|
2001
|
|
|
Lorpen teknologiko itzela izan arren, ez du oinarrizko iraultza zientifikorik eragin. Dagoeneko
|
bazegoen
egon oinarrizko ezagutza zientifikorik, eta mikroskopia elektronikoa bezalako tresnen edota metodoen garapenek aipaturiko miniaturizazioa egia bihurtu dute. Nanometro aren eskalan, berriz, kontzeptu berriak dira, eta hauek teknologia berriak eskatuko dituzte.
|
|
|
Ba al da merezi duen intelektualik?
|
Egon
badago, baina intelektualki balio arren moralki herrenak dira. Filologoak ugari dira, baina bigarren kategoriakoak.
|
|
|
Euskarari buruzko historia sozialaren tesi nagusia ezagutzen dugu: historiak justizia egin dio euskarari, eta egun dagokion lekuan
|
dago
egon. Gaztelaniaz esan ohi den bezala, hizkuntzen arteko paperak banatuta daude.
|
|
2002
|
|
|
Irakasleek askotan ezin dute testurik egokiena gomendatu (inposatu) azken hamabost urtean arg itaratu diren liburu guztietatik dozena erdia baino ez dutelako irakurri (Durangon urtero plazaratzen den best sellera salbu). OraindikZe rgatik panpox etaHamase igarrenean aidanezira ku rrarazi egiten diete ikasleei (idazleen amorrurako, hauek ikusten baitute geroko lanak ez direla lehenak bezainbestemugitzen, hobeak izan arren), eta ez dakite berenikasleen kezkak islatzen dituzten liburu askotxo
|
egon
badagoela salgai, eta horietariko batzuk onak direla gainera.
|
|
|
Goazen bigarren adibidearekin, eta koka gaitezen hiri koskor eta erdaldun batean, non euskaldunak kopuruitxu roso samarra osatzeraino ere
|
egon
badauden, baina sakabanatuta; hau da, elkarren arteko harremanik gabe. Bestalde, erdaldunek ez dute euskara berreskuratzeko engaiamendurik adierazten.
|
|
|
Irakasleak eta ikasleak dira unibertsitateerkidegoko ezinbesteko kideak. Ikasle euskaldun nahikorik
|
badago
egon; irakaslerik, ostera, ez. UPV/EHUk bere bigarren normalkuntza plana aurrera eramateko pairatzen dituen gabeziak benetakoak dira.
|
|
|
Sortu dugu Inguma (Euskal Komunitate Zientifikoaren datu basea, www.inguma.com). Horri esker jakin ahal izan dugu azkenurteetan lau mila eta bostehun pertsona baino gehiagok zerbait egin izan dutela euskaraz (hitzaldiak, aldizkari art ikuluak, liburuak eta abar), Inguma datu basean 17.000 erregistrotik gora
|
dago
dagoenekoz. Sortu dugu EuskarazkoSoftwa re Katalogoa, Ikastetxeko Hizkuntza Normal kuntzaproiekturik handienean (Uliba rriprograma) elkarte aholkularia gara, urteko 10 liburu eta Giza eta Gizarte Zientzien aldizkaria (Uz ta ro, www. uzta ro.com) argitaratzen ditugu, urteko bi jardunaldi berezi (glotodidaktika, informat ika, historia eta abar) eta hogeita hamar urte dira (orain Iruñean eta Miarritzen) udako ikastaldiak antolatzen ditugula.
|
|
|
Hori da, hain zuzen ere, Euskal Unibertsitaterantz hurbiltzeko, arestian aipatu heltze lana. Eraketa modu desberdinak har ditzakegu, izan daiteke Ikasgu Nagusian (Ikastolen Elkartea rekin eta AEKrekin batera) Mondragon Unibertsitatearekin lankidetzan jarduteko, izan daiteke unibertsitate desberdinetako sailekin eta irakasleekin gradu ondokoak, masterrak eta 3 zikloko ikastaroak kudeatzeko, eta beste aukera batzuk
|
egon
badaude. Edozelan ere, helburua bat bera da:
|
|
|
Honenbestez, Euskal Herrian baldintza sozio-linguistiko demografikoak
|
egon
badaude Euskal Unibertsitateasortzeko.
|
|
|
Unibertsitateen arteko lankidetza da garrantzitsua, eta desberdinak izatea onuragarria da Euskal Herria rentzat. Edukiz euskal izatea da arazo nagusia, euskal komunitatea zazpi herrialdeetatik at ere
|
badago
egon eta.
|
|
|
Izan ere, ez zegoenho rretarako inolako baliabiderik, ez eta baldintza demolinguistikorik ere. Egun, ordea, bakarrik Euskal Herrianaritzen diren Unibertsitateen artean
|
egon
badago nahiko irakasleria, ikasleria, testugintza eta abar Euskal Unibertsitatearen asmoa dena egikaritzeko. Asko dira espainiar estatuan bertan sortu diren unibertsitate txikiak (hamar mila baino unibertsitario gutxiago biltzen dituztenak:
|
|
|
1. Dudarik gabe, euskaraz arituko den gune unibertsitarioa osatzeko giza baliabideak
|
egon
badaude: gero eta ikasle euskaldun gehiago ailegatzen da unibertsitatera, UPV/EHUn soilik 1.000 irakasle elebidun daude, AZPn ere euskalduntze prozesua aurrera doa...
