
|
eginez
gero, herrian egonalditxoa egiteak merezi du
|
|
|
Jakin bagenekin horrelako prozesu batek gorabeherak izango zituela, eta une larriak biziko genituela. Une honetan atzerapauso horietako batean egon gaitezke, baina etorkizunari begira lan
|
eginez
gero, arduragabekeria handia litzateke guztia bertan behera botatzea. Ezin dezakegu pentsatu bakoitzak bere helburuetan %100 lortuko duenik, eta besteak ezer utzi gabe aurrera egingo dugula; Jose Mari Olarrak antzekoak esaten zituen duela gutxi idatzitako artikulu batean.
|
|
|
Nire ikuspegitik Ibarretxek lasai iraun dezake 2002 urtera arte. Oraingo aurrekontuak onak dira, eta horrekin iraun daiteke, besterik ez bada prorrogak
|
eginez
. Kontuan izan behar da azken 30 urteetan bizi izan ez dugun egoera politikoaren aurrean gaudela, bakea hurbil izan dugula eta bakea lortzeak herri honetan izugarrizko iraultza suposatzen duela.
|
|
|
Hemendik aurrera gertakari konkretuen inguruan dihardu. Durangoko aurrekaritik hasita, 1527 prozesuari, Valdeolivas en 1538ko bisitaldiari, mende erdialdeko hedapenari, Zeberioko prozesuari, Zeanuriko gertakariei eta Balmasedako adibideari errepaso
|
eginez
, 1616ko sorgin ehizarekin amaitzeko
|
|
|
Nola? Metodologia ez zuzentzailearekin, taldean lan
|
eginez
eta klase magistralak albo batera utziz.
|
|
|
Era berean denon konpromisoak ere ez du zergatik berdina izan behar, bakoitzak definitu behar du zer egiteko prest dagoen. Gu behintzat presoekin bat
|
eginez
greba eta dinamika iraunkor eta eraginkorrak bizkarrezurtzera goaz. Bakoitzak aurki beza erantzuna!
|
|
|
Liburuaren sarreran bi autore eta obra aipatzen dituzu. Arrastiriari aipu
|
eginez
, Txingiz Aitmatov eta" Jamilia" lana. Helenari dagokionean, Homero eta" Iliada".
|
|
|
talde armatuaren izaera eta torturen egitatea. Baina Gorenaren ausardiatik gehiegitxo itxarotea izango da orain Entzutegi Nazionalak, kiribilak
|
eginez
bederen, estimatu ez duena hark gero onartzea. Beti ere" inplikazio politikoei" zeharbegiraka zertzen diren epaiak dira hauek denak; Peroteren dokumentuarekin eta Gomez Nieto kapitainarekin gertatzen dena begiratu besterik ez dago.
|
|
|
Imajinatu ezazu lanean zaudela eta, telefonoz dei soil bat
|
eginez
, labea pizten duzula; horrela, etxera heldu ordurako, janaria prest izango zenuke. Edo egunero bost minutu beranduago jaiki zaitezkeela, kafeterak bere kabuz berotuko duelako kafea.
|
|
|
" A zer dirutza dagoen hemen soilik jantzietan. Hemen lapurreta
|
eginez
gero...".
|
|
|
Baliteke bizkaieraren alde jardundakoak gainontzeko sektore euskaltzaleetatik oso bereizita egon izana, elizaren inguruan antolatuta eta atzerakoi etiketa ere izan dute. Baina horren erreakzio edo, bizkaierazko zantzuak desagertarazi dira euskara batutik, ez Euskaltzaindia edo beste inoren aholku edo aginduz, ezpadaze" amaitu" ren ordez" bukatu" aukeratuta batuan diharduen bizkaitarrak," itzali"" amata" ren lekuan, eta gaizki
|
eginez
gauzak txarto egin beharrean.
|
|
|
Windows eta Apple ere islandieraz daude. Bere buruan sinestuz eta gogor lan
|
eginez
lortu dute, burujabetasuna lortu arte itxoin gabe. Hemen ere lan egiteko ahalmen izugarria dugu, baikortasun txertoa baino ez zaizue falta.
|
|
|
Ondoren, 1938an jadanik, Kubara igaroko ziren eta han ez zuten partidarik galdu. Argentinan ere bertako talderik garrantzitsuenen aurka jokatzekoak ziren, baina FIFAren era guztietako presioek ez zieten aukerarik eman eta geratzen zen diru apurrarekin jokalariek Kubara itzultzea erabaki zuten, argentinar taldeetatik jasotzen zituzten eskaintzei uko
|
eginez
. Dena den, taldearen egoera ekonomikoa eta animikoa gero eta makalagoa izateaz gain kanpotik jasotzen zuten presioa gero eta handiagoa zen.
