|
2005
|
|
|
01 Baina australiar berriek lur harrigarri
|
hau
benetan den bezalakoa ikusi ahal izango dute. Den bezalakoa onartu eta maitatuko ote dute?
|
|
|
03 Ia ezerk mamurtu ezin duen belar latz
|
hau
euren jatekorik onena bilakatu dute. Eta horretan ez daukate lehiakiderik.
|
|
|
03 Belar
|
hau
lurrarekin eta txistuarekinnahastuta, termitek harria baino horma gogorragoak egiten dituzte.
|
|
|
05 Muskerrek ez dute energia askorik behar, eta toki egokia aurkitu dute basamortu urri
|
honetan
, lehiakiderik gabe zabaltzeko.
|
|
|
05 Lurralde bitxi
|
hau
euren mende daukate.
|
|
|
05 Gehienek edozer jaten dute; baina
|
hau
aho fina da.
|
|
|
11 Eurentzat, paisaia
|
honetako
bazter bakoitzak bere esangura dauka. Mortuan egiten dituzten joan etorrietan memoriaren eta ulermenaren bideak jorratzen dituzte, eta sarritan toki sakratuak topatzen dituzte:
|
|
|
13 Orain dela hirurogeita bost milioi urte Australia honelako baso ederrez jantzita zegoen. Ibar
|
honetako
palmondoak azken hondarrak dira.
|
|
|
13 Klima lehortzeanzoko
|
honetan
baztertuta geratu ziren. Inguruko harri porotsuek belakiak balira bezala hartzen dute ura, eta horri esker iraun dute arboladiok gaur arte.
|
|
|
24
|
Hau
arren aurrean bakarrik egin ohi da.
|
|
|
26 Lurpean gordeta, holakoetatik hartzen du lur
|
honek
ongarri apurra. Inurriek ematen diete mulgako zuhaitzei basamortuan hazteko behar duten indarra.
|
|
|
28 Mendien eta Finke ibaiaren eragina heltzen ez deneskualdean, kontinente lehor
|
honek
azal harrigarria erakusten digu. Munduko duna paralelodun arlorik handiena.
|
|
|
30 Espediziokoek ez zuten ikusi labe
|
honetan
animaliak nola moldatzen diren, gehienak ondo ezkutatuta zeuden eta.
|
|
|
33
|
Hau
ostatua baino ez da. Atseden hartu ondoren, eta arantzak gogortuta, kumeek irteteko zuloa egin dute.
|
|
|
36 Egoera
|
honetan
, beraz, arrak etengabeko sexu irrikaz bizi dira.
|
|
|
37 Gorputz handia gorabehera kanguruek ez dute egunero edan behar. Baina non aurkitzen dute ura lur idor
|
honetan
, azalean behintzat inon ageri ez bada?
|
|
|
Lurpeko urtegirik handienetakoa munduan. Ur
|
hau
orain dela denbora asko erori zen, ekialdean, euri zaparradetan. Bi milioi urte behar izan ditu apurka apurka harkaitz porotsua zeharkatu eta, gero, erdialdean agertzeko.
|
|
|
39 Urte asko igaro ziren, kolonoak ur
|
hau
ateratzen hasi arte euren ardi eta abelgorrientzat. Kontinente barrualdeko itsasoaren bila ibili ziren.
|
|
|
40 Urrunetik larre elurtua dirudi; baina hemen izotza barik gatza daukagu. Gatzezko aintzira da
|
hau
.
|
|
|
41 Edward John Eyrek aurkitu zuen 1840an. Izututa geratu zen sakonune mortu zabal, beldurgarri
|
honi
begira.
|
|
|
42 Baliteke hamar urte itxaron behar izatea,
|
hau
ikusteko.
|
|
|
44 Nola dakite hemen ugaldu behar dutela? Basamortuko itsaso
|
hau
hogeita hamar urterik behin bakarrik sortzen bada, nola dakite hemen zer dagoen?
|
|
|
46
|
Hau
ez da familien arteko batzarra, pelikanoen lagunarteko txokoa baizik.
|
|
|
46 Berrogeita hamar mila bikote daude kolonia
|
honetan
. Kume batzuk gurasoak baino handiagoak dira ia.
|
|
|
17 Europako erleek ordea ezin dute dardar polinizazio
|
hau
eragin รข?, ezin dezakete behar bezala mugitu gorputza. Kanpotarren metodoa, bertako erleek loreetan ezarri berri duten polena lapurtzea da.
