|
2000
|
|
|
Esaten dute: " Orain akordatzen naiz, bai, honantz
|
nentorrela
, korrika eta presaka, eta kalean jende gutxi bezala, zera, esate baterako ia inor ez, eta auto gutxi, bai, ohi denerako oso gutxi, eta semaforoak eta argiak itzaliak bezala, eta dendak eta banketxeak erdi ilunpetan ez dakit, gaur jai-eguna edo greba eguna balitz bezala, baina, klaro, gaur osteguna da eta ez da nik dakidala gaur inon grebarik... Erraz harrapatu gaituzte, untxiak bezalaxe".
|
|
|
Kontuz, amigo! Hi koldar ahohan  di bat haiz, eta, bai, jakin ezak, honezkero ez duk gure bila inor
|
etorriko
, lau hilabete denbora puska polita da-eta!".
|
|
|
Entzuleek, bere baitan bizi diren edo hiltzen ez direlako hiltzen ote diren eztabaida  tzen ari direla, bat batean, argi zerutiar orlegi moduko bat ikusi dute ate zirrikitu batetik sartzen. Poliki hurreratu dira atera; irekita dago; kezka eta zalantza
|
dator
berriz ere jendearen gogoetara: " Nork ireki ditu ateak?
|
|
|
Zer egin behar dudan ongi jakin gabe, autotik irteten naiz arnasestuka. Atzetik
|
datozkidan
autoak geldiarazi nahi nituzke, bazterrera daitezela esan. Zein arrazoi edo aitzakia dela medio, ordea?
|
|
|
alde bakoitzetik bizpahiruk. Gauzak horrela, eta azken mugimenduak, ezinbestean, ezdeusak direlarik jada ez dago arriskatzerik ez defendatzerik ere, bi gorputz abailduak, behar diren urratsei jarraituz, garaipena ekarriko dien parusiaren zain gelditzen dira, noizbait
|
baletor
.
|
|
|
Pentsatu nuen bidaiari haiek guztiek bertan lasai ederrean eserita jarraitzen bazuten, guztiz bere baitara bilduta eta honi eta hari hortzik gabe irribarre eginez, zinez istripurik izan ez zelako zeudela halaxe; eta, bene benetan zerbait gertatu bazen, ez zela inondik ere istriputzat hartzeko moduko zer bat, are gutxiago oraindik ezbehar lizuntzat edo kontaezintzat, hasiera batean nik egin nuen gauza bestalde, nire irakurketek eraginda eta hiperbolerako eta neurrigabekeriarako dudan erraztasunaz bultzaturik, duda izpirik gabe. Gertakaria, bada, hoztasun gehiagoz gogoratzea erabaki nuen, distantziaren zuhurtasunarekin, eta jarduera haren ondorioz ohartu nintzen urrunegi joan nintzela nire epaietan, ez zela izan halako burrunbarik ez lizunkeriarik, bai noski zimurdura akordeonistiko hura, baina akordeonistikoa hain prezeski, ezen istantean bagoia bere onera
|
etorri
baitzen hauspo erraldoi ikusezin batek bultzatuta bezala, eta, beraz, kaskateko edo zauri arinen bat izan ezik, denak bere hartan jarraitu zuen, ezer gertatu izan ez balitz bezala.
|
|
|
Arginabarra beherantz
|
zetorren
astiro astiro, izarrez piztutako hosto bat bezala. Galsoro sailak jo nituen begiz, inguraezinak eta biluziak, leihatilatik barrena:
|
|
|
Crawla. Gero, etxeko pasabidean eta ezkaratzean (joan
|
etorri
txikiak, noski, leher egiten bainuen); handik pixka batera, etxe aurreko lorategian; hurrena, belaze goxo freskoetan; gero, hondar urregorrizkoetan... Urteak joan ahala, gero eta hobeto eta arinago.
|
|
|
Barka bezait ahalkea. Estreina abenidetan, etxe orratzetatik behera, ohean, sekula ez Udalaren aurrean buruz behera, enuresia, bizkarrez ere bai bai bai, autoen artean sigi saga azkarrak, txof txof joan
|
etorri
txikiak, belaze fresko goxoetan beeee, ezkaratzean adio jauna zer egiten duk ordea hor arrastaka Carlos, beti beti pertsona egoskorra, saiatua, ausarta, irakasketa prozesu luzea, jaidura berebizikoa glup glup glup.
|
|
|
Basamortu antzuetatik nekeak jota
|
nentorren
. Ahoan senti nezakeen oraindik bakardadearen mihi ozpindua.
|
|
|
Ahoan senti nezakeen oraindik bakardadearen mihi ozpindua. Urrundik
|
nentorren
, desterruaren iruntzi mingarritik. Ez nuen, ordea, iristean hesirik aurkitu bidean.
|
|
|
Zer egin jakin ezean, sabai aldera begiratu nuen atzera; orduan konturatu nintzen: bozgorailutik beherantz, hormatik herrestan, musika haria
|
zetorren
, suge bat bezain isil gordean, gizaseme adintsuaren leporaino. Haren kiribiltzen zen, estu estu, ankerki.
