2000
|
|
Egia esan, niri ez zait gehiegi gustatzen nahiz eta onartzen dudan argi aski adierazten duela esan nahi duen kontzeptua. Hau guztia eta «tribu» hitza lotu
|
behar dut
gizon euskaldun baten izenarekin. Izan ere, gizon horrek borroka egin baitu-eta nola gainera!-bere bizitza guztian tribuaren alde.
|
|
Ni ere lan bila bertaratu nintzen eta han zegoen Teo, gau eskolatik pasa eta euskaltegiko sor-tzaileetarikoa. Eta nire oroimenean atzera jo-tzen dudanean onartu
|
behar dut
han emaniko bizpahiru urteak ahaztezinak izan zirela: hango egin beharra eta aktibitatea, sarritan 6 -8 ordu klase eman ondoren, bilerak, bertako kudeaketa eta plangintzak... eta herria" hartu".
|
|
Emanen dazkot bizpahiru lurralde ikasgai, presoak eta ausardia (kuraia) aipatu berari. Aunitz egiten du baina Josebaren aurka oldartzen banaiz
|
behar dut
paketa ezarri. Edo bestela Rafa Larreina begiztatzen dut.
|
|
baina hori ere ez da ahuntzaren gauerdiko eztula. Latitude horietara itzuli
|
behar dut
, negu minean izanik ere (orduan usuago agertzen dira), berdin zait Nunavut, Yukon, Jakutia nahiz Groenlandiara, hauxe baita" amazing", argiok gauero huts ematen baititut.
|
|
Material-bilketan ari den idazlearen itxura hartu diot. Sony-k eta Aiwa-k ez dute haren ahotsaren bolumen-kontrolik kaleratu oraino, eta MacArthur edo Truman-en bila hasi
|
behar dut
aurki, urduri jartzen bainau. Beno, lotara noa:
|
|
Horrek lana izugarri eragozten digu. Inoiz edo behin, bilkura bat izan eta ordu bat eman
|
behar dut
gure jarrera zein den argitzen. Bertako legebiltzarkideek Europako estatuetako prentsak gure arazoaz egiten duen irakurketa jasotzen dute.
|
|
Gero konturatzen naiz horrek ez didala balio aurrerantzean egingo ditudan lanetan. Baina balio ez didala jakiteko, lehendabizi egin egin
|
behar dut
. Niretzat liburu hori garrantzitsua da nire literaturgintzaren lehena eta geroa markatu duelako; propaganda dietetikoetan agertzen den lehen-orain horren moduko medizina izan da" Carla" niretzat.
|
|
Beste bat baino hobea edo kaskarragoa den edo ez esperientziak esan beharko du. Esan ere egin
|
behar dut
" Euskaraz Mintza" programak" Euskaraz Bizi"-rekin kontestu bertsuan ikusten dudala baino aipatu lez inoiz ere ez lehian. Euskaraz Bizi esperientzia orain arte behintzat Ikastolen Elkarteak eskaintzen zuen zerbitzuen artean egon da eta eskola publikoek ez dute parte hartzerik izan.
|
|
" Zenbat ipuin idatzi
|
behar dut
ipuin idazle izateko?"
|
|
Bigarren mailako pertsonaia batzuen jokaera, agian, ez dago garatuegia eta oso sinpleak eman lezakete, batez ere On Benjaminekin konparatzen baditugu. Eleberria, oro har, gustatu zaidan arren, esan
|
behar dut
, baita ere, puntu bat ez dudala hain gustukoa izan: bukaera efektistegia izan da nire iritziz.
|
|
hizkuntza kultua, periodo luzeetakoa, mailegu anitz darabiltzana, zehaztasun lexikal eta sintaktikoaren onetan, euskara batuaren arauak betez nolanahi ere. Efektua bitxi samarra da, aitortu
|
behar dut
, baina gutxi gorabehera horrelatsu imajina liteke izango litekeela euskara idatzia Joanes Leizarragaren bideak aurrera egin balu.
|
|
Eta askeizan nahi dut nik, neure esku!! Neuk izan
|
behar dut
nere geroaren aukeratzailea?. Baina ezin izan, Mireni loturik dagoeno. Eten eta ospa egin behar, hortaz, Ulises berrihonek, orain arteko guztitik urrun, askatasun berri baten eguratsetaraino?.
