|
2000
|
|
|
baina azken
|
urteetako
batez bestekoari eutsiko diote, hamabosten bueltan egongo dira
|
|
|
Haserreak haserre, Labayru, Euskaltzaindia eta arduraz zegoen gainontzeko euskaltzale bizkaitar talde batek Mendebalde Alkartea sortu zuten orain bost urte. Aurreko
|
urteetako
uste eta iritziak malgutu edo bere horretan iraun, eztabaidarako gunea izan behar zuen, hasiera hasieratik euskara batuaren garrantzia azpimarratuz, eta bien uztartzearen bila. Oraindik orain argi utzi beharreko kontua baitzen itxuraz.
|
|
|
Duela bi urte abiatua da, giroa sortuz eta azkartuz joan da, eta horren barruan kokatzen da aipatzen dugun guztia. Nafarroako Txapelketak, agian, ibilbide horren barruan aurrera segitzeko indar berezia ematen du, azken
|
urteetako
lorpen handiena da eta. Baina apirilaren 17an ez zen Iparraldea esnatu eta beste mundu bat deskubritu.
|
|
|
Hainbat lantalde ari da kari horretara, lan eremu ezberdinetan irudimena lantzen dute datozen hamar urteotan burutu behar diren ekimenak garatzeko. Proiektuaren lehenbiziko hiru
|
urteetako
egitasmoak Estatua, Erregio Kontseilua eta Kontseilu Nagusiarekin sinaturiko PCD Garapen Xede Amankomuna baten arabera garatuko dira; ekimenen garapen zuzenari lotua den hainbat erakunde parte delarik.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Osasun Saileko arduradunek beraiek aitortu dute geroz eta lan istripu gehiago ari dela gertatzen EAEn. Horrela, Guillermo Lopez Vivanco, Osasunaren Plangintza eta Antolamendurako kontseilariordeak adierazi du azken hiru
|
urteetako
datuak alderatuz nabarmen ikusten dela urtetik urtera lan istripu gehiago dagoela.
|
|
|
Gipuzkoako lau teknologi guneek (Ceit, Ikerlan, Inasmet eta Teknikerrek) aliantza bat eratu dute urte honen hasieran, datozen
|
urteetako
industri garapenerako guztiz funtsezkotzat jotzen diren mikroteknologiako jarduerak bultzatzeko. Elkartasun horri esker ikerkuntza arloko lan eta eginkizun banaketa egin ahal izango da, baliabideen erabileran hobekuntza nabarmena lortuz eta teknika horiek enpresa sektorean hedakuntza handiagoa izan dezaten ahalbidetuz.
|
|
|
Bertsolariengan eta bertso moldean azken
|
urteetako
joerak bete betean agertu dira. Hau da, bertso eskolak direla bertsolari iturri ia bakarra eta beraz, kontuan hartu beharreko bertsolari kopurua batzen zaio urtero txapelketaren gurpilari.
|
|
|
Istorioa kronologikoki kontatzen bazaigu ere, pertsonaien berri emateko haien bizitzari buruzko zenbait pasarte aipatzean, denboran hainbat erretrospekzio egiten direla dakusagu. Bestalde, kontuan hartu genuke batzuetan narrazio luze baten bidez oso epe laburraren berri ematen dela, eta beste batzuetan, liburuaren amaieran, esaterako, orrialde batetik bestera
|
urteetako
aldea dagoela. Hau da, narrazioaren erritmoa aldakorra da.
|
|
|
Kierkegaard-en aurreneko obra handia Bat ala Beste da, 1843kootsailean Kopenhagen en argitara emana. Idazki hori XIX. mendearen 40ko hamarkadako
|
urteetako
idealismoaren eztabaidan kokatzen da. Erabat Hegel-en aurkako jarrerankokatzen da. Marx bezala, eta aldi berean oso bestela?:
|
|
|
Estrukturalistek dena sinbolizatzeko joera lantzen dute: Lacanbera, bere azken
|
urteetako
mintegietan jo eta ke aritu zen arbelean, hitzik esan gabe, topologia borromearrak behin eta berriz tortsionatuz, ea inkontzientearen errealaguztiz sinbolizatzeko formularik aurkitzen zuen, saiatu eta saiatu.
|
|
|
|
urteetako
hilabeteetan Egia Atotxan lortu zen euskararen normaltasuna diglosikoa zen, noski, baina kasik lehengo tamaina modura itzulia. Erregulartasunbatez egiten ziren euskarazko elizkizunak, iraunkorki, igandeko Mezetan bezalaprediku sailetan (Misioak, Gogo Jardunak), nahiz eta galdu ere zerbait galdu zuen: goizetako sei eta zazpietako Mezak, sei eta erdietako bakarrera mugatu ziren; bainaOstiral Santuko Nekaldiko Sermoia berreskuratu ahal izan zen euskaldunentzat (Cronica:
|
|
|
Une jakin hartako testuingurua gaindituz, euskaldungoaren hizkuntz historia zaileta luzean
|
urteetako
honek badu beste berritasunik ere: Euskararen kontra, orduan sartu zen elizetan barnera Estatua, lehenengoz halako indar eta ahaleginez, ezbaitzen une bateko kontua izan, gerran eta gerraostean ia bi urte eta erditan luzatu zenabaizik.
