|
2000
|
|
|
Esleitutako proposamenak frontoiaren gaur egungo lan eta eraldaketak hartzen baditu kontuan, erreboteko partidak joka daitezen ahaleginak egingo dira. Baldintzak
|
lehen
aipatutako berak izango dira.
|
|
|
|
Lehen
aipatu bezala, bideragarritasun plangintza ari dira egiten. Sarobe ari da plana burutzen, eta Oarsoaldea Garapen Agentziak babes teknikoa ematen dio.
|
|
|
Alternatiba hau burutzeko bitartekorik ez duzuenok, ibaian gora egin duzuen zati hori atzerantz errepikatu behar duzue eta
|
lehen
aipatu dugun Palado baserrien sarreratik hurbil dagoen bidetik gora abiatu behar duzue. Bide honetatik, gizakiak landatutako eukaliptoak eta pinuak, berez sortuak diren haritzak, lizarrak, gaztainondoak, astigarrak... nahastuak azaltzen dituen baso zoragarrian barrena, poliki poliki altuera hartzen joango zarete.
|
|
|
Erasoa orokortu eta haundiagotu egin da ondoren, egoera politikoa gero eta aldekoagoa izan duten neurrian. Matrikulazioaren azken datuek asaldatu dute zenbait gizarte sektore, batez ere
|
lehen
aipatu dudan unibertsitateko hura eta bi alderdi politiko nagusien agintariak; eta, geroztik, haurrak euskarazko ereduetan ez matrikulatzeko etengabeko kanpaina batean egoten dira batzuk. Nafarroan arlo honetako gutxieneko eskubideak lortzeko, ereduen aukerarena edo ikastetxeen autonomiarena kasu, herrialde zibilizatu batean normala ez den borrokan ibili beharra dago.
|
|
|
Alderdi alaiak ere erromeriak, jazzbandak, txakolina..., agertzen direla eleberrian, baina den dena
|
lehen
aipatutako giro ilun eta hits horren filtrotik iragazia begitantzen zaio irakurleari. (Egunkaria I)
|
|
|
Oro har, nafarrek Madrilgo telebista pribatu zein publikoekiko zaletasun handiagoadute, eta audientziaren %79, 1ek horien aldeko joera du. Berezia da, baita ere, TVErenaldeko jarrera (kanal bien artean %36, 9) eta,
|
lehen
aipatu den bezala, seinalearenemisio esparru mugatua dela medio, ETB2ren maila baxua.
|
|
|
DEIAren salmenta eremua Bizkaira mugatzen da nagusiki, nahiz eta hainbat alesaldu beste herrialdeetan(
|
lehen
aipatu ditugun iturrien arabera, 30.000 ingurura iristenda saldutakoen kopurua).
|
|
|
Azken multzoan bi egunkari ditugu, EL MUNDO eta EL PAIS, eta bi hauek HegoEuskal Herrirako egiten dituzten edizioak. Izan ere,
|
lehen
aipatu dugunez, hemenbertan egin eta argitaratzen diren egunkarien ondoan, badira beste pare bat, Madrilenateratzen direnak, honako hainbat orrialde berezi gehituz. Edizio bereziak dituztenegunkari horien artean EL MUNDO DEL PAIS VASCO da arrakasta handiena duena (21.697, OJD); gainera, lau herrialdeetan saltzen da.
|
|
|
|
Lehen
aipatu dugun bezala, gurean ere, telebistarako programa generoen artekoberezitasunak desagertu arte urtu direnez, zaildu egin da kanal desberdinen eskaintzaren azterketa egitea. Programen edukian, xede taldean eta formatuan gero eta tipologia gehiago aurki daitezke eta, gainera, kanal batentzako erabilgarri suerta daitezkeensailkapen irizpideek ez dute beste baten programazioa aztertzeko balio.
|
|
|
Erakusten den mapa geografiko administratiboak ez du onartzen Euskal Herriaren profilik. Ipar Euskal Herria bera ere ez daexistitzen eta honi legokiokeen lurraldearen errepresentazioak bat egiten du Biarnorekin,
|
lehen
aipatutako bost zati nagusietako bat osatzeko.
|
|
|
Guk, ordea, izatearen baldintzak arakatu nahi ditugu, askatasunaren beharraeztabaidarako oinarri gisa ezarri ostean6
|
Lehen
aipatu dugun legez, izatearen baldintza horien artetik izate juridikoari dagozkionak aukeratu ditugu, estatu baten beharrezkotasunaren oinarriztapena ikuspegi horretatik egokiago egin daitekeelakoan.
|
|
|
Birformulazio potentzial hauen garapen erreal eta efektiboa, askoz ere lotuagoagertzen da fundamentazio sinbolikoekin, identitate eta ohituren erabilpen psikosozialarekin, argudiaketa konstruktibista huts honekin baino8
|
Lehen
aipatu dugunbezala, nazionalismoari propio zaion dualtasun horretan, nahasi egiten dira praktikan elementu subjektiboak eta objektiboak, politikoak eta kulturalak.
|
|
|
Gizabanakoak behar bat sentitzen duenetik, behar hori asetu arte gertatzen denprozesuari deitzen diogu Gestalt zikloa.
|
Lehen
aipatu dugun, hondotik? –irudiaren, sortzearekin hasten da zikloa.
|
|
|
Hirugarren alderdi funtsezkoa
|
lehen
aipatutako errepikapenerako konpultsioada. Taldeari dagokionez, Grinberg ek eta kideek (1971) jarri dute hori agerian.Gure iritziz, subjektu ororen jatorrizko loturen egitura eta konstelazioak, arazoaketa gatazkak eguneratzen dituelako da funtsean garrantzitsua.
|
|
|
arteko esperientzia intersubjektiboena? (1977, 27 or.).