|
|
Barne-bidaia razional bat izanen daoraingoa. . Oharrez, ondo buruaz, aukeratu
|
behar dut
nere bidea; bestela Zoria danagusi, eta atsekabea gehienetan bere ekarria?.
|
|
A: Lanpostu egokiago baten bila hasi
|
behar dut
berehala.
|
|
Gainera, nire gidaren azaleko argazkiak gogorarazi zidan lurralde esmeralda deskubritu behar nuela, eta berarekin batera irlandar musika zoragarria sortzen den epizentroa. Ametsa gauzatuko zaidan tokia bilatu
|
behar dut
, nire buruko txoko guztiak betetzen dituen Irlanda pusketa hori.
|
|
Uste nuena baino hobeto. Baina oraindik denbora
|
behar dut
; kontraste handiegia izan da, eta gauza askotara ohitu behar izan dut. Eta oraindik falta zaidana.
|
|
Zein baino zein. Aitortu
|
behar dut
apurtxo bat kostatu zaidala ahoskera yankiz jantzitako izen hura ulertzea. Edonork esango luke, eta gehiago bere izena ezagututa eta aurpegi beltzarana ikusita, Rocío andaluziarra dela.
|
|
Egunak hain dira motzak... Eta gero zerbait idatzi
|
behar dut
zure gainean, eta ez zait bururatzen, guztia izan delako hain zoragarria egun horretan ere...
|
|
Derry Irlandako borrokaren gakoetako bat da, toki ia mitikoa. Hori ikusi egin
|
behar dut
, nola ez!
|
|
Barkatu, aizu! Txarto nago, ulertu behar duzu, laguntza
|
behar dut
. Kauensoria, ez dut inor, ostia!
|
|
Baina gehiago apreziatu nahi ditut horiek denak. Eta horretarako, alde egin
|
behar dut
. Hilabeterako bada ere.
|
|
—Osaba—mintzatu nintzaion—, lehengoan ongi erran zenion Pedro Huiziri ezen ez dagoela desterru handiagorik nork bere etxean eta nork bere baitan aurki dezakeena baino, eta hori bera gertatuko litzaidake neuri, baldin Urbiainen geratuko banintz, zeren, alde batetik, ez baitut neure amaganik deus ere igurikitzen, eta ez nuke, halatan, haren mehatxupean bizi nahi, inkisizionea dela eta ez dela, jauregiko herederoa nihaur naizen arren, bertzalde; eta zeren, bertzetik, Urbiaingo giro hertsian ito eginen bainintzateke. Eta nik airea nahi dut eta airea
|
behar dut
. Eta, oroiturik Italiarat elkarrekin egin genuen bidaia ezin hobeaz, pentsatu eta erabaki dut ezen etxe zabala dela itsasoa, eta neure oraingo neurrikoa, gero gerokoak.
|
|
—Aita, lehenbailehen akabatu
|
behar dut
nik hartza!
|
|
—Ez. Latinezko lan bat egin
|
behar dut
, jaun Marcelek manaturik, eta ez dut astirik —erran nion.
|
|
Ikusten duzu, jaun André, gertaki batek zenbat korapilo dituen, eta hala nabilkizu handik eta hemendik horien laxatzen... Bai, badakit ezen ez dudala nehoiz ikasiko ezen bi punturen arteko biderik laburrena marra zuzena dela, baina zer egin
|
behar dut
nik, baldin puntu batetik abiatu orduko ohartzen banaiz ezen puntu horrek bertze hamaika puntu biltzen dituela bere baitan, eta puntu batetik bertzerako bidea, halatan, hamaika puntutatik bertze hamaika puntutarako bide korapilatsu bihurtzen zaidala, ezinbertzean. Eta, hala, egia bada ezen jakintasuna ezjakintasunaren korapiloak laxatzea dela, egia da, halaber, ezen, korapilo bat laxatzerako, bertze zazpi asmatu behar izaiten ditugula... eta hala betetzen dugu filosofoak erran zuena, zeren, gehiago dakigularik, gutiago baitakigu, zinez.
|
|
—Zer bertze froga
|
behar dut
nik orain, jakiteko ezen Jainkoa Antonioz baliatu dela, nola Antoniok berak profetizatu baitzidan behin baino gehiagotan, nihaur ere hemen gera nadin. Zeren Antoniok neskatxa haren salbatzeko eskaini baitzuen bere bizia, nik neurea haren zerbitzuan jar dezadan.
