|
2000
|
|
|
Estatua eta, beraz, botereaduten nazio askotatik hedabide nazioazgaindikoek izan dezaketen eragin kulturalariburuz kezka sortu baldin bada7, Estaturik gabeko nazioen egoera are kezkagarriagoada. Beren gutxitasun egoeratik,
|
ezin
diote aurre egin beste nazio indartsuagoenerrepresentazio eta eraikuntza mediatikoei. Egoera ezorekatu horretan, txikiarentzatmunduaren errealitateak erakusten duen definizioak, hots, munduak hartzen duenerrepresentazioak, irizpide eta agindu politiko nazional arrotzak ditu.
|
|
|
Fokapen sexologikoak, klinikoen formakuntzaren arabera, zailtasun sexualakpairatzen dituzten pertsonen eskaerei eusteko garaian, diziplina terapeutikoezberdinak batera ditzake. Hau honela izanik,
|
ezin
esan dezakegu fokapen honidagokion berezko eredu terapeutikoa dagoenik; horren ordez, jatorri psikodinamikoaren, sistemen teoriaren, terapia kognitiboaren eta abarren tekniketatikdatozkigun ekarpenen integrazio eklektikoa dago.
|
|
|
ez da hortxe txorrotxioka dabilen Marikalastxu hori,, edozein errusinol, baizik, alegia, errusinola oro har?,, hegaztia?,, animalia?, eta abar; baita ere, noski,, izakia?. Eta zientzien, teknikaren, artearen, kulturaren sorburuan dagoen bereizteahalmen hori izugarria da, eta naturak
|
ezin
dio inolaz ere aurre egin eraginkorki.
|
|
|
Agindu zorrotz harekin eta zaindari neraman zakurrarekin alfer alferrik nuenbisita hura, baina
|
ezin
esango nion hori Aita Arbizuri. Gainera, bueltarako kotxerik ereez nuen eta, horrenbestez, fraide zaharra ikustera sartu ginen.
|
|
|
Orain zenbait urte Euskal Herriko zenbait irratitan ikerlana egin zen irratibideko iturriak zein ziren ikertzeko (Palazio, 1997); egindako ikerlanetik
|
ezin
esan irratilariak informazio iturri desberdinetara jotzen duenik. Tamalez, informazioa txekeatzeko ohiturarik ia ia ez dago irratietan.
|
|
|
Esan beharrik ez dago, definizio honek ez duela arazoa asko argitzen; baina, eta hori litzateke bere asmoa, egon diren eta gaur egun dauden nazioari buruzko definizioen zerrenda amaigabearen eta inguruko nahasketaren isla den neurrian, gaiaren zailtasunera gerturatzeko gonbidapena luzatzen digu. Horrela, nazioari eta nazionalismoari dagokien gaiari heldu nahi izanez gero, ikertzaileak
|
ezin
dio errealitateari uko egin: guztiz biribila eta erabat bukatutakoa den teoriarik ez egotearen, zama?
|
|
|
Hain zehatzak ziren aginduek, gure ustez, oso adierazgarria zen egoeraren aurrean jartzen gaituzte; gainera, zehaztasun hori eskola pribatuei legean eskaintzen zitzaien arreta eskasarekin konparatzen badugu (bigarren mailako zentro pribatuekin gertatzen ez zen bezala), diagnosi interesgarria egiteko moduan aurkituko gara. ...e batetik, legeak horrelako minimoak ezartzeak populazioaren hezkuntza arloko baldintza penagarriak zeintzuk ziren adierazten du (ikusi besterik ez dago, garai horretako analfabetismo tasak); bestalde, zentro pribatuak bete behar zituzten baldintza ez oso zorrotzek212 (zer esan Elizarenak baldin baziren213) derrigorrezkoa zen oinarrizko eskolaratzearen erronkari erantzuteko Estatuak zuen ahulezia(
|
ezina
esango genuke) erakusten dute eta ez dezagun ahaztu, gobernu berak ezarritako derrigorrezkotasunaz ari garela; azkenik, nahiz eta esandakoa nabarmena izan, ezin da ukatu jokamolde hark zuen penetrazio nahia erabatekoa zenik, horretarako behin eta berriro aipatu dugun administrazio egituraz baliatu zelarik.
|
|
|
Eta porrot horren arrazoi batzuk aipatzearren, ondokoak azpimarratu nahi genituzke: alde batetik eskolaratzea ez zen derrigorrezkoa165, ezta doakoa ere eta, beste aldetik, hezkuntza administrazioari zegokionez, Gobernuak udalen eskuetan utzi zituen sistemaren antolakuntza eta finantzabidea, zentzu horretan maila bateko inhibizioa(
|
ezina
esatera ausartuko ginateke) erakutsiz166 Lehenago esandakoaren ildotik, antzeman daitekeenez, helburu edota nahi batzuen formulazio hutsak berehalako islarik ez zuen izan, nahiz hori bidera zezaketen egiturak eraikitzeko egin ziren ahaleginak azpimarragarriak izan zirela ezin ukatu. Izan ere, epealdi hartako testuinguruak gerra bat zela medio, non gizartearen aldaketaren aurkako erresistentziak gutxi ez ziren, ezta tentsio gabekoak ere, ez zuen politika liberala gauzatzeko erraztasun handirik ematen; hala ere, Estatu nazioaren markoan prozesu hori garatzeko eginahalak eta saioak eginez gobernuak eta administrazio liberalak berean gogor irauteak, eragin nabarmena izan zuen XIX. mendearen bigarren erdialdean, eta, ondorioz, Gobernua erreformei aurre egiteko egoera egokian egon zen.
