|
2007
|
|
|
Gertatutakoa ikusi zutenean, zientzialariek pentsatu zuten espazio ontziak bildu zuen informazio guztia galdu zela, baina aztertzen hasi eta ikusi zuten informazioa egon bazegoela; ez zela galdu, alegia. Hori
|
bai
, hasieran espero zuten baino askoz denbora gehiago behar izan dute informazio hori espazio ontziaren pusketetatik ateratzeko: hasieran uste zuten urtebetean emaitzak argitaratzeko moduan egongo zirela, eta hiru urte pasatu dira argitaratzen hasi diren arte.
|
|
|
Hala da,
|
bai
. Esaterako, galaxien nukleo zentralak uhin luzera optikoan behatzen baditugu, hamaika puntuz osatutako multzoa besterik ez da bereizten.
|
|
|
Aurpegi bat ezagutzea, adibidez. Zaila
|
bai
, baina ez ezinezkoa; ordenagailuak garun baten antzera egiten badu lan, gauzak aldatu egiten dira.
|
|
|
Hain zuzen ere, informatikariek neurona sare deitzen diete modu horretan funtzionatzen duten programa informatikoei, eta adimen artifizialaren arloan sailkatzen dituzte. Neurona sareak ez dira adimen artifiziala sortzeko modu bakarra, baina
|
bai
garrantzitsuenetako bat.
|
|
|
Aurpegiak ezagutzea lan abstraktua eta zaila da,
|
bai
ordenagailuarentzat, bai eta garun biologikoarentzat ere. G. Roa
|
|
|
Aurpegiak ezagutzea lan abstraktua eta zaila da, bai ordenagailuarentzat,
|
bai
eta garun biologikoarentzat ere. G. Roa
|
|
|
Proteinen datu kristalografikoak aztertzeko programa asko, adibidez, neurona sareak dira. Ingeniaritza kimikoan erabiltzen diren sistema konplexuak kontrolatzen dituzten programa asko ere
|
bai
; oro har, industriako kontrol sistema informatizatu asko.
|
|
|
Meteorologian eta klimatologian, adibidez, epe motzeko eta luzeko iragarpenak egiteko, hurrenez hurren. Ekonomian, inbertsio munduan ere
|
bai
. Jokoetako iragarpenetan berdin, xakean jokatzen duten programetan adibidez.
|
|
|
|
Bai
itxura ona!
|
|
|
Landareek berez ekoizten dituzte fruituak,
|
bai
, baina ez guretzat, gizakiontzat. Landare askoren bizi zikloaren zati bat dira fruituak, ugaltzeko beharrezko bitartekariak, hain zuzen, landarearen haziak izaten baitituzte.
|
|
|
Hala da,
|
bai
. Urreak ez du ezaugarri magnetikorik.
|
|
|
|
Bai
, zorte handia izan nuen, orduan hasi baitziren geologoak espedizioetan parte hartzen. Izan ere, itsas hondoan ikerketa geologikoak egiteko behar genituen tresnak egin zituzten:
|
|
|
Hala ere, hurrengo urtean hara itzuli ginen, Rise espedizioan, eta orduan
|
bai
, lehen aldiz, ekosistema hidrotermalak ikusteko pribilegioa izan nuen. 1979ko apirilaren 21ean izan zen, eta ez dut sekula ahaztuko.
|
|
|
|
Bai
, hainbat eta hainbat urperatze egin ditut, baina beti gorde izan dut leku bat lehorrean: Omango ofiolita.
|
|
|
718281.. Hasi
|
bai
, hasiko ginateke hamartarrak jartzen, baina bukatu. Ez genuke sekula bukatuko.
|
|
|
Bizidunen populazioak ere
|
bai
(edozein bizidunenak, bai bakterioenak, bai landareenak eta bai animalienak); hazteko mugarik ez duten bitartean, zenbakiaren menpe hazten dira. Beste adibide asko daude zenbakiaren menpeko hazkunde esponentziala dutenak, maldan behera doan elur pilota baten hazkundetik hasi eta bankuek ematen, edo, batez ere, kobratzen dituzten interesetaraino.
