|
2000
|
|
|
Gu beti egon izan gara lurralde antolaketaren alde, eta natur inguruneak babestea, lurraldea antolatzeko modu bat da. Edozein modutan, badugu zenbait kezka gai honi
|
dagokionean
. Alde batetik, eskumenen kontua dago, izan ere, orain, udaletxe askok zenbait eskumen galdu du eta Aldundiek hartu, eta hau horrela izatea kaltegarria deritzogu.
|
|
|
Ikastolen Elkarteko eta Partaideko ordezkariek jakinarazi dutenez, Hego Euskal Herriko ikastoletan aurten izandako matrikula kopuruak" nabarmen" egin du gora. EAEn aurten hiru urte bete edo beteko dituzten haurren %13, 8 matrikulatu dituzte ikastoletan, 16.325etik 2.254 Nafarroari
|
dagokionean
, bertako Elkartean bildutako ikastoletan 225 ikasle berri izango dira, iaz baino %7 gehiago.
|
|
|
Gauza bera esan daiteke TVEri
|
dagokionean
.
|
|
|
Hori baieztatzeko, hurrengo urteetan PPk eta Aznarrek gehiengo osoa nola erabiltzen duten ikusi da. Edonola ere, Espainiako Gobernuak autonomien eredua behin betiko itxi du, bereziki Euskadi eta Kataluniari
|
dagokionean
. Behin betiko itxi du, ez soilik eskuduntzak osatzeko, baizik eta gizarte hauetako gehiengoak onartua izan dadin, eta hori adostasun handienaz egin da.
|
|
|
Lehenengo, maila pertsonalean, hiru jomuga ditu: norberari buruzko kontzeptu ona garatzea gizona edo emakumea izateko erari
|
dagokionean
, autoestimu maila ona edukitzea baina orokorrean eta bai alderdi sexualean, eta beharrizan afektiboak erregulatzeko eta asetzeko balio duten gizarte trebeziak garatzea.
|
|
|
Hezkuntzari
|
dagokionean
, alde batetik, ezagutzak eskuratzea lortu nahi da, gero esperientzia sexuala eta giza esperientzia horietan oinarritzeko; beste aldetik, eskolan gertuketarako esparruak sortzea ahalbidetu nahi da dudak eta arazoak konpon daitezen.
|
|
|
Hezkuntza afektibo sexualari
|
dagokionean
, bereziki garrantzitsua da irakasleen prestakuntza iraunkorra. Izan ere, giza sexualitatearen inguruko oinarrizko hainbat alderdiren azterketa, normalean, ez da hezkuntzako eta beste hainbat espezialitate desberdinetako profesionalen prestakuntza programan biltzen.
|
|
|
Arrastiriari aipu eginez, Txingiz Aitmatov eta" Jamilia" lana. Helenari
|
dagokionean
, Homero eta" Iliada".
|
|
|
Egoitzari
|
dagokionean
, ez dute berezko eraikinik. Anartean, udaran udalekuetarako erabiltzen den etxe bat alokatu dute, eta datorren ikasturtean ere bertan jarraitzeko asmoa dute.
|
|
|
Aski ezagunak dira euskararen batasunak sortutako ezinikusiak, eta oraintsu arte iraun du horren eraginak. ARGIAn bertan oraintsu aipatzen zuen Gotzon Lobera berak ordea etorkizuneko lana bizkaierari
|
dagokionean
: " Lana batuari egin diezaiokeen ekarpenaren ikuspuntutik egin behar da eta ez bizkaiera versus batua planteamendutik.
|
|
|
Administrazioari
|
dagokionean
, Errepublika garaian erakutsi omen zuen soilik Udalak euskararen aldeko jarrera. Horren lekuko, hainbat euskarazko dokumentu gorde da.
|
|
|
1994an, Maximo Olorizek Jose Luis Eslava ordezkatu zuen abesbatzaren aurrean eta berrikuntza sakonak bultzatu zituen, taldean ahots gazteak sartuz. Horrek koruaren estilo aldaketa ekarri zuen interpretazioari
|
dagokionean
. Nazioarteko jaialdi nahikotxo ezagutu zituen orduan ere taldeak:
|
|
|
Orain, beharrezko segurtamenik hartu ez zuenez, ekimena bere aurka itzultzen ari da. Beraz, metodoari
|
dagokionean
ez naiz ados Lionel Jospinekin. Ez naiz metodoarekin ados, Korsikako adibidea okerra izan delako.
|
|
|
Aferaren funtsari
|
dagokionean
, alegia deszentralizazioari dagokionean, Frantziak aurrera egin behar dela uste dut. Hots, herrialde honek zentralizazio arazoa bat jasaten du gaur egun. Hainbat erregiotan badira nortasun oso sendoak eta askatasun maila altuagoak behar dira beraientzat.
|
|
|
Aferaren funtsari dagokionean, alegia deszentralizazioari
|
dagokionean
, Frantziak aurrera egin behar dela uste dut. Hots, herrialde honek zentralizazio arazoa bat jasaten du gaur egun. Hainbat erregiotan badira nortasun oso sendoak eta askatasun maila altuagoak behar dira beraientzat.