|
|
2001
|
|
|
Inkestari erantzun dioten ikasleen%70ek baietz erantzun dute. Beraz, zenbaki horien argira,
|
ezin
esan emaitza txarraizan denik, ezta gutxiagorik ere. Ezezkoa eman dutenen artean lehendik ere ondosamar ezagutzen zutenak eta telebistazaleak ez direnak sartzen baditugu, emaitzakezin hobeak izan direla esan behar.
|
|
|
Gaur egun, ordea,
|
ezin
esan dezakegu erabat nagusi den paradigma batenaurrean gaudenik. Alde batetik, aspaldi honetan nagusitu den paradigma dugu.Paradigma hori gure jardueraren helburuak termino formaletan adierazten dituztenproposiziozko egitarauetan islatzen da, eta sakon errotuta dago hizkuntzenirakaskuntzaren tradizioan.
|
|
|
|
Ezin
esan daiteke Txomin Agirreren garaian euskara hutsean bizi zen ingurumen sozial bat aurkitzea zailagoa zenik, Txillardegik Leturiaren egunkari ezkutuakaleratu zuen garaietan baino; aitzitik. Alta, Txillardegik eleberri errealistagoaidatzi omen zuen, eta osoki euskaraz.
|
|
|
|
Ezin
esan nobela honek barneratzen dituen hari tematikoek ere berritasunikekarri ez zutenik. Besteren artean, Egunero hasten delako eleberrian, arrazakeriaeta matxismoa («Lehendabiziko aldiz, emakume beltz bat Estatu BatuetakoKongresoan», 1997:
|
|
|
Abortoa Frantzian 1975 urtera arte legeztatu ez bazen ere (Espainian1985 urtera arte), guztiz esanguratsua izan zen 1972an Bobigny-n egin zen epaiketa, zeinean Gisele Halimi abokatu ospetsuak Michele Chevalier gaztearen kasuadefenditu baitzuen. Saizarbitoriaren nobelako protagonista hiru urte lehenagokoabada ere,
|
ezin
esan irakurlearen begietara izenaren aukeraketa axalekoa suertatzendenik.
|
|
|
Hortik aurrera,
|
ezin
esan bikotearen arteko gatazkak tratamendu bera duenikirlandarraren nobelan eta Saizarbitoriarenean. Hasieran esan dugun bezala, Saizarbitoriarena sentimendu gerra baten kontaketa da, ikuspuntu bakarrez egituratuagainera, hau da, senar adardunaren ikuspuntik.
|
|
|
|
Ezin
esan nobelan gizonezkoen irudi ona ematen denik. Bioleta autobusetikikusten duenean (126) nobelako protagonista Zhivago doktorea bezala sentitzenbada, antz gutxi du gizonezko horrek B. Pasternak en nobelako protagonistarekin.Azken honek, Yuri Zhivago-k, emakume batekin ezkondu ondoren beste batezmaitemindu arren, ez du zitalkeriaz jokatzen.
|
|
2002
|
|
|
Ikerkuntzari dagokionez, kontuan izan genuke ezen, hizkuntzarenerabilerari dagokionez, ezin dezakegula euskara maila zientifikoko aldizkarietakohizkuntza modura aurreikusi, gaztelaniak berak ere maila horri
|
ezin
baitio eutsiingelesaren indarrari. Beste kontu bat da, eguneroko lanean euskararen erabileralaborategiko ikertzaileen artean, oraindik eskasa dena, zaila delako lantoki horietaneuskaldunen kopuru egokia lortzea, erdaldunen artean murgilduta baitaude.
|
|
|
Nafarroako gizartea, ordea, euskara aukeratzen ari da etengabe. Unibertsitateak
|
ezin
dio errealitate horri muzin egin. Nafarroako hezkuntza sistema ez unibertsitarioan euskaraz eskolatzen diren haurren eta gazteen matrikulazioa gora doa etengabe.
|
|
|
Indarrean dagoen legeriak, eta oraintsuegin digutena hertsiagoa da?, ez digu zirrikiturik uzten antolakuntza propioaizateko. Baina horren aitzakian
|
ezin
esan dezakegu ezer egiterik ez dagoenik.
|
|
|
hala behar luke izan aurren aurrenetik, hobekiesan.
|
Ezin
esan daiteke, ordea, oraingoz, ikas eta irakas-bide nagusi. Nahi ta ezkogenuke hortarako ikasle irakaslerik gehienak euskaldun euskaldunduak izan litezen, ez onenean ere euskalduntzen ari direnak» (JAKIN, 1977, 1 zkia, 32 or.).
|
|
|
Bihar etzi jaiotzera deiturik dagoen Euskal Unibertsitateak berak ere, independenteki bizitzera deitua denez, amarengadik apartatzen jakin behar dugaraiz; behin une batetik aurrera, amak
|
ezin
dio ezer gehiagorik eman. Fakultatebatean baino gehiagotan horixe da pairatzen ari garena:
|
|
|
Nork bere ikuskera berezia eta propioa du inguratzen duen munduaz eta inguratzen duten gizakiez. Hori horrela da eta
|
ezin
esan ona ala txarra den. Faktua hor dago, eta berarekin elkarbizitzen ikasi beharra dago.
