|
2000
|
|
|
Etxe barrura begira ere jarri dira AEK ko kideak, baita hainbat ondoriotara iritsi ere. Irakasleriaren
|
lan
baldintzetan aurrerapausuak eman dituzte azken urteetan, soldatak zertxobait igo eta gizarte segurantza zein lan baldintzen normalizazioan ezarritako epeak laburtuz. Oraindik ez omen da, hala ere, zentzu honetan nahi adina aurreratu.
|
|
|
Etxe barrura begira ere jarri dira AEK ko kideak, baita hainbat ondoriotara iritsi ere. Irakasleriaren lan baldintzetan aurrerapausuak eman dituzte azken urteetan, soldatak zertxobait igo eta gizarte segurantza zein
|
lan
baldintzen normalizazioan ezarritako epeak laburtuz. Oraindik ez omen da, hala ere, zentzu honetan nahi adina aurreratu.
|
|
|
Hain zuzen, eraikin horrek Zuberoako hainbat kultur eta kirol elkarte biltzen du bere baitan, baita kontzertuak antolatzeko gunea, musikarientzako errepetizio gelak, biltegia eta taberna bat ere.
|
Lan
baldintzei dagokienez, egoitza berrian langile bakoitzak bere lekua edukiko luke, 3 kazetariek nola 2 animatzaileek.
|
|
|
Ez da inoiz erraza izan euskararen alde lan egitea Nafarroan, oztopoz beteriko bidea ibili behar izan dugu euskaldunok eta zantzu guztien arabera, aurrerantzean ere horrela izango da. Ederki aski gogoratzen ditut Felix Martiren hitzak AEK ko irakasleon
|
lan
baldintzak ezagutu eta gero: heroismoak ezin du betiko iraun.
|
|
|
Halaber, sindikalgintza honek erresistentziarako estrategia eraginkorrak bilatzen saiatu du neurri multzo handi bati aurre egin ahal izateko. Horrela, erakunde sindikal bakoitzak beste nazio batzuetako antolamenduekiko harremanetarako tresnak eratu ditu bere baitan, nazioarteko informazioa bildu eta hedatzeko; soldata,
|
lan
baldintza eta enpleguaren inguruko gaietan koordinatzeko arauak egituratu dituzte; maila profesional bereko edo mugakide diren eskualdeetako sindikatuen arteko senidetze erakundeak sortu dituzte; enpresa multinazionaletan enpresa komite multinazionalak bultzatzen saiatu dute; eta, besteak beste, inmigranteen aldeko enplegu politikak sustatzen, ekintza eta mobilizazio eredu berriak abiatzen eta al...
|
|
|
Idazle gutxi da Kafka bezain garratz gizartearen akatsen aurka egin duenik. " Metamorfosia" n, esate baterako, familia,
|
lan
baldintzak, jauntxokeria, saldukeria eta abar gabe salatzen ditu. Bakar bakarrik, mundu osoaren aurka bere pertsonaien bidez altxatzen den idazle handi honen lan hau aurretik ere euskaratua izan zen, nahiz orduan, Xabier Kintanak 1970 urtean argitara eman zuenean," Itxura aldaketa" izenburupean agertu.
|
|
2001
|
|
|
Hor ere botoa ematen ez duen gazte jende mordo bat dago, ezkertiar direnak. Beraien
|
lan
baldintzak oso txarrak dira eta biharko eguna oso iluna da beraientzat. Horiek alderdietatik eta erakundeetatik kanpo daude, eta hor alderdiek izugarrizko ahalegina egin dute.
|
|
|
Baina bestelakorik ere bada. Adibidez gazteek dituzten
|
lan
baldintzak, soldatak edo biharko egunerako duten etorkizunari begira, egoera batere ona ez dela konturatuko gara. Ekonomi globalizatu honek diru asko jarri du mugimenduan eta batzuek soldata onak dituzte, baina ez guztiek, lan mota batzuetara ez dira soldata horiek iristen eta horrela jarraitzen badugu, hemen ere multzo batzuk nahiko baztertuak geratuko dira.
|
|
|
Osagai askoren emaitza izan zen, ametsa, borroka, ilusioaren koktela. Askatasun ametsa, hainbeste urtetako frankismoa eta Sindikatu Bertikala leherrarazi eta lantegietako
|
lan
baldintzez jabetzeko ametsa izan zen. Langileen duintasunaren aldeko borroka.
|
|
|
Denborarekin sakabanatu eta zatitzeko arriskua saihesteko, aldarrikapen bateratuak egin genituen, eta, gure arteko alde eta ezberdintasunei aurre egiteko, igoerak ehunekoetan izan ordez linealak izatea proposatu genuen. Ordainsarien eta
|
lan
baldintzen gainetik, kanporaketak baliogabetzea, atxilotuak askatzea eta euren lanpostuak mantentzea eskatu genuen.
|
|
|
MUGARIK Gabeko Erreportariek Euskal Herrian kazetariek bizi dituzten
|
lan
baldintza gogorren egoera ikuskatzea eskatu diote Europako Legebiltzarrari. ETAk kazetari talde zabalak mehatxupean dituela, prentsaren mundua erasotzen duela eta Europako Parlamentariak kazetarien lana babestea bermatzeko eskaera luzatu du erreportarien mugimendu ezagunak.
