|
2000
|
|
|
Gaur egun 265.000 tona muskuilu produzitzen dira mundu mailako produkzioaren% 21 eta 16.000 milioi pezetako (640 milioi libera) fakturazioa esan nahi du. 1964an hasi zen amuarrain hazkuntza, eta orduko 25 tonetatik 1998ko 30.000 tonara igaro da produkzioa; azken urte
|
hartako
fakturazioa 10.000 milioi pezetakoa izan zen.
|
|
|
Gizona beti ikasten joaten da. Nik 30 urte nituenean pentsatzen ez nituen gauza batzuk egiten ditut orain («mañontzi» neurrian kantatzea, esaterako), nahiz garai
|
hartako
sasoia ez eduki. Alderdi batzuk behera egingo dute:
|
|
|
Bai, garai
|
hartako
baserritar batentzat nahikoak, orduko nire garaiko askok izan ez zutena. 13 urte eta erdi arte behintzat ibili nintzen eskolan eta orduko gehienak behin 12 urterekin jaunartze handia eginez gero, etxean lanean hasten ziren, itzulean eta abar, edo bestela artzain joaten ziren.
|
|
|
Baigorriko gaualdi horretan ari ginelarik garai
|
hartako
giro hura berritu genuen eta giro hori triste bezala hatzeman nuen; arrenkuraz edo. Gure adineko lagun batek erraiten zidan duela 30 urte euskara bukatua zela Iparraldean.
|
|
|
Izenburuak bertzelakorik adierazten digun arren, XIV. eta XVII. mendeak ere aztergai izan ditu atarrabiar honek. Ezin ahantzi, era berean, garai
|
hartako
Nafarroako Erresuman egungo Nafarroa Garaiaz landa Nafarroa Beherea eta Arabako Errioxa ere bazirela. Eta orrien artean behin baino gehiagotan atzematen ahal dugunez, historialariari ezezik, soziologoari ere kasu, jakina.
|
|
|
" Nerbioi eta Flaviobriga ibaien bokaleak autrigoienak dira". Hortaz, Bizkaiko zein Castroko garai
|
hartako
populazioa jatorri berekoa zela ondoriozta daiteke eta hainbatek hizkuntza ere bera zela dio, egun ezagutzen diren toponimoetan oinarriturik.
|
|
|
" Gaia Paul Simonen' Fifty Ways To Leave Your Lover' (Berrogeita hamar modu zure maitalea uzteko) kaleratu zenean bururatu zitzaidan. Beharbada, garai
|
hartako
moda arazoa zen, Luis Eduardo Auteren zenbait kantu gai berari buruz gogoratzen baitut, nahiz eta diskografiak, betidanik, beren insomnioarentzat erremedio bila dabiltzan kantari deskontsolatuez beterik dauden. Nolanahi ere, ideia marjinal hura ohar koadernotxo batean idatzirik geratu zen".
|
|
|
Ehun liburu baino gehiago idatzi zituen Margaret Oliphant idazle eskoziarrak. Garai
|
hartako
gizartearen arazo ugari jorratu zituen bere lanetan. Hala nola, emakumeen eskubideak, zoritxarreko ezkontza, gurasoen eta seme alaben arteko arazoak eta gizarte viktoriarreko hipokrisiaren kritika.
|
|
|
Bi horien artean 500.000 urte daude. Garai
|
hartako
hainbeste hezur inon ez da oraindik azaldu. Atapuerca hemendik bertan dago.
|
|
|
Txaloak jaso bazituzten ere, oker zeuden, orduko" bihar etziko" lan hark pilarik ez du utzi eta. " Garai
|
hartako
etsipenak ez dira oraingo berak. Orain, ezagueraren gizartea iristear dagoela, prestakuntza norberaren garapenerako giltzarria da, lehen bezala, norberarena eta gizartearena" dio Xabier Isasi UEUko zuzendariak.
|
|
|
" Zure abizena euskalduna da, bazenekien? Bada, herri
|
hartako
inguruan euskara nagusi zen Nafarroa independentea zenean". Hortaz, Iruñeko historia herrikoiari eutsi diola gaineratzen badugu, a zer nolako interesa pizten zaigun!
|
|
|
Francoren gorabeherak ez ziren, ordea, garai
|
hartako
ZERUKO ARGIAren kezka nagusiak (itxuraz behintzat, zentsuraren begia luzea zen-eta). " Donostiako Euskal Jaietan" nahiago zuen harek murgildu, nahiz era berean triste agertu, baina" François Mauriac hil zaigu" lako.
|
|
|
Beti ere euskal konfliktoari irtenbide bat atxemateko asmoz (PS, RPR eta berdeekin topaketak). Garai
|
hartako
asmoetarik bat prefektoarekin topaketa lortzea izan bazen ere, ez genuen lortu honek fermuki ukatu baitzigun bilera (kasualitatez, topaketa eskaera honen onarpena behin su etena hautsita etorri zen!).