|
Lehen
aipatu moduan, subjektua triangelu matrize batean, Edipo konplexuan, sartzea da. Barneratutako talde egitura honetatik abiatuz, subjektuak nortasuna eskuratzen du, eta gainera, etorkizunean loturetan hautemateko tresnagisa funtzionatuko du.
|
|
|
|
Lehen
aipatutakoaren arabera, transferentzia ez da harreman terapeutikoarenberezitasuna; izan ere, gizabanako batek beste bat aurkitzen duen bakoitzeangertatzen da.
|
|
|
Ikus dezagun lehenik zeintzuk diren euskararen eremuan nagusiki erabiltzen direnhaize izenak3 Ezer baino
|
lehen
aipatu behar da itaunak eta jaso diren erantzunakbatzuetan ez datozela itxi itxian bat. Sarritan gertatzen ez den arren, herriarenorografiak baldintzatzen du noiz edo noiz haizeen norabidea, eta jazotzen da herribatzuetan ez izatea puntu kardinalei zehatz dagokien haizerik, halako puntukardinalera begira mendi handi bat duelako edo bestelako arrazoiak bitarte.
|
|
|
Lacanbera guztiz Sofokles zalea izan zen. Baina Antigonari buruzko sakoneko debatea hasizuena,
|
lehen
aipatutako Friedrich Holderlin4 poeta izan zen,?. Antigona, ri buruzkooharrak, idatzi zuenean.
|
|
|
Honen ondorio bat daaskotan aipatzen diren egungo diziplinanitzaren, diziplinartekotasunaren, edo diziplinazeharkotasunaren beharra, aztergai bakoitzaren inguruan, egungo zientziagintzan. Orokorki zein partikularki hartutako hizkuntzen aztergaiak nahiko etsenplu onak ematen dituzte hori ulertzeko; horrela sortu dira
|
lehen
aipatutako zenbaitdiziplina berri, beraien artean geroz eta lotura handiagorekin bilakatzen aridirenak: soziolinguistika, psikolinguistika, etab.; eta horrela gertatzen dira, baitaere, aditu eta ikerlari gehiago geroz eta jantziagoak egotea, modu anitz honetanorokorki zein partikularki hartutako hizkuntzak aztertzean.
|
|
|
Alde honetatik, aipagarriak dira euskararekiko eta euskaraz doktoregotesiak egiteko 1992 eta 1993 urteetan Eusko Jaurlaritzako Hizkuntz PolitikarakoIdazkariak sorturiko bekak, horien laguntzaz zenbait tesi interesgarri egin direlakoeta egiten ari direlako; baina, zoritxarrez, bi urtetan zehar bakarrik iraun zueniniziatiba izan zen hori. Zentzu honetan, paradoxikoa dirudi, Euskal Herriandauden unibertsitate handietan gertatzen denarekin konparatuz gero, UEU barruanbultzatu eta/ edo bideratu direla gaur egunean dauden euskararekiko euskarazegindako zenbait ikerketa, hala nola,
|
lehen
aipatutako Txillardegik eta bestebatzuek euskararen erabilerari buruz eginiko ikerketak, edo baita horrenaipagarria den lau urtetik lau urtera euskararen kale erabileraren neurketarenikerketa aurrera eramatea ere (dagoeneko, hiru jasoketa aztertu edo aztertzen aridirelarik).
|
|
|
espresioa euskarazko joera exozentrikoan aski ohikoa gertatzen da, baitan, premia gorria?,, kale gorria? eta gisakoak kontuan izanik; exozentrizitate horidesplazamendu metaforiko modura interpreta daiteke, gorridura
|
lehen
aipaturiko odolarekin edo zauriarekin erlaziona daitekeelako(, darion odolak hotza dirudi?). 13 Odolaren gorria negarrari aplikatzen zaio.
|
|
|
Beherago Lekuonak karakterizazio sinboliko bati luzapen musikala itsasten dio,
|
lehen
aipaturiko V. Aleixandre ren antzeko motibazio batera joanez, kurioski. Aleixandre k, como un rio escapandose?
|
|
|
Historiakesanen du. Keynes-en planaren? aplikazioa,
|
lehen
aipatua, beharrezko etapa den ala ez, are handinahiagoa den Maastricht-eko plana aplikatua ezin izango den baino lehenago.Kasu horretan, Europako Batasuneko nazio monetarioek bancorren antzeko monetabat edukiko lukete (Schmitt 1985,1987), eta nazioarteko edozein ordainketa bimugimendutan gauzatuko litzateke: moneta nazionaletan egoiliar europarrek, etamoneta komunean herrialde kide bakoitzaren eta gainontzeko munduaren artekoharremanak (Schmitt 1988).
|
|
|
Zerbitzu hau osatzeko pertsona talde bat behar da (pertsona bakar bat gutxiegi litzateke), beren zeregina munduko edo nazioko irrati emandegiek ematen dituzten albisteak entzun, hautatu, baloratu eta irrati eran idaztea delarik. Prentsa idatzia ere albiste iturri da; beraz, pentsatzekoa da irratian,
|
lehen
aipaturiko berehalakotasuna dela-eta, oso albiste iturri garrantzitsua izan ahal dela. Angel Faus (1981, 249) irakasle espainiarrak argiro agertzen digu zerbitzu honen abantailarik handiena zein izan daitekeen:
|
|
|
Jakina denez eta
|
lehen
aipatu bezala, kazetetan informazioak honako egitura hau dauka: leada eta corpusa (garapen beheranzkoa).
|
|
|
Hala ere, albiste hauek ez dira beti gertatzen eta normalagoa izaten da
|
lehen
aipaturiko hizkune horietarikoren bat erabiltzea. Izan ere, monotonian erortzeko arriskua eduki arren, hizlariak hitz mintzatuak ere baliatzen ditu albisteak abiarazteko.
