|
2000
|
|
|
|
Edo
hurreratu nahiko bazenu
|
|
|
Herri arazoaz txepel eta epel bazebilen EAJ, arazo sozialez ez zen batere arduratzen.
|
Edo
agian interesatzen zitzaion, edozein oligarkiari interesatzen zaion moduan. Eta hori gutxi balitz, herri arazoari zegokionean ere, begiratu besterik ez zegoen zelako tratuetan eta lanetan zebilen.
|
|
|
Hain gertu, hain urrun.
|
Edo
alderantziz, ez zakiat, berdin zaiok."
|
|
|
Akaso bere burua hil dik gizon horrek.
|
Edo
akaso beste norbaitek hil dik, eta ez Goizederrek. Eta Goizederrek hil badu ere, litekeena duk bere burua defenditzeko hil izana, gizona Goizeder bortxatzen hasi delako.
|
|
|
– Hara hor" guda gotzon baltzak", Estepan! –esan nion Lauaxetari, helikopteroei begira–
|
Edo
, tira, berde ilunak bai gutxienez. Guda gotzon txapelokerrak azken beltzean.
|
|
|
Hipotesi bat baino ez da.
|
Edo
kondaira aizun mitomaniakoa, hala esatea nahiago baduzue. Ez zen homosexuala zela esateko giro egokian bizi izan, hori argi dago.
|
|
|
– Bai, bai, nobela ederra egin liteke teoria horretatik abiatuta –esan zuen Jakobek–
|
Edo
baita film bat ere. Lorcari buruz mila nobela, film, saiakera, antzezlan eta perfomance egin da, baita kantak eta diskoak ere, haren alderdi ugari aztertuz, eta horien artean homosexualitatea nahikoa sarri.
|
|
|
Hain gertu, hain urrun.
|
Edo
alderantziz, ez zakiat, berdin zaiok. Baduk haurride bila gertuago jotzen duenik, ETAko gudariengana esate baterako, baina baita askoz urrunago begira jartzen denik ere:
|
|
|
Ezta nahita ere.
|
Edo
, hobeto esanda, nahita ez behintzat.
|
|
|
Zu bezala galduko naiz ni ezerezean, arrastorik utzi gabe.
|
Edo
, tira, agian zu oraindik ere –irri eginarazi zidan bat bateko burutazioak–, zu oraindik ere... Ulertzen didazu, ezta?
|
|
|
Lauaxeta zen barren!
|
Edo
, tira, zehatzago esateko, bere burua Lauaxeta zela esanez aurkeztu zidan iruzurti absurdu hura! Oraingoan gorbata gabe zegoen, baina ez haatik zarpail, ezta hurrik eman ere.
|
|
|
Ez zen egia, beraz, aukeran Lizardi Lauaxeta baino nahiago nuela.
|
Edo
Federico García Lorca. Baita zera ere!
|
|
|
Bilerak amaitua behar zuen.
|
Edo
akaso ez, akaso hantxe ari ziren Lauaxeta, Txiki, Otaegi eta enparauak hizketan artean ere, nire begi eta belarrientzat atzemanezin. Ezin jakin.
|
|
|
Ume bat bezala sentitu zen.
|
Edo
LSD pilula haluzinagarri bat hartu izan balu bezala. Ibilaldi hartan bere belarrietara Gernikan baino are euskara gutxiago sartzeak kezka baten itzala lerrarazi zion, nolanahi ere, arima barreneraino.
|
|
|
Eta hala ere, hitzak hitz, Xanek Henri auzoan ez zela garbi atera zuen.
|
Edo
bazen, guztiarekin, inork ez zekiela, etxe haietako batean. Bere gogoan gelditu ziren bezalakoxe etxeak:
|
|
|
Agian ez zuen Benta Zaharra ezagutzen.
|
Edo
, isil keinu hartaz, Benta Zaharra handik oso urruti zegoela esan gura zuen. Zain zegoen behintzat Xan, gizonak zer esango.
|
|
2001
|
|
|
Martin eder hura ere lanean ari zen, aski goiz.
|
Edo
, izialdurak joa, gorde nahizik ote zebilen?
|
|
|
Piratak, jakina!
|
Edo
txingoak egiten harri xabalekin ur azalean. Ez aspertzen gu!
|
|
|
Xorta erraten genien.
