2000
|
|
Leku hauek guztiak, bestalde, Loitzu herrian kokaturik daude: beraz, kronotopo determinatua darabil, bai denbora
|
bai
espazioa zehaztu baititu. Jarraikortasuna aintzat hartuz, plano bakoitzean gertaerak kronologikoki narratzen diren arren, plano bat bestearekin tartekatuz eskaintzen zaigunez, aurrera eta atzera egiteak ugariak dira.
|
|
Bestera berriz, nahiz hiru lagunengandik hurbilxko egonik haien hitz gehienak aditu, doi doia zertatik zertara ari ziren ezin zuen asmatu. Ari ziren eta oso gauza konkretuez, bai denboran
|
bai
espazioan biziki gertukoak, hainbat izen aipatuz, hala toki izenak (haietarik bat edo beste hala ere Xani ezaguna zitzaion) nola lagun izenak, Xani gogora inoren bisaia edo arrasto zehatzik ekartzen ez ziotenak. Haien solasaldia, bestalde, geroz eta etenagoa zen, elkarri hitza kenduz eta farfailaka mintzo ziren eta.
|
2001
|
|
Induskatutakoaren arabera, etxebizitzatzat hartzenziren egiturak agertu dira batez ere. Eraikuntzaren aldetik oso itxurahomogeneoa daukate,
|
bai
espazioaren kontzepzioari dagokionez, eta baitaeuskarri materialei zein erabilitako teknikei dagokienez ere.
|
|
Horrela soilik berma ditzake apriorizko esakune sintetikoak; 2) Espazioa eta denbora biak dira jarraikiak, eta lotura hori lerroaren bidez argi daiteke: lerroa marraztean
|
bai
espazioaren bai denboraren jarraitasuna azaltzen dira. Espazioaren eta denboraren arteko loturak, beraz, subjektuaren ekimenarekin du zerikusia:
|
2002
|
|
Baina, kontuz, modernitate industrial kapitalista zaharkituta geratu dela argudiatu da lan honetan, sistema bere mugetara heldu dela esan da,
|
bai
espazioan, bai denboran. Hori dela eta, besteak beste,, gaur egungo bazterketa, injustizia edo giza eskubideen bortxaketa, ez dira etorkizuneko gizarte zoriontsuan emango?
|
2003
|
|
Arduratsu izatearen beldur, gurasoekiko independente bizitzearen beldur,
|
bai
espazioari dagokionez, bai emozioei dagokienez.
|
|
Gure ustez,
|
bai
espazio publikoetan (hala nola erabilera publikoko aretoetan, oro har) erretzeko debekapena, baita komunitateak erretzaile ez diren pertsonen osasun eskubidea aintzat hartu behar ditu komunitateak.
|
|
Zolaketak egitea, hormak eraikitzea edo lorategi bateko berezko eraikuntzak egitea, hala nola barbakoak, putzuak edo urmaelak, lan ohikoenak dira. Urmael bat eraiki nahi izanez gero, lehenik jakin behar da urmael formalek balio dutela
|
bai
espazio baten lerro arkitektonikoak leuntzeko, bai arreta erakartzeko, eta baita lorategiaren zatien arteko lotura sortzeko ere. Lurzorua aztertu ondoren maila aldaketak gertatzen badira, ur jauzi txikiak sartzeko aprobetxa daiteke; urmael mailakatu batzuen efektu bera eragingo dute, eta, zalantzarik gabe, arreta-gune bihurtuko dira.
|
2004
|
|
Su eten bat edo aktibitate uzte batek edozein gatazka bizi duen edozein gizartetan sortu luke sentsazio positiboa. Nahiz eta su eten mugatua izan bai denboragatik, behin behinekoa, eta
|
bai
espazioan, lurralde jakin batera zentratzen delako. Baina, ez.
|
2006
|
|
Lagunizoztuan, nahiz eta Sarrionandiarenean gatazkak baino gehiago gatazkarenondorioa den erbesteak hezurmamitzen duen eleberria. ...atazkaren gaiari zirrikitu bat ireki diola da hemen azpimarratzekoa, eta horrekin batera bere bizipenekin lotutako errealitateari ere zabaldu diela atea, ordura arteko narrazio bildumetan guztiz bestelakoa baitzen hark hautatu bidea.Izan ere, Narrazioak, Atabala eta euria eta Ifar aldeko orduak bildumetan bizkarraeman zion errealitate horri, bertako narrazioak errealitate horretatik urrun kokatuz:
|
bai
espazioan, bai denboran ere (iraganean, alegia). Gainera, leku eta denboraurrun horiek lausoturik agertzen ziren, zehaztu gabe, kronotopo indeterminatuazelarik nagusi.