|
|
|
|
Lehenik
aipa dezadan, gai honetako terminologian sakontzeko kontsultatu egin daitekeela UZEIk argitaraturiko Musika Hiztegia. Hor aurki ditzake irakurleak zalantza terminologikoak uxatzeko bidea, soinu, ahots eta musikaren esparruan ager daitezkeen problemei itzurtzekoa alegia.
|
|
|
|
Lehen
aipaturiko Marx-en eta Engels-en analisiaren antza duen irakurketa honek(, tradizio marxistarena27), goian azaldutako Gellner ek proposaturiko eredua dakarkigu gogora, nahiz eta honek fenomenoaren alderdi ekonomiko eta politikoak horrenbesterainoko indarrez ez azpimarratu. Hots, gizarteen modernizatze prozesuan koka daitekeen nazionalismoaren gaiak, lotura zuzena izango du bultzatuko den kultur homogeneitatearekin, Estatu nazioaren markoan, nazioaren itzal ideologikopean?
|
|
|
Ediciones Península.
|
Lehen
aipaturiko DELANNOI eta TAGUIEFFen liburuak lan ezberdinak jasotzen ditu eta hauek, hemen azaletik ikusitako horietaz gain, interesgarriak diren taxonomien azterketa ezagutzeko aukera eskaintzen dute. Nazionalismoaren sailkapen ezberdinak direla eta, hurbilpen azkarra nahi izanez gero, ikus ODRIDGE, A.W. (1987):
|
|
|
Caniceren eliza" esan nahiko ez balu. Bigarrena,
|
lehen
aipatu dudan gazteluan Lady Di horren antzinako arbasoak bizi omen ziren, Spencertarrak, 1300 urtean gaztelua beste familia bati saldu zioten arte. Eta hirugarrena, XVII. mendean Cromwell diktadore ingelesak itzelezko sarraskiak egin zituen hiri honetan.
|
|
|
ez, jakina. Eta gauzak zuzen esatearren, adieraz dezagun behingoz ez zirela oharkabean pasatu, eta
|
lehen
aipatu bezala, aitzakiak eta estrategiak zirela medio, egin zuela aurrera nola edo hala, ahal izan zuen punturaino: belarriak belarriorde ziren; begietan lentilla ilunak ipini zituen; orbaina etxeko istripu baten ondorio zen; aho  tsarena, katarro gogaikarri baten errua; denetarako bazuen erantzuna Brown jaunak, arrazoibide erraza, naturala, sofistikaziorik gabea; eta horrexegatik sinesten zion jendeak, ez zuelako atziperako gogo gaiztorik, erantzuna sano sano botatzen zuelako, zer ezkutaturik ez balu bezala.
|
|
|
Eta, horren segidan, adierazi zuen bera ez zela bizi izan, ez zelako bere buruaz oroitu nahi. " Zer oroigarri izan dezaket neure buruaz?", galdetu zion erretorikoki bere buruari, eta galdera hori aprobetxatu zuen
|
lehen
aipatu dizkizuedan astakerien berri emateko. " Zer oroit dezaket nire iraganaz?
|
|
|
Besterik ez. Eta
|
lehen
aipaturiko aho beteko gorrotoa.
|
|
|
Esate baterako, bere ikasketa guztiak hizkuntza gutxiagotuan burutu dituzten ikasleak unibertsitatera iristen direnean eta han ezin dutenean beraien hizkuntzan estudiatzen segitu (demagun legediak eskubide hori errekonozitzen duela), orduan ikasle horiek umiliaturik sentitzeko arrazoi sendoak dituzte. Eta ez soilik ikasleek; gutxiengo kulturaleko kideak direnak ere umiliaturik senti daitezke, nahiz eta unibertsitatean ez egon eta inoiz egon ez izan,
|
lehen
aipaturiko izaera kutsagarriari esker. Estatuak ezin du kasu horietan neutraltasunez jokatu.
|
|
|
Hala ere ez da ahantzi behar Internet informazioa almazenatu, errekuperatu eta transmitizeko sortu zutela, eta ez dokumentu antolakuntza sistema lez; beraz, ezin da Internet
|
lehen
aipatu dugun liburutegi digital handi hori bezala planteatu.
|
|
|
Erabiltzaileak ezin du dokumentua zuzenean kontsultatu, interfaze elektroniko baten beharra dauka, hau da, makina baten beharra dauka dokumentua irakurri ahal izateko.
|
Lehen
aipaturiko elementuak (edukia, estruktura eta kontestua) modu ezberdinean eskuratzen dira. Edukia, soporte magnetiko edo optiko batean gordetako kode binarioan dagoen karaktere kate bat da; estruktura, softwarearen arabera, lanean ari garen fitxeroan edo beste batean egongo da; eta kontestua (dokumentu sortzailea, hartzailea, sinadura) zerbitzari bakoitzaren helbide liburuan, datu base ezberdinetan edo dokuBiblinleka mentu elektronikoen kudeaketa sistema korporatiboan egon daiteke.
|
|
|
Beharrezko, agi denez, bidegintza horretarako lehen suziri eta leherkina. Ezin aproposagoa, eginkizun horretan, harako liberte, egalite, fraternite goiburua, iraultzaileen ahoetan eta legegileen gogoan,
|
lehen
aipatu kultura berri horri zuzenetik ekiteko.
|
|
|
Vienarrentzat ere, jakina, nozio gakoa zen, baina ez bere zentzu kantiarrean. Horientzat tamalez,
|
lehen
aipaturiko Poincareren konbentzionalismoak argudio eszeptiko gogor bat zekarren geometria espazialaren objektibotasunaren aurka, Schlickek eta besteek aintzakotzat izan zutena, zientzia berriaren ikuspegi orokorra galtzeko prest ez bazeuden behintzat. Poincareren ustez, espazio baten egitura geometrikoa ez zen gauza ez objektiboa ezta determinatua ere.