|
|
|
24 Kamioi gidariei ere banatu zizkieten hegazti
|
honen
marrazkiak, zeren bila ari ziren jakiteko.
|
|
|
29 Baina lur
|
honetako
semeak bilaketa lanetan laguntzen hasi zirenean, eskinkoa azaldu zen berriz, beti ere, aborigenen lurretan. Ulurun, bertakoek tjakura deitzen diote.
|
|
|
30 Zer da
|
hau
–
|
|
|
30 Harrapariak daude hemen, azeriek arazoak sortu dituzte, baina
|
hau
, azken batean, eskinkoen lurraldea zen.
|
|
|
31 Normanek ongi ezagutzen du animalia
|
hau
. Mutil gaztea zela sarritan ikusi zuen basoan.
|
|
|
Multzo handia, hari muzin egiteko. Goi mailako natur erreserba
|
hau
petrolio eremu garrantzitsua zen. 500 hobi zulatu zituzten uhartean zehar.
|
|
|
35 Aparteko leku
|
honetan
, erraldoiak petrolio hobien artean dabiltza larritugabe. Perentiak dira, Australiako muskerrik handienak; eta honako hau zerbaiten bila dabil.
|
|
|
35 Aparteko leku honetan, erraldoiak petrolio hobien artean dabiltza larritugabe. Perentiak dira, Australiako muskerrik handienak; eta honako
|
hau
zerbaiten bila dabil.
|
|
|
35 Uharte lehor
|
honetan
, ur freskoa urria denez gero, luxua da tantak botatzen dituen aire girotuko sistema edukitzea. Ez da oso erraza hemen inguruan ura aurkitzea.
|
|
|
9 Ardi etxalde handi
|
honetan
ezusteko batzuk topatuko ditugu. Gauez, langile guztiak etxera joan eta gero, gauza bitxiak gertatzen hasten dira txabolan.
|
|
|
43 Edonor amorratzeko moduko ohiturak dituzte saguzarrok. Frutarik fruta ibiltzen dira,
|
hau
jan eta hura bota, ume erretxinak balira bezala. Fruta mordoa erdizka janda uzten dute, eta nekazariak haserre.
|
|
|
43 Eta hauxe da aukeratu duten tokia. 30 bat mila saguzarrek hartu dute hemen ostatu, baso tropikal moduko
|
honetan
, Melbourneko lorategi botaniko dotoreenean.
|
|
|
44 Lorategian, inguruan baino gradu batzuk epelago egiten du, eta alboan duten janari guztiarekin, oso ondo dihoakie toki
|
hau
.
|
|
|
00 Lurralde
|
hau
eta bertako fauna berezia guztiz ezezaguna zen Mendebaldean.
|
|
|
02 Eta jende
|
hau
guztiau hemen bizi dela, zer gertatu da faunarekin?
|
|
|
04 Koala lurrean dagoen bakoitzean, hiriko arriskuei egin behar die aurre. Baina Australiako animaliek milioika urteko eboluzioari jarraitu diote ingurune zail eta aldakorrean, eta hiriko zabalkuntza
|
honetan
ere, gogorrenak iraun dirau.
|
|
|
04 Australiako animaliak mundu berri
|
honetan
barneratu dira bat batean. Dena den, eurek ere lortu dute etekina.
|
|
|
04 Kanguruek belarra jaten dute. Melbourne ondoko herri
|
honetan
golf zelaia jarridute garai bateko oihan naturalean, eta kanguru grisek pagotxa ederra topatu dute.
|
|
|
|
Hau
munduko basamorturik aldakorrena da. Australia barnealdean, tenperatura 46 gradutik 8 gradu zeropera jaisten da.
|
|
|
10 Garai batean, emu eta kanguruak putzu naturalen inguruan biltzen ziren, paraje idor
|
honetan
.
|
|
|
10 Gaur egun, ostera, ur
|
hau
guzti hau eskura dute eta animaliek ez dute inoiz 10 kilometro baino gehiago egin behar ura lortzeko. Eta ganaduaren inguruan, bertako animaliak inoiz baino gehiago ugaritu dira.
|
|
|
10 Gaur egun, ostera, ur hau guzti
|
hau
eskura dute eta animaliek ez dute inoiz 10 kilometro baino gehiago egin behar ura lortzeko. Eta ganaduaren inguruan, bertako animaliak inoiz baino gehiago ugaritu dira.
|
|
|
11 Hegaztien jatekoa hazi eta garauak izanik, zer hobe garitza
|
hau
baino?
