|
2003
|
|
|
Eginkizun hori burutzean, adingabeen epaileak nahitaezko kontrola izango du erakundeon gainean.
|
Lehen
esana geratu den bezala, hezkuntza eta heziketaren arloko espezialistek adingabearen interesari erreparatu behar diote; izan ere, espezialista horiek hurbilagoko esparruetan dihardute, estatua bera baino hurbilago, hain zuzen. Alderdiek hala eskatuta, eta epaitegiko talde teknikoei eta autonomia erkidegoko erakunde publiko eskudunari entzun eta gero, adingabeen epaileak ahalmen zabalak erabil ditzake, ezarritariek beste batzuekin ordezteko.
|
|
2004
|
|
|
Aurretiazko entzunaldian,
|
lehenik
, alderdien artean ahaleginak egingo dira prozesua bukaraziko duen hitzarmena edo transakzioa erdiesteko. Hitzarmen hori lortu ezean, prozesuko baldintzei eta eragozpenei buruzko arazoen inguruan ebatziko da, alderdien uziak eta eztabaidaren esparrua behar bezala zehaztuko dira, eta auzilarien arteko hitzarmena erdiesteko saiakera egingo da berriro.
|
|
|
Lege honek hiru osagai erabili ditu, kasazioaren esparrua zehazteko.
|
Lehenik
, lege honetatik arlo zibileko edo merkataritza arloko gai bat ere ez baztertzea; bigarrenik, prozesuko legeen urratzea kasaziotik kanpo uzteko erabakia, gero aztertuko denez, erabaki hori batere funtsgabea ez dela; hirugarrenik, jurisprudentzia doktrina aginteduna sortzeko eginkizunaren garrantzia, hori baita kasazioaren zeharkako eginkizuna. Eginkizun hori lotuta dago erakunde horri datxekion herri interesarekin, erakunde horren jatorritik egun arte.
|
|
|
Bestalde, ezin da ahantzi, 1881eko Legearen arabera, aldi berean forma urratzea eta epaiari buruzko arau hausteak alegatzen zituen kasazio errekurtsoa jarriz gero, lehenengo, eskatutako forma urratzea aztertu eta horri buruz erabakitzen zela, eta, errekurtsoari forma urratzeagatik on iritziz gero, auzialdiko auzitegira berriro igortzen zirela, horrek beste epai bat eman zezan. Era berean, epai horri beste kasazio errekurtso bat jar zekiokeen,
|
lehenik
, «legea urratzeagatik»; bigarrenik, epaiketaren oinarrizko formak urratzeagatik; eta, hirugarrenik, bi kontzeptuongatik. Lege honetan ez da funtsezko aldaketarik ezarri, izapideak bizkortzeko mekanismoak adibidez, auzilarietatik bakoitzak epai berberaren aurka errekurtso berezi desberdina aukeratu duenerako.
|
|
|
Lege honek, 1881eko Legeak ez bezala, nahitaezko betearazpena arautu du era bateratuan, argian eta osoan. Betearazpen prozesu egokia diseinatu da,
|
lehenik
, benetako betearazpen titulutzat har daitekeenarentzat, hori titulu judiziala izan zein kontratu bidezko titulua izan; bigarrenik, nahitaezko betearazpen arruntarentzat; eta, hirugarrenik, legean arreta berezia jaso duen hipoteka bermearentzat. Dena den, nahitaezko betearazpenaren funtsezko batasun horrek ez ditu eragotzi behar hainbat gaitan zentzuzkoak diren berezitasunak.
|
|
|
Hortik abiatuta, lege honek kontuan hartu ditu errealitatea eta justizia, eta, ondorenez, epaien betearazpenaren aurka jartzea ahalbidetu du honako arrazoi hauek direla medio:
|
lehenik
, epaian agindutakoa ordaindu edo betetzea, hori agiri bitartez egiaztatuz gero; bigarrenik, betearazpen akzioa iraungitzea; eta, hirugarrenik, alderdiek ituna edo transakzioa egitea betearazpena saihesteko, itun edo transakzio hori agiri publikoan agertuta. Badirudi arrazoi horiek gutxi direla; baina, egia esan, funtsezkoak ere badira.
|
|
|
Errentariak zorretan dituen errentak edo kopuruak ordaindu ez eta hiri finkatik maizterra botatzeko hasitako prozesuak amaituko dira, baldin eta ikustaldia egin baino
|
lehen
errentariak auzi jartzaileari ordaintzen badio, edo auzitegian nahiz notarioarenean auzi jartzailearen esku uzten baditu demandan erreklamaturiko kopuruak, bai eta maizter botatzea ezerezean utziko duen ordainketaren unean zorretan dituen gainerakoak ere.
|
|
|
Ahalorde eskritura prokuradoreak aurkeztutako lehen idazkiari batuko zaio, edo, hala badagokio,
|
lehen
jardunarekin batera; eta «apud acta» egilespena lehen idazkiaren aurkezpenarekin batera egin da, edo, hala denean, lehen jarduna baino lehen.
|
|
|
Ahalorde eskritura prokuradoreak aurkeztutako lehen idazkiari batuko zaio, edo, hala badagokio, lehen jardunarekin batera; eta «apud acta» egilespena
|
lehen
idazkiaren aurkezpenarekin batera egin da, edo, hala denean, lehen jarduna baino lehen.
|
|
|
2) Epaiketan bertaratzeko, epaiketa baino
|
lehen
presako neurriak eskatzeko edo bisten nahiz jardunaren presako etendura eskatzeko idazkietan. Abokatuari beren beregi dagozkion arrazoietan oinarritu bada bisten edo jardunaren etendura, abokatuak berak ere, ahal izanez gero, idazkia izenpetu du.
