2000
|
|
Adibidetzat aipatzen du 65 orrialdeko" Ulysses Itacara heltzea" izenekoan galderen errepetizioak persuasio indar handia.
|
Edo
" Sustraiak han dituenak" izenekoan" nekez uzten du..." eta ezezko esaldien errepikapenak musikalitatea, tonu patxadatsua eta erabakitua ematen diote.
|
|
Auzia beste bat da hemen, nik uste; hain zuzen ere, idazkuntzatik bizi nahi duen euskal idazleak non eta zelan erabili behar duen bere talentua.
|
Edo
beste modu batera esanda, Canok eta bestek erakusten duten bokazio sendoak zein etorkizun duen hedabideetatik kanpo geratuz gero. (Jakin 107)
|
|
Gure zain izoztuen barruan odolak gatzatu gabe dirauela, bizirik, bero, ero".
|
Edo
Joyce: Azpeitia Dublin da, erdi lo beti.
|
|
izan ere, narratzaile autodiegetikoa dena une batean narratzaile estradiegetikoaren lekua betetzen saiatzen baita.
|
Edo
maila estradiegetiko eta intradiegetikoaren aldizkatzea ere izan liteke.
|
2001
|
|
Besteak beste, E. Morinen L´Homme et la mort, P. Ariés en L´homme devant la mort, L´homme et sa destinéé, Terentini ren Il senso della morte, Davis-en Pictures of death, Gayralen Prophylaxie du suicide,... etab. Bestetik, literaturan gai hau ukitu dutenak: Paveseren Il mestiere di vivere, Hernandez-en Los pasos perdidos (gerrako paisaiez); Camus eta Sartreri buruzko erreferentziak (heriotzaren aurrean gizakiek duten pasibotasunaz), etab.
|
Edo
, musi16 Genette, G.: Palimpsestos.
|
|
Sorterritik Deserrira.
|
Edo
hobeto esanda, hautatu den herritik, eta esaldiak badu logika puntua bere adierazpidean, deserriko landetara.
|
2002
|
|
Arrieta, M. A. Mintegi, M. Erzilla...), baina badira bere lehen lana eleberriaren arloan kaleratu duten idazle gazteak ere. Azken hauen artean, Ixiar Rozas (1972) eta Unai Elorriaga (1973) nabarmendu nahiko genituzke, lehenengoaren
|
Edo
zu, edo ni (Erein, 2000) eta bigarrenaren SPrako tranbia (Elkar, 2001) eleberriei guztiz aipagarriak baiteritzegu.
|
|
Rozasena da, halaber, gazteentzako Auskalo Sailean argitara emandako Yako (Erein, 2001) narrazioa, gehiegi maitatzen duen neska baten bidaia iniziatikoa kontatzen duena. Bere lehenengo eleberriak
|
Edo
zu edo ni izenburu iradokitzailea du. Egitura nahiz estilo sendoan garatutako lana dugu.
|
|
Más leve que el viento, Absalón, Ed. Vosa, 1993], 1990eko Kritika Sariaren irabazlea; Juan Luis Zabalaren (1963) eleberrigintza; Ramon Saizarbitoriak 1990eko hamarkadan argitaratutako eleberriak; Yolanda Arrietaren Jostorratza eta haria (1998), edo azken urteotan kaleratu diren zenbait eleberri psikologiko, hala nola, Jokin Muñozen Joan zaretenean (1997); Th.. Bernhardi omenaldia egin nahi dion Manu Erzillaren Ez (1999); Lourdes Oñederraren Eta sugeak emakumeari esan zion (1999) saritua; eta Ixiar Rozasen
|
Edo
zu, edo ni (2000). Segidan, aipatutako eleberriotatik batzuk komentatuko ditugu. a.1) Joxe Austin Arrieta (1949)
|
|
GARIXUMA.
|
Edo
Berrogeikarua. Aldi onetan gagozana ondo dakixue guztijok, nik eztot uste ba laico (lau iko ala lau katu?) edo dalakorik lerro oneik irakurten daguanik.
|
|
Ongi da. eta eidea baten muinkide dena, eidea osoaren ala eideen alde baten kutsudun othe da?
|
Edo
ta, era bi haietaz landa, hirugarren kutsukidetasunen bat ba othe da izan?
