|
2010
|
|
|
Askatasuna eta berdintasuna ez dira lortzen gauzak dauden bezala utziz, eta kulturen bizitza ere berdin. Kulturak gizakiari zentzua eman ohi diolako ez da ezer erdiesten
|
dagoena
egoten utziz.
|
|
|
Orduan, eboluzioaren ideiaren inguruan eta egunero egunero agertuz doazen gizonaren jatorriari buruzko iritzi kontrajarrien aurrean jakin behar da" Eliz Ama" dugula gidari. Segidan erantsiko du eboluzioa ulertzeko modu bi egon direla eta
|
egon
badaudela: " osozkoa ta erdizkoa".
|
|
|
Halandaze, esan egin daiteke gaur gaurkoz euskara ez dela harresi isolatzailea. Amurizaren poema eboluzionista horrek eta osteko historiak erakusten dutenez, ortodoxia berri batean murgilduta
|
gaude
dagoenekoz: mundu osoa azaldu eta bizi daiteke euskaraz, tartean Darwinen ideia lanjerosoa ere.
|
|
|
Bai Uruguain, Argentinan edota Estatu Batuetan, mende erdi bat behar izan zen, euskaldunen lehen saldoen iristetik eta" euskal etxeen" agerpenera arte. Tarteko urte luze horietan
|
bazeuden
egon euskaldunak, baina, ez zitzaien garatu talde berekoak izatearen kontzientzia. Eratuz joan ziren Ameriketako kolektibitate horien guztien ezaugarrietariko bat izan da bai frantses euskaldunez eta bai euskaldun espainolez osotu zirela azkenean.
|
|
|
Ordutan egoten ginen terrazatik mugitu gabe, oso atsegina zelako gau isilean
|
egonean
egotea, areago egun beroaren ondoren haize mehe bat sortzen zenean eta bere egiak —eta bere gezurrak— xuxurlatzen zizkigunean: bizitza oinarri oinarrian arina zela eta hartzeko bere neurrian, alaitzeko, jateko ase arte, edateko ardo freskoa, edo garagardoa, eta erretzeko Martinek ekartzen zigun tabako amerikanoa edo Josebak ezti usaineko belarrarekin egiten zituen zigarrotxoak.
|
|
|
|
Egon
banago inon eta izan banaiz ezer, baina naizen hori, naizen ezer hori, izan nahi dudana dea, zeinek edo zerk erabakitzen du ni zer naizen?
|
|
|
Koldo negoziatzen ari da, bere kabuz, ETEkoekin. Ez dakit Ugarteren haserreak eraginda ala lehenagotik, baina harremanetan
|
egon
badago. Gainera bereganatu nahi du nire eta Irantzuren egitasmoa, Irantzu bera bereganatzen saiatu zen bezala.
|
|
|
Halere ez naiz erabat isolaturik bizi, autokarabana jasotzera datozenen jomugan
|
egoteaz gain
banagoelako herriko jende askok paseorako aukeratzen duen inguruan ere, Txaro bera haien artean.
|
|
|
Borroka armatua desagertzen den egunean euskaldun burujabe zaleok
|
gauden
gaudenetan geldituko gara, inongo aukera errealik gabe independentziarantz hurbiltzeko.
|
|
|
|
Zegoena
zegoela onartu behar nuen eta bakardadean jasan, era berean tinko eusteak balio behar zidalako nire buruan sinesteko.
|
|
|
—Itsasoak dituen arriskuekin, ordea, eta zu
|
zauden bezala
egonda, ez dut uste halako bidaietarako une egokiena denik. Geroago, agian...
|
|
|
Chiarak Harenean utzi nahiko zuen eskribau zaharra, baina emandako laguntzaren ostean ezin zion ukatu ihesaldian parte hartzea, nahiz eta bere artean pentsatu, xaharra
|
zegoen bezala
egonda, inon ez zuela topatuko Haren hura baino bizitzeko leku hoberik; alabaina oroitarazi zion bere buruari, ez al zen hori bera Bizargorrik esaten ziona?
|
|
2011
|
|
|
Nahi izan dut zerrendaturiko aldaketa guztien aitorpenaren ostetik gezurra badirudi ere ahalik eta gutxien editatu Arnaut Abadiaren testua, eta
|
zeuden
zeudenean utzi ditut hain berezkoak dituen hainbat eta hainbat ezaugarri, irakurleak testuan zehar atoan sumatuko dituenak. Esate baterako, ez dut ukitu Arnaut Abadiak erabiliriko datiboa:
|
|
|
Izadia homologiaz, sinpatiaz eta identitatez beteta ez balego irakur daiteke Ernest Fenollosak eta Ezra Poundek sinatzen duten The Chinese Written Character as a Medium for Poetry liburuanez legoke pentsamendurik eta edozein adierazpide, oraindik ere, begien bistakoari, hots, nabarmen
|
dagoenari
legoke kateatuta; harmoniarik finena, azken batean, oihartzunen arteko oreka sotilean datza.