|
|
|
Lasai sentitzen zen han, kalean ez bezala. ...zela, laster argituko zitzaion eginkizunen bat; eta beste egun batez, argi izpi gorrizta haien pean, whiskya lagun, Fontaine abizena heldu zitzaion belarrietara, blues sen  tsual batean bilduta;" ongi, Fontaine, ederki", eta, gorputza jiratu ere gabe, jakin zuen berarekin ari zirela, aspaldi entzun gabea zuen abizen hura berea zela, eta irribarre batez erantzun zion Fontainek agurtzera
|
zetorkion
gizaseme ezagunari: " kaixo, Rimouski, nola zu hemen, nork bidaltzen zaitu?", eta Rimouskik, era berean irribarretsu, baina Fontainen galdera erretorikoak entzun izan ez balitu bezala, maleta bat uzten dio barra gainean kontu handiz," bihar, gaueko hamarretan, 4 moilan, hitz egin bezala", eta lepoaldea estutu zion gero pixka bat, agur gisa segur aski, ez mehatxu gisa.
|
|
|
Fontaineri guztiz ezezaguna zaio gizon hura, baina erakutsi zioten argazkiko bera da dudarik gabe. Gizon
|
etorri
berriak eta Fontainek hitzik esan gabe trukatzen dituzte maleta eta karpeta: batean dirua dago; bestean, marrazki eder batzuk, aerolitoak izenburupean, eta, hauen tartean, aspaldi desagertu ziren plano haiek.
|
|
|
Tribunako harmailetan eseri nintzen, gizaseme bakarti baten alboan. Zergatik
|
datorkidan
orain oroimenera haretxekin izan nuen mintzaldia kapritxo bati zor zaio, eta ez nuke nahi azaldu. Besterik gabe emango dut, hortaz, aditzera ikasle harekin izan nuen harremana, hitz bat bera ere aldatu gabe:
|
|
|
Nik: Eta ziur al zaude hona
|
etorriko
dela?
|
|
|
(ahatea). Zenbat gauza bururatzen zaizkio paraxutista beti beherantz
|
datorren bitartean
–Izan ote dute noizbait paraxuta ez irekitzeko tentaziorik?
|
|
|
Zelaira begira zegoen, edertasunari atalak ebatsiz. Baina,
|
natorren
harira. Natorren zelaira.
|
|
|
Baina, natorren harira.
|
Natorren
zelaira. Xabalina jaurtitzaileak zeuden bertan, lehian.
|
|
|
Bi eskuez heldu nion buruari, meloi bati heltzen zaion modu beretsuan, atsekabetuta. A zer broma putamadrekoa,
|
etorri
zitzaidan pen  tsamendura, huraxe, broma bat besterik ezin izan zitekeela osoro sinetsita.
|
|
|
Pentsamendua aske utzirik, laster izan nuen buruan hurrengo kate mailaren irudia: taxi haren barnean ama eta arreba
|
zetozen
, hegoaldetik, oporrak garaiz aurretik etenda. Behar baino sei egun lehenago.
|
|
|
Ez dakit, ordea, beldur nintzen ala itolarri hits batek estutzen ninduen itsutzeraino. Gauza da, halako joan
|
etorri
urdurietan nenbilela, ama eta arreba ikusi nituela, halako batean, ezkaratzetik irteten. Estura adierazten zuten haien mugimenduek eta ibilkerek.
|
|
|
Leku aproposera
|
etorri
zara horretara, qué duda cabe. Gureak dira onenak.
|
|
|
Oi, salbatzaileak!
|
Zatozte
, gizonok, munduan zareten gizagaixo guztiok, eta eros ezazue trafikoaren pandemia biblikotik salbatuko zaituzten GPS navigator system paregabea! Azkar, mugi, lau xoxetan, lau txakur txikiren trukean!
|
|
|
Beraz, badakizu ez naizela autorik erostera
|
etorri
...
|
|
|
No me jodas, Bruce! Ez naiz horretara
|
etorri
.
|
|
|
Badakizu ezetz, John. Zu
|
etorri
zara nigana, ez alderantziz.
|
|
|
Horretara
|
nentorren
, Brchwstorp dok  torea.
|
|
|
Musuak dira, Brchwstorp, gugana
|
datozenak
ihesi, biderka daitezen eta jaio eta hil daitezen gugan, eta izan daitezen denboraren hondamendian eternitate.
|
|
|
Herriaren hitzak dioen bezala: " Itxaroten duenari, oro
|
datorkio
ordutsu, eta bere borondatera". Nik itxaron nuen, jakin nuen itxaroten, baina bide okerrak zeuden idatziak neure oinentzat, patar malkartsu eta galmendirakoak; dena goitik emana datorkigunean, ez dago zeregin handirik.