|
|
|
Telebistak eskaintzen duen erreportaje batean, esate baterako, pertsona bat ikusten dugu lehergailu bat soinean daramala polizia dotazio baten kontra abiatzen, eta bere autoinmolazioaz akabatu egiten ditu. Hori hor dago, ikusi egiten dugu,
|
ezin
esan egon ez denik. Irudiaren arazoa da, agian, faktua deskontestualizatzen duela, ez dituela erakusten sabotaje hori burutzearen azpian dauden historia, arrazoia eta konbentzimendua; ezta autoinmolazioa, ekintza moduan, zelan ulertzen den, praktikatua izan den gizartean (ez da berdin ulertzen ekintza mota hori Ekialdean edo Mendebaldean).
|
|
|
«artean, den dena da gezurra». Alegiazko irudiaren kasuan
|
ezin
esan den dena egia denik! Artea komunikazio eredu bat da, non ezagutzaren igorpenak ez baitu ahitzen bere gizarte funtzioa; izan ere, artea ez da semantika bide huts bat, harago baitoa.
|
|
|
Begirada zoruan tinko, jainkoak berak jarri ditu jasandako bortizkeriaren lekukotzat, eta eskuek, mingainik ezean, adierazi dute bere errugabetasuna. Proknek, ahizpa malkoak uholdeka isuriz ikustean,
|
ezin
dio erresuminari eutsi: –Ez da negar egiteko garaia, esan zion?; mendeku hartu behar dugu.
|
|
|
|
Ezin
esan daiteke Terentziok Erromako ikuslego zabalaren artean arrakasta lortu zuenik, baina argi dago bilakabide argia adierazten duela Plautoren lanen aldean.
|
|
2003
|
|
|
NBEren egiturari buruz
|
ezin
esan oso demokratikoa denik; Nazio Batuen Erakundearen BatzarNagusian, adibidez, ez dute lekurik estatu gabeko nazioek; horrez gain, Batzar Nagusia eztabaida foroa baino ez da, azken batean. Benetako erabakiak Segurtasun Kontseiluan hartzen dira, eta hor, txandakatuz doazen hamar kideek baino, bost partaide iraunkorrek (Txina, AEB, Errusia, ErresumaBatua eta Frantzia) erabakitzen dute egin beharrekoa, haien beto eskubidea baliatuta.
|
|
|
Haren ekintzak ikusgarriak izatea ez dadebalde. Hori zen telebistan agertzeko biderik zuzenena eta
|
ezin
esan maila horretan asmatu ez dutenik. Hala ere, ekintza horien bidez ekologistek salatu dutenaikusleari benetan heldu zaion ala ez zalantzan dago.
|
|
2004
|
|
|
Liburu hau irakurrita, gehiago
|
ezin
esan daitekeelako sentipena hartzen du batek. [Lehendabiziko hiru aieak, batez ere, presokratikoei eta sofistei buruzkoak].
|
|
|
–Emandako? oinarri sendo batetik abiatuta eratutako ezagutzaren justifikazioa zertandatzan oso argi
|
ezin
esan denez gero, koherentismoaren altematiba proposatu zen epistemologian, bertsio anitzen artean O. Neurath en positibista logikoaren kontzepzioheterodoxoa dago, F.H. Bradley eta B. Bosanquet ena, edo berriagoak diren W.
|
|
|
Hume z. geroztik ezagutzen du fiiosofiak indukzioaren arazoa deritzana. Ebaz.pen proposamenak ugariak izan badira ere (Kant, Mill, Keynes, etab.),
|
ezin
esan daiteke proposamen batek erc lortu ducnik guztien adostasunik txikiena.Popper ek, bestalde, indukzioaren arazoaren disoluzioa aldarrikatu du bere metodologiafaltsazionistan (ikus Popper 1972). Baina problcmak bere horretan dirau.
|
|
|
Hemen
|
ezin
diogu hainbeste galderari erantzun. Orientabide gisa, gida honen espirituari jarraituz, ideia orokor batzuk aurkeztuko ditugu, alabaina.
|
|
|
Teoria polilikoaren objektua nahiko finkatutadagoenez, badirudi ez dagoela arazo handirik egoera bakoitzcan zer metodologia crabilibehar dugun jakiteko, cta poiitikaren ikuspuntutik gaidera nagusiak zein diren identifikatzcko. Bitartean, Fiiosofia Politikoa modu asko eta dcsberdinetan erakusten den heinean, izateari bunizko galderarekin gcrtatzen den bczalaxc,
|
ezin
esan daiteke zein den horrenazterketarcn objektua, ezta dagokion mctodoiogia zchatza ere.
|
|
|
Ala irizpide bakartzat idazten edo eskola ematen erabilitako hizkuntza hartubeharra dago? Azken baldintza hori zentzu hertsian aplikatuko balitz
|
ezin
esan genezake, adibidez, Gottfriend Wihelm Leibniz edo Immanuel Kant, Filosofta Unibertsitate germanikoetan sartzea ahalbidetu zutenak, pentsalari alemanak direnik, zeren latinez edota frantsesezidatzi baitzuten eta irakaskuntzan ere halaxe aritu baitziren, egungo alemaniar lurraldeetatik aski urruti gainera.
|
|
|
Monasterioetan, unibertsitateetan, gremioetan eta kofradietan ikasketa antolaketak taldea zuen oinarritzat. Eredu prezeptorala, berriz, printzeen heziketarako erabili zen bakarrik, baina, horretan ere,
|
ezin
esan gizabanakotze prozedurarik zegoenik, zeren jauntxo edo printze haiek adin jakin batean ziren ikaslebakarrik eta, haien maisuek, gainera, ikaslcarekin batera ibili behar zuten ikasle zen bitartean (Varela, J. 1983: Modos de educacion en la España de la Contrarreforma, Madril, LaPiqueta). Joanes Uharte Donibanekoaren Zientzietarako Argimenen Azterkeiak gizakia ulertzeko ikuspegi modernoa eskaini zuen Erdi Aroko gizona lehen aldiz gizabanako gisa hartuz eta horretarako ikasketarako gaitasuna eta, ondorioz, gizabanako horren bilakaerarakoahalmena definituz.