|
|
|
Frankismoaren lehen
|
urteetako
arrastoa begiratzeko, badugu gaur tresnarik.Orduan gauzatutako hizkuntz politikaren historiarako langairik franko bildu zuenBenet ek (Benet 1973, 1979), eta ezaguna dugu gurean ere (Torrealdai 1982, 1998). Bada hor perla ederrik (Torrealdai 1998: 85, 93, 97, 104, 106).
|
|
|
eginzuen topo elizgizonekin. Hierarkiak ezaguna zuen Monarkiarekiko menpeko tasuna(
|
urteetako
Diozesi Buletina irakurri besterik ez dago hori jakiteko), bainabeti ere eliz sistemari bere eguneroko oinezko autonomia ukatzen ez zitzaion bitartean.Mz. Anido k hizkuntz debekua ezarri nahi zuelarik, botere autonomiaren lege horihautsi egin zen, eta, kolpe txar horrekin batera, herrian eta apaiz artean ongi errotutakohizkuntz tradizio errespetagarria ere, hots, elizgizonen herriarenganainoko zubi naturala.
|
|
|
Aztergai aberats bat dago
|
urteetako
gertakizun hauetan: artxibozibiletako espediente, Gasteizko nahiz Kataluniako Gotzaindegietako paper, Parrokiaeta Komentuetako kronika eta agiri, elizgizon eta herritarren oroitza penetan.
|
|
|
Pelikulekin batera proiektatzen ziren film laburrek ere zeharo izaera espainola ohizuten. Adibide modura, eta derrigorrezko NODO ofizialistak baino lehen10, gogoratzekoak izan litezke lehen bi
|
urteetako
titulu hauek, espainiar kultura eta geografiaerakusteko(?) prestatuak(. Por tierras de Don Quijote?,. Valencia?,. Romeria asturiana?,. Romeria andaluza?,. Pregones del Albaicm?,. La catedral de Burgos?,. Damasquinados de Toledo?,. Barcelona?...), frankismoaren sentsibilitatearen erakusgarriak(. Dinastia taurina?,. Congreso de Trabajadores?,. Historias y razas?,. Deportes y figuras?,. Soldados del...
|
|
|
Baina, lehenago esan dugun bezala, proiektuaren oinarrizko diseinuari proiektu horren burutzea jarraitu zitzaion, eta hau urte askotako lana izan zen. Zentzu horretan,
|
urteetako
eskolaren historiak Estatuaren eta eskolaren arteko harreman estuak nola korapilatzen diren erakusten digu. Horrela, esan daiteke, Bowen-ek dioenez91, oinarrizko irakaskuntzarena ez dela Guizot en garaietara arte gauzatzen hasi zen helburua.
|
|
|
Espainian lehenengoa eta hain bizitza luzekoa izan den 1857ko irakaskuntzari buruzko lege honen azterketa zehatza egitea interesgarria izan daitekeelakoan gaude. Mendearen lehenengo erdialdean gertaturikoaren azalpen azkarra egin badugu, mendeko lehenengo berrogeita hamar
|
urteetako
zipriztinak azalduz, oraingo honetan hurbilpen sistematikoagoa egitea merezi duela uste dugu. Beraz, egituratzen ari zen sistemaren zutabe nagusiei banan bana helduko diegu, horiek baitira, gure iritziz, edonolako alternatiba edo jarrera kritikok (euskal nazionalismoarenak, adibidez) egin beharreko hori pentsa zitekeen behintzat analisiaren ardatzak, nahiz hezkuntza sistemaren barruan jokatzeko (lor litezkeen kontrol aukerak zirela medio), nahiz bultza zitekeen eraldaketaren bila joateko, edota beste hezkuntza sistema bat eraikitzeko ere.
|
|
|
Ez da berria Estatu espainiarrak duen testuliburuak kontrolatzeko nahia, eta ezagunak dira, esate baterako, hauen bidez egin izan dituen herritar abertzaleak abertzale espainiarrak, noski sortzeko ahaleginak279 Zalantzarik gabe testuliburuak hezkuntzaren historia arloko ikerkuntzarako aparteko dokumentu baliagarriak ditugu, besteak beste, transmisio ideologikorako baliabide direlako(. El libro escolar ha sido siempre con la excepción de algunos breves momentos de exaltación libertaria un producto cultural intervenido políticamente? dio Escolanok280) eta, beste batzuen artean, jarrera politikoen berri ematen digutelako281 Kontrol ideologikora zuzenduta dauden praktika politikoek ematen digute honen froga garbia282; zentzu horretan, Moyano legeak aurreneko
|
urteetako
testuliburuen inguruko politika sistematizatu zuen, eta 1868ko iraultzak nolabaiteko etena ekarri bazuen ere,. Restauración, delakoak bere egin zituen 1857ko legearen irizpide nagusiak, mende erdi bat baino luzeago indarrean iraungo zutenak.
|
|
|
Bekaiztoan ni, egunkarian gutietsia eta zanpatua. Bekaiztoan Ttipi, bere negozio tiki eta berexia abiarazteko lehen
|
urteetako
nekeetan.
|
|
|
Horiek lehen hitzekin batean baztertu genituen, saltsa horretan bakoitzak zer zuen agertzeko eta zer altxatzeko, norberaren baitan utziz. Hasi berritako gure goiti beheitiak eta hondar
|
urteetako
desenkontruak. Semea eta bakoitzaren amaginarrebak.
