|
2007
|
|
|
Gainera, espazioko zenbait misiotan ere parte hartzen dugu. Izan ere,
|
hainbat
kasutan, astrofisikaren inguruko zalantzak argitzeko espazioan egin behar izaten dira behaketak.
|
|
|
Autoa ez zen gidaririk gabekoa, pertsona batek azeleratzen eta balaztatzen baitzuen. Baina, bi gauza horiek kenduta, beste guztia PANS izeneko nabigazio plataformak (Portable Avanced Navigation Suport) egiten zuen; ordenagailuz, GPSz eta beste
|
hainbat
sistemaz osatutako multzo batek. Geroztik, gidaririk gabeko auto robotikoen mundua asko aurreratu da, baina ez hainbeste software mailan.
|
|
|
|
Hainbat
herrialderen ekonomiaren egonkortasunerako ezinbestekoa da ikatza. Txinaren eta Indiaren hazkuntza ekonomikoa bultzatzen ari den erregaia da.
|
|
|
Datu horiek kontuan izanik, ez da harritzekoa
|
hainbat
herrialde ikatzean interesaturik egotea. Izan ere, dagoen erregai fosilik ugariena da, merkea da, eta, gainera, nork bere etxean dauka.
|
|
|
Karbonoaren ondoren, hidrogenoa da ikatzaren osagairik garrantzitsuena. Baina, horrez gain,
|
hainbat
ezpurutasun izaten ditu. Esaterako, ohikoa da nitrogenoa eta sufrea izatea.
|
|
|
Ikatz teknologia garbiei esker, zentral modernoetan ikatza erretzean askatzen diren NO x, SO x eta bestelako partikulak neurri handi batean kontrola daitezke. Batetik, ikatza aurretik garbi daiteke,
|
hainbat
prozeduraren bidez, sufrea eta ezpurutasun mineralak neurri batean kenduta. Horrela, errautsa erdira murritz daiteke.
|
|
|
L ehen, inguruan berez sortzen ziren landareen fruituak biltzen genituen; orain, berriz, nekazariek landatzen eta ustiatzen dituzte fruitu landareak haien fruituak eskuratzeko, eta, ondoren, munduaren punta batetik bestera garraiatzen dira eskuratutakoak. Guk saltokietara joan behar izaten dugu jan nahi ditugun fruituak erostera, eta orduan erabiltzen ditugu
|
hainbat
urtean ikasitakoak, erosiko ditugun fruituak aukeratzen ditugunean.
|
|
|
sakabanatzea; alegia, lehen hazten ez ziren lekuetan haztea. Haien kabuz ezin direnez mugitu,
|
hainbat
estrategia garatu dituzte, inguruan dituzten baliabideei probetxua ateratzeko. Besteak beste, animalientzat jangarri bihurtu dituzte fruituak, baina ez haziak.
|
|
|
zaporea. Era artifizialean ondutako fruituek era naturalean ondutakoek baino zapore gutxiago izan ohi dute, modu naturalean ondutakoek ondu aurretik jasotakoek jasaten ez dituzten
|
hainbat
prozesu jasaten dituztelako landarean dauden bitartean.
|
|
|
Lehenik eta behin,
|
hainbat
aldagairekin polinomio bat osatzen dute (barearen hasierako pisua, denbora pasatu ahala galtzen edo hartzen den pisua, elikadura proteinak, karbohidratoak, almidoia... eta abar). Aldagai bakoitzaren garrantzia eta eragin mota (positiboa edo negatiboa) koefizienteek eta zeinuek adierazten dute.
|
|
|
Medikuntza, esaterako, duela urte batzuk esandako guztia ikertzen ari da gaur egun. Zenbait nanoteknologia institutuk hamaika esperimentu egin dituzte untxiekin eta abarrekin, eta ikerketa batzuk proba klinikoen fasean daude. Nik ezin diezaioket honi guztiari data bat jarri, hanka sartze galanta litzatekeelako, baina lanean ari gara eta ari dira, eta litekeena da lan horretatik aipatutako emaitzak edo beste
|
hainbat
lortzea.
|
|
|
Operazio benetan emankorra izan zen, itsaspekoek aukera eman baitzieten ozeano hondoaren gainean ibiltzeko, eta beren begiz ikusteko lurrazal sortu berria. Ikusi ez ezik, irudiak hartu eta laginak bildu zituzten, eta
|
hainbat
parametro fisiko kimiko neurtu zituzten han bertan.
|
|
|
Itsaspekoaz gain, itsasontzi zulatzailea ere erabili zuten esplorazio haietan. Itsasontzi zulatzailea oso baliagarria da geologoentzat, 6 cm-ko diametroko eta
|
hainbat
metroko luzerako zutabe zilindrikoak jasotzen baititu. Hartara, lurrazal ozeanikoaren konposizioa eta egitura azter daiteke, eta baita estaltzen duten jalkinena ere.
