|
2000
|
|
|
Gizaldiz gizaldi iraun dugu euskaldunok, herri ezberdinen asmo makurrei aurre eginez. Gaur egun ordea,
|
ezin
esan arriskutik kanpo gaudenik. Gure seme alabek euskaraz ikasi, pentsatu eta bizitzea posible badute ere, ingurune erdaldunetan jai dago.
|
|
|
igaro ditugu, eta
|
ezin
esan gauzak zeudenean jarraitzen dutenik. Inongo dudarik gabe, nahiz ete hamalau hilabeteko bake otorgatuaz asko gozatu, esan behar dugu atzera pauso nabarmenak ikusi ditugula, eta batez ere, batzuen bilakaera politiko eta ideologikoan eten handi bat eman dela, eta larriago dena, inboluzio prozesu batean murgildu direla.
|
|
|
Sendagile bezala,
|
ezin
diot inori gomendatu pattar honen zalea izatea. Baina bere adierazgarriak aipa ditzaket:
|
|
|
Baina idazleon liburuetako pasarte bakanak dira testuok, kutsu erotikodun zatiak.
|
Ezin
esan horiek guztiek liburu erotikoak idatzi dituztenik.
|
|
|
Zalantza barik, Ibarretxeren erabakiak larriagotu egiten du EH eta ezker abertzalearen egoera, baina aurretik ETAk berak jarri du Lizarra Garazi zaldiaren hankapean, eta Ibarretxe lehendakaria eta HB bereziki. Balorazioak balorazio,
|
ezin
esan HBk ezustekorik hartu duenik Ibarretxeren erabaki horregatik. Inork ez du ezustekorik hartu, eta eragin duenak ere bazekien gertatuko zela, seguruenik, iragarri ere hala aurreiragarri zaiolako.
|
|
|
Eta egungo giroan, horrek botoak eskuratzea esan gura du.
|
Ezin
esan egoerak txarto aprobetxatzen dituztenik.
|
|
|
«Katoliko batek
|
ezin
dio eman botoa biolentzia, heriotza eta terrorea bultzatzen dituen alderdi bati».
|
|
|
Gainera, bankuarentzat gutxitu egiten dira kostu finkoak, langile eta lokal gutxiago behar ditu. Euskal finantza erakundeak emaniko datuen arabera, bulegoetako langileek beren denboraren %52 baino
|
ezin
diote salmentari eta bezeroarekiko arretari eman, gainontzekoa barne gestio eta administrazio lanei eman behar baitiete. Bulego zibernetiko berri honetan, denboraren %20 baino ez dute eskatuko betebehar automatikoek.
|
|
|
Danielek 14 urte zituela Arte Ederrak ikastera eraman zuen aitak. Hasi eta segituan, bertako Madrazo irakasleak esan zion bere semeari
|
ezin
ziotela deus gehiago erakutsi, kultura baino ez zuela behar. Hala," Madrid la nuit" egunkarian hasi zen lanean eta, 18 urte zituela, Parisera alde egin zuen margolari gisa lan egiteko.
|
|
|
Lan oparoa egin zuenez, ilustrazioak ere baditu. Hala ere, ikerketa bat egin litzateke gehiago jakiteko, gizon bakar batek
|
ezin
baitio hainbeste enkarguri aurre egin. Urrabietaren goreslea den Jorge Oteizak dioenez," nahiz eta Vierge sinatu, jende mordoa zeukan berarentzat lanean".
|
|
|
PSEren proposamenari EAJk baietza eman bazion eta guk ezetza eman bagenion, ez zen PSEk aurkeztutako guztia baztergarria zelako. Arrazoia da
|
ezin
diogula lehendakariari eskatu azken bi urtetan eskatzen ari garena, PSEk ez legezko proposamena aurkeztu duelako. EAJk proposamenean ikusi badu zerbait berri, hori berak jakingo du.
|
|
|
|
Ezin
esan, beraz, Louis Armstrong jazz musikaria oso oker zegoenik" marihuana whiskya baino ehun aldiz hobea" zela esan zuenean. Eta ezin esan, hala ere, erabat zuzena denik hark esandakoa.
|
|
|
Ezin esan, beraz, Louis Armstrong jazz musikaria oso oker zegoenik" marihuana whiskya baino ehun aldiz hobea" zela esan zuenean. Eta
|
ezin
esan, hala ere, erabat zuzena denik hark esandakoa. Kalamuaren erabilera terapeutikoaren inguruan zehaztasuna lortzeko asko ikertu baita
|
|
|
Aspaldi aurkeztu ziren, eta liburuek gaur egun duten bizi esperantza gero eta laburragoa kontuan izanik (hamabost egun? hilabete?)
|
ezin
esan bi liburuok gazterik hil zirenik. Beude hildako liburuen bake atsedenean.
|
|
|
Ia denek jasotzen dute diru publikorik, eta batzuk asko. Hala ere,
|
ezin
esan elkarlanean eta sinergien bila ari direnik. Jar ditzagun elkarrekin sarean.