|
|
|
Estralurtar bat baino urrunagoa izaki niretzat. Ondoko
|
urteetako
gure harreman urriek, lehenagoko lehiakortasunaz arindu baziren ere, ez zidaten irudi hori aldarazi. Urtebete lehenago, aiseago sinetsiko nuen egiazko martiztar batekin partekatuko nuela bizitegia, gure anaia gazteenaren apopilo izanen nintzela baino.
|
|
|
Jakin bagenekien (orri hauetan esana genuen) aurreko
|
urteetako
bonanza k ez zuela luze iraungo, eta halaxe konfirmatu da, urte honetan manifestuen inguruan sortu den iskanbilak agerian utzi duen bezala.
|
|
|
Kritika gutxi eta eskasa izan arren, guztion buruan dago euskaraz egindako literaturak gero eta gehiago merezi duela, eta kanporatu beharra dagoela. Aurreko
|
urteetako
zurrumurrua oihu bihurtzen ari da: planifikazio sistematikoa behar da bertako lanak kanpoan ezagutuak izan daitezen.
|
|
|
Egia da" Zazpiak Bat" izeneko poema egin zuela, egia da semeari aizkora eskuan hartu eta indarka hasteko esaten diola galdutako foruei eginikoan, baina funtsean ez du beste Euskal Herria bat amesten, eta ez da zapaldu bat, subjektiboki. Orixe zapaldu handi bat da, ezin du malenkonian aterbetu, atzean uzten duena herri baten suntsimendua izan da, eta
|
urteetako
alferrikako lan bat, maila pertsonalean. Bi polo horien artean," Amerikako pampetan" eta" Amate baten itzalpean" poemek hartzen duten mende erdi horretan eta biek ere ordezkatzen duten jarrera guztiz kontrajarri horien artean kokatzen da, nolabait, exilioko poesia.
|
|
|
Oraindik proiektu gehienek diru galerak izan arren eta irakurleak bereganatzeko lehiak bere aurpegi garratzena erakutsi, inork ez du bide ertzean gelditu nahi. Edizio digitalen errentagarritasuna da, hain zuzen ere, hurrengo
|
urteetako
erronka bai Europan, baita Estatu Batuetan ere. Eta gauzak horrela daude Atlantikoaren beste aldeko egunkari digital batzuek ikaragarrizko galerak izan dituztela jakin arren.
|
|
|
Egungo zientzia eta teknologiaren analisi filosofikoak urruntasun honetan sakontzen ari dira, hori defendatuz, eta Vienako Zirkuluak lagatako joera analitikoa atzean utziz. Dena den, azken
|
urteetako
ondorio hauek eta beste batzuk sekula ez dira heldu Horkheimerren hitzek izandako suhartasunera.
|
|
|
Puertoko egonaldiak, eta Herrerakoak batez ere, askoz gai gehiago ematen ditu kontatzeko, askoz bizipen gehiago Castellongoak baino. Aurreko
|
urteetako
kartzelaldiekin alderatuta, zalantzarik ez dago monotonoagoa izan dela Castellongoa, eta neketsuagoa ere bai.
|
|
|
Oraingo kasuan, gainera, Espainiako Gobernuak halako zaratarekin aldarrikatu duen mugimenduaren fitxa zarela ikusita, zeure izaera eta kolektiboarena deuseztatzeko, senideei eta lagunei beste burla bat egiteko mugimendua baino ez dela ohartuko zara, lehengoak,
|
urteetako
murrikak, aski ez balira bezala.
|
|
2001
|
|
|
ESAN Ozenki diskoetxeak agur esango du laster kaleratuko dituen azken bi diskoekin: bata," Ustelkeria" ren berrargitalpena eta bestea, Esan Ozenkiren hamar
|
urteetako
ibilbidearen bilduma. Esan Ozenkiren desagerpenarekin batera, diskoetxe berri bat sortuko da.
|
|
|
Baina bestaldetik, gure orografia malkartsua dela eta, giza-asentamenduak eta komunikazio bideak haranetan kontzentratzen dira. Errealitate honek eta azken
|
urteetako
industria garapen ikaragarriak eta honekin lotutako hazkunde demografikoak, gizakiaren aldetik ibaiek jasaten duten presioa pentsaezinezko mailetara iristea eragin dute. Uren kutsadura handia, ibaiertzen suntsidura eta kanalizazio basatiek gure ibai eta erreka gehienak benetako gandolak bihurtu dituzte.
|
|
|
Bandera horiek erakusten dute, beste ezerk baino hobeto denboraren iragana: kataluniarren senyeraren itxura du lehen bandera hark, geroztik hiru koloreko bi bandera errepublikar, Francok emandako hainbat bandera espainol eta azken
|
urteetako
bandera txuriek osatu dute ondarea.
|
|
|
BNGk oso argi jokatu du azken urteetan eta Galiziako ezkerraren erreferente gisa agertu da. Batasunako buruzagiei azken
|
urteetako
BNGren norabidea ondo azter dezaten aholkatuko nieke.
|
|
|
Salbador Garmendiak, berriz, gaztea izaki, azken
|
urteetako
Jose Artetxe ezagutu zuen. " Orain dela hiruzpalau urte.