|
|
|
JAIO barik dagoen Anboto telebistan eskualdeko informazioa landu gura dugu, herri bakoitzaren nortasuna eta hurreko albisteak islatzeko asmoa daukagu, euskara hutsean, gure hizkuntzari esparru berriak eta modernoak irabaztea komeni zaiolako, biziko bada. ETBren osagarri izan gura dugu, nazio mailako telebistak eta eskualdekoek bat
|
eginez
, euskarazko audiobisualen sare indartsu eta bizia osa genezakeelako. Integraziorako tresna izatea dugu helburu, euskaldunak eta erdaldunak gure inguruan biltzea, alegia.
|
|
|
gure liburuak ikasbidaian joateko polboroiak bezala saltzen ditugu. Marjin horrekin, gainera talde literario batean bazaude eta errezitaldietan propaganda
|
eginez
, beste baldintza batzuetan sartzen zara zure lana argitaratzera. Argitaletxeek ausartagoak izan lukete.
|
|
|
Goardia Zibilak ere bere txostena bidaltzen du, BVEk bere gain hartu zituen zenbait atentaturen zerrenda
|
eginez
|
|
|
Gizonkote handi bat azaldu zitzaigun orain bi urte Erein argitaletxera, gaztelaniaz hitz
|
eginez
, idazle amerikarra zela esanez eta liburu bat galtzarbean: " Cod, A Biography of the Fish That Changed the World" (Bakailaoa:
|
|
|
Orain, oinarriak finkatuak dira, eta ez luke arazorik izan behar aurrera segitzeko. Erran nezake Iparraldeko bertsolaritzaren geroa naturalki
|
eginez
joango dela, datozen urteetan
|
|
|
Eta horregatik esaten da gaur egun bi arkeologia daudela. Bata, zientifikoa (planifikatua, eztabaidak
|
eginez
) eta indusketa ahal den bezala eginda txosten bigun bat egin eta aurrera jotzen duena.
|
|
|
Helburu nagusia pertsona sexudunak garela ohartaraztea da, gure gorputza landu eta norberak dituen mugak eta oztopoei aurre
|
eginez
. Talde dinamikaren bidez banakako lanak, taldeko lanak eta ariketa praktikoak egingo dira.
|
|
|
ELAk azkenotan kritikatu duenez, abertzaleek kudeatutako instituzio askok burujabetzaren aldeko jarrera argiagoa erakutsi luke, neutraltasun faltsuetatik ihes
|
eginez
.
|
|
|
alde batean errepide nagusia, eta bestean erreka. Sukaldetik akabatzen genituen zozoak eta gainerakoak, bide aldera tiro
|
eginez
. Hala ere normalean beste aldera, errekara jotzen genuen
|
|
|
Euskal sindikatuak kanpaina bat ari dira bultzatzen 2000ko lehenengo hilabete hauetan modu beldurgarrian ugaritu diren lan istripuak salatuz eta horiek aurkako protesta
|
eginez
. Administrazio kontrol neurri batzuk hartzen ari da ezbehar gehien gertatzen diren enpresetan.
|
|
|
ABk erreferendumaren inguruan agertu duen" joera aderdikoia" salatu dute. Bestalde, Ipar Euskal Herriko EAk eta EAJk ABrekin bat
|
eginez
, irailaren 24an Euskal Departamenduaren alde bozkatzera deitu dute.
|
|
|
Historiak, bistan da, gure erreferente sinbolikoekin egin du topo. Topo egin, huts
|
eginez
gainera. Ziurrenera, aldez aurretik beste kasu askotan bezala.
|
|
|
Plaza askotan dantzari koadrilak ikusten diren arren, zalantzarik ez dago plaza kopurua nabarmen jaitsi dela eta dantzari koadrilak ere ez direla lehengoak bezain handiak. Diagnostiko hori
|
eginez
jarri ziren martxan Euskal Dantzarien Biltzarra eta Ereintza Dantza Taldea.
|
|
|
UPNrekin beti izan dira harremanak zailak, baina UPN ere eroriko da. Loturak apalki
|
eginez
hasi behar da, eta historia errespetatuz; gure historiarekin bizi behar dugu. Eta guk historian Nafarroarekin izan dugun harremana beti izan da gerra.