|
|
|
• Normalkuntzarako bidean argi ilunak
|
egon
badaude eta, beraz, bada zer hobetu ere.
|
|
2003
|
|
|
Nor euskaldundurik ez dagoen lekuan nor euskaldundu behar duzu? Bat batekoari
|
dagokionez
badago, bestalde, zer esanik. " Harrobia" agortze hori ez da, inola ere, azken ordukoa.
|
|
|
Ezinezkoa ere ez da, ordea. Parterik garrantzitsuena (milaka irakasleren gogoa eta adostasun espresua, beren prestakuntza bidean aurrera egiteko)
|
badago
egon. Goi mailako ikastaro eskabideei dagokienez, gogo adostasun hori urterik urte konfirmaturik ageri da.
|
|
|
Liburugintzaren sektorea kezkatuta
|
badago
egongo da motiborik. Gehiago jakiteko salmentaren informazio zehatza genuke.
|
|
|
Bien bitartean gainerako sektoreak lasai, beste aldera begira, arazoa beraiena ere ez bailitzan. Solidaritate falta nagusi dugun fase arriskutsu batean
|
gaudelakoan
nago.
|
|
|
(...) gaixotasunak eta gaixotasunak (larriak eta arinak, edo ez hain larriak)
|
daudela
egon. Era berean, sendabideak ere paliatiboak direla batzuk (oinazea kentzen edo molestia arintzen dutenak, nahiz gaixotasunak bere horretan segi edo okerrera egin), eta amelioratiboak, hobera egitekoak alegia, besteak (gaixotasunari aurrez aurre erantzun eta, asko edo gutxi, osasuna hobetzen dutenak).
|
|
2004
|
|
|
Beraz, gizakiok erakutsi dugu gure elkarrizketaz harago ikertzea merezi duena
|
egon
badagoela, bedi ikerketa sofistikatu, teoriko, zientifiko edo filosofikoaren bitartez, bedi sen onaren bitartez. Lehenbizikoak theo reinhe rtsi agoa behar du —edo bilatzen du—, besteak theorein ahula.
|
|
|
11 Aiestaran filosofo gaztearen Munstro abertzaleak liburua hain zuzen politika eta literatura elkartzen dituen adibide interesgarri bat da, erabat rortyarra espirituan, gehiago baina wittgensteindarra. Poema horietan, beraz, filosofia
|
egon
badago, baina aldez aurretik modu teorikoan haztatua daukalako egileak, ziur nago.
|
|
2005
|
|
|
Balora dezaten, ikus dezaten hori ez dela eskasa, bazterrekoa edo politizatua. Intereseko gauzak
|
badaudela
egon.
|
|
|
Bizitzak aurrera egin ahala, leku bitxienetan ikusten ahal zenuen estralurtar hura, gutxien espero zenuen unean. Nolabait esateko, ez zen eguneroko paisaiaren zati arrunt, baina ederki zenekien nonbait
|
egon
egongo zela. Beti.
|
|
|
Ikusi berri dugunez emakume idazleak
|
egon
badaude eta euskal literaturaren hasieratik gainera (gogoratu Garibaik bildutako eresiak), beraz, zein da ez agertzearen arrazoia. Historialari eta kritikariek baztertu izan dute andreen lana urteetan zehar eta, aipatzekotan, haien generoarekin lotutako ezaugarriei erreparatuz eta hori gutxietsiz egin izan dute.
|
|
|
Euskaltzaletasuna ren, era mugatu batean ulertutakoEuskalgintzaren" diskurtso ofiziala", hein handi batean, se ktore hauen eskuetan
|
dagoelakoan
nago. Bertan aurki genezake monopolizaturik euskararen aldeko diskurtso nagusia, nahiz eta azkenaldian diskurtso ofizialean ñabardura gehiago eta aniztasun handiagoa agertu.
|
|
|
Baina euskara bera sendotu, indartu eta normaldu beharraden denek argi ikusi (eta sentitu?) lukete. Hirigintzan, ingurunearen alorrean... eta beste hainbat arlotan ikuspuntu ezberdinak
|
egon
dauden bezala (nolako politikaja rraitu lurzoruaren inguruan, etxebizitza sozialen inguruko ikuspuntu ezberdinak, zenbait proiekturen balorazio ekologiko ezberdina —AHT, Zabalgarbi... —), euskarareneanere zilegi litzateke ikuspuntu eta sentsibilitate ezberdinak izatea, baina oinarri finko komun batean oinarriturik.
|
|
2006
|
|
|
" Kanpoko" tzat hartzen ditugu hemen etxe nagusia eta jatorrizkoa Euskal Herritik kanpo daukatenak, kanpoan editatu nahiz sukurtsalen bidez berton lanegin. Hauen artean enpresa editorialak eta bestelakoak
|
daude
egon. Gehienak eta inportanteenak, hori bai, espainiar enpresen kide dira.