|
|
|
Ortzia aspaldiko lege zaharrak hala dioumearen burua bezain borobila da, estali egiten gaitu, eta
|
egonean
egonda ere, biraka dabil nahitaez etengabe; lurra, bestalde, oinazpia bezain karratua da, eutsi egiten gaitu, eta egonean egon gabe ere, geldi dago, ezinbestez, betidanik eta behin betiko; beraz, eskuairak gobernatzen ditu gure urratsak, eta konpasak, berriz, birak eta zilipurdiak.
|
|
|
Ortzia aspaldiko lege zaharrak hala dioumearen burua bezain borobila da, estali egiten gaitu, eta egonean egonda ere, biraka dabil nahitaez etengabe; lurra, bestalde, oinazpia bezain karratua da, eutsi egiten gaitu, eta
|
egonean
egon gabe ere, geldi dago, ezinbestez, betidanik eta behin betiko; beraz, eskuairak gobernatzen ditu gure urratsak, eta konpasak, berriz, birak eta zilipurdiak.
|
|
|
orain, beraiek baino informazio gehiago daukagu. Gure indar guztiekin jotzeko prest
|
gaudelakoan
nago. Denek baiezkoa egin zuten buruaz baina Giovannik, artean, gaineratu zuen:
|
|
|
Baina, itaundu zion Bobbyk, ez gara murgilduko marrazoz beteriko uretan, ezta? Marrazoak
|
egon
badaude, erantzun zuen Giovannik. Zer marrazo motaz ari gara hitz egiten?, galdetu zuen Bobbyk.
|
|
2012
|
|
|
Bestalde, harreman multzo horiei sare sozialak edota komunitateak deitu diete. Izendapen makurra, kontuan hartzen badugu
|
dauden
daudenean kontsumitzeko produktuak direla. Egia da, lantzean behin, bitarteko horietan ere, sortu, landu eta eraman beharreko hartu emanak agertzen direla, orduan partaideek sozial eta komun izan daitezkeen loturak ehuntzen dituzte.
|
|
|
Begiak itxi zituen. Egia zen, arriskuak
|
egon
bazeuden, baina, oro har, dena ondo zihoan.
|
|
|
Yangambi postu militarra zen, eta noiznahi galdetzen zioten goi ofizialek, Lalande Biranek batez ere, ea berririk bazen. Berak ezetz erantzuten bazuen, eta gero kontrakoa jakiten bazen, berriak
|
egon
bazeudela baina berak isildu egin zituela, Gobernu Egoitzako ziegara bidaliko zuten zuzenean, edo are kastigu handiagoa pairatu zuen. Beraz, egia kontatuko zion Lalande Birani.
|
|
|
Gaur egun, munduan zehar demokrazia garaile denean eta Ezkertiarrik ez dagoenean politika demokratikoaren premisak kuestionatzera ausartzen denik, inoiz baino garrantzitsuagoa da ohiko oposizio hori ez onartzea[...] Unibertsalismo liberal demokratikoaren eta fundamentalismo etniko/ erlijiosoaren arteko oposizioa baztertze aldera eman litzatekeen lehen urratsa onartzea da
|
egon
badagoela nik neuk" fundamentalismo demokratikotzat" ulertzera tentatuta nagoen zerbait: demokraziaren ontologizazioa, alegia, demokrazia marko unibertsal despolitizatutzat antzematen duena eta ez hegemoniazko borroka politiko ideologikoetan zehar (bir) negoziatu daitekeen emaitza edo ondoriotzat.
|
|
|
Adiskide honek zinema munduan egin du lan azken hogeita bost urte hauetan. Eta zinemaren mundua
|
dagoen bezala
dagoelako Euskaditik kanpo egin behar izaten du lan, etxetik urrun sei, zazpi eta baita hamar hilabete luzetan hona etorri gabe. Oraingoan, egiten ari diren filma dela eta, Bartzelonan dabil eta amaitu berria denez gero hemen berarekin hitz egiteko parada izan dut.
|
|
2013
|
|
|
" George Patton, jeneral on ona zara. Napoleonekin
|
egotea
zegokizun". Eta George Pattonek erantzun:
|
|
|
Gaurko hizkuntzara itzulita, arruntagoak, gezagoak dirudite Lasuenen hitzek. Utz ditzagun
|
dauden
daudenean:
|
|
|
—Gaur egin duguna egin behar da; ez erantzun eta kito eta Joxtoitz da aginduak ematen dituena, nagusi zaharra
|
dagoen bezala
egonik. Gainera ama Malene batzarrera joanen da bihar goizean denek ongi dagoela ikus dezaten; ezta, ama Malene?