|
|
|
12 Zaila da lapurreta
|
honi
amaiera ematea.
|
|
|
Mendiak landu eta zuhaitz nahaspila garbitu beharra zegoen, abeletxeak jartzeko. Eta leku
|
honetara
euren sorterriko abere batzuk ekartzeak ez zuen kalterik egingo.
|
|
|
14 Berrogeita hamar milioi urtez kontinente
|
honek
berezko fauna izan eta gero, kanpoko animaliekin betetzen hasi zen.
|
|
|
21 Kontaiguzu nola hasi zineten jatetxe
|
honetan
. Familiakoa da, betidanikoa, ez?
|
|
|
03 Getxo da Ibaizabal itsasadarraren bokaleko udalerri nagusia. Bizkaiko udalerri
|
hau
asko hazi da azken urteotan eta gaur egun bost herrigunetan banatuta dago: Algorta, Areeta, Neguri, Andra Mari eta Romo.
|
|
|
05 Getxok gorantz egin du XIX. mendearen erdialdetik aurrera jendea paraje
|
hau
atsedenaldirako eta aisialdirako gunetzat aukeratzen hasi zenetik. Merkatari eta industrialari dirudunek inguru hau aukeratu zuten bizilekutzat eta pixkanaka gero eta egoitza, txalet eta jauregi gehiago eraiki zituzten.
|
|
|
05 Getxok gorantz egin du XIX. mendearen erdialdetik aurrera jendea paraje hau atsedenaldirako eta aisialdirako gunetzat aukeratzen hasi zenetik. Merkatari eta industrialari dirudunek inguru
|
hau
aukeratu zuten bizilekutzat eta pixkanaka gero eta egoitza, txalet eta jauregi gehiago eraiki zituzten. Horrelaxe sortu ziren Areeta eta Neguri herrigune dotoreak, eta beste bizimodu mota bat nagusitzen hasi zen udalerrian.
|
|
|
10 Bizkaiko Zubia, edo jendeak รข?, zubi eskegiรข?? deitzen dion
|
hau
, burdinaz egindako ingeniaritza maisulan bikaina da. Bizkaiko historiaren eta aurrerapenaren ezaugarria.
|
|
|
esan nahi du (รข?. Si non e vero, e ben trovatoรข?, gauza gordinagoren bat ez esatearren). Zorionez, paseorako ibilbide ikusgarri
|
hau
eraikuntzaren espekulaziotik salbu geratu da eta birikak itsasoko aire garbiz betetzeko aukera paregabea eman ez ezik Abrako ikuspegirik politenaz gozatzeko aukera ere eskaintzen digu.
|
|
|
14 Izan ere, Getxo Bilbotik hain gertu egonda erraza da munduko museorik nazioartekoenetako
|
hau
bisitatzeko tarte bat hartzea: Guggenheim Museoa.
|
|
|
18 La Galea Zaldiketa Klubean zaldian ibiltzeko eskolak ematen dira, haur eta nagusientzat, eta kirol
|
hau
egitenhasteko aukera egokia izan liteke.
|
|
|
18 Esaidazu, noizdanik dago klub
|
hau
Galean?
|
|
|
19 Nik uste politena animaliarekin daukazun harremana dela. Kirol
|
hau
gehienbat aire zabalean egiten da, eta zaldia ez da makina bat bezalakoa, erabili eta gero hor uzten dena; haurrak animalia zaintzeko ardura hartu behar du, eta kirol honetan zaldiaren edo poniaren osasun egoerak agintzen du eta ez haurraren gogoak.
|
|
|
19 Nik uste politena animaliarekin daukazun harremana dela. Kirol hau gehienbat aire zabalean egiten da, eta zaldia ez da makina bat bezalakoa, erabili eta gero hor uzten dena; haurrak animalia zaintzeko ardura hartu behar du, eta kirol
|
honetan
zaldiaren edo poniaren osasun egoerak agintzen du eta ez haurraren gogoak.
|
|
|
20 Kirol
|
hau
oraintsukoa da, ez da aspaldikoa. Baina gero eta zaletasun handiagoa dago, lehiaketa gehiago daude, jendeak txapelketetan parte hartzen du, eta beste modalitate batzuk ere egitendituzte:
|
|
|
08 Uharte eder
|
honetatik
fiordoan zehar iparralderantz joko dugu. Norvegiako paisaia benetan da harrigarria, baina aho zabalik utzi gaituena harkaitz artean eserita dagoen sirena da, eskuaz guri agur egiten.
