|
2000
|
|
|
Ez dut pentsatzen ere desobendientzia zibilaren bidez gauzak berehala konponduko direnik, baina are gutxiago indarkeriaren bitartez. Praktikoak izan behar dugu, zentzu honetan (erabilpen politikoa alde batera utzi behar baita) nik indarkeriari egiten
|
diodan
gaitzespenaren barruan praktikotasuna azken mailan jartzen dudalarik.
|
|
|
Bai eta besteei eskaini ere, guztionabaitugu. Ez dakit nahi zenionari honekin erantzun
|
diodan
–(baietz egin zuen buruaz). Baina ongi adierazitako galdera izan da, benetan?.
|
|
|
Zergatik jarraitzen dut, bestela, Txemarekin? Zergatik entregatzen natzaio txintik esan gabe, emazte isilaren gisan, afektua baino ez
|
diodan
Txemari?
|
|
|
Eta, puntu honetan gaudela, zilegi bekit beriro erraitea bertze nonbait errana: zenbat eskertzen
|
diodan
Felisari, umetan ipuin haiek kontatu zizkidalako; zenbat jaun Marceli, Erromako eta Greziako historia haiek irakatsi zizkidalako, baita haiek deklamatzen ere; eta zenbat osaba Joanikoti, jostetan ibiltzen irakatsi zidalako, mugako mugaren inguruan beti ere, hura hautsi ez hautsi! Zeren, haien irakaspenik gabe eta haien jostetarik gabe, nekez biribil baitzitekeen halako ateraldirik ene ezpainetan, eta nekez obra nezakeen buruak bururatua, hain mementu larrietan!
|
|
|
Zeren, haien irakaspenik gabe eta haien jostetarik gabe, nekez biribil baitzitekeen halako ateraldirik ene ezpainetan, eta nekez obra nezakeen buruak bururatua, hain mementu larrietan! Eta zenbat eskertzen
|
diodan
Fortunari eta zenbat, orobat, Jainkoari, ez naturalezaz ausart egin nindutelako, zeren eta ez bainaiz Hernán Cor tésen, Pizarroren edo haien iduriko bertze piztia batzuen kastakoa, baina bai hornitu nindutelako bertze bertute batzuekin, zeinetarik adierazgarrienetarik den beldurraren gainetik jauzi egiteko dudan fermutasuna —edo axolagabetasuna erran ote nuke, jaun André? —, beldurra...
|
|
|
Aineza nik neure behatzaren eskaintzeko ohorea, hain neska xarmantaren alde eta fabore...! Baina gizon ezkondua naiz eta hatz eta behatz guztiak neure emaztearentzat ditut, hari zor
|
diodan
fideltasunagatik, ezkontzaren sakramentua bitarteko...
|
|
|
Izan ere, oroitzen al duzue iaz izan genuen konbertsazionea, noiz eta jakinarazi bainizuen ezen irakurri berriak nituela Lutherok indulgentzien kontra skribatu zituen 95 tesiak —egun Parisen bizi den ene lagun mami Joseph Elizanburuk ezkutuki igorriak—, eta irakurraldi hark Lutheroren zale eta gura egin ninduela guztiz? Bai na zuek ez zintzaizkidaten haserretu ez koleratu, nola izan ohi baita usantza eta ohitura erlijionezko kontuak bitarteko direnean, herrak eta gerlak elkarri darraizkiola; aitzitik, guztiz ulertu zenuten ene jokamoldea, nola ulertu baitzenuten urte batzuk lehenagokoa, antzeko eztabaida izan genuenean, zeren eta ordukoa izan baitzen, hain zuzen ere, Erromari
|
diodan
mesfidantza, Julio II.ak aditzerat eman zituenean bere bi bulda haiek — Pastor ille coelestis eta Exigit contumatium—, Errege Faltsuari estakuru ezin hobeak gertatu zitzaizkionak Nafarroaren konkistari ekiteko, Pisako II. kontzilioko zismatikoekin bat egiten nuela, bide batez, eta Paulo II.aren aitasaindutza gaitzesten. Eta orain galdetzen dizuet:
|
|
|
—Aita, berori nitaz kexu zegoen, erreumaren sendatzeko deus ere ekartzen ez niolako, baina hara zer ekarri
|
diodan
: Kristoren gurutzearen zur puska bat gordetzen duen erlikia.
|
|
|
Beharbada horregatik, gaur egun, goiz beiletako bisitari ditudan irudi edo burutapenek eskas dute sofistikazioa, lehenagokoen aldean: jendearen begietan irrigarri gelditzeko hamaika maneren artetik zein hautatu dudan bart; zertaz izanen den lantokian eginen didaten hurrengo zerrikeria; edo zergatik utzi
|
diodan
harako tailer hartako nagusiari ziria sartzen, eta autoaren motorrean nola halako konponketa egiteagatik hamar milako lau eramaten, kasurako. Nerabezarokoak ez bezala, horrelakoak erdipurdiko abiaburu dira, giza arimaren joan etorri bihurriez gogoeta handien bidaian hasi nahi izanez gero.