|
|
|
Eta nolakoak dira gidoilarien
|
lan
baldintzak. Gutxietsita sentitzen al zarete?
|
|
|
Gastu guztia Madrilgo Administrazioaren menpe geratuko da, EAEn ez bezala erdia Jaurlaritzak ordaintzen du Nafarroan segurtasunaren eskumen guztia Madrilen esku dago eta. EAEko bizkarzainei dagokionez bat eta gehienak enpresa pribatuetako zinpekoak, beren
|
lan
baldintzak hobetzeko eskaria egin dute, irailerako greba mehatxua luzatuz.
|
|
|
Baina, hala ere, «Situacion»en ageri denez, lan merkatuko gauzarik garrantzitsuena egiteko dago oraindik, eta, noski, bere iritziz
|
lan
baldintzak eta negoziaketak gehiago gogortu behar dira. Horrela, amaieran," Zeregin ugari lan merkatuan" izenburupean, honela dio:
|
|
2002
|
|
|
Alde batetik gaia maila profesionalean aztertu behar zen: esparru honetan
|
lan
baldintzak zeuden, emakumeek zein kuota betetzen dituzten, zein postu hierarkikotan... datuak bildu eta errolda moduko bat osatu behar zen. Zentzu honetan deigarria da unibertsitatean, hedabideekin zerikusia duten ikasketetan, emakume gehiago matrikulatzen dela gizonak baino, baina gero horrek ez du islarik lan merkatuan.
|
|
|
Laneko istripuen kontra borrokatzean, oso kontuan hartzekoak dira, halaber,
|
lan
baldintza prekarioak. Aipatu sindikatuek lan kontratu prekarioak baztertzeko eskatu diete gobernuei, lan istripu gutxiago gerta dadin.
|
|
|
Asian, esate baterako, gutxiago fakturatu zuen iaz, eta, ondorioz edo, milaren bat lagun utzi ditu kalean. Bestalde, irudi soziala zimeldu dio" Ropa Limpia" kanpainak, zeinetan gogortxo salatzen baita zer
|
lan
baldintza kaskarretan dauzkan Asiako Hego ekialdeko enplegatuak. Internet ere etsaitzen ari zaio:
|
|
|
Horren guztiaren berri izan zutenean, Arabako Errioxako Bastida, Eskuernaga, Samaniego, Leza eta Oion udalerrietako Batasunako zinegotziek salatu egin zuten egoera publikoki. Adierazi zutenez, esklabo legez tratatu zituzten eskulangile horien kasua hari matazaren muturra besterik ez da, aldi bateko langileen laborantzako
|
lan
baldintzetan. Argi dago, gaineratu zuten, batzuek etekina ateratzen dutelako gertatzen direla horrelakoak," batik bat upategi handiak ateratzen dira irabazian eta Administrazioak ez ikusiarena egiten du".
|
|
|
Lan hori, hitzarmen bereziko erakunde publikoek manatu zioten Bordeleko OARA zentroari, gure erakundea
|
lan
baldintzen errazteko arartekolaria izan delarik.
|
|
2003
|
|
|
Eraikuntzako sektorean horrenbeste istripu gertatzeko, bi kausa nagusi daudela dirudi. Batetik, arrisku handiko lana da izatez; bestetik, berriz,
|
laneko
baldintzak ere besteetan baino prekarioagoak dira. Sektore horretan, bestalde, gainerakoetan baino askoz subkontratazio gehiago egiten da:
|
|
|
Sindikatuen iritziz,
|
lan
baldintza prekario horiek dira, besteak beste, lanpostuetan egunero gertatzen diren laneko istripuen iturri, eta oso bereziki eraikuntzako sektorean gertatzen direnen sorburu
|
|
|
Iaz, 2002 urtean, 2001ean baino are prekarioagoak izan ziren
|
laneko
baldintzak. Hala ematen dute aditzera, bederen, INEM erakundeak argitaratu datu ofizialek.
|
|
|
ELA, LAB, CCOO, UGT eta ESK sindikatuek atzera bota dituzte patronalen proposamenak, eta ñabardurak ñabardura, oro har ondoko eskaera hauek hartu dituzte ardatz, hurrengo negoziazio kolektiboetarako: langileen erosteko boterea defendatzea, lanpostu duin eta finkoen alde egitea eta
|
laneko
baldintzak hobetzea, laneko zoritxar gutxiago gerta dadin (iaz ere gehitu egin ziren ezbeharrak). Bestalde, hitzarmenetan soldatak bermatzeko klausulak gaineratzen ahaleginduko dira, inflazioak langileen diru sarrerari horrenbeste erasan ez dakion.
|
|
|
Arduradunen hitzetan, istripuen %60 enpresetatik kanpo gertatu ziren, hots," in itinere" deritzan egoeran (laneko joan etorrietan) edota arazo kardiobaskularren ondorioz. Aurten, bada, laneko hainbeste ezbehar eragozte aldera, sindikatuek eskari zehatzak egingo dituzte negoziazioetan, bai
|
laneko
baldintzak hobetzeko, bai prebentzioko eta segurtasuneko planak aplikarazteko
|
|
|
Hari mataza horretan, diote sindikatuek, enpresek uko egin nahi diote hitzarmen kolektiboetan izenpetu zituzten akordioak betetzeari, eta lan horretan lagun nahi dute administrazioa: hark gehituko dizkie mozkinak, profesionalak urritzeko eta
|
lan
baldintzak okertzeko bidea garbituz.