|
|
Par. Bainan, neholaz ere, atalak osoaren atal baitira bethiere, bata osoa denez, mugatua izanen da.
|
Edo
, atalak osoaren baithan ez othe dira, agian?
|
|
Eta Sagustan... sasoi baten lentoien lekua.
|
Edo
Zaldu, Kurutzemendi, Saturraran, Arno, Getariako sagua.
|
|
Abertzaliak bere elia maite biar dau.
|
Edo
ta ezta abertzale osua. " Euzkerea eztakijan abertzalia, euzkeldun egingo da.
|
|
|
Edo
ta euzkerea berpiztuko dogu, edo ta barruko ixatia galduko dogu euzkeldun semiok.
|
|
IKITANESEN KANTAK.
|
Edo
beintzat antzekuenak, bai badira, aspaldion gortu alian entzuten doguzanak. Orrelan jarraitu ezkero" azkatasun eguzkija" laster guk amatau be egingo dogu, amatau be, eta ara be ikusi be egin barik.
|
|
Asmoz illunak izatea bada batzuen akatsa.
|
Edo
asmorik ez izatea... Edonok daki Saizarbitoriak euskal idazle GUZTIAK pikotara bota zituana.
|
|
Inoiz josten edo plantxan, eta enparauetan trikota edo paixea egiten eban.
|
Edo
leihotik kalera begira egon.
|
2003
|
|
gizon dalako ta beste barik.
|
Edo
, beste berba eder honegaitik: anaia dogulako.
|
|
geroko batasuna, ez ete dogu lehengo idazleetan?
|
Edo
, behinik behin, batasunerako biderik egokiena ez ete dogu hauxe: geure dialektua ondo ikasi, ta besteena be, gitxienez, ondo ulertu?
|
|
16 Evaristo Bustintza Kirikiño:
|
Edo
geuk edo iñok ez. Euskerearen alde Sarrera eta hautapena:
|
|
|
Edo
beste honenak:
|
|
Baina, zer jazoten da gehienetan, zoritxarrez?
|
Edo
liburu egokirik ez (asko ta asko, agortuta dagoz, eta beste asko, laguntasun barik behintzat, ilun eta latz egiten jakuz irakurteko); edo, salgai egon arren, ikasle askok dirurik ez erosteko, ta, sarritan, asti handirik be ez oso osorik irakurteko. Horretarakoxe egin dot Antologia hau:
|
|
Berba egitea gustetan jat. Gainera neure ideiak argiago ikusten dodaz beste bategaz hitz egiten dodanean.
|
Edo
batek daki, agian berba lodien atzetik barruan hutsik sentitzen nazala ezkutau gura dot.
|
|
Goitik, honen goitik, ez dakit gauzak oker ikusten ez ote diren.
|
Edo
agian hori pentsatzea nahiago ote dut. Baina behin egin nuena orain ezin alda nezake.
|
|
Ba, zerk edo zerk ni barik hasi zariela dinost...
|
Edo
baten bat budista da eta meditazinoa egiteko intsentsua piztu dau
|
|
Idak Unaxen ezkaratza txukuntzen ziharduen.
|
Edo
hobeto esanda, pote bat hemen, bestea han, edalontzi hau goian, hura behean, gauzak lekuz aldatzen, ganorazko zerbait egingo balu bezala. Hartan zegoela, giltzen hotsa sumatu zuen atearen bestaldean, eta nebaren ahotsa etengabeko solasean.
|
|
Hau bai ez zuela espero...
|
Edo
hobeto pentsatuta, zergatik ez, Bibiot izanda?
|
|
Berriro ume izutua zeukan aurrean.
|
Edo
agian ez. Ez zen beharrezkoa umea izatea egoera haren aurrean negar egiteko.
|
|
Baina hil behar badot, halan izango al da, zure ondoan hil gura neuke.
|
Edo
zu sufritzen barriro ikusi baino lehenago.
|
|
Agian berton egingo genuke.
|
Edo
hobeto, amaren ohean...
|
|
Ez ote zen buruan zerabilena?
|
Edo
beraren irudimenak berriro ere urrunegi joan nahi ote zuen. Baina telefono hotsa etorri zen hausnarketok etetera, ikaraldiak bihotza ia bertan gelditzen ziola.
|
|
Zu zaitut beti jagole eta gidaria.
