|
2000
|
|
|
euskara euskarariburuz hitz egiteko erabiltzen da, gehienbat.
|
Euskarari buruz
jarduterakoan, euskarakbalio estatistiko aipagarria du orrialde nafarretan: gai honi buruzko hamar albistetatikhiruk ikusten dute argia euskaraz.
|
|
|
9 Ikus L. Villasante-ren Hacia la lengua literaria comun, Ed. Franciscana de Aranzazu, 1970
|
Euskarari buruz
argibide gehiago lor daitezke Euskaltzaindiak argitaraturiko obra honetan: El Libro Blanco del Euskara, Euskaltzaindia, Bilbao, 1977 Irakurtzekoa da, halaber, Joseba Intxaustiren Euskara, euskaldunon hizkuntza, Eusko Jaurlaritzak 1990.ean argitara emana (badira espainieraz eta frantsesez eginiko edizioak ere), zeinetan euskararen inguruko gai askori buruz bibliografia ugaria eskaintzen den.
|
|
2001
|
|
|
Lehenago Irungo Literatura saria irabazia nuen' Hutsetik esperantzara' izeneko poema liburuarekin.
|
Euskarari buruz
behar nuen ezagutza ez nuela ikusirik, idazteari gogor ekitea erabaki nuen".
|
|
|
Gutxiagotan eta indar gutxiagorekin funtzionatzen duena, bizitasun etnolinguistiko subjektibo izeneko teoria da, ezhautemate moduan eta ezta uste-sistema moduan ulertuta erabili deneanere.
|
Euskarari buruz
ere horrela gertatzen delako, esan daiteke motibazioeta identitate etnolinguistikoan oinarrituriko teoriak direla garrantzitsuenakhelduen euskararen ikaskuntza/ ezagutza eta erabilera aztergaiak azaltzeko, honako ikusmira honi jarraituz behintzat.
|
|
|
Hiruga rren kapituluari izen hirukoitza eman diogu.
|
Euskarari buruz
eta halaber euskalgintzari buruz azaltzendi ren ikusmoldeetan barrabarra dabil ideologia, eta zer esanik ez politika. Azpisailetan bildu dugu hainbat arazo:
|
|
2003
|
|
|
Badakite, bai, gure hizkuntza euskara dela, baina berdin berdin jakingo dute frantziako hizkuntza frantsesa eta ingalaterrako hizkuntza ingelesa dela.
|
Euskarari buruz
ez dakite gehiagorik.
|
|
2005
|
|
|
Beronen lana kazeta-aleetan barreiaturik azaldu arren, beronen lanaz harrezkero egin diren antologietan, eta batez ere azkenengoan (2004) dastatuz gero, euskal literaturako idazle handitzat jo behar da ezinbestean, eta horrezaz gain idazle-eskola baten gidaritzat ere bai.
|
Euskarari buruz
eta hizkuntzari buruz arreta handia hartu zuen: hizkuntza ulerterraza eta garbia nahi zuen, hitz jator, esaera zahar eta esapidez gantzatua, ahozko hizkeran oinarritua, jendearengana eroso heltzeko modukoa, adierazkorra baina bizia eta jostalaria.
|
|
|
batden, regiolektobatden, dialektoantzeko aldakibatdenala zeroteden jakiteko, ordea, deskribapen onakbeharditugu, bainaoraingoz honelako lan gutiegindaEuskalHerrian.
|
Euskarari buruz
ideiakgarbiizateaerekomenigarrialitzateke; horzehar bestehizkuntzetangertatzen denaren berriezagutzeaereonda, nonahikokontzeptuakgurera mekanikoki txertatzekodesira guztietarik urrun, betiere.
