|
2000
|
|
|
Euskal Herriarekiko politika PPkoarengandik ondo bereizi gura dute sozialistek datozen martxoko Espainiako hauteskundeei begira. Horrez gain, estatu ereduaren erreforma dela eta hausnarketa sakona
|
egiten
ari da PSOE, eta tesi federalek indarra hartzeaz gain, Euskal Herriak, Kataluniak eta Galiziak beste erabateko estatus bat izan luketen ideia bultzatzen ari dira PSOEko zuzendaritzako kide batzuk.
|
|
|
Azken hamar urteotan gainera, ikastetxeetan eredua baino ez dago. Autopista ondoan etxebizitza mordoa
|
egiten
ari diren arren, gehienak zarauztarrek erosiak dira, aberats itxurakoak direnak kenduta. Kanpotik datozenak ere euskaldunak izan ohi dira, Azpeitia eta barnealdekoak gehienbat.
|
|
|
Literotura bere bidea
|
egiten
ari da. Lau titulu ditu kalean eta salmenta aldetik arrakastatsuak izan dira.
|
|
|
Zenbait unetan ausarta izan da; Madriletik kritikatua izan baita. Ez da izan ere aurrealdean, baina oso lan diskretua
|
egiten
ari da. Irakaskuntzan erlijio gaia dela-eta deitu izan gaitu, eta guk erantzun ere bai.
|
|
|
Joaquin Almuniaren ustez PSOEk hauteskundeak irabaziko ditu. Haiekin ados jartzeko deia
|
egiten
ari zaizue.
|
|
|
Orain berriro ere egoera aldatu egin da eta batez ere telebistaren eraginez. Eskoletan
|
egiten
ari diren lana ere oso garrantzitsua da, baina telebistaren eraginez gauzak aldatzen ari dira. Telebistaz gehien eskuz ezker paretan ikusten da eta gaur egun jokamolde horretan aritzen diren eskola guztiak bete egiten dira.
|
|
|
Beharbada aldaketarik sakonena trinketetan gertatu da. Kristalezko paretak
|
egiten
ari dira eta hori bai dela aldaketa sakona. Ikusle bakoitza bere tokian eserita dago, erosoago, telebistaz emateko ere hobeto...
|
|
|
Amaitzear da, euskararen ofizialtasuna aldarrikatzeko asmoz, Euskal Herrian Euskaraz elkartea" Hizkuntza bat, lurralde bat, legeri bat: Ofizialtasuna" lelopean Euskal Herrian zehar
|
egiten
ari den bira. Izan ere, EHEren arabera, euskaldunon hizkuntza eskubideen aldeko aldarrikapenek euskal herritarren atxikimendu ugariak izan dituzte, eta botere politikoak ez du eskaera hori aintzat hartu.
|
|
|
Bukatzeko, azken asteotan Banco Guipuzcoanok egin duen iragarpen ofizialaren arabera, banku honek Interneten beste banku bat sortzeko erabakia hartu du. Banku berri honetan gestio independentea bideratuko da (www.bancogui.es) BSCH eta BBVA Uno e ziberbankuarekin
|
egiten
ari diren ildo beretik.
|
|
|
Erreflexio txiki bat egiteko garaia da. Presoek ez digute eskatzen beraien tamainako konpromisorik, ez eta borroka molde berdinekin aritzea ere, baina koherentzia minimoagatik guztiok emandako hitzaren alde
|
egiten
ari garena baino gehiago egin genuke. Ereduak ugariak izan daitezke, adibide bezala eta batzuk bururatzen zaizkit:
|
|
|
Hirigunetik kanpoaldera joanda, ekialdean bereziki, dozenaka garabi ikus daitezke lanean. Bilbotarrentzako etxeak
|
egiten
ari omen dira. Aldamiotik bederen langile batek hori esan digu.
|
|
|
Kanbon hamabost urte daramatzate, eta pixkanaka pixkanaka eraikina ordaintzen ari dira Herri Urratsen bildutako diruari esker. Seigarren, bosgarren, laugarren eta hirugarren mailak
|
egiten
ari diren 216 ikasle dituzte. Hirugarren maila bukatuta, lehen azterketa nazionala egiten dute, eta, ondoren, lizeora abiatzen dira azkeneko urteak egitera.
|
|
|
Artean behin betiko erabakirik hartu ez den arren, seguru asko Polonia izanen da Industri Sustapen eta Eraldaketarako Baltzuak (SPRI) euskal enpresak Europako Ekialdeko merkatuetan sartzeko eta ezartzeko aukeratuko duen plataforma. Merkatu honek aukera ugari eskaintzen ditu populazioaren kopurua handia delako, industrializazioaren bidean urrats handiak
|
egiten
ari delako eta luze gabe Europako Batasunera bilduko delako. Horrenbestez, Europako Ekialdeko herrialde horretan ordezkaritza bat abiarazteko aukera aztertzen ari da SPRI. Ez da ahantzi behar Europako Erdialdea, Herrialde Baltikoak eta Errusia EAEko esportazioen %10en jomuga direla.