|
|
|
3
|
Lehen
ezarritako epean ahalorde emailea aurka jartzen ez bada, betearazpena aginduko da, kontuaren kopuruarengatik, kostuak gehituta.
|
|
|
Zerbitzu sariak gehiegizkoak izateagatik aurkaratzen badira,
|
lehenik
241 artikuluan eta ondorengoetan xedatutako arauketari ekingo zaio, abokatuak aurkaratzaileak aurretiaz onartutako aurrekontu idazkia badela egiaztatu ezik. Autoa emango da zor den kopurua zehazteko, premiamendu ohartarazpena eginez jakinarazpenetik hurrengo bost egunetan ordainketa egiten ez bada.
|
|
|
Alderdiek prokuradorearen ordezkaritzarik gabe jardun badute, edo demandatuaren
|
lehen
epatze edo zitazio kasuan, auzilariek egoitza non izan eta hara bidaliko dira komunikazio egintzak.
|
|
|
Demandatzailearen egoitza izango da demandan edo prozesua hasteko eskaera nahiz eskabidean agerrarazi dena. Halaber, demandatzaileak zehaztuko ditu demandatuaren egoitza gisa, artikulu honen hurrengo paragrafoak aipatu tokietatik bat edo batzuk, haren
|
lehen
epatze edo zitazio ondoreetarako. Demandatzaileak demandatuaren egoitza gisa toki batzuk zehaztu baditu, tokien arteko hurrenkera adieraziko du bere ustez, komunikazioa arrakastatsua izan dadin.
|
|
|
3 Artikulu honetan aipatu pertsonek, prozesua bideratu bitartean, edozein egoitza aldaketa komunikatuko diote auzitegiari. Pertsona horien
|
lehen
agerraldian, jakitera emango zaie betebehar hori.
|
|
|
2 Hala ere, jakinarazi, zitatu, epatu edo errekeritu beharreko pertsonak bere burua auziaren jakituntzat jotzen badu, eta auzitegian eginbidearen deuseztasuna salatzen ez badu bere
|
lehen
agerraldiko ekitaldian, orduan eginbide horrek une horretatik aurrera ondore guztiak izango ditu, legearen xedapenen arabera egin izan balitz bezala.
|
|
|
Izendapena prozesuko
|
lehen
ebazpenean egingo da, eta alderdiei jakinaraziko zaie magistratu txostengilearen izena, eta, hala denean, ezarri txandaren arabera horren ordezko denarena, ordezpenaren arrazoiak zeintzuk diren bertan azalduz.
|
|
|
3 Alderdiak alegatzen badu
|
lehen
paragrafoan ezarri ezintasun egoera, eta auzitegiak uste badu alegatu egoera aintzat hartu eta egiazta daitekeela, orduan auzitegi horrek hartuko du honako ebazpen hauetatik bat:
|
|
|
Froga burutu, edo, hori egin ez bada, parte hartzeko
|
lehen
txanda bukatu denean, epaile edo presidenteak alderdiei berriro emango die hitza, egitateak edo iritziak zuzen ditzaten, eta, hala denean, burututako frogen emaitzen inguruan euren eskubideari dagozkion alegazioak labur labur aurkez ditzaten.
|
|
|
6) Lehen auzialdiko epailea ezetsia bada, horren ebazpenen aurkako errekurtsoen gain ardura duen probintziako audientziaren atalak, eta, zenbait atal badira,
|
lehen
ataletik hasiko den txanda ezarriko da.
|
|
|
Deklinatoria proposatu da, demanda erantzuteko epearen lehenengo hamar egunetan, edo ikustaldirako zitazioa jaso eta hurrengo
|
lehen
bost egunetan. Deklinatoriak etengo ditu, bera ebatzi arte, demanda erantzuteko epea edo ikustaldi egunerako zenbaketa, bai eta aribideko prozedura nagusia ere.
|
|
|
Kauzioa eman daiteke eskudiruz edo
|
lehen
agindeian ordain daitekeen iraupen zehaztugabeko abal solidarioz, azken hori eman badu kreditu erakunde batek edo elkarrekiko berme sozietate batek; beste edozein modutan ere eman daiteke kauzioa, auzitegiaren iritziz kasuan kasuan bermatzen bada kopuru horrek berehalako eskuragarritasuna izango duela.
|
|
|
Aurreko paragrafoan ezarritakoa gorabehera, auzi jartzaileak elkarren artean bateraezinak diren akzioak metatu ahal izango ditu, eta horretarako, adieraziko du zein den akzio nagusia, eta,
|
lehen
akzio nagusi hori oinarrigabea dela ulertzen bada, aldiz, zeintzuk diren bestelako akzioa edo akzioak, berak egikarituko dituenak.
|
|
|
2 Sozietatearen erabakiak aurkaratzeko demandari ofizioz metatuko zaizkio batza edo biltzar berean, edota kide anitzeko administrazio organoaren saio berean hartutako erabakien deuseztasun edo deuseztagarritasun adierazpena eskatu duten demanda guztiak. Demanda horiek
|
lehen
demanda aurkeztu denetik hurrengo berrogei egunetan aurkeztu dira.
|
|
|
Edozein kasutan ere, lehen auzialdiko epaitegi bat baino gehiagoko tokietan,
|
lehen
demandaren gaineko ardura izan duen epaitegiari banatuko zaizkio demanda horren ondoren aurkeztutako gainerako demandak.
|
|
|
2 Era berean, prozesuak ezin daitezke metatu, baldin eta
|
lehen
demandarekin, horren zabaltzearekin, halakorik bada, edo errekonbentzioarekin batera egiaztatzen ez bada ezin izan dela eragin honako prozesua, metatu nahi diren prozesu ezberdinetan agertu eta oinarri berdineko uzi eta arazoak biltzen dituena.
