|
2000
|
|
|
Kantuak itsasoaren uhainak bezalakoak dira, ageri dira ur azalean, bere barnean mugimendua dagoelako.
|
Edo
beste gisa batez erranik ere: kantuak loreak bezalakoak dira.
|
|
|
Hola izanik ere, hainbeste urtez herriz herri eta bidez bide kantuz aritu ondoren, Guk desegitea erabaki zenuten.
|
Edo
ez al da desegin Guk taldea?
|
|
|
Esate baterako, Miren Agur Meabe idazleari entzun diodanez, idatzi behar duenaren arabera, berez bizkaiera ateratzen zaio eta berak berezkotasun hori errespetatu egin behar duela idazterakoan ere.
|
Edo
ez dakit zergatik ez diren atera behar ipuinen batzuk bizkaieraz, etxean gurasoek umeei irakurtzeko; edo herri aldizkarietan zerbait, edo akaso eleberri batean, sormenerako euskalkiak ere garrantzitsuak direlako. Badira leku batzuk batua bakarrik dutena, baina euskalkiei ez nieke kenduko lekurik idatzian, ez gaudelako hor egon daitekeen aberastasuna eta sormena desaprobetxatzeko moduan.
|
|
|
Euskalki desberdinak daudela kontuan hartuz, esan daiteke bateren batek besteek baino egoera okerragoa bizi duela, adibidez?
|
Edo
funtzio desberdina izan dezaketela euskalkiek batuari egin diezaioketen ekarpenari begira?
|
|
|
Onegintzazko errebote partidak ez direnetan dauden ohiturak kontuan hartuta, emakidadunak ordaindu gabe sartuko diren ikusleentzat galeria erreserbatu du.
|
Edo
bestela, une honetan frontoian dauden harrizko eserleku adina gorde ditu.
|
|
|
Hori bada aldaketa sakona kirol baten barruan.
|
Edo
tresna berri batzuk sortu zirenean. Garai batean ez zegoen xisterarik eta larruzko eskularruarekin aritzen ziren, gero zumezko xisterak sortu ziren... horiek badira aldaketa sakonak.
|
|
|
Esate baterako, ezagunak dira, milaka urtetan babesturik egon diren mendiak; bertako kulturek sakratutzat dituzte eta beraz, inor gutxi iritsi da paraje haietara.
|
Edo
badira, gizarte ehiztariek errespetaturiko baso magikoak, errege eta printzeek bereganaturiko lurrak; bertako ehiza baliabideez jabetzeko sarrera galerazi duteneko eskualdeak eta abar.
|
|
|
Arakatu liburutegietako apalak bestela.
|
Edo
diputazioek banatu ohi dituzten bekak edo lehiaketa ezberdinak.
|
|
|
Haurrei zuzendutako istorio hone tako protagonista bidaiaria da.
|
Edo
, hobeto esanda, jostailu eta panpin saltzailea, eta horrek toki batetik bestera bidaiatzea eta dendaz denda, azokaz azoka ibiltzea ahalbidetzen dio. Bere familia, txakurra eta etxetxo zuria utzi eta Ondojoan izeneko herrira iritsiko da halako batean.
|
|
|
Noizko enpresarioen adierazpenak eta neurri konkretuak egoera honekin behin eta betiko amaitzeko?
|
Edo
egoera hau baikortzat jotzen dute hazkunde ekonomikoa garatzeko?
|
|
|
Imajinatu ezazu lanean zaudela eta, telefonoz dei soil bat eginez, labea pizten duzula; horrela, etxera heldu ordurako, janaria prest izango zenuke.
|
Edo
egunero bost minutu beranduago jaiki zaitezkeela, kafeterak bere kabuz berotuko duelako kafea. Harrigarria, ezta?
|
|
|
|
Edo
bestela zuzenki Joseba Egibarren aurka mintzatzen naiz, egia erran gaur egun modan dago baina ere jendea mintza litaike. Hor ere bost minutuz bilatuz aurki nezake zerbait zirikada berari oroitarazteko.
|
|
|
Aunitz egiten du baina Josebaren aurka oldartzen banaiz behar dut paketa ezarri.
|
Edo
bestela Rafa Larreina begiztatzen dut. Aski dakot esanaraztea gauza bat edo bi ez dituenak esan baina azkar gogoratu dituenak, ahal bada Arnaldoren aurka, Joseba edo berdin Gorka Knorrendako.
|
|
|
Nire proiektua hamar aginduekin hamar ipuin egitea zen.
|
Edo
hamaika, epilogo bat egiteko asmoa bainuen. Proiektuan pertsonaia guztiek gaizki buka zezaten zen asmoa, amaiera beltza izatea.