|
Edo
honela izan behar zuen behintzat, arratsaldean, ama joanda gero, dena berak, ez, biek aurreko egunean Unaxek adierazitakoa adierazita, ez zegoen okertzerik honela esanda nahi zuten bezala gertatuz gero. Egun batez irratitik entzuten zen Π L.T.ren" Bihar" abestiari izena aldatu zitzaion, gertakizunak gaur iritsiko ziren eta...
|
2004
|
|
sena haundi, buruhausteak haundi?
|
Edo
beste hau: jakintza asko, atsekabea ere ugari?
|
|
|
Edo
Atanasia.
|
|
16 Evaristo Bustintza Kirikiño:
|
Edo
geuk edo iñok ez. Euskerearen alde Sarrera eta hautapena:
|
2005
|
|
" Zure ernamuinak horrelako estakurua badu.
|
Edo
ilaur egiten duzu, edo haurra zure gain izanen duzu bizi guzian, laguntzarik gabe."
|
|
Nork ez die komunionea emanen ezkondu aintzin elgarrekin bizi diren bi gazteei edo bereizi eta beste norbaitekin ezkondu direnei?
|
Edo
oraino musikariei, baizik eta gazteak bekatuaren bidean ematen dituztela. Nihaurk ehortzia dut Donibane Garazin Beñat Arrozagarai; Fauxtin Bentaberri orkestrakoa.
|
|
Zer eskandalua ez liteke Aita Sainduak apezpiku izendatzen balu pedofilia dela eta auzitan den apez bat, baizik eta ez dela oraino kondenatua!
|
Edo
presondegitik ateraia berri den beste bat, baizik eta bere penitentzia egina duela!
|
|
Haurra nintzelarik behi susara erematen genion Gattutegi ko zezen hark egiten zuen bezala, ikusi behi guziak gainkatzea ote liteke amodioa?
|
Edo
nire auzoko labri zakur kotzoak bezala, bidean kurutzatu ohara guziak gainkatzea?
|
|
Dena den, hona zer idazten duten: " Giristinoen elkarteko hiru lan nagusiak eukaristian oinarritzen dira." 132
|
Edo
: " Zinezko ebanjelizatzearen iturria eta gailurra bezala emana da Bazkoko eukaristia." 133 Edo oraino:
|
|
" Giristinoen elkarteko hiru lan nagusiak eukaristian oinarritzen dira." 132 Edo: " Zinezko ebanjelizatzearen iturria eta gailurra bezala emana da Bazkoko eukaristia." 133
|
Edo
oraino: " Bazko gaua apez batek du zuzentzen, eta haren bidez zauku heldu Jainkoaren hitza." 134
|
|
Artetik errateko, hor ere nahi duenak nahi duena egiten du.
|
Edo
ahal duena. Gure diozesan ez dut behin ere apezen arteko
|
|
Bideko kodea errespetatzea ez duela balio erranen ote duzu, kodea errespetatzen dutenei ere istripuak gertatzen zaizkielakotz?
|
Edo
kodea ez errespetatuz, ez delakotz beti istripurik?
|
|
Bakoitzak nahi duena egiten du.
|
Edo
ahal duena, jasaten dituen presioen arabera.
|
|
Hautua oso sinplea da.
|
Edo
1968an Parisko metroan irakurtu nuen lema gure egiten dugu: " debekatzea debekatua da", hots, bakoitzak nahi duena egiten du, denak haizu, eta ez da sekulan aski polizia, aski juje, aski presondegi izanen.
|
|
|
Edo
bestela Jesusen kode hori onartzen dugu. Badakit.
|
|
16 Evaristo Bustintza Kirikiño:
|
Edo
geuk edo iñok ez. Euskerearen alde Sarrera eta hautapena:
|
|
Lehen zenbat jende ez zen elizan ibiltzen auzoaren erranaren gatik.
|
Edo
ifernuaren beldurrez: mezaren huts egitea ifernuko suaz pagatzen baitzen!
|
|
Noiz ikusi da horrelakorik orain arte gure Euskal Herrian?
|
Edo
arrunt mentsak dira, edo fedea badute, eta ez entrebalekoa gaurko egoeran lotzeko lan horri! Federik ez dela erraten dutenak itsuak dira, nonbaiteko kantziler badira ere.
