|
2000
|
|
|
Zer zela-eta? Ezin
|
zuelako
hitz egin, gor mutu zelako. Baina ez al dugu, ordea, orain minutu batzuk esan emakume honek sekulako trebezia zuela baieztapen apodiktikoak jaulkitzeko?
|
|
|
Anton izeneko kankailutako batek goazen esan, eta moila aldera abiatu ginen. Ez
|
genuen
hitzik esan Kandidoren etxe aurrera iritsi ginen arte.
|
|
|
" Borondateak, benetako bihotz isurtze denean, ez du neurririk". Sarritan entzunak
|
nituen
hitz horiek. Iraileko euri berriak lur guztia itxuraz aldatzen duenean, badakigu zein neurri duen atsekabeak.
|
|
|
Etxean elkarrekin egun batzuk igarotzea aski argigarria egin zait aukera horren eroaz jabetzeko. Ni bakarrik zurekin ezkonduko nintzateke esan ditu nik entzun nahi
|
nituen
hitzak. Neure burua norbaiten alboan zahartzen imajinatzen hasiz gero, hori zu zara, zu beste inor ez.
|
|
|
Gauza intimoekin jarraituz, nekez imajina dezake inork Dabidek zein gustukoa duen txiza komunontzian eserita egitea... Egia da etxe barnean gure txepel  keria ezin argiago azaltzen dela, baina egia da, halaber, beste umore mota bat, beste bihurrikeria puntu bat ere askatzen dugula beharbada hori guztia ongien jaso  tzen
|
duen
hitza konplizitatea da, eta hori etxean uzten dugula kalerako atea zeharkatzen dugun une beretik. Nahi bezain ongi azaltzen ez dakidan hori guztia oroitu eta pentsatu dut Adela eta Luis komunetik irten eta, azken honek, belarrira honela xuxurlatu didan arte:
|
|
2001
|
|
|
Objektuek eta pertsonek ihes egiten diote, eta bere begien aurrean basamortu gorri bat uzten. Eta hitzak entzuten ditu, ulertu ezin
|
dituen
hitz eta keinu urrutikoak, haizeak higienikoki irensten dituen laborrizko hitzak. Gizonak aurrera darrai, ezin baitu inolaz ere martxa eten.
|
|
|
Orduantxe jo zituen begiz hegazkin urrunak, tankeak, soldadu ilaran jarriak domina ezezagun eta dizdizariak zintzilik zekartzatela, hurbil, oso hurbil; orduantxe entzun zituen ulertu ez
|
zituen
hitzak eta oihuak, baina nola hala argitu zituenak eta gustatu ez zi  tzaizkionak; orduantxe ikusi zituen ardoz eta gorrotoz odoleztaturiko begiradak. Buelta erdia eman, eta etxerako bidea hartu zuen.
|
|
|
Eta artzain ikazkinak utzirik nire antzeko erdi ikasietara baldin bagatoz, nabari da zer gertatzen zaigun, behin eta berriro: hitz eskasean aurkitzen garela sail askotan eta, okerrago dena, Â hitzak
|
ditugunean
hitz horiek ez daudela erdarazkoak bezain zehazkiro mugatuak. Eta, nire ustez, zehaztasunak balio du argitasunak eta garbitasunak adina gai horietan.
|
|
|
Garbitasuna behar genuen, garbitasuna baino balio garaiagorik ez balego bezala. Menderen mende ahotan erabiliak gozoz eta zaporez bete
|
zituen
hitzak baztertu eta arbuiatu genituen, horien lekuan, zerbait ipintzen genuenean, ez kolorerik ez usainik ez zuten berrikeriak ipintzen genituela.
|
|
|
 Noraezekoa izan zen haize aldaketa hori, noraezeko bultzadek eragina.  Gurean, ordea, ez dira berez hazi, normaltasun batean behar zuketenez, Euskal Herri osoari begira, jendeak âjende arruntak eta ez hain arruntakâ ez
|
baitu
hitzik atera, mintzatzea ukatu zaiolako, bai zuzenean eta bai  zehar bidez ere. Madril aldekoen gogo gaiztoa aski ez genuelarik, etxekoek  sortu digute nahikoa traba, eragozpen eta nahaspila.