|
|
|
D. Izak izenpetzen zuen aipatu azterketa, eta aldizkariaren" nazio arteko unea" sailean zetorren.
|
Ezin
esan idazlea oso baikor agertzen zenik, aitzitik alde onak eta txarrak zuhur neurtzen ahalegindu zela baizik. Haseratik bertatik hauxe irizten zion txiletarren egoerari:
|
|
|
Batzuek uste dute azken operazio hauetan EAJren interesekin bat egin duela Prisak. EAJ aspalditik baitabil EAEn El Correori aurre egingo dion komunikazio proiektu enpresariala antolatu nahian, baina
|
ezin
esan, orain arte behintzat, arrakasta handia izan duenik horretan. Zurrumurruek, hain zuzen ere, hemen kokatzen dute aipatzen ari garen albistea:
|
|
|
Izan ere, hogeita bost urte betetzen zituen" zuzentasuna, pakea, egitea ta zaintzea" helburutzat hartu zituen erakundeak, eta
|
ezin
esan epe horretako emaitzak oso baikorrak izan zituenik. Dena den, gure astekarian agertutako idazlanak zuritu egiten zuen aipatu erakundearen hutsegitea.
|
|
|
Etxekorik ez dugu estimatzen trapu zarra ainbatean. ' Urtain' ek
|
ezin
esango du behintzat bere erriaren laguntza ta ernas emate geiegi izan duanik. Iru aldera ta lau kontrara.
|
|
|
Ohiko saioan gaia argi esan behar bazaie bertsolari eta entzuleei, zeresanik ez txapelketan daukan gehigarria. Bertsolariak bestetan ez daukan nerbio puntu horri
|
ezin
dio gai jartzaileak beste bat gehitu, bere papera zein den argi esaten ez dion gaia emanez edo ziurtasunik gabe irakurriz.
|
|
|
Zenbait ipuinetan kontatzen den istorioa itsasoan barrena gertatuko da, beste hainbatetan istorioa lurrean bertan jazotzen bada ere, itsasoaren presentzia nabarmentzen da (Jimenezen ipuingintzan bezalaxe). Lutxo Egiak dioen bezala," narrazioen lokarria itsasoa bada ere,
|
ezin
esan itsasaldi berekoak direnik" (Deia). Hortaz, itsasoarekin harreman ezberdinak dituzten pertsonaiak aurkezten zaizkigu:
|
|
|
ETAko mintegiaren pasarteak, esate baterako, gure ustez, luzeegia izateaz gain, galga jartzen dio eleberriaren erritmoari.
|
Ezin
esan gauza bera Igantzik Parisen ezagututako sexu harremanei dagokienez. Idazleak maisutasunez deskribatzen ditu Mari Eve eta Igantziren arteko jokoak.
|
|
|
Estatua eta, beraz, botereaduten nazio askotatik hedabide nazioazgaindikoek izan dezaketen eragin kulturalariburuz kezka sortu baldin bada7, Estaturik gabeko nazioen egoera are kezkagarriagoada. Beren gutxitasun egoeratik,
|
ezin
diote aurre egin beste nazio indartsuagoenerrepresentazio eta eraikuntza mediatikoei. Egoera ezorekatu horretan, txikiarentzatmunduaren errealitateak erakusten duen definizioak, hots, munduak hartzen duenerrepresentazioak, irizpide eta agindu politiko nazional arrotzak ditu.
|
|
|
Fokapen sexologikoak, klinikoen formakuntzaren arabera, zailtasun sexualakpairatzen dituzten pertsonen eskaerei eusteko garaian, diziplina terapeutikoezberdinak batera ditzake. Hau honela izanik,
|
ezin
esan dezakegu fokapen honidagokion berezko eredu terapeutikoa dagoenik; horren ordez, jatorri psikodinamikoaren, sistemen teoriaren, terapia kognitiboaren eta abarren tekniketatikdatozkigun ekarpenen integrazio eklektikoa dago.
|
|
|
ez da hortxe txorrotxioka dabilen Marikalastxu hori,, edozein errusinol, baizik, alegia, errusinola oro har?,, hegaztia?,, animalia?, eta abar; baita ere, noski,, izakia?. Eta zientzien, teknikaren, artearen, kulturaren sorburuan dagoen bereizteahalmen hori izugarria da, eta naturak
|
ezin
dio inolaz ere aurre egin eraginkorki.
|
|
|
Agindu zorrotz harekin eta zaindari neraman zakurrarekin alfer alferrik nuenbisita hura, baina
|
ezin
esango nion hori Aita Arbizuri. Gainera, bueltarako kotxerik ereez nuen eta, horrenbestez, fraide zaharra ikustera sartu ginen.
|
|
|
Orain zenbait urte Euskal Herriko zenbait irratitan ikerlana egin zen irratibideko iturriak zein ziren ikertzeko (Palazio, 1997); egindako ikerlanetik
|
ezin
esan irratilariak informazio iturri desberdinetara jotzen duenik. Tamalez, informazioa txekeatzeko ohiturarik ia ia ez dago irratietan.