|
|
|
Erreferendumari buruz iritzi ezberdinak daude alderdi bakoitzean. Alderdi frantziarren ezaugarri hau are gehiago nabaritzen da deszentralizazioari
|
dagokionean
. Jakobinismoa da alderdi guztien ezaugarri komuna.
|
|
|
"(...) Ez da nostalgia, baina 80 hamarkadak 90.ari mila buelta ematen dio, behintzat sormen, naturaltasun eta sasi interesen faltari
|
dagokionean
. Nortasuna daukaten talde sanoak miresten ditut.
|
|
|
Orain baino gaitasun gehiago zeukan sentsibilitate eta ikuspuntu ezberdinak biltzeko. Ez naiz ari euskal nazionalismoaren doktrinaren letrari
|
dagokionean
, baizik eta praktikan anitzago zela diot. Ezkerreko sentsibilitateak aktibatuagoak zirelako edo, gizartearen krisi gorriari erantzuten zion HBk.
|
|
|
Maharaja delako hauen eskubide eta indarrak" Europako zenbait erregerenak baiño aundiagoak ziran", aldizkariak zioenez. Halaz guztiz, gutxitzen hasiak ziren, kopuruari
|
dagokionean
behintzat, zeren beste garai batzuetan," England eko Victory erregiñaren denboretan" kasu," benetako jaungoiko txiki" en gisara bizi ziren" 500 maraja" ba omen zen. Mesedetxoren bat edo beste egingo zioten andre Victory ri" Koroaren bitxia" berea izaten jarrai zezan, eta Ingalaterrako erregina esker onekoa izaki...
|
|
|
EUSKARAREN erabilpenari
|
dagokionean
ere maila akademikoan nahiko murritza dela esan dezakegu oraindik. Euskara alde batetik zein bestetik egurtzen ari diren une hauetan, unibertsitateak apustu sendoa burutu lukeela iruditzen zaigu arlo honetan, azken finean goi mailako ikasketak euskaraz aurrera eramateko gaur egun dugun tresna bakarrenetarikoa baita.
|
|
|
Gerardo Markuletak liburu honek izan bide dituen iturrien aipamena jasotzen du bere erreseinan" Ereduen artean Hegoameriketako narratzaile" laburrak" aipatuko nituzke nik, Augusto Monterroso batez ere, baina baita Eduardo Galeano, Mario Benedetti eta Julio Cortazar. Ironia zorrotzari
|
dagokionean
, Ambroise Bierce eta H.J. Mencke gogoratzen zaizkit orain."
|
|
|
Bestalde, askotan ezusteak aurki ditzakegu ipuinetan. Gainera," badu Lukurenaren antzik ipuin beltzen tradizioari
|
dagokionean
." (Jakin 106)
|
|
|
Enpresa egituraren aldetik, hortaz, desoreka nabarmenak daude bai bertokoenpresen artean baita hauen eta kanpokoen artean ere. Hego Euskal Herriko prentsanEl Correo eta Diario de Navarra k duten nagusitasunari Sud Ouest ena gehitzen zaioIpar Euskal Herrian, eta honek kontzentrazio arazo larri baten atarian jartzen du EuskalHerriko komunikazioa, baita hedapen multimediatikoari
|
dagokionean
ere. Ikus entzunezkoetan, oraindik, Estatuko enpresak eta ikuspegiak dira nagusi mugaren alde bietan, horietara makurraraziz baita bertako irrati zein telebistagintza arloko hainbat enpresa ekimen ere, irrati eta telebista lokalak, kablerako programazioa,...?.
|
|
|
Publizitate emisioen gaineko mugak eguneko emisio denbora osoaren %20taneta orduko 17 minututan finkatzen dira, gehienez jota ere (tele salmenta etaautopromozioa aintzat hartuta); publizitateko iragarkiak bakarrik aintzat hartuta, horiek ezin dira emisio denbora osoaren %15etik gora izan; publizitate etatele salmentara emandako denbora ezin da orduko 12 minututik gorakoa izan51.Publizitateari
|
dagokionean
, halaber, mugatu egiten da alkohol eta tabakoarena.
|
|
|
Arloaren gaineko lege funtsezkoenak irrati telebista autonomikoak sortzekolegeak dira, dudarik gabe53 Horietako bakoitzean, betebehar berezituak ezartzenzaizkio korporazio publiko sortu berriari, eta horien artean hizkuntz normalizaziorakoprozesuetan laguntzea nabarmentzen da hizkuntza berezitua duten Erkidegoetan; honekin batera, hiritarren parte hartzea sustatu eta nazioaren edo,
|
dagokionean
, erregioarenkultur identitatea suspertzea ere aipatzen dira kasu gehienetan, irrati telebista autonomikoaren misio gisa. Euskadiko Autonomia Erkidegoa ez da horretan salbuespena 54.
|
|
|
Irratiari
|
dagokionean
, Espainiar Estatuko irratigintzaren funtsezko ezaugarria, Europako beste lurraldeekiko berezitua egiten duena hain zuzen ere, bertan ekimenpribatuak hasiera hasieratik bete duen zeregin garrantzitsua izan da. Zentzu honetanoso atzera jo behar da denboran, bai eta lege multzo zabala aintzat hartu ere, gauregungo irratiaren egitura eta horren araupetzea ulertzeko58 Ez da hau horretarakolekua eta, hortaz, arau garaikide garrantzitsuenak aipatuko ditugu bakarrik.