|
|
|
Duela gutxi, eta gogor borrokatuta, bere" Euskara Ingelesa/ English Basque" hiztegiak argia ikusi du. Egun, doktoregoa
|
egiten
ari da unibertsitatean itzulpengintza klaseak emateko, hamaika hizkuntza daki-eta. Ingelesa, euskara, portugaldarra, gaztelera, frantsesa, afrikaans, eta alemaniera gutxi balira, orain, txinarrarekin dabil lardaskan.
|
|
|
Baita aktorearen presentzia ere, eta ez dago ezer hori ordezka dezakeenik. Are gehiago, azkenaldian antzezlanetan oinarrituak dauden filmak
|
egiten
ari dira, antzerkiak duen sasoiaren adierazle.
|
|
|
Bai baina hori ere bada, batez ere EAJren aldetik biak kontrajarri izan direlako," ez zeundeten bake prozesu batean, bakearen izenean nazio eraikuntza
|
egiten
ari zarete" eta horrelakoak esanez. Eta gakoaren alde bat behintzat hor dago.
|
|
|
Ezaguna da abertzaleen artean bilerak
|
egiten
ari zaretela. Zuk diozunaren arabera, nahiko ezkor ageri zara zuen planteamenduekiko EAJk ageri duen borondateaz.
|
|
|
A. ITURBE.Esango nuke itzultzaile horiek idazleari euskara aberastasuna ematen diotela, jatorrizko idazlearen ideiak edo mundua baino. Idazle asko hizkuntzarekiko hainbat arazo konpontzen ari da itzultzaileek
|
egiten
ari diren lanari esker. Praktikan beharrezkoak diren soluzioak ematen dituzte.
|
|
|
Bai, aizkora eta harria erdibidean daudela dirudi. Alde batetik eskertzekoa da ETB
|
egiten
ari den ahalegina, bideak ireki dizkigu kirola biziberritzeko. Bistan da sariak ez direla batere mamitsuak, ez hortik bizitzeko adina, behintzat.
|
|
|
Pilotaren osasuna ona dela aipatzen zenuen lehen, ikastoletan lana
|
egiten
ari dela, baina punta puntan nafarrak bakarrik dabiltza. Zergatik?
|
|
|
Futbolarena eskandalagarria da; hori ez da komeni ez futbolean ez beste edozein kiroletan. Burla
|
egiten
ari dira langileen kontura.
|
|
|
Lanak oso poliki doaz, batez ere Frantzian
|
egiten
ari direnak, hau da, erreplika bera. Panel guztiak errepikatzen ari dira eta gero bukatutakoan eramango dituzte hara.
|
|
|
Garai batean Euskal Herritik Ameriketara emigratu zutenak eta oraindik ere euskaldun sentitzen direnak. Denek ez dute hala bizi, baina sustraiak gordetzen dituztenak lan handia
|
egiten
ari dira euren nortasunari eusteko.
|
|
|
Gaur egun antxoaren bizitza, lehenengo Donostiako badiaren ikerketa integrala eta itsasoko zaldiei buruzko ikerkuntzak
|
egiten
ari dira. Hau guztiaz gain, teknologia sailak hainbat zientzia elkarterekin (AZTI ZIO) eta unibertsitaterekin hitzarmenak sinatu ditu, eta eskola maila ezberdinei egokitutako heziketa egitarau ugari prestatuak dituzte.
|
|
|
22 urte, kazetaritzako azken kurtsoa
|
egiten
ari da. 1998ko irailetik aurkezten du ATBko albistegia eta, aurrerantzean ere, bera izango da Goitbko eguneroko albistegiko aurpegia.
|
|
|
Borotrak iritzi publikoaren arabera garatzen du bere ahalegina. Alabaina, ezin da erran hiri honetako euskarazko seinalizazioa azkar
|
egiten
ari denik. Alderantziz, beste hirietan baino motelago ari da alda tzen, eta Jakes Abeberriren egitekoa da.
|
|
|
Bachek bukatu gabe utzi zuen" Fugaren artea" obrarekin zerbait egiteko ideia eduki du konposatzaile italiar batek. Konpositore talde bat horren bertsioak
|
egiten
ari gara eta, gero, horietako bertsio bat aukeratuko da. Bestalde, otsailean estreinatuko da nire laugarren opera.
|
|
|
JOXEMI Zumalabe Fundazioaren aurka Baltasar Garzonek egindako operazioak argi uzten du Estatu espainiarra ideia zigortzeko
|
egiten
ari den ariketa. Ez da lehenbizikoa, ez aginte espainiarraren aldetik, ezta Baltasar Garzon epailearen aldetik ere, baina gutxitan aipatu izan da horren argi Espainiako Konstituzioak jarri duen ordenari desobedientzia zibilez eran tzutea delitu dela Espainian.
|
|
|
HB ixten ari da berriz ere, nukleo militanteetan barnebiltzen ari da. Aldi berean, duela 15 urte militante zirenak atzera
|
egiten
ari dira, ez dira eroso sentitzen egoera honetan.
|
|
|
Galdera hori ez da EAJn soilik egiten, ezker abertzalearen barruan ere egiten da. ETA bueltatu da eta erakustaldi gogorra
|
egiten
ari da. Zertarako?