|
|
|
Resurreccion Maria Azkue Aberasturi Bizkaiko kostaldean jaio zen, hain zuzen ere, eta Otxandioko Bittor Kapanagari kasu eginez, oraindik" sartalderaz" bizi den Lekeitio herrian. Idazlea, ikerlaria, hizkuntzalaria, lehendabiziko
|
urteetako
bizimodua, betiko baliagarri tinkoa izan zitzaion, arrantzale munduak utziriko hondarra pisu handikoa izan baitzen bere bizian. Funtsean, horrela islatu baita bere euskal senan ez ezik, ama hizkuntzaren inguruko idazkietan ere.
|
|
|
1986tik 1991ra bitarteko ekonomiaren susperraldiak hiru herrialdeetan onura handia ekarri zuen emakumearen kontratazioaren arloan. Eta
|
urteetako
krisiaren ondorioz galdutako lanpostuek eragin handiagoa izan zuten gizonezkoen artean, nahiz eta Gipuzkoan bi kolektiboak gertatu ziren nahiko erasanda. Azkenik, urteen bitarteko enplegu hazkundea bi sexuen onerako izan da, herrialde historiko bakoitzean eragin ezberdina izan badu ere.
|
|
|
Martorellek, besteak beste, lekukotasuna eskaintzen du, Ekialde Erdian eta nagusiki Kurdistanen sarritan egon izan delako. Eta Aramendik,
|
urteetako
irakurketa eta dokumentazioan arakatzeak ematen dioten analisi gaitasuna eta sintesi ahalmena; nagusiki Internetetik jarraitu ditu gertaeren nondik norakoak. Bi ordu eta erdiz jardun genuen eta amaitu orduko Aisak deika zituen irratiak, bere ohiko kolaborazioak egiteko.
|
|
|
Hurrengo
|
urteetako
kenketak %20a eta %15a izango dira.
|
|
|
Gastu horiei gurasoek aurre egin behar izaten diete, aurreko
|
urteetako
materialik eskura ez badute.
|
|
|
zergatik egiten du gora OHZk, askotan zerga tasa aurreko
|
urteetako
berbera baldin bada?
|
|
|
Ez dago azken
|
urteetako
kontsumoaren historiala jasotzen duen grafikorik.
|
|
|
Has gaitezen adibideak banan banan aztertzen. Testuetatik ateratakoak aztertuaurretik,
|
urteetako
eskarmentuak eskaini dizkigunak ekarri nahi ditugu hona.Adibide hauetan ez dugu erantzunik ematen; askotan galdera baino ez dugu egiten.Hauexek dira:
|
|
|
Hamaika Pauso da euskal nobelagintza modernoarenlorpenik handiena. Bertan daude oretuta aurreko
|
urteetako
esperimentazio formaleta estrukturalak eta errealitate historiko soziala, gorago Tx. Lasagabasterrekaldarrikatzen zuen errealitatea, hain zuzen. Hau da, pertsonaiek eta pertsonaiahoriei egokitutako giza inguruak osatzen duten unibertso nobelistikoak, guremunduaren sasoi nagusi bat hobeto irudikatzeko eta ulertzeko balio dezakeennobela da.
|
|
|
Geroztik gure planetak bira batzuk eman ditu bere ardatzaren inguruan, etaeuskal literaturaren egoerak aldaketa franko ezagutu du, horien artean deitoragarriena 1989az geroztiko Bernardo Atxagaren unibertsalizazio prozesua delarik?. Honetaz, bidezkoa dirudi orain arte erabilitako interpretazioari eustea, azkenhamar
|
urteetako
bilakaeraren argitan zer eman dezakeen ikusteko.
|
|
|
Azkeneko
|
urteetako
lanetan ere motibazioa eta, motibazioarekin batera, jarrerak ere mantentzen dira 2Hren jabetzea aztertzerakoan, ez bakarrik ukipenezko2Hetara aplikatuz, baizik eta baita atzerriko 2Hetara ere aplikatuz. Gainera, 3Hmota batez ere hasi dira mintzatzen:
|
|
|
Azken urteotan ikerketa gehiago egin badira ere, ez ditugu guztiak hemenaipatuko, baina bai hauetatik ateratako zenbait emaitza. 2 taulan lurralde historikoen arabera, eta 1981, 1986, 1991 eta 1996
|
urteetako
zentsu eta erroldatze datuen arabera, EAErako (Eusko Jaurlaritza, 1999) eta NAErako (NafarroakoGobernua, 1997) euskalduntzearen aurrerapenak adierazten dira.
|
|
|
Behi haragiaren kontsumoa nabarmen jaitsi da Espainian, 2000ko azaroan," behi eroa" izendatu zutenetik. Azken bost
|
urteetako
joera beherantz joan da nabarmen, eta jaitsiera hori autonomia erkidego bakoitzean islatu da, nahiz eta batzuen eta besteen artean aldeak egon.
|
|
|
Aurreko
|
urteetako
sailkapenak ere, webgune honetan ikusi ditzazkezu, uztarria herri aldizkarian atera baitziren. Hemen daukazu 1.999 urteari dagokiona, eta hemen berriz, 2.000 urtekoa.
|
|
|
Orain, kexu mutu baten bidez, badator beherantz. Hasi zaizkio lur emarorantz hankak zabaltzen, poliki, patxadaz, zabaltzen eta zabaltzen; eta nire gorputzaren zamaz lagundurik, izango du astirik izango ahal du astirik!, zorua guztiz muxukatu aurretik, gure
|
urteetako
ernaldi isilen fruitu desiratuaz erditzeko, hankak ari zaizkio eta, zerrauts eta oinaze berdeen artean, ezin gehiagoan zabaltzen eta zabaltzen.