|
|
|
Azkenik, Mauleko bisitaldia bukatzeko, berriz ere ibairaino jaitsi eta oraingoan beste aldera
|
eginez
(ezkerrera), Berrauteko Kapera eta Hilerrira iritsi gaitezke. Eraikin erlijioso hau XI. mendean altxatutakoa da, Santiago Bideko erromesek hala eskaturik.
|
|
|
Bada," bat batean, Indian orain arte pribilejioz beteta bizi izandu diran 279 marajak, beste edozein erriko seme bezala begiratuak izango dirala Gobernuarengandik". Eta hori
|
eginez
, Z. ARGIArentzat," Indira Gandhik bere Erria justiziaruntz eramateko asmoa agertzen du, eta Indiako aro berezi bati bukaera ematen dio". Ai, ene!
|
|
|
Bi edo hiru alderdiko erakunde foroetara lotzen eta baldintzatzen duten euskarri materialak dagoeneko baliorik ez dutela adieraztearekin batera, ponentziak dio aurkako boterea eraikitzean oinarritzen den ereduak, sindikal arloan nahiz gizarte arloan, bere itunak ondo zehaztu dituela, zeren batuketak kenketa bihur baitaitezke sindikalgintza eredu kontrajarriak bateratu nahi direnean. Horregatik esaten dute hain zuzen, gehigarri diren batuketak lortu behar direla," erakunde mailako onarpenaz kezkatzen ez diren gizarte eta sindikatu eredu errebindikatzaileekin bat
|
eginez
".
|
|
|
Argiñeta hilerri misteriotsura iristeko, plazaren atzealdera ailegatu eta gorantz hasten den errepideari jarraitu. Kilometro batera dagoen bihurgune handi batean ezkerrera
|
eginez
(aparkatzeko lekutxo bat dago) bisigodoen garaiko hilobi harrigarriak dauden ermita topatuko dugu.
|
|
|
Hori beste bertsolariek ere egiten zuten baina karrera bat egin ez duenak ez dauka metodorik, baliabiderik, errekurtsorik nolabait zabaltzeko. Konparazio bat
|
eginez
, gure hizkuntzan literatura jasoa bertsolaritzatik oso aparte egon da. Bertsolari batek Lizardiren izenik ere ez zuen jakingo.
|
|
|
Kantari, idazle eta beste askorekin konparazioak
|
eginez
, bertsolaritzak badauka tentsio intrinseko bat besteek ez daukatena, ahozkoa delako. Bertsolaritza kirola, jolasa, da, baina aldi berean hizketan ari da.
|
|
|
bertsolariaz gain karreraduna edo ikasketan diharduena, idazten badakiena hor nonbait, edozein ordutan edozein tokitara irits daitekeena, edozein moldetan eta edozein unetan jendearekikoa egingo duena... Alegia, bertsogintza hobetzen baino denbora gehiago ematen du egungo bertsolariak kantuei hitzak jartzen, eskelatarako bertsoak idazten, egunkarietarako zutabeak idazten edo hedabideetako langileei mesedetxo txikiak
|
eginez
. Malgutasun bera alde on bihur daiteke ordea, gainerako arte moetekin batera sortzen ari diren esperimentuetan parte hartzeko orduan.
|
|
|
\ 1957an Euskaltzain urgazle izendatua, euskarazko klaseak ematen zituen Gipuzkoako Foru Aldundian, Koldo Mitxelenarekin sarritan topo
|
eginez
.
|
|
|
Horrelako antolakuntza zabalean komunikazioa hobetu behar du UNIMAk, web orrialdea
|
eginez
adibidez. Baina desberdintasun sozial asko biltzen dituen erakundea dela ahaztu gabe.
|
|
|
Horrela, errepidearen bidegurutzearen beste aldean bata bestearen alboan Beotibar pilotaleku ospetsua, 1904ko Artxibo Probintzialaren aurrealde ederra eta San Frantzisko komentuaren eraikin trinkoa ikusiko ditugu, eta gure atzera so
|
eginez
aldiz, neoklasiko isabeldar estiloko Kultur Etxea (Gipuzkoako Diputazioa izandakoa) eta bere ondoan antzina hiriko sarrera adierazten zuen Gaztelako atea.