|
|
|
Bizidunen populazioak ere bai (edozein bizidunenak,
|
bai
bakterioenak, bai landareenak eta bai animalienak); hazteko mugarik ez duten bitartean, zenbakiaren menpe hazten dira. Beste adibide asko daude zenbakiaren menpeko hazkunde esponentziala dutenak, maldan behera doan elur pilota baten hazkundetik hasi eta bankuek ematen, edo, batez ere, kobratzen dituzten interesetaraino.
|
|
|
Bizidunen populazioak ere bai (edozein bizidunenak, bai bakterioenak,
|
bai
landareenak eta bai animalienak); hazteko mugarik ez duten bitartean, zenbakiaren menpe hazten dira. Beste adibide asko daude zenbakiaren menpeko hazkunde esponentziala dutenak, maldan behera doan elur pilota baten hazkundetik hasi eta bankuek ematen, edo, batez ere, kobratzen dituzten interesetaraino.
|
|
|
Bizidunen populazioak ere bai (edozein bizidunenak, bai bakterioenak, bai landareenak eta
|
bai
animalienak); hazteko mugarik ez duten bitartean, zenbakiaren menpe hazten dira. Beste adibide asko daude zenbakiaren menpeko hazkunde esponentziala dutenak, maldan behera doan elur pilota baten hazkundetik hasi eta bankuek ematen, edo, batez ere, kobratzen dituzten interesetaraino.
|
|
|
Ez da, ez, edozein zenbaki zenbakia. Inguratzen gaituen munduan uste baino gehiagotan ageri da;
|
bai
, behintzat, hildakoetan, konposatu erradioaktiboetan, bizidunen populazioetan, elur pilotetan, linea elektrikoetan, zubi esekietan... eta baita bankuan dugun diruan ere! Nahiz eta askotan ez garen konturatzen, bilatuz gero, uste baino gehiagotan aurkituko genuke zenbakia.
|
|
|
Izan ere, askotan, alerta sistemak elikatzen dituzten behaketa plataformak berberak izaten dira: lotutako buiak eta mareografoak erabiltzen dira,
|
bai
klima behatzeko sistemetan eta bai tsunamiak behatzekoetan.
|
|
|
Izan ere, askotan, alerta sistemak elikatzen dituzten behaketa plataformak berberak izaten dira: lotutako buiak eta mareografoak erabiltzen dira, bai klima behatzeko sistemetan eta
|
bai
tsunamiak behatzekoetan.
|
|
|
Erraztasun bera dute itsasoaren edo lurraren gainetik hegan egiteko. Hori
|
bai
, nekatu eta atseden hartzeko beharra baldin badute, konponbideak ez dira berdinak lehorrean eta itsasoan. Lehorrean bai, ia edozein lekutan lurreratu daitezke, baina itsasoan ezin dute horrelakorik egin.
|
|
|
Hori bai, nekatu eta atseden hartzeko beharra baldin badute, konponbideak ez dira berdinak lehorrean eta itsasoan. Lehorrean
|
bai
, ia edozein lekutan lurreratu daitezke, baina itsasoan ezin dute horrelakorik egin. Aurkitzen dituzten irlatxoetan edota itsasontzietan pausatzen dira bidaiari eusteko indarrik ez dutenean.
|
|
|
Badirudi hegan egiteko gaitasuna behin bakarrik agertu zela hegaztien eboluzioan. Lehenengo hegaztiek lumaz estalita zuten gorputza,
|
bai
, baina gorputzaren tenperatura mantentzeko; dirudienez, luma haiez baliatuta hasi ziren hegan. Antza denez, hegan egiten hastea onuragarria zen hegaztientzat, harraparietatik ihes egiteko eta harrapakinak errazago harrapatzeko.
|
|
|
M. V.: Hala da,
|
bai
, emakumeen obuluak erabili behar ez izateko beste bide askotatik saiatzen ari dira ikertzaileak. Uztailean atera diren lan batzuk aipatu nahiko nituzke.
|
|
|
I. A.:
|
Bai
, azken finean emakumeei obuluak erauztea teknika arriskutsua da eta, arlo honetan, inori kalterik egingo ez dioten eta erabateko bermea eta segurtasuna emango duten bideak bilatu behar dira.