|
|
|
Esan beharrik ez dago, definizio honek ez duela arazoa asko argitzen; baina, eta hori litzateke bere asmoa, egon diren eta gaur egun dauden nazioari buruzko definizioen zerrenda amaigabearen eta inguruko nahasketaren isla den neurrian, gaiaren zailtasunera gerturatzeko gonbidapena luzatzen digu. Horrela, nazioari eta nazionalismoari dagokien gaiari heldu nahi izanez gero, ikertzaileak
|
ezin
dio errealitateari uko egin: guztiz biribila eta erabat bukatutakoa den teoriarik ez egotearen, zama?
|
|
|
Hain zehatzak ziren aginduek, gure ustez, oso adierazgarria zen egoeraren aurrean jartzen gaituzte; gainera, zehaztasun hori eskola pribatuei legean eskaintzen zitzaien arreta eskasarekin konparatzen badugu (bigarren mailako zentro pribatuekin gertatzen ez zen bezala), diagnosi interesgarria egiteko moduan aurkituko gara. ...e batetik, legeak horrelako minimoak ezartzeak populazioaren hezkuntza arloko baldintza penagarriak zeintzuk ziren adierazten du (ikusi besterik ez dago, garai horretako analfabetismo tasak); bestalde, zentro pribatuak bete behar zituzten baldintza ez oso zorrotzek212 (zer esan Elizarenak baldin baziren213) derrigorrezkoa zen oinarrizko eskolaratzearen erronkari erantzuteko Estatuak zuen ahulezia(
|
ezina
esango genuke) erakusten dute eta ez dezagun ahaztu, gobernu berak ezarritako derrigorrezkotasunaz ari garela; azkenik, nahiz eta esandakoa nabarmena izan, ezin da ukatu jokamolde hark zuen penetrazio nahia erabatekoa zenik, horretarako behin eta berriro aipatu dugun administrazio egituraz baliatu zelarik.
|
|
|
Eta porrot horren arrazoi batzuk aipatzearren, ondokoak azpimarratu nahi genituzke: alde batetik eskolaratzea ez zen derrigorrezkoa165, ezta doakoa ere eta, beste aldetik, hezkuntza administrazioari zegokionez, Gobernuak udalen eskuetan utzi zituen sistemaren antolakuntza eta finantzabidea, zentzu horretan maila bateko inhibizioa(
|
ezina
esatera ausartuko ginateke) erakutsiz166 Lehenago esandakoaren ildotik, antzeman daitekeenez, helburu edota nahi batzuen formulazio hutsak berehalako islarik ez zuen izan, nahiz hori bidera zezaketen egiturak eraikitzeko egin ziren ahaleginak azpimarragarriak izan zirela ezin ukatu. Izan ere, epealdi hartako testuinguruak gerra bat zela medio, non gizartearen aldaketaren aurkako erresistentziak gutxi ez ziren, ezta tentsio gabekoak ere, ez zuen politika liberala gauzatzeko erraztasun handirik ematen; hala ere, Estatu nazioaren markoan prozesu hori garatzeko eginahalak eta saioak eginez gobernuak eta administrazio liberalak berean gogor irauteak, eragin nabarmena izan zuen XIX. mendearen bigarren erdialdean, eta, ondorioz, Gobernua erreformei aurre egiteko egoera egokian egon zen.
|
|
|
Autoaren intermitentea da ikusten den lehen gauza: poza, norbait laguntzeko prest; beldurra, eta orain zer?, orain
|
ezin
diozu ezetzik esan, ez zaizula bere aurpegia gustatzen, orain dena eginda dago. Batez ere sentsazio ikaragarri batek egin ohi dit bisita, eta ez naiz neska pesimista bat, ezta antzik ere, baina benetan zapore tragikoa izaten du intermitentearen une horrek.
|
|
|
Txemari
|
ezin
diot denbora gehiagoz gezur handi hau ezkutatu. Ez du merezi, ez dit ezer txarrik egin.
|
|
|
—Aita ez zuan hil, Joanikot, zeren hilen ausentzia bizien presentzia baino biziagoa eta eraginkorragoa izan baitaiteke batzuetan, are gehiago ene aitaren kasuan, zeren aitak, hainbat handikik eta hainbat jauntxok ez bezala, maite baitzuen pintura, eta ulertzen zuen pinturaz, eta
|
ezin
nioan, halatan, haren memoriari ez ukorik ez engainurik egin, ohorea galdu nahi ez banuen bederen... Eta nik ez nian, bertzalde, Ubarneko etxeko heredero izan nahi, baina jainkotzat nituen Italiako pintore handien heredero, Rafaelena bere batez, aitari argi eta garbi adierazi nion bezala, bere denboran...
|
|
|
|
Ezin
esango dugu" neronek tirako nizkin", ezta, Henrik?
|
|
|
gurean inor ez da beste inor baino gehiago. Gure presidentea ez da supergizon perfektua, baina kargu horretara zer edo zergatik heldu da eta, bizi dugun egoera sozio-politikoari gainbegiratuz gero,
|
ezin
esango dugu bere lana gaizki egin duenik. Soil soilik esan dezakegu, beraren jokamoldea kasu bakar batean izan dela desegokia, zeren, besteak beste Amelia Hilton bekadunarekin, ezin argiago utzi baitu bere prestutasuna, baina bere hutsa onartu du eta baita barkamena eskatu ere, nola emazteari hala herriari.