|
|
|
Gero, noski, irakurketa horren ostean, orduan bai izan daiteke unea pixka bat" surfing" edo" zapping"
|
eginez
irakurtzeko. Propio eginda dago:
|
|
|
lagun ona, laguntasun moduak, maitasuna laguntasun moduan ulertuta... hortik doa pixka bat. Baina beti ere horretan gotortu gabe," Hiru" an dauden beste kontu horiei aurre
|
eginez
. Eta gero egongo litzateke erreflexio bat esateko:
|
|
|
Plangintza bakoitzaren nondik norakoak ezagutu ostean, ikastetxe eta zonalde desberdinetara hurbildu gara teoriatik praktikara jauzi
|
eginez
. Egoera oso bestelakoa baita Bilbo Handian, Urola Kostan edo Lapurdin.
|
|
|
Izan ere, bihotz gogorra duenari ez baitzaio antzematen zera, hanka okerra daukanari bezain laster... Baina errazago da herren
|
eginez
dabilenak konplexua izatea, ezta. Bada, hori guztia hankaz gora jarri nahi duen ipuin bilduma kaleratu berri du Elkarlanean argitaletxeak:
|
|
|
Inolako espanturik gabe, biztanleak eta iritzi publikoa euskararen eta euskaldunen aurka jartzea da helburu zuzena. Euskararen Legearen edukin txiki horiek murriztu nahi dira eta Iruñerriko udaletan euskararen mesedean onetsi diren ordenantzak ezabatu nahi dira, udalen autonomiari muzin
|
eginez
.
|
|
|
Gai arturikoak Narrazioak liburuaren hurrengo ipuin kolekzioetan ere agertzen dira, eta liburu honetan tematika ezagunaren eta protagonista literario legendario horien inguruko gertaerak testuinguru gisa erabiltzen ditu une eta egoera partikularrak aurkezteko. Poesiaz hitz egiterakoan aipatu dugun metaliteraturaren erabileraren adibiderik egokiena bilakatzen dira, ez baitu egileak gai arturikoen bertsioak
|
eginez
giro heroikoak berreraikitzeko asmorik, berez aurkako zentzuan erabilita daude. Jose Luis Mendozak (Pamiela," En el principio fue el mito", 9.or.) narrazio arturiko hauen erabileraz idatzi zuen moduan:
|
|
|
Alegia, Orhi aldean izana dela eta han berorik ez zuela ikusirik, bere habiara itzulia dela. Gerardo Markuletaren ustez, ordea, izenburuaren jatorria hori bada ere, izenburuan esaldiak beste esanahi bat hartzen du, hitz jolasa
|
eginez
, erbesteratuen paradoxa adieraziz, han egonik ere hemen daudela nolabait.
|
|
|
Ondoren, egitura horren errekurtsibitatearen aipamena egiten du joko" Borgestar" bat
|
eginez
: autore apokrifo baten, Martin Lezetaren" Oroimena eta desioa" izeneko testuan.
|
|
|
5 Metaforaren lanketa guztiz metikulosoa egiten dela esaten du Jon Kortazarrek eta espresionismoranzko itzulia nagusitzen dela, hain zuzen ere Borgesek esan zuen moduan
|
eginez
: " Superar la realidad ambiente y elevar sobre una madeja sensorial y emotiva una ultrarealidad espiritual". c) Bizitzaren bidaia
|
|
|
Aipagarri da bestalde, nortasun literario horrek alde askotatik bere horretan aldagaitz dirauela oraindainoko liburugintza osoan, gero eta bereagoa delarik bere literatur lanen izaera delikatua, haien fintasun estetiko hain sentsoriala. Munduak sortu eta egoerak azaltzeko gaitasun berezia du, sakontasunez nahiz erliebez aurkeztuz aldi berean, tentsio narratiborik edo extasi poetikorik eragin gabe, intrigaren edo sentimenduen exaltazio pizgarriaren premiarik gabe, patxadaz eta neurriz aurrera
|
eginez
zabalera nahiz sakonera, leguntasunez eta dotoreziaz.
|
|
|
Are gehiago, mutikoa zozoarekin harremantzen denean biluztu egiten da. Beraz, gizarteak zorotzat hartzen du, zoro eta zozo hitzen arteko jolasa
|
eginez
. Baina, gazte batek zozoa hiltzean, Iñakik amorruz gaztea hilko du.
|
|
|
Beraz, Iñakiren istorioa kontatzen ez duenean, baina honen berri nola izan zuen azaltzean, narrazioan parte hartzen duen narratzailea dugu. Bestalde, askotan Iñakik berak hartuko du hitza, maila metadiegetikora jauzi
|
eginez
.