|
|
|
Sortu zutenetik, asko berritu dute; adibidez, 2006an beste beso robotiko bat jarri zioten. Baina oinarrizko
|
hainbat
gauza ezin dituzte aldatu; beraz, haren ordezkoa egiten ari dira. Hala ere, lehen esploratzaile txikiek lan paregabea egin dute ozeano hondoaren esplorazioan.
|
|
|
Bai,
|
hainbat
eta hainbat urperatze egin ditut, baina beti gorde izan dut leku bat lehorrean: Omango ofiolita.
|
|
|
Bai, hainbat eta
|
hainbat
urperatze egin ditut, baina beti gorde izan dut leku bat lehorrean: Omango ofiolita.
|
|
|
Zergatik aukeratu ote zuen e letra ez dago oso argi.
|
Hainbat
azalpen posible eman dituzte. Batek dio zenbakiaren eta esponentzialaren arteko lotura handiaren ondorioz eman ziola Eulerrek esponentzial hitzaren lehenengo letra.
|
|
|
Haren propietateak definitu zituen, 1730 urtearen inguruan. Haren aurretik
|
hainbat
matematikarik egindako lanak zenbakiarekin lotuta zeudela ohartu zen, eta haietan oinarritu zen propietateak definitzeko.
|
|
|
Urtero bezala, azaroarekin batera dator Zientzia eta Teknologiaren Astea.
|
Hainbat
egunez, arlo horretan interesa duena asetzeko eta, agian, ez duenaren jakin mina pizteko hitzaldiak, erakusketak, jardunaldiak, lehiaketak eta abar egingo dira mundu guztiko hirietan. Zientzia eta teknologia kalera ateratzea da helburua, nahi duenaren eskura jartzea.
|
|
|
Zientziak eta teknologiak eragin handia dute gaurko gizartean eta bizimoduan. Azken urteetako
|
hainbat
berrikuntzak eta aurrerakuntzak aldaketa handiak eragin dituzte, eta nahiko bizkor, gainera. Baina, paradoxa badirudi ere, gizartearen parte handi batentzat urruneko eta ia ulergaitz dira zientzia eta teknologia, ez badira aspergarri.
|
|
|
Gauza asko biltzen dituzte hiru hizki horiek. Azken finean, informazioa jasotzeko eta emateko komunikatzeko eta informazio hori
|
hainbat
modutan erabili ahal izateko teknologia guztiak dira IKTak: irrati telebistak, telefono mugikorrak, ordenagailuak, Internet...
|
|
|
Irrati telebistak eta Internet dira iturri garrantzitsuenak, baina hor daude, besteak beste, CDak eta DVDak ere. Bestalde, ordenagailuen eta softwareen bidez informazio hori
|
hainbat
modutan erabiltzeko eta prozesatzeko aukera dugu. Eta informazio ugari gorde dezakegu oso euskarri txikietan.
|
|
|
Eta informazio ugari gorde dezakegu oso euskarri txikietan. Pentsa, mp3 irakurgailuei esker, 20.000 kantu bat disko poltsiko batean; edo
|
hainbat
eta hainbat mega eta giga gailu gero eta txikiagoetan. Poltsikoan eramaten ditugu telefonoak ere.
|
|
|
Eta informazio ugari gorde dezakegu oso euskarri txikietan. Pentsa, mp3 irakurgailuei esker, 20.000 kantu bat disko poltsiko batean; edo hainbat eta
|
hainbat
mega eta giga gailu gero eta txikiagoetan. Poltsikoan eramaten ditugu telefonoak ere.
|
|
|
Teknoskopioaz gain, beste hamaika ekitaldi ere izango dira,
|
hainbat
egunez, IKTak ardatz hartuta. Aurtengoan, behintzat, ezin da esan gaia hurbilekoa ez denik; Eustat en datuen arabera, EAEko 15 urtetik gorako biztanleen% 65ek du ordenagailua,% 92k sakelako telefonoa eta 15 urteko gazteen% 88 Interneteko erabiltzaileak dira.
|
|
|
Kamelido horiek harresiz inguratutako ukuiluetan sartzen zituzten, eta, han,
|
hainbat
landare erraz ugalduko ziren naturalki. Abeltzainak arreta jarriko zien han hazten ziren landare jangarriei, eta haien hazkuntza bultzatzeko ahaleginak egingo zituen.