|
|
|
, sekulako alukeria izaten da niretzat auto garbigailuetan, ohiko ikastun lohihartzekodunaren ordez, itsulapikoen gisako arrailaz hornituriko aparatua aurkitzea: sartzen
|
diodan
dirua ez da inoiz mangerari ur tantarik aterarazteko on. Makina txanpon jaleetan ere gorria izaten dut, eta telefono kabinetatik arrakastaz egin ahal izan ditudan deiak zenbatzeko, aski ditut esku bakarreko hatzak.
|
|
|
Gure etxekoak amak barre egiten dit, gogoratzen
|
diodan
bakoitzean zuriak ziren oso, eta ongi moldatu ziren muga eta antolatze berrietara. Horregatik nengoen beti, egoera haien berri nori entzungo.
|
|
|
Dantza gaitezen, Anjel. Odola lehor  tzen zait musika honi erantzun egokirik ematen ez
|
diodan
bakoitzean. Dantza gaitezen, mon vieux.
|
|
|
D, ailleurs, Rakel ondo ikusten dudan arren, uste dut atzo hasi genuen Clinton Lewinsky epaiketa edo olgeta horrek zuenarekiko obsesioa handiagotu egiten diola. Ni, ostera, ez naiz nago batere lasai, ze Tomek, fiskal beharra hobeto egitearren, nire alkandora bat eskatu dit eta, tamalez, ondoegi ezagutzen
|
diodan
izerdi hatsarekin itzuliko didala pentsatze hutsak goragalea ematen dit. Gaurkoz beste barik, Mesa Verdeko Visitor Center en, puma baten begirada zelatariaren azpian, hamaikak laurden gutxi.
|
|
|
Ez dut ukatuko: gaur oso gustura hitz egingo nuen Teresarekin; lehertuko ez banaiz, atzokoa, eguneroko honi ez ezik, hezur eta haragizko norbaiti ere kontatu behar diot; baina deitu
|
diodan
bi aldietan erantzungai  lua atera zait eta ni, halabeharrez, harria baino isilago geratu naiz.
|
|
|
Eta orain, urte askoren buruan, amodioa txita bat bezain hauskorra dela argi dudan honetan, ez dakit, Rubenekin gauero elkartuz, ez ote
|
diodan
aldiro txitari lepoa gehiago bihurritzen, batez ere Dabidekiko harremanari. Eta beharbada zalantza eta nahasmendu horiek izan dira, besterik gabe unean unekoa bizitzeko dudan ezintasunak, gaur goizean, Death Valleyn noraezean sentiarazi, eta gaizkitu nautenak.
|
|
|
Ez dakit, eta gainera ez zait axola, zeren furgonetaren leihora itsatsirik joan naizenean, bart Rubenekin igarotako une eztiak ahogozatuz joan bainaiz. Ez dakit, bestalde, gozoaren gutiziarekin, ez ote nabilen agudoegi eta azkenean Rubeni min egingo ote
|
diodan
; ez dakit, eta ez zait axola. Bakar bakarrik dakit une hau sari bat bezalakoxea dela, orain hilabete batzuk guztiz imajinaezina zitzaidala eta, hala ere, pronostiko guztien kontrara, zortea oraingoan aldeko izan dudala.
|
|
|
Guztiarekin, nik ez dakit Rubeni nola lagundu, eta damu doi bat ere sortzen zait eragin
|
diodan
nahasmendua dela eta. Baina berak zoriontsu dela esan dit, eta asko pozten dela lagunek egin zioten bidaia opariagatik.
|
|
|
antza, itxurazko turista bat balitz bezala Mexikora joan gura du, eta, egia esan, hara inguratzea lortu du orain arte. " Alcatraz etik ihes egitea lortu dutenen alde, nahiz eta saiakeran hil!", topa egin du nik altxatu
|
diodan
ukabilaren kontra. Orduan ni, morroiarekin errukiturik, Las Vegaseko agerpen misteriotsua kontatu diot.
|
|
|
Gainerako taldekideak ordu bete beranduago geratuta zeuden eta, haiek joan bezain laster, ni hotelera itzuli naiz eta, hemen ondo ezagunak baikara, batere arazo barik eman didate Rakelen logelako giltza. Ez dakit neure buruari noizbait barkatu ahal izango
|
diodan
, baina gaur Rakelen egunerokoa eskuratu dut! En plus, ez dakit hori zuretzat larregi izango ote den, nahiz eta susmoa dudan ezetz.
|
|
|
Orduan, zer pentsatzen dugu eta zer esan nahi dugu," erabateko ongia"," erabateko balioa" eta halako beste adierazpen batzuk erabiltzeko joera sentitzen dugunok, nik barne? Beraz, neure buruari hau argitzen
|
diodan
bakoitzean, naturala da funtsean adierazpen hauek erabiliko nituzkeen kasuak gogoratzea, eta plazerraren psikologiari buruzko hitzaldi bat emango banizue egongo zinateketen egoera berean nago ni orain. Une horretan zuek beti plazerra sentiarazten dizuen egoera berezi bat gogoratzen saiatuko zinatekete.