|
|
|
Hemen, inguru hauetan, ordea, eta hona eragozpena, noraezeko
|
dugu
hitzek, hizkuntzaz haraindi usuenik, berezko duten xedea gogoan hartu eta edukitzea.
|
|
|
Nahiago nuke, nolanahi ere, hitzaurre modukoren bat sartu ararteko gisa, orain etxateilapean
|
ditugun
hitzen hizpideek izan baitute aitzinsolas luze zabalik arestiko eta aspaldiko atarian. Komeni litzaigukeelakoan, agian, gure atergabeko lan deslana egin desegiteari begiralditxo bat eskaintzea, ea noizbait norenbaitek bukatua ikus dezakeen.
|
|
|
¡ Como hay Dios!? Ez dakitelako euskarazkoa noiz eta nola erabiltzen den; euskarazkoak zer esan nahi
|
duen
hitzez hitz.
|
|
|
Horixe baita, nik uste, gure kasua. Coseriuk" nomenklatura" deritzana aurren dugula eta egunoroko hiztegia (funtsezkoa, arruntena, usuena, premiazkoena) gero eta atzerago, galtzen ari baikara mingain muturrean izan behar
|
genituzkeen
hitz eta esaeren prestasuna, amildegira joan gaitezke. Ezin konponduzko matxurak sortzen eta gehitzen ari gara, gutxieneko kontuan.
|
|
|
" Goi gorengo  irakurgaia, berebizikoa, aparta, txanbelina"? Zer balio
|
dute
hitzetik hor  tzera barreiatzen ari garen hutsaren hurrengo hitz merke horiek?
|
|
|
ez ditu hitzak menderatu, hitzekin borroka bizian ari da. Ez
|
baititu
hitz politak apainkiro elkartu nahi belarrien gozorako, hitz horien bidez adierazi baino arimaren zoko ilunetan ezkutatzen diren joera eta burutapen iheskorrak. Ez baita, batez ere, inoren oihar  tzun, ez baita besteren ahoz ari, bere baitaren baitatik baizik.
|
|
|
ageri zaigu burutik burura eta ez dira zeharo parcus eta infrequens hor ipini  behar
|
genituzkeen
hitzak. Leturiak ongi ezagutu zuen neskatxa batenganako maitasun berorik ere ez zaio ernatzen.
|
|
|
b) Inondikako hitzak (esaerak, etc.) erabiltzeaz gainera, eskubide osoa
|
dugu
hitz horien zentzua eta adiera ahal adina hedatzeko eta zabal  tzeko, testuinguru berriak aukeratuaz. Horrela jokatuz gero, ez du inongo euskaldunek harritzeko eta espantuz agertzeko eskubiderik.
|
|
|
Aski
|
dugu
hitz bitan bake ondokoak gogoratzea. 1876an agertzen dira dagoeneko moldez Hermilio Oloriz eta Arturo Campion; 1877an, Becerro de Bengoa.
|
|
|
Txillida mundu zabaleko seme dugu. Darabilen hizkuntzak ez
|
du
hitzen premiarik, aditzera eman nahi lukeena ez baitu inongo hitzek emango aditzera. Eta hitzak ezinbestean bereizgarri gertatzen direnez gero, bada, edozeinentzat, judu nahiz jentilentzat, mintza daiteke eta hala mintzatu da, mintzatu ere.
|
|
|
Begien bistan dago, bada, ez zuela Arestik, lehenbiziko hartan bederen, gehiegizko debeku, oztopo eta eragozpenik aurkitu orduko" jauntxoengandik". Zer zen, gainera, hain mingarririk haren iritzietan (ez hark maiz edo maizegi egotzi ohi
|
zituen
hitz latzetan), jendea, nahiz minbera izan, horrenbestetaraino asalda zedin. Eztabaida sorburu izan zitekeen iritzi horien funtsa ez dut nik beste zenbaitek ikusten duen auzian aurkitzen.
|
|
|
Ene ustez, behiala esan nuenez28, honen" Eusko bidaztiarena" izan da gaurdaino gure artean egin den hizkuntz egitamurik osoena, eta irakurri ere dut nonbait honi buruz ironiazko idazlanik. Â Nire hartan jarraitzen dut hala ere: hitz hegodunena29 gorabehera, Â hortxe
|
ditugu
hitzez hitz ondoan opa diren helburu eta jomugok. Ez daude, noski, bitartekoak; bideak, ordea, iritsi nahi ditugun helburuoi egokitu  zaizkie.