|
|
|
Demanda noiz aurkeztu eta data horren arabera zehaztuko da antzinatasuna. Demandak egun berean aurkeztu badira,
|
lehenik
zein prozesu txandatan banatu eta hori da antzinatasun gehienekoa.
|
|
|
Ahalorde eskritura prokuradoreak aurkeztutako
|
lehen
idazkiari batuko zaio, edo, hala badagokio, lehen jardunarekin batera; eta «apud acta» egilespena lehen idazkiaren aurkezpenarekin batera egin da, edo, hala denean, lehen jarduna baino lehen.
|
|
|
Ahalorde eskritura prokuradoreak aurkeztutako lehen idazkiari batuko zaio, edo, hala badagokio, lehen jardunarekin batera; eta «apud acta» egilespena lehen idazkiaren aurkezpenarekin batera egin da, edo, hala denean,
|
lehen
jarduna baino lehen.
|
|
|
Lege honek okupatzaileen arazoa konpondu nahi du.
|
Lehenik
, legea saiatzen da betearazpen prozesuan zehar horren berri izatea. Hori erdiesteko, hodi betearaziak ondasunen zerrenda aurnako aurreikuspen hau ezarri da:
|
|
|
Hipotekatutako eta pignoratutako ondasunak betearazteko arauketa berriarekin, aurreko egoera gainditu eta aurrera egin da.
|
Lehenik
, Prozedura Zibilari buruzko Legera ekarri da hipoteka bidez bermatutako kredituak betearazteko prozesuen arauketa, betearazpen horien jurisdikzio izaera, sarritan eztabaidatu dena, indartuz. Bigarrenik, bernik, era egokiagoan antolatu dira egunme errealeko kreditu betearazpenen arauketa bateratu da, egungo arauketa aniztasuna ezabatuz.
|
|
|
|
Lehenik
, zalantzarik gabe eta eztabaidaezin diren berezitasunekin, gaitasunari, seme alabatasunari eta ezkontzari buruzko gaietan, izapidetza berezia izan behar duten prozesuak. Gisa horretan, aurreko egoera deitoragarria bukatu da, prozesuko lege erkidera bildu baita lege horretan egon behar dena, nahiz eta orain arte hori miatu edo ondorioztatu dela guztiz sakabanatuta zeuden eta ilun bezain eztabaidagarri ziren xedapenetan.
|
|
|
3 426 artikuluko
|
lehen
hiru paragrafoetan aipatu alegazio edo uziek alderdiren batean edo guztietan eragiten badute aditu irizpenen bat prozesura ekartzeko beharra, alderdiok berori egin dezakete, 338 artikuluko bigarren paragrafoan zehaztu epean.
|
|
|
250 artikuluaren 1 paragrafoko 10 eta 11 zenbakien kasuetan, egikaritutako akzioaren oinarria bada ondasun higigarrien eperako salmenta kontratua ez betetzea, orduan ez dira demandak onartuko, demandarekin batera ez bada aurkezten zordunari egindako ordainketa agindeiaren egiaztapena, ordaindu ez delako eta ondasuna eman ez delako eginbidearekin, Ondasun Higigarrien Eperako Salmenta Legearen 16 artikuluko bigarren paragrafoan xedatutakoaren arabera; demandarekin batera aurkeztu behar da, orobat, ondasunok Ondasun Higigarrien Eperako Salmenta Erregistroan inskribatzeko ziurtagiria, ondasunok erregistro horretan inskriba badaitezke. Finantza errentamenduaren kontratua ez betetzean oinarritutako akzioak egikaritzen badira, ez dira demandak onartuko, horiei batu ez bazaie zordunari egindako ordainketa agindeiaren egiaztapena, ordaindu ez delako eta ondasuna eman ez delako eginbidearekin, Ondasun Higigarrien Eperako Salmenta Legearen
|
lehen
xedapen gehigarriko hirugarren paragrafoan xedatutakoaren arabera.
|
|
|
Aurreko paragrafoetan galdatu gordailua edo zainpean uztea egin daiteke, orobat,
|
lehen
agindeian ordain daitekeen eta iraupen zehaztugabea duen abal solidarioaren bidez, abal hori ematen badu kreditu erakunde batek nahiz elkarrekiko berme sozietate batek; egin daiteke beste edozein modutan ere, kasuan kasuan bermatzen bada, auzitegiaren iritziz, zainpean edo gordailuan jarritako kopuru hori berehala eskura daitekeela.
|
|
|
3 Auzitegiak baloratuko ditu artikulu honen
|
lehen
paragrafoan aipatu tresnak, tresnok zein izaera eduki eta izaera horri aplikagarri zaizkion kritika zintzoaren erregelak kontuan izanik.
|
|
|
3 Lukurreriaren arloan, auzitegiek kasuan kasuan emango dute ebazpena, euren ustea askatasunez eratuz, artikulu honen
|
lehen
paragrafoan xedatutakoa loteslea izan gabe.
|
|
|
3) Alderdiari egotzi ezin dakizkiokeen arrazoien ondorioz, agiri, baliabide edo tresnak ezin izan direnean lehenago lortu, baldin eta 265 artikuluaren 2 paragrafoko zehaztapena, edo, hala denean, lege honen 265 artikuluaren
|
lehen
paragrafoko 4 zenbakian aipatu iragarpena garaiz egin badu alderdiak.
|
|
|
Artikulu honen aurreko paragrafoetan xedatutakoa ez da aplikatuko demanda edo epaiketako
|
lehen
agerraldiak sor ditzaketen idazkietatik beste edozein helarazten denean. Halakoetan, prokuradoreak aurkeztu ditu idazki horien kopiak, eta idazkiei batu zaizkien agirien kopiak, eta auzitegiak lege honen 273 eta 274 artikuluetan xedatutakoaren araberako helarazpena egingo du.