|
|
|
Gaur egun, ekonomia sozialeko enpresa ereduei buruzko jakin mina berpiztuegin da, ekonomia mistoko eredu tradizionalak
|
ezin
baitio hainbat arazo garrantzitsuri konponbide egokia eskaini: langabezia, bazterketa soziala, osasuna, hezkuntza, nekazaritza inguruetako ongizatea, populazio jubilatuaren bizi kalitatea, etab.Beharrizan horietariko askok ez du aurkitzen eskaintza nahikorik edo egokirik, ezizaera pribatuko agente kapitalistetan, ez sektore publikoan.
|
|
2005
|
|
|
AnaIzura eta Gaspar Montes Iturrioz margolariek; Ricardo Requejo pianojoleak; Kaliforniako Unibertsitateko Literatura irakaslea zen Carlos Blanco Aguinaga k; Leontxo Garcia kazetariak; Ricardo Arregi medikuak eta Federico Garayalde diplomatikoak. Lehenengo begirada batean, emakumearen parte hartzearen aldeko taldeadenik
|
ezin
esan; Ricardo Requejo, adibidez, IBAAko kidea da.
|
|
|
Barne Sailak ordutegia eraldatuko duAlarde tradizionalaren ordutegia ez aldatzeko. Era berean, elizak bi meza egingoditu, nahiz eta bi bandoentzako mezak direla
|
ezin
esan, argi geldituko da elizak erezatiketaren aldeko apostua egin zuela 2003 urtean. Alkatea bere aldetik, tradizionalisten mezara joango da, bertan hiriko bandera egongo delarik.
|
|
|
Erretzenez dutenek ez dute erretzaileen kea onartzen. Ikastetxe horretan gela hutsik ezdago, eta erretzaile batzuek, gainera,
|
ezin
diote erretzeari utzi. Zer egingozenuke kasu horretan?
|
|
2006
|
|
|
LEren 37 artikuluaren kasuan, lanaldiaren murrizketalangileen eskubidea da. Horrek esan nahi du enpresariak ezin duela murrizketaukatu, onartu behar du nahitaez, eta
|
ezin
dio langileari ukatu aurreko baldintzetaraitzultzea ondo iruditzen zaionean.
|
|
|
Eszedentziaren izaerarekin jarraituz, kausadun eszedentzia da, borondatezkoa, lanpostuaren erreserbarako eskubidea ematen duena, enpresariak ezin duenaukatu, langilearen kontratazio modalitatea eta antzinatasuna enpresan axola gabe.Borondatezko eszedentzia da langileak berak erabakitzen duelako eszedentziahartzen duen ala ez. Dena den, langileak enpresariari eszedentzia eskatu behar dio; enpresariak
|
ezin
dio eszedentzia ukatu. Arau honen salbuespen bakarra honakohau da:
|
|
|
Horregatik apartatu du bere ondotiksemeak ulertu ez duen mugimendu apur bat zakar batez. Amak ez dio horrelakoriksekula egin, baina amak
|
ezin
dio, barkatu maitia, baina hil egin behar naute, esan.Mugimendua bortitza eta azkarra izan da, asti gehiegirik ez duela badakielako, etatraktoreetarantz arineketan abiatu denean, burua jiratu du mugimendu azkar batez, eta orduan konturatu da ez dela pertsona bakar bat bere atzetik doana, bi baizik, etahorregatik ilundu zaio esperantza pittin hura, bihotz barruan gordetzen zuena.
|
|
|
Giza arrazoia mutu gera ote daiteke, bada, kontzentrazio zelaiak, tortura, gosea, biolentzia eta antzeko gertakarien aurrean? Frankfurtiarrek giza arrazoi osoa berreskuratzea dute xede, eta arrazoi horrek, giza emantzipazioa bilatzen duen arrazoiak,
|
ezin
dio uko egin zoriontasun konkretua oztopatzen duten gertakariak salatzeari. Horixe izango da frankfurtiarren ahaleginaren muina.
|
|
|
Hala ere, XX. mendearen amaierako Mendebaldean bizi den inork
|
ezin
dio muzin egin zentzu ororen galerak sortzen duen angustiari; bizitza pribatuaren inbasioari; Subjektua ez izatearen arriskuari?
|
|
|
Laranja kolorekoa da, eta teleskopioz bola zapala ikusten zaio, lau satelite galilearrek inguraturik (Io, Europa, Ganimedes eta Calisto). Lurretik distantzia handira dagoenez gero, bere diska beti guztiz argituta ikusten dugu;
|
ezin
diogu faserik ikusi, alegia.
|
|
|
Planeta hau ere izar nahiko distiratsu baten moduan ikusten da begi hutsez, eta hori kolorekoa da. Bere distantzia handia dela eta, urte osoan antzeko distira nabaritzen diogu, eta era berean
|
ezin
diogu faserik ikusi.
|
|
|
Iragarleak agentziak eginiko lana onartzean,
|
ezin
dio erantzukizunik eskatu espero zen emaitza komertziala lortzen ez bada. Kontratuan, zehaztasun handiz finkatuko dira ordaindu beharreko prezioa eta ordaintzeko unea edo uneak.