|
|
|
Tramaren zatirik nagusiena Donostian gertatzen da, nahiz eta Madril ere maiz aipatzen den. Hala ere, leku hauen eginkizuna gogoeten norabidea gidatzea izan ohi da, batez ere bi funtzio hauen bidez; batetik, oroitzapenak gogora ekarriz; eta bestetik, paisaia eta egoera animikoaren arteko lotura
|
eginez
. Hona hemen honen guztiaren inguruko hainbat iruzkin:
|
|
|
Jon Benitok dioen bezala," zinez poliki irakurri eta ahoan gozatzeko modukoa baita, batzuetan kontzientzi ernagarri bilakatu daitekeen arriskua izanik." (Gara VI) Gainera, Jose Jabier Fernandezekin bat
|
eginez
," liburu honetan helburua edota helmuga baino bidea baita garrantzitsu eta interesgarriagoa". (Egunkaria VII) Agi denez, aukeraturiko edukia hausnarketa eta sentimendu jariorako aitzakia baino ez da.
|
|
|
Hor dago erreferentzia nagusia: nola kontatu (hitz
|
eginez
), hala idatzi. (Egunkaria)
|
|
|
Hots, ez digu gertaera noiz gerta daitekeen susmatzeko daturik eskaintzen. Denbora eta espazio unibertsalak irudikatu nahi izan dituela dirudi, desioaren sentimendu unibertsalarekin bat
|
eginez
. Bestalde, gertaerak orokorrean kronologikoki kontatzen bazaizkigu ere, ugariak dira gertatzen ari denaren berri emateko denboran egiten diren erretrospekzio edo atzera egiteak:
|
|
|
Hauetan guztietan egoerak, hots, denbora zein espazioak garrantzia berezia du. Atoiuntzian itsasoa eta kostaldean kokatuko ditu ipuinok, portuko giroa gailenduz; Manhattan liburuan, aldiz, itsasotik hirira igaroko da, bertako gau giroa islatuz; eta azkenik, Laudanoa eta sutautsan, kostaldera itzularaziko gaitu, Erdi Aroari erreferentzia ugari
|
eginez
. Azken ipuin bilduma honetan ere lotura tematikoa nabaria da, aurreraxeago adieraziko dugun bezala.
|
|
|
Testu barruko ezaugarriei so
|
eginez
gero, laudiarrak aniztasuna bilatu duela nabarmena da: honela, ipuin hauetan guztietan ikuspuntua, espazioa, denbora eta estiloa ezberdinak dira.
|
|
|
Planoak tartekatzen direla esan dut, eta hala da: atal bakoitzak bestearen ispilu gisa funtzionatzen du, 1930etik 1960ra eta 1960tik 1930era salto
|
eginez
narrazioan aurrera egiten dugularik. Helburua Kandido Labakaren izaeraren eta portaeraren nondik norakoak eta sustraiak azaleratzea da.
|
|
|
Naturak ere leku berezia du, honen bidez giroa deskribatzeko irudi ezberdinak sortzen baititu: urtaroei erreferentzia
|
eginez
, eguraldiari erreferentzia eginez (haizea, euria, eguzkia,...),... Hauek guztiek egoera animikoa sinbolizatzeko ere baliagarriak zaizkio.
|
|
|
Naturak ere leku berezia du, honen bidez giroa deskribatzeko irudi ezberdinak sortzen baititu: urtaroei erreferentzia eginez, eguraldiari erreferentzia
|
eginez
(haizea, euria, eguzkia,...),... Hauek guztiek egoera animikoa sinbolizatzeko ere baliagarriak zaizkio.
|
|
|
Are gehiago, teknika honen bidez eustea lortuko du. Gainera, plano ezberdinen txertaketa egokia
|
eginez
oso joko polita osatu du: maila narratibo ezberdinen erabileraren bidez.
|
|
|
Bestalde, intrigazko istorio honen bidez boterearen inguruko azpijokoak azalarazi ditu, gaur eguneko egoerari buruzko erreferentzia zuzenak
|
eginez
eta irudimena tartekatuz.
|
|
|
Hain ezberdinak eta ugariak diren pertsonaien gertaeren berri emateko narratzaile orojakilea darabil idazleak. Era berean, narratzaile honek ikuspegi aldaketa
|
eginez
pertsonaia ororen berri emango digu: are gehiago, bere gogoetak eskainiko dizkigu (narratzaile, beraz).