|
|
Urtebete lehenago, aiseago sinetsiko nuen egiazko martiztar batekin partekatuko nuela bizitegia, gure anaia gazteenaren apopilo izanen nintzela baino. Nolanahi den, behin horretara ezkero, aitortu
|
behar dut
ez nuela lan handi-handirik izan Josurenera egokitzen.
|
|
Eta arestian esan bezala, azken atal honetako xehetasunez edota apaingarriez ez dudanez oroimen garbirik, bada ahapaldi hau hasteko esan dezaket une hartantxe euri langarra ari zuela-patioa toldo hori erraldoi batez estalita zegoen, hori-gorri marrakiko batez hain zuzen ere, zirku baten itxura bete-betea ematen ziona-, eta abendua zela, adibidez, eta ikusleriaren ehuneko hogeita hamarra ordurako gezurretazkoa zela, hau da, artelana edo jostailu huts-hutsa. Eta xehetasun txiki hauen ondoren, esan
|
behar dut
orduantxe hasi zela benetako borroka. Lehen erasoaldia nirea izanik, orain defentsa lana egitea egokitzen zitzaidan.
|
|
Baina orduantxe, ehiztariak horrenbeste ordu untxiaren zain egin ondoren, eskopeta prestatzen duen irrika amorruzkoarekin bezalaxe, piztu egin ziren argi guztiak sekulako zalapartaz, eta ni ahoa bete hortz gelditu nintzen (zentzu figuratuan har bedi, mesedez, adierazpidea), esaldi hasi berri bat-alboan neukan gizasemeari ulertezin egin zitzaiona, dudarik gabe, zeren, oker ez banago, medikuak erretzea debekatua ziola erantzun baitzidan xalo-xalo, sekula ikusi dudan esku-keinurik tristeena eginez-, bai, orduantxe esaldi hasi berri bat airean gelditu zelarik, edo, hobe esan, aireak eraman zuelarik. Gertakari txiki ezusteko hark nire baitan sortu zuen ondoeza ez dut orain aditzera emango; soil-soilik esan
|
behar dut
, betidanik gogaitu izan nauen komunikazio-inkomunikazio dikotomiak sortzen dituen arazo nire ustez konponezinekin akordatu nintzela orduan ere ezinbestean, eta, atzera, nire teoria-ezkorra, nahi bada, eta agian atzerakoi samarra ere bai, baina ez horregatik okerra edota enpirismorik gabea-sendotu egin zen, kasik errefutaezin bihurtzeraino. Mila froga eman nitzakeen gizakion arteko komunikazio ezintasunari buruz; horietatik bat aukeratzekotan, nire izate guztia aspaldidanik zauritzen duen adibidea aukeratuko nuke zalantzarik gabe, ezinago argi adierazten zuelako nire teoriaren funtsa batetik, eta, bestetik, ni neurrigabeki eta desesperatuki mintzen ninduelako.
|
|
Ez zuen elurrik ari. Ez dut urtaroaz oroimen garbirik ere, eta barkamena eskatu
|
behar dut
horregatik. Horregatik, eta lekuaz ez dudalako xehetasun handirik gorde, eliza gotiko baten klaustroa zela salbu.
|
|
Hausnarketa horixe egin nuen, bai, Da Vinci jakintsuaren eskutik, eta uste dut gogoeta polita ez ezik, zorrotza eta egokia ere bazela, nolabait ongi ilustratzen zuelako-animaliek ezinago hobeki ilustratu izan dute beti gizakion bizimodua-hiru iruzurti gaizto haien izaera eta espiritua. Baina nireak alboratuz, eta atzera hari nagusira itzuliz, esan
|
behar dut
eguraldia ez zela ez hotz ez bero, Armando Bonilla zutik zegoela, erronkan, itzalita zegoen kamera bati finko-finko begira, eta berak hartu zuela hitza aitorpen edo hustuketa bati ekiteko asmo sendoarekin; eta esan behar dut, zinez esan ere, Deere jaunak aurrez iradoki-edo zituen basakeria izugarriak ez zirela inondik ere faltsukeria, Armando Bonillak berak delektazio psikopataz aitortu baitzit... Nire ustez, hala ere-eta uste hau ziurtasun bihurtzea nahi nuke, baina ez dut horretarako arrazoi nahikorik aurkitu-, Bonilla jauna gezurretan ari zen, plantak egiten, esan nahian bezala era guztietara larrutu behar zutenez, itaunketekin eta infamiekin eta gezurrekin txikitu behar zutenez, bada, bai, bidea erraztuko ziela, eta haien odol-egarri basatia asetuko ziela denbora puska baterako, ziren astakeriarik beldurgarrienak asmatuz eta bere ahoan jarriz; eta erakutsiz, gainera, egin zituenak gustura egin zituela, eta harro zegoela egindako izugarrikeriez, eta atzera berriz egingo zituela, gogora eta zorion betean, aukera izanez gero; eta irakurlea jakinminez ez uztearren, eta berari zor zaion errespetuz-baina, era berean lumaren jabe denaren guztiz desgogora eta atsekabe handiz, eta idazlearen galbahe etiko edo, nahi bada, autozentsuratik iragazita, (betiere irakurlearen mesederako izango delakoan, noski)-, aitorpen hartatik pasadizo erakusgarri batzuk ekarriko ditut hona, nahikoa eta soberakoak izango direnak, zalantza izpirik gabe.
