|
2007
|
|
|
Laburbilduz, eta hasieran aipatu dugunez, Jean Ybarnégaray etengabeki izan zen aukeratua 1914 eta 1936
|
urteen artean
Ipar Euskal Herriko hauteskundeetan. Hala ere, Ménouk dioenez, ez zen etengabeki aukeratua izan herritarren onerako burutu zituen ekintzengatik, Ybarnégarayk ezer gutxi egin baitzuen Mauleko herritarren txirotasuna gutxitzeko eta despopulazioa eteteko91 Ostera, Mauleko biztanleek Ybarnégaray aukeratzen zuten oso kontserbadoreak zirelako; Ybarnegarayren politika gustuko izan zuten mauletarrek, egitarau politikoaren oinarrietan zegoelako euskal nekazaritza bizimoduari eta antzineko ohiturei atxikitzea.
|
|
|
Patxi Garat 25 urteko saratarra duela bi
|
urte
Ipar Euskal Herrian eta Estatu Frantsesean ezagun egin zen. Star Academy, emankizunean agertu ondoren.
|
|
|
Patxi Garat 25 urteko saratarra duela bi
|
urte
Ipar Euskal Herrian eta Estatu Frantsesean ezagun egin zen. Star Academy, emankizunean agertu ondoren.
|
|
|
Patxi Garat 25 urteko saratarra duela bi
|
urte
Ipar Euskal Herrian eta Estatu Frantsesean ezagun egin zen. Star Academy, emankizunean agertuTA.
|
|
2008
|
|
|
Harrigarria da noraino gutxi ezagutzen den bizi zelarik hain ospe zabala eta garrantzi handia eduki zuen gizona; izan ere, Albert Goienetxe jaun medikuak lehen mailako jardunbidea eduki zuen, ikusiko dugunez, XIX. mendeko azken
|
urteetako
Ipar Euskal Herrian. Hala izanik ere, kasurako Auñamendi Entziklopedian2 ez duzu dozena bat lerro aurkituko haren bizitzaz, nahiz eta argazkiak pertsonaia aristokratiko bat erakutsi (ikus 1 irudia), paparra kondekorazioz betea.
|
|
2009
|
|
|
2006tik hara euskararen ikasleen kopurua urtero %2z emendatzen bada, hamar urteren buruan euskaldunen kopurua emendatzen hasiko da urtean 1000 euskaldun gehiagorekin. Ondorioz 2050
|
urtean
Ipar Euskal Herrian 300.000 herritarretarik 90.000 euskaldun izanen dira, %30 orokorki eta %55 inguru adin multzo gazteenetan. Ez da irabazia, baina gertagarria da, dakigularik herritar guztiak hartuz, euskaldunak eta erdaldunak, %42 euskararen alde edo oso alde direla, %52 ados edo oso ados direla euskararen ikaskuntza haur guztiei eskaintzeko.
|
|
2010
|
|
|
1997an jadanik Videgain irakasleak aipatzen zuen nola Euskal Ikasketen saileko ikasleen kopurua" ttipi" zela. " Gazteria ez da handia, euskaldunen portzentaia urria da" argudiatzen zuen6 Puntu horretaz itxaropen zantzu bat daukagu azken inkesta soziolinguistikaren arabera, euskaldunen ehunekoa handitzen ari baita adin multzo gazteenetan eskola irakaskuntzari esker7 Euskara ikasten duten haur kopurua emendatzen ari da urtez
|
urte
Ipar Euskal Herrian.
|
|
2013
|
|
|
Horrez gain, beste hainbat ekarpen ere eskainiko ditu, Eskualduna astekariaren egituraz, historiaz eta hango idazleez bereziki. Azken ehun
|
urteetako
Ipar Euskal Herriko euskal gizartea ulertzeko garai inportante baten alde bat xeheki aztertzen du ikerlan honek.