|
|
|
Berriro ere Goldmannek aipatzen zuen gizarte egitura mentaletik urrundu eta bere kontzientzia beste lagunen kontzientzietatik hornitzen da (Bakthin 1979). Pertsonaia erreal, borrokalari eta boterearekin ados ez
|
dagoenaren aurrean
gaude. Ez da feminismoaren ikuspegitik bere burua emakume bezala eraikitzen duen protagonista bat, ezta ere emakume ideal bat Dultzinea edota Beatriz bezala, edota Salome edota Lilith bat, Euskal Herriko gauean mugitzen den haragizko gazte baten argazki bat baizik.
|
|
|
Joxek bere hitzaldian dioenez," lan hau dexente aurreratua dabil, edo dago. Gaur
|
egon
baitago, geldi asko" (345 or.). Euskarazko kultur hiztegia landu beharraz ohartarazteaz gain, bere eginkizuntzat hartu zuen Jakin Taldeak hori landuz joatearena. Areago, hori zabaltzeko lan didaktikoa egin nahi izan zuen, aldizkariaren nahiz liburuen bitartez.
|
|
|
122436? Jakina
|
egon
badaudela 52 ere irakurriko dituztenak, baina bataz bestekorako berriro etorriko zaigu ondo erdiko zifra hautatzea: 24.
|
|
2007
|
|
|
Euskaldunon estrategia adostu bat ez dut oraindik sumatzen Interneteko kontuan. Ideiak
|
egon
badaude, norabidea marrazteko arkatzik ez da falta... baina komunean jarri eta komunitatea sendotzea falta delakoan nago. Informatikari Euskaldunen Bilkura (IEB07) burutu zen Donostian, inoizko parte hartze onenarekin gainera, Web 2.0 Hemen izenburudun jardunaldian Interneteko aro berria hizpide hartuta.
|
|
|
"[...] gizateria osatzen eta aldi berean desberdintzen dituzten elementuak aurkitu ditzatela, elementu horien aberastasuna eta aniztasuna baloratuz, munduko edozein kulturatan bere giza ondare propioa islatzen ikasiz". ren ustez, ez. Demokrata baten eginkizuna egoera hori
|
dagoen
dagoenean onartzea da. Agian distantzia geografikoa da auzia nahasten ari dena.
|
|
|
Nire ustez, ordea, bereizketa horrek, zerbait egitekotan, bere nazionalismoa ezkutatzea egiten du ondoen:
|
badaude
egon nazio onak (edo gutxienez gaiztoak ez direnak), nazionalismorik gabe asmatuak izan direnak, adibidez Espainia, eta badaude egon nazio ideologikoki ‘eraikiak’, nazionalismoaren ondorioz sortu direnak, adibidez... tira, ez da hain zaila asmatzen. Euskal Herria da arazoa, beraz, ez Espainia.
|
|
|
Nire ustez, ordea, bereizketa horrek, zerbait egitekotan, bere nazionalismoa ezkutatzea egiten du ondoen: badaude egon nazio onak (edo gutxienez gaiztoak ez direnak), nazionalismorik gabe asmatuak izan direnak, adibidez Espainia, eta
|
badaude
egon nazio ideologikoki ‘eraikiak’, nazionalismoaren ondorioz sortu direnak, adibidez... tira, ez da hain zaila asmatzen. Euskal Herria da arazoa, beraz, ez Espainia.
|
|
|
Zergatik? Nire ustez
|
badaude
egon hainbat arrazoi nazioen jatorriari buruzko horrelako teoria bat ez onartzeko. Hasteko, kontrako ebidentzia enpirikoa.
|
|
|
• Derrigortasun data duten lanpostuak %40 dira bakarrik, eta horien erdia soilik
|
dago
dagokien hizkuntza eskakizuna egiaztatu dutenen eskuetan.
|
|
|
euskal emakume idazleak. (Gizasemeok joera dugu gaia baztertzeko, literatura sexuen arabera epaitu behar ez delakoan, eta emakume batzuek erantzun ohi dute ez ikusiarena egitea
|
egon
dagoen diskriminazio egoera iraunarazteko bidea besterik ez dela; behingoz bada ere, neure iritzia emango dut beraz, mutur sartzetzat hartuko ez zaidan esperantzan.)
|
|
|
29 Berria k argitaratuko albistea izan da hemen
|
dagoen
dagoenean jaso dudana().
|
|
|
Beste euskal herritar batzuek, ordea, beste asmo batzuk dituzte (Espainiari edo Frantziari lotuta jarraitzea federalismoaren ereduari jarraituz edota autonomismoaren ereduaz baliaturik, Europan zuzenean txertatzea, kosubiranotasunaren eredua aztertzea...). Hau da, euskal herritarren artean euskaldun izateko proiektu politiko ezberdinak
|
egon
badaude, baina denek izan behar dituzte aukera berdinak Euskal Herriarentzako egoki deritzoten egitura juridiko politikoa defendatzeko, hots, Euskal Herria Frantzia eta Espainiaren barruan jarraitzeko eredutik hasita, estatu independente bihurtzeraino egon daitezkeen eredu juridiko politiko guztiak defendatzeko aukera. Araubide demokratikoak denei eskaini behar dizkie bideak, tresnak... norberak bere asmoak bide demokratikoetatik gauza ditzan.