|
2007
|
|
K kausa Oren aurrekoa baldin bada,
|
bai
espazioan eta baita denboran ere,
|
2009
|
|
Zein zentzutan, ordea? Antolamendu biologikoa zertan datzan sakonago ulertuz, eta biosferako zati batzuetan eragiteak dakartzan epe luzeko ondorioez jabetuz
|
bai
espazioan eta bai denboran. Hori egiteko, ezinbestekoa da diziplina arteko ikuspegi globalarekin jokatzea, giza bizimoduaren oinarrizko alderdi askori eragiten baitio aldaketak.
|
|
Koroa jaso aurretik, baina, Teofilo Mariak bere bidea egin behar izan zuen, bere zereginean buru belarri sartuz; lehenik, fabrikako zuzendaritzatik eta erdi mailako kudeatzaileen artetik konfiantzazko sei gizon aukeratu zituen, zailduak eta gogorrak, antiiraultzaile amorratuak, haiekin banaka hitz egin ondoren; Teofilo Mariak marra zehatz bezain garbi bat ezarri nahi zuen, bai denboraren ibilbidean?. Orain arte gauzak horrela izan dira, baina hemendik aurrera, guztiz bestela?? eta
|
bai
espazioarenean ere, sei gizon haiek, lotura estuz lotzeko, nonbait bilduz, ekitaldi baten aitzakian:
|
|
Azalera handiko familia bakarreko etxebizitzetako estalkiak, jabetza horizontaleko eraikinetakoak edo industria nabeetakoak panelentzako bizileku nagusi bihur daitezke. Izan ere, eguzki baratzeak panel horiek instalatzeko soilik erabiltzen diren eremuak dira eguzki energiaren produkzioetatik" kutsagarrienak",
|
bai
espazioa behar dutelako, bai begi inpaktua dutelako. Estalki publikoak ere bai Eraikin publikoak ere aprobetxatzen ari dira panel fotovoltaikoak jartzeko.
|
|
Aulkiaren pisua egurrezko haril batek mantentzen du, sokarekin jokoa sortzen duena. Lan horrek ere narratibotasuna saihesten duen arren, sortzen dituen harremanek,
|
bai
espazioarekiko, bai bertan mugitzen denarekiko, badute berezitasun desberdin bat.
|
|
...rtuz; lehenik, fabrikako zuzendaritzatik eta erdi mailako kudeatzaileen artetik konfiantzazko sei gizon aukeratu zituen, zailduak eta gogorrak, antiiraultzaile amorratuak, haiekin banaka hitz egin ondoren; Teofilo Mariak marra zehatz bezain garbi bat ezarri nahi zuen, bai denboraren ibilbidean –" Orain arte gauzak horrela izan dira, baina hemendik aurrera, guztiz bestela" – eta
|
bai
espazioarenean ere, sei gizon haiek –lotura estuz lotzeko– nonbait bilduz, ekitaldi baten aitzakian: nonahi bil zitzakeen, baina toki sekretu batean nahi zuen, taldeari hasieratik beretik identitate marka bat ezarri nahian bezala, Jainkoaren aurrean bai gutxienez, Mahai Biribileko zaldunak bezalaxe; bazuen, gainera, hiriko erregimentuan, kapilau militar bat –don Ladislao–, irizkide eta adiskide mina, bere asmoen berri jakinarazi zionean halaxe erantzun ziona:
|
|
Urte asko dira kontuoi buruz idatzi nuenetik, eta gerora ere jira eta buelta asko eman diot literaturaren errealitatetik urrundu beharrari, baina ez errealitateari bizkar emateko, bertara hobeto hurbiltzeko baizik. Nire obren artean Otto Pette da egungo garaitik gehien urruntzen den obra bai denboran
|
bai
espazioan bai hizkeran, baina, aldi berean, irudipena dut nire obren artean huraxe dela gehien hurbiltzen dena gure gaurko errealitatera, euskaldunonera zein mendebalekora (bidenabar esateko: irakurleek askotan seinalatu dute zinearen eragina nire hainbat nobeletan; inork ez, nik dakidala, antzerkiaren eragina Otto Petten).