|
Edo
lurretik harturiko xigarro muttur zupatuak, bertzela. Baina hura bezalako puru puskarik, sekula ez!
|
|
|
Orduan tiro bat aditu zuen.
|
Edo
trumoia izan ote zen. Belarriak zorroztu zituen, eta bertze tiro baten soinua harrapatu zuen.
|
|
|
Piramidetik kanpoko guztiak versolari dira.
|
Edo
, okerrago, etsaiak. Bai, piramidetik kanpo daudenak piramidearen aurka matxinatzen badira, etsai bihurtzen dira, eta, hortaz, suntsitu beharrekoak.
|
|
|
Seguruenera jendearen artean ahapekako xurrumurrua hedatuko zen, baina ordurako nire zentzumen sorgortuek isiltasun lodia baino ez zuten aditzen.
|
Edo
agian ez, zeren eta isiltasun larri hartan txalo ozen batzuk entzun bainituen; eta orduan lehengo eskale bizar urdin hura ikusi nuen berriro, txaloka erotu beharrean eta niri bizkarrean txapaka eginez, animatu nahian. Ez dut ondo gogoratzen, baina nire baitarik indar apurrak bildu eta irribarre xaloa eskaini niola uste dut.
|
|
|
Agi danean zakar-ontzi batean zera azaldu zen… argazkia.
|
Edo
, hobeki esanda, argazki baten puskak; argazkia hamaika puskatan txikituta baitzegoen. Komisaldegiko laborategian argazkia berrosatu zutenean, nor azalduko eta Steve jauna!
|
|
2002
|
|
|
Hor daukak, aingeru justiziazale horrek, noren kontra jo hire ezpata.
|
Edo
beste hau –albumaren hurrengo orria bistaratu zuen–, arma trafiko osoa kontrolatzen duena, baina Gobernadorearen oneritziz ari denez libro dabilena, edo beste hau, oso mediku errespetagarria, haurdun gelditzen diren putei abortoa egin ondoren bizitza osorako xantaiatzen dituena, edo beste hau... begira, zezen plazako 7 tendidoan, Bilboaldeko gaizkinik handienak biltzen dira... Zin egiten diat Santosek eta biok egin duguna, baldin eta zerbait txarrik egin dugula pentsatzen baldin baduk, hutsaren hurrengoa izan dela horienarekin konparatuz gero.
|
|
|
– Gehienak hezetasun handiko soto edo bebarruak ziran.
|
Edo
tunelak edo zubien azpian egokitutako tokiak. Akorduan daukat Rodriguez Arias kalekoa.
|
|
|
Ez zuen bestelakorik desio.
|
Edo
beharbada bai. Hura ez zen mendekurako benetako deia, borrokan metro bakar bat ere amore ez emateko erregu negargarria baino.
|
|
|
Eta inork azaldu ez bazion, duda egin barik sinetsiko zuen zirimiria Bizkaiko haizea zela.
|
Edo
agian ez. Marriot Fernando bera baino eszeptikoagoa zen.
|
|
|
Galderrek pentsatu zuen Fernando baten beharrean egon zitekeela.
|
Edo
Angel baten beharrean. Edo Carlos baten beharrean.
|
|
|
Edo Angel baten beharrean.
|
Edo
Carlos baten beharrean. Edo Ben Capon baten beharrean.
|
|
|
Edo Carlos baten beharrean.
|
Edo
Ben Capon baten beharrean.
|
|
|
Jose Urkidi bera zitekeen.
|
Edo
Ben Capon.
|
|
|
– Bere heriotzaz.
|
Edo
Fernandok dioen moduan, idazkia bera duk bere heriotza. Gaixorik zagok, luze gabe hilko duk.
|
|
|
Eztabaidagarria zen behintzat.
|
Edo
lotua, bai, egon zitekeen, heriotzak segatzen baitzuen bizitza edo, bestela esateko, bizitza heriotzan amaitzen baitzen, baina ez zuen uste heriotza bizitzaren parte zenik. Ez zegoen seguru.
|
|
|
Ez dizu jaramonik egin.
|
Edo
ez du ulertu. Hori da betiko zalantza.
|
|
2003
|
|
|
Intsektu hegalari dirdaitsuak, euri tantoak.
|
Edo
ilunpetako perlak, bestela. Une hartan itzuli zen argindarra, ordea, eta piztu egin zen norbait sumatzearekin batera isiotzen den argi automatikoa.