|
|
2001
|
|
|
Nik sinadura jartzen
|
diodan
zenbait gauzarekin oso lotuta dago erabaki hau. Gauza bakoitzak du bere hasiera eta bukaera, baina bukaeratik beste gauza asko sortzen dira.
|
|
|
Hauek ekintza desberdinak burutzen dituzte, horietariko bi urteroko publizitate jardunaldiak eta Euskal Herriko Unibertsitatearekin harremanak ezartzea dira. Agian, eta behin baino gehiagotan profesional baten bati esan
|
diodan
moduan, gure publizitate festibal propioa izatea genuke. Euskal Herriko publizitatearen profesionalentzat eta ikasleentzat sormena, errentagarritasuna eta formazioa biltzen dituena, hain zuzen.
|
|
|
Trukean, hamar mila erreal ordainduko ditu aitak eztei egunean, diru poltsa atera eta esanaz: " Au da nere alabari ematen
|
diodan
dotea". Baina," aitak azaldu, alabak ikusi eta senarrak jaso" tako dotea izango da" berea".
|
|
|
Gauzak horrela, neure buruari egiten
|
diodan
galdera hauxe da: egoera aldakorhorrek zer nolako eragina eduki dezake sortzaile batengan?
|
|
|
Komunikazio inplizituaren prozeduraren haritik, komunikazio bikoitza izendadezakeguna ere azpimarratzekoa da. Kontzeptua argitzeko,
|
diodan
ezen komunikazio bikoitzaz ari garela, testuek bi maila komunikatiborekin jolastearen ondorioz biirakurketa onartzen dituztenean (eta dituztelako). Izan ere, hainbat testuren aurreanmaila esplizituan esaten dutenaren ondoan eta berarekin batera, beste zerbait ereiradokitzen dutela irudituko zaigu; hots, testuaren inplikaturei helduz bigarrenirakurketa bat ere, irakurketa metaforikoa edo?
|
|
|
Barkatu nazazu, Berasa laguna hasi nintzaion herabeti, baina asmatu ezinik nabil non ote den, neuk Dialektikari atxeki
|
diodan
garrantziaren eta definizioaren huts egitea...
|
|
|
Bere ibileraren dotorezia ardo bereziak eragindako balantzak apur bat iluntzen zuelarik ordurako. Eta nik Marlene Dietrich deitzen
|
diodan
ile zuriko andre isil hari begira, poztu egin naiz nire zoroaldi horri amore ez emateaz. Ezer ez galdetzeaz.
|
|
|
–Baina... lehendik ere bazekien kontatu
|
diodan
guztia eta arin joan da.
|
|
|
Gaur ere, Mari esneduna etortzen bada harrian biluzik nagoenean, ez dakit zer egingo
|
diodan
!
|
|
|
Kirol kontuan, aski aldatua zen giroa ordurako Gipuzkoan eta ez ginen kontrakorik gabe gelditu, geure errainuarekin borroka. Garaitsu hartan bertan, Touring zaharrari kimu berria sortu zitzaion, atletismo sailean, Antonio Quiroga buru zuela;
|
diodan
ahopean ni izendatu nindutela beste taldearen buru. Bazegoen aldea bion artean, biok Laneran6 ari baginen ere.
|
|
|
Orduko jendeak,
|
diodan
bidenabar, bazekien, ohartuki jakin gabe noski, zer zitekeen gero izendatuko zuten pragmatika. Txunditurik geldituko zen, esaterako, entzun izan balu Kaixo!
|
|
|
Ez dakit zenbat jende baliatu zen Larramendik sortutakoez, ikerlana atzera baitabil hemen ere. Nolanahi ere,
|
diodan
bidenabar, Hiribarren, Eskaldunac poeman eta beste zenbait bertso lanetan, ez zen segiziokoa izan4; Agirre Asteasukoa, bere betiko neurri jakinean, berriz, bai: ikus bertiztu, betiraunde, bidutzi, enura (apenas entzun zezakeen Azkuek Lekunberrin), eta.
|
|
|
Zenbait puntu nagusiri dagozkien ohar batzuk agertuko ditut hemen. Eta ea," nitanoz" mintzatu behar badut ere, neure burua edertzeko grinari amore larregirik ematen ez
|
diodan
.
|
|
|
Don Karlosek,
|
diodan
bidenabar, bere libururik mardulena, lodiena ere ez bada, euskaraz argitara izan balu, ez zukeen mundua inarrosiko. Bestela esan, geroxeago inarrosiko zukeen, hizkuntza hedatuagoren batetara irauli ondoan, alegia.