|
|
|
" Itxaroten duenari, oro datorkio ordutsu, eta bere borondatera". Nik itxaron nuen, jakin nuen itxaroten, baina bide okerrak zeuden idatziak neure oinentzat, patar malkartsu eta galmendirakoak; dena goitik emana
|
datorkigunean
, ez dago zeregin handirik. Borroka nahiak ez du arnas handirik, fruituak behar ditu, ahalik eta lasterren, indarrak baz  katuko baditu; gero noraeza dator, etsipena, gorrotoa; eta behin zirkuluaren baitan sartua, itxi egiten dira itzulbideak eta estutu sarezuloak.
|
|
|
Nik itxaron nuen, jakin nuen itxaroten, baina bide okerrak zeuden idatziak neure oinentzat, patar malkartsu eta galmendirakoak; dena goitik emana datorkigunean, ez dago zeregin handirik. Borroka nahiak ez du arnas handirik, fruituak behar ditu, ahalik eta lasterren, indarrak baz  katuko baditu; gero noraeza
|
dator
, etsipena, gorrotoa; eta behin zirkuluaren baitan sartua, itxi egiten dira itzulbideak eta estutu sarezuloak. Bizitza, esaten den bezala, tonbola bat da, baina ez argiztatua eta koloretsua, iluna eta beltza baizik.
|
|
|
Lanak emango nizkion, ez ninduen hain erraz toreatuko. Alboan nuen gizasemea ere ez
|
zetorren
esaten ziguten orori men egiteko jarreran; sartu aurretik, aitortu zidan hark behartuta ekarri zutela, esate batera, programara; eta azkenean, biziko bazen, baiezkoa eman behar izan zuela, etorriko zela bost milioi ditxosozko haien truke. Nik ere aitorpen bera egin nuen.
|
|
|
Lanak emango nizkion, ez ninduen hain erraz toreatuko. Alboan nuen gizasemea ere ez zetorren esaten ziguten orori men egiteko jarreran; sartu aurretik, aitortu zidan hark behartuta ekarri zutela, esate batera, programara; eta azkenean, biziko bazen, baiezkoa eman behar izan zuela,
|
etorriko
zela bost milioi ditxosozko haien truke. Nik ere aitorpen bera egin nuen.
|
|
|
Beste bost gonbidatuak bezalaxe, segurasko. Ez ziren, bestelakoan, saiora
|
etortzeko
gonbidatuak izango.
|
|
|
Hark ez zuen saindu bokaziorik, egoera berri hark ez zion arimako zama astuna arinduko. Argiak behera
|
etorri
ziren apurka apurka, eta elizako atetik, oin hots durunditsuz, dramatismo biziko prozesio bat irten zen patio erdirantz. Kandela luze gorrien argitara, zeruko oinaztarriekin kontrastean, Alfredo Iradier airean eraman zuten zortzi gizasemeren artean.
|
|
|
Alegia, ez al zen, finean, Maria Morena lau titidun, baina halere irtirina, marka guztiak hausten zituen egolatra harro bat? Ez al zen agian telebistara
|
etorri
, bere banitatea bazkatzeko asmo soil soilarekin. Errezelo haiek guztiak Julian Deereren begi estrabikoetan loratzen ziren, udako goiztxinta ederretan ihintza loratzen den bezain galant eta ostenezin.
|
|
|
Luzaz gelditu zen eskuetako azazkalei begira, sorgorturik, ikusten zuenari arrazoiren bat aurkitu nahian, eskuei jira eta buelta eraginez, hatzak gora eta behera mugituz, orain astiro, bizkor geroxea  go, esku desitxuratu haiek begien onespena jaso zezaten zain. Behaketa luzearen ondoren, irribarre sineskaitz bat sortu zen Brown jaunaren ezpainetan, eta afaria prestatzearekin batera erabaki zuen aurkikuntzaren berri inori ez ematea, batik bat uste osoa zuelako loaldi goxo batekin dena bere onera
|
etorriko
zela. Ohera sartzerakoan, behatzen aldaketaren berri izan zuen:
|
|
|
Ez. Ez zituen kontu harekin garunak gehiago estutu nahi, baina ziur zegoen arrazoi psikosomatikoak zeudela tartean, eta aldatu bezala
|
etorriko
zirela, beraz, azazkal demonioak beren onera. Gainera, pentsatu zuen hain berea zen ikuskera baikorrez, azazkal batzuen gorabeherak muinean ezer aldatzen al du, bada?