|
|
2002
|
|
|
Hori
|
duk
hitz egitea! Eta orain zaharrak esaten dik hobe dugula lehenbailehen jaiki eta astiro astiro autora bidean jartzea esan nion, agintariarena eginez.
|
|
|
Salaketa, abokatua... Ez dakit zer
|
duten
hitzok, baina aztoratu egin naute. Nekez kontzentra naiteke aitaren hitzetan.
|
|
|
Hasperen laburra irteten zait. " Mesedez, ez al
|
duzue
hitz egiteko beste ezer!". Nire pentsamendua entzun dutela ematen du, gauean Portuko festetan izango den kontzertuaz hitz egitera pasatu baitira bat batean.
|
|
|
Aitak telefonoan segitzen du. Mantel pergamu kolorean frantses antzinakoak behar
|
duten
hitz eta espresio batzuk daude, letra berde estilizatuz idatziak elkarren segidan. Esertzen naiz eta nire platera apartatzen dut pixka bat.
|
|
|
Elkarrekin daude? Hori da esaten duguna, nahiz baieztapen hori alderdi aniztuna den alde anitzekoa esan nahi
|
dut
hitz honekin, eta abertzaletasunaren eta euskaltzaletasunaren arteko harremanak aski nahasiak diren. Batetik, ez dut uste zalantzan jar daitekeen esatea, oro har, abertzaleek hurbilago sentitzen dutela euskara abertzale ez direnek baino.
|
|
|
Lekukotasunetan ez da parekatzerik. Gero, berea ez zuen norbaiti bururatu zitzaion" ohizko" rekin hastea eta, ikusten dudanez, Atxagak ere segitu zion, antza, berak ere kanpotik ikasia
|
baitzuen
hitza. Beraz, alde batean zegoen tradizio osoa, bestean dozena erdi horiek, tartean Euskaltzaindia, eta aldamenean Bernardo, denak" sukaldetxotara" ari ote garen, bere buruarekin hatz egiten.
|
|
2003
|
|
|
Kamioiari emana zioten, baina trenari... Kepak, baina, ez
|
zuen
hitz erditxorik esan eta trenari begirik kendu gabe egon zen, harria baino isilago.
|
|
|
Juan Tomas, esate baterako, Santanatan Txakurtxulon lehen musua eman zidana (Martin zenak ez ahal
|
ditu
hitz hauek entzungo), oraindik lerden eta tente dago, benetako mutilzahar. Eta etxepetik pasatzen den guzti guztietan begiratzen du nire miradore aldera.
|
|
2005
|
|
|
Hala ere, ez zuen etsi; niri ez etsitzeko eskatzen zidan bezala, berak ere eutsi egiten zion ahaleginari; belarri fina baitzuen, azkar jarri zen ahoskerarik aldrebesenak ere ulertzera, eta, azkenean, jende guztiarekin aise mintzatzeko gauza zen. Haurroi grazia handia egiten zigun Adelaren gure hizkuntza mintzatzeko moduak, ez zuen-eta batere antzik Andaluziatik eta Extremaduratik iritsitako etorkinen umeek
|
zuten
hitz egiteko erarekin; ez zuen antzik, halaber, urtero txatarra, traste zaharrak eta artilezko lastairak erostera igotzen ziren ijitoek egiten zuten euskararekin ere. Adelaren doinua bakarra zen, berezia.
|
|
|
–Hik ez
|
duk
hitz egiteko ere eskubiderik, espainolista zerria! Zuen erruz gaudek honela!
|
|
|
Nahi
|
dut
hitz hauek ustel daitezen
|
|
2006
|
|
|
Negar egin berri zuenaren itxurakoak. Ez
|
genuen
hitz erdirik esan Kali eta Leon aurkitu genituen arte.
|
|
|
–Ezin
|
dut
hitz egin. Korapilo handi bat daukat barruan.
|
|
|
Beharbada maizago sartu nuke lehenengo oroimen horretan. Asierrekin egin behar
|
dut
hitz, ea zer jaso dudan amarengandik eta zer aitarengandik. Interesgarria.