|
|
2006
|
|
|
H. d., zer nahi duen, ez du izaten kontraesanik, ezpada nola arrazoitzen duen, nahi duena.
|
Euskarari buruz
ari bada, inportantea arrazaren izpiritua bakarrik da, hizkuntzaren axolarik gabe; eta," si, como creo –iristen da esatera 1905ean–, el pueblo vasco es en España el pueblo más capacitado hoy para la íntima vida de la cultura espiritual", euskotarrek egin behar dutena da (gaztelania hartu eta) Espainia menperatu eta baskonizatu, etc., espainolaren bitartez" euskal sena&... Eta," La raza vasca" n behiala baietsiaren kontrara, adibide hauexek ailegatzen ditu froga moduan:
|
|
2007
|
|
|
Ib., 335 eta hurr.
|
Euskarari buruz
, ik. Ib., 327; III, 342; V, 118.
|
|
2008
|
|
|
–
|
Euskarari buruz
Detxepare-k eginikako bi olerkiek dantza tituluak dauzkate: Kontrapas> eta Sautrela? 1 zioen Iker bildumako ale honek omentzen duen Jean Haritschelhar euskaltzainburu ohiak.
|
|
2009
|
|
|
Horrez gain, frustrazioa ere agerian uzten dute, euskara hizkuntza gutxitua izateagatik: "
|
Euskarari buruz
izan ditudan sentimenduak oso sakonak izan dira beti, hemen, Euskal Herrian, gure hizkuntza beti izan da zanpatua. Horrela neure izaera euskararik gabe ez zen ezer izango, hau da, neure kultura, musika, ohiturak, ea..., desagertu egingo lirateke eta horregatik diot hori".
|
|
|
|
Euskarari buruz
ere galdetu diete. Euskal Herrira iritsi aurretik askok ez zekiten euskara bazenik ere azaldu du del Castillok.
|
|
|
Jaunttoak gure arabera erreakzionatuko dute eta sorpresak izan litezke, nahiz eta sorpresa maila desberdina izan daitekeen.
|
Euskarari buruz
oso interesgarria izan da entzutea Brisson jauna euskara defendatzen eta berehala euskararen ofizialtasuna ukatzen. Zer nolako babesa ematen digun UMPko euskararen aldeko hautetsiak!
|
|
|
|
Euskarari buruz
esan berri dugunak hizkuntza aniztasun asimetrikoan bizi diren eta nola-halako ahulezia nozitzen duten hizkuntza guztientzako balio du, berezitasunak oso kontuan hartzearen kalterik gabe. Geurea dugu aniztasuna, hainbat esparrutan dugu hori geure-geurea, baita hizkuntza arloan ere.
|
|
2010
|
|
|
–
|
Euskarari buruz
egin diren azken ikerketetan zera nabarmentzen da, euskaradunen kopurua emendatu egin dela azken urte hauetan, aldiz euskararen erabilera ez dela zabaldu hein berean eta, gainera, lehen euskara hutsez bizi zitekeen herrietan eta tokietan, orain gaztelera edo frantsesa gailentzen ari direla?. Hitz kezkagarriak bezain gordinak, zoritxarrez!
|
|
|
1830 urtean Arrasaten bildutako Batzar Nagusiak, industria, merkataritza eta Euskararen sustapenerako batzordea sortzea erabaki zuen. Batzordeak
|
Euskarari buruz
eskatu zuen txostena Memoria artxibategian gorde da; ez dago sinaturik, baina dirudienez, egilea Agustin Iturriaga da. Garaiko gerra giroak kultura alorreko gai guztiak baztertu zituen, hau barne, baina Memoria irakurtzerakoan bitxi da frogatzea, zer azterketa zuzena eta modernoa egin zuen Iturriagak.
|
|
|
1835ean La Francepittoresque liburua kaleratu zuen. Bertan Euskal Herriari buruzko pasartean
|
Euskarari buruz
hau idatzi zuen:
|
|
|
Nik behin irratian bati entzun nion-ez dakit nor zen-:
|
Euskarari buruz
ez, euskaraz hitz egin behar da. Hori badakigu, baina nola egiten da hori?.
|
|
2012
|
|
|
Latinaren aurreko hizkuntzak aztertu zituen, bereziki euskara.
|
Euskarari buruz
hainbat lan idatzi zituen, besteak beste: Estado actual de los estudios de filologia euskerica.