|
|
|
Kalabozoetan atea zabalik edukitzen ninduten, besoak kanpora nituela,
|
lehen
aipatutako zepo horiekin atzamarrak lotuta, eta zutik. Ezin nuen atseden hartu; ez eseri ez etzan ez ezer.
|
|
|
Gutaz gain, Tortellaten baziren beste iheslari batzuk: Tinita, haragi zatiez beti hausnarrean aritzen zen Donostiako neska koskorra, eta
|
lehen
aipatutako Portugaleteko eta Barakaldoko familiak.
|
|
2001
|
|
|
Euskal Herriko auzia goitik behera gaizki planteatuta dago. Nik
|
lehen
aipatutako mugimendu horiengan sinesten dut, gainera herriaren protagonismoa inondik ateratzekotan, horiengandik aterako da. Beste gizarte eredu bat eraikitzekotan, horiei jarraituz egin da, era horizontalago batean, beste harreman batzuen bidez, burokraziaren kontra eginez.
|
|
|
EAk ere bere burua ezkerrekotzat dauka. Ezker liberalismoa izan da ezkerrekoa zenbait zentzutan,
|
lehen
aipatu dugun gizabanakoaren askatasuna asko goraipatu du eta guk gaur egunean ezker horri hori zor diogu. Baina diskurtso hori ez da adostasun handikoa izan urteetan zehar ezkerrean; pertsona iraultzaren, alderdiaren menpe zegoen, eta azkenean hori," gerturik daukagu odola".
|
|
|
Hain zuzen ere,
|
lehen
aipatutako borroka, amets eta ilusioen koktel haren ondorioz. Horri esker uler daitezke hiru hilabeteko greba eta botereak hura desegiteko egin behar izan zituen guztiak, bost lankide erailtzea eta ehundik gora zauritzea, zenbait lanetik bota eta ez dakit zer dela eta, beste batzuk sedizio salaketapean atxilotzeko erabakia hartzea.
|
|
|
Legeak, halaber, Hizkuntza Politikarako Zuzendaritza bat sortuko zela aipatzen zuen; 1988ko irailean sortu zen eta Estebe Petrizan Eusko Alkartasunako militantea gaur egun izan zen bere lehenbiziko zuzendaria. Honako iritzia zuen Petrizanek berak kudeatu zuen legeaz 1994an jadanik zuzendari ez zenean
|
lehen
aipatutako" Jakin" aldizkarian: " Ez gara, bada, helburu normalizatzaileaz mintzatzen ahal; esparru juridiko bat, ahalik eta gutxien konprometituz, bete nahi zen eta kito".
|
|
|
Paseabideak itsasadarraren ondotik (ohar zaitezte txalupa koloretsu eta kirol untzi xurixka mordoan) doa, portu zaharretik (gaur egun gehiago kirol portua) eta udaletxe ondotik segitzen du, eta bata bestearen atzetik Plentziako eta Gorlizko hondartzak inguratzen ditu. Honen erdian,
|
lehen
aipatutako udaletxea eta ondoko Kasinoa aipatu behar ditugu, biak Astillero plazan kokatuak.
|
|
|
|
Lehen
aipatu dugun bezala, Iriarte ezagunarekin batera, biak izan ziren garaiko fabulista nagusiak. Lagunak izan ziren biak, baina apurka apurka nolabaiteko guda edo leiha literarioa sortu zen bien artean, harremana erabat hautsi zen arte.
|
|
|
Bestalde, hazkunde handia izango du baita ere nekazaritza intentsiboak. Ulertzekoa denez,
|
lehen
aipatu ditugun inguruetako herrialde txiroek, Txinaren produktu mota hori bera egitetik bizi diren heinean, epe motzean etorkizun latza ikusten diote beren ekonomiari DANIEL UDALAITZ
|
|
|
M. ARAMENDI. Alemania ahalegin garrantzitsua egiten ari da eremu hura baretzeko, Europarentzat garrantzitsua litzatekeelako Errusiatik letorkeen oliobidea izatea; horrez gain, eremu hura politikoki eta ekonomikoki baretuz gero, hor legoke baita ere
|
lehen
aipatu dugun merkatu garrantzitsu horren jabetza. Dena den, horrek EEBBen politikarekin topo egiten duen inpresioa dut.
|
|
|
Hala ere, bistan da Europan mesfidantza dagoela eta
|
lehen
aipatu ditugun jatorri naturaleko elikadura arriskuen aurrean dagoena baino handiagoa gainera.
|
|
|
Beste kontu bat honako hau da, alegia, zeharka egin beharreko edo egin genezakeen lan guztia, hots,
|
lehen
aipatutako kalitatezko jarduna, eduki soziokulturalegoki eta aukeratuak.
|
|
|
Irizpide horiek aintzat hartuta, ondoko eskeman irudikatuta agertzen den ikas ereduaren hautua egin dugu,
|
lehen
aipatutako helburuak erdiesteko egokienadelakoan.
|
|
|
–
|
Lehen
aipatu dugun bezala, ikas estrategia batzuek, prozedurazko edukiakdiren neurrian, oso leku egokia izan dezakete materialetan.
|
|
|
Kasu honetan ere azpimarratzekoak dira gerriko zarrailuak. Egia esan, gehiago zehatz daitezke iparraldeko ezaugarri horiek, zeren eta
|
lehen
aipatu ditugunezaugarri akitaniarrak baitira hemen agertzen direnak. Ildo berean, apaindurarenberezitasun akitaniarrak oso nabariak dira.
|
|
|
Dena den, nola justifikatu hilarri multzo honen kronologia hain goiztiarra. Hori egiteko, epigrafedun hilarriak hartu behar dira kontuan?
|
lehen
aipatutakoak?, IX. mendera eraman behar direnak. Jakina, pieza anepigrafikoak betiizaten dira goiztiarragoak.