|
|
|
M. V.:
|
Bai
, nire kasuan behintzat bai, nahiz eta beti dagoen arriskua batzuek gure lana geldiarazi nahi izateko. Animaliekin egiten diren esperimentuak adibide ona dira.
|
|
|
M. V.: Bai, nire kasuan behintzat
|
bai
, nahiz eta beti dagoen arriskua batzuek gure lana geldiarazi nahi izateko. Animaliekin egiten diren esperimentuak adibide ona dira.
|
|
|
Dena dela, gehienetan, mizelio primario hori ez da emankorra; beste espora bateragarri baten mizelioaren beharra du mizelio sekundario bat osatzeko, emankorra izango den mizelioa sortzeko, alegia. Hezetasun eta tenperatura kondizio egokiak daudenean, mizelio sekundario horrek
|
bai
, emango ditu perretxikoak.
|
|
|
Hark lagunduko du zehazten animalia hori zein espezietakoa den. Aditu horiek aurkitzea lan nekeza dela aitortu du Jesús Alonsok, besteak beste espezializatutako paleontologoak gutxi direlako; hainbat tesi bideratu dira Arabako anbararen azterketara, eta, hortik
|
bai
, aterako dira espezializatutako adituak.
|
|
|
Horrez gain, JAR legeditik kanpo geratzen dira UAV (Unmanned Aerial Vehicle) hegazkin ez tripulatuak. Europan ez daude araututa, baina AEBn
|
bai
.
|
|
|
Horrela, pisua txikitzen da, eta, ondorioz, baita erregai kontsumoa ere. Bestalde, lehen erabiltzen ziren motorrek izugarri kontsumitzen zuten,
|
bai
erregaia eta baita olioa ere, eta fidagarritasun txikia zuten. Orain, aldiz, TDI motorrak erabiltzen dira hauetan ere.
|
|
|
Diseinu aurreratuekin, material konposatuekin eta motorizazio berriekin lortzen diren errendimenduak, abiadurak eta altitudeak ez dute zerikusirik orain 40 urteko diseinuetan lortzen zenarekin. Eta pilotuentzako ere sekulako aldea dago,
|
bai
erosotasunean, eta baita segurtasunean ere dio Iturbek; gauza horiek askoz gehiago zaintzen dira orain.
|
|
|
Iragarri dute udazken honetatik aurrera Iraken erabiltzen hasiko direla. Hori
|
bai
, pilotuek Arizonatik gidatuko dituzte, erosotasun osoz eta haientzako inolako arriskurik gabe.
|
|
|
Adibide gutxi daude, eta batzuk zalantzazkoak edo okerrak dira. Nolanahi ere, iragartzen ona izan da zientzia fikzioa; ez zientzia bera, baina
|
bai
zientziaren erabilera.
|
|
|
Askoren zorionerako.
|
Bai
behintzat ziztada guztiak jasotzen dituenaren zorionerako. Alegia, odol gozoa duenaren zorionerako.
|
|
|
Beraz, norberaren gorputza eltxoentzat erakargarri bihurtzen duten substantziak bezala, nazka ematen dietenak ere badaude; esate baterako, kolesterolari edo hipertentsioari aurre egiteko erabiltzen diren botikenak. Eltxoek kolesterola eta bitamina derrigorrean behar dituzte, baina ez dira berez sortzeko gai; hortaz,
|
bai
kolesteroletan eta bai bitaminatan aberats diren pertsonak asko estimatzen dituzte.
|
|
|
Beraz, norberaren gorputza eltxoentzat erakargarri bihurtzen duten substantziak bezala, nazka ematen dietenak ere badaude; esate baterako, kolesterolari edo hipertentsioari aurre egiteko erabiltzen diren botikenak. Eltxoek kolesterola eta bitamina derrigorrean behar dituzte, baina ez dira berez sortzeko gai; hortaz, bai kolesteroletan eta
|
bai
bitaminatan aberats diren pertsonak asko estimatzen dituzte.