|
|
|
Madarikatu baizik ezin da egin kea.
|
Edo
zurrupatu.
|
|
|
Kafka, Nabokov edo Gidek idatzitako eleberrietako biztanleek egiten duten eran.
|
Edo
, gutxienez, Roth edo Carverren narrazioetakoek bezala jokatu lukeela. Ezin, ordea.
|
|
|
Ez dezaket inor maita.
|
Edo
, bestenaz esanda, denak zaituztet maitatzen. Zu ere bai, Véronique.
|
|
|
Jaione maite izan nuen beste maite ote zaitudan.
|
Edo
gehiago. Bai, maite zaitut.
|
|
|
Existitzen al da desamodioa.
|
Edo
bestela esanda, desamodioa dagoenean ere, amodioa egiazko ote oraindik. Horri esaten al diote besteek amodio.
|
|
|
Berak lortzen ahal zizkiola bildumarako falta zitzaizkion larbak eta euliak.
|
Edo
, behintzat, erakutsiko ziola horretarako bidea. Frantzia osoko euli bildumarik handiena ei dauka hark.
|
|
|
Esan diezaiotela egia hori Katalinari, ondo zahartuta gero ere lan makurra egiten segituko duenari.
|
Edo
nire amari, nire aitari, bizirik irauteak ematen duen lana besterik ezagutzen ez duten guztiei. Leihotik begira jarri, eta ezer ikusi gabe bizirik jarraitzea beste ezelako xederik ez dutenei.
|
|
|
Egun osoa auto barnean kizkurturik, gidariak nola izorratuko.
|
Edo
alkoholemiako frogak egiten. Egin putz hemen.
|
|
|
Ba ote pilularik.
|
Edo
bestelakorik. Arnasa bere lekura itzultzen lagunduko didanik.
|
|
|
Aieteko semaforo batean.
|
Edo
beste nonbait.
|
|
|
Denbora duela hildakoaren heriotza eguna zehazteko.
|
Edo
behintzat, zati guztiak egun berean bota zituzten ala ez erabakitzeko. Lehenengo egin beharrekoa, leizeko baldintzak aztertzea izanen dela eta, ondoren, mikroskopiora itzultzea.
|
|
|
Nik ezagutzen dut halako lekuan halakoxe orbain bitxia daukan emakumea.
|
Edo
zeukana, ez dakit nola esan behar den. Nik ezagutzen dut mahai gainean datzan emakume hori.
|
|
|
Iluntasuna, esaterako.
|
Edo
kobazuloko hozbero konstantea. Eta hango hezetasunik eza.
|
|
|
zapoa erreta edo legatza saltsa berdetan.
|
Edo
txuleta, auskalo nongo idirena.
|
|
|
Ez dakiela parean daukan emakumeak ba ote dakien, gizonari gustatzen zaiola beti bera izatea ehiztaria.
|
Edo
hori hala dela antzeztea. Ez daki Lupek badakien horrelakorik.
|
|
|
Gu arrainak bagara, haiek karramarroak.
|
Edo
alderantziz. Ez gaituk ezpal berekoak.
|
|
|
Mu.
|
Edo
bestenaz, proparoxitono. Superrondo.
|
|
|
Oker ez banaiz, Jaioneren lagunak Oxford Klubean biltzen ziren.
|
Edo
Oxford Kluba deitzen zioten euren elkarteari. Ez dakit segur.
|
|
|
Batek, zertarako nahi zuten gizon horiek argazkia, galdetzen bazuen, zer zen, bada, argazki hori, galdetzen zuen Lupek.
|
Edo
, bestela, nortzuk ziren, bada, gizon horiek. Hark ez baitzekien ezer, hiru gizonekin gertatutakotik.
|
|
|
Izatekotan ere, egun batzuk barru kontatuko dizut gertatutako guztia, bezalako dorpekeria mundutar bat otuko zitzaiola.
|
Edo
, ez zaitez jarri horrela, Véronique maitea. Gehienez ere.
|
|
|
Olagarroen ordez, xabiroiak eztarrian.
|
Edo
arrabioak, edo kobra sugeak. Batek jakin.
|
|
|
Egin dezakegun gauza bakarra, giharrak eta mintzak aztertu eta Polloeko hozkailuaren hotzak akabatu dituen intsektuak zein eskuadratakoak diren ikustea da.