|
2010
|
|
Horrekdinamika bat dakar, hau da, higadura sedimentazio prozesu aktiboak eta ibilbidealdaketak.
|
Bai
espazioan bai denboran dinamikak dinamika berria eratzen du, berrelikatzen da, ezinezko oreka baten bila. Ondorioz, dinamika eta ezegonkortasuna esatea berdina da, beraz, giza interesekin kontrajartzen da.
|
|
Pantaila independentea, gutxi gorabehera zabala, teklatu banandua eta botoi sendoak, sagu ona (a) faktore garrantzitsuak dira.
|
Bai
espazioa eta ez da mugitu behar, bazkalostea hobea da eramangarria baino aukera hobea, beste posizio batean lan egiteko aukera ematen baitu osasuntsua. Batzuetan, interesgarriagoa da erosotasunari eta ergonomiari erreparatzea baldintza teknikoetan baino.
|
|
Bata eta bestea hurbiltzen ahalegindu naiz, bion arteko hari singleren bat atzematen. Elkartu nahi izan ditut
|
bai
espazioan Floreananzein denboran irail urrietanbaina ez dut horrelakorik lortu, gorago aipatu dudanez. Ezin izan dut guztiz zehaztu Uthurburuk noiz eskuratu zuen Floreana eta ez ere inoiz Galapagoetaraino joan ote zen.
|
2011
|
|
Merkatuak badu hizkuntza propioa. Atzean geratuko dira, bai denboran
|
bai
espazio kognitiboan, egoera horretara ailegatzeko gertatu diren eragiketa ideologiko guztiak. Hizkuntzen biziera «naturalaren» izenean hizkuntza borroka soziokulturala ezereztatzen da etengabe, zertarako eta estatu hizkuntzaren estatus hegemonikoari eusteko.
|
|
–Desorientatze arrasto nabarmenak,
|
bai
espazioan bai denboran. Hizketaldi bat batekoa, baina hutsune handiekin, esaldiak airean utziz, osatu gabe.
|
2012
|
|
Irudikatzen ditugun fenomenoen aukera oso zabala da. Izan daiteke izar baten barrualdea gure Eguzkiarena, adibidez, eta izan daiteke unibertsoaren hasiera; alegia, oso urrutiko kontua, bai denboran,
|
bai
espazioan. Eta egia da horietako batzuk ez ditugula ikusten, baina zientzialariek, urteen edo mendeen poderioz, lortu dute fenomeno horiek oso ondo ulertzea.
|
|
Horrekin batera, arte publikoaren kreazioak jarraitu egiten du, egungo hiri paisaian ugaria izanik. Era berean, hiri espazioarekin lotutako artea egiten dela agerian dago, hausnarketaren bidez espazioa eraldatzea lortzen da, bai artelanetan plasmatuz
|
bai
espazio publikoan egindako ekintza formetan ere.
|
|
Kritikotasuna lantzen da, ezan bezala, hiri elementuen funtzioak eraldatzen dituztelako nahieran, baita pribatuaren eta pulikoaren arteko muga ere. Hau ez dago onartua hirietan, kirolak bere toki berezitua duelako, kirolgune publiko naiz pribatuetan,
|
bai
espazio irekian, golfak, skateparkak, bai itxian, kiroldegi eta gimnasioak?.
|
2013
|
|
Gonzálezek dioenez, «guk kontrolatzen ditugun topaketa horiek guztiek katuak familiaren felino berria pixkanaka pixkanaka kokatzeko balio dute, eta haren espazioa aurkitu». Katuek antolatzeko joera dute,
|
bai
espazioa bai ordutegiak banatzeko. Horregatik, bilera horiek zainduta egongo dira, etxeko katuek, pixkanaka pixkanaka, etxeko maizter berriari dagokion hutsunea aurki dezaten.