|
|
|
Izen ponposoak alde batera bazterturik, zuzendaritza arazoa dugu koska nagusia eta horretarako dago biblioteka nazionala, sistemaren buru hierarkikoa izateko. Azken hogei urteotako hutsune politiko nabarmena dugu berau eta
|
ezin
esan eskumenik ez dugunik.
|
|
|
Beren galdera gakoa," zer nahi duzu esan horrekin?", ez zen batere tribiala: ikusmolde askok —totalitaristek lehenik—
|
ezin
diote beren buruari hori galdetu, beren partaideek ezin dute ezta planteatu ere egin. " Zer nahi duzu esan ‘garbiketa etnikoa’ eta ‘argitze kontzeptuala’ gauza bera direla adierazterakoan?", galdetuko genioke Horkheimerri, 1937an Vienako Zirkuluaren kontrako halako analogia ilunak ezarri zituenean.
|
|
|
" Ez naiz erlijiozalea: baina
|
ezin
diot utzi arazo bakoitza erlijioaren ikuspuntutik begiratzeari". Wittgensteinengan erlijioak duen rola ezagutzeko, eta baita bere filosofiaren izaera ere.
|
|
|
Honela, adibidez,
|
ezin
esan daiteke" Badira objektuak"," Badira liburuak" esaten den bezala. Ez eta" Badira 100 objektu" edo" Badira N0 objektu".
|
|
|
– Ez zakiagu zer gertatu den. Dakigun gauza bakarra duk
|
ezin
diogula bizion artera itzultzen lagundu, eta hemen geratzen bagara ez dugula gauza onik. Hik nahi duana egin, nik behintzat aurrera jarraituko diat.
|
|
2001
|
|
|
Martxoaren 8a Emakume Langilearen Nazioarteko Eguna da mundu guztian eta baita Euskal Herrian ere. Baina
|
ezin
esan gizon eta emakumeen arteko berdintasuna hurbil dagoenik, eta horren adierazgarri garbiak dira Espainiako Gizarte Segurantzaren hainbat alderdi.
|
|
|
Mundu guztiak errespetatu zituen, ezta? Gure etsairik handienak ere
|
ezin
esan izan du gizon haiek errespetagarrienak ez zirenik. Jon Juaristi berak duela gutxi idazten zuen:
|
|
|
|
Ezin
esan batetortze hutsa denik, Espainiako gobernuak, CEOE eta CCOOek pentsioak hobetzeko behin behineko erabaki bat sinaturik dutenean eta pentsioei buruzko Toledoko Itunaren negoziaketa egitear dagoenean, erakunde publiko eta pribatu ugariren adierazpen zaparrada gertatu izana biztanleriaren zahartzeari buruz eta, beraz, erretiroa atzeratzeko neurria sustatzeko premiaz. Europan darabiltzaten aurreikuspen demografikoen arabera, kontinente hau beldurtzeko eran zahartuko da datozen hamarkadetan.
|
|
|
Nik dakidala, ez.
|
Ezin
esan, bada, zer pentsatzen duten nik azaldutakoaz. Gazteek bai esan didatela oso ondo ezagutzen dudala zahartzaroa, baina, noski, ez dakit beraiek zenbat dakiten hartaz...
|
|
|
|
Ezin
esan gauzak berdinak izan zirenik 100 metro nobelaren ostean. Kritika unibertsitarioak molde estrukturalista edo semiotikoz argitaratutako artikulu eta ikastaroetan garaiko arau estetikoa (J.
|
|
|
|
Ezin
esan gauza bera gaurko errealitateaz. Gure unibertsitateko ikasleek liburuarekin eta literaturarekin dituzten harremanak ez baitira hain pasiozkoak gaur egun. Irakurketa indizeen gainbeherari, kultura ulertzeko eta bizitzeko modu berriak jarraitu dio.
|
|
|
zoroetxe bateko(?) gela batean ohean etzanik dagoen pertsonaia batek" denbora pasatzeko asmoz" kontatzen dituen istorio eta pentsamenduak azaltzen dizkigula esan daiteke. Intrigaren denboraren esplizitaziorik ez dago eta
|
ezin
esan daiteke zehazki zenbat denbora pasatzen den (nahiz eta, geroago azalduko dugunez, bertan azaltzen zaigun" impasse" hori den deigarriena). Espazioari dagokionez, berriz, kontalaria hormak akoltxaturik dituen gela batean ohean datza, baina denborarekin gertatzen den legez, espazio fisikoak berak baino pisu handiagoa du kontaketak berak irudikatzen duenak.
|
|
|
Hala ere, eta testuak duen berezko" irekitasun" eta adierazgaitasun amaigabea onartuta ere, Literaturaren Historia etengabeki berrirakurtzen diren testuez beterik dagoela esan genezake, eta
|
ezin
esan edozein irakurketa edo" konkretizazio" baliagarri denik. Izan ere, obrak berak, eta kasu honetan testu narratiboak, aldez aurretik irakurle bat, irakurketa bat, irudikatzen eta baldintzatzen du.