|
|
|
Iberiar Penintsulan ere hedatu zen, Kantauri Itsasoaren kostalde osora, Galiziatik Gipuzkoara,
|
bai
eta Nafarroara ere. Hasieran, mintegiko arazoa bakarrik zela pentsatu zuten.
|
|
|
Fusarium circinatum onddoaren kontrako borroka indarrean dago,
|
bai
maila biologikoan, bai eta juridikoan ere. Duela hamabost urteko txostenetan ez zegoen infekzioaren berririk; gaur, ordea, oso gaixotasun ezaguna eta kontrolatua da.
|
|
|
Fusarium circinatum onddoaren kontrako borroka indarrean dago, bai maila biologikoan,
|
bai
eta juridikoan ere. Duela hamabost urteko txostenetan ez zegoen infekzioaren berririk; gaur, ordea, oso gaixotasun ezaguna eta kontrolatua da.
|
|
|
Eta, bide horretatik, onddoa ere zabaldu zen. Pixkanaka, infektatutako pinuak agertzen hasi ziren,
|
bai
mintegietako eta bai mendietako pinuetan.
|
|
|
Eta, bide horretatik, onddoa ere zabaldu zen. Pixkanaka, infektatutako pinuak agertzen hasi ziren, bai mintegietako eta
|
bai
mendietako pinuetan.
|
|
|
Hala ere, adituen ustez, proiektuak merezi du, ezinbestekoa baita erreferentzia oso zehatz bat izatea. Kimikaren eta fisikaren munduan (eta, beraz, ingeniaritzan, farmazian eta abarretan ere
|
bai
), 0,1 miligramo baino askoz kantitate txikiagoekin egiten da lan. Horregatik da ezinbestekoa zehaztasun handiz jakitea zenbat den kilogramo bat.
|
|
|
Baina, astronomo batzuen ustez, irauten badu, galaxien arteko talka horrek ez dio eragingo. Hori
|
bai
, espaziora begiratuta izango den ikuspegia aldatu egingo da, Eguzkia Andromedaren barruan geratuko delako.
|
|
|
Arrautzetatik jaiotzen dira tximeletak,
|
bai
, baina ez da intsektu hegodun dotore hori arrautzatik ateratzen dena, beldarra baizik. Beldarra, jaio orduko, jaten hasten da, eta gose aseezinez jan eta jan aritzen da, hazi eta hazi, harik eta krisalida osatzeko garaia iristen zaion arte.
|
|
|
Zelai, mendi eta basoetako udako festa giroaz gozatzeko garai paregabea da hau, esan dugu. Hori
|
bai
, festa ez da betiko; negua gerturatu ahala, tximeletak bakanduz joango dira, eta gutxi batzuek baino ez dute iraungo hurrengo udaberrira arte. Baina, gogoratu, neguan ere hor daude tximeletak; ez dabiltza hegan, ezkutuan daude, gehienak krisalida eran.
|
|
|
prezesioa. Dantza bat bezalakoa da; giroskopioa biraka dabil, eta, aldi berean, biraketa ardatza ere
|
bai
. Bumeranak ez ezik, giroskopio askok egiten dute dantza hori.
|
|
|
Errealitate birtualarekin jarduteko betaurrekoek erabiltzen dituzte giroskopioak. Baita modan jarri den Wii jokoen kontrolagailuak ere, eta GiroMouse ordenagailu saguak ere
|
bai
, gainazalik ukitu gabe funtzionatzen duen saguak. Horiek guztiak, eta beste asmakizun asko, giroskopioz hornituta daude.
|
|
|
litekeena zen giroskopioaren bibrazioak berak eragitea emaitza. Hori
|
bai
, objektu hegalarien zale batzuek defendatu zuten kontzeptu berria. Haien esanean, girograbitatea baliatzen dute plater hegalariek hegan egiteko.
|
|
|
Fisikan momentu angeluarra deritzo inertzia horri, eta, lege unibertsal baten arabera, kontserbatu egiten da. Horrek esan nahi du biratze abiadura kontserbatzen dela, eta horrekin batera, ardatzaren orientazioa ere
|
bai
. Inertzia horren kontra eragin dezakeen bakarra kanpoko indar bat da (mundu errealean frikzioa izaten da askotan).