|
|
2001
|
|
|
" Garai hartan gazte batzuek metraileta hartzen zuten eta beste batzuek gitarra". Zenbait taldek garai
|
hartako
soinu banda originala egin genuen, bat egiten genuelako Euskal Herrian gertatzen ari zen pelikularekin.
|
|
|
Hil honen 9az ari naiz, noski. Elizondoko kanposantuan, arratsalde
|
hartako
haize mutiriak areagotzen zuen aurpegien berezko larria. Gure aurrean Mariano Izeta lurperatzen ari ziren.
|
|
|
Mendebalean behinik behin. Izan ere, baliteke sobietarrentzat hain une gogoangarria ez izatea, beraiek bidalitako trastea lehenago iritsi zela-eta, baina, pertsonarik ez zihoanez berean, Estatu Batuak eta SESBk elkarren artean jokatzen ari ziren partida
|
hartako
tanto hura Estatu Batuentzat izan zen. Horrelakoxeak ziren Gerra Hotzaren gorabeherak... ankerragoak ez zirenean, bistan da.
|
|
|
Horrelako izenburu itxaropentsua zuen aste
|
hartako
editorialak, baina haren mamiak alaitasuna baino bihotz ikara gehiago ematen zuen. Jada hasieratik somatzen zitzaion zera:
|
|
|
" Balizko iraultza" izenburua zeukan idazlan hartan, adibidez, Pariseko Komunaren atarikoak agertzen zituen aurretik. " Frantziarentzat, urte
|
hartako
negua, negu ospela izandu zen. Prusiari egin zion gerra, galdurik zuen.
|
|
|
Alemaniar konstituzioak herrialde
|
hartako
bizilagun guztiek beraien izaera garatzeko, eskola eta lanbidea aukeratzeko eskubidea dutela dio.
|
|
|
Esango nuke Omar Khayyam iraultzailea izan zela, hitz hori XI XII. mendeetarako erabiltzerik ez dagoen arren. Iraultzailea izan zen, ene ustez, garai
|
hartako
jauntxo berri musulmanen kontrako poesia egin zuelako. Beraz, ez dugu pentsatu behar, Oriana Fallaci kazetaria bezalakoen klitxean eroriz, poeta musulman bat zenik.
|
|
|
Duela bi urte hasi ziren taldekideak testu egoki baten bila eta azkenean, ia kasualitatez, Berpizkunde garaiaren alderik ustelenaz mintzo diren testu hauekin topo egin zuten. " Garai distiratsu, estetiko eta plastiko
|
hartako
injustiziez, goseaz, borrokez eta fobiez hitz egiten dute batez ere testuek. Muntaia egiteko behar genituen dramatizazio gogor, konplexu eta batez ere konprometitua ere ez zitzaien falta».
|
|
|
Oraingoan, Boiseko Idahoko hiriburua Ordezkarien Ganbaran, Euskal Herrian autodeterminazio erreferenduma egitearen aldeko proposamena aurkeztuko du Dave Bieter ordezkari demokratak. Baiezkoa ateraz gero, Estatu
|
hartako
Senatuak onartu luke eta hala balitz, Idahoko ordezkariek Washingtoneko Kongresuan eta Senatuan defenditu lukete. Hilaren hasieran Javier Ruperez Espainiako enbaxadorea Boisen izan zen bertako euskal jatorriko zenbait agintarirekin eta eztabaida sutsua izan ei zuen haiekin.
|
|
2002
|
|
|
Dolare sistema hau geure begiz, oso osorik ikus dezakegun bakarra da Euskal Herrian. Garai
|
hartako
baserrietako dolareak suak erre zituelako edota denborarekin baserriaren barneko espazioa eraldatu egin zutelako desagertu egin dira. Gipuzkoako Ezkio Itsaso herrian dago Igartubeiti, Ormaiztegi eta Zumarraga arteko errepide nagusitik Ezkiora bidean, kilometro batera.
|
|
|
Erdi Aroan bizilekutzat zituzten etxola haien ordezko gisa arkitektura eredu moderno bat gailendu zen, baserria, alegia. Garai
|
hartako
baldintza sozial, ekonomiko eta teknologiko berrien erantzun gisa sortu ziren. Euskal Herriko baserririk zaharrenak bostehun urte baino ez ditu, beraz.
|
|
|
Anartean, garai
|
hartako
azken protagonistak hiltzen ari dira, eta dauden testuak galtzeko arriskua dago. Gelditzen diren lekukoek koplak badakizkite.