|
|
2008
|
|
|
Liburua liburu, aldizkariko irakurlearekin zorrak kitatu gabe
|
nagoelakoan
nago. Nik uste irakurleak eskertuko duela liburuak zabalago landutakoa hona aldatzen badut modu laburrean, oso laburrean.
|
|
|
Intelektual substantiboa, ordea, XIX. mende amaieran sortu zen, ez lehenago. Eta kontzeptualki ere, Zolaren artikuluak edo Isaiasen profeziak ez ziren gauza bera, nahiz parekotasun batzuk
|
egon
badauden. Hola bada, aurrekariak aurrekari gisa utziz, intelektualak Dreyfus aferaren inguruan sortu zirela kontsideratuko da.
|
|
|
Energiaren paradigma berri baten hastapenean
|
gaudela
nago, gure ohiturak eta sozietate kontzeptua aldaraziko dituen aro berri baten aitzinean. Higikortasun etengabean, eta sarritan neurririk gabekoan, oinarritutako sozietateak urteak mugatuak ditu.
|
|
|
Behin behinekoa, hauskorra eta aldakorra den identitate baten berri ematen dutenak, subjektuarteko solasean eraikiz eta deseraikiz doan identitate baten berri ematen dutenak. Baina, identitate gatazkatsu hori garatzeko,
|
egon
badago beste geruza garrantzitsu bat, afektuarena eta senitartekoena. Senitartekoak eta lagun minak nobelaren hasieratik agertzen zaizkio narratzaileari.
|
|
|
Nola, bestela, egia bihurtu ikaslearen ikasketa eta garapen prozesuaren banan banako jarraipena egitea?; nola azken azterketatik haratago doan ebaluazio jarraikia bideratzea eta ikaslearen motibazioan eraginez berarengan jakin mina sortaraztea? Berba polit hutsetan gera ez daitezen, askotxo aldatu beharrean
|
gaudelakoan
nago. Eta, egia esan, irakaskuntzan (unibertsitate aurrekoan, batik bat) ezagutzea egokitu zaizkidan hezkuntza erreformen harira leporatutako eskarmentuak esaten didanez, hortik etorri dira, neurri handi batean behintzat, munduko intentzio onenez eta koherentzia osoz ezarritako erreforma horien porrotak.
|
|
2009
|
|
|
INEren kasuan ez dakit non dagokeen hutsa, baina hutsa
|
egon
badago, non ez badakit ere. Ez dut uste iturburuan dagoenik, hau da, editorearengan.
|
|
|
Nago, ordea, mezulariak ez ote duen errurik, inertziarena (eta hainbatetan profesionaltasun eskasarena) besterik. Iturburuan
|
dago
egon nahas mahasa. Datu emaile batetik bestera ez pentsa, gero, hiruzpalau tituluren aldea dagoenik!
|
|
|
Profesionalen artean ere desorientazio handia dago. Kalekoa baino informatuago
|
egon
badaude, kezkatuago ere bai, urduri, baina GPSrik gabe, noraezean. Eta ez omen dago bide orririk sektorean.
|
|
|
auzia neurri egokitik atera dela eta egiazko pandemia arriskua esaten zaigunetik urrun dagoela. Iruditzen zait interes ekonomikoak
|
egon
badaudela, gaiak komunikabideetan tokia izan dezan, arrisku sentsazioa zabal dadin eta bultza dadin gizarteak eska ditzala neurriak hartzea. Konpainia farmazeutiko batzuei histeria egoerak komeni zaizkie beren botikak saltzeko giro egokia sor dadin.
|
|
|
Ergo, beharbada, hizkuntza guztietan eta kosmobisio guztietan ez dago pentsatzera bultzatzen duen bizi larritasunik... Ergo hizkuntza guztietan beharbada ez
|
dago
egoterik... Ergo hiztun batzuk agian ez dira existitzen...
|
|
|
Bajatozak!". Nire aitaren tailerrean mutil gazte bat zegoen, Zornotzakoa, eta umezaroan Ingalaterran
|
egonda
zegoenez, ingelesez zekien. Bera izan zen lehenengo interpretea.
|
|
|
Horretan dihardugu geroztik. Baina Egunkariaren alde
|
egotea
dagokigu oraindik. Gurean, urteak hasi eta amaitu Audientzia Nazionalean egiten dira.
|
|
|
Bistan da, beraz, euskal literaturan, adierazi nahi denaren kontra, eztabaidak
|
egon
badaudela, eta hori, nire ustetan, gure osasunaren seinale ere badela.