|
|
|
Aurreko artikuluko
|
lehen
paragrafo biak aplikatzeko modukoak direnean, ez da onartuko idazki eta agiriak aurkeztea, baldin eta bertaratutako gainerako alderdiei kopiak helarazi zaizkiela agerrarazten ez bada.
|
|
|
1 Urtero urtero, urtarrilean, lanbide elkargoei, edo, horiek ezean, antzeko erakundeei, eta aurreko artikuluko bigarren paragrafoan aipatu akademia eta kultura nahiz zientzia erakundeei eskatuko zaie aditu gisa jarduteko prest dauden elkargokide edo elkarkideen zerrenda. Zerrenda bakoitzaren
|
lehen
izendapena zozketa bidez egingo da, berori idazkari judizialaren aurrean egingo dela, eta, izendapen horretatik hasita hurrenez hurren, ondorengo izendapenak egingo dira.
|
|
|
Auzitegi nagusietako salek ezin izango diote ezetzik eman kasazio errekurtsoen gaineko ardura izateari, errekurtsook Auzitegi Goreneko
|
lehen
salak igorri badizkie sala horiei.
|
|
|
Demandatuak aurreko alegazio eta eskaerak aurkezten ez baditu artikuluko
|
lehen
erregelan aipatu izapidean, ulertuko da entzuna izateari uko egin diola, eta beste epai bat emango da, hutsaldu den epaiaren esanahiarekin.
|
|
|
1 Arlo zibilean, kasazio errekurtsoaren gaineko ardura dagokio Auzitegi Goreneko
|
lehen
salari.
|
|
|
2 Alderdi berberak, epai beraren aurka, kasazio errekurtsoak prestatzen baditu Auzitegi Gorenean eta Auzitegi Nagusian,
|
lehena
probidentzia bidez ez aurkeztutzat joko da, behin inguruabar hori egiaztatuta.
|
|
|
Tituluaren ukandunak zordun bat baino gehiago demandatzen badu eta zordunon betebeharra titulu beretik sortik edozeinen egoitzako
|
lehen
auzialditzen bada, eskuduna izango da horietako epaitegia. Zordunak epaiketan ager daitezke, ordezkaritza independentearekin.
|
|
|
...aren azken inskripzioa zein pertsonaren mesederako gauzatu eta horri aurreko artikuluetan jaso formen arabera ez bazaio egin ordaintzeko agindeirik, ez notario bidez, ezta epaiketa bidez ere, orduan pertsona horri, Erregistroan jasotako egoitzan, prozedura badagoela jakinaraziko zaio; horrela, komeni bazaio, betearazpenean parte hartuko du, 662 artikuluan xedatutakoaren ariora, edo errematea baino
|
lehen
kredituaren, korrituen eta kostuen zenbatekoa ordainduko du, bere finkaren hipotekarekin ziurtatutako zatian.
|
|
|
Artikulu honen
|
lehen
paragrafoan xedatutakoa gorabehera, betearazpenak aurrera egin dezake, alderdi betearazleak behar besteko kauzioa ematen badu, 529 artikuluaren 3 paragrafoko bigarren lerrokadan ezarri moduetatik edozeinetan. Kauzio horrek bermatuko ditu alderdi betearazleak jaso dezakeena eta betearazpenak alderdi exekutatuari eragin diezazkiokeen kalte galerak.
|
|
|
Kauzioa eskudirutan eman daiteke edo iraupen zehaztugabeko abal solidarioa erabilita, berori kreditu erakundeak nahiz elkarrekiko berme sozietateak egindako
|
lehen
agindeian ordainduz. Halaber, auzitegiaren ustez kasuan kasuko kopurua berehala eskuratu ahal izatea zein bidek bermatu eta hori ere erabil daiteke.
|
|
|
Aurreko artikuluan xedatutakoa gorabehera, probintziako audientziek emandako epaien aurka, prozesuko arau haustearen errekurtso bereziari oniritzia eman bazaio, ez da errekurtso berezi hori berriro onartuko, salbu eta errekurtso hori oinarritu denean
|
lehen
errekurtsoa zein arau hauste eta arazotan oinarritu, eta horiek ez diren beste batzuetan.
|
|
|
|
Lehenik
, txostengileak emango du botoa, eta, gero, gainerako magistratuek, euren antzinatasunaren alderantzizko hurrenkerari jarraituz. Presidentea azkena izango da botoa ematen.
|
|
|
2 Adostasunik lortu ezean, bat ez etortzea ebatziko da, beste ikustaldi baten bidez, aurreko ikustaldira joan ziren magistratuak, gehi beste bi bertan agertuz, bakoitia izan bada bat ez datozenen kopurua, eta gehi beste hiru, bikoitia izan bada hori. Halakoetan, honako hauek bilduko dira;
|
lehenik
, sala edo ataleko burua, lehenago bertan izan ez bada; bigarrenik, auzia ikusi ez duten eta sala berekoak diren magistratuak; hirugarrenik, audientziako burua; eta, azkenik, gainerako sala zein ataletako magistratuak, jurisdikzio ordena berekoek lehentasuna dutela, gobernu salak erabaki hurrenkeraren arabera.
|
|
|
Aurreko artikuluko
|
lehen
paragrafoaren seigarren zenbakiaren kasuan, eskudun izango da demanda zehatza non aurkeztu behar eta bertako auzitegia.
|
|
|
256 artikuluaren
|
lehen
paragrafoko 7 zenbakian aipatu eginbideetan, kapiria berezian xedatutakoaren aurkakoak.tulu honetako manuak aplikatuko dira, manuok ez badira gaiari buruzko lege
|
|
|
2 Demanda edo erantzuna aurkeztean, alderdiek ezin badituzte eskuratu aurreko paragrafoaren
|
lehen
hiru zenbakietan aipatu agiri, baliabide eta tresnak, orduan zehaztuko dute horiek dauden artxibo, protokolo edo tokia, edota ziurtagiria lortzeko erregistro, erregistro liburu, jardun nahiz espedientea.