|
|
|
Pasabide luzeko leihotik ikusi zuen euria ari zuela, gogoz eta haizetsu. Bat batean, beste askotan gertatu ohi zitzaion bezala, Edmundo de Oryren bi aerolito
|
etorri
zitzaizkion gogora: Euria egitea eta negar egitea sinonimo dira; eta haren eskutik:
|
|
|
Pentsamendu umoretsu baterako lizentzia eskaini zion segidan Brown jaunak bere buruari, oraindik abstrakziorako sena bere hartan atxikitzen zuela erakutsiz: " Esku hauek berea zena eskatzera besterik ez dituk
|
etorri
, eta nik zieat noski eskubide hori ukatu". Burubidea, umoretsua izanik ere, arrazoizkoa zen eta zuzena, baina, bueltan, galdera bat sortzen zuen, ezinbestean, eta Brown jaunari ere ez zitzaion itzuri:
|
|
|
Burubidea, umoretsua izanik ere, arrazoizkoa zen eta zuzena, baina, bueltan, galdera bat sortzen zuen, ezinbestean, eta Brown jaunari ere ez zitzaion itzuri: " Esku horiek
|
etorri
dituk, bai, berena zenaren bila; baina, eta nire eskubideak?; eta nire eskuak?; non daude nire eskuak?". Galdera jaulki zuen, arestiko garrasia baino leunago hala ere, eta bakarrik hura ez zitzaion parte onekoa iruditu.
|
|
|
Lehen egun haietan, gauzei neurria har  tzen ikasi zuen, hura guztia berez
|
etorriko
zelakoan bere onera. Esku oinen aldaketak, hotz pentsatuta, ez zuen aparteko arazorik sortzen, ez zion Brown jaunari ohiko bizimodua egin zezan behaztopa gaindiezinik ipin  tzen; nahikoa zuen neurri txiki batzuk har  tzearekin.
|
|
|
Laugarren egun euritsuan, baina, gauzak gehixeago aldatzen hasi ziren. Egun hartantxe Brown jaunak gertakizun bitxiaz zuen iritzia arras aldatu zen; ez zuen dudarik egiten hura guztia berez
|
etorriko
zela bere onera, baina orain ez zuen uste itxuraldaketa hura garrantzirik gabeko zer bat zenik, haluzinazio bat baizik. Edo, okerrago oraindik:
|
|
|
Bakarrik egoteko gogoa zeukan, lasai aspertzeko beharra, azken aldaketei buruz hausnarketa serioa egiteko premia espirituala. Era berean, ariketa gastronomikoetan trebatzeko aukera ere oso kontuan hartua zuen, ordurako bazekielako emakume bat erakar  tzeko era bakarra zela huraxe, eta handixetik zuela
|
etorri
gero eta konkistagaitzago iruditzen zitzaion ordainak. Atzemangarriagoa zitzaion inondik ere beste ordain bat, jada pasio iturri jori bihurtua zuena:
|
|
|
ez zuela ordura arte sekula gabardinarik izan, are gutxiago gorri ilunik, eta gabardina ardokolore dizdizariak berealdiko poza eragin zion, eta horregatik jantzi zuen ikusi ahalakoan, lehen bi arrazoietan erreparatu ere egin gabe. Astelehena zen, eta Brown jauna ohartu zen, edo bulegoko idazkari pinpirinak ohartarazi zion, oso guapo
|
zetorrela
ile kolore berriarekin, tonu beltzaxka harekin, ilunxeegia aukeran, baina ondo hala ere, halako erokeriak ere egin behar izaten zirela noizean behin, bizian behin badarik ere, asperduraren gurpil geldiezinak irentsiko ez bagaitu. Eta horixe esan zion Brown jaunak idazkari bular lerdenari, segail plantak eginez, asperduraren kontrako txertoa zela look berria, nazka nazka eginda zegoela ilaje urrekoloreaz, eta eskertzen ziola lorea, biziki eskertu ere.
|
|
|
Egun hartako lanak bukatu, eta etxera erretiratu zen. Gogoz kontra afaldu zuen, eta, afaltzen ari zela, konturatu zen ezin zituela makarroiak irentsi, haiek plateran ikusi hutsarekin sekulako goragalea
|
etortzen
zitzaiola. Gogor egin zion bere buruari baina, eta, azkenerako, denak bota zituen.
|
|
|
Irudipen honen haritik, beste egiaztatze batera heltzeko ere balio izan zion jaidura berriak: alegia, gizakia tximinoarengandik
|
datorrela
.
|
|
|
Itxuraldaketa beraz amaitua zen: hantxe bukatzen zen eldarniozko bidaia izugarri hura; orain, muturra ukitu bezala,
|
etorriko
zen, normaltasuneranzko txango esperantzatsua. Baina, hura gertatu bitartean, itxarotea egokitzen zitzaion, hainbat neurri hartzea.
|
|
|
" Suhiltzaileek", pentsatu zuen, bere buruari txantxa hori onartuz, eta, beste zotin batek irribarre erorixea desitxuratu ziolarik, seriotasun mingarrira itzuli zen segituan. Hala zegoela, aerolito bat
|
etorri
zitzaion ahora, listua bezain jori, eta leun leun jaulki zuen: Oinazea ez da asmatzen.