|
|
|
Nik uste dut, eta zenbat ere gehiago irakurtzen dudan are sendoago uste dut, gure Etxepare igo zela, zegokion neurrian eta begiz jo zuen bidez,
|
diodan
maila horretara eta iritzi hori berori dute oraingo gehienek. Darion herri bertso eta herri hizkera usaina bera ez zaigu, ezta gutxiagorik ere, Oihenarti bezain nardagarri:
|
|
|
egunen batean gobernatu guztiek gobernatzaile guztien kontra sortuko dutenarekin, alegia. Hori esanik,
|
diodan
gainera, uste zuzenez nahiz okerrez, etxeko arropa zikina nahiago dudala etxean garbitu, etxetik kanpokoen aurrean baino. Hots, gure hizkuntzaz, erdaldunen  aurrean mintzatzen naizenean (euskaldunek ere irakur dezaketelarik,  noski), ez ditudala aipatzen ere izan ditzakeen ahuleriak eta gaitzak.
|
|
|
Euskaltzaindia aipatu dudanez, hitzak hizpidea ekarririk,
|
diodan
zerbait Euskaltzaindiari berari buruz. Arantzazuko batzarrean gaia h sartzea ala h kentzea izan zela dioena ez da egiaz ari.
|
|
|
Badaiteke, beraz, nire adinera heltzean âlehorrez, itsasoz eta airez darabiltzaten bonbatxoak ordurako lehertzen hasi ez badiraâ, Konfuzioganako joera gehiago izatea, gazteagokoen isuriaz ohartzeke daudela haiek, Buddhaganako baino. Eta,
|
diodan
bidenabar, ez zukeen Peruk, entzun  dudana egia baldin bada, maisu txarra aurkituko Konfuziogan, sortaldetarra hori ere eta txinoa gainera. Argia âedo ilunpeaâ, sortaldetik etortzekotan, ez ote zaigu Txinatik agertuko?
|
|
|
Halarik ere, aho betean goraipa dezakegu idazle trebe den aldetik, bai euskaraz laburzki, bai erdaraz ausarki: erdaldunek,
|
diodan
bidenabar, ez diote ezagutu ez aitortu gaztelaniak dion zorra, baina ez ezagutzearekin ez dute deuseztatu.
|
|
|
Bestetan Onaindia jaunari eta besteri egin
|
diodan
galderatxo bat egin nahi nioke Mokoroari: Erromak deitu zituen kontseilari euskaldunen artean, ba ote zen, kristau euskaldunei edo euskaldun kristauei hainbeste dihoakien arazo horretan, gure hizkuntza hori ere artean baitabil, nahitaez?, kontseilari laikorik?
|
|
|
Besterena nuen neuregana. Gainera erderak, berrikuntza baten bidez
|
diodan
bidenabar, zuberotarren sei bokalak ditu. Hots, gaztelania ez den erdarak:
|
|
|
32 Monod zor
|
diodan
begiramenez tratatzen dut. Nobel saria irabazi dutenen prezioa, haatik, behera doa gure artean Severo Ochoak Espainian egin eta Espainiaz esan zituen tentelkeriak dakizkigunez gero (K.M.O.).
|
|
|
2 1700ean, urte hori ezarri digutenez gero abiapuntutzat, zenbait gauzaren jabe da oraindik Euskal Herria, pare baten jabe batik bat, eta
|
diodan
bidenabar hemen eta gero izen horretaz izendatuko dudana ez dela XIX. mendean Zazpiak bat ikurpean bilduko den lurralde mordoa baizik. Euskaldunez kanpora, bada hor, dakigunez, erdaldunik ere.
|
|
|
Horrek erakusten digu, premiarik bada, ez dela beti, nahi eta nahi ez, kaltegarri eta are galgarri harako zubigintza hura, aski nabarmena behin batean gure etxe inguruan. Ez du izan behar ere,
|
diodan
luzatu gabe, osasungarri eta salbagarri ezinbestearen ezinbestez.
|
|
|
Goialdean doan izenburu dotore horrekin gerta ez dadin maiz, baita Donostian bertan ere, Alma Mater sonatuarekin gertatu ohi dena,
|
diodan
, bestetara jo gabe, ez naizela hona agertu neure etxerako edo neure etxearen alde mintzatzeko asmoetan. Geure etxearen alde, guztion etxearen alde, mintzatu nahi nuke.
|
|
|
Euskaltzaleentzat ari naizenez, ordea, zera aitortu behar dut: Jose Mari Korta euskaltzalearen erailketa etxekaltea (euskaltzale ez zirenen erailketak bezain etxekaltea, ez gutxiago) diseinatu, burutu eta txalotu egin dutenek oztopo handiagoa jarri dute euskalgintzaren aurrerabidean Francok berak baino, haren jokabide basatiak trinkotu egin baitzuen, neurri batean bederen, euskaltzaleon komunitatea, — eta haiek, berriz, sendabide garbirik antzematen ez
|
diodan
pitzadura inposatu baitigute.°
|
|
|
Orduan, edozein teknika bere osotasunean lortzen den bakoitzean, edozein teknikatan erabili ahal izango da azterketa modu berbera? Gauza hau nola
|
diodan
aditu behar duzu, lon. lon. Bai, Zeusarren, Sokrates, entzungo dizut; zuei, jakintsuei entzuteak zorionez asetzen nauelako.