|
|
|
Auzapezak laudoriozko hitz batzuk eman ditu aditzera: " Sendalari jaunarengatik ez balitz, ez ginateke herri honetan
|
gauden bezala
egonen", eta ondoren erantsi du" baina orain batzarreko gaia erabaki beharra daukagu".
|
|
|
—Hator nirekin eta
|
hago
hagoenera agindu dio Axinek, Malkormendiko bidezidorretik zeharka abiatuz, nerabeak atzetik txakurra bezala jarraitzen diolarik.
|
|
|
—Gauzak
|
dauden
daudenean utzi behar dira; bere horretantxe, ezer aldatu gabe. Hori da esandakoa eta horrela bete bedi!
|
|
|
—Maxurre andrea, eten ezazu, arren, ele korapilatsu hori hitza hartu duena Eiherako Ertotz izan da, eta bere lagunak harrituta utzi ditu, hitz gutxiko gizasemea da eta. Ehuntzi gaixoak entzun ahal baldin badizu eta
|
dagoen bezala
egonik, asko nekatzen ariko da eta denak begira dauzkalarik zera erantsi du: Nik neuk ezin izan dizut ezer ulertu, Maxurre andrea.
|
|
2014
|
|
|
Tinkia da, hitzak, eufemismo baten baliatzeko hautatzen zituzten, eta larriak ez maite. Hauen argazkiei beha
|
egoten
bagagozkie, hitz larriak erraten diren lekuak gutxiago. Ez dut uste morala galtzen zen leku horietan erabiltzen zen euskaraz axola handia zutela.
|
|
|
Gizaki indeterminatu hipermodernoak pertsonak baino ez ditu ikusten, ez beste ezer. Hala eta guztiz ere, ez da ahaztu behar egungo gizaki guztiak ez direla erabat hipermodernoak —eta, hipermodernoen artean ere aniztasuna dela nagusi—, oraindik ere gizaki moderno mordoa
|
egon
baitago.
|
|
|
Goitik beherako beldurra, ordea, ez zait, aski esplikazio iruditzen, konspirazio orokor baten antza zuen jokaera horrek beste osagairen bat behar zuen, agian belaunaldi haien heziketan oinarritua. Ezagutu ditut geroztik beste isiltasun kolektibo batzuk eta horiekin ikasi dut beldurra ez dela beti goitik behera sortzen, beldur horizontalak ere
|
egon
badaudela eta beldur kolektiboek elkar elikatzen dutela, askotan beldurra duenak sortzen duela sentikizun hori aldamenekoengan.
|
|
|
Azken batean, hori da gure aitak transmititu zidana: arrazoi izan eta galdu, hori zen leloa, hor
|
zegoen
zegokidan oreka. Galtze hutsak ez zuen balio, baldin eta arrazoi ez bazenuen.
|
|
2015
|
|
|
Benetako arazoa da, jakina, zeren katiximen tripetan arakatuz gero ikus baitaiteke ez diotela arrazoia ematen Azkueri. Sasoi, euskalki eta itzultzaile desberdinen katiximak konparatzean behin eta berriro agertuko zaizkigu gure Azkue handia eskandalizatu zutenen erako berbak, eta ez, ostera, haren ustez euskaraz
|
egon
badauden ordezko garbiak. Begira itzazu esaterako ondoko hirurak, beste askoren adibide gisa:
|
|
|
Euskarazkoak direa benetan? Niri giglikoarena datorkit burura berriro, eta, bestalde, nire begietarako ia sinestezin bihurtzen du Azkueren esana, alegia,
|
egon
badaudela euskarazko ordezko garbiak.
|
|
|
Nik neuk bigarren aukera hau defendatuko dut. Argitalpen horretan
|
dauden
daudenetan agertzen badira ere, dotrina horren beste bertsio batzuetan grafia zaharrarekin eta Damaso Legazen bideko erraztasunekin ikus ditzakezue" zequenqueria (‘avaricia)"," araguiqueria (‘lujuria)"," asarrequeria (‘ira)"," janedanqueria (‘gula)," naguiqueria (pereza)"," bizcortasuna (diligentzia)", hala ere, Legazen ed... " enbidia"," pazientzia"," tenplanza"," caridadea".