|
|
|
bereziki: 1956/ 76
|
urteetako
euskaltzale militanteari, euskaltzale suharrari, gaur euskaltzale funtzionario eta txepela nagusitu zaio askotan. (Era berean, jakina, isilpeko buruzagi edo gudari ausartari [guztiok dakigu buruzagi mailakoa dela Txillardegi aspaldiko urteetan], agiriko oportunista ustela eta frankismoaren ondoko sasi abertzalea nagusitu zaizkio)".
|
|
|
Lelo hori atertu gabe entzun daiteke geroztik, eta ipuin zaharrak berritzen dituzte 1808 eta ondoko
|
urteetako
ezbehar odolgiroek: Cadizko oihartzunek ere bai, apika, baina nik ez ditut agerian ikusi.
|
|
|
Frankismoaren azken
|
urteetako
eta Trantsizioaren hasierako pilpilaldi politikoak zuzeneko eragina izan zuen hedabideetan, egunoroko prentsan bereziki. Egunkarien erredakzioetako kazetari gazte askok berebiziko protagonismoa hartu zuen frankismoaren morroi ziharduen prentsa batean, 1970 urteen hasieran sumatzen hasiak ziren aldaketa politikoei aurre egiteko gaitasunik ez zeukan prentsan.
|
|
|
korronte politiko jakin batzuei lotuak baziren ere). EITBko berriemaileek berek ere, egiazko autonomiaz jarduten zuten berrigintzan, oso urrun zeuden ondoko
|
urteetako
" alderdikeriatik", guztiz nabarmena telebistaren kasuan batez ere.
|
|
|
Lehenik, guztiz eraberritu da sektore kapitala 1980
|
urteetako
prentsak modernizazioari. Estatuak lagunduta, ekin eta beste hedabide batzuetarako plataforma gisa sendotu ondoan, honetan ere, eskerga izan da Estatuak eman dien laguntza, aurreko Prentsa Taldeak pribilejiatu egin baitzituen irrati eta telebista kontzesioak egiterakoan?.
|
|
|
Egiaz, kazetarien militantismoak ez zuen demokraziaren alde jokatu, baizik eta ETAren eta ezker abertzalearen kontrako polizi soluzioen (eta polizi ekimenaren) alde. 1993 eta 1994
|
urteetako
gertaerek (Julio Iglesias industria gizon gipuzkoarraren bahiketa, ETAko militante Yanci eta Kalparsororen heriotzak...) katalizatu zuten informazioaren zuzeneko erabilera, interes politiko batzuen mendeko interbentzio arma gisa, eta kazetaritza jardunaren degradazio kezkagarri bat erakutsi zuten.
|
|
|
Azkenez, Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politika Sailburuordetza rekin izenpetu dugun egiunea aipatu behar dut, era horretan aurreko
|
urteetako
segurtasunik eza eta banan bananeko deialdiekiko menpekotasuna alde batera uzten baikenuen behingoz, eta benetako proiektuak antolatzen hasteko aukera jasotzen. Izan ere, elkartearen barne ikuspegitik hori da, nik uste, joan den urteko gertakaririk garrantzitsuena, elkartea ren hasierako urteak bazter utzita, lehen aldiz gertatzen baita elkarte gisa aurrekontu egoki bat ematen zaigula, kontrol zorrotzekin bada ere, guk kudeatzekoa.
|
|
|
Aurreko
|
urteetako
balantzeetan egin izan dudan bezalaxe, aurten ere gertakari zehatzei lotu ordez, joerei lotuko natzaie, azken urte honetako joerak, keriak edo dena delakoak nondik nora jo izan duten ikusteko asmoz.
|
|
|
Eta
|
urteetako
lana burutu ondoren, egindakoari begira une batez gelditzea bidezkoa ez ezik beharrezkoa da, akatsetatik ikasiz aurrerako bidean hainbat arrisku ekidin ahal izateko.
|
|
|
Izan ere, egungo eredu klimatiko arrakastatsuek aurresan dezakete kanpoko eraginpeko epe luzeko batez besteko klimaren erantzuna, adibidez, berotegi efektuko gas kontzentrazioen aldaketek sor ditzaketenak. Suposatzen da ere" El Niño" bezalako egoerak askoz lehenago,
|
urteetako
mailetan, aurresango direla etorkizunean.
|
|
|
Azken 20 urteetan, informazioa kontzeptu fisikoa dela ohartu gara eta unibertso materiala gidatzen duten lege berberek gidatzen dutela jakin dugu. Azken
|
urteetako
informazioaren ulermenak bide eman die konputazio eta komunikazio kuantikoan gertatu diren hainbat garapenkitzikagarriei, zeinak aldizkari teknikoetan zein egunkari arruntetan argitaratu baitira.
|
|
|
Euskara hazten (Nafarroa Garaiako euskararen aldeko bilakaera, adibidez), hiztunen, eta gizarte osoaren, osasun askatasunhelburuak bizirik..., harentzat euskaldungoak" arazo iturri" izaten dirau. Horiek hola, azken
|
urteetako
eskarmentua ren ondorioz (euskaldungoaren beraren erantzukizun ez ttipiarekin), sistema agudo ari da ikasten eta bere" arazoarekiko" kontzientzia eta praktika zehatz eta eraginkorrago bilakatzen. Eta indarraren" arrazoi" itsua eskuan, aise xila daitezke ondorioak.