|
|
|
Galderen galdera horri —gizakia zer da? — aurkitu
|
diodan
nire erantzuna ez da irakurketa askoren ondorioa, nire berrogeita hamar urteko hausnarketa lasaien emaitza baizik. Kantek4 esandakoaren alderantziz, nik uste ulertua izango naizela, baina baita ere zuzendua, osatua eta gainditua, zorionez; gizakiari buruzko erantzun bakoitza mila galderen sorburu baita.
|
|
|
Nire adimenari agintzen
|
diodan
honek ‘aztertu sail hau’, badarabilt gogoan zerbait aztergai sailen berri, nire adimena adijardunean ipini aurretik. Nire nahimenari agintzen diodanak ‘utzi nahi hori’, badaukat zerbaiten gogoa nahimenaren nahien aurretik.
|
|
|
Nik, azkenik nire begi aurrean hainbeste nekeren ondoren Mitxoleta neukala, ez nuen beste kezkarik; hala ere, galdetu egin nion: eta bukaera idatzi
|
diodan
liburua. Izan ere, ordu batzuk sartu behar izan ditut hitz horiek denak paperean jartzeko.
|
|
|
kultura urri eta pobre batekoa izan ezean, ez du merezi Leibnizbarrutiaz kezkatzea, Oximoroni arreta eskaintzea. Zuentzat topiko gogaikarria dena, niretzat esanezinari erauzten
|
diodan
harribitxi bat da. Beste modu batean esanda, zuena bezalako kultura aberats batekoa banintz, ez nukeen segundo bakar bat ere galduko Oximoron Leibnizbarrutiaren pitokeriekin.
|
|
2002
|
|
|
Jolasen bidez ikasi ditugu besteen izenak, nongoak diren eta zer zaletasun dituzten. Gero taldeak egin ditugu, badakit nori pasatu behar
|
diodan
baloia, eta zein diren jokoetako kontrarioak. Eta badaezpada ere, azkar jarri dizkigute arauak!
|
|
|
Bata da pozgarri, ta bestera negargarri. Pozgarri, goyan
|
diodan
guzia (¡ Ene udararen ederra!) berekin dualako udarak, eta negargarri, ikusten diran zikinkeri ta nazkagarrikeriak izenik ez dualako".
|
|
|
–Bai, lagun diezadakezu, nik uste dudan bezain ausarta baldin bazara, behintzat, erantzun zion Polidektesek, gaztearen harrotasuna losintxaz puztuz?. Hipodamia ederrari eskaini nahi
|
diodan
oparia, Medusa izeneko gorgonaren burua da, sugezko ilajea duen Medusaren burua, eta zuri dagokizu, Pertseo maitea, buru hori ekartzea. Eta ezkontza tratuak ahalik eta azkarren amaitu nahi ditudanez gero, zu zenbat eta azkarrago joan gorgona horren buruaren bila, hainbat eta atsegin handiagoa emango didazu.
|
|
|
Ecarri didatenean nere aurrera beste gatigüen artean arquitzen zan zure emaztegaia, jaquin det guciz asco laztantzen dezula, ta bere edertasunac siniserazo dit ala dala. Ezpaneranbil Taldeaguinteac cereguin ta arazo ardura andicoetan ta beguiratu bear banio nere gaztetasun, ta onén griñai, asmo videgabeco ta chatarric ez
|
diodan
ezquero, artuco nuque nere emaztetzat. Nere escuan, ta nere mendean det, ta nai zaitut bere jabe eguin, ta ez quendu zure amorearentzat gorderic cegoana.
|
|
|
Gogoratzen zara Schumannek Clara Wieck i esan zionaz Scénes dâenfants piezei buruz? galdetzen dit andereñoak, baina nire eran  tzunaren zain egon gabe, hainbatetan entzun
|
diodan
esaldi bera errepikatzen dit, sorbalda leunki estutzen didalarik: " Piezatxo horiek goxoak dira, bizitza bezain samurrak, etorkizuna bezain itxaropentsuak".
|
|
|
Ez naiz baldarkeriei baldar erantzuteko gai, eta ihes egin nuen etxe aurreko parkera. Aulki batean eseri eta negarrez hasi nintzen, malkoak isurtzeari irizten
|
diodan
ahuldadeari buruzko kezkarik gabe. Ez dakit zenbat denbora egingo nuen hala.
|
|
|
Amak atea ixten du, jenio biziz berriro ere. Bainugelara doa gero, nire zapata biak esku batean hartuta, eta etxetik aterkirik gabe irteteari
|
diodan
mania zikinaz marmarka.
|
|
|
Lertxundik, Epaltzak, Saizarbitoriak, Atxagak... eta datozen zenbait gazte berrik orrialde ederrak eman dituzte argitara, eta denak arroila berrira begira jarri gaituzte. Egun inoiz baino hobeki idazten da, nire ustez, euskaraz. Baina,
|
diodan
berriz ere, anitz gelditzen zaigu ikasteko oraindik Axular batengandik, esate baterako, nahiz hau esatea ez dakidan nik oso zuzena den politikoki, hemen ere denetarik baita. Euskaldun peto peto diren batzuek ez dute aparteko gogorik gure klasikoengana jotzeko.