|
|
Hausnarketa horixe egin nuen, bai, Da Vinci jakintsuaren eskutik, eta uste dut gogoeta polita ez ezik, zorrotza eta egokia ere bazela, nolabait ongi ilustratzen zuelako-animaliek ezinago hobeki ilustratu izan dute beti gizakion bizimodua-hiru iruzurti gaizto haien izaera eta espiritua. Baina nireak alboratuz, eta atzera hari nagusira itzuliz, esan behar dut eguraldia ez zela ez hotz ez bero, Armando Bonilla zutik zegoela, erronkan, itzalita zegoen kamera bati finko-finko begira, eta berak hartu zuela hitza aitorpen edo hustuketa bati ekiteko asmo sendoarekin; eta esan
|
behar dut
, zinez esan ere, Deere jaunak aurrez iradoki-edo zituen basakeria izugarriak ez zirela inondik ere faltsukeria, Armando Bonillak berak delektazio psikopataz aitortu baitzituen hemen paperean idaztekoak ere ez direnak, bere izugarrian. Nire ustez, hala ere-eta uste hau ziurtasun bihurtzea nahi nuke, baina ez dut horretarako arrazoi nahikorik aurkitu-, Bonilla jauna gezurretan ari zen, plantak egiten, esan nahian bezala era guztietara larrutu behar zutenez, itaunketekin eta infamiekin eta gezurrekin txikitu behar zutenez, bada, bai, bidea erraztuko ziela, eta haien odol-egarri basatia asetuko ziela denbora puska baterako, ziren astakeriarik beldurgarrienak asmatuz eta bere ahoan jarriz; eta erakutsiz, gainera, egin zituenak gustura egin zituela, eta harro zegoela egindako izugarrikeriez, eta atzera berriz egingo zituela, gogora eta zorion betean, aukera izanez gero; eta irakurlea jakinminez ez uztearren, eta berari zor zaion errespetuz-baina, era berean lumaren jabe denaren guztiz desgogora eta atsekabe handiz, eta idazlearen galbahe etiko edo, nahi bada, autozentsuratik iragazita, (betiere irakurlearen mesederako izango delakoan, noski)-, aitorpen hartatik pasadizo erakusgarri batzuk ekarriko ditut hona, nahikoa eta soberakoak izango direnak, zalantza izpirik gabe.
|
|
-galdetu nion, lasaitasun une batean-. Hamarretan joan
|
behar dut
etxera.
|
|
Batean bakardade ez beti atseginera egokitu beharra daukazu, bestean bikotekide ez beti atseginera, eta betiere zeure buru ez etengabe atseginera. Edozein modutan, aitortu
|
behar dut
ni hobeto bizi izan naizela bikotekidea izan dudan aldietan besteetan baino...
|
|
Baina orain ezin naiz Mexikora hegaldatu. Txartela hartua neukan, zuekin aireportura joan, eta handik ospa egiteko, baina orain beste moduren bat bilatu
|
behar dut
". Hori esanda, ohetik jaikitzen saiatu, saiatu da, baina ezin izan du.
|
|
Karmeloren mezua entzun eta gero, harritua geratu naiz, eta sumindua, eta arranguratua, eta nola edo hala argitzen saiatu
|
behar dut
nahas-mahas dagoen nire barrena:
|
|
Ez dakit. Nik, behinik behin, denboraldi bat
|
behar dut
zer edo zer argi ikusiko badut.