|
|
|
Zergatik ez dago" Super pop" aldizkaria euskaraz?
|
Edo
" Kaixo" aldizkaria. Edota" Marca" tankerako bat kirolak jorratzeko?
|
|
|
Gaztelaniazko hitzak sartu eta gaztelania ez dakitenek ez dute ulertuko.
|
Edo
Bilbon erabiltzen den eta slang bihurtu den bizkaierazko berba bat agian Iruñean ez dute ulertuko. Unai Iturriagak, esaterako, bost hitzetik sei horrelakoak erabiltzen ditu elkarrizketa arrunt batean.
|
|
|
|
Edo
gehiago. Idazle gutxi lortuko dira agian, baina irakurle asko.
|
|
|
Literatura, azkenean, irakurleek egiten dute indartsu.
|
Edo
, gutxienez, irakurleek idazleek bezainbeste erantzukizun dute.
|
|
|
|
Edo
bertze kontu bat izanen ote da, hots, sinetsita gaudela hutsaren hurrengoa dela ETAri termino etikoetan joatea, etika guztietatik kanpo ibiltzen delakoan?
|
|
|
Soziologia eta Zientzia Politikoen baitan, uztailaren 10etik 13ra" Euskal Herri@.kom?" ikastaldiak gaur egun gurean ematen den eztabaidaren mamira jotzea du helburu, alegia, komunitaterik ba ote dugu Euskal Herrian?
|
Edo
eraiki beharra ote dago. Hala balitz, zeren arabera?
|
|
|
Gainera, Bizkaian bertoko euskara desagertzen den lekuan ez dago beste euskara bat, erdara dago.
|
Edo
bertoko euskara hobetua, osatua, landuagoa edo gura den lez, edo bestela erdara. Orain arte hori izan da errealitatea".
|
|
|
Plagioa?
|
Edo
beste batengan inspiratu eta oso ongi atera zaiona. Batzutan plagioa bera izanda, ezberdina da izen handiko idazle batek edo gizajo batek egina den.
|
|
|
Pantxitoren guakamolea, adibidez.
|
Edo
amonaren minipizzak, arrautza beteak Minnieren erara, txiroaren angulak, Mickeyren sorpresadun ogia, Jaimitoren fruta burduntziak... Gainera, elikaduraren garrantziaz zerbait gehiago ikas dezakegu, bide batez.
|
|
|
Baina Aristotelesekin Jon Sarasuak konparatu ninduen lehendabizi saio batean.
|
Edo
geroago Marxekin. Horrek zer esan nahi du?
|
|
|
" aizu, egin dezakegu bertso saio berri bat?" eta nik egun batean galdetu nuen" entzulerik gabe?
|
Edo
bertsolariek bertsorik kantatu gabe. Bertsolariak hankaz gora jartzen ditugu?" Zer da eskatzen ari diren berritasuna?
|
|
|
Adibidetzat aipatzen du 65 orrialdeko" Ulysses Itacara heltzea" izenekoan galderen errepetizioak persuasio indar handia.
|
Edo
" Sustraiak han dituenak" izenekoan" nekez uzten du..." eta ezezko esaldien errepikapenak musikalitatea, tonu patxadatsua eta erabakitua ematen diote.
|
|
|
Auzia beste bat da hemen, nik uste; hain zuzen ere, idazkuntzatik bizi nahi duen euskal idazleak non eta zelan erabili behar duen bere talentua.
|
Edo
beste modu batera esanda, Canok eta bestek erakusten duten bokazio sendoak zein etorkizun duen hedabideetatik kanpo geratuz gero. (Jakin 107)
|
|
|
Gure zain izoztuen barruan odolak gatzatu gabe dirauela, bizirik, bero, ero".
|
Edo
Joyce: Azpeitia Dublin da, erdi lo beti.
|
|
|
izan ere, narratzaile autodiegetikoa dena une batean narratzaile estradiegetikoaren lekua betetzen saiatzen baita.
|
Edo
maila estradiegetiko eta intradiegetikoaren aldizkatzea ere izan liteke.
|
|
|
¿
|
Edo
, ezeveelaezautuEvangelijocoEspirituba? (Euscal errijetaco... 19).
|
|
|
eta, atrición, adierazteko);. Batariesatenjaco contricinoia.Tabestiariatricinoia.
|
Edo
batari esatenjaco, amodijozcodamuba.Tabestiari, bildurrezcodamuba. Icas III, (121).
|
|
|
Hots, jakin nahi duguna hauxeda: zeri buruz mintzatzean islatzen digute egunkariek Euskal Herriaren osotasuna?