|
|
|
esklusiban laga beharrean, lagatze edo lizentzia ez esklusiboak erabiltzea, edo lagatzearen iraupena mugatzea. Halaere, agentziak iragarleari eskubideak esklusiban ematen dizkiola jotzea da ohikoena,
|
ezin
baitio obraren erabilera publizitarioa beste inori laga. Publizitatezkoak ez diren bestelako xede batzuetarako laga daiteke, ematen baitu egileak erreprodukzio eta erabilera eskubideak mantentzen dituela publizitatezkoak ez diren xedeetarako, esaterako, obraren erakusketa artistikoen kasuan.
|
|
2007
|
|
|
Gainera, enpresaren barrua ezagutu behar duzu. Inork informazio eskedeitzen badizu,
|
ezin
diozu esan «eman hamar minutu eta segituan deituko dizut».Eskatu dizuten informazio hori lortzeko gai izan behar duzu.
|
|
|
Ikus dezakegunez, kulturaren eta boterearen arteko dialektika jakingarriadaukagu begien aurrean. Botere politikoa beharrezko da komunitate identitateaekoizteko eta berritzeko, alde batetik; baina, beste alde batetik, botere politikohorrek
|
ezin
dio gain hartu kultura berezien botereari. Zeren eta, Europako kulturidentitate nazional berezi horiek beroiek baitira politikazko europartasunaeragozten dutenak.
|
|
|
Nik jokabide horri, egia esan,
|
ezin
diot inondik ere erresistentziaren zentzurikidoro, ez baitu hain justu dagoeneko bere nazioaz jabetu den kultura nazionalespainolaren edo frantsesaren aurrean borroka dohainik erakutsi. Orain, kulturaidentitatearen aldetik ere espainoldu edo frantsestu gaituztenean, gu globalizazioaren aurkako bandera hartuta eta kalera bidean.
|
|
|
Norbanakoak, fisikoki, ordea, ez du lur zehatza eta berarentzat berezitua behar. Sozialki, aldiz, bai; izan ere, isolatutako norbanakoak
|
ezin
baitio, haurtzaroan bereziki, bizitzari eutsi. Beraz, talde bateko kide diren gizakiek ere lurraldea ukan badute halabeharrez; lurraldeaezinbesteko zaiolako osatzen duten taldeari.
|
|
|
Baldin eta ikusten ari bazara zure argudioak ez duela jomugan asmatzen, galtzen ari zarela, egin zenezakeen gauza bakarra da, agian, atentzioa desbideratu. Jada
|
ezin
badiozu sarreran esandakoari eutsi, ezinezkoa bazaizu zure tesiari eustea, alboko gai bat hartu, hurbilekoa baina albokoa, zuk ondo menderatzen duzuna. Hortik segi, eta emango du lemari eusten diozula.
|
|
|
Ekonomia Ituna indarrean jartzearen zergatiak badaude egon baina
|
ezin
esan daiteke ezagutza objektiborik dagoenik. Batzuek diote zergen bilketa Foru Aldundien esku utzi zirela bilketa eginahal izateko daturik ez zegoelako.
|
|
|
Honela, gobernu zentral eta euskal erakun Batzordean. Eta salaketa horiek jarraitu dute, nahiz 2000 urtean bake fiskala sinadeen arteko egoera zertxobait leundu da, nahiz
|
ezin
esan konpondu denik9 Dena dela, guztiau xehetasun handiagorekin aurrerago landuko da, hain juxtu, IV. kapituluan.
|
|
|
Baina, hizkuntzaren prezioa altua dateke: gauzak zer ote diren
|
ezin
esatera kondenatuak garateke1443.
|
|
|
mundu hau arras gaizki dago, eta itzuli mitzuli batzuk eginez atera da estualditik. Alemanez pessimist badago, eta edozeinek ulertzen du; baina ez dio eta
|
ezin
dio erreferentziarik egin, portugesez egin ahal duenaren kontrara?, ez dagoen pessimori.
|
|
|
latinak sua (ignis) bizidunen artean klasifikatu du, grekoak (pyr) bizigabeen artean; grekoak esklaboa (andrápodon) bizagabeen artean kokatu du, eta berdin latinak prostituta, lepatxuria (scortum), biak objektu salerosgarriak baitira; ilargia maskulinoa da alemanez, femininoa latinez; eguzkia maskulinoa da latinez, femininoa alemanez, neutroa errusieraz, etab.1361 «Esanahia per definitionem da hizkuntza partikularrekoa mugaketa adierazkizun posibleen artean»1362 Laburki: zenbat munduk egon behar duen hizkuntza guztietan berdin jasoa (unibertsal linguistiko hipotetikoak, formal soilak ez direnak), ez da teoria batek erantzun lezakeen galdea, a priori
|
ezin
esan daiteke. Alabaina, katramila nagusia hurrengo arazoan zentratzen da (4):
|
|
|
«Die Ausdrücke sinnlicher Gegenstände sind wohl insofern gleichbedeutend, als bei allen derselbe Gegenstand gedacht wird, aber da sie die bestimmte Art ihn vorzustellen ausdrücken, so geht ihre Bedeutung darin gleichfalls auseinander». Formulazioa,
|
ezin
esan daiteke oso egokia denik (nola bilakatzen da zerbait, derselbe Gegenstand» hizkuntza, edo jende, guztientzat, hizkuntzak egon baino lehen?), baina elementu apriorizko kantiarren aitortza bat daukagula, garbi samarra iruditzen zait, «objektuaren konstituzioan».