|
|
|
Zorrotza al haiz?, galdetu zidan. Itxura patxadatsuaren justu aurkakoa
|
zuen
hitz egiteko modua: larderiatsua, piperra.
|
|
|
Nik une hartan ulertu ez
|
nituen
hitz misteriotsu horien ondoren, isiltasun ia erabatekoan murgildu zen Umberto. Ez zuen ezer esaten eta nik ez nekien zer egiten nuen han, liburu haien guztien artean hautsa bera baino ezgaiago.
|
|
|
Ez ziren nik espero
|
nituen
hitzak. Tematuta segitzen zuen ikazkinarekin, hura balitz bezala gure arteko arazo nagusia.
|
|
|
Billar aretoan sartu ginen. Ez
|
genuen
hitz erdirik esan Marcki eman zion jipoiaz. Ez orduan eta ez inoiz.
|
|
|
Elsbeth minduko ez
|
zuten
hitz zuhurren bila ibili nintzen pixka batez:
|
|
|
Gero, goitik behera aztertu ninduen begiradarekin. Ez
|
baitzuen
hitzik esaten, nire agiriak galtzarbetik atera eta eman egin nizkion. Hartu zituen, baina ez zien begiratu:
|
|
|
Desen  kusaren bat, kortesiazko zerbait. Esan beharreko hitzei bueltak eman eta gero, atzera egiten nuen, buruan
|
nituen
hitz zehatzek behin ahora iritsitakoan zehaztasuna galduko zuten beldurrez.
|
|
|
Inoiz ez
|
du
hitz bihurtu bizitza osoan sentitu izan duena. Behin ere ez du esan aspaldian noiznahi agertzen zaion pentsamendua.
|
|
|
Bazkaltzen eman zidaten. Bete
|
zuten
hitza. Eta horri esker jarraitu nuen ikastolan.
|
|
|
Nahi
|
dugu
hitz eta jolas,
|
|
|
Euskaraz nahi
|
dugu
hitz eta jolas dio kantak, esaterako. Bai.
|
|
|
Hain sinplea zen, eta hainbeste kosta zaigu asmatzea. Diskurtsoa
|
dugu
hitz magikoa. Barkatu berriz, DISKURTSOA.
|
|
|
a. Lasaigarri moduan, antzeko soinua
|
duen
hitzen bat erabili: " ofizina"," ofizioa"," afizioa"...
|
|
2007
|
|
|
Lisak ez
|
zuen
hitz egiteko gogorik. Eguzkia Igeldoren atzean mantso mantso ahulduz ikusten zuen.
|
|
|
Harridurak tokia kendu zion izuari bere begi bakarrean. Ez
|
zuen
hitzik esaten, baina buruarekin ezetz eta ezetz egiten zuen.
|
|
|
Lisa txina bat txikitzen ari zen. Bokilla ahoan
|
zuela
hitz egiten zuen:
|
|
|
Itsaso handi bat... , begi bakarra zabal zabalik
|
zuela
hitz egiten zuen?. Haizeak jotzen duenean itsaskirria sortzen du, sssshhhh!, eta olatutxoak harrotu.
|
|
2008
|
|
|
âEsan nizun moduan, Londresko kontu hori, momentuz behintzat, ez dago nire esku. Beraiek
|
dute
hitza lehenik, eta orain  dik gauza asko daude lotzeko. Badirudi aukera asko daudela hango lanpostua niri eskaintzeko, baina ez da erabakiko egun batetik bestera.
|
|
|
Arkitektoa zen. Ez
|
zuen
hitz askorik egiten, baina nire alemana ere ez zen elkarrizketa konplexuak edukitzeko modukoa. Konpainia atsegina zen, dena den.
|
|
|
Idatzi nuen: " Sagranek ia ez
|
du
hitzik egiten, burusoila da, beste planeta batean bizi dela dirudi eta miniaturazko objektu batzuk erabiliz ere jo dezake bateria". Jeffi buruz idatzi nuen Brooklynen jaioa zela eta aitak zapata denda bat zuela New Yorkeko auzo hartan.
|
|
|
Ellen O. Connor. Eite bizia, baina ez
|
du
hitz bat alferrik botatzen; apenas erantzun die lehenengo eguneko galderei. Ezin jakin zer pasatzen den bere burutik.