|
|
|
Jarraikortasunari begiratuz gero, hainbatetan barne analepsiak darabiltzala ikus dezakegu. Ondorioz, narrazio barruan jada kontaturiko hainbat gertaerari erreferentzia
|
eginez
, gertakizunak lotzeko saioa errazten digu. Hala ere, oro har, garapen kronologikoa gailentzen da.
|
|
|
Idazleak sorturiko irudi iradokitzaileetan, paisaiak leku berezia du, eta batik bat euriak. Azken honen aipamena etengabea da, idazlearen egoera animikoarekin bat
|
eginez
.
|
|
|
Bestalde, natura eta kulturaren arteko bereizketa honek Bernardo Atxagaren Obabakoak (1988) ipuin bilduma dakarkigu gogora. Bertan ere, naturarekin bat
|
eginez
bizi direnak, marginatu edo baztertuak izan ohi dira.
|
|
|
Hauek Ameriketan ezagutu ondoren, Euskal Herrira itzuli eta bertan bere seme alabekin bizitakoen berri ematen digu. Belaunaldi ezberdinen bizipenak harira ekarriz, eta historiaurreko gizakiei erreferentzia
|
eginez
, unibertsaltasuna aldarrikatzen saiatzen dela dirudi. Izan ere, istorio honetako pertsonaiek berek ere sexuaren arabera besterik ez dira bereiztuko:
|
|
|
anakronia (ik.) mota bati deritzogu analepsi: denboran atzeranzko jauzi bat
|
eginez
kronologia apurtzeari deritzogu; oro har, memoriaren aktibatzearekin lotuta egoten da. Hortaz, besteak beste, oroitzapenen bidez egiten diren atzerakako mugimenduei deitzen zaie honela.
|
|
|
estradiegetikoa (ik.), intradiegetikoa (ik.) eta metadiegetikoa (ik.). Maila narratibo eta narratzaile moten arteko konbinaketak
|
eginez
honelako sailkapena lortuko genuke: a) Estradiegetiko heterodiegetikoa:
|
|
|
Deialdi bikoitzik ez zela inola ere eginen erantzun zuen Lehendakari jaunak, baina Eremu Mistoko programazioetan, euskara gehiago erabiltzeagatik balorazio handiagoa emanen zela? agindu zuen eta, euskararen aldeko diskriminazioa
|
eginez
jokatuko zuela?.
|
|
|
...ua1816kouztailaren13an, JoseSan Antoniorena50izenaz (1817ko51 uztailaren14anprofesaeginez). Bestebiekere Lazkaon eginzutenabitu hartzea; JoanAndresek, 1819ko52 irailaren28anJoan Andres SanEliasenaizenaz (Gobernuakbeharturik, kanporatuaizanondoren, berriroitzuli zen, 1823ko53azaroaren23anprofesaeginez), etaAntselmok1826ko54 irailaren14an, AntselmoSanKristobalenaizenaz (profesa1827ko55 irailaren14an
|
eginez
). Filofofiaetateologiakoikasketenondorenetaapaiztuondoren, bakoitza berekomentuan biziizanzenetalasteresklaustrazioluzeajasanbeharizanzuten: Espainiakogobernuakomentuezjabetuzeneta fraideakkanporatuakizanziren...
|
|
|
Udalakezetzaerantzunzionguztiari (ezzuelainolakoberririkhaieiegozten zitzaienaz), fraideen alde
|
eginez
. Eraberean Etxebarri, Barinaga, Berriatueta Ziortzakoelizate etakabildoak ere haien alde irtenziren.Esandakoazgainera, frantsesenbeldurrez, zilarrezkogauzabaliotsuak, kalizak, ekisainduaketab.ezkutatzeaereegoztenzitzaien.
|
|
|
arteanaldaketakeragitendituztezenbaitidazlek, kidekoakezdirenbokal bikoteenordezkidekoagoakezarriz.Hau, lexemariartikuluaeransterakoangertatzenda batezere, bainabaitabokalezamaitutakolexemaribokalezhastendenmorfema gehitzerakoanere.Hitzbarneanbakanagoada, bainahitzbarneanerehalagertatuohida, adibidez, erroan, oa, nahiz, go, dutenadizkietan, ua
|
?
eginez: nua
|
|
|
Bosgarren atalean Euskal Herria hedabideetan nola islatzen den aztertzeari heldudio Jose Inazio Basterretxeak, baina azterketa oso grafikoa
|
eginez
: eguraldi mapekbirsortzen duten eremu geografikoa sozialki esanguratsua izanik, Euskal Herrianirakurtzen den prentsak eta ikusten diren telebista nagusiek zein eremu geografikoislatzen duten erakusten digu modu oso eskuragarrian.