|
|
|
Pasarteak dioskuna batetik eta bestalde Baudelaireren garaia, bi biak mintzo zitzaizkidan norabide berean, alegia, generazio espontaneoaren gaineko kontrobertsia zientifikoa iradokiz. Egia ote, Pasteurek eta orduan garatu zuten eztabaidaren oihartzunak
|
egon
badaudela Baudelaireren honetan. Gako hitz egokiak googleratu, eta atoan pantailaratu zitzaidan erantzuna, frantsesezko jatorrizkoan eta gaztelaniazko bertsioan aldatuko dudana:
|
|
|
" Horrixe begira
|
egoteko
nagok ba! Bidal itzazue ekialdera.
|
|
|
Iparraren iparrean, esana dut, beste hego bat dago. Besteak ez, besteak
|
egon
bazeuden, besteak izan baziren. Horrela frogatuko duen paperik badute.
|
|
|
Denbora behar dute Estatu totalitarioa eraikitzeko.
|
Egon
badaude sacas, baita epaiketa militar gehiago ere, legezko itxurako heriotza zigorrak ezartzen dituzten fartsak. Hiria bere lo kuluxka egiten ari da garaileen berariazko lasaitasunak kulunkaturik.
|
|
|
Untxi bat zakutoan daramazularik etxera itzultzeak bermatzen du familiaren biharamuneko bazkana. Basozainak engainatu behar dira, baina horretarako amarruak ere
|
egon
badaude.
|
|
|
—Haietan
|
egon
dauden morroi errukarri batzuk ezagutu izan ditut.
|
|
|
Huts eginda. Ziur
|
nago
egon zirela. Isildu arren, min minean garaituekin bat egin zutenak.
|
|
|
Noizean behin, zaharren artean, hilkutxa egiten ari zirela. Han, Ilmeneko bazterretan, usaiakoa zen San Nilari debozioa,
|
egonaren
egonez eseririk hil omen zen santua. Izugarriak ziren, inpresionanteak zurezko irudi haiek, eta aski arruntak.
|
|
|
Arrosadiako Eskola jarraitu zion. Bi zentro berri hauexekin, gehi
|
egon
bazeudenak, haur gor mutuentzako Institutu Kanosiarra eta Argaitz jaunaren instituzioa, erdietsi egin zuen" urritasuna daukaten Iruñeko haur guztiak, kasu klinikoak izan ezik, artatuak daudela eraginkortasunez eta maitasunez".
|
|
|
Espainia, Europa edota mundu mailan". Agertu zen, jarraian," enpresa pribatuaren alde, arlo sozialean eguneratua", eta arbuiatzen zituen" boterea eta sosa metatzen dituztenak, etekin propio edota klase onurak eskuratzeko soilik", bai eta" pentsatzen dutenak jendartea ongi
|
dagoela
dagoen moduan, eta ez duela inporta ordena deritzoten horrek baizik". Komunikatua urrendu zuen erranez" sintesi oro arriskugarri da.
|
|
|
Egoera zail hartan, ELArengan prozesuari buruz susmatzen zuten ikuspegi kritikoaz kezkatuta, —" sukaldean" egon ez izanari egozten zioten sindikatuaren arrangura— ELArekin bildu ziren HBren ordezkariak irailaren azken aldera. Aspaldian elkarrekin
|
egon gabe
zeuden, eta horren desenkusarekin hasi zuten bilera HBkoek; ez arduratzeko, erantzun zieten ELAkoek: egon ez bazarete premiarik ikusi ez duzuelako izan da, EAJk eta, beste maila batean, LABek ere ikusi ez duten bezala.
|
|
|
Espetxeen gaiak garrantzia berezia izan zuen irailaren 27an ELAk HBrekin egin zuen bileran, sindikatuak kaleratutako oharrean ikusi daitekeenez; 466 ELAk nabarmendu zuen azkenaldian jendartean eta erakundeetan ere indarra hartzen ari zela espetxe politika aldatzeko aldarria," euskal presoen aldeko mugimendu sozialen lanari esker"; ELAren iritziz" babes sozial eta instituzional anitz horiek espetxe politikak aldarazteko adinako indar metaketan biltzea" lortu behar zen; sindikatuak uste zuen, bestalde, Ortega Lara askatzeak erraztu egingo lukeela indar metaketa hori. Aspalditik elkarrekin
|
egon gabe
zeuden sindikatuak eta alderdi politikoak bileraren balorazio ona egin zuten eta, aurrera begira, elkarren arteko komunikazio zuzena izateko borondatea azaldu zuten, alde batera utzita arestian hedabideen bitartez egindako dei eta kontu eskatzeak.467
|
|
|
Pertsonek sortzen diguten interes eta afinidatatea mundu bat da. Eta gainerakoan, nahiago dut bakoitza bere gaitasunengatik
|
egotea
dagokion funtzioan.