|
|
|
Berehala nabaritzen zitzaion, ordea, ez zela ikasia. Hamalau urterekin utzi zuen eskola, eta jario handiko hizketa modua baldin bazuen ere, sarritan esaldiak bukatu gabe uzten zituen, edo esan nahi zuena esantzat ematen zuen, edo ez
|
zituen
hitzak behar bezala ahoskatzen eta hainbat hitzen silabak nahasten zituen. Hala ere, zehaztasuna bilatzen zuen, ez zitzaion ez zenik esatea gustatzen, ezta lagunarteko txantxa giroan ere.
|
|
|
Uda batez, oporrengatik herria erdi hustu zela baliatuz, negozioa egun batzuetarako itxi eta, Valladolideko errepidetik barrena, Tomasek Galiziara eraman ninduen. Ez
|
genuen
hitz askorik egin bidean, orduak eta orduak ematen genituen elkarri ezer esan gabe, baina momentu batean esku bat jarri zidan belaunean eta esan zidan asko maite ninduela, zuregatik ez balitz!, atera zitzaion, eta ez zuen gehiago erantsi, baina nik gogotik eskertu nizkion hitzok, nirekin zuen zorra aitortzen ari zitzaidan, eta ni pozik, oso pozik, eta Allariza iritsi ginenean, hoteltxo polit bate... esan zidan barrezka, eta niri ere karkailatxoa atera zitzaidan afaritakoak botatzeari utzi gabe, Tomasek harrerara deitu zuen kamamila bat eskatzeko, ez naiz gau hartako beste ezertaz gogoratzen, biharamunean Baionara abiatu ginen, itsasoa ikustera, ni pozez zoratzen nengoen Tomas pozik ikusten nuelako, eta autoan zer esango, eta, gaur ez dituzu zanburiñak eskatuko, ezta?, eta nik ezin barre egin sekulako orratzak neuzkan-eta buruan, Baionara iritsi ginen, hotela hondartzaren parez pare zegoen, eta Tomasek argazki bat ateratzeko eskatu zion han hurbil polaroid batekin erretratuak ateratzen ari zen gizon bati, Tomasek eskupeko polita eman zion argazkiagatik eta gizona kontentu, gu ere bai, gero tabernaz taberna ibili ginen Baionako kaleetan, alkohola usaintze hutsak botalarria eragiten zidan niri, baina Tomasek gogotik edan zuen egun osoan, eta hotelera itzuli ginenean harrerara joan zen, igotzeko xanpaina gure gelara, eta Tomasi gustatu ez zitzaion zerbait esango nion nik harrerako neskaren aurrean, ez dut gogoan zer, nahikoa edan zuela edo horrelakoren bat, baina kontua da alaitasunetik petralkeriara pasatu zela kolpean, eta gelako atea itxi bezain laster ukabila jaso eta sekulako ukabilkada eman zidan aho betean, zer haiz ba puta zahar ostia, hik ez dun erremediorik, beti izango haiz puta zorritsu bat, horixe esan zidan, eta ni ahoa odoletan nuela nengoen, begira nola utzi zidan ahoa, begira beza berorrek nazka ematen ez badio, hemen falta zaizkidan hortzak orduan galdutakoak dira...
|
|
|
Ezpainak dardaraka
|
zituen
hitzok esan zituenean, eta ez zuen ezer gehiago erantsi Tomasi buruz. Atsoaz, ordea, bai.
|
|
|
uste
|
zuen
hitzak
|
|
|
(Gainera, odol hiztunak txit hurbil
|
du
hitz odoldua).
|
|
|
batzuekin.] Gauza ilun nahasiak esplikazio baten premian daudela dirudi. Esplikatu, adierazi, argitu, azaldu... edo, nere belarriek maiteenik
|
duten
hitza erabiliaz, xehatu edo xehakatu; hots, txikitu, desegin, hautsaren eta errautsaren pare bihurtu.
|
|
|
[Intelektual serio baten autobiografia ezkututik.]" Txikitan motela nintzen; totela nintzen; tristea nintzen. Ez nion antzik ematen ezeri, baina inork ez bezalako markatzaile fuksia bat neukan eta harekin
|
nituen
hitzak inguratzen liburuetan eta paperetan. (...) Orain hitz fuksiatuz dut neure arrazoia agertzen".