|
|
|
Autonomia Erkidegoetako deialdietan, aparteko eskakizunak ere ezartzendira, hizkuntza berezitua dutenetan bereziki. Hortaz, kultura eta,
|
dagokionean
, hizkuntza propioaren garapenari egindako ekarpenak nahitaezko baldintza bihurtu dira edo, gutxienez, baremoetako osagai70 Hala eta guztiz ere, Katalunian bakarrik jo da kuotalinguistiko zehatzak ezartzera, emisio orokorren zein musikakoen gainean71 Horrekinalderatuta, oso ahulak dira Euskadiko Autonomia Erkidegoan eta Nafarroakoanezarritako baremazio irizpideak eta hizkuntz eskakizunak.
|
|
|
Araudiari
|
dagokionean
, ordea, irizpide politiko, sozial eta kultural zehatz batzuenaraberako sektorearen ordenamendu orokorraren ikuspuntutik alegia, edo irratiak etatelebistak botere politikoarekiko duten autonomiaren aldetik, urrun daude oraindikEuskadi edo Nafarroa Kataluniako Erkidegoak ezarritako mailatik. Hala eta guztiz ere, aukera hori sistema estatalaren antolamenduak baldintzatzen du betiere, telebista lokalen edota sistema digital berrien arauketek erakusten duten moduan.
|
|
|
Frantziar Estatuan, berriz, beren menpe eremu geografikonahiko zabalak hartzen dituzten egunkari erregionalak nabarmentzen dira, nahiz etahorren baitako ezberdintasunen araberako edizio berezituekin izan. Irrati eta telebistanberriz, zentralizazioa handia izan da urteetan, bereziki Frantziar Estatuan, bertakoenpresen garapenari leku gutxi utziz, zenbait irrati emandegiren salbuespenarekin.Beraz, ez da harritzekoa prentsan eta Hegoaldean aurkitzea bertako komunikazio enpresen garapen handiagoa, Iparraldean eta irratian edo telebistan baino, arlo pribatuari
|
dagokionean
, behintzat. Horietan Estatu mailako hedapena duten enpresak eta komunikabideak dira nagusi.
|
|
|
Euskadiko Autonomia Erkidegoaren kasuan, eta irrati lokalei
|
dagokionean
, horiei Euskal Herrikoizaera kulturala eta linguistikoa zabaldu eta babesteko baliagarri izatea eskatzen zaie, baita tokian tokikoezaugarri eta berezitasunak babestea ere. Halaber, beharrezkoa izango zaie beti euskara agertzea.
|
|
|
Beste kontua da Interneterako sarbidea eta Internet bidezko zerbitzuen hornikuntza. Hain zuzenere, komunikazio askatasunaren Legea eraldatzeko Lege berria eremu hau arautzera ere etorri da, edukiengaineko kontrola eta erantzukizunari
|
dagokionean
bereziki. Ez dago ezer, ordea, Internet bidez bakarrikemititzekoak edo ematekoak diren irrati edo telebista zerbitzuei buruz, zeinak, inongo esleipen prozeduraedo hitzarmen edo konbentzioa sinatu beharretik kanpo dauden.
|
|
|
Atal honen helburua, gaur egun Euskal Herriko komunikazio sistema araupetzenduen instituzio eta legeen multzoa eta bertan eragiten duten enpresen egitura aztertzeada. Arauketa irrati eta telebistari
|
dagokionean
bakarrik aztertuko da. Hain zuzen ere, idatzizkoetan agintzen duenak ez du horrenbesteko eraginik jardueraren antolamenduan.
|
|
|
Emakidak edo,
|
dagokionean
, baimenak, esleitzea, irrati eta telebista zerbitzuak eskaintzeko zein kable sareak ezarri edota kudeatzeko.
|
|
|
Erakunde arauemaile honen araupetze funtzioa mugatua da, hortaz6, eta gaur egunCSAren zeregina gehiago da aholkularitzarena, arauketari
|
dagokionean
behintzat, horretarako sistemaren gertuko jarraipena eginez. Alabaina, horrek ez du esan nahiindar exekutiborik edo eragin ahalmenik ez duenik.
|
|
|
Irratietan: ...antziarrek egindako edota frantsesez edoFrantzian erabiltzen den beste hizkuntza erregional batean sortu edotainterpretatutako musika lanak, musikaren emisio denboraren %40raheldu behar dira gutxienez; horietatik erdia, gainera, egile edo interprete (talentu) berriena eta, halaber, produkzio berria izan behar dira, eta entzute handiko orduetan eman behar dira, musika modernoa osagai dutenprogramei
|
dagokionean
behintzat. Kuota bereziak daude, ordea, honakokasu hauetarako:
|
|
|
– Kableari
|
dagokionean
, sare baten titularra ezin liteke aldi berean beste batena ere izan, baldin eta guztira 8 milioi biztanletik gorako biztanleria potentzialera helduko balitz.