|
|
|
Sostengu psikologikoak lagun diezaieke gaixotasunaren sintomei, baina ez du deuseztatuko hura eragiten duen zera...
|
Laneko
baldintzak egokiak ez badira eta langileen osasunari eragiten badiote, laneko baldintza horietan eragin da, irakasleen ikasgelako autonomia handituz, baliabide materialak ugalduz eta zentroetan irakasleak aholkatzeko laguntzako beste profesional batzuk ipiniz, irakasleen administrazioarekiko eta gurasoekiko komunikazioa hobetuz, prestakuntza eta erreziklajea sustatuz, irakasleen atsedenaldiak hob...
|
|
|
Sostengu psikologikoak lagun diezaieke gaixotasunaren sintomei, baina ez du deuseztatuko hura eragiten duen zera... Laneko baldintzak egokiak ez badira eta langileen osasunari eragiten badiote,
|
laneko
baldintza horietan eragin da, irakasleen ikasgelako autonomia handituz, baliabide materialak ugalduz eta zentroetan irakasleak aholkatzeko laguntzako beste profesional batzuk ipiniz, irakasleen administrazioarekiko eta gurasoekiko komunikazioa hobetuz, prestakuntza eta erreziklajea sustatuz, irakasleen atsedenaldiak hobeto gestionatuz edota, irakaskuntzako profesionalak motibatzeko, konpentsatzek...
|
|
|
«(...) Dantzari batek aurki ditzakeen
|
lan
baldintzak oso kaskarrak dira. Euskal Herrian behintzat, ez baitago dantza profesionala egiteko kulturarik.
|
|
|
Horregatik, normalizaziorako ez ezik, euskara ikastea herritarren eskubidea ere badelako, doakotasunera joko duen beka sistema eskatzen dute. Era berean, irakasleen
|
lan
baldintzak ere kontuan hartu daitezen nahi dute. Euskaltegi homologatuetako irakasleek bete behar dituzten baldintzak Irakaskuntza Pribatuko Lehen Hezkuntzakoek bete behar dituztenen parekoak dira.
|
|
|
Idazleak eta
|
lan
baldintzak
|
|
|
Izan ere, Ramon Irigoyenek «Los clasicos en la empresa. Del curriculo de Cervantes al acoso moral del Cid» liburuan bildu du
|
lan
baldintzen inguruan idazle klasikoek irakats diezaguketen guztia. Cervantes irakurriz curriculum bat idazten ikasi ei daiteke; Fray Luis de Leonek oposaketak gainditzen erakusten omen digu; Cid ek akoso morala jasan ei zuen; eta Julio Cesarrek gidaritza zer zen azaldu zigun lehen aldiz.
|
|
|
Beste ofizioetan bezala, prostituzioan ere pertsona bakoitza mundu bat da. Batzuek
|
lan
baldintza hobeak dituzte, besteek okerragoak, lantoki ezberdinak, bezeroekiko harremanak, soldatak... eta jubilatzeko gutxi gorabeherako adina ere badute; izan ere, 45 urtetik gorako emakumeek ezin dute lanbide honetan aritu, ez bada arrisku gehieneko lanetan. Badute ordea amankomunean zerbait:
|
|
|
Gizarte eredua beste eztabaida bateko gaia da. Edonola ere, zein da sustatu eta defendatu nahi den gizarte eredua, ekonomia herritarren ongizatearen eta haien eskubideen gainetik egoten jarraitzea eta hori betiko horrela izatea helburu duena, ala ekonomia herri honetan bizi direnen zerbitzura egongo den eta enpresari nahiz profesional liberalen zerga iruzurrak, gizon eta emakumeen arteko desberdintasuna,
|
lan
baldintza kaxkarrak, gizarte bazterkeria eta lan ezbeharrak desagerrarazi eta aberastasuna gizalegez banatuko duen gizarte eredua?
|
|
|
|
Lan
baldintza kaxkarrek eta pobreziak emakumezko izena dute. Hain zuzen ere, Euskal Herrian emakumeek pairatzen dituzte lan baldintza kaxkarrak eta pobrezia.
|
|
|
Lan baldintza kaxkarrek eta pobreziak emakumezko izena dute. Hain zuzen ere, Euskal Herrian emakumeek pairatzen dituzte
|
lan
baldintza kaxkarrak eta pobrezia. Halaxe frogatzen du Emakundek orain dela gutxi egindako txosten batek.
|
|
|
Egoerak hobera egin dezan, beharrezkoa da administrazioak eta enpresek gauzak aldatzeko ekintza irmoak egitea, baina horretarako sindikatuek presioa egin dute, bestela jai dugu eta. Hori kontuan izanda, itxaropentsu egoteko moduan gaude, euskal gehiengo sindikalak iragarri baitu datorren urteko negoziazio kolektiboan
|
lan
baldintza kaxkarren aurkako borroka izango dela giltzarri. da ELA, LAB eta ESKk beste zenbaitetan egin izan duten bezala oraingoan ere bat egingo dutela 300.000 inguru langileengan eragina izango duen negoziazioa ahalik eta eraginkorrena izan dadin.