|
|
|
Baliteke giza-irudipen hutsa izatea, baina animalien artean ere sumatzen dut nik arrazoia eduki beharra; ustez arrazoia galdutako eroen artean, berriz, zer esanik ez. Edukitzezko arrazoiak ez
|
du
hitzaren, arrazoi sanoaren eta deusen beharrik. Zibilizazio arrazoijabearen berririk ez banu, arrazoia eduki behar hori basatasun arrazoigabetik datorrela esango nuke.
|
|
|
Psikomotrizitate arazoak, haur estresatuak eta hiperraktiboak, burua balantzaka etengabe mugi  tzen duten haurrak, hortzak kirrinkatzen dituzten haurrak âbruxismoaâ, tratu txarrak, maitasunik gabeko haurrak, arrazakeria... Psikologo hark nik adopzioarekin lotzen ez
|
nituen
hitz asko mahairatu zituen, balizko arazoen zerrenda amaigabea. " Ez du zertan baina gerta daiteke eta horrelakoak gertatzen dira".
|
|
2009
|
|
|
Kostata, ematen baitzuen haren ezpainek ezin
|
zutela
hitzik ebaki, Dariok erantzun zion:
|
|
|
Inoiz ez zuen hain gertu izan Wardesena bezalako emakume bat. Inoiz ez
|
zuen
hitz egin haren antzeko inorekin. Nola agurtuko zuen?
|
|
|
Poliki hitz egiten zuen, gelditu eta nekez hartzen zuen arnasa. Ez
|
zuen
hitzik aurkitzen bere harridura, bere mira adierazteko, han irudikatzen baitzituen familia haiek sehaska baten inguruan bilduta, bizitza osoan zehar gauero gauero erabiliaren erabiliaz maiztutako maindire haiek, maindire haiexekin egiten baitzituzten jaioberriarentzako brusak eta fardelak.
|
|
|
Edo agian ez. Edonola ere, esan ez
|
zituen
hitzekin eskerrak eman zizkion agureari. Esan ezin zirenekin.
|
|
|
...atxurik egiteko, beldurra ematen didazu, baina ez naiz isilduko, gehiegi isildu dut, buru kamutseko dislexiko gaixo honek bere erara bizi nahi du, ez naiz esker txarrekoa, ez, badakit zuei guztioi esker landu dudala adimena, baina laguntza horren ordainetan atxilo hartu nauzue, ni neu izan besterik ez dut nahi, Lidia, Lidia, ez du gurekin hitz egin nahi, ahizpak ez digu uzten deitzen ere, berak ez
|
du
hitzik egiten, mutu dago, ia ez du mugitzen ahorik, jateko juxtu juxtu, ospitalean erizain dabilen ikasle ohi batek esan dit, begirada galduarekin ematen ditu orduak, Lidia, zergatik ez zara zeu ere istripuan hil, Lidia, bizian hila.
|
|
|
ez
|
duten
hitzak. Izan ditugu Peloponesoko gerrak, Kartagokoak
|
|
|
Lehen eginkizunean, erabiltzeko aukerak sortzerakoan alegia, zeresan eta zeregin handia dute legeek, plangintzek eta herri erakundeek, nahiz eta ez eurek bakarrik?, euskarazko zerbitzu sortzaile eta emaile guztiek baitute erabilera aukera erakargarriak sortzeko erantzukizuna. Bigarrenean, ordea, erabilitako aukerak baliatzerakoan alegia, inork baino gehiago herritarrek
|
dute
hitza, eta bereziki eta batez ere euskara erabiltzeko gai direnek. Herritarrek ahal dutena nahi izatean dago koska.
|
|
|
Aurrekoa da horietako bat, ezbairik gabe. Idatzi eta hogeita hamabi urte pasatu diren arren, erabateko gaurkotasuna
|
duten
hitzak dira horiek. Aitortu behar dugu ez dugula ezagutzen pasarte hori baino zehatzagorik ez beteagorik euskal gizarterako zilegi eta eraginkortzat jotzen dugun hizkuntza politikaren enborraren berri emateko.