|
|
|
Aiurria, zuzenean kontzeptuekin
|
ezin
esan daitekeena zer den, konparazioekin saiatzen da Humboldt adierazten, horietan ageri baitago, inolako esentzialismorik ez dela ezkutatzen pentsamendu horretan. Aurpegia da konparantzetako bat:
|
|
2008
|
|
|
Herrialdeko milizia indartsuena zen, kopuru absolutuetan. Baina beraiek bakarrik
|
ezin
zioten Aliantza Santuari eutsi: San Luisen Ehun Mila Semeek muga zeharkatu eta inolako erresistentziarik aurkitu gabe Gipuzkoan barrena egin zutela ikustean, Eibarko milizianoak A Coruñarantz erretiratu ziren559, Murua horien artean.
|
|
|
Lorenzo Gisasola Oregi eta Juan Bautista Alberdi apaizak, baita frai Manuel Gabiola apaiza ere, kolaboratzaileen zerrendan agertzen dira. Beraz, sinadurarik bildu ez izana,
|
ezin
diogu azpiegitura edota kolaboratzaile faltari egotzi. Iraultzaren hasiera honetan, karlismoak burutu zuen kanpainarik garrantzitsuena batasun katolikoaren aldeko sinadura bilketa hau izan zela kontuan hartuta, benetan harritzekoa da Eibarren horren aztarnarik ez aurkitzea.
|
|
|
Gurasoen ikasketa maila ere ez da oro har aldagai eraginkor gisa agertu. Oinarrizko ikasketak eta unibertsitate ikasketak egindako gurasoen haurren artean adin tarte eta atalen batean edo bestean alde esanguratsuak agertu badira ere, aldagai hau
|
ezin
esan daiteke 30 hilabete bitartean eraginkorra denik.
|
|
2009
|
|
|
Ezin, beraz, atzerapen kronologikorik aipatu. Hizkuntza gutxitua izatearen ondorio omen den baliabideen urritasunari dagokionez,
|
ezin
esan euskarri berri horretan dirua beste euskarrietan bezain faktore erabakigarria denik. Salbuespenak salbu(?) benetan patetikoa iruditzen zait hedabide tradizionalek Interneten egiten dutena:
|
|
|
kreditua finkoa da. Beste alde batetik,
|
ezin
diogu muzin egin TCP konexioak eskaintzen duen transmisio abiaduran kongestio kontrolak duen eraginari. Azter dezagun eragin hori, ea nolabait aurreikus dezakegun TCPk lortuko duen abiadura.
|
|
|
· A1 ek
|
ezin
dio ezer bidali B1 i zuzenean, bere sarean ez dagoelako. A1 ekebatzi du zein den sareartean zehar jarraitu behar den bidea B1eraino heltzeko.
|
|
2010
|
|
|
Landatasunaren problematika nabaria da kasu honetan eta nahiz eta egungogazteek bertan lan aukerak aurkitu eta bertan finkatu, herrialdeak duen zahartasuntasari
|
ezin
diote eutsi eta dagoeneko populazioa etengabe galtzen hasi dira. Gaztetasunik gabe, herrialdea aurrera eramateko aukera gutxi.
|
|
|
Zigor prozesuaren gainean ñabardura garrantzitsu bat egin behar da. Lan prozesuan, zibilean bezala, epai bidezko babes eraginkorrerako eskubideak prozesu bati hasiera emateko eskubidea eta hura ebazten duen ebazpen baterako eskubidea (hau berehala aztertuko da) berekin badakartza ere, zigor prozesuan edozein pertsonak
|
ezin
dio akusazio batekin prozesuari hasiera eman. Zigor prozesuari bakarrik emango zaio hasiera norbanako bati egotzitako egitateak delitu izan daitezkeenean, eta hori instrukzioko epaileak zehaztuko du.
|
|
|
Zein da haren edukia? «Akzio judizialari edo hura prestatzeko edo haren aurreko egintzen egikaritzari
|
ezin
dio (la) jarraitu eremu publikoan edo pribatuan ondorio kaltegarririk protagonizatzen dituen pertsonarentzat»80.
|
|
2011
|
|
|
Hizkuntza gutxituek desagertzearen mamua oso gertu daukate. Hiztun kopuruak ikusita, garbi dago batzuek beste batzuek baino larritasun handiagoa bizi dutela, baina hurrengo atalean emango ditugun datuak eta azalpenak ikusita,
|
ezin
esan hizkuntza gutxituen etorkizuna oso oparoa denik.
|
|
|
Belgika, Kanada, Finlandia, Suitza, Indiako Hego Kandara, eta abar. Aldiz, ofizialki elebakarrak diren hainbat nazio
|
ezin
esan ekonomikoki punta puntakoak direnik, esaterako, Portugal edo Afrikako edo Hego Amerikako hainbat nazio. Halaber, estatu elebakarrak talde etnikoen arteko kooperazioa eta konfiantza hausten ditu.
|
|
|
MR: Guk nahi ditugun emaitzak lortzen ez baditugu
|
ezin
diogu kulpa osoa eskolari bota, edota administrazioari, edo trafikoari edo semaforoei. Nik uste dut, gure semealaben heziketan, berdin dio ikasketez, komunikazioaz edota beraien heldutasunaz ari garela?
|
|
|
Txikitan asebete gabeko premiak haurraren bidez asebetetzen dituzte gurasoek. Haurraren gurasoak ez ziren beren gurasoengandik bereizi, eta orain beren haurra nerabezarora heltzean,
|
ezin
diote utzi berengandik bereizi eta aske izaten. Haurrari utziko dioten bakoizte maila gurasoek beraiek lortu zutena izango da.