|
|
|
Euskal Herrian, hor daude gure alderdi politikoak,
|
dagoen bezala
dagoela bakoitza, hegemonia lortzeko tirabiran, ‘joko politikoa’ deitzen den botere zeingehiagokan, bakoitzaren helburu idealak guztiz abandonatuta edo, behintzat, momentu hoberako utzirik. Zeren, zer da Alderdi Nazionalistaren ‘independentzia’?
|
|
|
Loreak ikusi aitzineko aurreiritzia garbi plazaratu zuen, eta zinemagintza botere politikoen jolaslekua ere badela erakusten digu esaldiak, nik uste. Zuk diozun borroka leku politikoa
|
egon
badagoela.
|
|
|
Pena da, sistema judizialak bere burua garbitzeko aukera handia galdu duelako. Salbuespenak
|
egon
badaude, baita Nafarroan ere. Inork du zalantzan jarri Maria Paz Benito epaileak dieten auzia n egindako instrukzio zorrotza eta eginahal pertsonala.
|
|
|
" Zenbaitek diote handiena ez dela ederrena, eraginkorrena eta efizienteena. Ni ez nago ziur, baina handitasun ederrak
|
egon
badaude ere, handitasunak berez munstrokeriarantz jotzen du".
|
|
2016
|
|
|
Zein iraultza? Gu oso gustura
|
gaude
gauden bezala.
|
|
|
Irentsiz, gainera, betiko, zeren ur hura ez baitzen ostera lurazalera ateratzen; iturri bezala beharbada bai —La Fontana? —, baina erreka bezala ez. Erreka erretena
|
egon
bazegoen, eta erreten horrek bazuen izenik ere —Riera Blanca—, baina hara inguratutako inor ez zen gogoratzen riera horrek ura izandako azken aldiaz. Nolanahi ere, oso bisitari gutxik izaten zuten putzuraino iristeko borondatea.
|
|
|
Eta gero, ez dakit, bi hilabete inorekin oheratu gabe egotea ere... maitemindurik bazaude eta bestea urruti bizi bada, ez dut esaten. Baina Laura eta Ugarte
|
zeuden bezala
egonda. niri behintzat nahiko normala iruditzen zait Ugarte Nuriarekin hastea. Zeren Nuria ere dibortziatzekotan baitago.
|
|
|
Ez zegoen oker bada, haatik, sen finduaz hausnartua, ezin egiaztaturik geratu zitzaigun, herioa tartean, lagun goiztiarra izan baitzuen. Arbide etxaldekoa, Garazi aldeko Jatsun sortu zen 1937.eko urriaren 31n, eta geure aburuz, arrazoiak badira ere,
|
bagaude
egon, oihartzun handirik gabe igaroko dela 60 urtemuga. Agian, Jeanek berak halaxe nahiago zukeen, baina ziurtasun horretan kontsolatzen gareno, ahanzbide doilorrean labaintzen ari zaigu ospakizun eguna, euskarari opa ohi diogun beste harlauza astuna hilarri eskainiz.
|
|
|
Ijitoen kultura ahozkoa da oro har. Baina ahozkoa den hitzezko artea ere
|
egon
badago. Halere, haien euskaraz eginiko zerbait begiztatzeko aukera izanen bagenu, ezer gutxi konprenituko genuke, batik bat euskara erremaitzelak, beste rom hizkuntza guziek bezala, romaniaren arrasto nabarmenak baititu.
|
|
|
Aixko parlamentuko kontseilaria zen Nicolas Fabri de Peiresc Proventzako humanista ezaguna 1637.ean hil zenean, Urbano VII.a aita santuak berak jakintsuaren omenezko hileta bertso bilduma handia eman zuen argitara Erroman 1638.ean, Monumentum Romanum Nicolao Claudio Fabricio Perescio senator Aquensi doctrinae virtutisque causa. Berrogei hizkuntzatan taxutu Panglossia honen bertsoen artean, egile ezezagun baten euskal bertsoak ere
|
egon
badaude," LElogium cantabricum", bizkaitar batenak diratekeenak:
|
|
|
Orduan plazaratu zuen Akesoloren laguntzarekin batera aipatu IX. kongresuan sermoitegiaren azterketa linguistikoa. Agian, atera litekeen ondoriorik interesgarriena, bizkaiera mota horren sakonkiago ezagutzeko daitezkeenez gain, Markina aldeko eredu literariotik aldenduz, Renteriak egin zigun beste eta berorren eredu berri baten proposamena dugu, nolanahi ere, antzutu zitzaiona erabat, eta ziur
|
gaude
egon, Uriarte Estarta aztertzaile frantxikotar bikotearengan izan zuen lehenbiziko oztopoa ez zatekeela bakarra.