|
|
|
|
Euskarari buruz
ere beste horrenbeste gogoratu behar da. Oinarrizko sustrai ideologikoa euskararen defentsa" euskal berbeitea" dugu.
|
|
|
|
Euskarari buruz
, jarrera arrunt kontrajarriak agertzen dira. Hau eguneroko gauza da, eta inkestatutako abertzale erdaldun batzuek ezinegon nabaria erakusten dute.
|
|
2013
|
|
|
Behintzat, zuek esan duzue euskarak ardatza izan behar duela.
|
Euskarari buruz
hitz egiten dugunean, emaitzak argi eta garbi daude, ezin ukatuzkoak dira hobekuntzak, asko eman dira, bai irakasleetako %5tik %90era pasatzean, baita ikasleen emaitzetan ere. Baina argi dago ere, euskarak badituela erronka inportanteak.
|
|
|
«Emeki-emeki».
|
Euskarari buruz
galdetzen ziotelarik jalgitzen zitzaion ahotik. «Emeki-emeki behar da jokatu, urratsez urrats».
|
|
2014
|
|
|
Hortaz, euskara zaindu, ikertu, zabaldu, babestu edota arautzea helburu duen Akademiaren nondik norakoa azaltzen da.
|
Euskarari buruz
ere hitz egiten da. Hona hemen jorratzen diren gaietariko batzuk:
|
|
2015
|
|
|
Ondo bidez, aurki onartuko du EAEko legebiltzarrak udalei eskumen gehiago emango dizkien Udal Legea.
|
Euskarari buruz
zer dioen galdetu diogu Iñigo Urrutia EHUko legelariari. Udalerri euskaldunak babestuago egongo direla dio, baina aukera galduak ere zerrendatu ditu.
|
|
|
|
Euskarari buruz
ikasleek orain duten irudia, berriz, oso positiboa da (%61), eta gehienei hizkuntza zaila (%36), nahiko erabilgarria (%41), oso interesgarria (%66), eta nahiko modernoa (%44) iruditzen zaie.
|
|
|
|
Euskarari buruz
ikasleek aurretik zuten ezagutzari dagokionean, ikasleen erdiak baino gehiagok dio (%61, 2) zerbait zekiela, hizkuntza honi buruz %23, 4k ez zekien ezer eta soilik %15, 4k zuen ezagutza nahikoa unibertsitatean ikasgai hau aukeratu baino lehen.
|
|
|
Oso pieza laburra da eta espazio handiena Oteizaren deklarazio baten aipuak hartzen du.
|
Euskarari buruz
dihardu eskultorea: " Amo tanto al euskera, que yo sólo sé que mi euskera sólo se aprende en la teta de la madre".
|
|
|
Sortu, sortu genuen, baina egun iraunarazi behar dugu eta ez da erraza.
|
Euskarari buruz
heldu den urratsa gehigarri batean kokatuko dugula gogoetatzen ari gara. Euskaraz ikasteko gehigarria edo gazteei zuzendua, oraindik ez dugu erabaki.
|
|
|
|
Euskarari buruz
zeukaten planteamenduari erreparatuta, berriz, hara zer zioten aldizkariaren estreinako zenbakiaren editorial elebidunaren gaztelaniazko atalean:
|
|
|
Lehen mailakoak dira eta eskubide guziak dituzte", deklaratu du oholtzatik.
|
Euskarari buruz
lurraldean martxan den zatiketa, milaka herritarrei eragiten dituen kalteak ere salatu dituzte hainbat lekukotasunen bidez.
|
|
2016
|
|
|
Hizkuntza kultura, praktikak eta emozioak. hitz egin da, eta hitz egiten da, euskal kulturari buruz —euskarari buruz hitz egiterako garaian ere—, baina gutxi edo batere ez da aipatu izan hizkuntzek eta, hizkuntzen bitartez sortzen eta garatzen dugun kulturari buruz.