|
|
|
Mugako nahastea dutenek beren buruaren alderdi kontraesankorren berri ematean, pertsona ezberdinei buruz ariko balira bezala egiten dute, kontraesanez konturatu gabe. Nahaste psikotikoa dutenek
|
ezin
diote erantzun galdera honi: «Zerk bereizten zaitu besteengandik?».
|
|
|
Horrek bere energiaren zati handi bat eramaten dio eta kemen gutxi gelditzen zaio bere barneko egoera aztertzeko. Histrionikoak
|
ezin
dio behar den moduan aurre egin existentziak sortzen dion barne hersturari; azaleko gogoeten bidez eta boteretsuak diren pertsonekin fusionatuz egiten dio aurre. Harreman berri batean murgiltzean, saiatzen da beste pertsonekin azaleko harremanak edukitzen, beste horiek bere ahultasunez jabe ez daitezen.
|
|
2012
|
|
|
nazioarteko zuzenbideak ez du asmatu aktore ez estatalei behar duten arretaeskaintzen. Edozelan ere,
|
ezin
esan daiteke aktore ez estatalek zilegi duteniksezesio egintzak nahi duten moduan gauzatzerik. Hain zuzen ere nazioartekozuzenbideak prozedura aldeko mugak ezartzen ditu, nagusiak honako hauek dira:
|
|
|
Alabaina esan dugun moduan, estatu batek
|
ezin
dio muzin egin kulturaneragiteari, baldin eta bere biziraupena bermatu nahi badu eta, bereziki, gizarteaskeago baterako tresna izan nahi badu. Kultura gauza garrantzitsuegia damerkatuaren edota beste estatu batzuen esku uzteko.
|
|
|
Metropoli erregioaren egitura gero eta lausoagoa da eta gero eta bananduagoaagertzen da espazioan, garraioa ibilgailu pribatuaren inguruan jiraraziz, garraiopublikoek
|
ezin
baitiote erantzun hazkunde berrien ezaugarri sakabanatuei.Metropoli erregioetako errepideetako motordun mugikortasunaren hazkunde horrekbere eragina dauka garraioari eskainitako espazioak duen pisu handian, eta horrekzeharo baldintzatzen ditu metropoli postfordistaren bizimoldeak eta harremanpertsonalak.
|
|
|
Frakaso bakoitzaren atzetikbilaketa berri bat hasten du.
|
Ezin
esan gauza bera beste liburuetako pertsonaiez; izan ere, pertsona horiei ere gertatzen zaizkie gertaera gogorrak, asaldatzeko balio ahal izango dietenak. Adibidez, gerraren galerak (galtzaileak), bizimodua aurrera ateratzeko emigratu beharrak, bizi baldintzaoso zailak, injustiziak hamaika.
|
|
|
Existitzea «posible» izate hutsetik «errealitate» izatera pasatzeada. Hau gizakiaren pribilegioa da, baina
|
ezin
esan gizabanako guztiak existitzendirenik. Asko eta asko ez dira beren ekintzen norabidea aukeratzen dutenak, masaren norabidean doaz beti, ardien antzera.
|
|
|
Existitzea «posible» izate hutsetik «errealitate» izatera pasatzeada. Hau gizakiaren pribilegioa da, baina
|
ezin
esan gizabanako guztiak existitzendirenik. Asko eta asko ez dira beren ekintzen norabidea aukeratzen dutenak, masaren norabidean doaz beti, ardien antzera.
|
|
|
Iragarleak agentziak eginiko lana onartzean,
|
ezin
dio erantzukizunik eskatu espero zen emaitza komertziala lortzen ez bada. Kontratuan, zehaztasun handiz finkatuko dira ordaindu beharreko prezioa eta ordaintzeko unea edo uneak.
|
|
|
Beraz, Lehiaketa Desleialaren Legeak kontsumitzaile eta erabiltzaileen interesak babesteko araudiak ezartzen duena indartzen du. Horren ondorioz, enpresaburuak
|
ezin
dio inolaz ere eskatu ez zaion produktu bat kontsumitzaileari bidali eta gero produktu hori gordetzeko, ordaintzeko edo itzultzeko eskatu. Kontsumitzaileak eskatu ez duen produktu bat itzultzeko eskatzea lekuz kanpo dago; izan ere, harentzat kostu bidegabe bat eratortzen du.
|
|
|
esklusiban laga beharrean, lagatze edo lizentzia ez esklusiboak erabiltzea, edo lagatzearen iraupena mugatzea. Hala ere, agentziak iragarleari eskubideak esklusiban ematen dizkiola jotzea da ohikoena,
|
ezin
baitio obraren erabilera publizitarioa beste inori laga. Publizitatezkoak ez diren bestelako xede batzuetarako laga daiteke, ematen baitu egileak erreprodukzio eta erabilera eskubideak mantentzen dituela publizitatezkoak ez diren xedeetarako, esaterako, obraren erakusketa artistikoen kasuan
|
|
2014
|
|
|
Hori hizkuntzak berak ere salatzendu:
|
ezin
esan daiteke, konparazio batera, «badakit harria» edo «psikologoak (edoemazteak, edo amak) banaki». Zerbaiten berri jakin daiteke, hori bai, baina horiberria da, informazioa da, berriketa da.