|
|
|
Hortik aurrera,
|
ezin
esan bikotearen arteko gatazkak tratamendu bera duenik irlandarraren nobelan eta Saizarbitoriarenean. Hasiera batean esan dugun bezala, donostiarrarena sentimendu gerra baten kontaketa da, ikuspuntu bakarrez egituratua gainera, hau da, senar adardunaren ikuspuntutik.
|
|
|
|
Ezin
esan gizonezkoen irudi ona ematen denik nobelan. Floraren ahotan jartzen diren" ona zaude" (65) etengabeak eta Hopper en Hoteleko logela (1931) koadroarekin egiten diren etengabeko konparaketak (10, 63, 170, 186,...) desolazioaren, abandonoaren erreferentzia plastikoak ditugu.
|
|
|
|
Ezin
esan, nobela honek barneratzen dituen hari tematikoek ere berritasunik ekarri ez zutenik. Besteren artean, Egunero hasten delako n, arrazakeria eta matxismoa(" Lehendabiziko aldiz, emakume beltz bat Estatu Batuetako Kongresoan", 1997:
|
|
|
Abortoa Frantzian 1975 arte legeztatu ez bazen ere (Espainian 1985 arte), guztiz esanguratsua izan zen 1972an Bobigny-n egin zen epaiketa, zeinetan Gisèle Halimi abokatu ospetsuak Michèle Chevalier gaztearen kasua defendatu baitzuen. Saizarbitoriaren nobelako protagonista hiru urte lehenagokoa bada ere,
|
ezin
esan irakurlearen begietara izenaren aukeraketa axalekoa suertatzen denik.
|
|
|
Hortik aurrera,
|
ezin
esan bikotearen arteko gatazkak tratamendu bera duenik irlandarraren nobelan eta Saizarbitoriarenean. Hasieran esan dugun bezala, Saizarbitoriarena sentimendu gerra baten kontaketa da, ikuspuntu bakarrez egituratua gainera, hau da, senar adardunaren ikuspuntutik.
|
|
|
|
Ezin
esan gizonezkoen irudi ona ematen denik nobelan. Nobelako protagonista Zhivago doktorea bezala sentitzen bada Bioleta autobusetik ikusten duenean (126) antz gutxi du gizonezko honek B. Pasternak en nobelako protagonistarekin.
|
|
|
Eta aztoramen puntu batekin ekingo dio irakurketari, desehorzketa kontuek aztoratu ezezik asaldatu ere egiten baikaituzte. Nahiz eta jakin, arrazoi desberdinak direla medio, historian zehar pertsonaia famatu ugariri ukatu zaiola betiko zoriona (RIP),
|
ezin
esan kontuok beldur edo higuin sentimenduak eragiten ez dizkigutenik. Dela gaizkile famatuak hilobian zeudela frogatzeko (Jesse James), dela politiko edo filosofo ezagunak babesteko (Abraham Lincolm, Galileo), desehorzketa ekintzek hilotzak jartzen dizkigute begien aurrean, mendebalde honetan tabua den heriotzaren lekuko ixilak.
|
|
|
Trebezia eta trikimailu kalkulatuez engainatzen zuten Tenorio edo Casanoven garaiak pasa diren honetan, dagoeneko ezinezkoa zaigu, halaber, maite dugunari" I love you" edo" estoy por tí" bezalakoak botatzea, are gutxiago Euskaltzaindiaren arauak beteko lituzkeen" gustatua nago zutaz" gorritu gabe aitortzea. Umberto Ecok esan bezala, posmodernitatea hori baita hain justu, bihotza ezezik beste zerbait aztoratzen dizun horri" maite zaitut" esan nahi eta Corin Telladok esan zuelako
|
ezin
esan izatea.
|
|
|
Gaztetan (Françoise) Sagan en omenez idatzitako Adio atsekabe (166) nobelaz gain, hotel batean Parisen galdutako bigarren nobela bat, istorioaren hasieran berreskuratzen dena, ditu idatziak.
|
Ezin
esan bi lanok Juan Martini ospe handia eman diotenik, lehenengoa, 1954ko Bonjour tristesse ren plagiotzat edo hartua izan zelako, eta bigarrena, argitaratu gabe duelako3 Horiez gain, Paisaje y gastronomía (87) argitaratu du, eta espero zitekeen modura, euskal legatzez eta hainbat jakiez jakituria" entziklopedikoaren" jabe da (140). Flauberten Topikoen
|
|
|
El bucle melancólico). Gauzak horrela, nobela hau bizitzari aurre egin
|
ezin
dion eta literaturan babesten den protagonistaren obsesioen disekzio gisara uler daitekeen moduan, era berean, bere izakera euskaldunak baldintzatzen duen protagonistaren patuaren azterketa gisara ere uler daiteke. Victoriak ongi intuitzen duen bezala, paisaiaren ikusmenak Juan Martinen melankolia elikatu egiten du (193) eta, hori onartuz, etxe aurrean ikusten duen Victoria Eugenia teatroak horixe egingo baitio:
|
|
|
13 Etenduraz hitz egitean kontu handiz ibili behar dugu. Izan ere, irakurketak irakurketa,
|
ezin
esan baitaiteke nobela honek arrakastarik eduki ez duenik, eta oraindik irakurlerik ezagutzen ez duenik. Garaian burutu ziren irakurketez ari gara batik bat, momentuan euskal irakurleriarekin etendura sortu zuten haietaz.