|
Euskarari buruz
hausnartzeko garaian adiera antropologikoa ez dugu kontuan hartu eta, hor aukera bat galdu da hausnarketetan eta azterketetan hizkuntzarekin loturiko hainbat elementu oinarrizkoak txertatzeko.
|
|
|
|
Euskarari buruz
ari garela, ohikoa bilakatu da gurean jarreraz hitz egitea. Jarrera eta motibazio kontzeptuak 80 hamarkadan ezagutu genituen —bereziki, baino ez bakarrik, José Mar�-a Sánchez Carriónen eskutik (Sánchez Carrión 1987) — eta geroztik erabilera teorikoa izateaz gain, erabilera praktikoa ere izan dute.
|
|
|
HERRIA astekari hunek" Irakurleak mintzo" sailan zenbait iritzi agertu ditu
|
Euskarari buruz
. Lekukotasun batek ongi erakusten du nola euskara baztertua den" kortesiaren" izenean" denek ulertzen duten hizkuntzan hitzegin behar da" zion margolaritza tailer bateko erakasle edo aurkezle batek.
|
|
|
Senpereko Euskara: Senpertar eta inguruko herritar multxo pollit batek parte hartu du Senpereko
|
Euskarari buruz
eginikako mintzaldietan. Lehenik entzun dugu Maitena Duhalde, aurkeztu dauku eramaiki duen lan sakona Lapurdi kostaldeko euskararen berezitasuneri buruz eta partikulazki Senpereko euskalkiaz.
|
|
2017
|
|
|
Hiztun mota desberdinen artean komunikazio trabarik ez balitz, lan horren berri izatearekin gure artzainak balorazio hobea izango luke
|
Euskarari buruz
, informatikaren beharrik ez izanik ere.
|
|
2018
|
|
|
Artikuluaren egileak, lan edo enpresa munduan Euskarak ia lekurik ez izatearen arrazoia diruarekin lotzen du, baina galdetuko nuke ea nahikoa den hori esatea, zeren niretzat uste dut ezez. Arrazoiak aurkitzeko, zenbait galdera egin behar diran jakin beharrean gaude,
|
Euskarari buruz
, adibidez: zer da?, zergatik?, zertarako?, nola?, zeinekin?, non?,...; badakigu ere egiten direnak, portaerak, Euskara ikasi eta erabiltzea orain, prozesu psikosozialen bitartez ulertzen direla:
|
|
|
|
Euskarari buruz
1970ean entzundakoak
|
|
|
Ez dakit bertsolaritzaz edo musikaz ari ote zen.
|
Euskarari buruz
ari zela iruditu zitzaidan.
|
|
|
—Kontxesi Pedroarenaren bila nator. Mariano Izetak eman dit haren izena zeren lan bat egiten ari bainaiz
|
Euskarari buruz
eta Aezkoan Kontxesik lagun nindezakeela erran dit.. badakizue non egon daitekeen?
|
|
2019
|
|
|
10).
|
Euskarari buruz
zuten jarrera
|
|
|
1949ko sarrera hitzaldiaren jarraipena izan zitekeen.
|
Euskarari buruz
lau jarrera nagusi zerrendatzen zituen. Batzuk gorroto zuten herri hizkuntza.
|
|
|
|
Euskarari buruz
badira familiaren esparruan euskararen jarraipena ikertu duten lanak, nahizeta FHPren izenpean ez agertu (Hernandez, 2015). Kasaresen (2015) lanak, esate baterako, euskara j akin gabe umeak euskaraz hazten dituzten gurasoen ideologiak eta estrategiakerakusten ditu, besteak beste.
|
|
2020
|
|
|
Mintzatzen.
|
Euskarari buruz
ikerketa asko egin zituen, halere. Beti zebilen bere informatzaileei galdezka.
|
|
2021
|
|
|
Euskarazko lantalde bat dabil proiektu horren atzean, eta izugarrizko lana egin dute.
|
Euskarari buruz
galdetu beharrean, herritarrei beraien bizitzari buruz galdetzen diete. Era horretara, asko haurtzaroaz hasten dira solasean, eta, beraz, gerrari buruz aritzen dira.