|
|
|
HILAREN 9an hil zuen ETAk Granadan Luis Portero, Andaluziako Auzitegi Nagusiko fiskaltzaren burua. Atentatuak ohiko erreakzioak eragin zituen, baina berriro ikusi ahal izan ziren tirabiraren batzuk PPren leialtasun eskakizun zorrotzaren eta PSOE popularren soka motzetik askatzeko
|
egiten
ari den ahaleginaren artean. Horrez gain, Espainiako uniformismo komunikatiboaren baitan zirrikituak ari dira agertzen, batez ere Jaime Mayor Oreja barne ministroaren eraginkortasunaren inguruan.
|
|
|
Orain beste garai batean gaudela ikusten da eta justu kontrakoa gertatzen dela: bertsolariak dira literaturara eta beste alorretara ekarpenak
|
egiten
ari direnak.
|
|
|
Solidarioagoa izan behar du UNIMAk, kotizazio sistema birplanteatu behar du, jaialdiek diru gehiago ematea lortuz, adibidez. Bestalde, marionetaren entziklopedia
|
egiten
ari da katedratiko poloniar bat, UNESCOren laguntza berezi batez.
|
|
|
sinesten badugu Akitania Euskal Herriaren arteko ardatz ekonomiko hori indartzen ari dela, hor hiru hizkuntzen lurralde bat izango da, eta Hegoaldean bizkarra erakusten ari gara frantsesari. Frantsesak ez dira hori
|
egiten
ari. Ingelesa oso garrantzitsua da, eta maila tekniko baterako ikas daiteke, baina komunikaziorako frantsesak oso present egon behar luke.
|
|
|
Komunikazio horretan ez dago joan etorririk. Elkarbizitzarako, bi hizkuntza ditugunok askoz eskaintza handiagoa
|
egiten
ari gara bakarra duenak baino. Besteak beste, nik ezagutzen dudalako halakok eta halakok egiten duen lana, eta hark ezagutzen ez duelako nirea, baldin eta bere hizkuntzara itzultzen ez badut.
|
|
|
Batetik, askotan oso multzo garbiak egiten ditugu abertzale eta espainolisten artean... eta hori baino askoz ere harreman konplexuagoak daude, badira abertzale izanik euskaldunak ez direnak eta topikoak bazkatzen dituztenak. Esaterako, jende askok uste du euskaraz oraindik ere literatura kostunbrista
|
egiten
ari garela. Zergatik?
|
|
|
Errutina da beldur gehiena ematen diona. Arrakasta handia du, mundu guztiak onartzen dio
|
egiten
ari den lana, baina bera ez dago bere buruarekin gustura. Orduan aldaketa izugarri bat ematen du, iritzi orokorraren kontra.
|
|
|
Kontutan hartu behar da 960.000 liberetaz hitz
|
egiten
ari garela, hots, 24 milioi pezeta. Instituzioak kopuru bera ordaintzeko asmoa agertu zuten eta hiru irratien artean berdintsu banatzeko asmoa zuten.
|
|
|
Euskaldunak barnetik trinkotu, bizkortu eta hobetzeko
|
egiten
ari den lana izugarri garrantzitsua da eta bultzatu behar da. Era berean, estrategia berriak asmatu behar dira erabilera formaletarako euskarari hain balore txikia ematen dien euskaldunei zuzenduak, joera eta jarrera horiek gainditzeko.
|
|
|
Izan ere, tabernariak Patxi izendatuko baitu ETAren kontaktu gisa. Patxi, bestalde, zubererazko katixima baten inguruko tesia
|
egiten
ari den gazte bat da. Beraz, jolas modura hasi dena nahastuz joango da.
|
|
|
Salamancako katedran irakaskuntza lan ona bete zuen, bereziki Ameriketan indioekin
|
egiten
ari ziren gehiegikeriak, Frai Bartolomé de Las Casas misiolariaren salakuntzetan oinarriturik, bere iritzien gogoetetan osatzean, Relectiones zirelakoak burutuz. Bere hitzaldi haietara joaten ziren Zuzenbidean aritzen ziren ikasleak ez ezik zenbait irakasle ere, hauen artean Martin Azpilkueta nafarra.
|
|
|
Nafarroan euskararekin
|
egiten
ari direnari, bidegabekeria deritzat. Bereziki giza eskubideen aurka doalako.
|
|
|
Gertatuak gertatu, Nafarroako Gobernua entzungor
|
egiten
ari da eta orain ez dio baimenik eman nahi Iruñean aspalditik ari den euskarazko irratiari. Hortik ikus gaur egun nafar agintariek euskara den Lingua Navarrorum i zer opa dioten.
|
|
|
Baina superautobideak supermerkatu bihurtzen ari dira. Eta zibermerkatu honetan autoritateestatalen edo superestatalen kontrol gabeko negozio multinazionalak
|
egiten
ari dira.Liberalismoaren paradisua da. Internet e komertzioaren gune izatera pasatzen arida16 Zein da estatuaren zeregina, bere ekonomiaren parte handia bere subiranotasuna gainditzen duten hedabideetatik bideratzen denean?