|
|
2004
|
|
|
Beraz, emaitzak onak direla esan daiteke. Eta egia da, pixkanaka gure profesioa duintzen ari da,
|
lan
baldintza hobeak lortzen... Baina zer dira 388.018 ikusle »umeak barne, jakina» gizarte oso batentzat?
|
|
2005
|
|
|
Euskal Herrian Letonia, Polonia edo Europako ekialdeko zerbitzu bat kontratatzen bada, Letonia, Polonia edo dagokion estatuko legeak lan eta gizarte kontuez xedatutakoari jarraitu zaio. Horren ondorioz, Euskal Herriko enpresak kontratatutako zerbitzura diharduten langile letoniar, poloniar edo dena delakoek jasoko duten soldata eta
|
lan
baldintzak Letonia, Polonia edo dagokion herrialdearen legediak aurreikusitakoa bete du. Jakina denez, soldatok eta baldintzok euskal hiritarrek dituztenak baino askoz baxuagoak dira.
|
|
|
Azken batean, Europako multinazionalek diseinatutako deslokalizazio estrategia EBko politikarien erabakietan murgiltzen ari da, artezarau hau seinale:
|
lan
baldintzak murrizteko presioa egin, edozein lurraldetan trabarik gabe ezartzeko estatu kideei nolabaiteko konplizitatea eskatu eta kostu txikieneko politika ekonomikoak, aurrezki publikoak edo sozialak eta zerbitzu publikoak eskaini. Horrela, EB eta estatu kideen arteko lan harremanak deslokalizatu nahi dira, lan, gizarte eta ingurumen kostu txikienez baliatuz.
|
|
|
\ Horiek ez dituk erosi behar, hamaika, hamabi edo hamahiru urteko neskatilek egiten ditiztek, huskeria baten truke. Familia handietako gazteak, neskatxak batez ere, arroza ekoiztetik bizi ezinik, hiri inguruetara joaten dituk etxekoentzat sos batzuk irabaztera, eta eskrupulu gabeko enpresaburuek esklaboen
|
lan
baldintzetan edukitzen ditiztek, eta haiek eginak esklabistak berak bezain eskrupulu gutxikoak diren multinazionalei saltzen zizkietek; eta hik, kontsumitzaile gisa, nekazari esklabotuen lepotik bizi direnen kate hori mantentzen duk salgai horiek erostean.
|
|
|
\ Zein salneurrik bermatzen ditin
|
lan
baldintza duinak?
|
|
|
Espainiar diplomazialariaren arabera, Bangladeshen demokrazia heldua eta indarrean dirauena ikusi du, fundamentalismo eta estremismo musulmanaren kutsurik gabea; horretaz gain, espiritu demokratikoa, eta horregatik Espainiako Gobernua garapenerako laguntza handitzeko gertu dago. Nago ez zuela oihal lantegietan indarrean dirauten
|
lan
baldintzei buruzko txostenik eskatuko.
|
|
|
Indian eta Bangladeshen lan legeria egon ba omen dago, hainbat muga ezartzen dituena
|
lan
baldintzei buruz. Enpresaburuek errespetatzen dituzte?
|
|
|
Bizkitartean, Txinako jertse eta galtzak blokeaturik daudela irakurtzen dugu, mugak jarriko zaizkiela AEBetan eta EBan sartzeko; gure oihal lantegiei, gure lantegietako
|
lan
baldintzei gero eta gehiago eragingo dieten seinale. Agintarien, gobernuen eta multinazionalen erantzukizun zuzenaz gain, aurki honen ifrentzua da gero eta garrantzi gehiago dugula kontsumitzaileok, garrantziarekin batean erantzukizuna.
|
|
|
Gure indarrak ahal den erarik aktiboenean zeregin jakin batzutan erabili behar ditugu: eredu sindikal erreibindikatiboaren garapena, helburutzat
|
lan
baldintzen hobekuntza eta kolokako lanaren aurkako borroka dituena, eta justizia zein elkartasun handiagoa izango dituen gizarte bat eratzeko gizarte eta zerga politika aurrerakoien aldarrikapena. Hauek dira egoera okerrenetan dauden taldeen egoera (emakumeak, iNmigranteak, gazteak) benetan hobetuko duten urratsak.
|
|
|
\ Diskriminazioaren eta haren agerpenen aurka borrokatzea, haiek edozein eratakoak (sexu, adin, etnia, sexu joera, minusbaliotasun…) direla ere. Zehazkiago, gogor aritu behar dugu lan bera egiten duten langileei
|
lan
baldintza desberdinak dakarzkieten faktore edo fenomenoen aurka; aitzitik, baztertutako edo diskriminatutako pertsonak lankideen baldintza beretan kontrata ditzaten erraztu behar dugu.
|
|
|
Baina horretarako, behar beharrezkoa da euskal sortzaileen
|
lan
baldintzei erreparatuz hastea.
|
|
2006
|
|
|
Autonomoa izan eta bekak sortu ditu, literatura itzulpengintzaz gain, ikus entzunezkoetan ere arituko litzateke erakunde berria. Azken finean, EIZIE elkarte profesional bihurtuko litzateke; aholkularitza juridikoa,
|
lan
baldintzak eta antzeko gaiak jorratu ahal izango lituzke.