|
|
|
Hizkuntza politika ezer baino lehen politika da, hizkuntzaren gaineko politika. Substantibo nagusia politika
|
duen
hitz elkarketa da, hain zuzen ere. Behar beharrezkoa, ezbairik gabe.
|
|
|
Galtza eta praka hitzek esanahi bera izan arren, oso aukera desberdinak eskaintzen dituzte giroaren, testuinguruaren eta ondoan
|
duten
hitzaren arabera. Galtza hitzak baditu ahalmen batzuk praka hitzak ez dituenak; eta alderantziz:
|
|
|
Gure ustez, ustezko identitate nazional baten benetako nortasuna ezagutarazteko adierazlerik preziatuenetako bat hizkuntzaren bidez eransten diren ohitura mentalak eta erretorikoak dira, batetik. Bestetik, Herrialde Katalanak edo Euskal Herria, adibidez, esparru politiko edo kultural berezko gisa izatea gogoan, izaera politikoa
|
duten
hitzak erabiltzea, eta espazio geografikoak mugatzea, herrialde, nazio, Espainia, Espainiar Estatua kategoriak bezala?, hau da, gertaerak aurkako bi politika eta identitate guneren artean kokatuz kontatzea, eta horren inguruan diskurtso totalizatzailea antolatzea.
|
|
|
Izan ere, Bartzelonak funtsezko garrantzia du kantagintzaren sorreran bertan: Une hartan hantxe ari zen egosten dena, eta horrek bere isla izan behar
|
zuen
hitzetan. Gainera, bigarren kapituluan jada azaldu dugun bezala, hiriak musika mugimendua ez ezik musikari gehienak ere hartu zituen bere altzoan.
|
|
|
Flamenkoa eta" tonadilla" k ardatz musikaltzat hartu eta kantagintzari erregimenaren aldekoak ez ziren elementu politiko eta moral guztiak kentzea helburu
|
zuten
hitzak idatzi ziren haientzat. Hala, beraz, espainiarraren idiosinkrasia berriaren estereotipoa eraikitzeko modu berri bat abiatu zen musikaren beraren bidez.
|
|
|
Ez bakarrik Raimonek edo Llachek kantatutakoek, gainerako kanta gehienek ere, herria ezabatzeko, hondatzeko, eta lausotzeko ahaleginak ahalegin, herria bizirik dagoela gogorarazten
|
duten
hitzak dituzte.
|
|
|
Blogera salto egin nuenean, iazko urrian, Arantzazun" torturaz penatuen terapiaz goxatzera bildu diren 70 lagunen taldean" bizitako zirrara eta bihotz dardaraz idatzi nuen. Karga handitxoa
|
baitu
hitz horrek gure belarrietatik barrena. "... Zin
|
|
|
Badakizue zergatik itotzen zareten?
|
Zuen
hitzak mintzo taupada galdu duelako.
|
|
|
Ez
|
nuen
hitzik kontsolatzeko. Esango nuena esango nuela alferrik eta faltsu izango zen.
|
|
2010
|
|
|
Aurreko hori guztia esatean gauza bat nabarmendu nahi nuen, zein mundu motatan bizi ginen eta zer pisu handia
|
zuen
hitz idatziak pertsona askorentzat (analfabeto erreal eta funtzional asko bazegoen ere), eta zelako garrantzia zuen literaturak niretzat. Sasoi hartan espainiarra zen batez ere irakurtzen nuena, eta zaharra kasu gehienetan, fraideen ikastetxean ikasitakoa:
|
|
|
Nola ulertarazi" pozoitsua"? Frantsesez ez
|
dut
hitza ezagutzen, eta ingelesez hain justu hitz horixe ez dit ulertu Claudiuk, beraz hildakoaren plantak egiten hasi naiz.
|
|
|
Añamari: Bildu ditudan informazio apurretarik, jakin dut Ameriketan gaindi ibilia dela, ba ibili ez
|
duzu
hitz xuxena, Asiako alde hortan gaizki pasatu zitzaion, badakizu ez ziren arras jendeak ere leku horietan lehenago, abreak eta piska bat gibelatuak... (Aniri)... badakizu ez diot hori arrazista naizelakotz he?
|
|
|
Larritasun kutsua
|
zuen
hitz egiteko eran. Normala baino altuago hitz egiten zuen, motorraren zarataz gainditzeko, baina nolabaiteko estutasuna ere nabari nion, zerbait esan nahi eta ezin izango balu bezala.