|
|
|
Denbora igaro ahala,
|
hainbat
papa espezie etxekotu zituzten, beste sei gutxienez; eta Amerikako eskualde askotara zabaldu zen papa hazkuntza. Europarrak hara iritsi zirenean, hango elikagai ohituren artean aurkitu zuten.
|
|
|
Programa haren baitan, pauso garrantzitsuak eman zituzten. Besteak beste, inguruko barietateak bildu zituzten, hazitarako patatak ekoizten hasi ziren, Europako
|
hainbat
herritako barietateak inportatu zituzten... Eta, material horrekin guztiarekin, hemengo klimari eta lurrari hobeto egokituko zitzaizkien barietateak bilatzeari ekin zioten.
|
|
|
Ibilbide luzea egin eta gero, Iturrietan eta Arkauten lanean jarraitzen dute oraino. 1979an egitura guztia Eusko Jaurlaritzaren esku geratu zen, eta han kokatu dira, besteak beste, NEIKER Tecnalia eta Itsasmendikoiren
|
hainbat
laborategi eta ikerketa talde. Hasierako bideari eta helburuei eusten diete, baina ikertzaile belaunaldi berri bat sartu da, eta zientziaren eta teknologiaren etengabeko aurrerapenak txertatuz joan dira iritsi ahala.
|
|
|
Bestalde, barietate berriak egiteko material ugari dute: germoplasma banku handi bat dute, hau da,
|
hainbat
barietate komertzialen eta ikerketan lortutako klonen material genetikoa. Horri esker, barietate berriak erregistratu dituzte, eta horietako hiruk arrakasta komertziala izan dute.
|
|
|
Bestalde, gainazalean jitoan egoten diren buiek munduko gainazaleko lasterren bidea egiten dute, eta
|
hainbat
datu ematen dituzte gainazalari buruz: tenperatura, lasterrak eta, askotan, presio barometrikoa.
|
|
|
Klimaren azken aldaketa bortitza azkeneko izotz aroaren amaieran gertatu zen, duela 12.000 urte inguru (garai hartan, gizakia Ameriketan finkatzen hasi zen eta, beste
|
hainbat
lekutan, nekazaritzari ekin zion). Ipar Ameriketan urtzen ari ziren izotz plakek ur geza kantitate handi bat askatu zuten bat batean Ipar Atlantikora.
|
|
|
Sugeen baraualdia ikertzeko,
|
hainbat
kriskitin suge, pitoi eta arratoi suge erabili dituzte Arkansas-eko Unibertsitatean. Elikagairik eman gabe eduki dituzte 168 egunez, eta gorputzaren tenperatura ez jaistera behartu dituzte, laborategia 27 ºC an mantenduta.
|
|
|
Kolore urdin bizikoak Wolf Rayet izarrak dira, ingurura masa handia askatzen duten izar beroak. Orain arte, ez ziren inoiz halako zehaztasunez ikusi, eta astronomoek uste dute jasotako datuek balioko dutela IC 10 galaxiaren gaineko
|
hainbat
galderari erantzuteko.
|
|
|
Hori argitzeko, ahalik eta zehaztasun handienaz begiratu nahi izan diote.
|
Hainbat
teleskopioren lana bateratu dute, eta espaziotik Hubble eta Lurretik Hawaiiko W.M. Keck behatokiko tresneria jarri dituzte galaxia horri begira.
|
|
|
Simulazioa Erresuma Batuko Unibertsitate Irekian egin dute.
|
Hainbat
egoera simulatu dituzte: eguzki sistema Jupiterrekin, Jupiter gabe, eta Jupiterren ordez hainbat masatako gasezko erraldoiak banan banan jarrita, masa desberdineko baina Jupiterren antzeko planetekin, alegia.
|
|
|
Hainbat egoera simulatu dituzte: eguzki sistema Jupiterrekin, Jupiter gabe, eta Jupiterren ordez
|
hainbat
masatako gasezko erraldoiak banan banan jarrita, masa desberdineko baina Jupiterren antzeko planetekin, alegia. Sistema horretan, Kuiper-en gerrikoko ehun mila gorputz ere jarri dituzte.
|
|
|
Eskari horri erantzuteko moldatuta daude hegaztien birikak; ez dago haiek bezalako birikak dituen beste animaliarik.
|
Hainbat
aire zakutako sistema bat dute, eta, horiei esker, arnasketa oso eraginkorra izatea lortzen dute.
|
|
|
Bestalde, enarek, belatzek eta beste
|
hainbatek
hego luzeak, meheak eta zurrunak dituzte. Forma hori duten hegoak oso aerodinamikoak dira, eta, horri esker, hegaztiek abiadura handiak lortzen dituzte.