|
|
|
2021ean (01 -01) 312.750 pertsona inguru bizi dira Ipar Euskal Herrian eta kopuru hori handitzen da etengabe.
|
Euskarari buruz
datu anitz eta aski zehatz baditugu Eusko Jaurlaritzaren 5 urtetarik behinko inkesta soziolinguistikoei esker. Beste Frantziako eskualdeetako hizkuntzek holako inkesta erregular eta sakonik ez dute, han-hor inkesta batzuk baldin badira ere.
|
|
|
Sarritan esaten dugu, adibidez," euskara da gure territorio libre bakarra", baina" euskara" rekin gelditzen gara eta ahaztu egiten dugu beste hitza," libre".
|
Euskarari buruz
hitz egiten dugunean euskararen territorioan sentitzen gara, baina hori ez da libertatea, hori metahizkuntza da. Euskaraz bizi garenon libertatea aldarrikatzen dugu, territorio hori izatea.
|
|
2022
|
|
|
Eta, orduan, Markesa uharteak Alvaro de Mendaña espainiarrak deskubritu zituela entzutearekin, Anak emazteari erran zion euskalduna izan behar zuela, deituragatik, eta ez espainiarra; andereak interesarekin jaso zituen haurraren oharrak.
|
Euskarari buruz
ere jakin-mina agertzen zuen eta Anarentzat horrek jendearen balioa emendatzen zuen zeharo. Bigarren arazoa deskubritu aditzarekin zeukan neskatilak.
|
|
|
EAJko Ortuzarrek, akordioaren garrantziaz batera, ekarriko ei dituen «egonkortasuna eta ziurtasuna» azpimarratu zituen.
|
Euskarari buruz
, txintik ere ez.
|
|
|
emanaldi guztiak eskaini behar dira gazteleraz edo gazteleraz azpidatzita.
|
Euskarari buruz
, aipamenik ez. 8 milioi euroko aurrekontua duen jaialdi batek (erdia baino gehiago gure poltsikoetatik), euskaldunak diskriminatzen ditu.
|
|
|
Kontakizunaren dimentsioa.
|
Euskarari buruz
jendeak barneratua zuen kontakizunean, autopertzepzioan eta etorkizun-ikuspegian (kontakizunaren bi adar dira horiek) eraldaketa gertatu zen, jauzi bat. Sarritan aipatu izan dugu Garabideko formazioetan autokontakizun berritu horren alde bat:
|
|
2023
|
|
|
|
Euskarari buruz
Gasteizko epaitegi batek hartu berri duen erabakiak zer errana sortu du. Epaile horrek aginduta, egiaztatu ez zuten udaltzainak onartzera behartu du Arkautiko Akademia epaitegi batek, UGT sindikatuak jakitera eman duenez.
|
|
|
Klima larrialdiari ere heldu zioten, «Euskal Herriko begiradatik».
|
Euskarari buruz
egin zuten hausnarketan, «auzi linguistikoa politizatzearen eta problematizatzearen garrantzia» ondorioztatu zuten Burlatan bildutakoek.
|
|
|
Bada aldea Goierriko enpresa txiki baten jabearen eta Neguriko jauntxo edo andretxo baten artean.
|
Euskarari buruz
behintzat, bai —arlo sozialean diferentziarik ote dagoen beste eztabaida bat izango litzateke— Hala ere, zerbaiten seinalea da gizabiderik eza.
|
|
|
Bi testu horiengatik eskatu zioten liburu horiek saltzetik kentzea, eta hala egin zuen.
|
Euskarari buruz
ere bazuen kronika bat, Euskalduna aldizkarian, zehazki hizkuntzari buruz eta euskal kulturari buruz. Bidaia liburu bat ere idatzi zuen, Euskal Herrian gaindi egin zuen ibilbideari buruz, eta hor kasu eman zuen: garaian onartezinak ziren gaiak kukutu zituen.
|