|
2015
|
|
Oiartzabalen arabera,? 2009 eta 2010ean 180 graduko aldaketa egin zuen alderdi sozialistak?, ETA eta ezker abertzalea ahultzeko politikak bultzatu zituelako bete betean. Aresek, besteak beste, presoen argazkiak eta presoen aldeko ikurrak kentzeko agindu zuen,
|
bai
espazio publikoetatik eta bai zenbait tabernatatik. Presoen argazkiak eramateagatik auzipetu zutenik ere izan zen.
|
|
Palmondo gainetik, bai hegoengatik
|
bai
espazio urriagatik kasik mugitu ezinik, zeruan tarteka hegazkinen argi gorriztak bistatzen nituen, keinuka. Eta, nire eromenaren erdian, ezin Nadaren aitari buruzko ametsa ahantzi.
|
|
|
bai
espazioan eta bai denboran barrena ere,
|
|
Izan ere, esanguradun istorio, mezu, gertaera zein askotariko edukiak biltzen dituzten piezak sakabanatuak izan baitaitezke: bai medioetan,
|
bai
espazioan edota denboran.
|
|
Horretan, bideo-jokoen erretotzaile bihurtzeko ekarri dituzten teknika guztien artean, simulazioa da gailen. Uler bedi simulazioa «errelitate fenomenikoaren kopia edo modelatze figuratibo gisa, bai pantaila bidimentsionalean
|
bai
espazio birtual tridimentsionalean» (Darley, 2002: 36).
|
|
Baina arkitekturan guztia eduki behar da kontrolpean:
|
bai
espazioaren diseinua bai eraikuntza teknika. Azken finean, arkitekturak duen gauzarik garrantzitsuena sentsazioak helaraztea da, eta hori diseinuaren zein teknikaren bidez lortu beharra dago.
|
2016
|
|
Erositako liburuak eroso eramateko paperezko poltsa handiak banatzen zituztenak ere bazeuden. Gero eta hurbilago zegoen, bai denboraz,
|
bai
espazioz, antologiaren aurkezpena egiteko unea. Urduri zegoen, gero eta urduriago, eta ez Iratirekikoagatik soilik.
|
2017
|
|
Nire erlojua aditzen nuen tranbia gelditzen zenero, baina ez sarritan jaten ari ziren ordurako Nork joko luke Jaten jate kontua zure barruan espazioa ere
|
bai
espazioa eta denbora nahastuta Urdailak eguerdia dio burmuinak jateko ordua dio Ondo da auskalo zer ordu den zer axola du horrek. Jendea jaisten ari zen.
|
|
2 Hala ere, kontuan izan behar da egoera dialektala, gaur egun ere, ez dela hain garbia; batetik, bizirik dirauten euskalkietan euskara batuaren eragina handia da leku batzuetan; bestetik, gizartearen nahiz norbanakoen erabilera nahasiek konplikatu egiten dute sailkapen argi eta zehatz bat egitea; eta gainera, jende askoren euskalduntzea gertatu da. Gertakizun horien ondorioz, zaila da euskararen egungo egoera dialektala argi eta garbi zehaztea,
|
bai
espazio geolektalei baita maila idiolektalei dagokienez ere.
|
|
Ikus esparru zabalduak. Kasu honetan, artistak
|
bai
espazioaren kontzeptuekin bai honen mugekin jolasten du. Berak planteatzen duen bezala, “ez al da kanpoko paisaia nire etxearen hondo dekoratiboan bilakatzen? ”.
|
2019
|
|
Kritikotasun mistoko sistemetan, ezinbestekoa da kritikotasun maila ezberdineko konponenteen artean erabateko isolamendua lortzea. Beraz, beraien exekuzioak guztiz independentea izan behar du,
|
bai
espazioan baidenboran ere, eta, horretarako, partizioak erabiltzen dira. Batetik, denbora partizioek sistemako konponenteendenbora propietateak arriskuan jartzea ekiditen dute.
|
|
denboran (globalean) etaespazioan (lokalean). Etorkizunera begirako lana izan daiteke
|
bai
espazioan eta bai denboran fintze lokalak egitea, denboran esplizituak diren metodoen baliokideak diren espazio denborako EFMak erabiliz.