|
|
Baina lehenago ere behin baino gehiagotan esan dudan bezala, niri, askotan eta askotan, gustatu edo ez gustatu parametroa erabiltzea gustatzen zait artelan baten aurrean nagoenean, eta esan
|
behar dut
, ia baldintzarik gabe, niri Zurbaranen pintura gustatu egiten zaidala, eta edonori gomendatzen diodala bere koadroak ikustea, baita erakusketa berezia bukatu eta Bilboko Museoaren bilduma propiokoak besterik ez badaude ere ikusgai. Baina San Hu go jangelan (edo errefektorioan) koadroaren aurrean jartzeko paradarik izanez gero, begiratu une batez bazkaltzen ari diren fraideen atzealdean dagoen paretean zintzilik dagoen bigarren koadroari.
|
|
gogora dezagun Manex Erdozaintziren" Gure etxegibeleko haritza", edo Lizardiren" Zugaitz Etzana", garaikide zuen Amado Carballo poeta galegoaren" Os piñeiros mortos" oroitarazten didana beti... Baina orain Otañoren" Amerikako Panpetan" ekarri
|
behar dut
hona, bertako ombu zuhaitza eta etxeko atariko intxaurrondoa alderatzen dituenean:
|
|
Gaur egun jadanik liburutegien mikrokosmosa oso heterogeneoa da, baita bere publikoa, eta honen interesak eta beharrak ere. Beraz, orrialde labur honetan goiko galderari behar bezain sakonki erantzuteko gauza ez naizela aitortu
|
behar dut
. Auzo bateko liburutegi batek ez du ia zerikusirik unibertsitate batekoarekin, ezta azken honek Washington' Biblioteka goLibra ry of Congress ospetsuarekin.
|
|
Jakina, deskribapen honen irakurketak guregan mina edo gorrotoa edo edozein emozio sortuko luke, edo hori ezagutzean, beste batzuetan halako hilketek sortu duten minaz edota gorrotoaz irakurri ahalko genuke, baina gertakariak, gertakariak eta gertakariak besterik ez dira, eta ez etika. Esan
|
behar dut
orain, halako zientzia bat balego, etikak benetan zer izan beharko lukeen bururatzean, emaitza nahiko argia iruditzen zaidala. Argia iruditzen zait pentsatu edo esan dezakegun ezer ez litzatekeela izango gauza hori.
|
2001
|
|
Churchilek zioen politikari ona zergatik ez duen asmatu azaltzen dakiena dela. Batetik aitortu
|
behar dut
burujabe-tza esan behar nuela eta independentzia atera zitzaidala. Tira, hala izanda ere, berdintsua da.
|
|
Gau eta egun beti lelo berdiña: ' Aita, gerrara joan
|
behar dut
'. ' Baiña, seme, bai al dakizu zer esaten duzun?
|
|
Zu ere il zindezke'. ' Etzaio ajolarik, aita, nik gerrara joan
|
behar dut
'. Nola kendu semeari burutapen txoro ori?
|
|
Neure itxaropen bakarra zeuok, gazteok, zinaten, baina gazteriak huts egin du. Eta orain norengan itxaron
|
behar dut
–Zaharrengan?
|
|
Baina telebistan bai: ez da nire medioa, hamar minutuan lortu
|
behar dut
ordu beteko saioan lortzen dudan eragin edo puntu berbera, oso animatuta atera behar dut, eta niri ez zait gustatzen horrela ateratzea, pixkanaka berotzea baizik...
|
|
Baina telebistan bai: ez da nire medioa, hamar minutuan lortu behar dut ordu beteko saioan lortzen dudan eragin edo puntu berbera, oso animatuta atera
|
behar dut
, eta niri ez zait gustatzen horrela ateratzea, pixkanaka berotzea baizik...
|
|
Sailek maiz oso forma berezia dute, eta ezin da moztu aldamenekoa ukitu gabe. Nik mendi-punta batean hektarea erdiko pinadia bota nahi badut, bertaraino pista egin
|
behar dut
, horrek beste jabe asko ukitzen ditu, arazoak sortzen dira
|
|
«Mestizaia» eta «multikulturalismoa» terminoak, normalean, halako egoera" de facto" boteretsu baten sendotzeko erabiltzen dira;" nik boterea dut, ni gehiengoa naiz, eta gainera ezin dut sufritu kritika, beraz nire poetika izan
|
behar dut
". Horretarako daude mila poeta, mila idazle zutabeak egiten dituztenak.