|
|
|
Dinamika hauen bidez, orain arte bateratzailea izan den euskara bera ere konfrontazio tresnatzat hartuta, gizarte sektore inportante bat euskararen kontra jarritakoan,
|
urteetako
lanaren emaitza den berreuskalduntze prozesuagelditu eta atzera eginaraztea da helburua.
|
|
|
70eko hamarkadako
|
urteetako
uneren batean, EEBBetako erdiko klasea trabatu zen. Carter eta Clintonen presidentzien menpe, Alderdi Demokratak bizirik iraun du sindikatuetatik eta birbanaketarako edozein eskaeretatik urrunduz eta" zentroa" deitzen duten huts antzu horretara hurbilduz.
|
|
|
Legeak pixka bat begiratzea ere komeni zaizu. Nire ezagun aholkulariarekin hitz egin eta gero gau luzeak pasatu nituen kalkulagailua esku batean, gora eta behera, kontuak egiten, eta zerga legeak zein nire aurreko
|
urteetako
aitorpenak bestean, egokiena zena aukeratzeko. Egin nituen paperak noizbait, aholkularien aholkuak eta nire aldetik ikasitakoa aintzat hartuz.
|
|
2002
|
|
|
Barne kontsumoa indartsu dabil oraino. Horixe azken
|
urteetako
hazkundea, langabeziaren murriztea, zein interes tipoen jaitsieraren ondorioa da. Euroak sortu duen diru beltzaren azalaraztearena ere bai.
|
|
|
Eta pentsa dezagun bizirik dirauena hildakoa hil baino lehenago jaio zela. Horrek esan nahi du zuhaitz biziaren lehen
|
urteetako
eraztunen ezaugarriak edo datuak eta hildako arbolaren azken urteetako eraztunen tasunak berdinak direla. Hala balitz, sinkronia luzeago bat lortuko genuke, bizirauten duen zuhaitzaren jaiotza baino haratago, hildako arbola jaio artekoa, hain zuzen.
|
|
|
Eta pentsa dezagun bizirik dirauena hildakoa hil baino lehenago jaio zela. Horrek esan nahi du zuhaitz biziaren lehen urteetako eraztunen ezaugarriak edo datuak eta hildako arbolaren azken
|
urteetako
eraztunen tasunak berdinak direla. Hala balitz, sinkronia luzeago bat lortuko genuke, bizirauten duen zuhaitzaren jaiotza baino haratago, hildako arbola jaio artekoa, hain zuzen.
|
|
|
Urte horretan zehar izan dituen ekitaldi eta harremanak, akademia jarduera, erakunde zerbitzuak, aurrekontu gorabeherak, den dena agertzen da bertan. Jakina, luze zabalera handiena batzordeen akademia lanari eskaintzen dio, eta atal horren barruan, gertakari nagusi gisa, Hiztegi Batuaren argitaratzea nabarmentzen du, euskararen batasun bidean urrats handi bat izan delako, eta horrez gain aipatu Hiztegi Batuak aurreko
|
urteetako
jarduera sakonaren emaitza biltzen duelako.
|
|
|
Azken
|
urteetako
ibilbidean une garrantzitsua izan zen lan harremanen euskal esparruaren alde 1994ko otsailaren 19an egin zen manifestazioa. Deialdi harekin Euskal Herriko lan munduan gehiengoa duten sindikatuek aldarrikapen politikoen artean gizarte eta lanari buruzko burujabetzari lehentasuna eman zioten.
|
|
|
Gure autopista, trenbide eta hirigintzan, mendiurraketa, lur xahutze erraldoi, itsusikeria monumental eta arrisku tranpak dira nagusi. Jadanik hondatua geneukan paisaia erabat suntsitu eta gure herrien
|
urteetako
memoria apurra birrintzeko lanean sutsu lehiatzen da buldozerra edonon. Txikizioan, berdin hondazale ikusten ditut erabakitzaile gehienak, izan daitezen ezkerreko edo eskuineko, politikari edo tekniko, unionista, autonomista zein independentzizale.
|
|
|
Hainbat erronka izango ditu pinakoteka berriak, izan ere, arte garaikidearen bilduma hoberenetako bat jaso nahi du. Horretarako guztira, joan den mendeko 1.600 lan izango ditu bere behin betiko erakusketan, eta arreta berezia jarriko dio azken 50
|
urteetako
lanei. Horrez gain, bigarren solairuan artistek euren obrak sortuko dituzte.
|
|
|
Horretarako, lehen lau egunetan hitzaldiak antolatu dituzte. Bertsolaritzaren azken 20
|
urteetako
balantzea egingo da batean, euskal kirolen inguruko hausnarketa bestean, gazteentzako kultur lokalei buruz hausnartuko da hirugarrenean, eta musikaren alorra jorratuko da azkenekoan. Maiatzaren 10etik 12ra berriz, Bilboko Arenalean hiru gune kokatuko dituzte:
|
|
|
Gure asmoa ez zen proposamen hau une honetan kaleratzea, nahiz eta jakin sindikatu barruan hedapen zabala zuenez ezagutzera ematea normala zela. Fase honetan, gure asmoa, batez ere, barruko eztabaida eta hausnarketa sendotzea zen, proposamen honetan dauden ardatzek sindikatuaren hurrengo
|
urteetako
lanaren norabidea adierazi behar dutela uste dugulako. Horrek sindikatuko egitura guztiek ideia hauek bereganatzea eskatzen du.