|
|
|
etxe OR etxea OR etxeak OR etxeari OR... Lehenengo arazoa konpondu dute, beraz. Noski, bilatzaileek ez dituzte nahi beste aukera onartzen, eta, hortaz, ez dira deklinazio guztiak bidaltzen, baina
|
bai
emaitza esanguratsuak lortzeko adina.
|
|
|
Baina ETA akronimo bat ere bada, eta komunikabideetan maiz erabiltzen da hizkuntza askotan. Beste hitz erabilienetako bat da aditza da; baina errusieraz
|
bai
esan nahi du.
|
|
|
birringailu automatizatu bat, bereizgailu magnetiko bat, kargarako hiru zinta, atzeranzko hondeamakina balioaniztun bat, trinkotzaile bat, eta abar. Gainera, aparailu elektrikoak eta elektronikoak konpontzeko gune bat du, eta baliarazte lerro bat ere
|
bai
.
|
|
|
Leioako campusean eta Bilbon egin dituzte orain arteko laginketak, eta hiriguneetan eta landa ingurunetan bizi diren intsektuen artean ezberdintasunak aurkitu dituzte. Esaterako, zenbait espezie ez dituzte aurkitu Bilbon, baina
|
bai
Leioan. Eta alderantziz.
|
|
|
Hego Amerikako kostako subdukziogunea 7.400 km luze da iparretik hegora. Tamainaren eraginez, erdialdean Bolivia inguruan plaka ia ez da mugitzen, baina
|
bai
inguruetan, eta, gainera, W formako kurbadura irregularra hartzen du. Horien ondorioz, mendiek gora egingo lukete, ereduaren arabera.
|
|
|
Tesiaren zuzendaria Victor Ambartsumian irakaslea izan zen, munduko astronomo garrantzitsuenetako bat. Ambartsumian Nazioarteko Elkarte Astronomikoaren presidentea zen,
|
bai
eta Zientzia Elkarteen Nazioarteko Batzordearena ere. Sobietar Batasuneko astrofisika teorikoaren eskola bat sortu zuen.
|
|
|
Gehienbat
|
bai
. Kasu batzuetan, izarraren hasierako errotazio abiadurak ere eragin dezake elementu lantegi horren bukaerako produktuetan.
|
|
|
Kristo aurreko I. menderako ohartu zen horrekin Plinio zaharra, eta Bizkaiko itsasoaren ondoan burdinazko mendi bat zegoela esan zuen. Eta hala zen,
|
bai
. Trianoko eta Galdamesko mendietan burdina ugari ateratzen zen, eta haren inguruan duela gutxira arte bizirik iraun duen industria kate indartsua sortu zuen.
|
|
|
Zilarra eta burdina Iratin ere ateratzen ziren, eta Orbaitzetako arma ola hornitzeko erabiltzen ziren maiz. Aralarren kobrea atera zen; baita Eibar inguruan ere han beruna ere
|
bai
. Kobre gehiago ere bazen, Atxondo eta Axpe inguruetan.
|
|
|
Aske zeuden, adibidez, urrezko pipitak erreketan, urrearen sukarra eragin zuten haiexek. Baina aurkitzeko erraza dena, galtzeko ere
|
bai
; elementu askeak topatzea, beraz, arraroa da.
|
|
|
Meatzaritzan, merkurioaren bertuteei etekina ateratzen asmatu zuten, eta, gaur egun zilarra erauzteko ia erabiltzen ez den arren, urrerako
|
bai
, erabiltzen da. Izan ere, hainbat metalekin amalgamak sortzeko duen erraztasuna da merkurioaren ezaugarri berezienetako bat.
|
|
|
Adin guztietako jendeari eragin zion: koordinazio falta zuten, esku eta hanketan sentikortasuna galdu zuten, ikusmena eta entzumena ere
|
bai
, eta, kasurik larrienetan, paralisia eta heriotza eragin zien. Gaitzaren lehenengo agerraldia 1956an izan zen, eta, geroztik, beste hainbat izan dira.