|
|
Gainera, maitasun mota ezberdinak (esate baterako, ama maitasuna) giza, gizarte, herri eskubideen aurretik jartzeaz kezkaturik, jarrera horren arriskuez gogoeta egitea ere proposatu dut. Eta, azkenik, bai harremanen
|
bai
espazioen artekotasunaz pentsatzeko gonbidapena egin dut, adiskidetasun sareen balioa bere horretan nabarmenduz eta gure gizartean hegemonikoa den maitasun hierarkia neutralizatuz. •
|
|
Espazio pribatuari egotzitako hainbat jarduera etxeetatik ateratzeko moduak landuko ditugu, betiere maite dugun intimitateari uko egin gabe,
|
bai
espazioen antolamendu komunitarioak bultzatuz, elkarrekikotasunean oinarritutako kudeaketak garatuz, bai baliabideen partekatze kolektiboa sustatuz.
|
2020
|
|
Hala ere, Laudioako herritarrei eskatzen zaie ez dezatela bilerarik edo kontzentraziorik egin beren eta gainerako pertsonen osasuna arriskuan jar lezakeenik. Halaber, gogorarazi da garrantzitsua dela osasun neurri guztiak betetzea, betiere segurtasun distantzia errespetatuz,
|
bai
espazio irekietan, bai itxietan.
|
|
Baratze baten erdian dagoen aulkiak bezala, “ez lekuan” dauden objektuek arreta eta kuriositatea sortzen dute guregan. “Ez lekuan” dauden gauzek, jendeak, hitzek… Seguruenik, informazio baliotsuagoa eskaintzen digute horrelakoek,
|
bai
espazioari buruz, baita bertan bizi edo bertatik pasatzen den jendeari buruz ere. Eta horretan da abila Galder; arreta bizten.
|
|
242), memoriagune frankista bat inposatzeko saiakeratzat har daiteke hiriko plaza nagusiaren izen aldaketa. Hori dela eta, eleberrian izendapen hori erabiltzen da, bai eleberria tenporalki frankismoaren garaian kokatzeko,
|
bai
espazioa menderakuntzarekin eta bortizkeriarekin lotzeko. Izan ere, plazan hiltzen du poliziak iheslaria, perspektiba desberdinetatik egiten den kontakizunaren arabera, guztiz inguratuta, salbu ateratzeko apenas aukerarik gabe.
|
2021
|
|
Astean zehar aurreratu bezala, pandemiaren gorakadari aurre egiteko murrizketa gehiago ezarriko ditu Eusko Jaurlaritzak. Aldaketa berriak jasotzen dituen dekretua bihar, larunbata, argitaratuko da, eta astelehenetik aurrera gehienez lau pertsonako taldeak elkartu dira
|
bai
espazio pribatuetan, bai publikoetan –ostalaritza guneetan ere bai–, eta itxiera perimetrala Araba, Bizkai eta Gipuzkoako herri guztietara zabalduko da, kontuan hartu gabe herri bakoitza eremu gorrian dagoen ala ez. Euskal Autonomia Erkidegora sartzea eta handik irtetea ere debekatuta egongo da.
|
|
86), historiografia honetan ere garaikidetasunari ematen zaio garrantzia: euskal literatura modernoari eskainitako atalak hartzen du
|
bai
espazio handiena, bai historiografia egiteko berrikuntzarako joera; izan ere, lehenagoko historiografietan agertu ez diren kapituluak txertatu ziren historiografia honetan: bat euskarara itzulitako literaturari eskainia, eta beste bat" Beste Euskal Literatura batzuk" deritzenei, hots, euskal idazleek euskararen lurraldeko beste hizkuntzetan idatzitako literaturari eskainia eta diasporan idatzitakoari eskainia (ikuspegi postkolonialak laguntzen dio Estibaliz Ezkerrari, gaztelaniaz eta frantsesez idazten duten euskal idazleez gainera, diasporan ingelesez ari izan direnez jarduteko).
|
|
Martekoa luzera begirako proiektu bat da,
|
bai
espazio agentzientzat, bai EHUko ikerketa taldeentzat. Ibeak, gainera, badu erronka bat:
|
|
Orain arte bezala derrigorrezkoa izango da maskara erabiltzea sei urtetik gorako pertsonentzat, pertsonen arteko distantzia edozein dela ere, bai bide publikoan eta aire zabaleko espazioetan daudenean; bai erabilera publikoko espazio itxietan daudenean edo jendearentzat irekitakoetan daudenean;
|
bai
espazio berean beste pertsona batzuekin elkartu ahal direnean.