|
|
|
Zer egin behar zuen has zedin arte? Berez
|
etorriko
al zen, besterik gabe, ala berak ere aktiboki esku hartu zuen. Zalantza haien guztien erdian, baina, gauza bat ezinago argi ikusten zuen:
|
|
|
Goizean footinga egiten zuen, hamabost bat kilometro; egunean zehar ezer berezirik ez zuen egiten, kalean gora eta behera ibili besterik ez, dotore jantzita, oparo diruz, auzo urrunetan, begiak etengabe mugituz, errezelotsu, ikaraz bezala; lasterka ibiltzen zen kalean, sosegurik gabe, erakusleihoetan inori sorbalda eskaini gabe, metro geltokietan aldaketa ugari zentzugabeak eginez, eta bideo pornoak alokatzen zituen (jakina da zertarako); gauean night club ospetxarrekoak bisitatzen zituen, eta han eskaintzen zitzaionari ez zion muzinik egingo. Bi egun besterik ez zituen behar izan, gainera, konturatzeko hantxe sentitzen zela Brown jauna erosoen ez ezik seguruen ere, bezperan zulo higuingarritzat zituen haietan, eta hantxe
|
etortzen
zitzaizkiola bere onera bihotzaren taupadak eta hizketarako gogo zurrunak.
|
|
|
Gauzei buruz zituen iritziak aldatuz joan ziren, eta orain ezer ez zitzaion arbuiagarri, ezer gutxi etikaz kanpoko; ez zuen, besteak beste, lehenago hain gustuko eta hain beharrezko sentitzen zituen hainbat gauzen faltarik sumatzen, eta segurtasun osoz baieztatuko genuke kontent sentitzen zela bere azal berriaren barnean. Ez zeukan jada errezelorik bere buruaren geroarekiko, kanpotik
|
zetorkion
ia guztiarekiko baizik. Mundu txiki, urrun baten barnean soilik sentitzen zen babestua, marginaltasuna eta delitua iradoki  tzen zuen atmosfera hartan, hain zuzen ere.
|
|
|
Difteriaren gaixotasuna inokulatzea erabaki zuten denen artean. Injekzioa jartzeko orduan, ordea, ez ziren bat
|
etorri
: batzuk bere horretan jartzearekin konformatu ziren, bestetzuk mozorroa kentzea agintzen zuten, gizaseme gaizkilea nor zen jakitearren.
|
|
|
Azken unera arte eutsi zion goiari Ana Morenak, alegia, gor mututasun faltsuari bezala, baita Deereren galdera gero eta bihurriagoei erantzun ere. Ez zen hortik
|
etorriko
galmendirik, ezustearen bidetik baizik. Itxaron, ea gertatu zeneantxe kontatzen dudan.
|
|
|
Itxurak itxura eta mozorroak mozorro, hirurak ziren niretzat gaiztoetan gaizto. Horren harira, bada, Leonardo da Vinciren bestiaroa
|
etorri
zitzaidan burura: Edurtxo Caterpilar pantera bat zen:
|
|
|
Hau da, nolakoa zen, egiaz, Otsotzarmendi jauna?
|
Bazetorren
ala bazihoan. Zenbat izaera, zenbat buru zituen?
|
|
|
Eta zergatik elefantea, jakin baliteke, Bonilla jauna?". " Bada, elefantea piztia zintzoa, burutsua, zuzena eta legeak errespetatzen dituena delako; ilargi berria denean, ibaira jaisten da purifikatzera; ahalkea delako, eta emea errespetatzen duelako; eta bera baino animalia txikiagoekin errukitsua delako, eta gizon bat bidean galduta topatzen badu, bide onera
|
etortzen
laguntzen diolako. Horregatik elefantea:
|
|
|
Nola ekarriak izan ginen, zer jukutria eta azpijoko erabili zituzten, aspaldian utzi nituen esanda. Bere kabuz, diruaren akuiluz,
|
etorriko
zenik ere izango zen apika; ez naiz ni horien artean zenbatzekoa, Jainkoak ongi daki hori edo jakingo luke, aspaldian hila ez balitz; era berean, dagoeneko ohartuta egongo da irakurlea Oinazeak orduak luze ditu programa ez zela programa arrunt bat; zerbait izatez gerotan, gehiago zela epai bat, non gonbidatuak eta irakurleak jakin behar luke gonbidatu hitz horri zein zentzu eman ez baitzuen defen... Baina epai bat zenik ere ez nuen bete betean uste; beste errezelo batzuk egiteko ere ikusten bainituen han hemenka arrazoiak, oraindik adierazi ezin dizkizudanak bestalde, baina denboraren joanak egia bihurtu zituenak nire begien argitan.
|
|
|
Galderen dantza bere horretan eten zen:
|
bazetozen
hiru aurkezleak, janzki berriz apainduta, makilaje lodiaren azpian, apain, irribarretsu, ahalguztidun, indarberriturik. Betiko antzezpenak eta parafernaliak bete bitartean, ordea, nik nahikoa denbora izan nuen atzera pentsamenduaren harira joateko, eta atzera neure kabutan hausnartzera jo nuen:
|
|
|
Oso oker ez banago, oinaztarri eta trumoi dunbotsuaren ondorioz erori zen gargola faltsuarekin ari nintzen. Horren eskutik
|
etorri
zen zeharbidea, zeharbide izanagatik ere guztiz garrantzitsu eta salagarri zena, dudarik gabe. Nire salaketa zure aurrean egina dago, irakurle, eta ez dago nire aldetik orain gehiago egiterik.
