|
2005
|
|
|
Hala ere, ez zuen etsi; niri ez etsitzeko eskatzen zidan bezala, berak ere eutsi egiten zion ahaleginari; belarri fina baitzuen, azkar jarri zen ahoskerarik aldrebesenak ere ulertzera, eta, azkenean, jende guztiarekin aise mintzatzeko gauza zen. Haurroi grazia handia egiten zigun Adelaren gure hizkuntza mintzatzeko moduak, ez zuen-eta batere antzik Andaluziatik eta Extremaduratik iritsitako etorkinen umeek
|
zuten
hitz egiteko erarekin; ez zuen antzik, halaber, urtero txatarra, traste zaharrak eta artilezko lastairak erostera igotzen ziren ijitoek egiten zuten euskararekin ere. Adelaren doinua bakarra zen, berezia.
|
|
2006
|
|
|
Bihar, atzo. Ezer esan nahi ez
|
zuten
hitzak ziren. Orainak ere ez zuen ezer esan nahi, inondik etorri ez balitz bezalakoa baitzen; eta inora abiatzeko aukerarik gabea.
|
|
|
Elsbeth minduko ez
|
zuten
hitz zuhurren bila ibili nintzen pixka batez:
|
|
|
Astiro mintzatu zitzaidan Anghios, benetako tamala adierazten
|
zuten
hitzekin eta tonuan:
|
|
|
Bazkaltzen eman zidaten. Bete
|
zuten
hitza. Eta horri esker jarraitu nuen ikastolan.
|
|
2007
|
|
|
Kalera irten aurretik, irratia piztu zuen une batez sukaldean. Irakez, beroaldiaz eta txapapoteaz baino ez
|
zuten
hitz egiten deskuiduan harrapatu zituen irrati kateetako informatiboetan. Semearena jada ez zen albiste, nonbait.
|
|
2009
|
|
|
Jakin badakigu Iraken suntsipen masiboko armen kontu hori aitzakia merkea baino ez zela izan; zeresanik ez, demokraziaren aldeko gurutzada mendebaldarra eta antzeko erretolika betegarria. Munduko herritarron inteligentzia iraindu
|
zuten
hitz mediatiko okagarriokin. Irakek du, Arabia Saudiren ostean, bigarren petrolio erreserbarik handiena, kalitatez onena eta ateratzen errazena.
|
|
|
Bidaiariak, aldiz, eskuko poltsa txiki bat. Isilik zihoazen biak, ez
|
zuten
hitzik egiten aireportuko pasillo luzeetan aurrera.
|
|
|
Flamenkoa eta" tonadilla" k ardatz musikaltzat hartu eta kantagintzari erregimenaren aldekoak ez ziren elementu politiko eta moral guztiak kentzea helburu
|
zuten
hitzak idatzi ziren haientzat. Hala, beraz, espainiarraren idiosinkrasia berriaren estereotipoa eraikitzeko modu berri bat abiatu zen musikaren beraren bidez.
|
|
|
Beti beste zutabexka baten anparo bila: latinak, jada, ad verbium deitu zien berbo edo aditzarengana (ad) jotzen
|
zuten
hitzei. Ad jetivus, a, um, aldiz, izen edo izenorde batengana (ad) arrimatzen ziren kalifikatzaile nahiz mugatzaileei.
|
|
2010
|
|
|
Ani: Gabeek alabaina, hitzez egiten ahal zuten, ez
|
zuten
hitza jatekorik ere berdin...
|
|
|
Larunbatean zetozen bueltan, beraz, ez zuen denbora askoan itxaron beharrik izango. Honetaz bakarrik ez omen
|
zuten
hitz egin. Anizetok esan zidanez, gure artekoaz ere hitz egin zutela ziur zegoen, emazteak hala izan zela aitortu ziolako, baina ez zuen lortu Magdalenari zer eta nola komentatu zuten ateratzea.
|
|
|
Jendez gainezka zegoen Principal Antzokian elkartu zen Eusko Alderdi Jeltzaleko Aberri Batzarra; gonbidatu asko izan ziren. Ardanza Lehendakariaren aurretik, bi hautagaiek eta Xabier Arzalluz EAJ PNVko Euskadi Buru Batzarreko burukideak hartu
|
zuten
hitza ekitaldi hartan.
|
|
|
Zuhurrak gizonak. Ohartuak izanen baitziren, ongi menperatzen ez
|
zuten
hitz horren gainean erdipurdi samar ibiliak zirela lehendik ere maisu zaharrak, eta ez egin nahi, nonbait, harri berean zipo.