|
Edo
zein izaera du Euskal Autonomia Erkidegoak. Edo, zein gaik eragiten duHegoaldea unitate esanguratsutzat hartzea?
|
|
|
zeri buruz mintzatzean islatzen digute egunkariek Euskal Herriaren osotasuna. Edo zein izaera du Euskal Autonomia Erkidegoak?
|
Edo
, zein gaik eragiten duHegoaldea unitate esanguratsutzat hartzea. Horretarako berriro joko dugu, lehenik, egunkari guztien azterketara, geroago egunkariak banan banan ikusteko.
|
|
|
Gogoratu Egin Irratiarekin EAEen gertatu zena, frekuentzia bakar bat eman baitzitzaion Gipuzkoako herrialdean (nahiz eta beste probintzietan ere kultursustapen eta hizkuntzaren erabileraren aldetik beste lehiakide askok baino proiektu euskaldunagoa aurkeztu).
|
Edo
Nafarroan Euskal Herria irratiarekin gertatutakoa, ez baitzitzaion lizentziarik eman.
|
|
|
Eta egoera horrek baditu bere ondorioak, zeren identitatea eta askatasuna kolokan kausitzen direnean, burujabetzaren aurrebaldintzak ere kolokan baitira.Horrela, abertzaletasunaren sorrera ekarri zuten askatasun eta identitate kontzeptuak birpentsatu behar direla dirudi.
|
Edo
, bestela, zintzoak izan eta dramatismorikgabe abertzaletasun politikoa baztertu.
|
|
|
Badirudi mundu mailako prozesu horietan (prozesu ekonomikoak, politikoak, sozialak edo kulturalak) identitatea eta askatasuna aldarrikatzea ameskeria dela.
|
Edo
, agian, erresistentzia modu bakarra, bizirik mantenduko gaituena.
|
|
|
EuskalHerriaren aspirazioak ez ote dira izango modernia zaharretik dakartzagun oskolpisutsuak?
|
Edo
, askotan esaten diguten moduan, euskaldunak ez ote gabiltza modaren aztarnak galduta, burujabetza aldarrikapenekin beti bueltaka. Ez ote gabiltzageure zilborrari begira, inguratzen gaituen mundu berriaz pentsatzeko betarik hartugabe?
|
|
|
analisiaren atea berak ireki edo itxi dezakeen puntu honetan.
|
Edo
identifikazioaren zirkuitulaburrera darama subjektua, edo Lacan-en grafoan aurkituko duzuen eta sarrera atea Bestearen kokagunean duen bigarren zirkuitu bat irekitzendu. Honek esan nahi du, analisia analistak hartuko duen jarreraren menpe dagoela.
|
|
|
Hauda, subjektuok geure barne mundua pertsonaien irudikapenez osatzen dugu, bainapertsonaia horiek geure buruarekiko harreman batean jartzen ditugu.
|
Edo
, hobetoesanda, subjektua objektu horiekiko kokatuta dago, beraien artean eraikitzen denharreman sarearen ondorioz.
|
|
|
Frogatuta dago Iparraldeko Gure Irratia edoIruñeko Eus kalerria Irratia errentagarriak direla ekonomikoki (bertako langileakduintasunez bizitzeko adina, emandako zerbitzuaren truke).
|
Edo
eta BertsozaleElkarteak gizartean antola ditzakeen ekintzen bitartez eta interesatuei, erakundeak etaikus entzunezkoak barne, bere zerbitzu eta ekitaldiak eskainiz lan egiten duteneiduintasunez ordaintzeko adina lor dezakeela ere bai. Horrela Administrazioko edozeintutelatatik at bizi daitekeela.
|
|
|
Horrela Administrazioko edozeintutelatatik at bizi daitekeela.
|
Edo
Euskaldunon Egunkaria bera, euskaldunok euskarazirakurriko dugun une beretik aurrera. Baina produkzioaren errentagarritasun ekonomikoa, hainbeste kostatu zaigun maila, eskaileraren lehenengoa besterik ez da.
|
|
|
Nafarroako Erresuma nork sentitzen du bere, gaur egun?
|
Edo
Gernikako Arbola. Gipuzkoako armarritik kanoiakkentzea urratsa izan da norabide horretan, baina bide luzea dugu oraindik ibiltzeko.
|
|
|
arazoaz.
|
Edo
agian areago, bortxari buruz handik eta hemendik egiten direndiskurtsoez. Bortxari buruzko irizpideek adierazten dute, muturretan bi balio sistemadaudela zeharo kontrajarrita, eta tartean nahasitakoen gama guztia ere bai.
|
|
|
Agian, adierarik positiboenean ere esan ahaldaiteke hori.