|
|
|
Dasconaguerreren kasuan agitutakoan ez bezalaxe, lan horren jatorrizko aldaera euskaraz taxuturikoa zen, baina Websterrek euskararekin zituen benetako traba eta zailtasun eltzeak bazirela eta ez zirela, eta oroit bedi bere lau seme eta alaba bakarra arront ongi zirela euskaraz mintzo, nahiago izan omen zuen ingelesez agertzea Londreseko Griffith and Farran baitan 1877 urtean Basque legends karrikaratu zen legez. Frantses aldaerak Vinson zenak ekarri zituen, eta espainierazkoak ere
|
egon
bazeuden. Bi urte beranduxeago Zuberoako herri antzerkiak solasgai izan zituen Quelques notes sur lespastorales basques Baionan argitaratu zen idazkian, alabaina bizi eta ikertutako oro hil baino sei urte lehentxeago Chalons sur Saonen karrikaratu Les loisirs d’un etranger au Pays Basque liburuan jaso zuen.
|
|
|
Hirugarren argitalpena 1954.ean ageri zen Zarauzko Itxaropena argitaldariaren eskutik" Kuliska" sortaren 5 eta 6 zenbakiekin. Edizio gehiago
|
egon
badaude, alabaina, guri interesatzen zaiguna aipatu hirugarrena dugu. Marrazkiak Santos Etxeberriak eta aurkezpena aita Onaindiak egina duen horretan gehigarri berezi bat dagerkigu 205 orrialdetik aurrera" Itxas iztegia" izenburupean" euskal idazle askorentzat obari izango dalakotan".
|
|
|
Ibarren ustez egin beharreko literaturaren laginak
|
egon
bazeuden, eta Orixeren Euskaldunak olerkia euskaraz eginiko artelan hoberenetarikoa zuen, eta jarraiki beharreko adibidetzat ere hartzen zuen ziurtasun osoz. Agian, Nikolas Ormaetxea idazle handia gogoan zukeen Ortik eta emendik bildumarako atarikoan honelaxe zioenean:
|
|
|
Esan urtean sorterrira itzuli zen. Labetsen mediku lanak kitorik egiten zizkien herritarrei, eta pentsa bedi bere etxekoan garaiko azken aurrerakuntzak
|
egon
bazeudela, berbarako inguruetan erradioa erabili zuen lehenbizikoetako sendagilea bagenuen Minvielle; halarik ere bere burua bozketan aurkeztu zuenean ez zuen lorpen handirik erdietsi. Zernahi ere Minvielle bazen izan aipatu beharreko beste hainbat ekimenen bultzatzailea:
|
|
|
Bigarren sorta
|
bazegoen
egon, euskara eta gaztelania tartekatuz, Larramendik, eta Mayansek eta Armestok, beren hizkuntz borroka pilotan garbituko bailuten:
|
|
|
Harrigarri samar gerta dakioke bati baino gehiagori euskaraz izkiriaturiko XVII. mendeko zenbait lanen egileak Euskal Herritik kanpokoak izatea, baina
|
egon
bazeuden, eta haien berri zertzeladaren bat ematera gatoz oraingoan. Estebe Materrek frantxikotarrak 1617.ean Bordeleko Petri de la Court delakoaren moldeetan inprimarazi zuen Doctrina christiana bat, 1623.ean," bigarren impresionean debocinozco othoitz eta oracino batçuez berreturic hirur partetan eguina", ber hiriko Iacques Millanges" erregueren imprimatzailerenean" berriz ere ilki zena, lehendabizikotik bigarrenera orrialde kopurua bikoiztu zela.
|
|
|
Han, etzaulki baten gainean jarrita egon nahi luke, itsasertzean bizi arren sekula santan hondartzara joaten ez den emakumeak. Eta, halere, bidaiarik ez duen asteburuetan mila zeregin asmatzen du,
|
egonean
egoten ikasi ez duelako.
|
|
|
Aspalditik ahalegintzen naiz bidegileei eskerrak ematen, jakin badakidalako gure aurrekoen lanari esker
|
gaudela
gauden honetan. Norbaitek aspaldian zuhaitza landatu zuelako egon gintezke gaur itzalean.
|
|
|
Bertan dago Txaro Arteaga, Emakunderen burua, zer eta nor entzun ez dakiela. Han egiten du topo musika irakasleak amarekin eta entzuten du esaten diola berak, gazte zen garaian, zerbait egin izan balu, orain alaba ez
|
legokeela
dagoen atakan. Hor bota zituen lehen malkoak, eztarriko korapiloa lasaitzen zuten tanta garratzak.
|
|
2017
|
|
|
Erantzuna ez da erraza. Orain arteko historia liburuetan ez duzu gauza handirik aurkituko horretaz, eta kontua da zer edo zer
|
egon
badagoela, nork eta Elisee Reclusek berak baitiosku. Hau da, esku artean soil soilik Janpierre Arbelbide misionistaren aipua edukiko bagenu, hain laxoa denez erretorikotzat jo genezake beste barik; baina frantsesezkoa, ostera, konkretua da oso, eta ez du alde horretatik zalantzarako zirrikiturik uzten.