|
|
|
eta belarriak eraztun obalatu baten itxura hartzen du, soslai liriformedun plaka bati giltzaturik. Honelako plakak
|
lehen
aipatutako gerrikoen zarrailu eta arkudun fibulen desagerpena suertatu zenean sortu ziren Penintsulan, VIII. mendera arte iraunzutelarik.
|
|
|
–Bandoak?) eta bestearen ikuspegia ezagutzeko premia azpimarratu izan du sarritan, horretarako, deabruaren abokatua, ren papera bete behar bada ere (irakur bedi. Deabruaren abokatua?, HO n). Jarrera inmobilistak albo batera uztera gonbidatzen gaitu (gogoratu
|
lehen
aipatutako. Erloju geldiaren paradoxa?), bestela, idiotapolitikoak, bihurtzeko arriskua daukagu-eta (ik.
|
|
|
Euskararen erabilera errazteko egin daitezkeen hizkuntz plangintzei begira,
|
lehen
aipatu diren aldagaiak indartu eta zaindu lirateke: alde batetik, badirudi euskararen ezagutza maila ona ziurtatu behar dela; badirudi datozenbelaunaldietan ziurtatuko dela hori, gaur egun hezkuntza prozesuan gertatzen denmoduan, euskal ereduetan matrikulatzen diren haurrek gehienak izaten segitzenbadute, Euskal Herri osoan.
|
|
|
|
Lehen
aipatu den bezala, bi eremu horien arteko integrazioa egiteko aurreneko saiakera, Clement eta Noels ena (1996 [1994]) izan zen; beste bat Azurmendi, Romay eta Valencia-k (1996) eskaintzen dute, eta autore horiek, hizkuntz erabileraz hitz egin beharrean, hizkuntz portaeraz edota portaera linguistiko kulturalazhitz egiten dute, horrekin hizkuntz portaera taldeartekoen eta etnien arteko harremanen t... Azurmendi, Romay eta Valencia-k (1996) ukipen egoeran dauden etnien arteko eta taldearteko harremanak aztertzeko, eredu teoriko enpiriko bat proposatzen dute (Identitate etnosoziala eta taldearteko portaereneredua. IETPE?), ondorengo faktoreak integratuz (hizkuntz portaeretan duteneraginaren arabera ordenaturik):
|
|
|
Posizio mailatik arlo teoriko ezberdinak erabili izan dira: a) boterearen arlo teorikoa, soziologia eremuan erabilia, erabakiak hartzeko gaitasuna (Ibañez, 1983) eta kontrol instituzionalabereizgarri dituena (azken aldagai hau,
|
lehen
aipatu den bezala, bizitasunetnolinguistikoan kontuan hartzen diren dimentsioetako bat da); ikuspegihonetatik ukipen egoeran dauden taldeak honela sailka daitezke: menperatua eta menperatzailea; b) estatusaren arlo teorikoa, batez ere psikologiasozialean erabilia; ikuspegi horretatik taldeen estatusa eta beraien arteansortzen den erakargarritasuna aztertzen dira, horrela estatus altuko eta baxuko taldeak bereiziz; d) taldearen tamainari dagokion arlo teorikoa; irizpide hori lehen aipatu direnak baino kuantitatiboagoa da, eta horrela gehiengo edo gutxiengo taldeak bereizten dira; e) ideologiaren arlo teorikoa: horren arabera talde batzuk dagoen egoera mantentzen saiatzen dira, eta, beste batzuk, berriz, aldatzen ahaleginduko dira (Moscovici, 1981).
|
|
|
a) boterearen arlo teorikoa, soziologia eremuan erabilia, erabakiak hartzeko gaitasuna (Ibañez, 1983) eta kontrol instituzionalabereizgarri dituena (azken aldagai hau, lehen aipatu den bezala, bizitasunetnolinguistikoan kontuan hartzen diren dimentsioetako bat da); ikuspegihonetatik ukipen egoeran dauden taldeak honela sailka daitezke: menperatua eta menperatzailea; b) estatusaren arlo teorikoa, batez ere psikologiasozialean erabilia; ikuspegi horretatik taldeen estatusa eta beraien arteansortzen den erakargarritasuna aztertzen dira, horrela estatus altuko eta baxuko taldeak bereiziz; d) taldearen tamainari dagokion arlo teorikoa; irizpide hori
|
lehen
aipatu direnak baino kuantitatiboagoa da, eta horrela gehiengo edo gutxiengo taldeak bereizten dira; e) ideologiaren arlo teorikoa: horren arabera talde batzuk dagoen egoera mantentzen saiatzen dira, eta, beste batzuk, berriz, aldatzen ahaleginduko dira (Moscovici, 1981). Taldearteko harremanak esplikatzeko dimentsiorik garratzitsuena boterearenada.
|
|
|
Taldearteko harremanak esplikatzeko dimentsiorik garratzitsuena boterearenada. Nahiz eta lau arlo teoriko horien artean korrelazio positiboak izatekojoera izan, dimentsio horiek elkarren artean askeak dira, horregatik ez diranahi eta nahi ez positiboki korrelazionatuta aurkitu behar,
|
lehen
aipatu denmoduan. Hala ere, korrelazio positibo hori gertatzen denean, hau da, estatusaltuko taldea menperatzailea denean eta gehiengo taldea bere egoera mantentzen saiatzen denean, ukipen egoeran dauden taldearteko distantzia handitu egiten da; horixe da euskara eta euskal hiztunen egoera (estatusbaxuko taldea, menperatua, gutxiengoa eta egoera aldatzen saiatzen dena). 3) Lehen aipatu diren analisi eta aplikazio mailak baino orokorragoak direnak:
|
|
|
Nahiz eta lau arlo teoriko horien artean korrelazio positiboak izatekojoera izan, dimentsio horiek elkarren artean askeak dira, horregatik ez diranahi eta nahi ez positiboki korrelazionatuta aurkitu behar, lehen aipatu denmoduan. Hala ere, korrelazio positibo hori gertatzen denean, hau da, estatusaltuko taldea menperatzailea denean eta gehiengo taldea bere egoera mantentzen saiatzen denean, ukipen egoeran dauden taldearteko distantzia handitu egiten da; horixe da euskara eta euskal hiztunen egoera (estatusbaxuko taldea, menperatua, gutxiengoa eta egoera aldatzen saiatzen dena). 3)
|
Lehen
aipatu diren analisi eta aplikazio mailak baino orokorragoak direnak: maila sozietala eta politiko territoriala (Azurmendi, 1987, 1988, 1999), edo sozietala eta historiko soziala (Hogg eta Abrams, 1999); ikuspegihorretatik taldeak sortu eta garatzen diren eszenatokiak kontuan hartzendira; emaitza enpirikoen kontraesanak esplikatzeko azken analisi maila hauerabiltzen da askotan.