|
|
|
errealitate biren arteko lotura askatua, objektuen arteko enkontru kasuala bilatzen duen artean.
|
Ezin
esan surrealismoak zuzen zuzenean izan duela zerikusirik Sarrionandiaren lanean, baina haren itzala nabaria da. " Testamendua" (IGB, 139) deituriko poema, adibidez, objektu desberdinen bilketa pilatua da, forma famatuaren moduan:
|
|
|
|
Ezin
esan daiteke aldaketa bat batean gertatzen denik, landare bat errotik ateratzen den legez. Bizitzak bazuen lehen liburuan zer esanik eta zer erakutsirik.
|
|
|
...buruzkoak), bidaia konbinatuetako xehekariek kontsumitzaileen aurrean antolatzaileekin batera erantzukizun solidarioa dutela ezartzen du, bidaia konbinatuari begira bakoitzari dagozkion gestioko gaietan, kontratuaren ondoriozko obligazioak zuzen betetzeko, zerbitzuak zuzenean eurek edo beste zerbitzu eskaintzaile batzuek eman behar dituzten albora utzita; hau da, demanda jaso duen bidai agentziak
|
ezin
dio uko egin eskainitakoa baino maila apalagoko zerbitzuak ematearen erantzukizunari eta horren aurrean aitzakia moduan esan eskainitako produktu turistikoan izan diren akatsak Kubak ¿ bidaia Kubara egin baitzen ¿ bizi duen gabezia egoera orokorrak eragin dituela; mundu guztiak du errealitate horren berri eta herrialde haren egoeraren ondorio da, baina horrek ez du esan nahi gabezia horiek turi...
|
|
|
ANTONek
|
ezin
dio musu bat emateko tentazioari eutsi. IMANOL sartzen da.
|
|
|
Inkestari erantzun dioten ikasleen%70ek baietz erantzun dute. Beraz, zenbaki horien argira,
|
ezin
esan emaitza txarraizan denik, ezta gutxiagorik ere. Ezezkoa eman dutenen artean lehendik ere ondosamar ezagutzen zutenak eta telebistazaleak ez direnak sartzen baditugu, emaitzakezin hobeak izan direla esan behar.
|
|
|
Gaur egun, ordea,
|
ezin
esan dezakegu erabat nagusi den paradigma batenaurrean gaudenik. Alde batetik, aspaldi honetan nagusitu den paradigma dugu.Paradigma hori gure jardueraren helburuak termino formaletan adierazten dituztenproposiziozko egitarauetan islatzen da, eta sakon errotuta dago hizkuntzenirakaskuntzaren tradizioan.
|
|
|
|
Ezin
esan daiteke Txomin Agirreren garaian euskara hutsean bizi zen ingurumen sozial bat aurkitzea zailagoa zenik, Txillardegik Leturiaren egunkari ezkutuakaleratu zuen garaietan baino; aitzitik. Alta, Txillardegik eleberri errealistagoaidatzi omen zuen, eta osoki euskaraz.
|
|
|
|
Ezin
esan nobela honek barneratzen dituen hari tematikoek ere berritasunikekarri ez zutenik. Besteren artean, Egunero hasten delako eleberrian, arrazakeriaeta matxismoa («Lehendabiziko aldiz, emakume beltz bat Estatu BatuetakoKongresoan», 1997:
|
|
|
Abortoa Frantzian 1975 urtera arte legeztatu ez bazen ere (Espainian1985 urtera arte), guztiz esanguratsua izan zen 1972an Bobigny-n egin zen epaiketa, zeinean Gisele Halimi abokatu ospetsuak Michele Chevalier gaztearen kasuadefenditu baitzuen. Saizarbitoriaren nobelako protagonista hiru urte lehenagokoabada ere,
|
ezin
esan irakurlearen begietara izenaren aukeraketa axalekoa suertatzendenik.
|
|
|
Hortik aurrera,
|
ezin
esan bikotearen arteko gatazkak tratamendu bera duenikirlandarraren nobelan eta Saizarbitoriarenean. Hasieran esan dugun bezala, Saizarbitoriarena sentimendu gerra baten kontaketa da, ikuspuntu bakarrez egituratuagainera, hau da, senar adardunaren ikuspuntik.
|
|
|
|
Ezin
esan nobelan gizonezkoen irudi ona ematen denik. Bioleta autobusetikikusten duenean (126) nobelako protagonista Zhivago doktorea bezala sentitzenbada, antz gutxi du gizonezko horrek B. Pasternak en nobelako protagonistarekin.Azken honek, Yuri Zhivago-k, emakume batekin ezkondu ondoren beste batezmaitemindu arren, ez du zitalkeriaz jokatzen.
|
|
|
Erregina berria te kontsumitzailea zen ezkontza baino askoz lehenagotik, eta Txinako te kaxa bat ekarri zuen berarekin, bere dotearen zati gisa. Gero eta jende gehiagok probatu nahi zuen, baina oso garestia zenez, modan egon nahi zuten aberatsek baino
|
ezin
zioten utzi. 1706an, Thomas Twining te konpainia ospetsuaren sortzaileak Tom´s Coffee Housek ireki zuen.