|
|
|
Migratzearen berezko energia gastuaz gainera, migrazio garaian beste
|
hainbat
faktoreren menpe egoten dira, energia gehiago edo gutxiago gastatzea eragiten dietenak. Haizeak, batez ere, garrantzi handia du.
|
|
|
Eguzkirik ez dagoenean (eta ondorioz, korronte termikorik ere ez) edo kontrako haizea dagoenean, berriz, ez dute oso garaiera handia lortzen, eta
|
hainbat
oztoporekin egiten dute topo. Horrelakoetan, mendikateak, adibidez, gainditzeko muga zailak bihurtzen dira.
|
|
|
Nahiz eta hidrogenoak petrolioaren eratorriek baino energia dentsitate txikiagoa izan, dentsitate hori nahikoa da, adibidez, bidaiariak garraiatzeko
|
hainbat
ibilgailu ibilarazteko. Ez da kontu berria hori; hidrogenoak higiarazitako lehenengo ibilgailuen prototipoa (GM Electrovan) 1966 urtean garatu zuen General Motors etxe estatubatuarrak.
|
|
|
Dena den, oraindik ere badaude hidrogenoa energia iturri gisa erabiltzeko
|
hainbat
oztopo. Eta nagusietako bat da hidrogenoa biltzeko bitarteko eraginkor, merke eta seguru bat aurkitzea.
|
|
|
Material porotsuen artean, karbono nanoegiturak begiz jota zituzten ikertzaileek, haien masa txikia eta adsortzio gaitasun handiagatik. Hala ere,
|
hainbat
ikerketek erakutsi dute karbono nanohodien kasuan hidrogenoaren eta karbonoaren elkarrekintza oso ahula dela, eta hidrogenoa biltzeko karbonoan oinarritutako material porotsuak erabiltzekotan, elkarrekintza horrek indartsuagoa izan behar duela.
|
|
|
Zehazki, ikerketan aztertu dituzte
|
hainbat
tenperaturatan gas adsorbatuak duen mugikortasuna, eta hidrogenoaren eta nanoadarren arteko elkarrekintzaren xehetasunak.
|
|
|
Zelula amen gaia puri purian dago. Itxaropen handia piztu dute gizartean, baina sektore batzuei onartezinak iruditzen zaizkie zelula amen ikerketetan ematen diren
|
hainbat
pauso. Hala ere, hori ez da zelula amen ikertzaileek duten arazo bakarra, zailtasun teknikoak ere ez baitira nolanahikoak.
|
|
|
María Vivanco (M. V.). María del Mar Vivanco biokimikaria da (EHU), eta Heidelberg eko Unibertsitateko doktorea biologia molekularrean (Alemania, 1991).
|
Hainbat
beka jaso ditu, haietako bat Keith Yamamoto irakaslearekin lanean aritzeko Kaliforniako Unibertsitatean (San Frantzisko, AEB). Ondoren, Londresko Minbizia Ikertzeko Zentroan jardun zuen.
|
|
|
Gainera, biomedikuntzari buruzko ikerketaren mapa koherente bat marraztea lortu dute. Izan ere,
|
hainbat
erkidegotan eztabaida handia egon da eskumenen gainean, eta, azkenean, lege honek nahiko era deszentralizatuan jokatzen du.
|
|
|
Interesatutako sektore batzuek gaia arma politiko gisa erabiltzeko arriskua ere badago. Nire ustez, auzia bere onera ekartzeko unea da; bestela, gainezka egin eta gizartearentzat onuragarriak izan daitezkeen ikerketak bertan behera uzteko arriskua egon daiteke,
|
hainbat
herrialdetan gertatu den bezala.
|
|
|
Nik uste dut beharrezkoa dela hiritarrek eztabaida bioetikoak ulertzeko eta kritikoki epaitzeko gaitasuna izatea. Bestela,
|
hainbat
sektoretatik gai hauek manipulatzeko arriskua dago. Eliza Katolikoak enbrioien gaineko ikerketan izan duen jokabidea, esate baterako, nahiko sektarioa eta interesatua izan da.
|
|
|
Dena dela, zuhaitzaren eta onddoaren arteko harremana sinbiotikoa da; hau da, onddoak behar duen elikagaia (materia organikoa) zuhaitzaren sustraietatik jasotzen du, eta, ordainetan, zuhaitzak behar dituen
|
hainbat
substantzia jasotzen ditu onddoaren eskutik, ura eta gatz mineralak, besteak beste. Horretarako, onddoaren hifek (onddoa osatzen duten hari itxurako egiturek) zuhaitzaren sustraiak biltzen dituzte, eta elkarte sendo bat osatzen dute:
|
|
|
Tripakia edo negu ziza (Hydnum repandum). Perretxiko hau udazkenean sorgin korroak eginez hazten da, hau da, zirkuluak edo zirkuluerdiak osatzen dituzte
|
hainbat
alek, mizelioaren mugen adierazgarri. Mamitsua da, eta himenioak (txapelaren azpiko geruza espora emailea) ezten itxura du.