|
|
|
Horrek izugarrizko iraultza sortu zuen gobernuko kideen artean. Nik ere pentsatzen nuen poliki poliki ordutegia murriztuz joango ginela, gazteen
|
lan
baldintzak geroz eta okerragoak dira ordea.
|
|
|
Hitzak, berriz, kritikoak eta zuzenak, herritarren eta langileen tamainakoak: langabeziaren,
|
lan
baldintza eskasen, ezinegonaren eta burujabetasunaren gainekoak.
|
|
|
Iazko uztailean, Emakundek EAEko etxeko langileen
|
lan
baldintzen diagnostikoa kaleratu zuen. Txostena kontraesan bat salatuz hasten da:
|
|
|
1936ko ekainean Peroteko 150 beharginek ekintza zuzena aldarrikatu eta greba hasi zuten «euren soldata eta
|
lan
baldintzak inguruko tailerretakoak baino askoz hobeak ziren arren. Behin, Artola gobernadorearekin nengoela, langile talde batek mehatxu egin zidan:
|
|
|
Sindikatuek beren iritzia kaleratzea ondo dago, eta egin behar dute. Baina gehiago egin behar dute langileen
|
laneko
baldintza duinen alde eta segurtasun neurri egokien alde, eta, horretan, langileei segurtasun neurriak hartzeko exijitu behar diete. Enpresariek gehiago inbertitu behar dute segurtasunean eta laneko baldintza prekarioak alboratu.
|
|
|
Baina gehiago egin behar dute langileen laneko baldintza duinen alde eta segurtasun neurri egokien alde, eta, horretan, langileei segurtasun neurriak hartzeko exijitu behar diete. Enpresariek gehiago inbertitu behar dute segurtasunean eta
|
laneko
baldintza prekarioak alboratu. Administrazioak etengabe egin behar ditu inspekzioak, zorrotzak eta prebentzioa helburu dutenak.
|
|
|
Bi sarraskien laburpena eta eskema berdintsuak dira: Europatik zetozen emigrante eta kapitalista berriei emateko indioei lurrak kendu, hauek bertako soro eta lantegietan lan egitera behartu,
|
lan
baldintza txarrengatik indioek alde egin nahi dute, istiluak sortzen dira... eta Gendarmeriak eta armadak masakrez erantzuten du. Hala gertatu zen 1924an Chacoko Napalpi herrian.
|
|
2007
|
|
|
Zergatia, kasu bietan, bera da: ikerlariek
|
lan
baldintza hobeak eta ospe handiagoa bilatzen dute. Hego Euskal Herria, alde horretatik," esportatzailea" da batez ere, Espainiako Estatu osoa bezala.
|
|
|
Bestalde, harrobia gero eta urriagoa izanik, ez dira betetzen joandakoek utzitako hutsuneak. " Bitxia da hori, hemengo
|
lan
baldintzak ere inoiz baino hobeak dira-eta, bai Euskal Herrian EHUko Biofisika Unitatean dabil Villarroel bai estatu osoan". Kontuan hartu behar da, dena den, abiapuntua hutsaren hurrengoa zela:
|
|
|
Baina, azken hogei urteotan etxebizitzak izan duen prezio igoera honek apur apurka gizarteko arlo askotan du eragina; gero eta seme alaba gutxiago omen dugu, asteburuetako parrandak ere murrizten ari gara, erosketak egiterakoan gero eta gehiago begiratzen zaio prezioari interes igoera bakoitzean apur bat gehiago, eta gastua kontrolatzen dugu, garrantzitsuena eutsi, eta osagarria baztertu; jatekoa bai, baina liburua, esaterako, ez. Izan ere, kultur mundura, harreman pertsonaletara,
|
lan
baldintzetara eta beste mila txokotara iristen baizaigu etxebizitzaren kate luzea.
|
|
|
Aurretik, hamar hilabeteko eztabaida izan zen horretarako propio sortutako Parlamentuko lantaldean. Auzia pil pilean dago Espainiako Estatuan, Kataluniako Generalitateak prostituten
|
lan
baldintzak arautzeko lege aurreproiektua aurkeztu zuenetik.
|
|
|
|
Lan
baldintza negargarriak
|
|
|
Ekimena ez da Deustuko galletagileetara mugatu, eta bere garaian
|
lan
baldintzak hobetzearen alde borrokan aritu ziren beste emakume batzuen kasuak ere biltzen ditu. Galletagileen web orrialdeko esteketan klikatuz, Bilboko itsasadarreko zamaketari eta zirgarien edo Gipuzkoako kotoigile eta zigarrogileen errealitatea ezagutu daiteke.
|
|
|
Legearen gabezien artean azpimarratu dute autonomoen negozioetan senitarteko zuzenak kontratatzea baimentzen bada ere, horiei ez zaiela langabezia laguntzarako eskubidea aitortzen. Halaber, menpekotasun ekonomikoa duten autonomoen eskubideak" urriak" direla kritikatu dute, bai eta" lan merkatuan
|
lan
baldintzak gutxitzeko presioa egiteko" erabil daitezkeela ere.