|
|
|
Hurrengo funtsezko legeak, telebistari
|
dagokionean
behintzat, honako hauek dira:
|
|
|
Alderdi horien proposamenak parean jarri eta banan banan irakurriz gero, zergalderari
|
dagokionean
oso argiak dira hirurak; izan ere, alderdi nazionalistek oso osorik onartzen dute hiru printzipioetako lehenengoa.
|
|
|
Kulturaren bi izariak? atalean, zabalago azaltzendu kulturaren kontzeptua, horren baitan hizkuntzak zer garrantzia duen azpimarratuz.Ni orokorrean arituko naiz euskal kultura aipatuz, ez euskarari soilik
|
dagokionean
, baizik norbanakoak edo Herri batek naturaren gainean biltzen duen guztia adierazteko.Guztiz bat nator Txillardegik garai hartan adierazitakoekin, baina hizkuntza, gizakiaeta kultura kontzeptuetan azken urte hauetan produkzio handia egin du gizarteak, ezbeti norabide berean, eta uste dut, euskaldunok argiago ikus dezakegula gurean gauregun zein den onena.
|
|
|
Batetik, artearen inguruko eztabaida eta debate guztiak ideologia politikoak oso baldintzatuta dauzka; eta, bestetik, eta beharbada era kezkagarriagoan, nolabaiteko pentsamendu bakarra eta" politikoki" zuzena gailendu zaio debate horri, eta beraz, gaur egungo arteari dagokion edozein debatetan oso zaila da pentsamendu bakar horretatik ihes egitea. Batez ere arte garaikideari
|
dagokionean
.
|
|
|
Egunkariaren iturrietatik azpimarratzen da kopuru honen% 50 atzerritik egindako deiek osatzen dutela. Esan genezake bada, datu hauen arabera, erreferentzia puntu garrantzitsu batez ari garela gaztelaniaz idatzitako prentsari
|
dagokionean
.
|
|
|
Publizitateari
|
dagokionean
, prentsa digitala oraindik bere hastapenetan dago. Tresna berriak eskaintzen dituen baliabideak garatu behar ditu.
|
|
|
Internetekoa gazteagoa da, maila ekonomiko handiagoa du, Autonomia Erkidego batzuetan kokaturik dago eta eremu hauek ez dira prentsa idatzia gehien kontsumitzen dutenak. Horrela ulertzen da betiko prentsaren eta digitalaren artean kasu batzuetan agertzen den elkarrekikotasun eza irakurleen kopuruari
|
dagokionean
.
|
|
|
Egunkari digitalek dagoeneko frogatu dute inprimatutakoek baino askoz ere abantaila gehiago dituztela. Betiko hedabideek dituzten hesiak, espazioa/ denbora binomioari
|
dagokionean
, apurtzera datoz. Ez dute muga geografikorik eta gaurkotzeko aukera ematen dute, gertakarien premiek agintzen dutenaren esku gelditzen direlarik.
|
|
2001
|
|
|
Hurrengo diskoa dena dela, ekartsua izanen da baita ere, baina uste dut ezberdina izanen dela. Jende anitzek erraten du oso monolitikoa dela diskoa gaiari
|
dagokionean
beste askori asko gustatu zaio noski.
|
|
|
Bakea delako auzi garrantzizkoari
|
dagokionean
hauxe baieztatu nahi dugu: ez dago Lizarra Garaziko Akordioaren ordezko alternatibarik enfrentamendu armatuari amaiera emateko eta eskubide nazionalen errespetuaren oinarrizko akordioa lortzeko.
|
|
|
Areago, eskubidearen aitortza izan daiteke hainbat abertzale epelek behar duten aitzaki erraza eraikuntza nazionaleko dinamikei muzin egiteko. Zentzu horretan, Estatu espainiar eta frantsesak autodeterminazio eskubidea ukatzen jarraitu izanak ez du zertan mugatu behar ezker abertzalearen iniziatiba politikoa eskubide horren aldarrikapenari
|
dagokionean
. Aitzitik, lehentasunezkoa da subjektu, foro eta instituzio nazionalen eraikuntza euskal herria den eskubide subjektu komunitatearen eskabideei egoki erantzun ahal izateko.
|
|
|
Eta oraingoan, udal horrek hamabigarren eta hamairugarren edizioetan irabazle suertatu zirenen ipuinak jasotzen dituen liburua kaleratu du. Hau da, 1999 urteari
|
dagokionean
, lehen saria eskuratu zuen Joseba Ossaren" Arrantzalearen mendeku, mendekuaren lasaitu" ipuina; bigarren saria bereganatu zuen Xabier Aldayren" Gezurra" eta zumaiarren saria jaso zuen Imanol Azkueren" Futbola, telebista eta auto beltzak". 2000 urtean, berriz, Pedro Alberdik eskuratu zuen lehen saria," Gabriel Aresti Eibarren" ipuinarekin, eta Fernando Morillok bigarrena," Orion" lanarekin.
|
|
|
Oposizio gogorra, baina gobernagarritasunari
|
dagokionean
, eta hori da funtsezkoena, UPN zuekin egindako aurrekontuetan sostengatzen da.