|
|
|
Sputnik (bidaia lagun, euskaraz) 1957ko urriaren 4an bidali zuten espaziora errusiarrek, eta hala hasi zen espazioa konkistatzeko lehia.
|
Hainbat
gertaera soziopolitikok sortu zuten Sputnik, eta haren sorrerak aro berri bat ekarri zuen.
|
|
|
II. Mundu Gerran, Wernher von Braun zientzialari gazteak, beste
|
hainbat
zientzialarirekin batera, V2 misila sortu zuen, Alemaniak Londres bonbardatzeko erabili zuen horietako bat. Herrialde guztien inbidia sortu zuen horrek.
|
|
|
Baina ez ziren esku hutsik joan: berekin eraman zituzten
|
hainbat
material tekniko, artxibo eta ehunka V2 egiteko tresneria. Errusiarrak iritsi zirenerako, hondarrak eta bigarren mailako zientzialariak baino ez ziren geratzen.
|
|
|
1958an estatubatuarrek Explorer jaurti zuten, haien lehen satelite artifiziala, von Braunek eta haren taldeak sortutakoa. Izan ere, urte batzuk lehenago, von Braunen burugogorkeriari esker eta
|
hainbat
taldek erakutsitako interesa zela medio, AEBko agintariek argi berdea eman zioten satelitea sortzeko proiektuari. Baina, von Braunen zoritxarrerako, ez zuten Orbiter programa jarri martxan, Vanguard proiektua baizik.
|
|
|
Gizakiak eraikitako lehen satelite hark ikerketa zientifikoa egin zuen. Atmosferako goiko geruzen
|
hainbat
ezaugarri aztertu zituen. Esaterako, irrati seinaleen azterketatik, ionosferako elektroien kontzentrazioari buruzko informazioa atera zuten.
|
|
|
|
Hainbat
urtean AEBk eta Sobietar Batasunak bakarrik izan zituzten espazio programa zehatzak, baina 1973an Europan espazio agentzia bat sortzeko erabakia hartu zuten, eta ESA (European Space Agency) sortu zen. Ordutik, hainbat zunda jaurti da Saturno, Artizarra, Ilargia, Jupiter, Eguzkia eta espazioko beste hainbat txoko ezezagun ikusteko eta ezagutzeko.
|
|
|
Hainbat urtean AEBk eta Sobietar Batasunak bakarrik izan zituzten espazio programa zehatzak, baina 1973an Europan espazio agentzia bat sortzeko erabakia hartu zuten, eta ESA (European Space Agency) sortu zen. Ordutik,
|
hainbat
zunda jaurti da Saturno, Artizarra, Ilargia, Jupiter, Eguzkia eta espazioko beste hainbat txoko ezezagun ikusteko eta ezagutzeko. Parisen du egoitza nagusia ESAk, eta Europako 17 herrialdek osatzen dute.
|
|
|
Hainbat urtean AEBk eta Sobietar Batasunak bakarrik izan zituzten espazio programa zehatzak, baina 1973an Europan espazio agentzia bat sortzeko erabakia hartu zuten, eta ESA (European Space Agency) sortu zen. Ordutik, hainbat zunda jaurti da Saturno, Artizarra, Ilargia, Jupiter, Eguzkia eta espazioko beste
|
hainbat
txoko ezezagun ikusteko eta ezagutzeko. Parisen du egoitza nagusia ESAk, eta Europako 17 herrialdek osatzen dute.
|
|
|
1957ko uztailaren 1etik 1958ko abenduaren 31 arte Eguzkiaren jarduera gorenean egongo zela kalkulatu zuten, eta ikerketak egiteko aproposa izango zela pentsatu zuten. Urte hartan ikertu nahi ziren aurora borealak, izpi kosmikoak, geomagnetismoa, Eguzkiaren jarduera, grabitatea, ionosfera eta beste
|
hainbat
elementu meteorologian, ozeanografian, sismologian eta beste hainbat arlotan.
|
|
|
1957ko uztailaren 1etik 1958ko abenduaren 31 arte Eguzkiaren jarduera gorenean egongo zela kalkulatu zuten, eta ikerketak egiteko aproposa izango zela pentsatu zuten. Urte hartan ikertu nahi ziren aurora borealak, izpi kosmikoak, geomagnetismoa, Eguzkiaren jarduera, grabitatea, ionosfera eta beste hainbat elementu meteorologian, ozeanografian, sismologian eta beste
|
hainbat
arlotan.