|
|
Hala nola apostoluek haurrak bortizki urrundu nahi dituztelarik. " Hori ikustearekin Jesus sumindu zen." (Mk 10,14)
|
Edo
eskua eiharra zuen gizon hura larunbatarekin etortzen zaiolarik sendatua izateko: inguruan zeuzkan farisauei" hasarrez behatu zien" (Mk 3,5).
|
|
Gaur egun nork egin litzazke bere Jondoni Paulok efesoarrei emazteaz erraten zituenak: " Emazteak izan daitezela beren senarraren menpeko, senarra emaztearen buru baita." (Ef 5,22)
|
Edo
: " Ez doakio emazteari biltzarrean mintzatzea." (Ko 14,35) Gaur egun Pauloren garaietakoak ez bezalako eliza biltzarretan irakurtzen dute!
|
|
Ezetz diozuet! (...)
|
Edo
Siloeko dorreak erortzean lehertu dituen hemezortzi haiek, beste jerusalemdarrak baino hobendunago zirela uste duzue. Ezetz diozuet!" (Lk 13,2) Sortzez itsu zenaz eztabaida bera zen:
|
|
Ez ote zien Jondoni Paulok berak idatzia Erromako girixtinoei (10,12): " Ez da diferentziarik judu eta greziarren artean."
|
Edo
Kolozokoei (3,11): " Ez da gehiago ez judu, ez greziarrik, ez esklabo, ez librerik." Ez ote zuketen erran behar juduentzat egin lege on hori girixtinoentzat ere bali zela?
|
2007
|
|
historialariarena eta eleberrigilearena, zientzia eta fikzioa.
|
Edo
osterantzean, zientzia eta fikzioaren nahasketa bat egin, baina bi era guztiz desberdinetan kontatuta. Hizkuntza bera ere, nonbait, eztabaidagunea izan da:
|
|
Pinguinoak harro harro pasetan dira zure aurretik, kulunka, bilin bolo, baina harro.
|
Edo
, sikeran, horren antza hartu deutsegu. Uretara sartzeko etxun eta laban egiten dabe.
|
|
Ahaztu egiten jatzuz, benetakoak ez balira lez.
|
Edo
jakin arren, asago ikusten doguz.
|
2008
|
|
Karamelu nahi dozu?
|
Edo
, praketan kaka eindozu?) Ezetz esan ezkero, karameloa erakutsi eta Ez dozu nahi, e. Baietz erantzun ezkero, jakina:
|
|
|
Edo
beste honeek:
|
|
|
Edo
kopla zaharren arrastoko beste hau:
|
|
|
Edo
Mundutik Milloira. Izan be... sorlekutik abiatuta itxaropenez beterik mendien beste aldera joan zan bidaiariak ondo ulertu dau sorlekua bera dala orain mendien beste aldean geratu jakon altxor preziatua.
|
|
|
Edo
|
|
Berbarik ez dabe eitxen baina negar bai.
|
Edo
guk entenditzen ez dogun beste berbeta bat erabiliko dabe igual. Txorixek be zenbat kontu esaten daben, guk ezer ulertu ez arren!
|
|
16 Ebaristo Bustintza Kirikiño:
|
Edo
geuk edo iñok ez. Euskerearen alde
|
|
|
Edo
adar joten jarritako koplatxoa (Jesus Mari Errekanekoak kantetan ebala esango neuke):
|
|
Markinako karmeldarrak gehienetan, baina Arantzazukoak eta jesuitaren bat be bai, igual.
|
Edo
kanpoko abaderen bat.
|
2009
|
|
|
Edo
Bereterretxeren kantorea balada ezagunaren hasierako estrofa:
|
|
Esaterako, zama handiak eroan behar zituztenean, bai plazan saltzeko zein errotara eroateko, guztiz ohikoa izaten zen auzoko batek besteari astoa uztea.
|
Edo
egun berezi batean aparteko garraiorik edo beharrik egin behar bazen, auzoko idi uztarridunek idirik gabekoei laguntzen zieten. Batez ere une gaitzetan, gerra sasoian eta, sufrimenduen aringarri itzela izan ei zen auzokoen arteko laguntasuna.
|
|
Orduko denboretan ez baitzegoen familia plangintzarik gaur ulertzen den eran, behintzat, izaten ziren familiak, euren ondasun urriekin jagon ezin zuten beste seme alaba ekartzen zutenak, eta halakoetan ohitura zen sein jaioberria elizako ateetan uztea.