|
|
Eta gero ez dut gogoratzen noiz joan nintzen azkeneko aldiz lagunekin afaltzera, eta ez dakit Athletic nola doan. Denbora gehiago
|
behar dut
, beste modu batera bizitzeko gogoa dut.
|
|
Esan
|
behar dut
gainera teknologia berriek eta ordenagailuek laguntza handia eman digutela.
|
|
Bezero bat nire etxera badator eta azken urteko sormenez osatutako festibal gastronomiko bat eskaini nahi badiot, plater bakoitza txikitu egin
|
behar dut
, guztia gozatuko badu.
|
|
Etxekoandreei eskaini nien sukaldaritza tradizionalari buruzko liburuaren ondoren, Martin Berasategiren dieta argitaratu
|
behar dut
: kilo asko galdu eta osasunean irabazi egin nuen.
|
|
(Zur eta lur) Ni? Eta zertarako
|
behar dut
nik sari hori?
|
|
Gida-baimena
|
behar dut
. Baina, oraingoz, teorikoa besterik ez dut egingo.
|
|
Gida-baimena ateratzeko azterketa prestatu
|
behar dut
.
|
|
(Arduratuta) Topa nahi duzun guztia, baina zerbait asmatu
|
behar dut
Agustin ez mintzeko.
|
|
(Emozioa erakutsi nahian) Ongi, aupi!... Baina pentsatu egin
|
behar dut
... Badakizu, haurdunaldiarekin ezin da inoiz jakin.
|
|
(Seria xamar jarriz) Zure laguntza
|
behar dut
, Angela. Ez naiz ausartzen Antoni ezetz esatera...
|
|
Ez dut aspaldian ligatu eta saiatu egin
|
behar dut
...
|
|
Antzeko zerbait. (Haserre) Protagonistaren neska-lagunaren ordez ipurdia erakutsi
|
behar dut
... Dutxan.
|
|
Ez da txorakeria, zure laguntza
|
behar dut
, gaur inoiz baino gehiago.
|
|
Zer egin
|
behar dut
–
|
|
(DANIri goitik behera begiratuz.) Laguntza
|
behar dut
.
|
|
(Serio.) Oso serio hitz egin
|
behar dut
zurekin.
|
|
(Serio) Dokumentazioa
|
behar dut
.
|
|
Hirurak dira zailak jorratzen, eta are zailagoak, aldabidearen hastapen honetan, baina aitortu
|
behar dut
autonomiarenean aurkitu dudala malkarrik gehien etazelairik gutxien.
|
|
Ariketen zailtasun-mailari dagokionez, esan
|
behar dut
, beti ere, oso gogoanizan dudala ariketa horien hartzailea, eta hartzaile horren behar eta neurrietaraegokitu ditudala bai prozedurak, eta bai eskakizun-mailak ere. Ildo horretatik, gauzajakina da ariketaren zailtasun-maila faktore askoren konbinazioak ezartzen duela, hala nola gaiaren aurretiko ezagutzak, testuaren konplexutasun gramatikalak, eginkizunak eta abarrek.
|
|
Hasteko esan
|
behar dut
, esperientzia hau ez dela inolaz ere aspergarria edoastuna izan ikasleentzat. Ariketen prestaketan izan dituzten buruhauste eta arazoenberri berek bakarrik jakingo dute, baina, ariketa burutzeko unean, guztiak ere, baiazaldu behar zutenak eta bai ikasle gisa jokatu behar zutenak, ohikoa baino motibatuago ikusi ditut.
|
|
Dena dela, aitortu
|
behar dut
, adreiluen gainean min handiarekin nengoela, berriro ere zentzuna galdu nuela eta askatu egin nuela soka. Upela sokabaino pisu handiagokoa zenez, beherantz etorri zen ziztu bizian, nirehanken gainean erori zen eta hanka biak apurtu zizkidan.
|
|
Dena dela, aitortu
|
behar dut
, adreiluen gainean min handiarekin nengoela, berriroere zentzuna galdu nuela eta askatu egin nuela soka. Upela soka baino pisu handiagokoazenez, beherantz etorri zen ziztu bizian, nire hanken gainean erori zen eta hanka biakapurtu zizkidan.
|
|
Gauzak honela, testu erreala zer den definitu
|
behar dut
aurrena. Abe, Carton, Regent, Cembalo eta Hollec-en definizioa neure eginez,, testu errealak benetakokomunikazio-egoeran sorturiko enuntziatu guztiak ditugu?.