|
|
|
12 Era berean, Norvegiako Itsas Gaien Kontseiluaren bitartez, herrialde
|
hau
, berriz ere, Bocuse dรข?, orizeneko lehiaketa gastronomikoaren babesle ofizialetako bat da.
|
|
|
13 Paul Bocuse maisu frantsesak sasoian sasoiko sukaldaritza bultzatu zuen, eta berak sortu zuen lehiaketa, goiburu
|
honekin
: Ez dago kalitatezko sukaldaritzarik kalitatezko jenerorik gabe.
|
|
|
14 Alejandro Garcรญa-rekin gaude. Chef
|
hau
Asturiasetik etorri da Norvegiara eta Bocuse d' orlehiaketan parte hartzeko asmoa daukazu, ez?
|
|
|
15 Txikitatik izan dut parte hartzeko ametsa. Sukaldaritzan hasi, aurka apurka aurrera egin, eta urratsak egin ahala helburuak jartzen dituzuรข? ยฆ eta nire kasuan helburuotako bat munduko txapelketa
|
honetan
parte hartzea izan da. Paul Bocusek sortu zuen sasoian sasoiko sukaldaritza orain hainbat urte, eta harrezkero hainbat sukaldari izan gara haren urratsei jarraitu nahian.
|
|
|
Fiordoetan zehar nabigatzea esperientzia zoragarria da beti. Bergenera iluntzean heldu gara; bueno, Norvegiako iluntzean,
|
hau
da, gaueko hamaika eta erdiak aldean. Taldean asko gara, eta txundituta geratu gara Bergeneko moilako etxetxoak ikustean, denak zurezkoak, eta kolorez pintatuak.
|
|
|
17 Norvegiako bigarren hiria da, Osloren ondoren. Eta herrialde
|
honetako
dotoreenetakoa. Bergen en gaude, fiordoetarako atarian.
|
|
|
18 Hiriaren ikuspegirik ederrena Floyenmendi gainetik dago, eta bertara funikularrean igotzen da. Garraiobide
|
hau
erabiltzeko eta Bergen eko hainbat bisitagunetara sartzeko, รข?. Bergen Cardรข, izeneko txartela erostea gomendatzen dizuegu, hainbat museotara dohainik sartzeko aukera emateaz gain, zenbait denda eta ikuskizunetan deskontuak egiten baitizkizute.
|
|
|
18 Bergen en ezinbestekoa da gune
|
honetan
paseatzea. Hiriko tokirik politena eta jendetsuenetakoa da eta Bryggendu izena.
|
|
|
19 Zalantzarik gabe, kolorez pintatutako zurezko etxe hauek dira hiriko eraikinik esanguratsuenak. Bergen era datorrenak ez du hemendik alde egiten kale
|
honetan
argazkiren bat atera gabe. Gaur egun garagardotegiak, jatetxeak, tabernak eta arte galeriak daude etxe askotan.
|
|
|
21 Herrialde
|
honetan
gastronomiak daukan garrantziari eutsiz, Bergen en ere Norvegiako itsasoak eskaintzen dituen aho gozagarriezgozatzeko bidea egin digute. Norvegiako Itsas Gaien Kontseiluak bisitari guztiok afari dotore batera gonbidatu gaitu, kandela eta guzti, Bergen eko akuarioan bertan.
|
|
|
23 Trenez ibilaldi laburra egin ondoren Voss izeneko herrira iritsi eta handik abiatuko da txango sinkronizatu
|
hau
. Lehenbiziko bidezatia autobusez egiten da, Norvegiako naturak eskainiko dizkigun paisaia zoragarrien aurrerapen gisa.
|
|
|
24 Txango
|
hau
bezalakorik ez dago Norvegiako paisaia natural zoragarriak ezagutzeko. Itsasoa sakon sartzen da herrialdeko kostaldean fiordoetan barrena.
|
|
|
Europako estuena da. Ibilbide harrigarri
|
honetan
, itsasontzia kostaldean gero eta barrurago sartzen da, 1200 metro sakoneko amildegien erdian aurrera eginez.
|
|
|
Hiria baino gehiago herri handia dela esan behar da. Norvegiako laugarren hiri
|
honek
hainbat sari jaso izan ditu, bazterrak arduratsu zainduta dauzkalako.
|
|
|
04 Erdigunetik bost minutura dago etxe pilo dotore
|
hau
. Auzo honi esker, zurezko etxedun Europako hiririk handiena da Stavanger.