|
|
Astean zehar aurreratu bezala, pandemiaren gorakadari aurre egiteko murrizketa gehiago ezarriko ditu Eusko Jaurlaritzak. Aldaketa berriak jasotzen dituen dekretua bihar, larunbata, argitaratuko dute, eta astelehenetik aurrera gehienez lau pertsonako taldeak elkartu dira
|
bai
espazio pribatuetan, bai publikoetan –ostalaritza guneetan ere bai–, eta konfinamendu perimetrala Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako herri guztietara zabalduko dute, kontuan hartu gabe herri bakoitza eremu gorrian dagoen ala ez. Euskal Autonomia Erkidegora sartzea eta handik irtetea ere debekatuta egongo da.
|
|
85" Berehala eta modu indibidualean ikusteko gaitasuna, gauzek idazlearen aurrean daukaten itxura mantendu lehenik, eta gero biraketa satanikoa. Sobrenaturalismoak tonalitate orokorrari eta azentuari begiratzen dio, intentsitateari, soinuari, gardentasunari, bibraziorako gaitasunari, sakontasunari eta erresonantziari,
|
bai
espazioan, baita denboran ere". Cuadernos de notas y consejos a los jóvenes escritores kolosalean esaldi guztiak mirariak dira, behin eta berriz frogatzen digu autoreak egia dioela hizkuntza eta idazketa sorginkeriazko operazio magikoak direla dioenean eta egia diogula geuk ere Charles Baudelaire bere sasoiko poetarik garaiena eta bere sasoiko kritiko literariorik bikainena izan zela diogunean.
|
|
Horazioren epistolak liburuen gaineko monopolio aristokratikoaren amaiera iragartzen du. Adierazten du, gainera, irakurle arrotzenganako eta are plebeioenganako mesfidantza sakona, haien harremanetatik at baitzeuden, urrun haiengandik
|
bai
espazioan bai denboran. Egileak, azkenean, patu umiliagarri batekin mehatxatuko du liburutxo lotsagabea:
|
2022
|
|
Udalak balorea eman gura dio horrenbeste dantza taldek osatzen duten proiektu honi, guretako ez da produktu hutsa, eta ikusteko modukoa da", esan du gaurko aurkezpenean kultura zinegotziak, Iñaki Olaldek. Jende asko batzen duen proiektu esanguratsua da zapatuko ikuskizuna eta horrek lanketa berezia eskatu duela gaineratu du kultura teknikari Edurne Soraluzek,"
|
bai
espazio aldetik bai pertsonal aldetik".
|
|
bai denboran,
|
bai
espazioan.
|
|
Huts ek pertzepzio arruntaren oinarrizko parametroen osagai gisa funtzionatzen du,
|
bai
espazioarena eta bai denborarena (OEH 2022): espazioaren osagai txukuna da hutsune, eta denborarena hutsarte.
|
|
Euskaraz nahiko elkartrukatzen dira kontzeptuok, adibidez, hutsune ‘denbora tartea edo hutsunea’ denean, edo hutsunegabe ‘jarduera jarraitua’ eta hutsarte ‘espazio hutsa’ direnean. Bestalde, une ‘denbora tarte oso laburra’ da, eta tarte
|
bai
espaziokoa eta denborakoa izan daiteke. Kale hizkeran ere arrunta da ‘horraino ala horrarte heldu gara’ bezalakoak era trukagarrian erabiltzea (eta ez litzateke akatsa, denbora eta espazioa izatez kontzeptu erlazionatuak direlako, Segurola 2020k gogoratu bezala).
|
2023
|
|
«Eta kloramina oso toxikoa da, eta narritadura, erredurak eta baita pneumonitisa eta heriotza ere eragin ditzake», azaldu du Sergio Fernández Martínez doktoreak, Ingurumen Kudeaketako Unitateko koordinatzailea eta La Fe ospitaleko (Valentzia) Medikuntza Prebentiboan eta Osasun Publikoan aditua denak. Biak oso produktu indartsuak dira, eta garbiketan espezializatutako enpresek (bai etxekoak,
|
bai
espazio publikoetakoak) adierazten dute «etxeko garbiketatik lixiba eta amoniakoa kentzen joatea» komeni dela. Irudia:
|