|
|
|
Etorkizunari begira hainbat proiektu dute buruan. Antzerkiari
|
dagokionean
, Lourvier' s taldeko Oscar Terolekin antzezlan bat prestatzeko asmoa dute. Ikus entzunezkoen arloan, aldiz, proiektuak zehaztu gabe dituzten arren, film laburren bat izango da tartean.
|
|
|
kontsumitzailearengan, bai segurantziari dagokion alorrean, baita kontsumitzailearen eskubideak errespetatzeari
|
dagokionean
ere.
|
|
|
Edozein modutan, AT batetik beste bateraigarotzearen deskripzio egokirik egingo bada, alderdi semantikoez gainelkarreraginezkoak ere hartu behar dira kontuan. Izan ere, ATaren kateamendusemantikoa hitz nagusi edo giltza hitzen bitartez egiten den bitartean, elkarreragin mailari
|
dagokionean
urrats tematikoen (UT) bitartez egiten da kateamendu hori.UT bat, honenbestez, AT baten barnean eta bi mintzakide edo gehiagoren arteanelkarlanean burututako hitz nagusi baten jorratzea da. Alor tematiko batek urratstematiko bi edo gehiago biltzen ditu bere barnean.
|
|
|
Alor tematiko batek urratstematiko bi edo gehiago biltzen ditu bere barnean. Elkartrukearen egiturari
|
dagokionean
, topikoak, ATak eta UTak duten elementu komuna hizketa segida (HS) da; organizazio tematikoari dagokionean, berriz, segida tematikoa (ST).
|
|
|
Alor tematiko batek urratstematiko bi edo gehiago biltzen ditu bere barnean. Elkartrukearen egiturari dagokionean, topikoak, ATak eta UTak duten elementu komuna hizketa segida (HS) da; organizazio tematikoari
|
dagokionean
, berriz, segida tematikoa (ST).
|
|
|
Bestalde, horbitartean, eta interakzio ikuspegitik, urrats tematiko (UT) bat gertatzen da. Elkartrukearen egitura osoa hizketa segida bat dugu; organizazio tematikoari
|
dagokionean
, berriz, segida tematiko baten aurrean gaude.
|
|
|
Transmisio kanpainako populazioari
|
dagokionean
, berriz, bost faktore aurkituditugu, nahiz eta ondorengo analisietan lehenengo laurak bakarrik erabili:
|
|
|
Hala ere, errespetuz egindako artikulua iruditu zitzaidan eta, funtsean, ados nago han idatzitakoekin: damugarri da Lur Entziklopediak, Historia arloari
|
dagokionean
behintzat, sorkuntza lana baztertzea, itzulpen hutsaren alde. Ez dakit beste jakintza adarretan zenbatekoa izan den euskarazko sorkuntza lanarenpo rtzentajea, eta zenbat itzulitakoarena (J.
|
|
|
Beraz, Eusko Jaurlaritzaren Kultura sailburu berriari buruz ezer gutxi esan daiteke momentuz, nahiz eta iragan zapal eta oparoko emakumea izan. Eta kulturarekin batera, berea duen bigarren betebeharrean ere, hizkuntz politikari
|
dagokionean
ere, zer egingo ote duen jakitea ez da erraza, baina niri behintzat, nondik datorren ikusita, itxaropen apur bat piztu zait. Hala ere —zilegi bekit transgresio koxkor hau— ezin dut burutik kendu, Euskaltzaindiaren eraginez, edo akademiaren erabakiak gizarteratzeaz arduratzen direnen eraginez, nire burua askotan eta askotan analfabeto gisa ikusten dudala euskaraz, ez dakidala ziur zuzen idazten dudan, ez ditudala ulertzen hainbat eta hainbat erabaki, eta iruditzen zaidala, gainera, ez naizela honetan bakarra.
|
|
|
Hau da, eta espainiar estatuari
|
dagokionean
behintzat, espainiar konstituzioaren" onartze" haren osteko, edo harekin batera, Autonomien Estatua bizkarrezurtu zenean, 1978 eta 1979 urteetan batik bat, zein izaera juridiko eskaini zitzaion euskarari?
|
|
|
Tesia honela frogatzen du Kantek denborari
|
dagokionean
: mundua betitik existitzen dela onar dezagun.
|
|
|
Espazioari
|
dagokionean
honela dio frogak: mugatua ez balitz, mundua mugarik gabe hedatua izango litzateke.
|
|
2002
|
|
|
Azken buruan, euskararen ukitua duen edozerk zein edonork UPNko agintarien susmoa du eta hortaz, berriro diogu, Nafarroan aspaldi honetan ez dago girorik. Euskarari
|
dagokionean
, bederen.
|
|
|
Konstituzioari
|
dagokionean
, berriz, hauxe zehaztu nahi nuke: gutxieneko eskubide batzuk jasotzen dituen araudia eta giza eskubideen formulazio orokorra jasotzen dituen arren, sarritan arau horien aplikazioa iturrien arabera burutzen den ala ez aztertu behar da.
|
|
|
Giza baliabideak eta baliabide ekonomikoak ere eskatzen dituzte. Orain gutxi Espainia mailan eginiko ikerketa batek gainera, Nafarroa zerrenda baten azkeneko lekuetan kokatzen zuen, liburutegiei
|
dagokionean
.