|
Edo
, gutxienez, derrigor esanahi negatiboa bakarrik izan gabe, agian aitorliteke, erlijioak egiaz erlijioa izatea galdu ahala, gerraondoko gure kasuan adibidez, Abrahamen eta Isaaken espiritua, etika eta logika konbentzional oro ostikatuz, anbiguotasun guztiekin, nahi bada?, erlijio berri bat bezala, aber tzaletasun berriakinkarnatu duela. Sozialki abertzaletasun hau askotan antierlijiosoa izango da, horregatik, marxista?.
|
|
|
Beste toki batzuetan hartubeharrik izan ez dutena.
|
Edo
, are gehiago, forma antierlijiosoa hartu dute toki haietan, existentzialismo frantsesean adibidez. Hori ere gure gainean eraginkorra, limurkorra?
|
|
|
Besteak etikoa.
|
Edo
erlijiosoa. Erabakitzen ez duena natura da, harribat edo ardi bat bezalakoa?.
|
|
|
–Negatiboki aurrena: Euskal Herria ez da Foruak, edo Kontzertua edo Autonomia.
|
Edo
, berdin: euskalduna (Euskal Herria) ez du egiten katoliko zintzo izateak.
|
|
|
asmakizun hutsa dela leporatu diete euskarabatuaren bultzatzaileei, eta, neurri batean bederen, arrazoi osoz, politika berria gizaasmakizuna den neurri bereko asmakizuna baita euskara batua ere.
|
Edo
, arestianerabilitako terminoetan esanda: askapen politikak preskribituriko efektu garrantzitsua, baina beste efektu posibleen arteko bat baino ez dena, politikaren elementu esentzialbilaka daiteke.
|
|
|
Baina hona hemen horren guztiaren muga: . Zer leku emanantiabertzale diren euskaldunei?? 8
|
Edo
euskara ez dakiten abertzaleei. Ezin erantzun.Impassean gaude, Buesari egurra ematea gauza erraza zen neurrian, zer gertatzen daBuesaren antzeko politika daraman Oliveri euskaldun petoarekin?
|
|
|
|
Edo
|
|
|
|
Edo
|
|
|
|
Edo
|
|
|
masa, gizarte, nazio, nazioarte eta halakoetan. 3)
|
Edo
azken urteetan azpimarratzen diren maila kulturalak, edo antropologikoak: indibidualismoa/ kolektibismoa, protestantismoa/ katolizismoa, eta abarrekoak.
|
|
|
izeneko teoria; erakargarria, zenbait prozesu psikosozialenarteko lotura egin ondoren, portaera linguistikoak edo komunikazioak esplikatzeko sortu delako.
|
Edo
taldeen arteko harremanak esplikatzeko ere, boterearenteoriaren arabera, dominatzaile/ menpeko egoera ezberdinek dituzten mota guztietako ezberdintasunak esplikatzeko.
|
|
|
Ezen orduan zorra kitaezina baita.Edo beste inor baino maiteago gaituztela.
|
Edo
luzaz irauten duten tranpaz beterikoafektibitate menpekotasunak egiten ditugu edo beti menpeko diren leialtasunezkoak.Zail egiten bazait ere, ulertu nahi dut, ezin izan naitekeela neure seme alaben adiskide, neure eskarmentua ez dela haiena, neure ikaskuntzak ez diela balio, ikasi egin beharkodutela, nik egindako oker zuzenak neureak direla eta haiek ere, beren aldetik egingodituztela. Maiz askotan esan ohi dugu ez genu keela nahi geure seme alabek geuk eginditugun hutsegite berak egitea.
|
|
|
Tonuen artean mota batzuk bereizi izan dira; hala nola azentueninguruetan gertatzen diren azentu tonudunak: L*, H*, L+ H*, H*+ L, e.a.
|
Edo
ertzetangertatzen direnak: H% eta L%.
|
|
|
hizkuntzaren trukeak ekarria!!!
|
Edo
, osokiago azaltzeko, hizkuntzatrukaraztera eragin duten kariek? (1966b, 436).
|
|
|
Arras egokia deritzot azken buruan egin duen zehaztapen zorrotzari: ?
|
Edo
, osokiago azaltzeko, hizkuntza trukaraztera eragin duten kariek?. Zehaztapen honi esker, izan ere, euskal pentsaera soziolinguistikoan behar baino sarriagotan egin izan denmurrizkeria ondo baino hobeto saihestu baitu Txillardegik.
|
|
|
–
|
Edo
Aita Morlans bestela...