|
|
|
Ama ospitaletik irtetean, Anak pertsona bat bilatuko du, gurasoak etxean zaintzeko. Nelly boliviarrak pozik onartuko ditu Anak eskainitako
|
lan
baldintzak, orain arte izan dituenak baino dezente hobeak direlako. 27 urterekin Bolivian gizonaren zaintzapean bost seme alaba utzi dituen emakumeak hurbilago ikusiko du, posibleago, hiru bat urtean diru pitin bat egin eta bere herrira itzultzeko duen helburua.
|
|
2008
|
|
|
Lelo horren bidez, sindikatuaren arduradunek" bizi baldintzen defentsan sindikatu abertzaleak langileekin duen konpromisoa" ikusarazi nahi dute. Eta, horrekin batera," langileei deialdia egin nahi zaie, jasaten dituzten
|
lan
baldintza eta baldintza sozial bidegabeak ezerezteko borroka daitezen". Ordezkari sindikalek uda ondoren eztabaidatutako txostenean karguak utziko dituen Batzorde Nazionalak onartua, egoera sozioekonomikoa eta Hego Euskal Herriko gobernu eta administrazioen nahiz patronalaren jokaera aztertu dute.
|
|
|
" EHUk ezin du jokatu gu hamabost urtez eszedentzian egon bagina legez", dio Azkargortak," gu borrokan egon gara, lan kontratua onartua izan dadin hain zuzen, eta itzuliko bagara hori kontuan hartua izan dadin eskatzen dugu". Aldarrikapena, azken batean,
|
lan
baldintzei dagokio batez ere. 1990ean burkide izan zituzten ehun lagun haien baldintza berak nahi dituzte:
|
|
2009
|
|
|
Zein delitu egin du? 2008ko prentsaurreko batean HIRUk kalkulatu zuen erregaiaren prezio igoerari aurre egiteko eta garraiolarien
|
lan
baldintzak mantentzeko tarifak %5 igo behar zirela. Hala kalkulatu eta aholkatu zuen.
|
|
|
aldizkari elektronikoan Egoitz Elorz pilotu komertzialak onartzen duenez," konpainia merkeek legeak eskatzen dituan minimoak eta maximoak muturreraino eroaten dabez, euren interesen arabera. Soldatak baxuak dira eta
|
lan
baldintzak nahiko eskasagoak. Azkenean, zeruko autobus gidarien parekoak gara, hilean 1.200 euro kobretan".
|
|
|
Sumatzen nuen asko neukala ikasi eta esploratzeko bi arlo horietan, eta aurrera begiratzean, abentura handi bat ikusten nuen. Ez dakit zehazki zein ziren gure
|
lan
baldintzak, baina badakit oso berandu heldu zitzaizkigula kontratuak. Jabego intelektuala herenegungo kontua da guretzat.
|
|
|
Zuzendariak bildu eta ETBrekin konbenio bat sinatu behar genuke. Ezin dira prezioak hausten diren bezala hautsi, eta
|
lan
baldintza batzuk onartezinak dira. Baina nor konturatuko litzateke greban jarriko bagina?
|
|
2010
|
|
|
Hawassek dioenez, langile horien
|
lan
baldintzak nahiko onak ziren. Lan gogorra zenez, langileak hiru hilabetean behin txandakatzen ziren eta, hala ere, lan istripuak ohikoak ziren, aurkitutako hilobiak lanean hildakoenak baitira.
|
|
|
Kopuru eskandalagarria da benetan: kontratazio zuzeneko langileak(
|
lan
baldintza duinagoetan cateringekoak baino), bertako produktuak, bertako sukaldean prestatuak, Jaurlaritzaren laguntzarik jaso gabe... eta 0,35 euroko aldea bakarrik. Horrek esan nahi du, edo Eusko Jaurlaritzak otorduko 0,35 euro baino gutxiago jartzen dituela (zuzenean galdetu diogu beste hainbat galderekin batera, baina ez digute erantzun), edo catering sistema garestiagoa dela, nabarmen.
|
|
|
Guk nahi ez ditugun lanak eta nahi ez ditugun
|
lan
baldintzetan jardutera etorri diren kanpotarrak datozkit burura. Euskara ezagutu ez eta zaintzen duten aitona edo amonarekin elkarrizketak kostata izaten dituztenak.
|
|
|
Hiltegiak adibidez: Aragoin dagoen hiltegiaz elikatzen garela diozu… Lehengoan irakurri nuen nola Eskozian harrapatutako langostinoak Tailandiara eramaten dituzten zuritu eta garbitzeko (auskalo zein
|
lan
baldintza eta soldatekin) eta berriz Eskoziara bidaltzen dituzten Marks & Spencer jatetxe katean saltzeko.
|
|
|
istripua dutenean, lantoki kamioia badute ere, ez da lan istriputzat hartzen, trafiko istriputzat baizik. Hala, ez dira
|
lan
baldintzak eta halakoak ikertzen," eta agian kamioilariak egun pila zeramatzan jarraian gidatzen, edo ez zituen frenoak ondo, gurpilak higatuta zeuden…". Administrazioak bi adar garatu baititu arlo honetan:
|
|
|
Gurasoak nekazariak, analfabetoak eta lurrik gabekoak ziren. Morolica izeneko herrixkan jaio nintzen arren, handik gutxira abiatu ginen aitarekin Oroquinara
|
lan
baldintza hobeen bila. Mendi erraldoi bat zen hura, eta garai haietan ez zegoenez basozainik, mendiaren sakonenera jo genuen ahal bezainbat lur gureganatzeko.