|
|
|
Demandatuak bizi diren herriko lehen auzialdiko epaileak edo bake epaileak bere erantzukizupean zainduko du zitazioa aurreko artikuluetan ezarritakoaren arabera egitea, ofizioa jaso eta hurrengo
|
lehen
egun baliodunean; eta, berori eginbidearen bidez jasota, bidali egingo du, zitazioaren egun berean, edo, beranduenez, hurrengo egunean. Ofizio hori idazkiarekin batera artxibatuko da, aurreko artikuluan ezarritako baldintzen arabera.
|
|
|
Eginbide hori aurkezleak ere sinatuko du, eta, ez badaki edo ez badu nahi,
|
lehen
kasuan, horren eskabidez lekuko batek sinatuko du, eta, bigarrenean, idazkariak aukeratutako bi lekukok.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Sailak, eta Deustuko Unibertsitateko Euskal Gaien Institutuak egindako hitzarmenari esker, Prozedura Zibilaren Legearen testua euskaratu eta argitaraldi elebidun hau prestatu da. Institutu horretan, eta unibertsitate bereko Zuzenbide Fakultateko Euskara Juridikoaren Mintegiaren laguntzaz baliatuta, euskarazko testuaren
|
lehen
bertsioa atondu zuen Arantza Líbano andreak, Deustuko Unibertsitateko Zuzenbide Fakultateko irakasleak. Lankide izan zituen Ana Otadui andrea, Euskal Gaien Institutuko ikertzailea, Javier Arrieta jauna, Deustuko Unibertsitateko Zuzenbide Fakultateko irakaslea, eta Aiora Aristondo andrea, Euskal Gaien Institutuko ikertzailea, guztiak ere Deustuko Unibertsitateko Zuzenbide Fakultateko irakasle diren Alberto Atxabal eta Andres Urrutia jaunen zuzendaritzapean.
|
|
|
Konstituzioaren 24 artikuluko
|
lehen
paragrafoak jasotzen du herritar guztiek babes judizial eragingarria izateko eskubidea dutela. Hori bat dator justizia zibil berria izateko gizarteak dituen gogo eta premiekin; justizia horren ezaugarri nagusia izan behar da, hain zuzen ere, eragingarritasuna.
|
|
|
Aurreko ekimenei eutsiz, Prozedura Zibilari buruzko Legearen helburua da prozesuko lege erkidea izatea. Ondorenez, asmoa da Botere Judizialari buruz indarrean dagoen 1985eko Lege Organikoaren edukia mugatzea beraren izendapenak barruratzen duenera, eta lege hori Konstituzioaren 122 artikuluko
|
lehen
paragrafoan ezarritakoari egokitzea. Egin eginean ere, ezin da ulertu, eta Konstituzioaz geroko legegileak, jurisprudentziak eta doktrinak ere ez dute sekula ulertu, manu horrek aipatu epaitegien eta auzitegien «jardunbidera» bildu direnik prozesuko arauak; Konstituzioaren beste manu batzuetan, alderantziz, esanbidez aipatu dira prozesuko arauak.
|
|
|
Lege honetan prozesuko egintzen deuseztasuna arautu da,
|
lehenik
, errotikako edo zuzenbide osoko deuseztasun egoerak zehaztuz. Eutsi egin zaio errotikako deuseztasun egoerak salatzeko sistema arruntari; horren arabera, errekurtsoak jarri behar dira edo auzitegiak bere arioz adierazi behar du deuseztasuna, prozesua amaitzeko ebazpena eman aurretik.
|
|
|
Hori guztia dela eta,
|
lehen
multzoko oinarrizko eskubideei dagokienez, hau da, epaiketaz kanpoko ondasun juridikoen ingurukoak diren horiei dagokienez, legeak ezarri du, kasuan kasuko prozesuaren izapideak lehenespenez egiteaz gain, horiek gauzatu behar direla Oinarrizko Eskubideen Jurisdikzio Babesari buruzko 1978ko Legeak ezarri prozedura bidea baino azkarragoa den bide hau erabilita: epaiketa arrunten bidea, demanda eta erantzuna idatziz aurkeztuta, eta ikustaldia egin eta epaia emanda.
|
|
|
2 Edozein arrazoi dela bide, lehenengo enbargoa desegiten bada,
|
lehen
berrenbargoa zein prozesutan gauzatu eta horren alderdi betearazlea izango da lehen alderdi betearazlearen egoeran geratuko dena; berak izango du aukera, berrenbargatutako ondasunak nahitaez diru bihurtzea eskatzeko.
|
|
|
2 Edozein arrazoi dela bide, lehenengo enbargoa desegiten bada, lehen berrenbargoa zein prozesutan gauzatu eta horren alderdi betearazlea izango da
|
lehen
alderdi betearazlearen egoeran geratuko dena; berak izango du aukera, berrenbargatutako ondasunak nahitaez diru bihurtzea eskatzeko.
|
|
|
1 Hirugarrengotza duenaren kreditua titulu betearazlean jasotzen bada, eta alderdi betearazleak eskubide hobeko hirugarrengotzaren aurrean amore ematen badu, autoa emango da besterik gabe. Auto horren bidez aginduko da betearazpenak aurrera egitea, lehen
|
lehenik
, hirugarrengotza duenari ordaintzeko. Dena den, hirugarrengotza duenari ez zaio ezer emango, aurretiaz alderdi betearazleari ez bazaizkio ordaindu horrek eskatutako jardunaren ondorioz sortu kostu eta gastuen hiru bostenak.