|
|
2010
|
|
|
Zeintzuk dira arrazoiak? Arrazoi ideologikoak
|
egon
badaude, beste sistema batzuk baliatuta, Firefox bereziki, Microsoften nagusigoaren aurka egiten dutenenak, baina hori ez litzateke nahikoa izango gertatzen ari dena esplikatzeko. Arrazoi teknologikoak ere badaude.
|
|
|
Interneten arriskuak
|
egon
badaude; hori dela-eta, batzuek umeak babestu nahi dituzte, nahiz eta babes horiek umeari mugak ezarri Interneten sartzeko orduan. Babesaren eta mugen arteko orekari eustea gomendio politikoen xedea da.
|
|
|
Era berean, lan munduari loturiko integrazioa aipatzen da batzuetan. Integrazioaren egiturazko aldeaz ari gara, orduan; hots, gizarte egituran txertatuta
|
egoteari
dagozkionak. Horrez gain, integrazioak badu, noski, bai dimentsio kulturala (harrera gizarteko hizkuntza edo hizkuntzak ezagutzea, adibidez) edota politikoa ere (etorkinak gizartearen bizitza politikoan parte hartzea, esaterako).
|
|
|
|
Egon
bazegoen arazo zaharrari eta egiteko berriei begira egindako idazlantxoa zen hura, ondoko historialari kritikoek gogoratu izan dutena.
|
|
|
Joxe Azurmendik esan izan du artikulu hori, beharbada edukiagatik beste mundukoa ez bada ere, zirkunstantziengatik euskararen gerraondoko norabidean erabakigarria gertatu zela. Batetik, belaunaldi zaharra jarraipenik gabe gelditu zelako, eta bestetik, belaunaldi berria batasunera eta normalizazio bidean martxan jarri zelako, une hartan
|
egon
bazeuden eskakizun sozio-kulturalek berariazko indarra eman ziotela artikuluari. Azkenean, gerraosteko belaunaldiak zuri eta Jakini jarraitu zizuetela.
|
|
2011
|
|
|
Bestela esan, euskarazko liburu digitala hasieran dago, zein bide hartuko duen etorkizunean trinkotzen denean jakingo dugu; horregatik, goizegi delakoan azterketa arin bat askitzat eman dut oraingoan. Jakin badakigu gehiago sakontzea
|
badagoela
egon. Esaterako, testu bera zenbat formatutan agertu den; edo zenbat den paperekoa jatorrian eta zenbat espresuki formatu horretarako sortua; literatur generoetan ere sakondu liteke.
|
|
|
Gatazka da guztia estaltzen duen itzala, gauza ororen gainetik eta azpitik dagoena, paisaiaren partea balitz bezala, fatalitateak inposatu duen atabismoa, min etengabea ematen duen gaitz kronikoa eta, patuarekin gertatu bezala, ez da epaitzen:
|
egon
badago, haatik, kito. Xabier Etxaniz Rojok zioen bezala," beti lekuko gisa aritzen naiz, inor epaitu gabe".
|
|
2012
|
|
|
Donostiako Zinemaldiaren zuzendariak horri buruz adierazitako desenkusak ez dira sinesgarriak izan. Ondo asko ezagutzen baitugu dokumentalaren egileen kalitatea (Zinemaldiaren aurreko beste ekitaldietan parte hartu dutenak...), baita zineman egun eta hemen preso politikoak
|
egon
badaudela azaltzearen beharra.
|
|
2013
|
|
|
Orain arte azaldu dugunagatik, ETB azken hamarkadetan gidatu duen eredu duala modu kritikoan baloratzeko nahikoa osagai
|
dagoelakoan
gaude. Oraintsuko egoerak ere hausnarketa sakona eskatzen duela inork gutxik jarriko du zalantzan.
|
|
|
Gaztelerazko kanalak euskaldunetatik haratagoko ikusleak erakartzen lortzen duen kuota apal hori, bestalde, ETB1ek lortzen duenarekin alderatu daiteke, azken horrek %21 lortzen baitu. Bien artean aldea
|
egon
badago, baina ez agian pentsa litekeen bezain handia. Euskarazko kanalak erdaldun elebakarrak erakartzea, bestalde, esanguratsua da, eta telebista kanalaren hizkuntza nagusia erabat determinantea ez dela erakusten du.
|
|
|
Garrantzitsua da, eskola curriculumean gertatzen den bezala, kontakizuna —irakur diskurtso akademikoa— nola eman, nola azaldu; garrantzitsuagoa, agian, zer esan, zer azaldu. Fikziozko eta ez fikziozko muga literario horretan sasi asko
|
dagoelakoan
nago. Nire gogoeta horien errudun, berriro esan, Txillar da, muga ilun horretan bera ibili izan baita, noiz prosa literarioan noiz akademikoan.
|
|
|
Hipotesi hori justifikatzeko zenbait urrats eman behar dira (183 or.). Batetik, hizkuntz aniztasuna, modu interesgarri batean,
|
egon
badagoela erakutsi behar du. Bigarrenik, erakutsi behar du badagoela korrelazio bat pentsamendu aniztasunaren eta hizkuntz aniztasunaren artekoa.