|
|
|
Horri erantzuteko, azken hogeita bost
|
urteetako
harremana zein izan den kontuan hartu behar da. Elkarte eta botere publikoen arteko harremana oso gatazkatsua izan da, tentsioz beterikoa.
|
|
|
1998 urtean ere Armentia ikastolaren ardurapean antolatu zen Araba Euskaraz," Orain dugu garaia" lelopean. Armentia ikastolak lehen
|
urteetako
traba guztiak gainditu ostean, lehen hezkuntzarako eskaintza sendotzea lortu zuen.
|
|
|
Izan ere, erabiltzen duten hizkuntza, burutzen dituzten erritoak eta bizi diren lekuak ezezagun egiten zaizkigu sarri. Baina finean, gizartean daude, eta beste askoren moduko familiak osatu dituzte 1.200
|
urteetako
historian zehar. Urte horietan lan ezberdinak egin dituzte, miseriak bizi izan dituzte, euren arteko ezinikusi eta borrokak jasan dituzte.
|
|
|
Proiektu berriei gagozkiela, honako hauexek dira aipatzekoak: bonbardatzeko ehiza hegazkinetako pilotu berria, zein oraingo hamarkadan garatu behar baita; helikopteroen arloan oraingoz existitzen ez den segmentu industriala sortzea eta Europako tripulazio gabeko lehen hegazkinetan parte hartzea, zeinen garapenean
|
urteetako
aurrerapena baitarama Ipar Amerikak.
|
|
|
Une historikoa bizi dugula nahiko sustraitua dago klase politikoan eta arlo politikoaren nondik norakoak jarraitzen dituztenen artean. Azken 25
|
urteetako
gertakizun politikoen artean garrantzitsuenetakoa bizitzen ari gara Euskal Herrian. Batasunaren ilegalizazioaren aldekoak zein kontrakoak, guztiak jabetzen dira erabakien garrantziaz.
|
|
|
Bizitza erosoagoa egiteko aukera izango da ezbairik gabe, eta aldaketa oso astiro joan arren, dagoeneko zuntz, kable, DSL eta satelite bidezko teknologien garapenak geroko
|
urteetako
bizimoduaren berri ematen digu.
|
|
|
Aurtengoa izango da beraz, karpa azpian egiten den azken azoka. Eraikin berria egiteko obra lanak hasi direla-eta, aurten karpa ez da zehazki aurreko
|
urteetako
toki berean kokatuko. Landako konplexuan bertan egongo da baina anbulatorioaren atzean.
|
|
|
Eleberriko Azkue Sariaren irabazlea, Hiru argitaletxearen datuen arabera, 1993ko Durangoko Azokan gehien saldu zen eleberria izan zen. Liburuak azken
|
urteetako
historia zati baten argazkia egiten du; gertakizunak 1952an kokatzen dira, Bizkaiko kostaldeko herri batean (autorearen jaioterrian, Mundakan) trenbidea egiten ari ziren bitartean. Trenbideak herri osoaren paisaia zeharkatzen du, eta preso errepublikarrak ari dira burdinbidean lanean.
|
|
|
1999ko datuetara itzuliz, literaturan argitaratzen denaren% 59,3 narrazio testuek osatzen dute,% 11 poesiako lanek eta% 7 antzerki lanek. Literatur kritikari dagokionez, ezin azken
|
urteetako
datu zehatzik eman, daukagun azken datua epeari dagokiona baita. Urte horietan, literaturan argitaratzen zen% 4 zegokion kritikari.
|
|
|
Ekonomi arloan aituak direan gizonak, argiro agertu dabe gure
|
urteetako
ondasun malkarra.
|
|
|
Aurreko
|
urteetako
ikasgai bakoitzaren prezioa 54,69 euro da eta eta ikasgai solteko 48,08 euro ordaindu behar da.
|
|
|
Hona hemen beheraldihorren arrazoiak: jaiotze tasaren beherakada, Lehen Mundu Gerrako belaunaldihutsak ugaltzeko adinera iristea, hamarkadaren hasierako
|
urteetako
gerra egoerabera, eta emigrazioa. Hurrengo hamarkadetan, populazioa hazi egin zen, oro har, baina barnealdea erorialdi demografiko geldiezin batean sartzen hasi zen.
|
|
|
Ipar Euskal Herriko ekonomianez zen bat bateko aldaketarik izan, Hego Euskal Herrian 1959an bezala. Hori delaeta, industria gune eskas horiek eta haien hurrengo
|
urteetako
porrota ondokoataletan aztertuko ditugu.
|
|
|
Euskal Herrian laster agertu zen krisia, eta, hirurogeita hamarreko hamarkadaren lehen
|
urteetako
ibilbide zalantzatiaren ondoren, etekin tasa etengabekojaitsieran hasi zen 1974tik aurrera; aldiaren bukaeran baizik ez zen hasi oneratzea, 1985ean, eta hurrengo urteetan ere luzatu zen aldeko egoera hori (2.9 irudia).