|
|
|
1
|
Lehen
aipatu den bezala, etnien arteko ukipen testuingurua etengabe erabiliizan da ISTaren garapenean. Testuinguru horiek oso egokitzat jo izan dira, taldearteko harremanen alderdi batzuk ikertzeko, adibidez:
|
|
|
Tradizio psikosoziala,
|
lehen
aipatutako bi diziplinen artean, soziolinguistikaren eta psikolinguistikaren artean kokatzen da eta, beharbada horregatik, bertan sare sozialei garrantzi handia ematen zaie. Psikosoziolinguistikaren ikuspegitik, saresoziala hau da:
|
|
|
|
Lehen
aipatutako Handbook of Language and Social Psychology (Giles etaRobinson, 1990) izeneko lanean, etnien arteko ukipenetan komunikazioaren egoera zein den azaltzen saiatzen diren hiru atal daude eta, horregatik, lan horren testuinguruan garrantzitsuak dira; atal horien izenburuak honako hauek dira: –Bilinguality and Multilinguality?
|
|
|
|
Lehen
aipatu dugun bezala, zenbait fokapen pragmatiko erabili dira kanpo zorraren arazoa garbitzearren; baina horiek unean uneko lasaigarri izan badira ere, ez dute saihesten behin eta berriz agertu den kanpo zorraren birsortzea.
|
|
|
Hartzaileen aktibazio mekanismoa edozein izanik ere, molekula usainduna heltzen denean, geldialdi polaritatearen alderanzketa eta, ondorioz, potentzial elektrikoaren aldaketa gertatzen da, Ottoson ek (1956) zioenez.
|
Lehen
aipatu bezala, usaimenaren kitzipanenaz sorturiko seinale elektrikoa, oraindik oso argi ez dauden bide eta mekanismoen bidez heltzen da burmuineraino. Gaur egun ezin da azalpen osorik eman ikuspuntu neurofisio logikotik.
|
|
|
Beraien lana haur sortu berriak hiltzea da.
|
Lehen
aipatutako hilbideez gainera, beste bat oso erabilia: haurrari ahoan arroz aleak sartu.
|
|
|
Nik ez dakit sekula pentsatu duzuen zenbat euskal obra ez diren gureganaino heldu, edota heldu badira ere, nolako kondizio exkaxetan heldu diren.
|
Lehen
aipatu dudan Refranes y Sentencias mila bostehun eta laurogei eta hamaseikoa, kopia bakarrean heldu zaigu, eta kopia hori ez da dudarik gabe osoa. Santxo de Elso, beste hamaseigarren mendeko liburua, ez da gureganaino  heldu, dakigunez.
|
|
|
horiek zerbait badira, ez ote dira ezer euskaldun guztiok menderik mende darabiltzagun (liburuetan adina herri kantetan) fruitu, kolore eta triste? Izakiak dira, noski, izandunak edo izatedunak edo nolanahi ere dela, eta izakiak ez ezik beste maila eta neurri bateko izakiak
|
lehen
aipatu ditugunen aldean. Eta euskaldunagoak, jakina, ezin konta ahala euskaldunek euskaldundu dituztenez gero.
|
|
|
Gaia nahikoa ezagutzen ez badut ere (epealdi horretako historialari adituei galdetu genieke) pe rtsonaia nagusiaren diskurtsoan anakronismotzat har daitekeen zantzurik badagoela esango nuke: adibidez, euskararekiko duen gehiegizko kezka (L.M. Mujikak are gehiago sakontzen du norabide horretan, eleberria ren" tesismoaren" arriskuak kritikatzean,
|
lehen
aipaturiko kritikan hain zuzen ere). Nobela historikoak, dudarik ez, gaur egungo gizartea ren pentsamolde eta iritziak eraman ohi ditu iraganera, baina hau kontu handiarekin egin beharreko zerbait da, nobela ren historikotasunabe rmatzeko; aitortzen dut, halaere, zaila iruditzen zaidala muga non egon daitekeen zehaztea.
|
|
|
Hiruga rrenik, guztiok, politikariek -batez ere,
|
lehen
aipatu dudan euskalgintzaren autonomia errespetatu behar dugu. Behin betikoz, euskara lehia guztien gainetik kokatzeko beharra dugu, Katalunian dagoen erara, esate baterako.
|
|
|
Honela, demokraziaren eta hiri estatuaren beraren muga asko agerian utziko dira eta
|
lehen
aipaturiko ideia berrien agerpen giro horretan, polisaren egituraren inguruko proposamen eta zalantza asko sortuko dira. Nolabait esateko, teoria politiko, filosofiko, kultural eta artistiko berri hauek krisi honi aterabidea bilatu nahi izan zioten, eta Grezia klasikoaren agortze gisa eta Alexandro Handiak hasitako garai helenistikoaren hastapenaren seinale gisa uler ditzakegu.
|
|
|
|
Lehen
aipatu dugun ‘ignava ratio’ litzateke, ikerketa luze eta zaila amarru bat eginez azkar amaitu nahiko lukeena. Honek, noski, benetako aurrerapen oro zapuztuko luke.