|
|
|
Adibide batzuk ematen ditu. Zalantzarik gabe alde horiek
|
egon
badaude. Gainera, erakusten digu berezitasun linguistiko horiek nola eragiten duten, ustez, koloreen hautematean edo koloreak bereizteko eta alderatzeko trebetasunean.
|
|
|
Jarrerak, berezko ikerketa gai izan ez ezik, zeharkako lerroa ere badira ikerketa soziolinguistikoetan. Konstruktibistek aipatzen duten moduan, errealitate fisikorik
|
egon
badago, baina gizakiak atzeman dezakeen errealitate bakarra barneratutakoa da, eta, beraz, errealitate fisikoari buruz barneratu dugun pertzepzioa da. Barneratutako pertzepzio horrek ez du ezinbestean errealitate fisikoarekin bat etorri behar.
|
|
|
Mikel Zalbidek argi frogatu zuen moduan, diglosia kontzeptuaren kasuan gauza bera gertatzen da. Baina diglosiaren kasuan bezala, banaketaren atzean eztabaida aski pisuzkoagoa
|
egon
badago. Jarrerak ikertzen direnean, bereziki soziolinguistikaren kasuan, askotan errealitatean eragiteko egiten da.
|
|
2014
|
|
|
Baiezkoan nengoela esan nion, baina arazo bat nuela. Ni etxe horretan aurretik
|
egona
nengoenez, Garaikoetxearekin hitz egin nahi nuela, ea zer iruditzen zitzaion galdetzeko. Iruñera joan nintzen, eta ez zidan arazorik jarri.
|
|
|
Gure aitak eta amak bazekiten erdaraz, aita seminarioan
|
egonda
zegoen eta. Kultura maila bat zuten gutxietakoak ziren.
|
|
|
Euskarazko iragarleak askotarikoak izan ziren, eta jarduera ekonomiko ugaritatik zetozen.
|
Egon
bazeuden, noski, baserritarrei zuzendutako produktuak iragartzen zituztenak7, baina, oro har, esan genezake iragarle gehienak bestelako sektoreetatik zetozela. Nabarmentzekoak dira banku, aurrezki kutxa eta aseguruen sektorea8, elikagaiak banatzen zituzten enpresak9, kontsumo ondasunen industriak10, bestelako zerbitzuak11 eta kulturari lotutakoak12.
|
|
2015
|
|
|
Argi
|
dago
badagoela komunitate bat irakasleen artean, euskaldunak garen irakasleen artean, gure artean identifikatu garenak eta jarduera euskaraz egiten dugunak[...] Euskal Herrian nik uste dut leku askotan gertatzen dela hori, sektore askotan gertatzen da, zure komunitatea identifikatzen duzula (2 belaunaldia. Gizonezkoa, 30 urte, Osasun Zientziak, baditu argitalpenak euskaraz).
|
|
|
‘elebitasunik gabeko diglosia’ delakoaren bidez, kontzeptua nahasgarria bada ere. Izan ere, elebitasuna
|
egon
badago, bi hizkuntzak jakin gabe ezin baita funtzioen arabera batean edo bestean aritu. Euskal Herrian, diglosia hizkuntza ordezkapenerako bidean pitzatzen hasi zen.
|
|
2016
|
|
|
Erabaki horiek batere bortxa eta hertsapenik gabeko egoeran hartuko dira, arau eta prozedura legalak jarraituz, eta metodo demokratikoak eta hiritarren eskubide eta askatasunak errespetatuz. Prozedura legal horiek une bakoitzean indarrean
|
daudenei
dagozkiela ulertzen dugu, etorkizunean alda daitezkeelarik, herri borondatearentzako muga izan ez daitezen, horren gauzatzearen bermea baizik".]
|
|
|
Galdera hau aurrekoa baino aldrebesagoa baina, ezbairik gabe, interesgarriagoa ere bada. Erabakitze eskubidea ukatuta ere, ez dago zalantzarik haren balizko subjektuan nolabaiteko adostasuna
|
egon
badagoela, ikus eta entzun bestela Espainiaren batasuna aldarrikatzen duten botere faktiko guztien oldarraldia. Sarreran esan bezala, ez dut zalantzarik erabakitze eskubidea zer den, berori egikaritu nahi duen kolektiboak, kasu honetan, lurraldeko biztanleek, hau da, Euskal Herriak erabakitzen duela.
|
|
2017
|
|
|
Pentsamendu anitzen elkarketak gatazka sortu ohi du, ordea, botere harremanik gabeko aniztasunean bizitzen ikasi ez dugulako oraindik; eta batzuek eta besteek duten zilegitasuna desberdina izatea dakar horrek, publikoan ukatu beharreko nazio ikuspegiak
|
egon
badaudela ikusteraino.