|
|
|
C) Itxuraz kontrairaultza kontserbadore monetarista jabetza eskubide pertsonalen alde
|
egiten
ari dela ematen badu ere (kontsumitzailearen subiranotasuna), errealitatean ikus daitezkeen ezberdintasun ekonomikoak direla eta, Ongizate Estatuaren aurkako erasoen ondorioz, biztanleriaren gehiengoaren kalterakoemaitzak ugaritzen ari dira.
|
|
|
1931an bere lehen alaba jaio zen, bere lan terapeutikoa O. Fenichel en gainbegiradapean
|
egiten
ari zen artean. Garai hartan, Alemaniako egoera juduentzatlatza zen, naziak boterean zeudelako.
|
|
|
Gertaera horrez gain, orduko hartan Jazinto Iturbe euskara errektoreordearekinbatera, Iñaki Alegria-k, Pilartxo Etxeberria-k eta hirurok EHUrako Euskara I. Plangintza sortu genuenean, beste euskaltzale askoren babesarekin batera Txillarrena ere sumatzen zen unibertsitatea euskalduntzeko
|
egiten
ari ginen ahalegin hartan.
|
|
|
Erne. Mundu osoan balioen berriztapena
|
egiten
ari dela jakiteak, ez digueuskaldunei gure lana premiazkoa dela adierazi besterik egiten. Orain arteko gurebalioen errebisioa egin behar dugu, zaharrak baliogabetuta geratu zaizkigulako.Gaurko euskal genoma behar dugu, ez aspaldikoa.
|
|
|
Arriskua zein zen ikusita, aitzakia bat asmatu genuen. Euskal gazteen arteanikerketa soziologikoa
|
egiten
ari ginela eta eztabaida taldeak behar genituela esanezbildu genituen gazteok. Honela, hizkuntzaren azterketaren gaineko susmoa urruntzealortu genuen.
|
|
|
Hala ere, euskararekiko ikerketa gehienak euskaraz egiten dira azkeneko urteetan, eta horrela egingo dira datozen urteetan, espero daitekeen bezala gertatzen badabehintzat. Alde honetatik, aipagarriak dira euskararekiko eta euskaraz doktoregotesiak egiteko 1992 eta 1993 urteetan Eusko Jaurlaritzako Hizkuntz PolitikarakoIdazkariak sorturiko bekak, horien laguntzaz zenbait tesi interesgarri egin direlakoeta
|
egiten
ari direlako; baina, zoritxarrez, bi urtetan zehar bakarrik iraun zueniniziatiba izan zen hori. Zentzu honetan, paradoxikoa dirudi, Euskal Herriandauden unibertsitate handietan gertatzen denarekin konparatuz gero, UEU barruanbultzatu eta/ edo bideratu direla gaur egunean dauden euskararekiko euskarazegindako zenbait ikerketa, hala nola, lehen aipatutako Txillardegik eta bestebatzuek euskararen erabilerari buruz eginiko ikerketak, edo baita horrenaipagarria den lau urtetik lau urtera euskararen kale erabileraren neurketarenikerketa aurrera eramatea ere (dagoeneko, hiru jasoketa aztertu edo aztertzen aridirelarik).
|
|
|
Hauxe da Juan Mari Lekuonaren sorkuntza batek eskaintzen digun bide oparoa.Ilargiaren eskolan obrak urrats ukaezinak eman ditu, eta gu urrats horien alderdibatzuk argitan ezartzen ahalegindu gara. Urrats hauek euskal poesiaren eremuan bestepoetetan ere atzeman daitezke, hala nola, Mikel Lasa, K. Izagirre, 32 Lete eta bestebatzuengan, euskara, poesian, ibilbide iradokikorra
|
egiten
ari zaigun azken urteotan.
|
|
|
Euskal Herriak arlo guztietan gaur duen egoera, konkistako ikuspegitik aztertubehar da. Euskal Herriari buruz edozein deskribapen
|
egiten
ari garelarik, ez da berdinakonkistapeko egoeratik ikustea ala ez. Adibidez, Euskal Herri konkistatuaren Historia, egoera soziologikoa eta psikologia konkistapean, Euskararen garapen ezina etadiglosia konkistapean, euskal musika eta kirola konkistapean, euskal ekonomia, sindikalgintza eta politika konkistapean, nazioarteko harremanak Euskal Herriankonkistapean, ertzaintza Euskal Herrian konkistapean, etab. Gure Herria konkistapekoHerria da.
|
|
|
Afari apala baina borondate onekoa, eta hiriburuan bizi nintzenez geroztik herrira itzultzeko izaten nuen aitzakia bakarrenetakoa; mahaikideetan, berriz, denetarik: urte batean gozogilearekin egokitu eta joan den mendeko konfiteroenlangintza azaldu zidan; hurrena herriko etnografoarekin, eta bertako harrespil etatrikuharrietan
|
egiten
ari ziren indusketen berri eman zidan. Urte hartan, berriz, erretorea tokatu zitzaidan ondoan, eta mendizaleen elkarteko lehendakariari elizakoobrak zertan ziren azaldu ondoren, honela esan zion halako batean:
|
|
|
Lagunekin elkartu zen, hain zuzen ere gaua ordu askoko promesa
|
egiten
ari zen une berean. Denboraz hastea komeni zen, modu horretan alkoholak efektua egin zezan musuak zer ziren ezagutu nahi zuen mutilaren buruan.