|
|
|
Sputnik Programa
|
hainbat
espazio misio bildu zituen proiektuaren izena zen. Garai hartako Sobietar Batasunak garatu zuen.
|
|
|
Huraxe izan zen, gainera, espazioko lehen biktima; izan ere, kalkulatzen dute egun pare bat iraun zuela bizirik, tenperaturarekin izandako arazoak zirela medio. Bi egun horietan, behintzat, haren egoerari buruzko
|
hainbat
datu jaso ahal izan zuten.
|
|
|
Hiru hilabetera beste Sputnik bat bidaltzen saiatu ziren, baina arazoak izan zituzten, eta maiatzaren 15era arte ez zen atera espaziora Sputnik.
|
Hainbat
datu geofisiko jasotzeko tresneria zeraman, baina grabagailuak izan zuen akats batek galarazi zion sateliteari Van Allen gerrikoen erradiazioa neurtzea. Van Allen gerrikoak AEBko lehen satelite artifizialak aurkitu zituen, hilabete batzuk lehenago, 1958ko otsailean.
|
|
|
1960ko abuztuaren 19an, Sputnik bidali zuten, eta hark, bere baitan, bi txakur, bi arratoi, berrogei sagu eta
|
hainbat
landare espezie zeramatzan. Egun bat egin zuten espazioan, eta guztiak bizirik itzuli ziren.
|
|
|
Gaietan sakontzearekin batera, ikuslearentzat ikusgarri izateko helburua ere badu Teknopolisek, eta horri erantzun nahi dio Mundu ikusgarria izenarekin bataiatu den atal berriak. 3 minutuko bideoa batean, munduan zehar dauden
|
hainbat
toki bitxi erakutsiko dira astero.
|
|
|
07/ 08/ 07 Horregatik aukeratu zuten egun hori Boeing 787 hegazkinaren aurkezpen ofiziala egiteko. Hegazkin berria ez da oraindik aireratu, 2008an hasiko da hegaldi komertzialak egiten, baina, dagoeneko, seiehun eskaera baino gehiago egin dizkiote Boeingi
|
hainbat
aire konpainiak. Zergatik hegazkin hori eta ez beste bat?
|
|
|
Lurraren berotze globalaren ondorio bat da poloetako izotza urtzen ari dela, eta, pixkanaka, itsasoaren maila igotzen ari dela.
|
Hainbat
kalkuluren arabera, urtean bi milimetro igotzen da, gutxi
|
|
|
Lurraren berotze globalaren ondorio bat da poloetako izotza urtzen ari dela, eta, pixkanaka, itsasoaren maila igotzen ari dela.
|
Hainbat
kalkuluren arabera, urtean bi milimetro igotzen da, gutxi gorabehera; baina zuzena da kalkulua. Erantzuna NASAko geologo batek egin duen lan bati esker eman ahal izango dute zientzialariek.
|
|
|
Mario Molina kimikari mexikarra kimikaren alor ugaritan ikertzen aritu zen munduko
|
hainbat
ikerketa zentrotan 1972 urtera arte. Urte hartan, Sherwood Rowland ekin lanean hasi zen, eta ozono geruzan CFCek zenbaterainoko kaltea eragiten duten deskubritu zuten.
|
|
|
Beraz, arazo horiek eta horien konponbideak zein diren zabaltzen lagundu behar dut, ahal dudan neurrian, behintzat. Nobel sariari esker,
|
hainbat
gobernutako funtzionario garrantzitsuekin harremana izan dut, eta politika publikoetan eragin dut... alderdi hori oso positiboa da.
|
|
|
Jim Lovelock kideak
|
hainbat
neurketa egin zituen, eta ikusi zuen CFCak atmosferan pilatzen ari zirela; alegia, modu naturalean sortzen ez ziren gas horiek neurtzeko moduko kantitateetan zeudela atmosferan. Oso egonkorrak ziren, eta planeta guztiko atmosferan neur zitezkeen.
|
|
|
Urizaharran topatutako bizidun askoren historia ebolutiboan ez da aurkitu, oraingoz, hauek baino aztarna zaharragorik. Gainera, gaur egun ordezkaririk ez duten
|
hainbat
bizidunen fosilak ere aurkitu dituzte; bizidun haiek ezin izan zuten Behe eta Goi Kretazeoaren muga igaro, iraungi egin ziren.
|
|
|
Teknika berritzaileek agerian utzi zituzten mikroorganismoen komunitateak, baina baita haien arteko sinbiosiak ere. Gainera, bestelako inklusioak ere aztertu ahal izan zituzten metodo haiekin, bizidunetatik eratorriak ez ziren
|
hainbat
egitura, eta horiek guztiek informazio berria eskaini zieten, orain arte anbarean inoiz ikertu ez den informazioa.