|
|
|
Poetaren hitzak erronka izan ziren haren solaskideentzat, eta handitu egin zuten heroi mitikoaren eta dortokaren arteko lehian gertatuko zenaren inguruan sentitzen zuten jakin mina. Alisia gazteari, berriz, argumentu haiek guztiz ulertu gabe entzuten geratua baitzen, musika irakasle
|
zuenaren
hitzak bere asmoan aurrera jarraitzeko adore emaile gertatu zitzaizkion. Ahal zuen guztia egingo zuen Akiles gazte arinak bere lehiakide mantso eta esanekoa gaindi zezan eragozteko.
|
|
|
Vatikanoak bere misterioak ditu. Eta sarritan isildu nahiago
|
du
hitz egin baino, beti zerbaiten beldurrez. Ez da harritzekoa, sarritan zurrumurru gehiegi zabaltzen baita hedabideetan, nola edo hala berez zer gertatu den jakin nahian.
|
|
|
Beraz, bereizi egin behar ditugu bakea, eta bidezkoak diren proiektu politikoak erdiestea. Baina, bakearen eta egitasmo politikoen arteko bereizketa egin ondoren, beharrezkoa
|
dugu
hitz egitea. Elkarrizketak ezin du etenik izan.
|
|
|
17 reales por la cena de alcalde, rexidores y colectores del cavildo eclesiástico en la forma ordinaria en que se reciven las quentas a los lumineros. Bai igarri ordea nik, ehun urte lehenago, urteko dirukontu beti ilunen argitze larriren batetik sortua behar
|
zuela
hitz eder horrek.
|
|
|
[470] Oraindik asko aditzen den hitza artzainen artean, euskaraz ere. Ikus J.Mª Iribarrenen Vocabulario Navarro ezagunean, zenbat esanahi
|
dituen
hitz honek.
|
|
|
Ez dakit lehendik ohartua zinen, baina Elamako hilketa aipatzen duen bertso pare honek
|
badu
hitz sorgin bat, orain artekoan inork menderatu ez duena. Eta ahozko iturrien zehaztasun falta horrek ere, arrunt istilu politak sortu ditu maisuen esku xurietan.
|
|
|
Azken egunerako utziko dugu! (...) Ezin
|
dut
hitzez azaldu helmugaratu nintzenean sentitu nuena. A!
|
|
|
Zentzu komunaren ereduaren (eta eredu zientifikoaren) arabera, zalantzaren azkura sumatzen dugunean, uste baten bila abiatzen gara ikerketaren bidetik. Analogian, uste horren parekoa da Mirenek aurkitu behar
|
duen
hitza, emakume izena, hain zuzen. Uste (hipotesi) horrek ebidentziara makurtu du.
|
|
|
Eta aldatu behar dira. Aldaketa batek aldaketa gehiago dakartza katean, eta horiek eragina dute oraingoan aurkitu nahi
|
dugun
hitzaren bilaketan, nahiz eta aztarna nagusia deritzogun horrek bere horretan dirauen. Pentsa dezagun detektibearen kasuan.
|
|
|
–Hizki berak ordena berean agertuko direla onartzeaz gainera, Martinek uste
|
du
hitzek eta esaldiek bihar, etzi eta etzidamu esanahi bera izango dutela. Hau da, hitzek eta esaldiek esanahi iraunkorra dute.
|
|
2011
|
|
|
Amak oso gogoko zuen ahizpa hura. Bere alaba
|
balu bezala
hitz egiten zuen izeba Albertez: hogei urte omen ziren elkar ikusten ez zutela.
|
|
|
–Ba al dakizu sekula ez didazula kontatu... , hasi zen behar
|
zituen
hitzak aurkitu ezin balitu bezala?, zera... nola izan zen zehazki... zure lehenengo ezkontza?
|
|
|
Lagunak bere familia bisitatzen zuen bitartean ni Donostiara jaitsi nintzen sendagaiak jaso behar
|
zituenarekin
hitz egitera, eta Hernaniko Oianume tabernan geratu ginen biharamunean. Jaso zituenean asko eskertu ninduen eta ohar bat eman zidan botikak pasa zizkidanari emateko.
|