|
|
|
Hasierako oinarrizko datuak ezagutu ondoren,
|
egiten
ari den bidaiaren berri eman dit. Nire ibilbidearen justu kontrakoa dabil egiten:
|
|
|
Eta Txemak egun bi eman zituen proposamen harekin bueltaka, baietzaren eta ezetzaren arteko ika mikan sartuta. Harik eta, bi egun haien buruan, Eider azaldu zen arte Rocío eta Txema hitz
|
egiten
ari ziren tabernako izkinatxora. Aurpegi alaiz zetorren Eider, eta gogo nabarmenak erakutsi zituen Txemarekin hizketan zebilen hura ezagutzeko.
|
|
|
Baina arrazoia eta sentimenduak bide desberdinetatik doaz, eta hara: maite ez dudanarekin bikote bizitza ia normala
|
egiten
ari naiz, gerta daitekeenaz beldurtuta. Eta Txemaren lagunik onenarekin larrua jotzen, eta Jabiren antza duen irlandar batekin maiteminduta, eta batek daki zenbat gauza absurdu gehiago.
|
|
|
Jakina baita turista batek guztia ikusten duela urrunetik (ohiturak, jendea, bizimodua) edo bestela hurbilegitik (monumentuak, museoko ordutegia, jatetxeko karta). Eta noski, ezezagunen autoetan sartzeak behartu egiten du bat, nahi eta nahi ez, mesedea
|
egiten
ari zaion gidariarekin berba egitera. Turistek ez dute sekula lortzen distantzia pribilegiatu hori.
|
|
|
Eta historia hura halakoa izan zen eta hala akabatuko zen, bertzerik gabe, baldin handik astebeterat bururatu izan ez balitzait bururatu zitzaidana, komunionea
|
egiten
ari nintzela... zeren eta orduan ere, ene aitzinean akabatu zuten oreinaren bi begi etsi haiek etorri baitzitzaizkidan gogorat... Eta, komunione hartan bururatuak burutik ezin edekirik eta ezin bazterturik nenbilela, guztiok mahai inguruan bazkaltzen ari ginenean, hala erran nion don Frantziskori:
|
|
|
Bai, badakit ezen aita ere, bere sasoinean, etxeko lehena izan zela bere anaia bakarraren —osaba Joanikoten— aitzinean, eta aitona Nikolasek eurekin egin zuena
|
egiten
ari zela bera ere gurekin —Mattinekin eta biokin—, eta aitak, beraz, garbi zituela gauzak lehenbizikotik, eta etxearen eta leinuaren jarraipenak kezkatzen zuela oroz gain; eta badakit, hargatik, ezen erabiltzen zituen hitzak eta keinuak, eta egiten zituen komentarioak, kasik oharkabean egiten zituela, zeren eta hark ez baitzuen nehori ere kontu eman beharrik, azken finean, eta bai hartu... Eta ni mindurik sentitzen nintzen maiz aitaren jokamolde harekin eta deus guti egin nezakeen haren kontra.
|
|
|
Baina erran behar dizut ezen zure memoriak baino areago harritu eta zurtu ninduela aipu eta anekdota haien lotzeko erakutsi zenuen antzeak eta trebetasunak, zeren, hainbertze pilatu eta juntatu arren, ez baitzirudien bihirik ere soberan zegoela, bakoitzak baitzuen han bere intentzionea eta erranahia, bere tokia eta bere lekua. Eta, aipu eta anekdota haiekin eta haien arteko loturekin, sare bat osatuz joan zinen hitzez hitz eta elez ele, eta ni sare hartan atrapaturik eta liluraturik sentitu nintzen, halako suertez, non ez bainintzen ohartu ere enekin
|
egiten
ari zinenaz. Baina, liluraturik banengoen ere, hats har nezakeen oraino, uretan dagoen arrainak bezala.
|
|
|
Halaxe erran nion, bai, eta esplikazionea ere eman dizut, baina badakit ezen nik eman esplikazionea motza eta laburra geratzen dela. ...r nion begirunearen hausteagatik, berak napolitarrari zor ziona hautsi zuen bezala, bertzalde; baina baita halako alegrantzia eta halako satisfazionea ere, bertzetik, ene kezkaren gainetik zegoena mementu hartan, zeren bidaia oso hartan osabaren erranetarat egon bainintzen, sekula erabaki bat hartu gabe, eta zeren hura baitzen, hain zuzen ere, ene lehen deliberamendua, adierazten zidana ezen gizon
|
egiten
ari nintzela, zinez... eta zeren noiznahi den etortzen baitzitzaidan bururat osabaren iduri hura, hark Bolognan ukabila jaso zuenekoa eta nik mehatxu bat bezala sentitu nuena, nik irri egin niolako, lohitan blai ikusi nuenean; izan ere, hargatik atera ote zitzaizkidan hitz haiek, zeren lege naturala baitzen mendekuari mendekuarekin ihardetsi nahi izaitea. Edo, ez al zen arrazoin printzipalena izanen ezen maisu ezin hobea nuela osaba, eta harenganik eta haren injeniotik gero eta gehiago ikasten ari nintzela, zeren eta nik osabari eman ihardespena, osabak berak egina izan baitzitekeen bertze zirkunstantzia batzuetan?