|
|
2002
|
|
|
|
Lehen
aipatu dugun lan ofentsibo horretan, proposamenak egite horretan, gizarteak ideiak garbi izatea lortu nahi dugu. Hau da, gatazka ebatzi ahal izateko ahalik eta modu gardenean aritzea.
|
|
|
Hirugarren, euskal erakunde publikoen gestioa dago, beren politikagintzaren bitartez, gutxiago edo gehiago, ekonomiaren garapenari lagundu baitiote, eta orobat izan dute eraginik aberastasunaren banaketa handiago nahiz txikiagoan. Azkenik, biztanleriaren aldaketak ekarri du laugarren eragilea, euskal biztanleriaren zenbatekoak, estatuko biztanleria osoarekin alderatuta, behera egin baitu
|
lehen
aipaturiko denboraldi horretan.
|
|
|
1996ko apirila maiatza aldera hasi omen ziren aukera horretan pentsatzen eta urte bereko azaroan egin zuten eskaera. Bidean zailtasun berezirik ez zutela topatu esan digute eta luzatu,
|
lehen
aipatutako arrazoiagatik luzatu zela. 96ko dekretu baten ondoren, ECAIak 1997an hasi ziren lanean eta, beraz, Ander eta Maribelek ez zuten horrelako entitaterik erabili euren espedientea aurrera eramateko.
|
|
|
Hau da, zein balore mota penalizatzen ari den kontuan hartu behar du demokrazia hobetzeko, kalitate hobeago bat lortzeko. Ideia hauek lotzen dira mugimendu berrien ideien aldarrikapenekin, mobilizazio berrien moldeekin, eta
|
lehen
aipatu dugun arrazoiengatik ez dute irteerarik. Neurri batean ados nago Mikelekin, hauxe dioenean:
|
|
|
Floren Aoizek' Gara' n idatzitako zutabe batean zioenez,
|
lehen
aipatutako manifestuaren egileek Madrilek berak baino lehenago ilegalizatu dute Batasuna.
|
|
|
Eta hor gertatu zen
|
lehen
aipatu den Alderdi Sozialistaren aldaketa. Hautesleei begira, gaia gehiago pentsatu gabe, arazo honetan buelta ematea erabaki zuten.
|
|
|
|
Lehen
aipatu ditugun helburuak, hau da, industriari zerbitzua ematea, balore berriei bideak irekitzea eta hiriari zinea eskaintzea bezalako helburuak, betetzen joaten garen heinean, gure asmoak betetzen goaz, osasun oneko Zinemaldia egiteko.
|
|
|
Sozialistekin negoziaketa bat posible balitz?
|
Lehen
aipatu dizuedan bidetik: lurraldetasuna subiranotasunaren egutegia urte batzuetarako atzeratzearen truke.
|
|
|
Eta bide horretan jarraitu behar genuela era sintzero batean sinesten genuen. Baina gero dator
|
lehen
aipatu dizudan" pultsu fin" hori.
|
|
|
Nik hartara, eskubide historikoen xedapen gehigarrira joko nuke, berau ez da Konstituzioaren parte bat, eranskin bat baizik, Konstituzioa eskubide historikoen arabera interpretatzera behartzen duena. Orduan,
|
lehen
aipatu dudan' egon' delako hori onartuko balitz, Konstituzioan dagoen bide hori irekitzea ekarriko luke eta gatazka termino juridikoetan ere planteatzea. Beraz, lehen helburua' egon' izate horretara iristeko bidea planteatzea da
|
|
|
Consummatum est (Elkar, 1993) nobelarekin beste norabide aldaketa bat gertatu zen Irigoienen ibilbidean, nahiago izan baitzuen unibertso narratibo berri hori
|
lehen
aipatutako euskal erreferentzia historiko eta mitikoetatik urrun eraikitzea. Nahiz eta autorearen prosaren karga sinboliko poetikoa eta dena blaitzen zuen errealismo magiko fantastikoaren kutsua handia den hemen ere, gai eta kezkak unibertsalagoak mamitzen dira bertan.
|
|
|
Bigarren planoan, lau urte geroago, protagonista eroetxe antzeko batean sartuta dago (ez zaigu esaten zehazki non), eta bi urte lehenago idatzi zuen maita160 sun istorioa, aipatutako lehen planoari dagokiona, berrikusten du. Bigarren plano hau erabat metanarratiboa da, beraz, eta zalantzan jartzen ditu, etengabe,
|
lehen
aipatutako maitasun istorioaren eduki eta estiloa. Horretarako, Orixek idatzitako Urte guziko Meza bezperak jarraitzen ditu narratzaileak, eta C. Reisen Diccionario de Narratologíaren jatorrizko portugesezko bertsiora jotzen du.
|
|
|
Enplegua sustatzeko kontratu motak aztertzean,
|
lehenik
aipatu behar da, lan legeriaren eskumena estatuari soilik dagokiola, eta autonomia erkidegoek ezindutela eraginik izan kontratu araubidean. Aipamen hori egin ondoren, Espainiakoestatuan, lan merkatuari loturik dauden politiken artean, kontratazioa suspertzekoaldi baterako zenbait kontratu mota sortzea izan da estrategia nagusiena.
|
|
|
Ez zen hori, ordea, talde horren jarduerariknabarmenena. Izan ere, 1975/ 76 ikasturtean Zientzia Mintegia sortu zuten, euskarateknikoak zientzia gaiak erabiltzeko zituen eragozpenak eta bideak aztertzeko.ZEKT izan zen, bestetik,
|
lehen
aipatu dugunez, UEUren bultzatzaileetako bat19.Bide bera hartu zuen 1972an Donostiako Goi Mailako Ingeniari Eskolako ikasleeta tituludunen talde batek, Elhuyar izenez bataiatuz beren mintegia20 Horienlanak zerikusi gutxi zuen EKTekin; larunbateko mintegiez gain, Elhuyar aldizkariakaleratzen zuten, teknika arloko testuliburuak prestatu eta irakasleak gai teknikoetan euskaraz trebatzeko ikastaroak ... Ez da harritzekoa, beraz, AdolfoSuarez ek Paris Match eko kazetariari esan omen zionean esaldi xelebre hura? «Euskaraz ez dago fisika nuklearra ematerik»?
