|
2010
|
|
|
XiX. mende erditik aurrera, jada ohartu ziren horretaz gizon emakumeak. horrenbestez, galdera hori erroldan sartzen lehenak izan ziren oinarri demokratiko sendoak zituzten herrialdeak —hala nola erresuma batua— eta beren mugen barruan hizkuntzaaniztasunaren ehuneko handia zutenak —hala nola belgika, Suitza eta austria hungariako inperioa— hau da, eta ezin zen bestela izan, hizkuntza horiei legezko aitortza edo, gutxienez, kultura mailako aitortza handiena eman zieten estatuak izan ziren lehenak, erroldetan bertako hizkuntzen ezagutza mailaz herritarrei galdera egiten. harritzekoa da, ordea, espainiak, hizkuntza aniztasun hain handia izanik, inoiz ez txertatzea erroldan inolako galdera demolinguistikorik. ...otasun bat, baizik eta hizkuntza naziotasun bat hautatzera behartu zuten jende guztia, lehenengoz4 talde bati zer hizkuntza kidetze zuten galdetze hutsa aski zen talde hori kanpora begira ikusgarri egiteko, eta berezko komunitate berezitua osatzearen kontzientzia hartzeko. zalantzarik gabe, ondorio hori zuelako, ez zuen espainiak ofizialki egiaztatu nahi izan zer hedapen geografiko eta demografiko
|
zuten
bere berezko hizkuntzek. ez da zaila imajinatzea euskarari buruzko zer datu emango zituen XiX. mende erdialdean egindako hizkuntza erroldak, hegoaldean. ladislao Velascoren lanen arabera5 (1867 urte ingurukoak), 780.000 pertsona inguru zeuden lau lurraldeetan, eta horien %50 baino gehixeago ziren euskaldunak; eta badirudi euskaldun gehienak elebakarrak izango zirela. edonola ere, kaltea eginda da... biztanleen ahozko nahiz idatzizko mailaz, familiaren bidezko transmisioEspainiak bere baitako hizkuntzaaniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea.
|
|
2011
|
|
|
1 Bogotan, 2011ko urrian" Seminario de educación de lenguas nativas" mintegian, lau aitona haietatik bat entzun genuen bere bi seme gizonduekin eta gazte batekin nanuyo hitz egiten eta han kontatu
|
zuten
bere hizkuntzaren berreskuratze esperientzia.
|
|
2012
|
|
|
Normalean soziologian famatu den Bourdieuren habitusa erabiliko nuen (pentsatzeko, sentitzeko eta jarduteko disposizio praktikoen multzoa da habitus delako hori), edo jendarte jakin bati dagozkion doxa, inkontziente epistemikoa, edota eremua5 Baina uexküllek hedatu zuen bizitzaren zientzietara zeinugintza eta sinbolismoa. eta hori eginez, subjektu/ objektu aurkaritza gainditzeko bidea urratu zuen. Filosofian eta neurri apalago batean etologian eta biologian hartu
|
zuten
berak botatako erronka (Sharov 2011). Bizidunek badute, haren ustetan, inguru propio bat, harekin nahasian bizi dira, euren" baita" da hori. ezin banandu bizirik direino. eta inguru hori ez da inguru fisiko edo kimiko huts bat semiosfera da, alegia inguru semiotiko bat (Lotman 1990).
|
|
2014
|
|
|
Erakarle berriak industriak ziren, baita lurraldera lehenik iristen zirenak ere. Modu horretan ibai hertzetako lurrik hoberenak fabrikek hartu zituzten eta garaiko landa inguruko populazioa erakarri
|
zuten
bere inguruetara, langileentzako etxebizitzak bigarren mailako lurretan eraikiz. Euskal Herrian kasu askotan, behin ibai hertz lauak industriak harturik, langileen etxebizitzak malda eta malkarretan kokatu ziren.
|
|
2015
|
|
|
Hemen bizi behar duena ikasten saiatu litzateke, eta adibidetzat jarri
|
zuten
bere biloben lagun beltz euskalduna. Erdaldunek, era berean, euskara ez jakitearen pena izan lukete.
|
|
|
Gasteiz ere modu ezberdinean ikusten zuten, batzuentzako aukeren eta askatasunaren hiria baitzen, eta beste batzuentzat, aldiz, hiri iluna. Edonola ere, denek
|
zuten
bere herriaren nostalgia apur bat.
|
|
2023
|
|
|
Baina... bertan behera utzi behar izan genuen, baita 2020rako genituen asmoak ere. Horrez gain, Kantu Taldeak eta Kukuke antzerki eskolak, biak ala biak, ahalegina egin arren, bertan behera utzi behar izan
|
zuten
bere jarduera.
|