|
|
|
Angel Hernandez geologoak 29 urtez egin zuen lan Almadenen, eta oso penatuta dago kontu horrekin. Hernandezen esanean, segurtasun neurri zorrotzenak betetzen zituzten,
|
bai
langileen osasunari dagozkionak eta baita ingurumenari dagozkionak ere. Froga gisa duela hamabost bat urte Estatu Batuetako EPAk (Ingurumena Babesteko Agentzia) egindako azterketa epidemiologiko bat du:
|
|
|
|
Bai
, merkurioa bakuometroetan, manometroetan eta halako ekipoetan erabili izan da, hau da, presio neurketak egiteko tresnetan. Garai batean, tresna horiek irekiak izaten ziren, eta oso handiak; pixkanaka, tresna txikiagoak, konpaktuagoak eta itxiagoak egiten hasi ziren.
|
|
|
Txinan, berriz, eskaera% 10 igoko zela espero zuten, eta antzeko igoera aurreikusi zuten Indian, Mexikon eta Thailandian.
|
Bai
, izugarri zaila izango da berun guztia ordezkatzea.
|
|
|
Arrantza tresnetan erabiltzen den beruna ere ordezka daiteke, eta merkatuan badaude zinkezko, burdinazko edo eztainuzko berunak. Arraste sareetan erabiltzen dena ere burdinazkoa izan daiteke, eta beruna duten soken ordezkoak ere probatzen ari dira. Hori
|
bai
, munizioarekin gertatzen den bezala, ordezkoak garestiagoak dira.
|
|
|
Toxina askok minbizia eragiten dute, mutazio genetikoak eragiten dituztelako. Kadmioak, aldiz, mutazioak eragin
|
bai
, baina, gainera, ikerketa baten arabera, mutazio horiek konpontzeko sistema blokeatzen du.
|
|
|
Baina, horrez gain, kadmioa beste hainbat produktutan ere badago, ez propio produktu horiek egiteko erabili delako, baizik eta ezpurutasun gisa. Zinkean, kobrean eta berunean egon daiteke, berez, baita burdinan eta altzairuan ere, eta erregai fosiletan (hidrokarburoak, gas naturala, ikatza, egurra), zementuan eta fosfato ongarrietan ere
|
bai
.
|
|
|
Gaur egun, populazioaren zati handienarentzat, kadmio iturri nagusia elikagaiak dira. Izan ere, fosfato ongarriak asko erabiltzen dira nekazaritzan, eta kadmioz kutsatzen dira,
|
bai
lurrak, bai eta barazkiak ere. Dena den, oro har, ez da kezkatzeko modukoa jakiekin irensten den kadmio kantitatea.
|
|
|
Gaur egun, populazioaren zati handienarentzat, kadmio iturri nagusia elikagaiak dira. Izan ere, fosfato ongarriak asko erabiltzen dira nekazaritzan, eta kadmioz kutsatzen dira, bai lurrak,
|
bai
eta barazkiak ere. Dena den, oro har, ez da kezkatzeko modukoa jakiekin irensten den kadmio kantitatea.
|
|
|
Geomorfologia aldetik, marearteko zabalgunea egotea bera berezia da. Kantauri itsasoaren kostan,
|
bai
eta Europan ere, oso leku gutxitan dago hain zabalgune handia: lauzpabost kilometro ditu itsas barrurantz.
|
|
|
Bestalde, iberiar plakaren etengabeko bultzatzeak gero eta egoera ezegonkorragoa sortzen zuen plataforma haietan; lurrikarak eragiten zituen, eta ezpondaren malda handituz joan zen. Horren ondorioz, harea isuriak areagotu egin ziren,
|
bai
neurriz eta bai maiztasunez. Hala, Algorriko turbiditetan neurtutako paleokorronteak ekialdetik datoz kasu gehienetan.
|
|
|
Bestalde, iberiar plakaren etengabeko bultzatzeak gero eta egoera ezegonkorragoa sortzen zuen plataforma haietan; lurrikarak eragiten zituen, eta ezpondaren malda handituz joan zen. Horren ondorioz, harea isuriak areagotu egin ziren, bai neurriz eta
|
bai
maiztasunez. Hala, Algorriko turbiditetan neurtutako paleokorronteak ekialdetik datoz kasu gehienetan.