|
|
|
Vaivenen azken lana sormen prozesuari
|
dagokionean
nahiko berezia da. Izan ere, aktoreak izan dira prozesu guztian protagonista, eurek sortutako egoera eta pertsonaietatik abiatuta gorpuztu baita ikuskizun osoa.
|
|
|
Orduko euskal nazionalismo motzari aurre egingo zion beste euskaltasun bat nahi zuen hark. Aintzinako euskal sinesmenen aitorle, paganismoaren aldarrikatzaile, euskal sorgin, azti eta belagileei eskaini zizkien bere poemak; eta sexuari
|
dagokionean
ere erabat hausle, pedofilia, lesbianismoa eta oro onartuko zituen sexualia kantatu zuen.
|
|
|
Egia esan, ezer gutxi geratzen da egun lehen milurte bukaerako baseliza haietatik, oro har hainbat elementu soil besterik ez. Kokaguneari
|
dagokionean
, ordea, ez da inolako aldaketarik izan.
|
|
|
Teilatua bi isurkikoa du eta honen gainean, harrizko ezpateri txikia ikus dezakegu. Ateari
|
dagokionean
, arku zorrotzekoa du, eta gezileiho itsua. Aspaldian, baselizara erreguka joan ohi zen jendea Jasokundearen aurreko astelehenean, eta bertan ura eta gatza bedeinkatzen zituzten.
|
|
|
Eta ez da horrela gertatu Eusko Jaurlaritza, bereziki azken 8 urteotan, fenomeno zinematografikoaz ahaztu delako ezerezean utzi arte. Erkidego atzeratuena da gurea garapenari
|
dagokionean
eta oraintxe inbidia sentitzen dugu baita Fragaren politikagatik ere. Bere presoak izan ginen batzurentzat, bere hitzak erabiltzeagatik, hau oso harrigarria da.
|
|
|
Koldo Izagirrek apailatu eta Susa argitaletxeak plazaratu duen XX. mendeko Poesia Kaierak bildumaren azken hamaika olerkariren artean, Tere Irastortzaren poesia aurkezterakoan, bere aurreneko lanean maitale urrundu edo ezezagun bati mintzo zitzaiola gogoratzen digu Koldo Izagirrek, aldi berean azalduz poemari egiten zizkiola bere lan poetikoari buruzko galderak, poesiari buruzko poesia sortuz. Nolanahi ere, zera azpimarratzen du Izagirrek Tere Irastortzaren olerkigintzari
|
dagokionean
, idazteak sortzen duela poetika, ez teoria baten aplikazioak. Hau da, poesiari buruzko gogoeta egiten duela Tere Irastortzak, bai, baina gogoeta hori poetikoa dela.
|
|
|
Irakurlearen egoera, berriz, ona da. Kopuruari
|
dagokionean
ez da hain ona, bai ordea irakurlearen estratifikazioari dagokionean. Irakurleak gero eta modu erosoago batez bilatzen ditu bere gustuko literatur generoak.
|
|
|
Irakurlearen egoera, berriz, ona da. Kopuruari dagokionean ez da hain ona, bai ordea irakurlearen estratifikazioari
|
dagokionean
. Irakurleak gero eta modu erosoago batez bilatzen ditu bere gustuko literatur generoak.
|
|
|
Beraz, eskubide historikoak gainditu behar direla esaten denean, nik zein eskubide historikoez ari garen galdetzen dut. Kontzeptu materialari bakarrik begiratzen bazaio, iraganaren edukiari begiratzen bazaio, ziur aski gaindituta daude, baina bere izateari
|
dagokionean
ez.
|
|
|
Kargari
|
dagokionean
, denetan arinena Philips HD 6110 (2 kilo) da eta astunena, berriz, Tefal (4, 5 kilo).
|
|
|
Lehen zatian, beraz, indibidualizazioa klaseari
|
dagokionean
izango da aipagai. Gizarte industriala talde handien gizartea bezala agertu izan da orain arte, non, klase gizarte?
|
|
|
Errakuntza honek adore berriak eman zizkien Erromatarrei, eta besteren indarretan fidaturik, berenak berritu zituzten. Eratsiak izan ziren Bataviako infanteriaren gain mamiak; zaldieriari
|
dagokionean
, ihes egitea lortu zuten entseinekin eta liskarraren hasieran preso hartutakoekin. Egun hartan hildakoen kopurua handiagoa izan zen gure aldetik, baina adore gutxieneko soldaduak ziren; Germaniarren aldetik haien mamitsuena erori zen hain zuzen.
|
|
|
Idaztankerari
|
dagokionean
, argitasuna bilatzen du apaingarri larregirik gabe. Gertakizunen eta eginkizunen antolaketa egokia da helburua, bizitasunarekin eta atsegin izateko ahaleginarekin, baina arte handirik gabe.
|
|
|
Erretorikaren teknikak larregi erabiltzea ere leporatu zaio, baina hori ez da Senekaren ezaugarria, bere garaiarena baino. Edukiari
|
dagokionean
, pentsamendu estoikoaren gaiak agertzen dira (probidentzia, askatasuna, grina, heriotza), batik bat abestaldearen ahotan, baina prosa lanetan ez bezala, erantzunik gabe geratzen dira.