|
Edo
ostean, Bilbora eroaten zituzten, urire. Ezkontzaz kanpo ekarritako umeen kasuan ere, gauza bera egiten zen:
|
|
Ez ei da sasoi ona ezetariko beharrik egiteko; eta bereziki txarra inauste eta ereite lanetarako.
|
Edo
horrela zen orain bizpahiru hamarkadara arte. Orduan hasi ziren eukaliptoak sartzen, ur bizietan egiten den behar bakarra.
|
|
Pluralean diogu, ermandadeak, Jataben bertan bat baino gehiago egon direlako.
|
Edo
hobeto esanda, jatabearrak suaren aurkako ermandade batean baino gehiagotan eratuta egon izan direlako.
|
|
Esaterako, Andrakako erromeriatik etxera bueltan zetorrela, sorginek bahitu eta bere burua Landatxuetan aurkitu zuen gizonaren kasua aitatu digute.
|
Edo
eta etxerako bidean abade bat segika zeukala, goizeko seietan bere burua Butroiko presan topatu zuen lagunaren kasua. Butroiko gazteluaren atzeko Margaltza mendian agertzen ei ziren sarri, Gatikatik Jatabera gauez joan eta inork zergatik ez dakiela bidean galtzen zirenak.
|
|
Promesaren bat bete barik hiltzen zirenak, arima moduan agertzen zitzaien biziei.
|
Edo
uste hori egon izan da, sikiera, gure lekukoen eta euren aurrekoen artean. Senitartekoei irteten ei zitzaizkien arimak, euren aldeko mezak atera zitzaten.
|
|
Etxean bazkaltzen zutenek, ordurako familia zeukatenek, portaleko iretan egiten zuten siesta.
|
Edo
hori izaten zen ohitura zaharra. Lekukoen arabera, aita izaten zen ohiturari eusten ziona, baina ira artean kapar asko zegoela eta amaitu ei zen ekandua.
|
|
Ataunetakoa izan ohi zen soinularia.
|
Edo
hori da, sikiera, lekukoek maitasun handiz gogoratzen dutena. Zahar eta gazte, armako du nahaste izaten ei zen bere ohiko esaldia.
|
|
Horretara, ardiak etxean jetzi egiten dituzte, Jatara igotzen ibili barik.
|
Edo
igo behar baldin bazuten ere, egun apur batzuk baino ez ziren izaten. San Juanetatik gutxira ardiak jezteari uzten zaio eta.
|
|
Umeen mahaitik nagusienera igarotzeko ez du ematen arau zehatzik zegoenik.
|
Edo
ez behintzat azken mendeetako egitura sozialaren barruan. Baina jaunartzea egitea edo fraka luzeak ipintzea kontuan hartzeko aldaketak ziren.
|
|
Ez zen etxeetan egiten, okinak ekartzen zuen.
|
Edo
hobeto esanda, okinak Jatabera ekartzen zuen ogia eta bertan herriko gazte bi ibiltzen ziren astoz ogia banatzen. Asteintzako bidegurutzera heltzen zirenean batek Gatikarantz egiten zuen eta besteak Billelabasorantz.
|
|
Beraz, atari edo portalea hego ekialdera begira egoten da gehienetan.
|
Edo
behintzat, norabide bi horiek osatzen duten angeluaren barruan.
|
|
Adibiderako, aipa ditzagun Mungiako Markaida auzoko Arene eta Gortezarre etxeak, elizaz Jatabe direnak.
|
Edo
eta lurrez Jatabe izanda elizaz Lemoiz diren Goieta, Basordaportu edo Marutxeaga auzoko etxeak.
|
|
Eta gaurkoz, besterik ez.
|
Edo
hobeto esateko, bai: on degizula nire irudimenak horniduriko ipuinok.
|
|
Ostikadaka atea apurtu?
|
Edo
, eta eskilaren bat nonondik zuzenduta, teilatutik kortara sartu. Gogorakizun biok etorri jataazan burura...
|
|
Eta ea, gero, zeuek izan zarien lapurtxuok?
|
Edo
, beharbada, neu. Holakorik balitz, horraitino!...
|
|
Baina gure Errufino ez zan, antza, eretxi bardinekoa.
|
Edo
... beharbada bai! Bai, demontres!