|
|
|
Beraz, irrati kodea definitzeko, esan dezadan aipaturiko elementuak nahastuz edo elkartuz igorleek eta jasotzaileek erabiltzen duten arau sistema dela, irrati mezuak interpretatzeko zein ekoizteko.
|
Edo
, argiago esateko, irrati kodeak finkatzen du mintzoa, musika, isilaldia, zarata eta audio efektuak erabil daitezkeen modua, irrati mezuak adierazkorrak izan daitezen.
|
|
|
nola sor daiteke Estatuaren eta bere kontrolpean dagoen lurraldeko populazioaren arteko lokarria?
|
Edo
beste era batera esanda, nola sortzen da bi instantzia horien arteko identifikazio elementua. Hobasbawn ek Estatuaren gobernuarekin harreman zuzena duela dio; hau da, harreman erregularra sortzen da Estatu nazioarekin, honek dituen ordezkarien bidez (postaria, polizia, eskolako irakaslea, soldaduak?), identifikazio zentrogunea, leialtasunarena barne?
|
|
|
Laburbilduz, nahiz eta agerturiko asmoak eta helburuak materialki gauzatzeko modurik ez izan alde honetatik eskola aparatua eraikitzeko nahia burutzeko ezina egiaztatu behar da, Iraultza Frantsesa hezkuntza sistema nazionalaren sorrerak duen oinarrizko zutabea izan zela esan genezake, hori ahalbidetzeko corpus ideologiko sendoa eraiki zuelarik.
|
Edo
beste era batera esanda, sentimendu abertzalea eta kontzientzia nazionala zirela medio, hezkuntza nazionalari eman zion hasiera. Hala ere, eta lehenago zehaztu dugunez, eraikitze prozesu horrek urte askotako bidea egin behar izan zuen82 Horrela,. Convention, i jarraitu zitzaion Frantziako jaun eta jabe izango zen Napoleon-en garaiak erakutsiko digu lehenagoko asmo haiei sendotasuna emateko borondatea83.
|
|
|
Ez luke zentzurik izango oinarrizko irakaskuntzari heltzeak, etorkizunari begira ematen den aurre pausoa ez bada behintzat, bigarren mailakoarekin lotuko ez balitz; eta gauza bera esan genuke, unibertsitate mailako irakaskuntzari dagokionez.
|
Edo
, beste era batera esanda, ez dago eraikuntzarik edifizio osoa eraikitzeari heltzen ez bazaio.
|
|
|
Hori da gure oilarrak duen dohaina.
|
Edo
zuena, zuzen hitz egin nahi badut.
|
|
|
Eta beno, kontua da gurditxoan sartu nituela konpresok.
|
Edo
hori uste nuen, ze Lahinchera heldu eta motxilak ateratzen hasi ginenean, konturatu nintzen ez zeudela inon. Eta mutilei esan nien dendaren bat bilatzera nindoala Lahinch hartan, eta eurak joateko aterpetxera bien bitartean.
|
|
|
Ginekologoak esan baitzion jaiotzear dauden izakitxoek ederki jasotzen dituztela kanpoko hotsak eta ariketa ezin hobea dela tripa potoloari hitz egitea, frogatuta omen dagoelako etorkizunean haurraren erreflexu psikosomatikoak gehiago garatzen direla.
|
Edo
antzeko zerbait.
|
|
|
Ziurrenik ilusioa, nerabe garunbako batek bere gelako nesken koadernoak atzeko orrialdetik zabaltzen dituen bezalaxe, ea nonbaiten bere izena dagoen idatzirik.
|
Edo
esploradoreak hildako zibilizazio baten aztarnak aurkitzen dituen legetxe. Bai, beharbada azken adibide hori zen bietatik onena.
|
|
|
berea balitz bezala ikustea.
|
Edo
, hobeto esanda, pertsona bat eta bakarra balira bezala ikustea.
|
|
|
Esate baterako azaldu didanean arkitektura ikasketak azken mailan utzi dituela (amaitzeko pare bat asignatura geratzen zitzaizkionean), zertarako eta Londresera joateko aktoresa izateko asmoz.
|
Edo
Los Angeleseko auzo desberdinetan lau mutil lagun dituela, batak bestearen existentzia ezagutzen ez duelarik noski, eta lauren kontura moldatzen duela bere unibertso sentimentala. Gaur batekin eta bihar bestearekin, horrela ibiltzen da Rocío, eta hau dena gutxi balitz, lau horietako birekin hitzartuta dauka ezkontza egun bana.
|
|
|
Azkenean berdin berdin geratu zen hala ere, hasieran bezala.
|
Edo
agian okerrago. Zeren bere izena behin baino ez zuen aipatu Eiderrek idazki osoan zehar, eta berau Rocío García de Mainueta gogoratzean.