|
|
|
Telebista ikusienen rankinga
|
eginez
, maila bertsuan dauden TVE1, Tele, ETB2eta Antena aipatu behar ditugu. Ondoren datoz TVE2 eta ETB1 eta, askoz ereaudientzia kopuru txikiagoak lortuz, Canal Plus eta telebista lokalak.
|
|
|
Lehen hiru horiek, gehi, irakurle kopuru aldetikaskoz apalagoak diren EL DIARIO DE NOTICIASek eta EL PERIODICO DEALAVAk badute beren arteko erlaziorik, audientziaren banaketari dagokionez, hainzuzen ere. Bakoitzak bere mailan, baina guztien kasua da, oso indartsuak diraprobintzia bakarrean edo bitan, baina garrantzia galtzen dute Hego Euskal Herrimailan kalkuluak
|
eginez
. Ikustea besterik ez dago nola EL CORREOk Arabanirakurtzen dutenen baitan %63, 5 eskuratzen duen; eta antzeko kopuruak lortzen dituBizkaian (%60, 8).
|
|
|
hau da, multimedia taldeeneraketa, tokian tokiko zein nazioarteko partaidetza dutenak.? 19 Zeta, Correo, Midi Libreedo Sud Ouest, besteak beste, multimedia talde garrantzitsu bilakatu dira. Azkenhonek ikus entzunezko ekoizpen elkarte bat sortu du (Atlantel Image) eta TF1, M6, LCIentzat lan egiten du, eskualdeko korrespondentziak ziurtatuz edota La Cinquieme, Arte, Voyages... bezalakoentzat magazinak
|
eginez
. Bere hedapen eremuan daudenestatu mailako irrati sareetan ere aurki dezakegu (Europe 2 eta Skyrock, AtlantelRadioren bitartez).
|
|
|
Ikerketa honek (1997ko maiatza) erakusten zuen ikerturiko pertsonen artean %64 honelakodepartamendu baten alde zegoela, hauen arteko ia %72 18 urte bitartekoak izanik.141944an, berriemaile batek bere artikuluak Bordelera bidaltzen zituen. 60ko hamarkadatik aurrera, Christian Bomboudiac ek, orduko euskal itsasertzeko Sud Ouesten berriemaile bakarrak, kazetari etairagarkilari funtzioak bete zituen, gaur egungo Baionako argitalpenaren hastapena
|
eginez
, bertakobizitzari buruzko orrialde batzuen bitartez. (Iturria:
|
|
|
d) Euskal Autonomia Erkidegoa ekonomiari erreferentzia
|
eginez
agertzen daaskotan eremu esanguratsu gisa.
|
|
|
Gainerakoetan ezberdintasunak daude egunkarien artean, bai beren hedapen eremuagatik, eta bai beren ideologiagatik ere. Horrela, aurretik ikusi dugunez, egunkarinafarrentzat Nafarroa da erreferentzia eremu nagusia, hortik Espainiara jauzi
|
eginez
; kanpoan geratzen dira, beraz, Hegoaldeko zein Iparraldeko lurraldeak. Era berean, SUD OUESTentzat esangura gutxi dute Hegoaldeko lurraldeek (agertzen direnean. Euskal Herriarekin zerikusia duten albisteen %7?, hala ere, Euskal Herri osoarierreferentzia eginez eta euskara zein politika gaien inguruan agertzen dira).
|
|
|
Horrela, aurretik ikusi dugunez, egunkarinafarrentzat Nafarroa da erreferentzia eremu nagusia, hortik Espainiara jauzi eginez; kanpoan geratzen dira, beraz, Hegoaldeko zein Iparraldeko lurraldeak. Era berean, SUD OUESTentzat esangura gutxi dute Hegoaldeko lurraldeek (agertzen direnean. Euskal Herriarekin zerikusia duten albisteen %7?, hala ere, Euskal Herri osoarierreferentzia
|
eginez
eta euskara zein politika gaien inguruan agertzen dira). Ezberdintasun ideologikoei gagozkielarik, gogora dezagun EUSKALDUNON EGUNKARIAketa GARAk bakarrik eskaintzen diotela nolabaiteko arreta Iparraldeari, Hegoaldekoprentsaren aldetik.