|
|
2011
|
|
|
Eskandalo handi samarra sortu zuen AEBetan honek guztiak, Txinan heparina sortzen duten hiltegi eta laborategietako
|
lan
baldintzez eta zikinkeriez kronika gordinak eta zenbait argazki nazka eragile plazaratu zituzten egunkariek, hala nola Wall Street Journalek.
|
|
|
Hau da, Erabakitzeko Euskal Esparruaren kontrako eraso eta bortxaketa. Ondorioz, gure langileek eta sindikatuek euren
|
lan
baldintzak nola eta non negoziatu erabakitzeko eskubidearen kontrako erasoa da.
|
|
|
Urte hauetan
|
lan
baldintzek zer bilakaera izan dute?
|
|
|
Haiek eta haien etorkizuna izanik ere murrizketek lehenik baldintzatuko dituztenak. Ondoren, hezkuntzako langileen
|
lan
baldintzak eta azkenik, eta komeni da hori ere oso gogoan izatea, jendartea eta herri honen etorkizuna.
|
|
|
Erakunde eta profesionalek baldintza plegu zehatza onartu behar izan dute horretarako. Agir pour le Vivantek produkzio eta zerbitzu ekologikoak eta hurbilekoak sustatzen baititu,
|
lan
baldintza duinetan ekoitziak, ahalik eta iraunkorrenak. Sei hilero erleak balioaren %2 galtzen du, horrela lekuko dirua gorde ez baina erabili dadin.
|
|
2012
|
|
|
" Onartu bai, baina bete ez". Gobernu berriak hitzarmen kolektiboen negoziazioa ere zentralizatu nahi du; euskaldunen soldatak larriki kaltetuko lituzke horrek, beherantz egingo bailukete, eta baita
|
lan
baldintzak ere, lanpostuak prekarioago bihurtuko lituzkeelako.
|
|
|
Espainiako Gobernuak onartu berri duen lan erreformak ondorio ikaragarriak ekarriko dizkio langileriari. Euskal Herrian jada hasi dira kaleratzeak enpresetan, eta
|
lan
baldintzak kaskartzeko patronalaren presioa nabarmena da. Mobilizazioa beste tresnarik ez zaio geratzen herritarrari, eta sindikatuek martxoaren 29an deitutako greba orokorra gorriz jarri du askok egutegian.
|
|
|
Demagun Galdakaoko taberna bateko zerbitzaria zarela, eta normala denez, zure jabearekin ez duzula inolako enpresa hitzarmenik adostuta. Zure
|
lan
baldintzak eta soldata Bizkaiko ostalaritza sektoreko hitzarmenak zehazten ditu (1209 euro gehi estrak). Baina demagun egun batean nagusiak esaten dizula taberna ez doala ondo eta egoera berrira" egokitu" duzula.
|
|
|
Momentu honetan hitzarmen kolektiboa berritu gabe dute EAEko 352.000 langilek Nafarroako daturik ez da inon publikatu eta haien
|
lan
baldintzak hobetzea edo okertzea patronalaren borondatearen arabera dago. Patronalak balantza bere alde du, badaki nahikoa izango duela negoziazioa bi urtez blokatzea arauak muga hori jartzen du Estatuko oinarrizko legedi ahula de facto aplikatzeko.
|
|
|
Erasoak enpresaren antolakuntzari ere eragiten dio: zereginei eta lekuari dagokionez mugikortasuna errazten du eta
|
lan
baldintza nabarmen aldatzen ditu.
|
|
|
Langilearen lan arazoak konpontzeko dago sindikatua, esan duzunez. Izan lan hitzarmena,
|
lan
baldintzak, osasuna…
|
|
|
Amaia Ibañezek bezain ilun ikusten du etorkizuna Arronizek. " Geroz eta
|
lan
baldintza kaxkarragoak, soldaten jaitsiera, kontzertuak antolatzeko aukera eskasagoak, bai ikusle kopurua murriztuko delako, baita kontzertuak antolatzeko behar den mozkina gero eta txikiagoa izango delako. Horixe da datorkiguna".
|
|
|
Zangozan adibidez, hamabi langilek egiten zutena zortzik egingo dute; Nafarroako larrialdi zerbitzuetatik 32 mediku eta 25 erizain kenduko dituzte, lanpostuak suntsituko dituzte. Funtsean, zerbitzua hobetuko duen erreforma gisa saldu arren, murrizketa da hau,
|
lan
baldintzak okertuko dituen eta, garrantzitsuagoa, arreta kaskarragoa eskaintzea ekarriko duen murrizketa.
|
|
|
Txinak dumpinga egiten du klase askotakoa: soziala
|
lan
baldintza ikaragarriak baimenduz, ingurumenezkoa, fiskala... Greziari eta besteei ezartzen zaizkien austeritate politikekin gauza berdintsua egin nahi dela ageri da, baina dumpinga lehiakortasun bataiaturik.