|
|
2015
|
|
|
Emaitzarik ezkorrenak Iparraldeari dagozkion datuak dira: ikerketan ageri denez, 2050
|
urtean
Ipar Euskal Herrian %5 ingurukoa izango da bertan euskaldunen dentsitatea.
|
|
|
Kezkatzeko moduko beste datu bat: azken
|
urteetan
Ipar Euskal Herrian ama hizkuntza euskara, edo euskara eta frantsesa, izan zuten 13.000 lagun inguru ez ziren gai euskaraz ondo hitz egiteko.
|
|
|
Euskara frantsesezko irakaskuntza elebiduna anitz garatu da azken 40
|
urteetan
Ipar Euskal Herrian.Gaur egun murgiltze eredu eta ordu parekotasun ereduek dute haurrak elebiduntzeko xedea, etahauetan banatuak dira haur hezkuntza eta lehen mailako ikasleen erdiak, izan etxetik euskaldun alaerdaldun. Ikerketa honetan, lehen mailan zehar ereduko haur elebidunek garatzen dituzten hizkuntzagaitasunak aztertuko dira.
|
|
|
Hiru eskola elebidun mota desberdin garatu dira azken 40
|
urteetan
Ipar euskal herrian: murgiltze eredua (eredua), ordu parekotasun eredua (eredua), eta hautuzko eredua (Aeredua). Gaur egun, haur hezkuntza eta lehen hezkuntzako ikaslegoaren erdia hauetan eskolatuadago.
|
|
|
Azken
|
urtetan
Ipar Euskal Herrian gatazkaren konponbidea lortzeko bidean egin diren ekimenek Frantziako Estatuan, eta bereziki Parisen, izan duten oihartzun eskasa ikusita, Parisera joaitea erabaki dute Bake Bidea plataformakoek. Ekainaren 11 n konferentzia humanitarioa eginen dute, Giza Eskubideen Ligarekin, Legebiltzarreko Victor HUgo aretoan.
|
|
|
Erran nahi baita, Lurralde Kolektibitatearentzat sortu zen adostasun zabala nolazpait desegin duela Prefetaren proposamenduak. Ororen buru, hautetsien zatiketa hori eta ondorioz zonbait
|
urtez
Ipar Euskal Herriaren erakundetze aldarrikapena ixiltasunera behartzea xerkatzen ote ditu gobernu sozialistak. Ezin fida Pariseko aitzindari jakobinoeri!
|
|
2016
|
|
|
Bestalde, giro politikoaren itzuli xumea egitean ohartzen gara mende honetan zehar eta mende honen hasieratik, eskuineko politikak duen eraginaz. Xehetasunetan sartu gabe, Jean Ybarnegaray, 24
|
urtez
Ipar Euskal Herrian diputatu izan zena, Action Française eta Croix de Fer eskuin muturreko taldeetako partaidea izan zela. Diputatu gisa izendatua izan zen lehen aldikoz 1914an, eta, berantago, Vichyko gobernuan parte hartu zuen.
|
|
|
Ipar Euskal Herrian gazteek lan egin zuten herrietan Euskaldun Gazteriaren dinamikan. Jauzi handia egin zuen zenbait
|
urtez
Ipar Euskal Herriko antzerkigintzak talde horiei esker. Larzabalen sortze lanak lagundu zuen lan horretan bere garaia ulertzen baitzuen eta hitzetan, elkarrizketetan kokatzen baitzituen ulergarriak bihurtzen ziren problematika nagusiak.
|
|
|
Dokumentalak 1940 eta 1970
|
urteen artean
Ipar Euskal Herrira eta Frantziako bertze hainbat tokitara lanera joandako emakumeen bizipenak jaso ditu. Emakume horiek, nerabe eta neska gazteak, familia gibelean utzi, eta bizimodu hobe baten bila joan ziren.