|
|
|
Gizon
|
egiten
ari ote nintzen, jaun André?
|
|
|
—eta, aurpegia koadrotik urruntzen zuela eta behako luze batean ikusten ari zenaz laketzen zela, erran zuen—: Ba al dakik konbentzitzen hasia nagoela ezen,
|
egiten
ari naizen pinturaz denaz bezainbatean ere, ez nabilela bide zuzenetik urrun, bizitza osoan bertzela uste izan badut ere.... Zeren ene pintura hau, arau horien aldekoa den neurrian, bizitzaren aldekoa baita eta erotasunaren kontrakoa... eta zeren artea, enetzat, bizitzaren alde egoitea baita, azken finean.
|
|
|
Pedro Huizi hasi berria zen kaperako freskoa pintatzen —nola gozatu nuen nik fresko haren egiteko ibili ginen hiru hilabete haietan, ahal nuenean Pedrori laguntzen niola, baita pintzelada batzuk emaiten ere! —, noiz eta osaba txakur tipi harekin heldu baitzen, Pedro eta biok
|
egiten
ari ginen lanaren ikusterat. Eta oroitzen dut ezen ikusi bezain sarri galdetu niola, handiz:
|
|
|
Eta ene ihardespen hark ere ez zuen esplikazionerik, baina esplikazionerik ez zuten anitz gauza gertatzen ari zitzaizkidan azken bolada hartan... Edo, zinez
|
egiten
ari ote nintzen gizon eta hura ote zen guztia. Baina zalantza haien artean kontu bakarra zen zalantza gabeko:
|
|
|
Bai, egia da hori lehen izan zela eta, urte batzuetarik honat, gauzak aldatzen ari direla, eta Elizak ere bere neurriak hartu dituela, Trentoko kontzilioaren ondotik partikularzki: ikusi bertzerik ez dago aita Bartolome eta don Laureano bera ere zer lan bikaina
|
egiten
ari diren hemen Urbiainen... Baina, igandeko solasaldi hartan gertatu zenagatik eta haren txakurtxoak egin zuenagatik ere, ez genuke Joanikot galdutzat eduki behar.
|
|
|
Eta, onerat
|
egiten
ari nintzen arren, okerrera egin nuen berriro, zeren, gorputzez sendatzen ari nintzen arren, arimaz ez... Eta, aita Bartolomeren hitzetarik amaren hitzetarat egiten nuela:
|
|
|
Misione hartan ere bi kaputxino daude, eta haietarik bat ene lagun mamia da: aita Humberto, bihotz oneko indiar batzuekin lan
|
egiten
ari dena, eta zuek bezalako jendearen beharrean dagoena, bere asmoen aitzina eramaiteko. Nahi baduzue, gomendiozko karta bat skriba diezaioket... zeren, baldin hark nahi duena zuek baduzue, eta baldin zuek nahi duzuena hark badu, harri batez jo baititzakegu bi txori...
|
|
|
Handik ordu batzuetarat, berriz, zuhaur etorri zintzaizkidan jauregirat, erraiteko ezen osaba Joanikotek eta Maddalenek beren buruaz bertze egin zutela eta haien gorputzak suak erraustu zituela... Eta nola sinetsi nuen istant hartan ezen
|
egiten
ari ginen guztia zuzena zela, zeren haien gorputzek bordako sutan akabatu baitzuten, eta haien arimek ere berdintsu eta orobatsu behar zuten, infernuko garren artean, bekatu mortalean hil zirelako! Eta, berria eman ondoren, osaba Joanikoten karta bat eman zenidan... baita zure koadro hura ere.
|
|
|
Eta aita Zacaríasek hura erran zuen, eta ni, istant batez, damutu ere nintzen
|
egiten
ari nintzenaz, zeren, alde batetik, ene sinestea ez zen Antonio Ibarbiak izan zezakeenaren laurdena, eta zeren imajinatu bainituen, bertzetik, indiar haietarik batzuk neure gorputzaz oturuntza egiten, kentzen zidalarik batek belarri bat, bertze batek bertzea, honek beso bat, hark zangoa... eta, orduan, ezker oinean falta zitzaidan eriarekin kontsolatu nintzen... hura behintzat nekez kenduko zidat...
|
|
|
Bertze gutun batean aitzinatu nizun bezala, neure bizitzaren gaineko liburua
|
egiten
ari nintzaizun —neure joan etorriena eta bertze hainbat gorabeherarena—, eta, honako honetan, berriz, argi eta garbi afirma diezazuket ezen akabatu dudala trabailua eta bete dudala, halatan, neure xedea: aspaldi nerabilen asmo hori buruan, Axular handiaren antzera" gerotik gerora" utzia, batean honegatik, bertzean hargatik, estakuruz estakuru eta desenkusaz desenkusa:
|
|
|
—Zortea opa dizut
|
egiten
ari zaren liburuarekin, baina hurrengoa gaztelaniaz skribatu zenuke, ez frantsesez... Eta bertze gauza bat:
|
|
|
—Martin, batzuetan pentsatzen diat ez nauala aintzakotzat hartzen, baina jakin huke ezen, zientzi gizona naizen neurrian, parabolaren sekeretu guztien berri dakidala eta, ondorez, kanoi tiroarena, zeren eta, dakian bezala, arkabuzez, fusilez edo kanoiez jaurtiki balaren edo, berdinzki, eskuz egotzi harriaren trajektoria parabola bat duk. Eta, bide batez, neure ikerketak egin zitzakeat eta
|
egiten
ari naizen liburuan txerta... Zeren eta hik ez baituk kanoia etxe aitzinean nahi izanen, jakin gabe hura nola erabil, alferrik herdoiltzen...