|
|
|
Hark lagunduko du zehazten animalia hori zein espezietakoa den. Aditu horiek aurkitzea lan nekeza dela aitortu du Jesús Alonsok, besteak beste espezializatutako paleontologoak gutxi direlako;
|
hainbat
tesi bideratu dira Arabako anbararen azterketara, eta, hortik bai, aterako dira espezializatutako adituak.
|
|
|
Duela
|
hainbat
milioi urte bizi ziren zuhaitzen erretxina da anbara, fosilduta dagoen erretxina. Itsasoan izoztuta geratzen ziren eguzki izpiak zirela pentsatzen zuten antzina, laranja kolorekoa eta oso distiratsua izaten baita.
|
|
|
Duela bost bat urte hasi ziren Estatu Batuetan honelako hegazkinak egiten, merkatuan zegoen hutsune bat betetzeko asmoz. Izan ere, ikusi zuten badagoela
|
hainbat
jende, negozio munduan batez ere, ohiko airelineak erabiltzen ez dituena, ordutegi arazoengatik eta abarrengatik; eta jet pribatuak edo business jet ak ere ez, kostu handiegia dutelako. Aitzitik, horien ordez hegazkin txiki pribatuak erabiltzen dituzte.
|
|
|
autoprebentziorako iragarpena egitea. Esango dizut nolakoa izango den etorkizuna, orainaldiaren
|
hainbat
ezaugarri gaizto muturrera eramanda: gehiegizko populazioa, basamortutzea, klima aldaketa eta abar dio Barcelók.
|
|
|
Lehenengoa 1950ekoa da; Alan Turing matematikari ingelesak test bat proposatu zuen pertsonak eta makinak bereizteko, Turingen testa. 2000 urterako makina adimentsuak egotea espero zuen Turingek, hau da,
|
hainbat
makinak bere testa gainditzea. Baina oraindik ez dago halako makinarik.
|
|
|
Bereizketa egiteko, lehenik usaimena erabiltzen dute eltxoek. Arnasa hartzen dugun bakoitzean, karbono dioxidoa eta usaina duten beste
|
hainbat
substantzia pasatzen dira airera. Aire hori mugitu eta urrundu egiten da, eta eltxoek aire hori usaintzen dute.
|
|
|
Arnasa hartzean, batetik, baina, baita izerditzean ere,
|
hainbat
usaindun konposatu kanporatzen ditu gorputzak. Eta horiek ere erakartzen omen dituzte eltxoak.
|
|
|
Beste
|
hainbat
ikerketaren arabera, Ag0r1 proteinak bultzatzen ditu hainbat eltxo espezie ziztatzera. Proteina hori metilfenol aktibatzen du, eta azken hori gizakion izerdiaren usainaren erantzuleetako bat da.
|
|
|
Beste hainbat ikerketaren arabera, Ag0r1 proteinak bultzatzen ditu
|
hainbat
eltxo espezie ziztatzera. Proteina hori metilfenol aktibatzen du, eta azken hori gizakion izerdiaren usainaren erantzuleetako bat da.
|
|
|
Badirudi
|
hainbat
gazta motaren hartziduran laguntzen duen bakterio baten eta eltxoen ziztaden artean ere lotura zuzena dagoela. Bakterio hori izerdian dago.
|
|
|
Floridako Unibertsitateko
|
hainbat
ikertzailek biktimak aukeratzeko eltxoek erabilitako irizpideak identifikatu dituzte. Aukera guztien artetik, substantzia erakargarrienen zantzua duten pertsonak edo animaliak hautatzen dituzte beti eltxoek.
|
|
|
Halaber, Rothamsted Research nekazaritza ikerketako zentroan geure gorputzak sortzen dituen usainak aztertzen dihardute, eta eltxoentzat erakargarriak nahiz nazkagarriak zein diren ikertzen dute. Horretarako, berezi batean sartu dituzte
|
hainbat
boluntario. berezi horrek pertsona bakoitzaren usain bereizgarriak biltzen ditu, presioak lagunduta.
|
|
|
Bereizketa kromatografiko hori egin ostean, bereizitako konposatuak intsektuen antenetatik pasarazten dira. Antena horiek
|
hainbat
mikroelektrodotara konektatuta daude. Horien funtzioa da intsektuen erantzun elektrofisiologikoa neurtzea, konposatu horiekiko sentikorrak diren edo ez jakiteko.