|
|
|
Adopzioaren eskrituran hitzartu ahal da adopzio hartzaile edo adopzio hartzaileen
|
lehen
abizena naturaren araberako adoptatuaren familiak dituenen aurretik jartzea. Naturaren araberakoak ez diren abizenen ordez, adopzio hartzaileenak jar daitezke.
|
|
|
Ez da beharrezkoa izango aurreko artikuluko
|
lehen
betekizuna gertatzea abizen bat aldatzeko edo aldarazteko, hori deduaren aurkakoa denean edo eragozpen handiak sortzen dituenean, ezta Espainiako abizen baten desagerpena saihesteko ere.
|
|
|
Guraso ahalaren aldaketa modu bananduan inskribatzeko moduko egitatearen ondorioa denean, jaiotza inskripzioaren orri bazterrean, soil soilik, egitatearen inskripzioari buruzko erreferentzia oharra jarriko da, eta, horretan,
|
lehen
adierazitako inguruabarrak jasoko dira.
|
|
|
Ez da beharrezkoa izango 205 artikuluko
|
lehen
betekizuna gertatzea abizen bat aldatzeko edo aldarazteko, hori deduaren aurkakoa denean edo eragozpen handiak sortzen dituenean, ezta Espainiako abizen baten desagerpena saihesteko ere. Abizen batek eragozpen handiak sortzen dituela ulertuko da, atzerrikoa denean edota, edozein arrazoiren ondorioz, laidoa dakarrenean.
|
|
|
Auzotasun zibilaren aldaketa ipso iure gertatzen da, hamar urtez jarraian ohiko bizilekua legeria zibil ezberdineko probintzia edo lurraldean izateagatik, salbu eta epe hori amaitu baino
|
lehen
interesdunak horren aurkako adierazpena egiten duenean.
|
|
|
Erregistro Zibilaren Lege eta Erregelamenduaren argitalpen elebidun hau da Eusko Jaurlaritzaren Justizia Sailak eta Deustuko Unibertsitateko Euskal Gaien Institutuak ondu duten hitzarmenaren fruitua. Testu honen
|
lehen
bertsioa institutu horretan egin da, unibertsitate bereko Zuzenbide Fakultatearen Euskara Juridikoaren Mintegiarekin batera. Horren egilea Aiora Aristondo Azkonobieta andre ikertzailea izan da, Zuzenbide Fakultateko irakasle den Esther Urrutia Idoiaga andrearen zuzendaritzapean.
|
|
|
Bidaian gertatutakoak inskribatzeko, Erregistro eskuduna izango da, bidaia zein tokitan bukatu eta toki horretakoa. Heriotza kasuan, ehorzketa zein tokitan egin behar eta toki horretakoa, edo, halakorik izan ezean,
|
lehen
aldiz zein tokitan lehorreratu eta bertakoa.
|
|
|
Erregistroaren ohiko jardunak idazkunetan eta liburuetan du oinarri, aspaldi aspalditik. Izan ere, Frantziako Iraultza izan zen
|
lehena
, ordu arte Elizaren pekoa zena arlo zibilera ekartzeko, 1792 urteko irailaren 20ko dekretu baten bidez. Geroko kontuak dira, Frantzian nahiz Europako beste herrialde anitzetan, Erregistro Zibilarenak.
|
|
2005
|
|
|
Kontsumitzaileen eskubideen ikuspuntutik ere 70 hamarkada garai erabakigarria izan zen. Hain zuzen ere, orduan sortu zirelako kontsumo gizartea eta nolabaiteko kontsumitzaileen kontzientzia, baita kontsumitzaileen
|
lehen
mugimenduak ere.
|
|
|
Batasunak kontsumitzaileen eskubideen arloan egin duen ibilbide honek eragin positiboa izan du Estatu espainiarrean. Horren lekuko dira 90 hamarkadan zein XXI. mendeko
|
lehen
urteetan kontsumitzaileak babesteko sortu diren lege zein erakunde guztiak: 1990 urtean, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Kontseilua sortu zen, eta 1993an, gaien Segurtasunerako Agentzia Espainiarra sortzeaz gain, Urruneko Kontratuen Legea egin zen.
|
|
|
Iragarkia zenbat eta toki hobean jarri, orduan eta arreta gehiago lortzen du. Telebistan, adibidez, programa hasi aurretik eskaintzen den iragarki bildumako
|
lehen
iragarkiak arreta gehiago lortzen du atsedenaldietako iragarkiek, bilduma barruan doazenek edo programaren amaierakoek baino. Ulergarria da hasierako iragarki horiek garestiagoak izatea.
|
|
|
Egunkari eta aldizkarietan, bestalde,
|
lehen
orrialdean eta eskuman jartzen diren iragarkiek barruko orrialdetan eta ezkerrean jartzen direnek baino arreta gutxiago lortzen dute.
|
|
|
Are gehiago, azalera handiko merkataritza guneen bidez, kontsumoa eta aisialdia lotu digute, eta aisialdi eredu bakarra bultzatu guztiontzat. Merkataritza zentro handiek
|
lehen
herriko plazek zuten funtzioak bereganatu dute apurka apurka: atsedenerako, gozamenerako eta, oro har, aisialdirako toki bihurtu dira.
|
|
|
Béné sustatu nahi bada, umeek txikitatik ikasi behar dute kontsumitzaile gisa dauzkaten eskubideak babestu egin behar direla. Kontsumo ardudicte Lavoisier ek Kontsumoaren Europako
|
Lehen
Kongresuan (Donostia, 2000: 74) zioen bezala: «Enseñar a consumir es educar a los niños a andar en la cuerda floja donde todos hemos sido requeridos a andar por nuestras sociedades occidentales».