|
|
|
Zerutik lurrak teilatuen kolorea hartzen du, edo lakuena, edo mendiena.
|
Edo
ez du kolorerik hartzen, hodeiek lurra estaltzen dutelako, eta azpian geratzen direlako herriak, auzoak, pertsonak. Eta azpian geratzen direlako, baita ere, maitasunak, askatasunezko unetxoak.
|
|
|
Eta erabaki zuen, artean mendeku gosez, Derryko aterpetxean neskatila bat aurkitu behar zuela, Eiderrekin ez baina Rocío García de Mainuetarekin gogoratuta txortan egiteko.
|
Edo
beharbada ez, beharbada Derryn aukeratutako neska ez zen hain zatarra izango, Rocíoren titiekin oroitu behar izateko hazia isurtzeko. Akaso izango zuen nahikoa mami beste ezertan pentsatu beharrik ez izateko.
|
|
|
Hurbildu ahala Riañokoaz oroitu nintzen, bide asfaltatuak uretan nola galtzen ziren.
|
Edo
Ciudad Realeko beste hartaz, zeinen azpian gordetzen zen herriko kale batean egin bainuen lo. Noski, herria agerian geratutako garai lehor batean.
|
|
|
Noski, ez genuen serio hartzen txantxa inozo hura, baina nik ez dakit hainbeste errepikatzearekin Jabik erdi sinetsi ote zuen.
|
Edo
bestela agian pentsatu zuen" koño, ba zergatik ez?", edo beharbada suposatu zuen ez zela hain txantxetakoa eta kanpotik (besteen begiradatik) argiago ikusten zela gure artean existitzen omen zen kimika berezia. Ez dakit nik ze arraio sartu zitzaion buruan, kontua da gau horretan (nahikoa hordituta, esan beharrik ez dago) bere ezpainen artean aurkitu nituela nireak.
|
|
|
umeak ere, antzera, hor ibiltzen dira hankak sudur ingururaino altxatu eta behin eta berriro usaintzen, arnasten duten hatsa gustuko ez duten arren.
|
Edo
horregatik hain justu, gustuko ez dutelako. Berak ere bazekien gogoratzera bultzatzen duen edozerk atzeraka botatzeko moduko hatsa zabaltzen zuela, baina dastatu beharra sentitzen zuen.
|
|
|
Burutik pasatu ere, pasatu zitzaion Eider bezain hilda zegoela bera.
|
Edo
agian gehiago, hilago alegia, zeren Eiderrek behintzat bidaia harekin majo disfrutatu baitzuen (joan baino lehenago ilusioz gainezka zegoen, eta bueltatzean pozez zoratzen), eta bere nahia bete zuen, eta libre izan zen bere gustura edozer egiteko. Eta Txema ez.
|
|
|
Baina denbora batean amets bat baino hagitzez gehiago izan zuan...
|
Edo
ez al dakik ezen jaun Esteban Etxegoien —gure etxeko ardi beltza— eta haren bi anaiak —jaun Eusebio Etxegoein eta jaun Pedro Etxegoien— ezin anaikiroago konpondu zirela, hura protestant zen arren eta bertze biak katoliko, ezkutuan eta isil gordean ibili behar izan gabe?"
|
|
|
—eta, bertze burutakizun batek bekokia zimurrarazten ziola, erran zuen—:
|
Edo
gorde ere, gorde zezakean, zergatik ez, zeren eta etorkizunak, haizeak bezala, alde baterat edo bertzerat egin baitezake, eta atzo gure kontra erabil zitekeena, bihar alde... Urrunagorat joan gabe, desterruan ere ederki ikusi ahal izan zitean gure arbasoek halakorik, zeren, Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako katolikoen eta protestanten arteko liskar atergabeetan, egun bateko zuria biharamuneko beltza izan zitekean...
|
|
|
Zeren hik lur bat irabaziko duk eta mundu osoa irabaziko duk, baina noiz ediren behar duk zer edo zer heure aitaren erreumarentzat...?
|
Edo
, saldaren egiteko nahi ote dituk ene hezurrak, oilo zaharrarenak bezala...?
|
|
|
Burgoskoa zen, baina ez dakit nola zeritzan...
|
Edo
bai... Felipe de Castro y Cabañas ote zen?
|
|
|
Eta odolaren denbora, halatan, bertzea baino luzeago edo laburrago izan daiteke, odolak bere baitan gordetzen dituen sekeretuen arabera.
|
Edo
, ez al dute erraiten, konparazione, ezen Pazkoz urkagai denak garizumaren laburraz dituela penak, nahiz eta garizuma ezin luzeagotzat jotzen den, bertzalde...?