|
|
Liburu gehienetan, guztietan ez esatearren, autoreak eskerrak eman ohi dizkie liburua idazten lagundu diotenei. Eskertze hori, nire kasuan, erritua edo ohitura baino gehiago, nahitaezko ekintza dela esan
|
behar dut
, lagunen laguntzarik gabe sekula ez bainintzateke gai izango liburua amaitzeko.
|
|
Liburu honetan irakurle zorrotzak aurkituko dituen akatsak egilearen erruz-eta ez beste inoren erruz-azaldu direla esan
|
behar dut
. Horien berri eman nahi izango bazenigu, eskertu egingo genizuke, benetan.
|
|
–Herrira itzuli
|
behar dut
aste pare baterako. Aita gaixo dago.
|
|
–Ezkondu egin
|
behar dut
.
|
|
Zakarregia izan naiz beharbada. Baina, egia esan, beldur pittin bat pasatu dudala onartu
|
behar dut
. Ez naiz arrazista baina jakina da marokoarrak orokorrean oso lizunak direla.
|
|
Oharrak errepasatzen aritu da. Zer egin
|
behar dut
orain. Armendarizen ama ingresatu egin dute eroetxean.
|
|
" Erregalu bat daukat zuretzat" esan zion Romak Marcosi telefonoz, baina biharamunean emango ziola," bihar emango dizut; gaur ospitalera joan
|
behar dut
"; biharamunean emango ziola, beraz. Eta Marcosek buruan eduki zuen oparia arratsalde osoan, biharamuna irailaren 29a zelako edo apirilaren 2a; ez zelako egun seinalatua eta opariak, hortaz, ez zuelako esanahirik galtzen.
|
|
Trenera sartu orduko badakit zelakoa den bagoia, nola dauden jarlekuak, zein motatako bibotea izango duen rebisoreak. Eta hori da gerta daitekeen okerrena; bilatzen ari naizena leku berezi batean topatu
|
behar dut
, tren berezi batean, sorpresaz. Orain berdinak dira tren guztiak ordea, Pariseko postalak bezala.
|
|
Lucasek ere barre egin zuen baina barrutik, kanpotik ez. Eta esan zion Marcosi ez, ez da hori; nekatuta nago, esan nahi dut hiltzeko moduan nagoela, eta jarraitu zuen esaten uste dut egokia dela orain hiltzea, orain hil behar dudalako, ez herenegun, orain hil
|
behar dut
. Marcosek galdetu zion zergatik dakizu hain ziur.
|
|
Hauxe esan
|
behar dut
hasieratik. Animalia guztiak gustatzen zaizkit.
|
|
Indian baino, nik Europan eta Ameriketan errazago eduki izan ditut beherakoa eta sabeleko mina. Eta hauxe esan
|
behar dut
: Moskun bizi izan nintzenean, jatorduak askoz urriago ziren.
|
|
‘Orain hegazkin txartel bakarra dugu, eta nik beste leku batera joan
|
behar dut
. Andonik abentura arraro bat proposatu zidan zuretzat.
|
|
‘Horiek bai, hau egin
|
behar dut
diote eta horixe egiten dute, ’ esaten genuen.
|
|
‘Ezin dut jolasten gelditu. Etxera itzuli
|
behar dut
albait arinen.’
|
|
Sorterriko arroztasuna, paisaiarekiko mimetismoa, bihotzaren mineraltasuna. Beharbada, baina orain bele biboteko komandanteengandik egin
|
behar dut
ihes.
|
|
‘Zurekin ausartzen naiz, ’ zioen Arianek, ‘baina hemen hegoaldean jende anitzekin espainolez
|
behar dut
egin, zeren eta euskaraz egiten dudanean zomorro arraro bati bezala so egiten didate, konprenituko ez balute bezala... ’
|
|
‘Bai, baina oraingoan bakarrik joan
|
behar dut
. Aurreko bidaian gaixotu egin nintzen han eta nantu deitzen diren indio batzuekin egon nintzen.
|
|
Ez didazu esan nahi maite nauzula! Eta zer pentsatu
|
behar dut
orduan: ez badidazu maite nauzula esan nahi?
|
|
Guztiz harriturik, eskumuturrak luzatu, eta galdetu diot, azkenik: " Eta, zergatik?, nola hil
|
behar dut
, bada, pertsona hori?". Poliziaren eran  tzunak ez du zalantzabiderik uzten:
|
|
Hilpenan
|
behar dut
itzuri.