|
|
|
Kontsumitzaile arduratsuak, kritikoak eta informatuak sortzeko, beharrezkoa da kontsumorako heziketa sendoa bultzatzea. 2000 urtean Donostian egin zen Europako Kontsumoari buruzko
|
lehen
kongresuan esaten zen bezala: «Tan esencial como informar es formar a los consumidores, enseñarles a caminar, a valerse por símismos en los distintos ámbitos del consumo.
|
|
|
Pozoituta hil gura ez badugu, kontsumoaren inguruko legeen eta araudien alorra sendotu behar da, eta egiten diren kontsumo iruzurrentzako zigor eraginkorrak finkatu. Zentzu honetan, aipagarria da 2000 urtean Donostian egin zen kontsumoari buruzko Europako
|
lehen
kongresuko ondorio hau: «Es necesario plantearse una reflexión en profundidad sobre la conveniencia de reforzar el control del mercado mediante normas que complementen la autorregulación de las propias empresas con el objetivo de que los productos comerzializados sean seguros para los consumidores» (Greaves, 2000:
|
|
|
AEBetan eta Europan kontsumoaren inguruan sortu ziren
|
lehen
gizarte mugimendu antolatuak presio talde bezala eratzen ziren, eta euren helburu garrantzitsuena zen kontsumoaren gehiegikeriei buruzko sentsibilizazio kanpainak egitea. Ondorioz, 60 hamarkadatik aurrera, «Kontsumitzaileak gizarteko talde definitutzat hartu ziren eta horiek babesteko arauak egin ziren nahita.
|
|
|
Testuinguru honetan, kontsumitzaileen
|
lehen
aldizkariak ere agertu ziren mendebaldeko herrialdea aberatsetan. Consumers International aldizkariko kide den Anna Fielder ek Donostian egin zen Kontsumoari Buruzko Europako Lehen Kongresuan zioen bezala (Fielder, 2000: 30):
|
|
|
Testuinguru honetan, kontsumitzaileen lehen aldizkariak ere agertu ziren mendebaldeko herrialdea aberatsetan. Consumers International aldizkariko kide den Anna Fielder ek Donostian egin zen Kontsumoari Buruzko Europako
|
Lehen
Kongresuan zioen bezala (Fielder, 2000: 30): «En Europa occidental y Australia las revistas de consumidores aparecieron rápidamente después de la Segunda Guerra Mundial en los años cincuenta y sesenta con la rápida expansión de las economías de mercado y la clase media ávida de consejos».
|
|
|
Francoren diktadurak bultzatutako isolamendu ekonomiko, politikomendu eta eztabaida ideologiko hauek guztiek beranduago eragin zu eta sozialaren ondorioz, AEBetan eta Europan gertatzen ari ziren mugiten hemen. Hala ere, 70 hamarkadarekin, askatasun gehiago eta maila guztietan parte hartze handiagoa aldarrikatzen zuten
|
lehen
mugimendu soziopolitikoak hasi ziren Estatu espainiarrean. Kontuan izan langileak gero eta antolatuago zeudela. Langile Komisioak (CCOO) 1963an sortu ziren?, egoera politikoa aldatzearen aldeko kontzientzia gero eta hedatuago zegoela, eta Francoren gobernua ahultzen ari zela.
|
|
|
|
Lehen
atalean, Estatu espainiarreko kontsumitzaileen eskubideen historia laburtua aurkituko du irakurleak, hain zuzen ere, gaia kokatzeko eta behar bezala aurkezteko helburuarekin. Ia gehienetan, Estatu espainiarreko kontsumitzaileei buruzko datu eta gogoetak aurkezten baditut ere, Hego Euskal Herriko kontsumitzaileen historiak pisu berezia hartzen du; hori horrela da euskal kontsumo gizartea Estatuko beste errealitate batzuk baino hobeto ezagutzen dudalako.
|
|
|
Elkarte eta mugimendu horien guztien presioaren ondorioz, 1962ko martxoaren 15ean, Kennedy Presidenteak AEBetako Kongresuan egindako hitzaldi famatuan, publikoki onartu zen lehenengoz hiritarrek ondasunak edukitzeko eskubidea, osasunerako eta segurtasunerako eskubidea, dagozkien interesen babeserako eskubidea, hezkuntza eta informaziorako eskubidea eta kalte ordainak jasotzeko eskubideak zituztela.
|
Lehen
aldiz historian, kontsumitzaileen eskubideei buruz hitz egiten zen. Horregatik, hain zuzen ere, Kontsumitzaileen Nazioarteko Eguna martxoaren 15ean ospatzen da mundu osoan.
|
|
|
Zernahi gisaz, argitalpen hau gaurkotzeke geratuko litzateke, Jabetza Erregistroa emeki emeki modernizatzeko atazan funtsezkoak izan diren bi xedapen sartu ezean.
|
Lehenik
eta behin, uztailaren 4ko 1.093/ 1997 Errege Dekretua aipatu behar, Hipoteka Legea betearazteko Erregelamenduaren arau osagarriak onetsi dituena, alegia, Jabetza Erregistroan hirigintza egintzak inskribatzeari buruzko arauak. Testu horren bitartez, Jabetza Erregistroa eta Hirigintza zuzenbidea koordinatu ez ezik, ahalegin berezia egin da ondasun higiezinen gaineko zuzenbide pribatua eta egungo hirigintza arauketaren administrazio eskakizunak bateratzeko; horrela, bi esparru horien arteko elkarrekintza esanguratsua erdietsi da, eta, herritarrengan zuzeneko eragina duten eguneroko zereginak gauzatzean, herri administrazioek ezin diote lepo eman elkarrekintza horri.