|
|
|
Zuzentasun politikoak eramaten gaitu estaltzera izatez
|
egon
badagoen ideologia. Eta horrexegatik iruditzen zitzaion errore bat Hazte Ofr autobus transfobikoa debekatu nahi izatea:
|
|
|
Irriñoa ala barre izoztua, akaso, keinutxo maltzurra edo gozoa, maiz. Ez dugu agian guztiok barre egingo bineta berberekin, baina
|
egon
badaude banderizoak ez diren binetak, irria partekatzeko gonbita luzatzen digutenak.22 Horiexek dira bizikidetza eraikitzeko baliotsuenak, bestearen lekuan kokatzeko aukera ematen digutelako, bestearen begietatik mundua ikusteko parada. Irria partekatzea baino lokarri sendoagorik ez baitago.
|
|
|
Hizkuntz hegemonia eta derrigorrezko elebakartasuna galegotik eta feminismotik eta, batez ere, nire hizkuntzak eskaintzen didan potentzial subertsibotik aztertzen hasteko, lehenik eta behin, nire burua kokatu behar dut; izan ere, kokatzea funtsezkoa da posizio hegemonikoetatik askatzeko. Denok dugu posizio bat, eta posizio hori esplizitatzen denean soilik lagun gaitzake aliantzak sortzen, Chandra Talpade Mohanty teorialariak erakusten digun bezala.6 Falozentrismoarekin, zuri edo heterosexual izatearekin gertatzen den bezala, ‘beste’ gisa izendatutako posizioetan
|
daudenak
daude soilik behartuta une bakoitzean ‘norenak diren’ adieraztera. Nik aurkakoa defendatzen dut:
|
|
|
Nabaritzen da inposaketa hori. Badakit arrazoiak
|
egon
badaudela hori egiteko, baina esan nahi dudana da gure familian naturaltasunarekin egiten zela hori. Gurasoak hor zeudenez, horixe zela gure hizkuntza.
|
|
2018
|
|
|
Nahiz eta, sinets iezadazue, halakorik
|
egon
badagoen: duela gutxi izan nuen halako antzerkia ikusteko aukera:
|
|
|
Komunikabideetan eta kultur industrian eragiteko modurik, ordea,
|
egon
badago. Oro har, bistan da komunikazio eta kultur industria sendoak izatea dela gakoa.
|
|
|
beste teatro bat posible da... aspalditik, ordea. Alegia,
|
egon
badago beste teatro bat, dagoeneko posiblea den beste euskal teatro bat, beste euskarazko teatro bat. Bada beste teatro bat, eta agian posible behar lukeena beste zerbait da:
|
|
|
Bada beste teatro bat, eta agian posible behar lukeena beste zerbait da:
|
egon
badagoen teatro posible horren ikusgarritasuna. Egon badagoen teatro posible hori posible izaten jarraitzeko posibilitatea.
|
|
|
egon badagoen teatro posible horren ikusgarritasuna.
|
Egon
badagoen teatro posible hori posible izaten jarraitzeko posibilitatea.
|
|
|
Neuro hezkuntzaren sarbidean neuromitoek (diskurtso zientifisten gaineko interpretazio ulerkera okerrak) izan duten eragina aipatu behar da lehenik, eta, ondoren, zenbait neurozientzialarik egin nahi duten erabilera (aplikazionismoa) ulertzeko moduan atzemandako logiken okerra: batetik, neurozientzialarien argudiatze logikaren akatsak edo hutsak
|
egon
badaude, eta, bestetik, aplikazionismo hori eusten eta zilegitzen ari den mundukera logika alde bakarrekoa dela erakutsi du, ideologia jakinaren, esan dugunez, eredu neoliberalaren atxikimenduaren mesederako. Haatik, beharrezkoa egiten da galdekatzea neuro hezkuntzaren sarbide baldintzetan dauden ezaugarri kulturalak eta sozialak, jakiteko, hain zuzen, ea bidezkoa den garunaren nagusigoan oinarritutako" subjektu neuralaren" 7 ulerkera murriztailea.
|
|
2020
|
|
|
Muga berriek, dudarik gabe, berekin lekarzkete bestelako erronka, oztopo eta jomugak. Balizko/ etorkizuneko muga horien kokalekuaren inguruan eztabaidak
|
egon
badaude. Irizpideak, baina, ez dira egundaino ez finkoak ez eta zehatzak ere.
|
|
|
Horregatik, hainbat autorek esan du altruismoaren gaineko mesfidantza teorikoa gaizki justifika daitekeen zinismoz kutsaturik dagoela (Lewens 2015), 3 eta Azurmendik ere mesfidantzaz ikusten du joera teoriko hori. Altruismoa
|
egon
badagoenez, eboluzioaren teorian galdera da nola eboluzionatu duen, zer prozesuk azal dezakeen. Batzuen ustez, talde hautespenean dago azalpena:
|
|
|
Euskalgintzak pista bat ematen digu horretaz. Masa
|
egon
badago, baina masa hark herria (dela euskal herria, dela euskara, dela...) sor dezan, jendea aktibatu beharra dago. Antza denez, era jakin batez egin behar da, praxi (eraldatzaile) aren bidez afektu eta jardun koordinatuetara bideratuz, hain zuzen.