|
|
|
Adurra darizula esnatu, lo egin ondoren. Ez
|
daudenekin
egon osteko itzuleran aurki daitekeen sosegua.
|
|
|
euskaltegietako beteranoek epelak entzun zituzten bere garaian soinu bandak interpretatzeko ere motzegiak zirenengandik. Hika eta zuka nahasten zuten askori esker
|
gaude
gauden tokian.
|
|
2018
|
|
|
Oraindik zaila da halakoak kuantifikatzea. Eraildakoen zerrendan, baita preso
|
egondakoei
dagokien zerrendan ere, adin tartearen, sexuaren, lanbidearen, militantziaren eta erailketa izan zen lekuaren arabera bereizi dira kaltetuak. Iruñean denak judizioz kanpora erail zituztenez, ezin izan dira euren erailketen inguruko zirkunstantziak argitu ez eta hilketaren erantzule zehatzen ingurukoak ere.
|
|
|
Esan bezala, egonkortasun handia topatzen dugu XIX. mendean zehar, familia barreneko osaketan eta talde sozialen arteko ezberdintasunetan. Hala ere,
|
egon
badago aldaketa garrantzitsu bat, gazteen estrategia ekonomikoei lotuta. Zerbitzarien kopurua jaisteko joera nabarmena da mende osoan zehar, eta horrek lotura zuzena dauka lehen aipatutako jokaera industriaurreko batekin:
|
|
|
Jende asko dagoenean, bizitza hartzen du lekuak. Bi pertsona
|
daudenean
dagoen tentsioa desagertzen da. Korronte asko daudelako aldi berean.
|
|
|
Egungo feministek begirada maskulinoek sortutako ereduak direla esaten dute, eta arrazoia izango dute gainera, baina urte haietako emakumeen emantzipazioa ere ikusten da haien filmetan. Zuzendariei leporatzen zaien misoginia bera,
|
egon
balego, Bernardettek irrikatzen zuen emantzipaziorako arrazoirik onena litzateke.
|
|
|
—Ez, elkarrekin joan gaitezke hurrengo batean. Edo, beharbada, behin Martinekin
|
egonda
nago. Ez nekien zure etxetik hain gertu geratzen zenik.
|
|
|
Gelaren beste aldean, lau bat pausora baino ez dagoena mozkor lotik esnatu, eta igel begiak zabalduz jazarriko zaion beldur da. Ilea bustita duela eta burua altxatzera doala iruditu zaio," ni kale gorrian
|
nagoelako
zaude zu hemen", diotsola mingain lodiz.
|
|
|
Nire lagunak, aldiz, natural plantak egiten guztiak, diskrezioan trebatuak, inoiz Añes eta nire arteko mututasunaren inguruan ezer komentatu ez zutenak; galderarik ez, txantxarik ez, zirikarik ez.
|
Egonda
gaude lehenago ere egoera bertsuan: Portuko jaiak, gu biok jende artean, bataren eta bestearen lagunak zelatan.
|
|
|
—Entrenamendua ez da egun batetik bestera dena
|
dagoen
dagoenean uzteko. Gauzak pilatzen direnean urduri jarri gabe aurrera egiteko baizik.
|
|
|
Irakasleen etengabeko trebakuntzan aurrerapausoak emateko aukerak, beraz,
|
egon
badaude, baina eragina izango badute, estrukturalak izan dira. Ezin da irakasleen trebakuntza iraunkorra haien borondate onaren gainean utzi, jakinik, bestela ere, haien lan baldintzak aski gogorrak direla.
|
|
|
Poetek kantatuko zaituzte, harri! Zu izan ez zara, zu,
|
egon
baitzaude zure egoera desiratuko dute zure izan eza, zure gauzatasuna. Nik, aldiz, ez dizut batere inbidiarik lanean bezala aritzen naiz bizigintzan onik irtengo ez dudala jakinik.
|
|
2019
|
|
|
Ilustrisimaren senide ere Usia tratamenduarekin. Jauregia leku ona zen
|
egonean
egoteko, neguan antrazitaz berotzen baitira gela ilunak, eta udan iluntasun hori berori freskoa baita. Lan gutxi eta errenta asko.
|
|
|
Osasuna dela-eta pisua galdu behar baduzu, galdu. Baina bestela,
|
zaude
zaudenean, Venus".
|
|
|
Aurrez, badago beste irtenbide bat. " Konpon al daitezke kirurgiaren hutsak?" Off ahotsak berritu du galdera, eta, dioenez, soluzioak
|
egon
badaude. Telefono bat azaltzen da pantailan.