|
Edo
zein intsektuk jarri dituen arrautzak bertan begiratzea. Ezin dugu besterik.
|
|
|
Batean Moskun eta bestean Erroman.
|
Edo
hagitz txarragoa, asmatutako lurraldeetan: Comalan edo Macondon.
|
|
|
Zozoa behar du gizonak.
|
Edo
eroa, bestela. Zu bezalakoa.
|
|
|
Lotan egongo dela.
|
Edo
hilda. Eta berdin berdinak direla horiek biak.
|
|
|
Aurpegi etsietan ikusten zaie hori.
|
Edo
bestela, autopista utzi eta errepide nazionala hartzeko. Baina hor ere berdin.
|
|
|
Irundik Cadizera eta handik honako bueltan.
|
Edo
Paristik Hamburgera. Edo Moskura.
|
|
|
Edo Paristik Hamburgera.
|
Edo
Moskura. Non deskargatu erabaki arte, gora eta behera ibiltzen dituzte, kamioiez eta trenez, trenez eta kamioiez, eta Pasaiara ailegatzen diren ontzietan ere bai, sarritan.
|
|
|
Hondarretan ahitzera hoa.
|
Edo
bestenaz, goitik behera abailan doan harria haiz. Hondoa noiz joko.
|
|
|
–Ez dit ematen zu oso elizkoia zarenik –ziria sartu nahi izan nion–
|
Edo
gudariek bana baino gehiago hartu zituzten, edo Iriondok berak hartu zituen soberan ziren denak, faxistek tabernakulua profanatuko ote zuten beldurrez.
|
|
|
Horrexegatik utzi zituen paper haiek aldare nagusiko harri sakratuaren azpian.
|
Edo
beharbada ez zuen itzultzeko itxaropenik, gerran ez baita inoiz ezer ziur jakiten. Baina bai paperok topatuko zituen norbait izango zelakoan, eta hori bera bezain abertzale jatorra izango zelakoan.
|
|
|
Baina oinak ez.
|
Edo
bai, hankak ondo bildu zituen. Baina armairuan miatzen ari zenak hango atea itxi baino lehen, taka!, luzatu egin zituen.
|
|
|
Baina gure goi agintariek ez zuten gerraren legea konprenitu nahi.
|
Edo
ezin zuten. Edo ez zuten ulertzeak derrigorrez eskatuko zituen erabakiak hartu nahi izan.
|
|
|
Edo ezin zuten.
|
Edo
ez zuten ulertzeak derrigorrez eskatuko zituen erabakiak hartu nahi izan.
|
|
|
Faxista haietako batzuk preso hartu eta trukea proposatu genukeen.
|
Edo
garbitu bestela. Ez genuen egin.
|
|
|
Emakumea han ikusiko nuelakoan.
|
Edo
abisua pasatuko zidatelakoan. Ez bata eta ez bestea.
|
|
|
–Ontzia utzi nuenean harea modukoa nuen ahoan –jarraitu nuen– Kamioietan sartuta, hantxe ziren haiek, gureak ala etsaiarenak, zer ziren ez genekien gizonak.
|
Edo
bestela koldar hutsak ote ziren. Jainko laztana.
|
|
|
Ez nion esan nahi izan Bilbon giroa non zen jakiteko Goi Agintaritza Militarreko batzuei galdetu baino ez zegoela.
|
Edo
Sinbadi bestela. Baina Sinbadena diferentea zen.
|
|
|
Pozik?
|
Edo
lasai behintzat? –galde egin zidan bisitariak, kasik hirurogei urte lehenago Buruk egin zuen bezala.
|
|
|
" Ez, Sinbad eta ihes egindako besteak ez ziren traidoreak izan.
|
Edo
Sinbad ez, behinik behin. Hurrengo urteetan egingo zituen zerbitzuak ziren testigu", pentsatu nuen nire artean.
|
|
|
Esaten zuena laburtzea erraza da.
|
Edo
gaitza, nondik eta zelan begiratzen zitzaion. Hori bisitariak esan zuen.
|
|
|
Horrela bota nion, eta oker ez banago malko batek ezkerreko begi ertzean kanpora ihes egin zion.
|
Edo
eguzkiak engainatu ninduen, beharbada. Beste nonbaitera begiratu nuen.