|
|
|
Beraz, zentzu horretan, emakumeek beren bizitzako denbora gutxiago ematen dute berengorputzen barruan deseroso. Edonola ere, kontuan hartzen badugu kontrazepzioa ezdela sekula izan erabateko misterio bat, ezta erreprodukzioaren fisiologia zehatzaargitu gabe zegoen garaietan ere?,
|
ezin
diogu aurrerakuntzaren baieztapen hauskorhorri ere eutsi. Hainbat adibidek desmuntatzen dute historia medikoa etengabekoaurrerakuntzatzat hartzeko Whig jarrera:
|
|
|
Gure aitona amonen eta birraitona eta birramonen garaian egin ziren eraikuntza guztietan bioeraikuntzaren printzipioak ezartzen zituztela konturatu ginen; erabilitako materialak lantzeko prozesua oso xehea zela, energiaren kontsumoari dagokionez oso arina, gertukoa, naturala, ekologikoa, iraunkorra eta berrerabil daitekeena. Beraz,
|
ezin
diogu muzin egin gure inguruko baserriak, hirietako alde zaharrak eta auzoak aztertzeari. Edozein herrialdetako bertako eta antzinako eraikuntzek ikasgai eta hausnarketarako aukera asko eskain diezagukete.
|
|
|
Ikertzaileak umeari galdetzen dio ea nola ikusiko liratekeen mendiak panpina dagoen lekutik. Piagetek, oro har, ondorioztatu zuen umeek
|
ezin
ziotela galderari forma egoki batean erantzun; horren ordez, mendiak beren ikuspuntutik deskribatzen zituzten. Piageten iritziz, horrek agerian uzten du eragiketa aurreko umeek ezin dutela imajinatu beren ikuspuntua ez den beste ikuspuntu bat (Piaget eta Inhelder, 1967).
|
|
|
Garuna kaltetua izateak eragin dezake eskizofrenia, baina
|
ezin
esan daiteke garunaren eskualde jakin baten hondamena denik eskizofreniaren zergatia. Hala ere, aspaldi samar egin ziren ikerketen arabera (Jacobi eta Winkler, 1927) eta geroztik egin direnen arabera (Pahl, Swayze eta Andreasen, 1990), alboko bentrikulu handiagoak dituzte eskizofrenia dutenek; ondorioz, eskizofrenia dutenek gutxiago garatuak dituzte bentrikuluen inguruko garun eskualdeak.
|
|
2015
|
|
|
Egia da Evak aipatu digun moduan paradigma berriak sartu dituela Konstituzio Auzitegiak, eta une honetan 2010 urteaz geroztikbi hizkuntza ofizialen arteko saihetsezineko orekaren printzipioa ezarri duela, gaztelaniaz, el principio del equilibrio inexcusable entre lenguas oficiales?. Konstituzio Auzitegiak honi buruz zera dio: autonomia erkidego batek, bere lege bidez,
|
ezin
dio hizkuntza bati lehentasunik eman, bi hizkuntzaofizialak berez parekoak direlako. Katalunian aplikatzen den sistemak, katalanaren aldeko joeradauka, hizkuntza propioaren kontzeptutik tiraka egin dute katalanaren erabileraren alde.
|
|
|
Eta garrantzitsua da hau kontuan hartzea, askotan, itsuak bezala hormenkontra baikoaz, eta hauek dira hormak.
|
Ezin
diogu. Bizikidetza falta, ri buelta eman, lehenago bestealdagaiei buelta ematen ez badiegu [14 irudia]. Eta aldiz,. Lehentasun desberdinak eta helburukomunak?
|
|
|
Efektu hori Marcel Pagnolen Topaze antzezlanean deskribatzen da, Topaze bera ikasle bati testu baten diktaketa egiten ari zaionean. Alde batetik, Topazek ezin du onartu ortografia akats larririk ikaslearen produkzioan, baina, bestalde,
|
ezin
dio zuzenean ikasleari esan diktatzen ari zaion hitzaren idazketa zuzena. Horrenbestez, joskera moldatzen du, behin eta berriz, ikaslea ohar dadin hitzetako bat gaizki idatzi duela.
|
|
2017
|
|
|
Ukaezina da Internetek adingabeen bizitzetan duen protagonismoa eta, ondorioz, hezkuntza formalak
|
ezin
dio errealitate horri bizkarra eman. Horregatik, 2006an, Europako Parlamentuak 2006/ 962/ CE dokumentuan, hezkuntza iraunkorrerako funtsezko gaitasunen artean, gaitasun digitala jaso zuen.
|
|
2019
|
|
|
Ikerketa arlo honetan planteatzen diren erronka handiak bi ardatz nagusiren ingurukoak dira: hasteko, herri agintariek kultura arloan duten betebeharrak positibizatu beharra dago, pertsoneieskubide subjektibo zehatzak emanaz, bi helburu zehatzekin; batetik, hiritarrei kulturaondasunak atzitzeko oinarrizko baliabideak bermatzea egoera politikoetatik eta aurrekontuenarazoetatik babestuta eta, gainera, kultur gaien kudeaketari eskumenen banaketa eta kapritxokutsua eta alderdikeria kentzea. Bestetik, eta bizi dugun postmodernitate garaiaz eta kanonartistikoen krisialdiaz eta kulturaren narratiba vasariarraz jabetuta nagusiki Greenbergekaldarrikatzen zuena
|
ezin
diogu, nire iritziz, Estatuari eskatu kalitatezko artea edo kulturasustatzea betiere balioztatzeko modua eztabaidagarria izango litzateke kultura anitza etaplurala sustatzea baizik.
|
|
|
Ondorioz, hizkuntzaren anbiguotasunagatik eta mundu errealeko informazioa eskuratu ezinagatik, gertaerakordenatzean, bi interpretazio onargarri dagoela ikusi dugu. Gauzak hala, denbora lerroen ebaluazioari dagokionez,
|
ezin
esan dezakegu eztabaidaren ondoren osatu dugun urre patroia denik testuko denbora informazioa adieraztekoera zuzen bakarra.
|