|
|
2011
|
|
|
Bere erantzukizun zuzena azpimarratzen
|
zuten
hitzok entzun zituenean, batez ere ez diozuela ezer egingo esan nionean, irribarretxo bat atera zitzaion, baina irribarretxo urduri mespretxuzkoa. Defentsiban zegoen, argumenturik gabe.
|
|
2012
|
|
|
Badirudi Inasek baino ez daukala etxera joateko presa apurren bat. Bete lanean eman dute hemendik aurrerako solasaldia; don Miguelen kontuak amaituta, zeri buruz egin behar
|
zuten
hitz lehenago ere ez baitzeukaten eremu formaletatik kanpo esateko moduko harremanik?
|
|
|
hogei urtez lotan egon ondoren, berriro esnatu nintzela irakurgaia utzia neukan puntura itzultzeko. Automata bat bezala, bulegoko leihoaren parean dagoen jarlekura itzuli nintzen, handik garbi garbi entzungo baitzen esaten
|
zuten
hitz bakoitza. Denbora luzea eman zuten hitzik ere esan gabe.
|
|
|
Automata bat bezala, bulegoko leihoaren parean dagoen jarlekura itzuli nintzen, handik garbi garbi entzungo baitzen esaten zuten hitz bakoitza. Denbora luzea eman
|
zuten
hitzik ere esan gabe. Halako batean gizonak deitu zion:
|
|
2018
|
|
|
Otto Pette. Bi leherraldi behar dituen trumoiaren antzera entzun nituen Pette nire benetako izenaz jokatuz gaitzizena osatzen
|
zuten
hitzok. Niri zegozkidanak izanda ere, aspaldi handian inori entzun ez, eta guztiz harrigarri gertatu zitzaizkidan arrotzari en  tzun nizkionean.
|
|
|
Bitartean, beste soldadu batzuen hots eta biraoak entzuten nituen nire atzean. Ez
|
zuten
hitz egiten ahoz gora eta lasai, mintzoa ilundu eta ahapetik baizik. Ibaiaren bi ertzetan ariko ziren sokez, sarez eta salabardoez gorpuak lehorreratu eta gurdietara jasotzen, eta, presaz jokatzeaz gain, sekretua ere gorde beharra zeukaten, antza.
|
|
2019
|
|
|
Jantokian sartu ziren, mahai bat eskatu eta Boris eta Martin agertzerako eserita zeuden. Iritsi berriak harrituta eseri ziren, baina ez
|
zuten
hitz erdirik esan. Nagusiak bazkalostean jarraituko zutela jakinarazi zien.
|
|
|
Kofreko borta altxatu eta lau zaku luze, astun eta handi atera zituzten, punta banatatik hartuta, lurrean pausatzeko. Ez
|
zuten
hitzik trukatu. Hatsaren eta haizearen urruma arinak baizik ez ziren aditzen.
|
|
|
Betazal makurdura batez despeditu zen Pierre eta Marianengandik. Ez
|
zuten
hitz premiarik. Bolantean, bere ohiko hausnarrari lotu zitzaion, Pierreren etxetik pasatu zen egun arraro haren kronologiari berriz uztartuz.
|
|
2021
|
|
|
Tarte batean, bere burua loaren zidorretan barrena abandonatu baino lehen, atsegin hartu zuen adoretzen
|
zuten
hitz haiek, babes eske bat balira bezala, behin eta berriz esaten:
|
|
|
Xabiren buruak lekua hartu zuen Aneren bularrean, eskuek sabelean. Ez
|
zuten
hitz gehiago behar, Xabik bazekien huraxe zela Aneren jokaera zakarren barkamena eskatzeko era. Anek bazekien Xabik bere petralkeriak zein azkar barkatzen zituen, begiradari eustea nahikoa.
|
|
|
Davidek eta LucÃak beldurrak airean begiratu zioten elkarri. Ez
|
zuten
hitzik esaten, baina izua antzematen zi  tzaien begiradetan. Davidek esku bat Luciaren sorbaldan ipini zuen.
|
|
|
Baina ondo zekien zer zortea zeukan, gurasoak bananduta egonagatik. Eskolako lagun batzuek aita eta ama etxean zeuzkaten, baina beti elkarri mokaka jarduten omen zuten eta ia inoiz ez omen
|
zuten
hitz egiten. Davidek nahi zuenean hitz egin zezakeen bereekin.
|
|
|
Autoa garaje handi batera sartu zen, non beste lauzpabost ibilgailu zeuden. Bidaian zehar udaltzainek ez
|
zuten
hitzik esan. Ezta beren artean ere.