|
|
|
" Baina jaun André brunotarra bada, salatu egin duk, Jainkoaren amoreakatik, zeren bere kulpagatik eta bere hutsagatik bertze anitzek egin baitezakete huts, eta halatan infernurat kondena...
|
Edo
, jaun André maite ote duk Jainkoa bera baino gehiago...?", erraiten zidan boz batek. Eta, adituaren kontra, ene buruko bertze zoko batetik osaba Joanikot itzartzen zitzaidan:
|
|
|
Zeren neguak bizi baininduen eta neguko izotzak urtzen hasi baitzitzaizkidan...
|
Edo
nigar hark, uraren itxurapean eta iduripean, esku ikustezin bat gordetzen ote zuen, zeinak emozione itoen korapiloak laxatzen baitzizkidan bat banaka eta bat bederaka. Eta alkimista jakintsu batena ote zen esku hura, malkoen gazitik bozkarioaren gozorat eraman ninduena, eta kateen mundu hertsitik libertatearen mundu zabalerat...?
|
|
|
Eta dardaraldi haien ondorez edo, Mattin aldatuz joan zen...
|
Edo
, hobeki erranik, bi Mattin ezagutu nituen handik aitzina, haren nortasuna bi partetan partiturik balego bezala: bata zen betikoa, eguzkia bezain distiratsua, harroa eta ausarta, eta bertzea zen guztiz bertzelakoa, uzkurra eta kikila, ilunaldi haiek zetozkionean batik bat.
|
|
|
Guztia anaiaren istripu harekin hasi zen, zalditik erori zenean.
|
Edo
, lehenago, beharbada, aitaren gutizia gutiziatsu harekin, noiz eta jauregirat tigrea ekarri baitzuen, tigre harekin gertatuak frogatuko digunez...
|
|
|
Edo, despit hutsez jaurtiki ote zituen hitz haiek, gogaiturik zegoelako kontu hartaz eta berdin zitzaiolako jada guztia?
|
Edo
, Maddalenek eskatu ote zion hura, zeren eta Maddalenek arauz bizi nahi baitzuen eta zeren Eliza Katolikoa baitzen inguru hartan araua. Edo...
|
|
|
Edo, Maddalenek eskatu ote zion hura, zeren eta Maddalenek arauz bizi nahi baitzuen eta zeren Eliza Katolikoa baitzen inguru hartan araua?
|
Edo
...
|
|
|
—Ohoreaz hitz egiterat etorri haiz etxe honetarat, hihaurk ohorea guztiz galdu duanean...?
|
Edo
, ba ote da munduan desohore handiagorik handiki bat neskame urdanga batekin ezkontzea baino. Hoa hemendik lehenbailehen, bastart ingrat hori, ezpata oraintxe bertan hartzea nahi ez baduk eta azala oihal brodatua baino zulatuago uztea!
|
|
|
uste nuen bezala, amak hartan parte hartu bazuen, zergatik ez zen osaba jauregirat etorri kontuen eskatzerat?
|
Edo
, gauzak, bertzerik gabe, berez joan ote ziren, eta Maddalenek azkeneko mementuan ezezkoa eman ote zion osaba Joanikoti, harreman haietarik etor lekizkiokeen kalteak onurak baino gehiago izan zitezkeela irizten ziolako, edo Jainkoak daki zeren beldur zelako, eta ahalke ote zen osaba, haren ondoren. Eta, nola ura, irakiten duenean, lehertzen den mila burbuiletan, zeinak egin orduko desegiten diren bertze mila burbuila sortzeko, hala lehertzen eta berritzen zitzaizkidan neuri galderak burmuinetan.
|
|
|
Eta lur sendo hura fedearen aieru eta seinale zen, federik gabe ez baitzegoen deus ere eraikitzerik.
|
Edo
, bertzela adierazirik, lur sendo hura behar zuen fedearen katedral hark azpian eta oinarrian, egin bitartean edo egin orduko desegin ez zedin eta zerurat egin baino lehenago lurrerat egin ez zezan. Zure irakaspen hartan, aldiz, lur sendoaz baino areago lur mugikorrez mintzatu zintzaizkigun.
|
|
|
ekaitza duk batez ere, noiz eta aro batetik bertzerat egiten baitu eta noiz eta bide berrien urratzerat abiatzen baita, nola gertatzen den egun. Eta, nola diagonaletarik hobeki adieraz daitezkeen ekaitzaren errealitatea eta ekaitzaren desoreka koadroaren simetri ardatzetarik baino, hala bihur daitezkek diagonalak koadroaren ardatz.