|
|
|
Metamaterialak ere
|
bai
|
|
|
Sendagileek ez dakite ziur zerk eragiten duen esklerosi anizkoitza. Badakite, hori
|
bai
, immunitate sistemaren zelulek sortzen dituzten molekulek gaitzaren erasoa sustatzen dutela. Eta orain frogatu dute bizkarroien infekzioa duten pazienteen zelulek ez dituztela hainbeste molekula kaltegarri sortzen.
|
|
|
Nire kasuan, atzean Leioako irakasleak daude, eta ez Leioakoak bakarrik, lehenago eskolan izan nituen irakasle bikain haiek ere
|
bai
. Haiek gabe, seguru asko, nik ez nuke matematika aukeratuko gero ikasgaitzat, eta orain ez ginen honetaz berba egiten egongo.
|
|
|
|
Bai
, hori sarritan entzuten da, baina beste gaietan ere gauza bera esan daiteke: hizkuntza, historia, geografia...
|
|
|
Matematikan hori ezinezkoa da. Bueno
|
bai
, geometrian, esan daiteke irudi hau karratua dela, edo biribila dela... Baina hortik aurrera laster hasten da zailtzen.
|
|
|
|
Bai
. Nik Parisen ikasi nuen, Laboratoire d' Analyse Numérique zelakoan gaur egun, Jacques Louis Lions izena du.
|
|
|
Hori
|
bai
, matematikak tresna abstraktuekin lan egiten du, eta haren indarra abstrakzio horretan dago. Hala, ax= b formula kalkulu erraza izan daiteke, x= b/ a erantzun bakarrarekin, edo baita planeten higidurarako eredu bat ere.
|
|
|
Horrexegatik, gaur egungo ingeniaritzan eta teknologian matematika tresna bat da, baina ez da tresna bakarra. Hau da, auto bat egitean, eredu matematikoak erabiltzen dira,
|
bai
; baina, horrez gain, laborategiko esperimentuak eta hainbat proba egiten dira. Ez da matematikaren esku jartzen prozesu guztia.
|
|
|
Tira, gaztea
|
bai
, baina ez horrenbeste. Begira, unibertsitatean 18 urterekin sartzen gara, eta askotan ez gara ateratzen.
|
|
|
|
Bai
, hori da gaur egungo paradoxa. Inoiz ez gara bizi izan hain gizarte numerikoan, eta gizarteak ez dio inoiz hain argi bizkarra eman matematikari.
|
|
|
|
Bai
, erabat. Orain dela gutxira arte, eta orain ere denbora gehienean, matematika teorikoan aritzen naiz, nahiz eta nire arloa matematika aplikatua den.
|
|
|
Lizentzia horrek kopiak birbanatzeko eta saltzeko aukera ematen du, lana aldatuta bada ere. Baldintza bakarra da bai kopiak
|
bai
aldaketak lizentzia berarekin banatzea, eta iturburu kodea jatorrizko lanean bezala irisgarri egotea, baldintza berdinetan.
|
|
|
GNU/ Linux sistema arrakasta handia lortzen ari da, eta gero eta hedatuago dago
|
bai
norbanakoen ordenagailuetan eta bai erakundeetan, elkarteetan, enpresetan eta lan munduan erabiltzen diren ordenagailuetan. Horren arrazoiak beste sistema eragile batzuekin alderatuta dituen abantailak izan daitezke.
|
|
|
GNU/ Linux sistema arrakasta handia lortzen ari da, eta gero eta hedatuago dago bai norbanakoen ordenagailuetan eta
|
bai
erakundeetan, elkarteetan, enpresetan eta lan munduan erabiltzen diren ordenagailuetan. Horren arrazoiak beste sistema eragile batzuekin alderatuta dituen abantailak izan daitezke.