|
|
|
" Hurrengo egunaren egunsentiak hiritik oso urrun harrapatu zituen iheslariak; hala ere bidaian aurrera egin zuten, eta zazpi egunen buruan, erregeak agindu bezala, Anisak altxorra gordetzeko zulo handi bat egiteko eskatu zion morroiari. Baina erregeak agindu ez bezala, ostera, sugearen miztoa
|
zuten
hitzekin, Anisak honela jarraitu zuen: " Gaur gauean, har ezak labana bat eta sar iezaiok nire ahizpa Adjibi bihotzean.
|
|
2022
|
|
|
Etxe berean bizi zirelarik eta gauza berberak, zekor flako gaixotien aurpegietan betiko kakeria eta betiko makarrak, umatu beharrean zen behiaren betiko sabel hanpatua, teleberrien ondoko betiko eguraldi iragarpena, ogiaren betiko labana eta ogia eta gainerako guztiak ikusten zituztelarik, ez
|
zuten
hitz gehiegi behar izaten. Orain, aldiz, sekula baino hitz gehiago egiten zuten.
|
|
|
Péricand andreak ulertu zuen. Hondamendien gainean biek bietara baino ez
|
zuten
hitz egiten. Duintasun kontu bat zen.
|
|
|
Mutiko haiek hain zin  tzoak ziren, hain otzanak. Ez
|
zuten
hitz egiten; aurrera begiratzen zuten; errepidera eta jendeari. Adrien Péricand beldurtzen zuenak âjendaldea, oihuak, nahasmena, hautsaâ, hark denak xarma berezia zuen mutiko haientzat.
|
|
|
Beti barkatu zizkion leialtasun faltak; senarrak, halere, gogor hartu zuen behin baino gehiagotan, eta ez zituen sekula ahaztu bere aitaginarrebaren espekulazioak. Lucilek berriro ekarri zituen gogora, sarritan labankada batek bezala zauritu
|
zuten
hitz haiek: " Lastima lehenago jakin ez izana neskatoak ez zeukala sosik!".
|
|
|
Apurka apurka, anabasa hartatik, sentimendu kontrajarri haietatik, betetasun arraro eta garratz bat sortu zitzaion. Esperientzia aberasgarri bat bizi izan zuen; bazekien, eta ez abstraktuki, liburuen bitartez, ezpada hain ero pilpiratu zitzaion bihotzaren bidez; Moulinseko zubiaren defentsan lagunduz urratu zitzaizkion eskuen bidez; behean alemanak beren garaipena ospatzen ari ziren bitartean emakume bat laztandu zuten ezpainen bidez. Bazekien zer esan nahi
|
zuten
hitz haiek: arriskua, adorea, beldurra, maitasuna...
|
|
|
Izorratuta, hori zen errepikatzen
|
zuten
hitza, tonu guztietan: haserre, sumin, etsita; gehienetan axolagabekeria bitxi batez, orain  dik ulertu ez balute bezala zer esan nahi zuen porrotak; bihotza ez balute bezala aditu esanez:
|
|
|
Alemanek, fintasun falta horren beldur zirenean, arretarik handienaz neurtzen
|
zuten
hitz bakoitza herritarrekin mintzatzean eta, askotan, hipokrisiatzat hartzen zen jokabide hori. Halaxe jokatu zuen Brunok Lucilerekin, festa hartan zer ospatzen zuten galdetu zionean:
|
|
|
Horietako bi akabatuz. Orduan ez
|
zuten
hitzik ere esan. Eta oraindik ere bakar batzuk garbitzeko asmoa dut, esan zuen Benoîtek amorruz, ukabilarekin alemana zegoen lekua seinalatzen zuela.
|
|
|
Txikitan esaten zigutenez, infernua bizitza txarraren ondoren zetorren. Baina infernua, bekatua, heriotza, grazia bezalako hainbat eta hainbat hitz biluzik geratu zitzaigunean, beren zentzu sakraturik gabe, alegia?, konturatzen hasi ginen hitz haiek, jainkoren batek sortuak ematen
|
zuten
hitz haiexek, gureak zirela, baina ez heriotzaren osteko misterioa ulertzen saiatzeko soilik, baizik, eta batez ere, zentzuren bat emateko gure hemengo egonaldiari.
|
|
|
" hitz hark, goizeko espirituz eta soinu alaiez beteta, nire arima piztu eta iratzarri zuen. Egun hura arte, nire gogoa gela ilun bat bezalakoa zen, pentsamenduaren lanpara piztuko
|
zuten
hitzak sartzeko zain". Pentsamenduaren lanpara, irudimenaren lanpara, alegia.
|