|
|
Lehen esan bezala, aho-literaturak euskal literaturan axola edo ardura gehiago izan du inguruko erdal literaturetan baino. Halaz ere, eta honetara ezkero, gauza bat esan
|
behar dut
: euskal literatura ez dela bakarrik berankorra izan, baizik eta berankorra izateaz gainera suntsikorra ere izan dela.
|
|
Besterik ere gehitu
|
behar dut
, ordea. Azken buruan, ez ninduten bulkatu, nerau sartu nintzen neure baitarik.
|
|
Harekin, beraz, eta zenbait ingurukorekin, gauzen berri jakiten hasi nintzen apurka eta pittinka bederen eta horrela lortu nuen Errenterian ezin lor nezakeen ikus-ahal zabalagoa, zabalegia ez bada ere. Eta honetan naizenez gero, esan
|
behar dut
Muñoz Suay-rekiko lotura, inoiz ezinbestean lasaitu bada ere, ez dela sekula eten. Eta bai hark eta bai nik izan ditugu 1946tik hona gora-beherak eta ezker-eskuinak.
|
|
Norbaitek galde dezake zergatik eginen dudan hori, eta lehenago aipatu arrazoiez gain, esan
|
behar dut
neure neurrian ere nekatuta nagoela, hots, pertsonalki hainbeste onura jasotzeagatik ere, komenigarria dela, bai mailape rtsonalean nola sozialean, lehendakariak aldatzea, eta nik neuk horixe eginen dudala, Jainkoa lagun, heldu den urtean. Are gehiago, Ana Urkiza gure idazkari berriak proposatzen duen legez, Euskal Idazleen Elkartea ren historian hiru aro desberdintzen ahal badira:
|
|
Azkenez, Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza-Politika Sailburuordetza rekin izenpetu dugun egiunea aipatu
|
behar dut
, era horretan aurreko urteetako segurtasunik eza eta banan-bananeko deialdiekiko menpekotasuna alde batera uzten baikenuen behingoz, eta benetako proiektuak antolatzen hasteko aukera jasotzen. Izan ere, elkartearen barne-ikuspegitik hori da, nik uste, joan den urteko gertakaririk garrantzitsuena, elkartea ren hasierako urteak bazter utzita, lehen aldiz gertatzen baita elkarte gisa aurrekontu egoki bat ematen zaigula, kontrol zorrotzekin bada ere, guk kudeatzekoa.
|
|
Berriro aipatu
|
behar dut
Nafarroako hiritarrek azken hitza dutela eta haiek erabakiko dutela zer-nolako inportantzia izango duen euskarak eta bere kulturak Nafarroan etorkizunean.°
|
|
1. Oro har, eta horrelako juzku orokorrek daukaten arriskuarekin jakitun egon arren, esan
|
behar dut
nire ustez azkenengo astinaldiaren iturburua espainiar demokraten nazionalismo erabatekoan dagoela, hau da, hain direla beraien nazionalismoaren sustraiak sakon eta sendoak, hain daude beren herria asmatzen lagundu dien sistema ideologikoarekin seguru, ezen beraien mitoetako Espainia eta Frantzia horiek zalantzatan ere ezin jar ditzaketela, eta lehenengo aldiz sumatzen hasi direla euskaldunon ara... Beste berba batzuez esanda, astinaldi horren jatorria Euskal Herrian hain urri den benetako nazionalismoaren eragin bortitzean dauka erroa.
|
|
Euskalgintzaren kontrako erasoa ren bortitza ez dut, noski, zalantzan jartzen, are gutxiago haren iturburua soilik euskaltzaleon baldarkerian bilatu nahi. Euskaltzaleentzat ari naizenez, ordea, zera aitortu
|
behar dut
: Jose Mari Korta euskaltzalearen erailketa etxekaltea (euskaltzale ez zirenen erailketak bezain etxekaltea, ez gutxiago) diseinatu, burutu eta txalotu egin dutenek oztopo handiagoa jarri dute euskalgintzaren aurrerabidean Francok berak baino, haren jokabide basatiak trinkotu egin baitzuen, neurri batean bederen, euskaltzaleon komunitatea, — eta haiek, berriz, sendabide garbirik antzematen ez diodan pitzadura inposatu baitigute.°
|