|
|
|
Programan bertan bai egin nuen, ordea, nire salaketa partikularra, horrek guztiak kontzientziaren hondo iraul  tzailea inarrosi baitzidan une zehatz batean; ez zen, pentsatuko duzun bezala, irakurle, salaketa zuzen erasokor bat izan, jokaera sotil bat baizik, gehiago ironiaren edo sarkasmoaren bidetik zihoana; kontrako jardunak heriotz automatikoa zekarren, eta ni ez nengoen artean hilotzen erresuman atseden har  tzeko prest.
|
Datozen
orrialdeotan izango duzu aukerarik, lagun, nire jokaeraren nondik norakoez jabetzeko. Adi, beraz.
|
|
|
Orduantxe ohartu nintzen, irakurle, gainera
|
zetorkidanaz
. Nola zekiten haiek nire kastitatearen berri?
|
|
|
Baina aurre egin behar nion egoerari, duintasunez, gogor, etsi gabe, eta neurri horretan nire bizitzaz dena zekitela jabetu izanak eta zekiten hura nola erabilia izango zen ulertzeak, bada, asko lagundu zidan arerioei benetako neurria hartzen jakiteko. Neure onera
|
etorri
aurretik, baina, beste bi aurkezleek nire zazpi andregaien aipamen burlatia egin zuten, esanez zazpiak beren buruaz beste egin zutela, nik, atsekabeak jota, beren lore ezkutua urratu nahi izan ez nuelako. Halako infamiarik!
|
|
|
Ez zegoen beste aukerarik: martiri gizagaixo baten modura aurkeztu behar nuen neure burua, niganako errukia sortarazi behar nuen bihotz gogor haiengan, eta handik
|
etorriko
zitzaidan salbazioa. Errukia bai noski, baina ez erruki mixerable baldarra, oinarri sendoekikoa baizik, jasoa, ongi argudiatua, erudizio puntu bat zuena.
|
|
|
Banitatearen izana arintzearren, bat edo bat aipatzeari egoki deritzot: Udazkenetik
|
badator
karabana erraturik, Apunte eta azkurak eta Urliaren eskuak, olerki liburuak; Eldarniotan, ipuin sorta eta Zer gerta ere, nire nobela oso amaitu gabea, azken hau, erabaki berri dudanez, sekula argitaratuko ez dena. Ikus dezakezun bezala, irakurle, letren erresuman sartu izana nire lotsagabekeriaren eskutik zuri dezaket soil soilik, eta egun zabaltze urdin bat bezain argia da ez naizela ni deitua izango Parnasoko ezti gozoak dastatzera.
|
|
|
nireak. Eta bigarren mailako nire idazlanak aldarrikatzera
|
etorri
ez naizen bezalaxe, orain B. L. liburuzainak irakurri dituenak aldarrikatu nahi nituzke, horietaz bai nagoelako harro, horiek bai direlako sun  tsiezinak, horiek, azala zatika erauziko balidate ere, nire izango direlako betiko, oroimenaren ekipajean lekurik handiena eta goxoena hartzen dutenak. Punto.
|
|
|
Agian esango duzu, irakurle, zertara
|
datorren
azken hegaldi hau, eta agian pentsatuko duzu berriz ere bidenabarretan galdu naizela, eta ea zer arraiotara joan naizen Ubedako muinoetaraino. Eta hori pentsatu baduzu, irakurle, oraingoan esango dizut ez duzula arrazoi pitorik ere, eta ez naizela Ubedako muinoetara ezertara joan ez naizela inoiz joan, joateko gogo handiak ditudan arren, esan didatenez ikuspegi paregabeaz goza baitaiteke bertatik; eta, behin errieta ematen hasita, esango dizut, gainera, bide guztiek ez ezik bidenabar guztiek ere Erromara daramatzatela, eta pertsiarrek esaten duten legez, pazientzia sustrai mikatza duen arbola dela, baina fruitu ezinago goxoak ematen dituena.
|
|
|
Noizbait irten ziren, baina, hiru errege magoak, eta Otsotzarmendi jaunak hartu zuen atzera hitza programaren nondik norakoak eta helburuak eta audientzia maila aipatzeko, eta adierazteko, era berean,
|
etortzear
zela oraindik interesgarriena, biziena, hunkigarriena, eta jarraitzeko, beraz, bertan kieto, sekula ikusi gabekoak behingoz, eta ezin hobeto gainera, ikusi nahi izanez gero. Eta, hurrena, Maria Morena aipatu zuen teatralitate handiz, eskuin besoa bere osotasunean luzatuz eta besapeko izerdi orban lotsagarria nabarmen erakutsiz, ene irudikotz, baina ez aurretik han zeuden ikusle ordurako desmadratzen nahiz odolusten hasiei fin portatzeko esateaz ahaztu gabe, isiltasun eta errespetu osoz.