|
|
|
1950
|
urteen artean
Ipar Euskal Herrira eta Frantziara lanera joan ziren emakumeen bizipenak biltzen ditu
|
|
|
Aita oso pertsona engaiatua zen AEBetako euskal etxeekin eta NABOrekin, bereziki kultura arloak kezkatzen zuen eta lan handia egin zuen baita pilotaren arloan ere 2001ean hil zen arte. Hamaika
|
urterekin
Ipar Euskal Herrira eta Estatu Batuetara bidaiatzen hasi nintzenean, pixkanaka frantsesa ikasten hasi nintzen, baina aitak eta bere aldeko familiak euskara mintzo zuten gehienbat beren artean eta nik ulertu nahi nuen! Beraz, 18 urte nituela, eta bigarren graduko eskolak bukatuta, urte sabatikoa hartzea erabaki nuen Unibertsitatean sartu aurretik, euskara ikasteko.
|
|
2017
|
|
|
Izan ere, 2016an 298.000 jende bizi zen Ipar Euskal Herrian, horien erdia Ipar Euskal Herritik kanpo sortua delarik. Eta INSEEk1 egin inkestaren arabera, lau
|
urteren buruan
Ipar Euskal Herriak 8.000 biztanle gehiago izanen ditu (aurreikuspen apalenaren arabera), 42.000 gehiago aurreikuspen gorenaren arabera. Horien artean kopuru handia Euskal Herritik kanpo hona bizitzera etorriko diren jendea direla aurreikusten denez, ezinbestekoa da jende horiek euskarara erakartzera, euskara ikasi, erabili eta transmititu dezaten.
|
|
|
1940 eta 1970
|
urteen artean
Ipar Euskal Herrira eta Frantziako bertze hainbat tokitara lanera joandako emakumeen bizipenak jasotzen ditu Neskatoak dokumentalak. Frankismoaren urterik gogorrenetan, familia gibelean utzi, eta bizimodu hobe baten bila joan ziren emakume horiek, nerabe eta neska gazteak.
|
|
|
" Egun historikoa", berak zioenaz. Alabainan, bazuen 225
|
urte
Ipar Euskal Herriak gisa hortako instituzio politiko bateratua igurikatzen zuela, Frantses Iraultza garaian lehen aldarrikapena agertuz geroztik. Jean Jacques Loustaudaudine Donapaleuko auzapezak, adin handieneko hautetsi gisa, du ondotik elkargoburua izendatzeko bozketa kudeatu.
|
|
2018
|
|
|
Bartzelonatik espresuki joan zen ekitaldi hartara. Kontatu zuen nola gelditu zen harriturik, duela 45
|
urte
Ipar Euskal Herrian herriz herri zebilela, herri bakoitzean hilen oroitarri bat ikusi zuenean, gerlan hil zirenen izenak han zizelkaturik.
|
|
2020
|
|
|
Enbata mugimenduko kideak" eskolatuak" direla dio Azken elurra eleberriko narrazioak. Hain zuzen, ikaskuntza eta gazteen prestakuntza profesionala, horra 1960ko
|
urteetako
Ipar Euskal Herriko gaurkotasuneko beste griña bat. Adibide bat ematearren, ikus dezagun 1965eko urtarrilaren 7ko Herria astekariaren iragarki hau:
|
|
|
1960ko
|
urteetako
Ipar Euskal Herrian, herriaren hezkuntzan fede izatea eta ideia horren aldeko aldarria egitea ez bide zen errazki onarturiko gauza. Inarrosi beharreko lehen joera herriarena berarena izanki eta:
|
|
|
Enbatako militanteen politikagintza berria, Enbatarekiko biztanleen ikuspuntua eta azkenik, nekazaritza munduaren eta Enbataren arteko harremana. Lehenik, oroitu behar da 1960ko
|
urteetako
Ipar Euskal Herriko jendarte hertsi eta autarkikoan, Enbataren etorrera astindu bat izan zela, kultura politikorik ez zenez gero.238 Ezin begi bistatik gal daiteke ere, 1960ko urteetan Ipar Euskal Herrian euskara debekatua zela eskolan, euskal kultura apaletsia jendartean eta horrek gainbehera soziokulturala laguntzen zuela.239
|
|
|
Enbatako militanteen politikagintza berria, Enbatarekiko biztanleen ikuspuntua eta azkenik, nekazaritza munduaren eta Enbataren arteko harremana. Lehenik, oroitu behar da 1960ko urteetako Ipar Euskal Herriko jendarte hertsi eta autarkikoan, Enbataren etorrera astindu bat izan zela, kultura politikorik ez zenez gero.238 Ezin begi bistatik gal daiteke ere, 1960ko
|
urteetan
Ipar Euskal Herrian euskara debekatua zela eskolan, euskal kultura apaletsia jendartean eta horrek gainbehera soziokulturala laguntzen zuela.239
|
|
|
Idilioaren ikuspegi soziokultural eta politikoaren suntsiketa aletzekoa dugu orain. Oroit bedi, XX. mendeko 60ko
|
urteetako
Ipar Euskal Herria aitorpenik gabeko Frantziako eskualdea zela. Gerla zibiletik jalgi eta diktadurapean bizi zen Hego Euskal Herriaren ahaide historikoa ere bazela, izan.