|
|
|
Batetik, ez dugu itxarongo bederatzigarren urtera arte; bestetik, udako ikastaro hartarako prestaturiko materiala hornitzen aritu gara urte hauetan eta haren fotokopiak erabili dituzte ikasleek eskoletan. Mezio epaileak, bestalde, taularatzeko moduko antzezlanak hautatzen zituen irakurritako guztien artean; lan honi
|
dagokionean
, ez dakigu epaile zorrotzaren baimena erdietsiko lukeen, baina euskaraz latin literaturarako beste hurbilbiderik ez izateak aholkatzen du eskoletarako material gisa argitaratzea.
|
|
|
Liburuari Latin literaturaren antologia deitzea izan da bigarren tentazioa. Liburuaren alde bat deskribatuko zukeen izenburu horrek, orrialde kopuruari
|
dagokionean
zatirik handiena, idazle bakoitzari buruzko azalpenaren ondoren bere lanen euskarazko itzulpenak bildu baititugu. Idazlea ezagutzeko ezinbestekoa da haren idazlanak irakurtzea, eta bakoitzaren lan sorta bat hautatu dugu ikasleak edo irakurleak euskaraz irakur dezan.
|
|
|
Gerra historia eta historia politikoa, biak eskaintzen zaizkigu. Kronologiari
|
dagokionean
askotan aurkitzen dira zehaztasunik gabeko esamoldeak edo zehaztasuna izan arren batzuetan zuzenak ezin izan daitezkeenak. Geografia datuekin ere antzera gertatzen da eta ezin da pentsatu Salustio kontsulorde legez Afrikan ibilia zelako bere deskripzioek zehaztasuna izango dutenik, izan ere ez baitu halakorik eskaintzeko interesik.
|
|
|
Lehen monografiari bezala bigarren horri ere sarrera gisakoaren eta hitzaldien luzera alatu zaio. Lan osoaren eiteari
|
dagokionean
ordea, hoberako aldaketa ikusten da bigarren lan horretan, estruktura orekatuagoa eta lokarri hobez osaturiko hari dramatikoarekin.
|
|
|
Markori
|
dagokionean
, askori atsegin zaio kontua. Bidailagun bikain bat dago.
|
|
|
Hain gerra handiaren beldurraren aurrean aborigenen atxikimendua bereganatzearren eta guztiek lege bera bakarrik ez ezik izen bera ere izan zezaten, «latindar» izena eman zien bi herriei Eneasek. Eta geroztik ez ziren aborigenak troiarrak baino gutxiago izan Eneas erregearenganako estimua eta fideltasunari
|
dagokionean
. Eta horrela egunean baino egunean adiskideago ziren bi herrien atxikimenduaren uste onarekin.
|
|
|
Unescoren Hizkuntzen Atlasak (2001) euskara desagertzeko arriskuan dauden hizkuntzen artean sailkatzen du. Eusko Jaurlaritzak 1998an garatutako Reclus prospekzio ereduaren arabera, gaur egungo erritmoari eutsiz, 2050ean euskaldunok ez garabiztanleria ren erdia izatera iritsiko; bereziki kezkatzekoaIparr alde ari
|
dagokionean
egiten duen aurreikuspena, hemendik mende erdi batera ia desagertutzat jotzen baitu euskara lurralde hartan.
|
|
|
• Hizkuntza kalitateari
|
dagokionean
asko dago hobetzeko. Erregistro desberdinak gutxi hedatuak daude.
|
|
|
...unibertsitatea eraikitzeko oinarri efektiborik ez baita tarte honetan jarri, ez aginte politikoaren aldetik (batez ere EAEkoaren aldetik), ez ekimen pribatutik, ezta hainbesteko bokazio publikoa duen hainbat erakunde pribaturen aldetik ere. Zerbait azpimarratzekotan honako hau seinalatuko nuke: un ibertsitatearen esparruan Eusko Jaurlaritzak segidismoaren politika egin du unibertsitate publikoari
|
dagokionean
, euskaraz irakasteko irakasleen kopurua asko gehitu bada ere, momentuan momentuko hutsuneak betetzera mugatu baita, plangintzarik gabe eta, okerrago dena, unibertsitatearen egitura bere horretan utziz. Hiru urte barru Gasteizen kokatutako Eusko Jaurlaritzak 25 urte beteko dituenez, gauza ona litzateke Jaurlaritza honen historian unibertsitateaz ardura efektiboa izan dutenen zerrenda ongiazte rtzea, egindakoa, egin gabekoa eta egin beharrekoabehar bezala bereiziz.
|
|
|
Gizartekideok hezkuntzaren lehentasunean sinisten badugu, badago zereginik alor honetan ere. Baina euskal gizarteak ozenki eta irmoki aldarrikatu ditu bere hezkuntza eskubideak eta dagokionari,
|
dagokionean
, dagokion erantzukizuna eskatu.