|
|
|
Infartoak ez ziren izan ez bat eta ez bi, hiru baizik, eta esaten da orro hark soilune bat baino gehiago estali zuela ile lakar bihurriz, izu sekulakoaren erakusle modura. Gero anabasa
|
etorri
zen, eta beldurrak dakarren irri negar urduria, eta pixalarria. Ez zen, baina, gauza gehiago okertu; hura ere, noski, aurrez prestatuta zegoen.
|
|
|
Eta halaxe adierazi zuen, inork galdetu gabe, Armando Bonilla izatea erabaki zuenez geroztik, gauzak ez zirela hobeto joan, okerrago baizik, askoz ere okerrago baizik: " Gero gerokoak esan dut lehen, oker ez banago, zeren, jendeak ez baldin badaki ere, etxeko artxiboan bilduta dauzkat munduko errefrau guztiak, bilduma oso bat, eta horretarakoxe
|
etorri
nintzen hona, dohakabe inozoa, bost milioi horiekin nire artxibo erraldoi hori argitaratuko nuelakoan".
|
|
|
Argia ere seriotasun osoz sartzen zela gela hartan iruditu zitzaidan. Gau batean, hileta batetik
|
gentozen
aita, ama eta ni. Trenez ginen, eta, eguzkiaren azken izpiak ezkutatu zirelarik, trenaren txistu ikaragarria entzun nuen.
|
|
|
Berarekin batera beste bi mutil kankailu
|
zetozen
. Ikustez bakarrik ezagutzen nituen, eta txiki guztiok beldurra genien.
|
|
|
|
Bazetorren
Kandido, eta kale ertz estu batean gorde zen Anton. Migelek Kandidoren etxeko eskaratzea gorde zuen, eta nik... nahiko lan banuen nire barrengo taupada azkarrak gordetzen. Neu nintzen, nonbait, joko hartan parterik ez zuen bakarra.
|
|
|
Edurne eta Migel niregana
|
zetozela
ikusi nuenean, gorrotoak zipriztindu zuen berriro ere nire barne guztia. Edurnek bazuen oraindik hain lasai ibiltzeko kordea!
|
|
|
Hori dena bukatuko ahal da, agian.
|
Bazetorren
trena, lokomotorrak bakarrik egin zituen kotxea lotzeko maniobrak. Trenak txistua jo, eta iragan zen, eta joan; betikoa.
|
|
|
Orduan gogoratu nintzen hamasei urteko lehengusina bat
|
etorri
zitzaigula etxera, Urte Berritan. Haren soineko haizetsuak ere zirrara sortzen zidan.
|
|
|
Ni hona iritsi nintzenean, kaian dabilen arrantzale asko eta asko ez zen mezetara
|
etortzen
. Jainkoa lagun!
|
|
|
Berehala ekarriko zuen euria Itsasgain aldetik
|
zetorren
hego haize gogor hark.
|
|
|
Erretorea agertu zenean hilerritik
|
zetorren
, guztiok futbola utzi, eta berehala hurbildu gintzaizkion eskuan muin egitera.
|
|
|
Zarata ederrik atera zenuten. Hobe zenuke, ordu horietan jolasean ibili baino arrosariora
|
etortzea
.
|
|
|
Igande arratsalde hartan, etxera iritsi, eta amari begiratu gabe esan nion: " apaiz izan nahi dut, ama", eta beroaldia igo zitzaidan oinetatik bururaino; ez nintzen amari begiratzera ausartzen, ez nekien alai edo serio zegoen;"
|
Zatoz
hona" eta musu eman zidalarik, ordea, mila poz zaratatsutan lehertu zen nire barrena; arrosak, liliak, San Jose loreak eta mundukoak diren eta ez diren lore guztiak zeuden zelai hartan. Orduan Jainkoaren ahotsa entzun nuen lorategi hartan.
|
|
|
Gerra ondorengo garai hark idealak eta ongi-nahi guztiak miazkatu eta irentsi zituelakoan nago. " Zerbait berria nahi dugu", esaten dugu, baina zail egiten zaigu olatuen betiko joan
|
etorri
etengabearen esanahiaz arduratzea. Bapo!
|
|
|
Non, non?
|
Zatoz
hona, maite!
|
|
|
|
Zatoz
Karmelerengana, Jauna! Onets ezazu zure alaba, eta gaitzetsi, hemen gaituzun bekatariok.
|
|
|
Maisuaren konpas zoro ustekabekoan irristatzen hasiak ginen kideko guztiak. Astarrainek jasan behar izan duen giza zurrunbiloarekin batera nahastuta
|
etorri
zitzaigun maisua ere.
|
|
|
Kontuz ibil hadi... Gaur, halere, nahiko umore onez
|
etorri
zaiguk.
|
|
|
Poztu egiten nau, halaber, Matuteren aipua aurkitzeak" Nobelaren etorkizuna,, bost axola zaio Cortà ¡ zarri", eta, aipuen artean, Guimarães Rosa eta Martin Ugalde, Mikel Lasa eta Maiakovski, Bertolt Brecht eta Oihe  nart elkarrekin ikusteak: nabarmena denez, ez dut gaur goizeko sukar zoroa gure kultura eta kultura unibertsala elkarrekin joan
|
etorri
etengabean jartzea.