|
|
|
Bi urte geroago, 1990ean, programazio lengoaia ikasten hasi zen unibertsitatean. 80ko hamarkadaren amaieran ordenagailu bat eskuratu zuen Intel 80386 prozesagailu batekin, eta, 21 urterekin, programatzen bost urteko eskarmentuarekin eta C lengoaiari buruzko urte bateko jakintzarekin, nahikoa ezagutzen zuen Minix sistema eragilea, handik ideia batzuk hartzeko moduan
|
bai
, behintzat. Egitasmo pertsonal batekin hasi zen.
|
|
|
Lizentzia horrek kopiak birbanatzeko eta saltzeko aukera ematen du, lana aldatuta bada ere. Baldintza bakarra da
|
bai
kopiak bai aldaketak lizentzia berarekin banatzea, eta iturburu kodea jatorrizko lanean bezala irisgarri egotea, baldintza berdinetan.
|
|
|
Animalia guztien immunitate sistemek,
|
bai
ornodunenek eta bai ornogabeenek, funtsean, mikrobio patogenoak identifikatu eta hil egiten dituzte. Ornodunen immunitateak, horretaz gain, haien gorputzean bizi diren mikrobio onuragarriak babesten dituela uste du Wisconsin Unibertsitateko ikertzaile batek, mikrobio horiei kalte egitea animaliarentzat ere kaltegarria izango litzatekeelako.
|
|
|
Animalia guztien immunitate sistemek, bai ornodunenek eta
|
bai
ornogabeenek, funtsean, mikrobio patogenoak identifikatu eta hil egiten dituzte. Ornodunen immunitateak, horretaz gain, haien gorputzean bizi diren mikrobio onuragarriak babesten dituela uste du Wisconsin Unibertsitateko ikertzaile batek, mikrobio horiei kalte egitea animaliarentzat ere kaltegarria izango litzatekeelako.
|
|
|
Mikrobio bat bizidun jakin batentzat patogenoa edo onuragarria den esatea ez da erraza, bien artean ez dago muga argi bat jartzerik. Batzuk
|
bai
, onuragarriak dira, eta beste batzuk patogenoak. Badaude ez onurarik ez kalterik eragiten ez dutenak ere, eta beste batzuk onuragarriak dira kopuru mugatu batean dauden bitartean, baina, neurriz kanpo hazten badira, kaltegarriak izatera irits daitezke.
|
|
|
Europan ere
|
bai
|
|
|
Halaxe egin dugu bost urtez zentral eta ubide ugari dagoen Nafarroaren iparraldeko inguru batean, Urumea eta Leitzaran ibaien goiko arroan, eta bildutako datuek erakutsi digute arazoa kezkatzeko modukoa dela. Ubide batzuek ez dute arazo larririk sortzen, baina beste batzuek
|
bai
.
|
|
|
Larriagoa izan daiteke, hala ere, espezialista batek erresonantzia bat edo bestelako irudi mediko batzuk gutxiegi esploratzea. Begi mugimenduen analisia,
|
bai
industrian eta bai irudi medikoen azterketetan, gizakiak izan ditzakeen ikuskapen estrategia errepikakorrak edo urriak detektatzeko erabil daiteke.
|
|
|
Larriagoa izan daiteke, hala ere, espezialista batek erresonantzia bat edo bestelako irudi mediko batzuk gutxiegi esploratzea. Begi mugimenduen analisia, bai industrian eta
|
bai
irudi medikoen azterketetan, gizakiak izan ditzakeen ikuskapen estrategia errepikakorrak edo urriak detektatzeko erabil daiteke.
|
|
|
K. o. VIII. mendearen erdialdera izan zuten goraldia, eta, hamarkada batzuetan, gainbehera etorri eta desagertu egin ziren,
|
bai
bata eta bai bestea. Teoria berri batek dio litekeena dela mundu osoaren ipar hemisferioko tropikoetan gertatu zen lehorraldi bat izatea gainbeheraren eragileetako bat.
|
|
|
K. o. VIII. mendearen erdialdera izan zuten goraldia, eta, hamarkada batzuetan, gainbehera etorri eta desagertu egin ziren, bai bata eta
|
bai
bestea. Teoria berri batek dio litekeena dela mundu osoaren ipar hemisferioko tropikoetan gertatu zen lehorraldi bat izatea gainbeheraren eragileetako bat.
|