|
|
|
305 Honen inguruko informazio zehatzak bilatzeko zailtasunak daude: orduko lekukoak desagertu dira eta 1980ko
|
urteen aurreko
Ipar Euskal Herriko sistema literarioaren alderdi ekonomikoak gutxi dokumentatu dira.
|
|
2021
|
|
|
Joan den
|
urtean
Ipar Euskal Herriko Eskolarteko Bertsolari Txapelketa irabazi zuen saratarrak; aurten Euskal Herrikoa ere irabazi du. Bernat Etxepare lizeoan ikasle da, bigarrenean.
|
|
|
Hori irakurtzean ene baitan deiadarra piztu da, jakinez duela zenbait
|
urte
Ipar Euskal Herrian proiektu hori geldiarazia izan zela, milaka jendek Hendaian bai eta Baionan iragan manifestazioetan parte hartuz. Laborari ala edozein herritar xume, denak mobilizatu ziren egitasmo erraldoi horri" ez!" erraiteko.
|
|
|
2025erako 10.000 ikasle lortzea, Akitania Berriko ingeniaritzako bigarren prestakuntza zentroa bihurtuz. Hortarako Euskal Elkargoak 510.000 euro, 3
|
urtez
Ipar Euskal Herrian prestakuntza eskaintza indartu eta dibertsifikatzea xede du.
|
|
|
Etxebizitza plangintzak modu jasangarrian bideratzea eskatuko zaie hautetsiei manifestazioaren bidez, hau da, klima larrialdia kontuan hartzea: " Hamarnaka
|
urtez
Ipar Euskal Herriko etxebizitzen eskasari eman zaion erantzun nagusia beti izan da gehiago eraikitzea. Bere mugak erakusteaz gain, oroz gainetik estrategia hau bateraezina da buru egin behar diegun klima eta ekologia larrialdiekin".
|
|
|
diagnostikoa, orientabideak eta programa. Zehazki finkatzen du zenbat bizileku eraiki litzatekeen ondoko sei
|
urteetan
Ipar Euskal Herrian, eta zer motakoak izan luketen. Orain, programari buruzko iritzia eman behar du herriko etxe bakoitzak, elkargoaren jakinarazpena jaso eta bi hilabeteko epean; erantzuten ez duten herriko etxeek ontzat ematen dutela kontsideratuko da.
|
|
|
Meliton Manzanas poliziaren torturak ezagutu zituen, eta Frantziako kartzeletan ere egon zen preso. ETAri laguntzeagatik lau urteko presondegi zigorra ezarri zioten 1989an, hamar
|
urtez
Ipar Euskal Herrian bizi ahal izateko debekuarekin batera. 1991n kartzelatik atera, eta Bilbora joan zen Txema Monterorekin batera, abokatu.