|
|
|
hemen agertzen da nabarmenen egunkari abertzaleen eta erregionalista edomadrildarren arteko aldea. Bigarren multzoarentzat (hemendik SUD OUEST kanpoanutzirik) Euskal Herria Hegoaldeko lau lurraldeek osatzen dute, kasurik onenean ere.Lurralde penintsularrei emandako espazioa Euskal Herriari emandakoaren %93tikgora baitago guztietan, leku gutxi
|
eginez
bai Iparraldeari (ikusi dugun legez) baiEuskal Herria bere osotasunean hartzen duen ikuspegiari ere. Egunkari abertzaleetan, ordea, Hegoaldeak ez du agortzen Euskal Herriko errealitatea, baina bistan da aldenabarmenak daudela beren artean.
|
|
|
ETBren programazio orokorraren analisiaren sintesia
|
eginez
, honako hau esandezakegu: ETB1 kanalean pluralagoa da eskaintza, eta Haur eta Gazteentzako programazioa, Kirolak eta Magazinak (%54tik gora orotara) dira nagusi; Erreportajeak, Fikzioa eta Informaziozko saioek ere presentzia handia dute (%29tik gora).
|
|
|
Halaber, kontuan hartu beharreko beste faktorea, araupetze prozesu horretan guztian gertatu direninteresen arteko gatazkak dira, zeinen ondorioz, irratigintzaren bilakaera, praktikan, oso kontradiktorioaizan den, batzuetan legedia zuzen jarraituz baina bestetan horri muzin
|
eginez
. (MARTI, J.M., BONET, M., 2000:
|
|
|
Erakunde arauemaile honen araupetze funtzioa mugatua da, hortaz6, eta gaur egunCSAren zeregina gehiago da aholkularitzarena, arauketari dagokionean behintzat, horretarako sistemaren gertuko jarraipena
|
eginez
. Alabaina, horrek ez du esan nahiindar exekutiborik edo eragin ahalmenik ez duenik.
|
|
|
Honen marko geografikoa probintziaren lur eremuarena besterik ez da.Egunkari honek alde batera uzten ditu bere inguru geografikoko lurraldeak oro, horiek euskal lurraldeak izan zein ez izan. Bestalde, balizko Araba oso batenkasua aurkezten du, gaur egun Burgosko administraziopean dagoen Trebiñoarabar
|
eginez
.
|
|
|
Gure artean, Euskal Herrian/ Herrietan irakurgai eta ikusgai ditugun hedabideekzeinek bere gustuko mapa marrazten dute, defendatu gura dituzten helburu estrategikoeimen
|
eginez
. Badira gure artean Euskal Herri bateratu, integratu eta lurralde anitzeansinesten dutenak, Zazpiak bateko maparen aldeko apostu grafikoa egiten dutenak.Badira egungo marko juridiko administratiboak soilik ikusi/ erakutsi gura dituztenak.Badira euskal lurraldetasuna barrutik birrintzearen aldeko apostua egiten duten probintziazaleak.
|
|
|
Baina horren aurretik, askatasunaren kontzeptuareninguruko hausnarketa motza egingo dugu, oso maila intuitiboan bada ere. Era berean, utopia eta politikagintzaren arteko harremanaz zerbait esango dugu, politikagintzaren kontzepzio baten alde
|
eginez
, baina utopiaren zeregina inondik ere ukatugabe. Azkenik, aurretik burututako planteamenduen puntu ahulez, mugez eta horiekpraktikan eduki ditzaketen funtzioaz hitz eginen dugu.
|
|
|
Ikusi AZNAREZ, C. (2000) Los sueños de Bolivar en la Venezuela de hoy. Txalaparta, Tafalla.Liburu honetan herrialde amerikarrean emandako prozesuaren berri ematen da, kronika gisa konstituzio berriaren ezarpenak ekarri dituen aldaketei buruzko hausnarketa
|
eginez
(Konstituzioaren inguruan, ikus 284 orrialdea eta hurrengoak).
|
|
|
Eta dagoen ustiakuntza sozialaren aurka eta sufritutako akulturalizazio eta desnazionalizazioaren aurka, gaur egun munduan dauden erresistentzia mugimenduenarteko artikulazio solidarioa egitea premiazko bihurtu da, Hirugarren MundukoHerriak eta Lehen Munduko Herrien arteko artikulazioa
|
eginez
, eta nazionartekotasun edo internazionalismo berria gauzatuz.
|
|
|
eta bilatzaileak erantsi dizkiete egunkari eta telebista kateei,, informazio zerbitzu osoa? eman ahal izateko, benetako monopolioen jokoa
|
eginez
.
|