|
|
|
Hala ere, proteina metaketak zailagoak dira kanporatzeko, batez ere pH azidoan.
|
Ezin
diogu produktu bakar bati funtzio guztiak batera betetzeko eskatu, eragilerik eraginkorrena desberdina izango baita zikinkeriaren arabera. Garbitzailea gaizki aukeratzeak nahi ez den emaitza eragin dezake, eta, ondorioz, bakterio kutsadura dagoenez, mikroorganismoak ugaltzea baimenduko da, eta horrek arriskua dakar gainazalekin elkarreraginean dauden pertsonentzat.
|
|
|
Abeliok emandako liburuaz gogoratu eta izenburuari jaramonik egin gabe irakurtzen hasi zara eta protagonistarekin identifikaturik sentitu zara,
|
ezin
diozu irakurtzeari utzi, oso liburu berezia da zuretzat. Lagun on bat galdu berri zuen gazte baten istorioa kontatzen du liburuak.
|
|
|
Nahiz eta oraindik ez den erabat ohartzen egin duenaz. Hau
|
ezin
zioat inori kontatu, zin eginarazi dio hala ere bere buruari. Eta une batez larritu egin da.
|
|
|
Lehenago familian behia sakratutzat bazuten, geroztik
|
ezin
esan ahalako maitasuna hartu zioten. Losintxaz eta laztanez hazi zuten behi hura.
|
|
|
Ezin berdindu Europan ikusten direnekin. Higiene handiegierik denik ere
|
ezin
esan. Gelak eta erredizak zinez hirugarren mundukoak dira.
|
|
|
Zoetemelk eta Peterson aurreko biokin elkartu dira, Agostinho bere aldetik aurrerago abiatu da Eddy Merckxen alturaraino, baina azkenean
|
ezin
dio honen erritmoari eutsi. Eddy Merckx bakarrik doa aldaparen azkeneko metroetan, baina nekea nekearen gainean, une batez ematen du duela meta marraraino iritsi, baina ez du amore ematen eta bere burua gaindituz ailegatu da irabazle.
|
|
|
Norabide jakinik gabe ibili ziren hasieran, lurmutur haren neurriak pausoka pausoka hartu nahian.
|
Ezin
esan liteke galduta zebiltzanik, ezta kontrakorik ere. Eginbeharrak luze jo zien, aurrez uste zutena baino hagitzez luzeago.
|
|
|
Euskal literaturaren lehenbiziko kondaira zein da? Nik esango nuke aita Aranak norbaiten historiaren bukaeran, oker ez banago Labayruren Historia del SeñorÃo de Vizcaya liburuaren azken aldean, sartu zuela zenbait berri euskal literaturaz, baina
|
ezin
esan daiteke, eta Aita Aranak ere ez zuen hori pentsatzen noski, hori euskal literaturaren historia denik. Lehenbizikoa dirudienez Orixerena da, Orixek euskaraz egin zuena8 Nik ez diot Orixerenari deus kenduko, baina esate baterako hau esan daiteke:
|
|
|
Euskararen auzia ez da euskara duindu nahian ari garenon kontua bakarrik. Hiritar guztien erantzukizuna da gure hizkuntzen arteko elkarbizitza, eta hor, mapa linguistiko horren aurrean, politikariek eta artistek, profesionalek eta unibertsitarioek, edozein delarik ere beren ama hizkuntza eta hizkuntza hautamena,
|
ezin
diote bizkarra erakutsi erantzukizun horri âhizkuntzen  arteko elkarbizitzari, alegiaâ, arazoaz ezer jakin nahi ez izatea bera ere arazoaren aurrean jarrera oso markatua hartzea baita: irauteko neke gehien dituen hizkuntzaren aurkakoa, zalantza izpirik gabe.
|
|
|
Horiek guztiak plazaratzeko ekin genion Mitxelenaren euskal lanak gaztelaniaz jartzeari, baina euskal hiztunok
|
ezin
diogu bizkarra erakutsi geure erantzukizunari, ezin ditugu geure erruak besteenekin zuritu. Egia da, halaber, ulergarria dela halako atakan dagoen herri batek, bere baitara bildurik, bere bertuteak ederretsiz aurkitzea historiaren bazterño batera zokoratu izanaren ukendua.
|
|
|
Hemen franko bereizkuntza egin genuke garaiei eta lekuei begiratzen diegula. Badugu, dakizuen bezala, historia aurreko epe guztiz luzea, baina horretaz gauza askorik
|
ezin
esan daitekeenez gero, isilik egotea hobe izango dut. Prehistoria delako hori alde batera utziko dugu, beraz.
|
|
|
Gaurko irakurlerik gehienak ez ditu aspertu etengabeko lelo horrek: gerokoekin zer gertatuko,
|
ezin
esan. Kontatzen dituen gertaerak huskeriak dira sarri, iritzi burutsuago eta osoagoak en  tzun genitzake...