|
|
|
Ez da horretaz Euskal Herrian egin den gogoeta bakarra. Dagoeneko, gutxienez abian dira bi esperientzia,
|
lehen
aipatu baititugu: Lea Artibaikoa, ESTIAkoa, eta HUHEZIkoa.
|
|
|
eta belaunaldiberrian ikastolatik etorritako gazteak, horiek baldintza hobeak dituzte, baina kontratazioen murrizketa dagoela eta, iturri natural horrek emandezakeena galdu egiten da?. Dena den, unibertsitateko hezkuntzan, mugaobjektiboak dituen?
|
lehen
aipatutako muga politiko kulturalei produkziozientifikorik eza, kontzeptu zientifikoaren gabezia eta hizkuntz hedapenaren eskasia gehituz, hizkuntza berri baten ezarpenak tratamendu, baliabide eta errekurtso bereziak eskatzen ditu, lan hori egiten dutenak diskriminazio positiboaren bitartez sarituz?.
|
|
|
|
Lehen
aipatu dugun bezala, gezurra badirudi ere, Espainiako zein EuskalHerriko hedabideetan egunero hainbeste espazio bereganatzen duen, ditxosozkoeuskal gatazka, horrek ez du aparteko arretarik sortu, ez gure arteko unibertsitateetan ezta kanpoko unibertsitateetan ere.
|
|
|
Cooperacion, Integracidn y Conflictos en lasociedad intemacional contemporanea, eta antolatzailea Nazioarteko ZuzenbidePublikoa Saila da. Dena den,
|
lehen
aipatu dugun modura, ez dago doktorego programa oso bat gai horren inguruan. Noiz arte, ordea?
|
|
|
|
Lehen
aipatu dugun ikasleen arteko posta zerrenda egitasmo hori bultzatzekoerabilitako bideetako bat izan da, orain beste adar batzuekin osatu beharrekoa.
|
|
|
|
Lehen
aipatu dugun bezala, ariketa asko autozuzenketarako eginda daude; beraz, ikasleak berak ikusi behar du izan dituen zailtasunak eta oztopoak.
|
|
|
|
Lehen
aipatu bezala, badira beste bi unitate ere: laugarrena, prozesueningurukoa, eta bosgarrena, ikaslea alegiazko munduan murgilduko lukeena.
|
|
|
ikertubeharko direla, ondorio historikoak atera gura baldin baditugu. Egia esanda, azkenurteotako joera nabaria da hiriaren eta nekazari inguruaren arteko erlazioa ikertzea.Kontrakoa gertatzen zen hasierako hiri arkeologian; izan ere,
|
lehen
aipatu dugunez, hiri bakar bat hartzen zen aztergai eta bertan egiten ziren indusketa guztiak.
|
|
|
Egokitze ahalegin hori, beste mota bateko egokitzearekin ere konbinatubeharko da; hots, ikerketa estrategia edo indusketa estrategia baliozkoak erabilibeharko ditugu,
|
lehen
aipatu dugun helburua lortzeko. Kasu askotan, eta, batez erelurralde zehatzetan, premiazko gauza hori ez da betetzen, eta hiriaren ikerketa izanbeharrean interbentzioen oinarria, kasu askotan ikertzen den orubea lehenbailehenliberatzea izaten da gauzarik garrantzitsuena.
|
|
|
Ondare arkeologikoa beharbezala babestu, ezagutu eta ikertzeko, ezinbestekoa izango da ondare hori hiriarenhirigintza planetan sartzea, eta bertan kontuan hartzea. Bestela, ezinezkoa izangolitzateke
|
lehen
aipatu dugun elkarrekin egokitzerako ahalegina. Jakina, horrek beste zerbait ere esan nahi du:
|
|
|
Gero eta gehiago, Antzinako Erregimeneko gizartea aztertzeko protokoloek daukaten baliagarritasunaadierazten ari dira lan ezberdinak. Ezkontza kapitulazioek, testamentuek, bainabaita ere lurren edo beste edozein ondasunen salerosketa kontratuek, zentsuek, obligazio gutunek, eta abarrek posible egiten dute
|
lehen
aipatutako prozesu horipausoz pauso jarraitzea; eta etxearen gobernua zertan gauzatzen zen ulertzen laguntzen dute. Gainera, dokumentu horien azterketaren bidez, leinuen harreman munduaberregin daiteke, negozioak zein pertsonekin egiten zituzten ikusita (pertsona horiek beste motatako dokumentuetan lekuko moduan azaltzen ziren) edo eta haiekinizan zituzten harremanak zein motatakoak ziren aztertuta.
|
|
|
hots, EuskalHerrikoa bezalako gizarte polarizatu batean proiektu politiko zubigileek zailtasunhandiak zituztela garatu eta hedatzeko27 Horra hor, Accion Nacionalista Vasca delako alderdi nazionalista eta errepublikazalearen ezintasuna, minorien eremu mugatuetatik ateratzeko. Bestetik, eta
|
lehen
aipatu dudanaren ildotik jarraiki, aurrekodiktaduran ereindako fruituak jaso zituen Euzko Alderdi Jeltzaleak II. Errepublikan, inoiz baino bozka gehiago eta eragin handiagoa lortuz. Gorakada horren arrazoietako bat, alderdiaren eta bere inguruko elkarte eta ekimenen antolamendu sendoaizan zen, Jose Mari Tapiz ek (2001) erakutsi duen legez.
|