|
|
|
04 Erdigunetik bost minutura dago etxe pilo dotore hau. Auzo
|
honi esker
, zurezko etxedun Europako hiririk handiena da Stavanger. 173 etxeak XVII. mendetik XVIII.aren amaierara arte jasotakoak dira.
|
|
|
Andra Mari basilika eta Salazar dorrea. Dorre feudal
|
hau
XIV. mendekoa da eta betebehar garrantzitsua izan zuen Erdi Aroko itsas jardueretan, sasoi hartan Bilbo eta Gaztela lotzen zituen ontziralekua baitzen.
|
|
|
06 Bizkaiko Zubia, munduko lehenengo transbordadorea dugu. Bizkaiko meategietako burdinaz egina, arkitektura eta ingeniaritzako maisulan ikusgarri
|
hau
Alberto de Palaciok taxutu zuen. 1893tik, itsasadarraren alde biak lotzen ditu.
|
|
|
14 Astondoko begiratokitik lortuko dugu Gorlizko ikuspegirik politena. Handik, itsasargia ere ikusten da; ezinbestekoa, kostalde
|
honetara
hurbiltzen diren itsasontzientzat.
|
|
|
Sarreranezkerrera eginez, hondartzara eta portura helduko gara. Merezi du Lemoizko auzo arrantzale
|
honetan
geratu eta bertako kala lasaian ibilalditxoa egitea.
|
|
|
19 Bermeo, arrantzaren eta arrantzaleen ikur da. Herri
|
honetako
itsasontziak zazpi itsasoetan ibili izan dira. Portua da herriaren arima eta erakusleihoa.
|
|
|
Mundu zabaleko surfzaleak etortzen dira urtero Mundakara, ezkerreko olatu ospetsuaren bila, Europa osoko onena omen da eta. Horregatik, surf txapelketa bat baino gehiago eratzen da itsasertz
|
honetan
.
|
|
|
27 Hirigunetik bueltatxoa egin ondoren, merezi du Bizkaiko azokarik zaharrenetako
|
honetara
hurbiltzea. Astelehena bada, gainera, jendez gainezka izango duzu.
|
|
|
06.45 Eta, hori gorabehera, martsupialioek bertan irauteko modua aurkitu dute.
|
Hau
wombata da, elurra kentzeko makinarena egiten, jatekoa bilatzeko ahaleginean.
|
|
|
12.20
|
Hau
azukre akrobata da.
|
|
|
13.18 Pilotu batzuk ez dira fin finak maniobra
|
honetan
.
|
|
|
14.58 Diseinu bikaina izatea oso ondo dago; baina erabiltzen ere jakin behar da. Hiru egun zorrotik kanpora, eta kume
|
hau
pozarren dago hanketako malgukiekin.
|
|
|
16.27 Koala
|
honentzat
, oraintxe ere atseden hartzeko une egokia da.
|
|
|
16.34 Koalek eukalipto hostoak jaten dituzte; toxinak dauzkate eta astunak dira egosteko. Dieta
|
honekin
irauteko, beraz, lo egitea dute euren kirol nazionala. Bazkalostekoa egiten daudela ematen du, baina oso digestio astuna daukatelako gertatzen zaie.
|
|
|
16.53 Urtean behin, ordea, portaera
|
hau
zeharo aldatzen dute. Udaberria da, eta arrak ugaltzeko irrikaz daude.
|
|
|
17.44 Eme
|
honek
kumea dauka bizkarrean eta aurten ez dago estaltzeko. Eta koalen estiloko ihesari eman dio.
|
|
|
18.05 Gorteiu adeitsuak ez dira
|
honen
estilokoak.
|
|
|
Koala gazteek ama behar dute urtebetera arte...
|
Hau
txikiegia da bakarrik irauteko.
|
|
|
20.39
|
Hau
kukaburra da, eta txitak goseak hilik dauzka beti. Janari zerbitzua egun guztian nahi dute.
|
|
|
38.12 Eta basamortuaren bihotz bihotzean, Uluru, munduko harri mokorrik handienetakoa. Eta
|
hau
muturra baino ez da; beste sei kilometro baditu gutxienik, lurpean.
|
|
|
39.07 Sitsa baino txikiagoa izan arren planigaloak ez du etsi. Mortuko biztanleen adorearekin, txuleta hazitxo
|
hau
lurrera botatzen saiatzen da... baina huts egin du.
|