|
|
|
Eta, hala eta halatan, osaba mutur batean zegoen, Pedro Huizi bertzean, eta egun batean diskusione bat izan zuten, noiz eta Pedro Huizi, amaren manuz, santa Klararen koadro hura
|
egiten
ari baitzen, eta handik gutirat akabatuko ziren bien arteko harremanak.
|
|
|
Baina bazekiat ezen ezinezkoa dela hi bezalako harri koskor bat konbentzitu nahi izaitea... eta bazekiat, halaber, ezen, muturka ere ha siko ginatekeela, baldin elkarrekin bizitzen segituko bagenu. Horregatik, gaurtik aitzina, kaperako zoko batean lo eginen diat, egunotan
|
egiten
ari naizen freskoaren aitzinean, zeren eta jaun Martin eta andere Grazianarekin mintzatu bainintzen atzo, eta haiek hartarako baimendua eman baitidate, freskoa akabatu bitartean. Eta, gero, neure Ubarneko etxerat joanen nauk, nondik ez bainuen iltki behar Italiatik itzuli nintzenetik, zeren gehiago baita jada gu biok bereizten gaituena elkartzen gaituena baino.
|
|
|
Eta ni guztiz alegeratu nintzen, arnoagatik baino gehiago, Pedro Huizik gizon ikusi ninduelako, eta osabak ezetzik erran ez zuelako. Zeren eta nik ere sumatzen bainuen neure baitan gauzak mudatzen ari zirela eta gizon
|
egiten
ari nintzela, baina hura zen bertze norbaitek erraiten zidan lehen aldia.
|
|
|
erran beharrik ez dizut ezen azken erran hartan trufaz bezala aritu zitzaigula, eskarniozko irria ezpainetan; haatik, begien hertsireki batean irritik beltzurirat egiten zuela eta ezpata bularraren aitzinean dantzatzen zigula, erran zigun: " Haragizko bekatua
|
egiten
ari zinetela, alegia!" Eta, hartaraz gero, sermoi batean aritu zitzaigun, lizun gaixto batzuk ginela eta merezia genuela hura guztia, zeren bekatuaren ahalke ez zenak ahalketu behar izaiten baitzuen azkenean behin eta birritan, guk mementu hartan bezala; eta erran zigun, halaber, ezen, guztiarekin ere, ezin urosagoak ginela, zeren eta hura ez baitzen ohiko sarealdi haietarik bat, gobernariek... Eta, ai, nola desiratu nuen orduan ere ezinezkoa, jaun An dré!
|
|
|
Nahiago ohe gainean gelditu balitz, niregandik gertuago, baina ez nion guraria adierazi. Begi lepoak alde guztietara bihurtzen ikusirik bide ninduen, neure buruari
|
egiten
ari nintzaion galderari galderaz erantzun baitzion:
|
|
|
Erran eta egin, lepo inguruko herstura laxatzen sumatu nuen. Erasotzailea nire errekerimenduari men
|
egiten
ari zela uste nik, okerragoaren atari zela ohartu gabe. Haren ukabilen txanda zen.
|
|
|
Ez nuen erantzun. Beharbada poztu behar nuen Unai gisan jantzirik zegoelako, baina, aita nintzen aldetik, albisteak ez zuen areagotu baizik neure eginbeharretan behin eta berriz huts
|
egiten
ari nintzelako sentipena.
|
|
|
Ez nintzaion
|
egiten
ari. Bigarren koka takadak ez zidan mintzamena itzuli, baina, whiskyaren eta zerbezaren laguntzaz, ez ongiezik ez bozkariorik gabeko egoera neutro batera igorri ninduen, eta hartan Volvoaren gidariaren purrustada ez zen irrati aparatu urrun bateko marmari monotonoa baizik:
|
|
|
Nirekin atsegina izateko
|
egiten
ari zen ahaleginaren bertze froga bat. Gure ama ez zen behin ere nire lanaz axolatu, torloju lantegi batean ari banintz baino areago.
|
|
|
—Gustatu? Ugaldeko atsoaren afera horrekin pitoarena baizik ez zarete
|
egiten
ari kazetari guztiak, nork handiagoa erranen.
|
|
|
—Ez horregatik burukomindu. Gainera, beharbada zinema baizik ez zituan
|
egiten
ari. Hik ere egin izan dizkiguk halakoak, zirikatzeko gogoak ematen dianean.
|
|
|
Lagunaren patxada nekagarri
|
egiten
ari zitzaidan.