|
|
|
Horrexegatik, maiz, ez da ziztada nabaritzen. Gainera, eltxoen
|
hainbat
espezieren listuan substantzia analgesiko bat aurkitu dute, eta badirudi horrek lagundu egiten duela ziztada ez sentitzen, erantzun immunologikoa agertu arte. Eltxoek ziztatzen dutenean, zauri txiki horretan listua txertatzen dute, eta horrek eragiten du zauriaren hantura eta narritadura.
|
|
|
Hain zuzen ere, Fusarium circinatum onddoa mintegietan detektatu zuten, Kaliforniatik ekarritako hazi sorta batzuetan. Munduko beste
|
hainbat
tokitara ere zabaldu zen: Japonia, Hegoafrika, Txile, Italia, Irak, Estatu Batuetako eta Mexikoko beste toki batzuk eta abar.
|
|
|
Infekzioa intsinis pinuaren gaitz ia espezifikotzat har daiteke Euskal Herrian; hau da, ez die beste espezieei horrenbeste erasotzen. Dokumentatuta dago beste
|
hainbat
konifero ere infektatzen dituela, pinuak gehienak. Laborategietan inokulatuz gero, infektatu egiten ditu onddoak, baina euskal basoetan intsinis pinuetan besterik ez da garatzen.
|
|
|
Askotan, onddoaren esporak haizeak barreiatzen ditu zuhaitz batetik bestera. Intsektuek ere parte har dezakete horretan;
|
hainbat
koleoptero xilofagok hau da, egurra jaten dutenek zabaldu dezakete onddoa pinudian. Eta litekeena da gizakiak ere onddoa zabaltzea, inausketaren bitartez.
|
|
|
Ingelesa komunikazio hizkuntza garrantzitsua da gaur egun gizarteko
|
hainbat
alorretan. Euskal Herrian, euskara, gaztelania eta frantsesaren ondoren, laugarren hizkuntza dugula esan dezakegu.
|
|
|
Bi atalen artean 34.000 hiztegi unitate, 50.000 adiera eta 12.000 adibide inguru izango ditu. Horrez gain, baita munduko leku izenak eta herritarren izenak eta beste
|
hainbat
gai barne hartzen dituen 25 orrialdeko eranskina ere. Hori guztia 840 orrialdetan bildua.
|
|
|
Ekaitz magnetikoek
|
hainbat
ezbehar sor ditzakete, hala nola linea elektrikoan itzalaldiak eragin, sateliteak hondatu edo beharrezko babesa ez duten astronautei minbizia sorrarazi. Ekaitz horiek iragartzeko bide bat izanda, kalteak saihesteko bidea ere izango dute.
|
|
|
Aedes aegypti eltxoak askotan errepikatzen diren sekuentzia asko ditu genoman; bi eltxoek dituzte sekuentzia errepikatuak, baina, dengearenean, errepikapen horiek genoma osoaren% 50 osatzen dute. Genetikan, sekuentziak errepikatzea ez da alperrik izaten, informazio bera
|
hainbat
aldiz egoteak bizidunaren konplexutasuna handitzen baitu askotan.
|
|
|
Alemaniako zientzialari batzuk konturatu ziren horrekin. Beste
|
hainbat
herritan bezala, Alemanian Parisko prototipoaren kopia bat dago; kopia hori neurtuta ikusi zuten zientzialariek prototipoak ez duela pisatzen zehatz mehatz kilogramo bat. Urtetan egindako garbiketa lanek ia 0,1 miligramoko gorabehera eragin diote pisuari.
|
|
|
Guztira 33 ikertzailek aurkeztu dute, aurten, beren tesiari buruzko dibulgazio lana. Epaimahaiak lan horien
|
hainbat
ezaugarri izan ditu kontuan irabazleak hautatzeko. Batez ere, ikerketaren muina era ulerterraz zein erakargarrian eta terminologia egokia erabiliz azaltzeko gaitasunari eman dio garrantzia, hori baita dibulgazioaren edo zientziaren komunikazioaren funtsa.
|
|
|
Beste alde batetik, RNA horiek eta horiek kodetzen dituzten proteinak pankrea minbiziaren markatzaile gisa erabil daitezke. Hain zuzen ere, RNA horiek kodetzen dituzten
|
hainbat
proteinarentzako antigorputzak garatu ditu del Amok bere tesian; eta, antigorputz horiek koloratzaile bati lotuta, pankreako minbizi zelulak zelula normaletatik bereizteko erabil daitezkeela frogatu du.
|
|
|
Emaitzak
|
hainbat
faktoreren arabera ordena ditzake, eta emaitzen analisi linguistikoa ere erakusten du. Hainbat dokumentu motarekin funtzionatzen du (HTML, XML, RSS, RDF, TXT, DBF, DOC, RTF, PDF, PPT, PPS, XLS).
|