|
|
|
Izango genuen Citroëna hartzeko astia.
|
Edo
nork zekien neuk bakarrik etorri nuen haren bila, haserretu egingo zitzaidalako. Karpetaren barruan nituen azken paperen berri jakitean.
|
|
|
Zaharraren pausoa gazteagoaren pausoari egokitzea neke izaten da.
|
Edo
bestela, gaztearen pausoa zaharraren pausoari egokitzea bezain gaitz. Bisitariak –izena benetan Bernardo ote zuen duda egin nuen– polito moldatu zuen berea. Eta tarte batean elkarren parean joan ginen, ezer esan barik.
|
|
|
Izan ere halaxe zen orduan, eta halaxeago da orain, urtebete igaro denean.
|
Edo
ahaztu edo bestela nahastu egiten dut ia dena. Salbuespenekin.
|
|
|
–Horrexegatik, beharbada.
|
Edo
beharbada Benjaminek gizona ikusi zuen, bai, baina ez zuen enbarkatu nahi izan. Usaina asmatu zuelako.
|
|
|
Gerran hildako beste bat, Gure Gizona eta Ezezaguna pertsona bat eta bera izanez gero.
|
Edo
hildako beste bi, Gure Gizona eta Ezezaguna bi izan baziren.
|
|
|
Agian horrexegatik tristatu zitzaidan bihotza.
|
Edo
agian han erdi hondoraturik zegoen patruila ontzia ikusteak tristatu ninduen. Faxisten hegazkin erasoaldiren batek kalteturik, hantxe zegoen gure patruila ontzietako bat.
|
|
|
–Nire bulegoan, goizean.
|
Edo
bestela Kasinoan, eguerdian.
|
|
|
Eskertu egin genuen biharamunerako zegoen plana.
|
Edo
kasik. Hara eta hona ibiltzeko Packard kamioi haietako bat jarriko ziguten.
|
|
|
Elenarekin maitemindurik nengoelako, beharbada.
|
Edo
jazoerak eurak durduzagarriak zirelako, hurrean.
|
|
|
–Beharbada –esan zuen bisitariak–
|
Edo
lehenago batean ikusi zenuen metrailadorea kendu egin zuten, eta gero berriro ezarri, arean.
|
|
|
genuen haren babesa, bai.
|
Edo
Damarena bestela. Hondartza aldera jo nuen.
|
|
|
Koñakaren eragina.
|
Edo
nekea.
|
|
|
Gazteegia, Mallonaren hamabigarren arrazoia ulertzeko.
|
Edo
beharbada ez.
|
|
|
Berdin zidan hura zer zen; ertzaina zein artzaina.
|
Edo
pastorea. Begien aurrean neukana gerra denborako dokumentua zen.
|
|
|
Dena nahasten da.
|
Edo
lagun hark esaten zuen moduan, azkenean norberak ez daki Txinan zein diren jeneralen izenak eta zein ibaienak. Bada, niri berdin jazotzen zait, baina Alemaniako hiriekin eta barkuekin.
|
|
|
–Königsberg gurutzontzia zelakoan nago –esan nion–
|
Edo
Leipzig, beharbada.
|
|
|
|
Edo
zeuk nahi duzun bezala hiltzen.
|
|
|
|
Edo
: " Besteen bihotzean dagoena ez da inoiz hilko".
|
|
2004
|
|
|
Harakin, esaterako. "
|
Edo
ni neroni" gurutzatu zitzaion habaila batean," Maria izan eta Mirenen irrikan"; Miren, ezer emanen ez zion emakumea, baina utzitako adikzio bat bezala hortxe izaten zuena. Adikzioa izan balitz sikiera!
|
|
|
Amodio domestikotik ihesi falta zitzaion sugarra?
|
Edo
besterik gabe Iraultza nahi neurri batean ergel batek akuilaturik beste bikote mota bat, beste bizimodu bat saia zezaketela frogatzeko falta zitzaion puska. Ikek berak sinetsitako zerbait, bestalde.
|
|
|
|
Edo
Ezker Abertzaleari.
|
|
|
Sos horiekin familia bat izanen genuen.
|
Edo
hori uste nuen nik. Inuxente halakoa!
|
|
|
|
Edo
hala pentsatzen dugu: ez dakigunaren zuloak
|