|
|
|
Gaztelaniaren eta Espainiako beste hizkuntzen arteko ofizialkidetasunari buruzko
|
lehen
adierazpenak Espainiako Bigarren Errepublikaren Konstituzioan agertu ziren. Nolanahi ere, euskararen eta gaztelaniaren ofizialkidetasuna gerra zibilaren barrena aldarrikatu zen; baina, praktikan, aldarrikapen horrek ez zuen aldatu indarreko hipoteka legeriak horren inguruan ezarritakoa.
|
|
|
Erregistratzaileek erantzukizun zibila dute ondoko arrazoiak direla-eta eragindako kalte galeren gain, eta horien ordaina eman behar dute,
|
lehenik
, euren fidantzekin eta, bigarrenik, gainerako ondasunekin:
|
|
|
Ondasun higiezinen gaineko harreman juridiko batzuk Erregistroan ez sartzeak eragindako zehaztugabetasuna zuzentzeko, titular interesdunak ondoko bideok ditu:
|
lehenik
, bere eskubidea inskriba dezake, hori bidezkoa gertatzen bada; bigarrenik, geldiarazitako segidako traktua berriro has dezake, lege honen VI. tituluan xedatutakoaren arabera; eta, hirugarrenik, zuzenketa agintzen duen ebazpen judiziala erabil dezake.
|
|
|
Ondasun higiezinen adjudikazioa agerrarazi behar duen agiri publikoak legearen 45 artikuluko
|
lehen
lerrokadaren arabera berme erreala sorrarazten badu hartzekodunentzat, agiri horrek eratzen den eskubide mota zehaztuko du, eta legeak nahiz erregelamendu honek eskubide hori inskribatzeko ezartzen dituzten betekizun guztiak izango ditu.
|
|
|
Atzera eroste itunarekin saldutako ondasunak, erosleak edo horren kausadunak hipoteka eratzen badu salmenta suntsiaraztean berak eskuratuko duen diru kopuruaren gain. Saltzaileari kontratuaren berri eman behar zaio, hipoteka ezereztu baino
|
lehen
ondasunak atzera eskuratzen badira, saltzaileak ez dezan salmentaren prezioa itzul, hartzekodunak hori jakin gabe edo epaileak hori egitea agindu gabe.
|
|
|
Zorra ordaintzeko epea muga eguneratutakoan, hartzekodunak eska dezake ondasun hipotekatu guztien aurkako exekuzio manamendua luzatzea, ondasunok hirugarren edukitzaile baten edo batzuen esku izan zein ez; edonola ere, ordainketa errekerimendua zordunari egin behar zaio
|
lehenik
, eta horrek ordaindu ezean bakarrik eskatu ahal zaie ordainketa hirugarren edukitzaileei.
|
|
|
Errematatzaileak eta, hala denean, aurreko idatz zatiko eskaintzariek eratu gordailuak erabiliko dira,
|
lehenik
eta behin, geroko enkantearen edo enkanteen gastuak ordaintzeko, eta gerakina izanez gero, hori erabiliko da, kreditua, korrituak nahiz exekuzioaren beste gastuak ordaintzeko.
|
|
|
Banaketa berdinaren espedienteko emaitza finken gain jabaria nahiz beste eskubide erreal batzuk dituzten titularrak urbanizatze betebeharrari eta proiektuak zein hirigintza legeriak erakarritako gainerako eginbeharrei lotuta geratzen zaizkie, eskubideok proiektua onetsi baino
|
lehen
Erregistroan inskribatuta egon arren; estatua ez da lotuta geratuko, Tributuen Lege Orokorraren 73 artikuluak aipatu kredituei dagokienez, ezta izaera berdinarekin muga eguneratu baina ordaindu ez diren kredituei dagokienez ere, Jabetza Erregistroan kredituon idatzoharra egin bada lotura hori ezarri baino lehen. Lotura Erregistroan inskribatu behar da, erregela hauen arabera:
|
|
|
4 Kudeaketa pribatupeko sistemetan urbanizatze lanak gauzatzea norbanakoei dagokienean, baldin eta haien balioaren zati bat hitzarmenezko aprobetxamendu unitateetan agerrarazi bada eta banaketa berdinaren proiektua behin betiko onetsi baino
|
lehen
unitate horiek enpresa urbanizatzaileei adjudikatu bazaizkie edota hirugarrenari eskualdatu bazaizkio edozein tituluren bidez.
|
|
|
Errefakziopeko finkaren gaineko zama edo eskubide errealak inskribatu badira, aurreneurrizko idatzoharra bi modutara bakarrik egin daiteke: zama zein eskubide horien onuradun diren pertsonen eta jabearen arteko ahobatezko hitzarmenaren bidez edo epai probidentziaren bidez. Hitzarmena izan behar da errefakzioaren objektuari nahiz obrak hasi baino
|
lehen
finkak zuen balioari buruzkoa, eta eskritura publikoan egin behar da. Probidentzia eman behar da balio hori zehazteko instruitu den espedientean, behin pertsona horiei guztiei zitazioa egin eta gero.
|
|
|
Hariari segiz, berrikuntza aipagarria izan da prozedura egokia eratzea preskripzio bidez eskuratutako herri uren aprobetxamenduak inskribatzeko; horri esker, aurre egin zaio Herri Administrazioak eta jabe interesdunek edukitza informazioak kendu zirenetik zuten presazko beharrizan bati,
|
lehen
informazio horiek balio zutelako harako aprobetxamenduak inskribatzeko titulu gisa, 1927ko urtarrilaren 7ko Errege Dekretu legearen arabera.
|
|
|
Ondasunak jaraunsleen izenean inskribatu baino
|
lehen
senipartedunek senipartea jaso badute, seniparte horri uko egin badiote edota senipartea ordaindu zaiela adierazi badute, ez dira egingo legearen 15 artikuluak senipartedunen eskubideei buruz zehaztutako aipamenak.
|