|
|
|
Euskal autogobernua erreformatzeko beharra garrantzi handiko bi arrisku sakonen itzalpean dago: lehenik eta behin, Espainiako Estatuaren arkitektura konstituzionalak bizi duen krisi sistemikoak sortzen duen arriskua, autonomiak herrestan eramango dituen mugimendu erregresiboa eragiten ari dena (Espainiako Gobernuan
|
dagoena
dagoela); bigarrenik, globalizazio eredu horren ondorioek eta demokrazia liberalaren krisiak eragindako arriskua, espazio nazionalen eraikuntza eta garapena baldintzatzen ari dena. Euskal Herriaren etorkizuna ezin joka genezake karta bakar horretara.
|
|
|
Azurmendik behin eta berriz salatu duen sinplekeriaren, dogmatismoaren eta akritikotasunaren ondorioz, zenbait alorretan elefante hori hazi egin da. Zenbaiten kasuan abantailakeria politikoa ere
|
egon
badago. Beste zenbaitetan, nagikeria intelektual hutsa da.
|
|
|
|
Egonean
egonez gero, ezker eskuin aurrea hartuko digutelakoan.
|
|
|
TaupaDA! lema hartuko du ezohiko edizioak, eta zaila da bihotz sendo osasuntsu bat taupaka irudikatzea gauzak
|
dauden bezala
egonda. Ikusgarritasuna horren garesti duen kultura batentzat ez da inongo huskeria halako espazio bat galtzea.
|
|
2021
|
|
|
Hori begiratu, eta erabakitzen genuen ze eskoletan komeni zitzaigun eredua egotea, edo eredua eredua baliagarria zitzaigun gero eredua eskatzeko, zubi moduko bat zen. Nik gero ikastetxe batean ereduaren edo ereduaren eskaria
|
egon
bazegoela esanez idazten nuen txosten bat, gurasoek hori nahi zutela adieraziz, eta administraziora bidaltzen nuen, ikastetxe horretan eredua martxan ipini behar zela esateko. Horrela hasi ginen, eskatuz eta eskatuz.
|
|
|
Administrazioari ere hori eskatzen nion nik txostenekin: eskaria
|
egon
bazegoela demostratzen nuen, eta, ondorioz, administrazioak eskari hori bete behar zuela defendatzen nuen. Gainera, eskolaz kanpoko aktibitateek ere euskaraz luketela esaten nuen:
|
|
|
" Administrazioak kontra egiten zigun, ez zuzenean. Nik eskaria
|
egon
bazegoela erakusten zuten txostenak idatzi eta idatzi egiten nituen, baina baliabiderik ez zegoela erantzuten zidaten, behin eta berriro"
|
|
|
Administrazioak kontra egiten zigun, ez zuzenean. Nik eskaria
|
egon
bazegoela erakusten zuten txostenak idatzi eta idatzi egiten nituen, baina baliabiderik ez zegoela erantzuten zidaten, behin eta berriro. Ikastetxeetako zuzendariek eta batez ere ikuskariek traba handiak jartzen zizkiguten.
|
|
|
Mugatuak izan arren, esperientzia horiek agerian uzten dute pertsona horien artean
|
badaudela
egon hurbileko konpromiso politikorako aurretiko jarrera batzuk, batez ere horiei eragiten dieten gaietan; eta, beraz, gaur egun nahiko aparte dauden gazte batzuk etorkizuneko aktibo izan daitezkeela, bereziki baldintza politikoak eredu inklusiboagoetara eta parte hartzaileagoetara aldatzen badira edo aldaketa itxaropenak sortzen dituzten protesta ziklo politikoak irekitzen badira....
|
|
|
Izan ere, gaztelerara jauzi egiterakoan, euskal idazleak espainiartu egiten dituzte. Salbuespenak
|
egon
badaude, jakina. Emakumeek idatzitako literaturari bultzada handia ematen ari zaion Consonnik gaztelerara itzulita argitaratu dituen euskal idazleen euskalduntasuna azpimarratu egiten du, Espainiako literatur sistemak erabili ohi duen periferien diskurtsoan erori gabe.
|
|
2022
|
|
|
Bada zerbait, izan ere, unibertsal gisa aurkeztu zaigun gizonezkoen filosofiak komunitate erdia isiltasunera kondenatu baitu. Emakume filosofoak
|
egon
egon dira, eta egon badaude, kostata, baina badaude. Zergatik ezkutuan utzi?
|
|
|
Bada zerbait, izan ere, unibertsal gisa aurkeztu zaigun gizonezkoen filosofiak komunitate erdia isiltasunera kondenatu baitu. Emakume filosofoak egon egon dira, eta
|
egon
badaude, kostata, baina badaude. Zergatik ezkutuan utzi?
|
|
|
Agian, zerrenda bat egiten hasiko bagina, topa genitzake sistema bat bere horretan izendatzeko ezinbesteko elementuak:
|
egon
badago arreta eredu bat, egon badago gobernantza eredu bat eta baita zerbitzu eta diru-laguntza katalogo eta zorro bat ere. Hori eztabaidaezina da.
|