|
|
|
baliteke nire diagnosi hau oker bidetik egina izatea eta eria onera emateko gaiago izatea ezen ez zenduen ikustera joateko. Ezezkora lerratu naiz gehiago, beharbada, alde baikorrak poliki poliki baztertuz, nahiz nik itxaropena ez dudan inola ere galdu eta beti esango
|
diodan
bai euskarari, Euskaltzaindiaren leloa niregana ekarriz orain. Horregatik, hain zuzen ere, idatzi ditut lerro hauek.
|
|
|
batzuetan, gazte, aipatzen ditudan goiti beheiti hauetan behin edo behin usteketan edo ezjakintasunez itzuli zaidan gurasokeriaren bat ikusten baldin baduzu, espero ez zenuen doinuan edo gogoko izango ez zenituzkeen hitzetan egia esan, hori gure adinekoei erraz gertatzen ahal zaigunez gaztigatzen dizut aitzinetik, ez egin kasurik, eta ez norabaiteratu, ez du merezi eta, arrisku hori beti dago gainean. Gutun luze hau zuri egin dizut, baina aldi berean tartekotzat ere hartzen zaitut, zu eta zure adiskideek ez ezik, bizkarrean zuk baino urte batzuk gehiago dituztenek ere ongi ulertuko baitute, eta zuzen aditu, hemen
|
diodan
gehiena, zeren euskararen etxeko istorio hauek denen sorbaldak, gazteenak nola zaharrenak, markaturik utzi baitituzte, zein bere eran.
|
|
|
Lau euskaltzain izan ginen gauzak hola egitea salatzen ibili ginenak, Frantziako Iraultza gertatu zenetik batzuek uste baitugu hiritarrak berdintsuak garela, edo izan behar genukeela, botere publikoen aitzinean, nahiz bistakoa den ezetz. Gero, ez gara hemen gauzak harrotzen eta bazterrak nahasten ibiliko, nahiz
|
diodan
gisa dokumentazio zehatza dagoen, historiak aurrera segitu zuen eta hiztegi hau, aleka aleka, diru publikoa hartzen zuen egunkari batek eskaintzen zien erosleei. Azkenean, Euskal Herriko banku batek ere, eta ez naiz ari ipurdia jartzeko erabiltzen ditugun bankuez, dirua bankuan sartze alde ematen zieten bezeroei delako entziklopedia hori.
|
|
|
Hemen igortzen diodana, Jauna, aipaturiko jatorrizkotik adiskide batek egindako itzulpen frantsesa du. Hori horrela, berori partaide duen Batzarra omendu nahiko nuke, berorri egoki eta zuzen begitanduko balitzaio, behintzat, igortzen
|
diodan
testu hautaketa Batzarrari irakurtzera emanez; nolanahi ere den, berorren buru argiaren juzkura ipintzen dut halakorik egiteko aukera. Aldez aurretik eskertzen dizkiot, Jauna, hartutako lanak eta eskainitako arreta.
|
|
|
Aldez aurretik eskertzen dizkiot, Jauna, hartutako lanak eta eskainitako arreta. Testuotan aurkezten
|
diodan
proiektuari dagokionez, berriz, uste osoa daukat, proiektua ezagutzen duten hainbat adituren iritzi jakintsuetan oinarriturikoa berau, martxan jarri eta aurrera eraman daitekeela. Frantzia da herri guztien artean ideia berri eta baliagarriak eskuzabalen hartzen dituena; Frantzia da, halaber, berorri eskaintzen diodan proiektua arrakastatsu bihur dezakeen eta aurrera eramateko prest egon daitekeen herri bakarra.
|
|
|
Testuotan aurkezten diodan proiektuari dagokionez, berriz, uste osoa daukat, proiektua ezagutzen duten hainbat adituren iritzi jakintsuetan oinarriturikoa berau, martxan jarri eta aurrera eraman daitekeela. Frantzia da herri guztien artean ideia berri eta baliagarriak eskuzabalen hartzen dituena; Frantzia da, halaber, berorri eskaintzen
|
diodan
proiektua arrakastatsu bihur dezakeen eta aurrera eramateko prest egon daitekeen herri bakarra. Jakin nahi al du berorrek zein den proposatzen diodan proiektuaren objektua?
|
|
|
Frantzia da herri guztien artean ideia berri eta baliagarriak eskuzabalen hartzen dituena; Frantzia da, halaber, berorri eskaintzen diodan proiektua arrakastatsu bihur dezakeen eta aurrera eramateko prest egon daitekeen herri bakarra. Jakin nahi al du berorrek zein den proposatzen
|
diodan
proiektuaren objektua. Jakin nahi al du zergatik iruditzen zaidan proiektu hori hain garrantzitsu eta oinarrizko?