|
|
|
Panoptikoaren garapenak, ondorioz, ez ditu Benthamek bilatzen zituen erreforma nahiak asetu, ez gizatasunari
|
dagokionean
, ezta delituaren prebentzioari dagokionean ere; baina ezin dugu ahaztu argudio ekonomikoei dagokienean ere ez direla bete ingelesaren postulatuak. Izan ere, espetxeak estatuentzat kostu ekonomiko altua bai baina errentagarritasunik ematen ez duten erakundeak dira.
|
|
|
Panoptikoaren garapenak, ondorioz, ez ditu Benthamek bilatzen zituen erreforma nahiak asetu, ez gizatasunari dagokionean, ezta delituaren prebentzioari
|
dagokionean
ere; baina ezin dugu ahaztu argudio ekonomikoei dagokienean ere ez direla bete ingelesaren postulatuak. Izan ere, espetxeak estatuentzat kostu ekonomiko altua bai baina errentagarritasunik ematen ez duten erakundeak dira.
|
|
|
11 Egungo kartzela sistemaren funtzionamendua era entretenigarri batean ezagutzeko, testigantzak jasotzen dituen honoko bi liburuak gomendatzen dizkizuet: Frantziako espetxeei
|
dagokionean
, Vasseur, Veronique, Medecin chef a la Prison de la Sante, Le cherche midi editeur, 1998 (gaztelaniazko edizioa: Lo que yo he visto en la Sante, Hiru, 2001).
|
|
|
Hezkuntza eta lanari
|
dagokionean
, berriz, gauza jakina da ikasketak burutzeko aukerak eta programak ez direla oso ugariak eta espetxeak eskaintzen dituen lanak ez dutela balio presoak gerora biziraun ahal izateko, gaizki ordainduak eta merkatu beharrei erantzuten ez dietenak baitira kasurik gehienetan.
|
|
2003
|
|
|
Halaber, badira kirol honetarako beste zenbait arropa, galtzak (60 euro inguru), elastikoak (36 euro inguru), zamarrak (90 euro inguru), galtzerdiak (12 euro inguru), eskularruak (30 euro inguru). Dena den, eski motaren arabera janzkera eta materiala aldatzen dira eta ez dute inongo parekotasunik euren artean, ez prezioari
|
dagokionean
eta ezta estilo eta modari dagokionean ere.
|
|
|
Halaber, badira kirol honetarako beste zenbait arropa, galtzak (60 euro inguru), elastikoak (36 euro inguru), zamarrak (90 euro inguru), galtzerdiak (12 euro inguru), eskularruak (30 euro inguru). Dena den, eski motaren arabera janzkera eta materiala aldatzen dira eta ez dute inongo parekotasunik euren artean, ez prezioari dagokionean eta ezta estilo eta modari
|
dagokionean
ere.
|
|
|
Europaren eraikuntzan berezko ikusmolde bat dauka, zeregin berezia jokatzen du honen eraikuntzan eta etorkizunean are rol handiago bat izatea espero dut. Halaber, UDFk behar duen egokitzapena gauzatzeko gizon funtsezkoa da eta Euskal Herriko aferari
|
dagokionean
mintzakide inportante bat da Frantziako Estatuan
|
|
|
Horrek guztiak izugarrizko dinamismoa eman diezaioke Bilbori, zalantzarik gabe, eta hiriak sustapen berri bat hartu ahal izango du. Eta, horrenbestez, Bilbok irabazi nabarmenak izango ditu ekonomiari, urbanismoari, turismoari eta abarrari
|
dagokionean
. Dena dela, puntako hiria izan nahi badu, bihotza eta arima aberatsak eta zabalak izan nahi baditu, kultur identitate berri bat eraikitzeari garrantzi handia eman diolakoan nago.
|
|
|
Horri
|
dagokionean
, Pello Salaburu, batzuk besteok baino isilagoak garela kontuan izanda, realeuskaldun horiek 100.001 izan gaitezkeelakoan dago. Baina txantxak alde batera utzita, horrek esanahi garbi bat dauka, alegia ez garela asko.
|
|
|
Alderdikideak dira horren inguruan hitza dutenak eta
|
dagokionean
ikusiko da zer gertatzen den. Argi daukat zeintzuk diren nire konpromisoak eta uneon beste kezka batzuk ditut buruan.
|
|
|
Ibarretxeren proposamenaren mamiari
|
dagokionean
, proposamen honek badauka balio positibo bat: formalki Ibarretxek egin izana, duen posizio instituzionalagatik, akats bat izan da, baina proposamen honetan laburbiltzen da EAJk une honetan egiten duen eskaintza politikoa.
|
|
|
Demagun planaren intentzioa potentzialitatea izatea eta konfrontazio demokratikoa zabaltzea dela. Baina potentzialitateari
|
dagokionean
, bada kontu bat hori desmontatu egiten duena: ni Ibarretxe banintz, eta horrelako proposamen sendo bat egiteko asmoa banu, nirekin batera gizartearen zati handi bat Madrilekiko konfrontazio demokratiko eskema batera eramango duena, lehenik eta behin pentsatuko nuke konfrontazio horrek, Euskal Herriaren eta Madrilgo interesen artekoa izan lukeela eta ez EAJ eta Madrilen artekoa.
|