|
|
|
Europako erakunde esparruko funtzionamendua, nazioarteko harreman ekonomikoen hazkundea eta krisialdiko unerik larrienen gainditzea izan ziren ezaugarri nagusiak. Hurrengo
|
urteetako
ezaugarrinagusiak, ordea, langabezia arazoen eta faktoreen azpierabileraren arazoenkonponbide argiaren jardueran aritzea baino gehiago, jardueren lausotasuna etagorabeherak izan ziren, inongo dinamika argirik azaldu gabe.
|
|
|
2 Laurogeiko hamarkadako industrializazioaren une gorena; zalantza batgeratzen zaigu: ea 1875
|
urteetako
hazkundea ez ote zen izan gehiagoindizea eraikitzeko prozeduraren ondorioa.
|
|
|
Ulgorren lehenengo
|
urteetako
hazkunde azkarrak ekar zitzakeen arazoakkontuan hartuz, Arizmendiarrietak finantza erakunde baten premia sumatu zuen, proiektuari finantziaziorako bide sendoa ziurtatuko ziona; eta horrela, 1959an, LanKide Aurrezkia kreditu kooperatiba eratu zuten, gaur egun Euskadiko Kutxaderitzona (Agirre et al., 2000: 33).
|
|
|
Garai osoa kontuan hartuz, tartea alegia, EAEko ekonomiakezagutu duen produktibitatearen hazkunde tasak bikoiztu egiten du zerbitzuena; eta Nafarroan lubakia are handiagoa izan da, 10etik 35erakoa gutxi gorabehera.Bestalde, azken bi urteetarako() behatzen den joera aldaketa behin behinekoa da, eta 90eko hamarkadaren bigarren zatiko industriaren ziklo aldaketarekin bere onera itzuliko zela aurreikus liteke. Gainerako
|
urteetako
produktibitatearen hazkundeek aise egiten dute ondasunen alde. Zerbitzuetako produktibitate hazkunde txikiago hori aurrerapen teknikoa jarduera hauetara heltzeko zailtasunhandiagoaren ondorioz gertatu zen.
|
|
|
Hego Euskal Herriko kasuan, eraldaketa hirurogeita hamarreko
|
urteetako
krisiaren eskutik etorri zen. Eraldaketa horrek eragin traumatikoa izan du lan merkatuan, eta horrek gaur egungo arazorik larriena langabezia masiboa izatea ekarri du.
|
|
|
Laurogeita hamarreko lehen
|
urteetako
gainbehera labur baina sakonak areagotu egin zituen arazoak, eta 1995etik aurrera, berriz ere hazkunde ekonomikoarekin loturik, enplegu sorrera berreskuratu da, baina 2000 urtearen erdi aldetikaurrera, hazkunde ekonomikoa moteltzearekin batera, enplegu sorreraren dinamikotasuna moteldu egin da.
|
|
|
Azken
|
urteetako
lan erreformak justifikatzeko, sindikatuek botere handiegiadutela aipatu izan da, eta botere horrek lan merkatua zurrunegia izatea ekarriduela. Jarraian, sindikatuek presioa egiteko dituzten bide nagusiak aipatuko ditugu.
|
|
|
Hirurogeita hamarreko
|
urteetako
krisiaren ondorioz errotu den langabeziamasiboari aurre egiteko orduan, beharrezkoa izan daiteke lan merkatutik irteten (aldi baterako edo aldi iraunkorrerako) direnen gizarte rola erregulatzea. Gobernulokalak dira lanbide berriak, oraindik produkzio eremuan ez dauden lanak, definitzeko egokienak, harreman kolektiboak hobeto ezagutzen dituzten heinean (merkatu lanetan eta familia eremuan).
|
|
|
Azken
|
urteetako
bilakaerari buruz, hazkunde joera 80ko hamarkadan apurtuizana da aipagarriena. Hego Euskal Herriak, oro har, 30 mila biztanle galdu ditu80ko hamarkadaren hasieratik hona.
|
|
|
Hasierako
|
urteetako
agiriak ikusteko, jo Zehatz aldizkariaren 1978ko lehen zenbakira.
|
|
|
Euskararen erabileraren inguruko eztabaidak, dena den, ez zuen berebizikoondorio praktikorik izan hirurogeita hamarreko azken
|
urteetako
unibertsitatean.Gizarte eskariaren hazkundeak irakasleen kopurua emendatzea beharresten zuen, eta horrek, nahitaez, Espainiako unibertsitate tradizionalaren egiturak eta, bereziki, irakasle katedradunen eta bestelakoen arteko harremanak birmoldatu zituen.Irakasle eta ikasle berriek, gizarte aniztasunaren lekuko eta, lehenengo aldiz, erdieta behe mailako klaseetakoak, frankismoaren azken urte eta ... Tentsio ugariren lekuko izan zen, bide horretan, unibertsitatea, bereziki publikoa, baina baita Deustukoa ere (Torres, 1995:
|
|
|
Hala ere, emaitza horiek eskuetan izanda ere, ezin dugu ondorio zehatzikatera, hainbat faktore gehiago sartu behar baitira azterketan: irakasle ez doktoreenkopurua, aurreko
|
urteetako
doktoretza tesi ekoizpena, eta abar.
|
|
|
Argi dago azken
|
urteetako
joera: euskal lerroan matrikulatzen diren ikasleenportzentajeak igoerarako joera du, bai kopuruz zein portzentajez.
|