|
|
|
Jakin nahi al du zergatik iruditzen zaidan proiektu hori hain garrantzitsu eta oinarrizko? Utz biezat, arren, jarraian aurkezten
|
diodan
planaren arabera espetxe bat eraikitzen eta ni neu izango nau kartzelari; ondoko memoria irakurtzen badu, erreparatuko dio, noski, proposatzen diodan espetxerako, kartzelariak ez duela soldatarik jasoko; ez diola, beraz, nazioak sosik ere ordaindu espetxearen ardura bere gain hartzen duenari. Iruditzen zait, gainera, proiektua martxan lehenengo aldiz jartzekotan, asmatzaileak behar duela lan horren erantzule bakar izan.
|
|
|
Jakin nahi al du zergatik iruditzen zaidan proiektu hori hain garrantzitsu eta oinarrizko? Utz biezat, arren, jarraian aurkezten diodan planaren arabera espetxe bat eraikitzen eta ni neu izango nau kartzelari; ondoko memoria irakurtzen badu, erreparatuko dio, noski, proposatzen
|
diodan
espetxerako, kartzelariak ez duela soldatarik jasoko; ez diola, beraz, nazioak sosik ere ordaindu espetxearen ardura bere gain hartzen duenari. Iruditzen zait, gainera, proiektua martxan lehenengo aldiz jartzekotan, asmatzaileak behar duela lan horren erantzule bakar izan.
|
|
|
Maite zaitudala
|
diodan
bakoitzean
|
|
2003
|
|
|
Ez dakit aukerarik onena den edo kale egiten ari naizen, baina hori da maite dudan kontatzeko modua eta horri eutsiko diot oraingoz. Auskalo bihar etzi zer planteatuko
|
diodan
neure buruari. Gozatzen dut horrela idazten eta horrelako gauzak irakurtzen.
|
|
|
Gaitz erdi
|
diodan
guztia, baldin Errealak, beste Liga bat irabazteaz gainera, liga berri bat irabazten badu Champions League, adibidez, Xabiren laguntzarekin irabazi ere.
|
|
|
Baina, Euskal Herrian literaturak oso dimentsio apala edo xumea dauka. Nobelan literaturari egiten
|
diodan
kritika ikuskizun eta espektakulu bezala azaltze hori, dena aurkeztu behar izate hori ez diot euskal literaturari egiten, bereziki normalizatua dagoen literaturari egiten diot. Dena dela, literatura normalizatuaren balizko kasu horretan, nik neuk nahiago nuke anonimo izan eta ez agertu inon.
|
|
|
Ikerketa berrien liburuan,, arkeologiari
|
diodan
mania gora-behera?, hasteko, Joxean Mujikaren gai honen inguruko artikulua nabarmendu zuen. J. A. Lemaren bigarren artikulua berrirori ere aipatzeko modukoa ikusi zuen,, beste status questionis magistral bat delako?.
|
|
|
Igo gara, bulego batean sartu gara, sozial bat dago bertan bakarrik. Goizeko gazte atsegina da, hizkeran neure lagunen gomuta zekarkidala esan
|
diodan
hori bera. Arratsaldeko galdeketan" adituarekin" zeudenetako bat da.
|
|
|
Ruloak nolakoak diren ahaztu zait kasik. Martxa honetan tinteak nahastu egingo ditut eta auskalo ze orrazkera aldrebes egiten
|
diodan
bezeroren bati. Bufa, hau itxura daukadana.
|
|
|
Ez dakit Euskaltzaindiak onartzen duen bereizkuntza hori, baina bost axola niri. Badakit zer
|
diodan
; badakit alde handia dagoela eskutitzetik gutunera. Hiztegiek sinonimotzat jotzen dituztela?
|
|
|
Bai, horrexegatik. Ordulariari begiratzen
|
diodan
bakoitzean zu ikusteko. Egia da, neska.
|
|
|
Gero, bidaian aurrera, Vigoko itsasadarra atzean utzirik, berriro oroitu naiz geltokiko billete saltzaileaz. Hari leihatilan ikusi
|
diodan
esku bakarraz, hobeki esan. Eta zureaz.
|
|
|
Horrela ari diren horien eskuetan, euskara ez da euskaldunen aldeko arma bat; Parisen eta Madrilen aurkako arma baino. Paris eta Madril horien aurka egiteko tresnak izatea garrantzitsua izango da noski, baina
|
diodan
diferentzia bera ere bada inportantea. Ikusten al duzu?
|
|
|
Ederki bizi nahi duten gizakiek jarraitu behar duten araua ezin baitu ez sendiak, ez ohoreek, ez aberastasunak, ez beste ezerk maitasunak bezain ederki irakatsi. Eta zer da
|
diodan
hori. Lotsaizunekiko lotsa, ekintza onetan lehia; horiek gabe ezin baitu ez hid riak ez hiritar soilak ekintza handi eta ederrik burutu.
|
|
|
gure antzinako izaera hori zela eta osoak ginela; beraz osoaren desio eta bilaketaren izena maitasuna da. Lehen,
|
diodan
193 bezala, bat ginen; orain ordea bidegabekeriagatik bereizi gaitu jainkoak lazedemoniarrek arkadiarrak bezala. Eta arriskua dago, jainkoekiko zintzo ez bagara, ez ote gaituzten berriro erdibituko eta ez ote garen esteletan zizelkaturik moldatutako horiek bezala batera eta bestera ibiliko sudurretan zehar zerratuta, ezagupideak15 bezalakoak.