|
|
|
Nahiz eta Konstituzioaren 2 artikuluak dioen frantsesa dela Errepublikaren hizkuntza, euskararen eta euskarazko irakaskuntzak hazkunde etengabea ezagutu du azken
|
urteetan
Ipar Euskal Herrian. Horri esker, irakaskuntza elebiduneko ikasleen kopuruak hazi dira eta irakaskuntza eskaintza handitu zein ugaritu da denborak aurrera egin ahala.
|
|
2022
|
|
|
Udako Euskal Unibertsitatea (UEU) irabazi asmorik gabeko eta Onura Publikoko aitormena duen kultur elkartea da, 1.300 bazkidez osatua. 1973
|
urtean
Ipar Euskal Herrian sortu zen eta orduz geroztik bere helburu nagusia Euskal Unibertsitatea sortzea da.
|
|
|
Baina bada datu bat alarma gorri guziak piztea merezi duena: Eskuin muturrak asko ugaritu du boz kopurua bost
|
urtean
Ipar Euskal Herrian. 2017an 8.657 hauteslek egin zuten Le Penen alderdiaren alde; bost urte berantago, Batasun Nazionala eta Errekonkista alderdiek lortutako babesa batuta, 19.496 boz eskuratu ditu eskuin muturrak.
|
|
2023
|
|
|
Urtean zehar EHZ ak Euskal Herriko eragileekin elkarlanean hainbat proiektu eramaten ditu. Horien artean, joan den
|
urtean
Ipar Euskal Herriko ikastetxe anitzetan euskal kulturaren inguruko saio pedagogikoak antolatu ditu, urririk, aurten esperientzia horren errepikatzera doaz. Oroitarazi dute urtean zehar Erasoen Kontrako Brigadak (EKB) eta festibaleko laguntzaileek erasoen kontrako protokoloa landu dutela, festibala denboran izan daitezkeen jarrera sexistak, homofoboak eta arrazistak saihesteko.
|
|
|
Heldu den urte hondarreko 138 bilketa guneak optimizatuko dira, hiru langileko talde batek ur isuriak nun diren bilatuko ditu (5.600 kilometro, %22a ordezkatzen du). 2040
|
urterako
Ipar Euskal Herriko gune guziak elkarrekin konektatuak izanen dira.
|
|
|
Bere lurralde proiektuan, Euskal Elkargoak engaiamendua hartu du 2050
|
urterako
Ipar Euskal Herriko kontsumo energiaren beharra %100 energia berriztagarrien ekoizpenaren bitartez estaltzea. Azaroan estreinatua izan den Angeluko laket portuko eguzki zentrala plan horretan sartzen da.
|
|
|
Biltzar nagusira 120 bat pertsona hurbildu da, urte batez bazkideen kopurua doblatua izan da, elkarteak eraman lanaren balorazio baikorra egina izan da. Azken
|
urtetan
Ipar Euskal Herriko langile eremuetako eta hiri auzoetako herritarrentzat tresna garrantzitsua plantan jarri duela azpimarratua izan da. Gaurko egoeraren aitzinean, egoitzetatik kanporatuak diren familiak etxebizitza duin eta eskuragarria lortzeko lagundu ditu.
|
|
|
Euskalgintzak badaki orain dela, hein handi batean jokatzen, ondoko
|
urteetarako
Ipar Euskal Herriko hizkuntza politika. Urriaren 19ko Euskal Konfederazioaren interpelazio publiko jendetsua euskal hiztunak %30 izatea bermatuko duen politika ausarta galdatzeko antolaturiko prentsaurrekoa, bilkura ofizialak zein estraofizialak, urte bukaera kargatua dute euskararen alde diharduten eragile sozial zein instituzionalek.
|
|
|
Azken 60
|
urteetako
Ipar Euskal Herriko mugimendu abertzalearen argazki eta afixa erakustaldiarekin hasi zuten eguna Itsasun (Lapurdi), atzo. Bagira prozesuaren barruan antolaturiko Aberri Egunaren lehen egunean transmisio historikoa izendatu fasea itxi, eta etorkizunera begira jarri ziren arratsaldean proposatu mahai inguruan:
|