|
|
Ala lapurren bat?
|
Edo
, beharbada, garbitokiko arimaren batzuk?...
|
|
16 Ebaristo Bustintza Kirikiño:
|
Edo
geuk edo iñok ez. Euskerearen alde
|
2011
|
|
|
Edo
Pascale Casanovarenak:
|
|
Era berean, itzulpena literatur baliabideak jasotzeko modua da, adibidez, testu unibertsalak hizkuntza menderatu eta literatura lander batera ekartzea.
|
Edo
kapital literario zentralaren aberastasun iturria zein literatur unibertsoko zentroan dauden lanak zabaltzeko bidea.
|
|
Aulan illuntasunien, da aulan seoser deko...
|
Edo
noberak artun itxurie edo... Olantxe kargias, olantxe makurrien, argidxau de illunau".
|
|
Gorpua garbitu eta janztea andrazkoen zeregina izaten zan gehienetan.
|
Edo
etxeko edo auzoko andraren bat egoten zan usadioz ardura hori hartzen ebana. Etxe moltso bakotxean pertsona bakar batek garbitzen ebazan gorpuak.
|
|
Basora orduan marti inguruan?
|
Edo
beluau iguel, aprillen... Eta gero urridxen aaridxe edo eukitxe (n) saun umetuteko, da ordun buelta asko yakitten, errebañue an badau edo...
|
|
Azken galdera: " Baieztau egin gura dozu ala zuzendu edo kendu egin gura dozu?"
|
Edo
ez naz gogoratzen beste honetara jarrita egoan: " Barriro be egingo zeunke?" Itaun honi be danok, aho batez:
|
|
Zelako antzerki irakaslea ete nintzan, ba?
|
Edo
zelakoa ete zan Landibarko Blanki Ibarzabal?
|
|
Jose Lasuen izan balitz be...!
|
Edo
Felix Gallastegi. Honek, berak zuzenean edo bere zuzendaritzapean, guk baimena pozik emoten geuntsala, orduan bere parrokia izan ez arren, bere herrikoak ziralako, preminea euken baseleiza danak konpondu eta egoki itxi ebazan urte batzuetan zehar.
|
2012
|
|
Gure soloan sugoirik ez, ta badago bere erre daitez.
|
Edo
beste honako hau: San Juan gabillean, denpora ederrean, zapoak eta sugoiak erre, eta artoak eta gariak gorde.
|
2013
|
|
|
Edo
nola arindu arimaren sufrimenduak bertsoen bidez
|
|
" San Andresko elurra, neguaren abiadura" urtea negua eta uda, bi urtarotan bakarrik banatzen dituen eguraldi egutegiaren erakusle dugu.
|
Edo
beste hau: " San Andres, entremes, goizean azaroa ta arratsean ez".
|
2015
|
|
Handik hil batzutara, berriz, hara non El Paísen bere erreportaia ideologikoetarik batetan nik ez esan ez pentsatzen nituen topiko batzu neuk esanak legez irakurri behar ditudan.
|
Edo
ez zidan ulertu edo putaseme bat da, pentsatu nuen ernegaturik.
|
|
Testua, haatik, Iturralderena da, eta horrek aditzera ematen digu ze punturaino izan zuten Potteko kide aktiboenek hainbat elementu komun haien heziketa eta garapen literarioan.
|
Edo
beste modu batera esanda, ze garrantzitsua izan zen beren arteko elkarreragina giro literario antzeko samar bat (umore beltza, Borges, itsasoa, ziutatea...) osatzeko, nahiz eta gerora bakoitzak bere bidea egingo zuen. Azkeneko sormenezko testua hiru ipuinek osatzen dute, hirurak Jon Casenavek idatziak.
|
|
(2004) esango lukeen moduan arte izatetik kultura izatera igarotzea99
|
Edo
are lehenago, Tinianov ek dominantearen teorian (1980) erakutsiko zuen moduan artelanen inguruan, ezaugarri subordinatuak konstruktibo izatera iristea aski gauza normala da artearen esparruan. Aspektu dinamiko hori hartzen dute aintzat teoria sistemikoek, literatur sistema aldagarria delako, eta hala, ez da kontraesankorra Atxaga momentu jakin batean euskal literatur (proto) sistemaren ertzetan kokatu izana eta egun, ordea, erdigunean egotea.
|