|
|
|
Gure ikaskide ohiari, ordea, inon diren azalpen luzeak ematen ari zitzaion, eta hark keinu serios eta profesionalez aditzen. Dudarik ez, Manuel Sarasa Gonzalez, goitizenez" Manolo Potzolo", goitezenez" Kalpar latz", goitizenez" Sagarroi"," berea"
|
egiten
ari zen.
|
|
|
Ttipik, bere bizitzako azken ahalegina
|
egiten
ari denaren itxuran, botilak zekartzan. Garagardo bana, litro herenekoak.
|
|
|
—Soriak atsoa gonbentzitu, lurpeko aparkalekutik atera, etxera ekarri eta han mastodonte bat akatzeko adina pilula lo eragile emanda egin zituen harekikoak. Gorpuari azterketa egin zion sendagileak ez zian atsoa ezagutzen, oporretako ordezkapenak
|
egiten
ari eta. Bihotz geldiketa diagnostikatu zioan.
|
|
|
—Lankide bat. Nire ordezkoak
|
egiten
ari da egunkarian.
|
|
|
Hotzikara batek inarrosi berri ninduen: ur tanta bat, gehiagoren aitzindari, bidea
|
egiten
ari zen nire lepoan beheiti.
|
|
|
Gizonttoa, ihardetsi gabe, apezaren aldera itzuli zen. Begiak erdi itxirik, bera baizik ez zen kasulladunaren otoitzarekin bat
|
egiten
ari.
|
|
|
—Aztertu gauzak zuzen. Txostena sekta satanikoez
|
egiten
ari zitzaidan, ugaldean aurkitutako atsoaren afera argitu nahirik. Norbaitek lehenbiziko atala irakurri edo haren berri izan eta...
|
|
|
" Litekeena da Egunkari honek eskatuta hiriko sekta sataniko eta talde okultisten gainean
|
egiten
ari zen ikerketa Anjel Urtxipiaren hilketaren nahigabeko eragile gertatu izana. Jakina denez, Urtxipia, informazio konfidentzialean aditua, bere bulegoan hilik agertu zen lehengo larunbatean, hilak 14, buruan bi tiro zeuzkala.
|
|
|
Lehenbizikora makurtua, Musu triste egin nuen neure hautuaren jakitun. Zerbitzaria bere
|
egitekoan
ari zen bitartean, gogoeta egon nintzen Klararen azken hitzez. Ondorio garbirik atera gabe nengoela ekin zidan berriz emakumeak.
|
|
|
—Aurten ezberdin ari gaituk. Politikoak eta betiko kulturgile harroputzak atera beharrean, jende xehea baina aldi berean ezaguna sartzeko zazpi ahalak
|
egiten
ari gaituk. Inor gogoan izanez gero, erran eta Ana harengana bidaliko diat.
|
|
|
—Irakurtzak, gizona. Eta interesatzen bazaik, badiat gainera, bertze erreportaje bat autobideko zerbitzuguneetan
|
egiten
ari diren lapurketez. Honen berri ere ez huen, ezta?
|
|
|
Lasai sentitzen zen han, kalean ez bezala. Era berean, egun batez jakin zuen gauza ba  tzuk berez jakiten dira, akaso betidanik egon direlako gure baitan, gordean edo lozorroan, une jakin batean azaleratzeko ordu haiek guztiak ez zirela alferrekoak, egonean zerbait
|
egiten
ari zela, laster argituko zitzaion eginkizunen bat; eta beste egun batez, argi izpi gorrizta haien pean, whiskya lagun, Fontaine abizena heldu zitzaion belarrietara, blues sen  tsual batean bilduta;" ongi, Fontaine, ederki", eta, gorputza jiratu ere gabe, jakin zuen berarekin ari zirela, aspaldi entzun gabea zuen abizen hura berea zela, eta irribarre batez erantzun zion Fontainek agur... " kaixo, Rimouski, nola zu hemen, nork bidaltzen zaitu?", eta Rimouskik, era berean irribarretsu, baina Fontainen galdera erretorikoak entzun izan ez balitu bezala, maleta bat uzten dio barra gainean kontu handiz," bihar, gaueko hamarretan, 4 moilan, hitz egin bezala", eta lepoaldea estutu zion gero pixka bat, agur gisa segur aski, ez mehatxu gisa.
|
|
|
aurreko astean ez bezala, astelehen buruzuri euri  tsu sortu berrixean aldaketa fisikoak agertu ziren berriz ere Brown jaunarengan, kanpoko aldaketak esan nahi da, anatomiari zegozkionak. Pixa
|
eginean
ari zela gertatu zen, eta ez zion ukimenak eman azken mudantzaren berri, ezta entzumenak ere; ikusmenari esker jabetu zen zintzilik ageri zen haragi zati burumakurra ez zela bere betiko bihotzeko maitea, berea ez zelako erdaindua eta ez zelako horren beltza eta horren lodia eta horren luzea, estilizatuagoa baizik, harmoniatsuagoa. Orduantxe, eta estreinakoz, porrotaren zapore garratza sentitu zuen ezpainetan, eta erokeria bat egiteko aukera dantzatu zuen garunetan, konprenitzekoa da.
|
|
|
Gizon
|
egiten
ari zara. Ego te absolvo...
|