|
|
|
Beste zerbait ere aurkitzen dut Sarasolaren esanetan, hona aldatu ez ditudanetan, euskal poesiaz ari dela, aski zuzen ez deritzadana. Zaharragoen poesia lanak, atzokoenak edo bart arratsekoenak batik bat, ia zeharo arbuiatzeko eskubide osoa du eta arrazoirik gabe ari denik ere
|
ezin
esan daiteke erabat. Horrelako garbiketak, atseginak ez badira ere, egin behar ditu nork bere etxean noizik behin bederen, zoko zikinak astinduaz, eta ezin uka daiteke osasungarriak direnik.
|
|
|
Eta honi nagokio. Ongian ez omen daiteke gehiegirik izan, eta
|
ezin
esan gure literaturan deboziozko liburuak gehiegi direnik. Diogun, bada, bestelakoetan eskas gabiltzala.
|
|
|
Oihenartenak ez ezen, oso gureak direla ere âeuskaldunonak diotâ
|
ezin
esan, gure izateak beste jaberik ez izatea beharrezko baldin badu behinik behin. Holako zuhur hitzen zuhurtasuna, ezagun denez, antzekoa izaten da herririk gehienetan, bai ingurukoetan, bai urrutiagokoetan ere.
|
|
|
|
Ezin
esan beretzat eta bere laguntzaile Arxurentzat, neurtitz horiek zeharo hortus conclusus direnik, baratze itxia edo zazpi zigiluz giltzatutako liburua. Bazekiten, bai, gutxi gorabehera behinik behin, zertaz ari zen Oihenart; ahapaldi osoak ere adituko zizkizuten batzuetan.
|
|
|
Haren barrengo berri egileak daki, inork jakitekotan, eta
|
ezin
esan kanpo aldea besterik ez dakusan irakurleak beste horrenbeste ikusten ote duen. Hasteko,
|
|
|
Izan ere, zera da gaurko egunean berriak ematea, ikuskizun ikusgarriak eskaintzea eta ez hainbatean arrazonamendu ulergarriak plazaratzea; are gehiago, desegokia da guztiz egiatasunari buruzko galde egitea eta, horri baino, jendearen onarpen mailari begiratzen zaio (entzulerien konkista). Kazetaritza politikoan ere ari da ikuspegi hau nagusitzen 2 Gatazkaren tratamenduan horrelako jokaerak begi bistakoak badira ere (etengabe ari dira horrela jokatzen),
|
ezin
esango dugu gatazkari bereziki erantzungo dion konspirazio teknika baten aurrean gaudenik. Hala eta guztiz ere, ez da horregatik gozoagoa jokabide horri darion higuina.
|
|
|
Bestalde, J. Zabaleta zuzen dago, Lur-ek ez du" unibertsitateak, nonbait, biltzen eta adosten ez dituen historialariak" elkartzeko eta lanean jartzeko inolako obligaziorik, eta besteok
|
ezin
diogu ihes egin Euskal Herriko edo edonongo Historia liburuak euskaraz argitaratu ez izanaren ardurari. Baina, nire ustez, Lur-ek hala egingo balu laguntza ederra eskainiko luke, eta adosago egongo litzateke bere printzipioekin, eta liburuak saltzeko baliatzen duen imajinario euskaltzalearekin.
|
|
|
Egitura honekin garbi geratzen da Newtonen mekanikak oinarritzapen dinamiko bat behar duela aurretik. Newtonek berak ematen duen oinarritzapena, atomoetan eta hutsuneetan sustraitzen dena, Kanti erabat eznahikoa iruditzen zitzaion, horrek izadiaren dinamismo jarraikorrari erantzun
|
ezin
dion mekanizismo batera daramalako. Kantek, aitzitik, naturaren dinamismoari erantzun nahiko dio.
|
|
|
Kosmoseko jauna gizakia da, eta gizakiaren lurra paradisua da. Gizakiaren egiari, ederrari eta ontasunari begiratuz, kosmos miragarriari
|
ezin
diot sekula gizakiarentzat gehiegizko etxe iritzi.
|
|
|
Baina maitaria beti da erantzule, baldin maitari izaten irauten badu. Hau da, ‘bai’ ala ‘ez’ esateko gai den bitartean, maite ala ez maite izateko gai den bitartean, erantzule da; bere ekintza morala izango da, nahiz eta gogoeta hutsean besterik
|
ezin
esan ‘bai’ ala ‘ez’.
|
|
|
eta dakizuna
|
ezin
esan
|
|
|
|
Ezin
esan zitekeen gonbidatuen artean giro aparta zegoenik; aitzitik, elkarren arteko mesfidantza eta errezeloak begi bistakoak ziren.
|
|
|
– Berak bizia salbatu ziguan. Agian egoeraren larriak aldi bateko eromena eragingo zioan; hala ere, dagoen tokian dagoela, gure esker ona baizik
|
ezin
zioagu erakutsi.
|
|
|
ezin da esan Anaitasuna,
|
ezin
esan.
|
|
|
ezin da esan Elkartasuna,
|
ezin
esan.
|
|
|
|
ezin
ziok batek besteari irabazi.
|
|
2002
|
|
|
Literatura horixe da: minaren esan ezina,
|
ezin
esanaren mina, Orixek hain ederki esan bezala
|