|
Edo
erran zezakeat, bertze hitz batzuetan, ezen pintura zaharrean koadroa bat zela eta beti bat zela, bere osoan ez ezik zati bakoitzean ere; pintura berrian, aldiz, iduri bakoitzak eta zati bakoitzak bere libertatea dik, bere dantza dantzatzen dik, eta koadroaren batasuna elementuen libertate horretan eta dantza horretan aurkitu beharra zagok bertze deusetan baino gehiago, formen libertateak liberta... —eta, bere teoria hura azaldu ondoren, bere ondoreak atera zituen—:
|
|
|
Baina anitzetan erran izan diat, bertzalde, ezen zentzuak engainuaren leihoak direla maiz.
|
Edo
, oroitu Demokritoren hitzak: " Konbentzioa da kolorea, konbentzioa da eztia eta konbentzioa garratza; izan ere, atomoak eta hutsa dira benetan zinezko eta egiazko".
|
|
|
Eta, gauzak hala badira, ez al zaizu iduritzen ezen bertze bi hitz horiekin ere —galtzaile eta garaile—, antzeko zerbait gerta litekeela...?
|
Edo
jada Salamancan erran nizuna erran behar ote dizut berriro, eta oroitarazi behar ote dizut, halatan, nola akabatu zuen gure aitak, bere burua beti garailetzat izan zuenak...?
|
|
|
Zeren hala jaiotzen dena, Jainkoaren garazia garaziatsuari esker jaiotzen da, edo Fortunaren fortunari esker, eta orduan meritua Jainkoarena edo Fortunarena litzateke, ez norberarena.
|
Edo
ez.... Eta, Kristok predikatu zuen talentuen parabolarat etorririk, baldin handiki baten semeak hiru talentu balitu, eta pobre baten semeak bertze hainbertze; eta, baldin handikiaren semearen hiru talentuen fruitua hutsa balitz, zeren alferra baita, eta pobrearen semearen fruitua, aldiz, bertze hiru talentukoa, zeren langilea baita eta trabailuari emana eta isuria; nork luke, halarik ere, meritu handiagorik, merituzko kargu baterako, eta nori emanen liokete, ondorez, kargua:
|
|
|
|
Edo
, erran ote genuke ezen libre izan nahi genukeela, eta, libre izaiteko, hitzak elkarren artean kateatzen eta lotzen ikasten dugula, baina, lotzearen lotzeaz eta kateatzearen kateatzeaz, guhaur lotzen eta kateatzen gaituztela finean, ohartu ere egin gabe usu...?
|
|
|
|
Edo
, frogari froga eratxikitzen diodala, erranen ote didazu nori burura zekiokeen ideia hura, osabari ez bertze nehori, noiz eta entseiatu baitzen esperimentu haren egiterat, lau ahate arrautzaren gainean oilaloka bat ipintzen zuela, haien txitatzeko asmotan, oilalokaren eta ahattoen arteko harremanen studiatzeko gogoz, Villagrandeko dukea Urbiainerat etorri baino egun batzuk lehenago?
|
|
|
—Matematikak dioena, ordea, berez eta halabeharrez gertatzen duk, eta ezin gerta daitekek bertze modu batean, zeren eta matematikak ez dik huts egiten.
|
Edo
ez al dakik matematikak egiten duela filosofia naturala bera ere naturaz gaindiko.... Matematikak huts eginen balu, Jainkoak eginen luke, eta hori ezinezkoa duk...
|
|
|
Jainkoaren hitza dea, arimaren lurretarat eroria eta amets batek eguzki bihurtua?
|
Edo
bat bederak asmatu boz bat dea, bertzerik gabe. Edo bi eguzki direa, bata bihotzean lehertzen dena eta bertzea adimenduan?
|
|
|
Edo bat bederak asmatu boz bat dea, bertzerik gabe?
|
Edo
bi eguzki direa, bata bihotzean lehertzen dena eta bertzea adimenduan. Eta zalantzaz zalantza gabiltzanok, eta ihardesterik gabeko galderak argibide ditugunok, gauaren besoetan itzali hurran den eguzkia horizontean, zer...?
|
|
|
—Aitona, berorrek lehengoan erran zigun eta orain ere erran berri digu ezen erregeordeak ahantzi egin zituela gure arbasoek eginak, baina, jaun Estebanena ulertzen badut ere, zeren protestant izan baitzen, jaun Eusebiorena eta jaun Pedrorena ez...
|
Edo
, ez al ziren, bada, haiek katolikoak izan. Eta ez al digu nehoiz erran, bertzalde, ezen jaun Eusebiok Amaiurretik ihes egitea erdietsi zuela, baina jaun Pedro heroi bat bezala hil zela?
|