|
|
|
inoiz notario bati ordainduko ez
|
diodan
|
|
2004
|
|
|
Eta ez Nikolasena bakarrik; baita euskaraz jardun duten beste hainbat idazle nagusiren edozein biografia ere. Orain arte euskal letretan egin den apurrari erreparatuta, jakitekoa izango litzateke zenbait euskal idazleri eman izan ote zaion nik Orixeri eman
|
diodan
neurriko edo antzeko biografi trataera. Nolanahi ere, Orixerenak edo ez, poetikoak edo ez, gure historiako idazleen biografia ederrak dastatzeko gogoz nago.
|
|
|
Euskaltzainburua, guztien buru dutela, noski; honen iritziak aditzekoak izaten baitira gehienetan. Horra ene buruari behin baino gehiagotan egin izan
|
diodan
itauna.
|
|
|
Garaileen izaera zentzuduna gorabehera,
|
diodan
, hizkuntzari buruzko ikuspegi idealista gainditzeko jarrera hori estimatzekoa dela. Hain kaltegarria zaigun ikuspegia, hain justu.
|
|
|
Ñabardurak ba ote du ordea nik eman nahi
|
diodan
garrantzirik. Alegia, erregimen politikoaren kontzeptuak adierazi nahi duenetik Estatu adigaira dagoen tarte semantikoak eta teorikoak horrenbesteko eragina ote du gure pentsamenduan eta jokabidean?
|
|
|
Marxismoari egin
|
diodan
aipamen batean eskolaren izaera ideologikoa agertu zaigu. Nolabait ere, eskolaren betebehar bat ikaslearen izaera ideologikoa boterearen araberako balioetan moldatzea izango litzateke.
|
|
|
Besterik uste duena, oker dabil. Bidenabar,
|
diodan
, berriz ere, ni neu ere aldi bereko aldaketa bikoitzaren aldekoa nintzela gaztetan, uste bainuen aldi berean sartu behar genuela goldea nazio eta gizarte lurraren sabelean. Oker genbiltzan batzuk orduan, eta halaxe dabiltza beste batzuk orain.
|
|
|
Begira nik zer erosi
|
diodan
!
|
|
|
Mozkor bati entzun
|
diodan
bakoitzean, damututa esnatu naiz biharamunean.
|
|
|
Gerra denborako aipamen horrek bide ematen dit, orobat, XX. gizaldiko Euskal Berbizkundea gogora ekartzeko. Nago, eta
|
diodan
hau frogagarri dela uste dut, Sabino Aranaren eragina ez ote dagoen bestelakoetan, hau da, berarekin hasi eta gerraurreko eta osteko lehen lehena horretara iristen dena. Bizkaian, edonondik begira dakiola ere, izenak borborka datoz.
|
|
|
–Entzungailuak zugandik gertu egotera behartzen nau, ematen duenez –azaldu zion mutilak– Ez dakit zu besarkatu gabe eutsiko
|
diodan
.
|
|
|
Ez dakit norbaiti entzuna
|
diodan
edo noizbait irakurri dudan esaldia: " Hitzak aurkitzen ez dituzunean, zure izenean mintzatuko da kanturen bat edo beste".
|
|
|
–Bada, emakume hari zor
|
diodan
errespetuagatik ez dizut erantzungo.
|
|
|
–Hara zer esan
|
diodan
orduan –erantsi zuen jarraian Montsek, burua berriro makurturik–: " R. jauna, mantis religiosa bat naiz, mokaduz mokadu irentsi nahi zaituena, inkontzienteki ez ezik kontzienteki ere bai..."
|
|
|
Gaztelaniazko eta euskarazko dokumentuak, txosten sektorialekin batera, jaitsi ditut internetetik eta irakurketa luze samarra eman diet. Nire ustean, kulturaren inguruko edozein plan izatea hobe da gabe egotea baino. Alde horretatik dator ikusten
|
diodan
lehen positibotasuna. Baina esperantzari" lehakumea" (Leitzako berba) soilik ireki diot, planak egitea beharrezkoa den neurri berean baita erraza (Juan Inazio Perez UPV EHUko errektoreak, EIRE elkartearen Eireka aldizkarian dio plan estrategiko bat ordu batean egin daitekeela; hori gehiegitxo da, agian).
|
|
|
" Ez dakit zergatik utzi
|
diodan
Iruñera joateko konbentzitzen" pentsatu zuen bere artean Bazterrek.
|
|
|
Egon beharreko momentuan egon ez nintzelako. Ez dakit hori inoiz ere barkatuko
|
diodan
nire buruari. Eta makurragoa dena, ez dakit Magdalenak inoiz ere barkatuko didan.
|
|
|
Ez du inporta zein hizkuntzatan esaten
|
diodan
,
|
|
|
noiz lagunduko
|
diodan
ihes egiten
|