|
|
|
Aita arrautza frijitua jaten ari zen. Nekatuta
|
etortzen
zen lanetik eta errespetuz eta erdi isilik egoten ginen, harik eta hark hitz egiteko baimena ematen zigun arte.
|
|
|
Beste apaiz bat gaztea zen hura aldarera irten zenean, osaba Andoni
|
etorri
zitzaidan gogora. Ezkonberria zen osaba, eta, gauero, atea bere gibelean itxi eta emakume harekin, izeba berriarekin, lotara erretiratzen zenean, buruan mila galdera nituela gelditzen nintzen ni.
|
|
|
Afalondoan Danek bi pisuko diskoteka batera eraman gaitu (badirudi fijazioa horrela esaten baldin bazaio duela bi pisuko gauzekin: autobusa, diskoteka, ranchoa ere baietz bi pisukoa egin) eta han, musika eta garagardoaren laguntzaz, nire onera
|
etortzen
hasi naiz. Aurrena goiko pisuan egon gara eta zinez ikustekoa zen dantzariek gehienak hego amerikarrak, gehienak kolore ilunez jantziak zein serio eta lizun hartzen zituzten salsaren konpas bihurriak.
|
|
|
Ulertu ahal izan diot, baina nik ezer erantzuteko aukerarik eman gabe, bigarrengoz Rubenen eskuetatik urrundu, eta gerritik heldu dit. Bakramena Gainezka egiten zion alkoholak, hitzak trabarazi eta totelka esatea eragiten zion, barkamena eskatzera
|
etorri
naiz, eta eskrerrak ematera. Oso folio ederrak dira.
|
|
|
hasi zait Ruben bere basoa nirera topa egiteko hurbilduz, baina nik atzamar luzea ezpainetan ezarri, eta berak eten egin behar izan du; gero, barrako solasgaiari heldu dio eta esan dit: Aspertua zaitugun arren, aginduidazu irailean zehar, zuk nahiago duzun asteburuan, Segoviara
|
etorriko
zarela.
|
|
|
Europatik San Frantziskoraino
|
etorri
naiz, hemen dagoen neskarik xarmantenari ene amodioa agertzera. Ez zen posible eta, hala ere, Patxi zen, eszenariotik ni seinalatuz eta auskalo zer esateko.
|
|
|
Besterik ezean, Rubenen eskua atxiki dut, ongi atxiki ere. Olatuek ilargia baino maiteago zaitudala esatera
|
etorri
natzaizu, arraintxoek ura baino maiteago jarraitu du bozgorailuek atera duten hots sarkor eta karrankariari entzungor, baina gutxien uste nuenean gutxien uste nuen gisan amaitu behar izan du.....
|
|
|
Futxo! Baina Ruben komunetik une batetik bestera
|
etor
zitekee  lako, berehalakoan amaitu du: Neska xarmanta zara eta onena opa dizut.
|
|
|
Karmelok, ordea, ezin izan du jarraitu orduantxe agur itzulia egiten ari zen Dan niregana
|
etorri
delako.
|
|
|
Tom ez da hotelean geratu eta honezkero Mexikora bidean da. Niri haren betaurrekoak eta sonbreirua janzteko eskatu dit, eta etengabe taldekideen ondoan egoteko, horretara zelatan egon zitezkeenek, jendearen joan etorriekin, gaua eta lainoaren laguntzaz, ni bera nintzela pentsatu, tiro egin ezin, eta aireporturaino
|
etorri
zuten. Baina hona etorri bezain laster, komunera sartu, bertan aldatu, eta zelatariak kanpoan geratuko ziren sekula agertuko ez den Tomen zain, ze Tomek, benetako Tomek, guk hoteletik irten bezain laster lagun batengana jo du, eta hark hilkutxa baten barnean eramango du, ezin lasaiago, Mexikoraino.
|
|
|
Niri haren betaurrekoak eta sonbreirua janzteko eskatu dit, eta etengabe taldekideen ondoan egoteko, horretara zelatan egon zitezkeenek, jendearen joan etorriekin, gaua eta lainoaren laguntzaz, ni bera nintzela pentsatu, tiro egin ezin, eta aireporturaino etorri zuten. Baina hona
|
etorri
bezain laster, komunera sartu, bertan aldatu, eta zelatariak kanpoan geratuko ziren sekula agertuko ez den Tomen zain, ze Tomek, benetako Tomek, guk hoteletik irten bezain laster lagun batengana jo du, eta hark hilkutxa baten barnean eramango du, ezin lasaiago, Mexikoraino. Poztuko nintzateke dena ondo aterako bali  tzaio.
|
|
|
Ribeiro pixka bat edan nahi duzuenean Xavierrek ere pluralean, badakizue nortzuengana
|
etorri
.
|