|
|
|
Bestaldetik,
|
egon
badaude, marxismo bitan banatzen dutenak. Bata, akademikoa, ikasgeletakoa, saloi eta berbarena (unibertsitario, erreflexibo eta intelektual) eta bestea militantea, konprometitua, ekintza eta borrokarena (sindikala, matxinoa, herri mugimenduena...).
|
|
|
Bizitzaren oinarri materialak suntsitu ez ezik (biodibertsitatea eta ekosistema osasuntsuak, batik bat), kapitalak giza bizitzari zentzua ematen dioten esferak nabarmenki murrizten edota txikitzen ditu: harremanak sozial, komunitario eta intimo aberatsak; sorkuntza artistiko edo teoriko libreak eta herri jakintzak; kultur aniztasuna, pertsona eta komunitateen osasuna, eta elkarrekin ikasteko edo
|
egonean
egoteko kalitatezko denbora.
|
|
|
gaurko/ betiko; iturri zaharra/ inoiz agortu ez; baina batez ere harridura markak agintzen du. Badira bukaera bi errepikatuta
|
egon
daudenak: edo zoriona eskaintzen du, edo txalo bat.
|
|
|
Aurkezten ditugun materialetan
|
badaude
egon nahiko zertzelada bertsolaritzari buruz. Hunkigarriagoak dira, gure iritziz," Egutegia 1999" koadernoan aurkituriko oharrok, arrazoi bigatik.
|
|
|
Bertso moldez emana, hamarreko nagusian, errepikak eman dio kanta itxura. Sentimenduen aipamena
|
egon
badago ere, askoz ere indartsuagoa da errefrauen erabilera testu horretan:
|
|
|
" Metodo konparatzailea hizkuntzen historia egiteko metodo bakarra denez gero, hizkuntza bat bakartuta dagoen bitartean historia gabekoa da. XVI. mendeko euskara eta gaur egungoaren artean ezberdintasunak
|
egon
badaude; baina aldaketak ez dira oinarrizkoak; funtsean, hizkuntza oraindik bat bera da. Hortaz, euskara beste hizkuntzaren batekin parekatzeko modurik aurkituko ez balitz, ez legoke haren historia sekula egiteko inolako itxaropenik.
|
|
|
Hizkuntza da herri baten ezaugarri nagusia. Belaunaldiz belaunaldiko hartu emanak, transmisio hauen arrastoak, zein bere mintzairan, gurean ere gordeta
|
daudelakoan
gaude.
|
|
|
a) Erdoziak (BL), Alkazar izena bere horretan harturik, honela dio: Bigarren osagaiak begi bistakoa dirudi, eta lehena alka (bere kabuz sortzen den" olo" a). c) Ene iritziz, bai Erdoziak, bai Carasatorrek, ondorio erabat ezberdinetara iristeko izan bada ere, okerreko abiapuntu beretik jo dute, Alkazar izena
|
dagoen
dagoenean onartzetik, alegia. Bada, hara nondik eta Carasatorreren beraren datu bildumatik ondoriozta daiteke Alkazar, hasieran, Arkazar—Urarkazar bera ere baztertu gabe— izan zena.
|
|
|
Azalpen errazagorik
|
egon
badago, ordea. Dokumentuetan Ibaibe z gain, Ibaide ere dago.
|
|
|
Bada, lan horretan, nahi eta nahi ez gurutzatu behar zuten, paregabeko erreferentzia puntua izango zitzaien Bidezabalgo bidea, baldin eta garaian
|
egon
bazegoen. Kontua da, ez dutela inongo aipurik egiten, nahiko harrigarri bada ere.
|
|
|
ESANAHIA.
|
Egon
badago, izena zubi (h) iri ulertu duena eta, erdaraz," Pueblo depuentes". Horietakoa da Pantxike Kontreras.
|
|
|
Lekukoak
|
egon
badaudela uste dut.
|
|
|
Adibidez, Aizkibel ibarreko erreka nagusiari ibaia esaten diogu, baina, aldian behin, erreka eta, beti ere, izenlagunarekin, Aizkibelgo ibaia, Bakaikuko udalerriko ibar nagusian beste erreka sare eta ibai handiago
|
egon
badagoelako.
|
|
2020
|
|
|
Brazo, zilindro luzexka baten forma duelako tarta mota horrek, baina de gitano, ‘ijitoarena’, zergatik? Ez al dago ideia, mezu arrazista bat horren azpian. Tartari" ijito beltza" deitu izan baliote txokolatezko goxoki batzuei conguito bezala, errazago ikusiko litzateke; baina
|
dagoen
dagoenean ere intentzio arrazista nabarmena da.
|