|
|
2013
|
|
|
Haiek umiliarazteko Portugalen antzeko taldeak menderatzea lortu izanaren fama zeukan kudeatzailea ekarri zuen Continentalek, Jose Neto Carvalho. Soldata eta gainerako
|
lan
baldintza guztien murrizketa orokorra iragarri zuen Carvalhok, enpresaren emaitza txarrak argudiatuz.
|
|
|
Lagardek hainbat herriren industria suntsitzeko, langabezia sakontzeko, emakumeena bereziki, soldatak murrizteko, emakumeenak batez ere,
|
lan
baldintzarik okerrenak inposatzeko, ondare publikoak pribatizatzeko, eta diru publikoa esku pribatuetara pasatzeko erabili du bere adimen bikaina. Ez da nahikoa emakumea izan eta boterea hartzea, ez badituzu sustraitik egoera berriak sortzen.
|
|
|
Nazioarteko ikerketa baten arabera (Datorren bost urtetan lan merkatuan dauden aurreikuspenen gakoak, Randstad Workmonitor) Espainiako Estatuko hamar langiletik bederatzik uste du" duela bost urte baino gehiago exijitzen dietela", baina lanpostua ez galtzeko %94k dio" bere
|
laneko
baldintzak asetzeko edozer egiteko prest" dela. Emaitza horiek egoera dramatikoaren erakusgarri dira, lanpostua galtzeko beldurrak langileak behartzen ditu euren osasuna kaltetzen duten lanak egitera, bizitza arriskuan jartzeraino.
|
|
|
Emaitza horiek egoera dramatikoaren erakusgarri dira, lanpostua galtzeko beldurrak langileak behartzen ditu euren osasuna kaltetzen duten lanak egitera, bizitza arriskuan jartzeraino. Kontu jakina da arlo ugaritan egindako murrizketek bizkorrago lan egitera behartu dituztela langileak; prekarietatea eta
|
lan
baldintzen kaskartzea ekarri du horrek. Lan osasunarentzat kaltegarria da (depresioak, gaixotasunak, suizidioak…) eta bizitzarentzat ere bai, lan istripu hilgarriek erakusten duten gisan.
|
|
|
Urtebetekoa izango zela behin Hitzarmena salatuta zegoenetik, eta beraz, hitzarmen askok beren indarra galduko zutela aurtengo San Fermin egunean. Horren ondorioz, enpresaburuak eta euren elkarteak
|
lan
baldintzak aldatzen hasi dira kasu askotan eta, nola ez, sindikatuek gatazka hau auzitegira eraman dute. Kasu honetan, auzitegien lana derrigorrezkoa da, legeak sortu duen arazoa konpontzeko eta erabakitzeko zer lan baldintzak aplikatuko diren arlo eta enpresa bakoitzean.
|
|
|
Horren ondorioz, enpresaburuak eta euren elkarteak lan baldintzak aldatzen hasi dira kasu askotan eta, nola ez, sindikatuek gatazka hau auzitegira eraman dute. Kasu honetan, auzitegien lana derrigorrezkoa da, legeak sortu duen arazoa konpontzeko eta erabakitzeko zer
|
lan
baldintzak aplikatuko diren arlo eta enpresa bakoitzean. Hala ere, gatazka hau sortu da, hain zuzen ere, legeak ez duelako erabat ixten edo amaitzen erreforma eta" lan zikina" beste batzuei utzi dielako, hau da, auzitegiei.
|
|
|
Hala ere, gatazka hau sortu da, hain zuzen ere, legeak ez duelako erabat ixten edo amaitzen erreforma eta" lan zikina" beste batzuei utzi dielako, hau da, auzitegiei. Bada, dagoeneko dauden auziei erantzungo zaie eta laster, oso laster, jakingo da zein den justiziaren erantzuna eta onargarria den ala ez langileon
|
lan
baldintzak atzeraka egitea era horretan.
|
|
2014
|
|
|
Are gehiago, azken urteetan munduko sektore industrial gehienak euren ekoizpen gaitasunetik gora dabiltza, gainprodukzio kronikoan. Lansariak eta
|
lan
baldintzak zapaltzeko grinaren poderioz, berauen bilakaera, sortzen duten oparotasuna baino anitzez ttipiagoa da, eta kapitalismoak ezin du bere almazenik hustu. Bestela esanda, kapitalismoak ez du oraindik eguneko 25 ordua asmatu.
|
|
|
Datuen arabera, lanean daudenen %16k dituzte arazo psikologikoak, baina langabezian daudenen %34k.
|
Lan
baldintza prekarioek eta ekonomikoki bidegabeek ere eragin zuzena dute. " Zenbat eta lan egoera okerragoa izan, orduan eta osasun okerragoa", dio Raventosek.
|
|
|
Nafarroako landa eremuetako mediku eta erizainak protestan ikusi ditugu egunotan. Gobernuak onartutako erreformak haien
|
lan
baldintzak kaltetzen dituela diote, eta herritarrek jasango dituztela ondorioak.
|
|
|
Osasunbideren proposamena SATSE, UGT, CCOO eta Afapna sindikatuek babestu dute; ez, ordea, sektoreko Mahaiaren %55 osatzen duten Medikuen Sindikatuak, LABek eta ELAk. Bigarren horien hitzetan, profesionalen
|
lan
baldintzak kaltetzeaz gain, herritarrak ere zigortuko ditu erreformak.
|