|
|
|
Bazihoan zeremonia bukatzera, eta, bat batean, Belkoain mendiko baso barrutik sortuta bezala, egurrak egurra jotzean egiten duen soinu zerrenda iritsi zitzaigun belarrietara. Batzuetan, estutu egiten ziren zerrenda
|
hartako
tarteak; bestetan, zabaldu: estutzen zirenean, zaldi hotsa entzun ahal zen; zabaltzen zirenean, norbait ari zela deika iruditzen zitzaigun, eta halako molde bereziz non, hilobi ingurutik mugitu gabe, urruneko paisaje batean sentiarazten gintuen, edota beste denbora batean.
|
|
|
Gerraren gogortasunak izan zuen isla garai
|
hartako
artean. Braque, Bernard edo Buffeten obra goibelak dira horren isla, baita okupatzaileen errepresalia eta torturen lekuko izan zen Frautierren testigantzak ere.
|
|
|
Garai
|
hartako
politika giroa ez nuen ezagutu eta orain ere, oso gutxi. Politikaz ez naiz enteratzen, beno ez naiz martitzar bat, politika soziologia eta psikologiaren aldetik interesatzen zait.
|
|
|
Gauza da, antza denez, sexu grina onartu eta adierazten zuen pertsona horietakoa zela. Garai
|
hartako
feministen kritika izan zuen, berak emakumea ulertzeko zuen erarengatik. Baina ez dut uste berak idatzitakoengatik izango zenik, baizik eta emakumearen alde sexuala aitortzen zuelako jendaurrean eta telebistako elkarrizketetan.
|
|
|
Baina gauza horiengatik nintzen ni alderdikoa eta orduan hautatu ninduten alderdiko Lehendakari. Denborarekin, alderdi
|
hartako
pertsona eta sektore batzuek ideia horiek alde batera utzi zituztela, zuk aditzera ematen duzun bezala. Hori beste kontu bat da.
|
|
|
huraxe zen «azkeneko bi urtetan, Penintsulan egin den lanik onena». Hala ere, Marzelino Aizpuruak bazuen nola heldu aldarrikapen hori azaltzerakoan, berak goraipatzen zuen lan hark aurreko urtean Ibañez Martin saria eskuratua zuelako, eta lehiaketa
|
hartako
epaimahaikoek horrelaxe kontsideratu zutelako. Zertaz ari zen?
|
|
|
Hitz bakarrean esateko, garai
|
hartako
hezkuntzaren fruitua nintzen. Ni berez nintzen iraultzailea.
|
|
2003
|
|
|
Pilar Iparragirreren esanetan, liburua idaztearen helburu nagusia" garai
|
hartako
memoria historikoa egitea" izan da. Liburu honekin, beraz, Frankismo garaiko Euskal Herriko giroa gerturatu eta ZERUKO ARGIAko arduradun nahiz langileek bizitakoa bildu nahi izan da.
|
|
|
Liburua kronika bat da, zentsura zela-eta garai
|
hartako
giroa nekez islatu daitekeelako ZERUKO ARGIAko orrialdeetan garai hartan agertzen zenarekin soilik. Hori dela eta Pilar Iparragirrek Frankismo garaiko giroan kokatze aldera, eta giro horrek euskal kazetagintzan eta bereziki ZERUKO ARGIAn izan zuen eragina argitzeko azalpenak ematen ditu aldizkariko artikulu desberdinez lagundurik.
|
|
|
Gaur egun, XIV. mendean burdina lantzen zen modua zuzenean jarraitzeko aukera eskaintzen da burdinola honetan, horretarako garai
|
hartako
olagizonek artisau lan hutsean egin ohi zuten moduan prestatutako erakustaldiaren bidez.
|
|
|
Horrela,' El Fuego' izeneko taldea aurkitu nuen, Anjek bateria jotzen zuen taldea", gogoratzen du Mixel Ducauk. Bitxia iruditu arren, tankera horretako izenak ohikoak ziren Iparraldeko garai
|
hartako
taldeetan. Duhalde Pauen Ducaurekin elkartu eta bakarlari gisa, Anje Duhalderen izenpean, argitaraturiko lehen grabaketa egin zuten.
|
|
|
Egokitzea besterik ez zen, hitzak nola ahoskatu, hitzak musikarekin nola lotu. Nik ulertzen dut garai
|
hartako
bertsolari edo kantari tradizional bati zaila egitea rocka eta euskara batera entzutea. Guretzat, ordea, zubia naturala zen eta gazte guztiek ongi onartu zuten".
|
|
|
Gizon hau poli instrumentista oso ezaguna da nazioarteko jazz munduan. Baina zenbait urte pasa ostean garai
|
hartako
beraien diskoetxearen, Xoxoaren, eskakizunez taldea berriro bildu zen. Mixel Ducauk jadanik oin bat Parisen zuen.
|
|
|
Ordura arte, derrigorrezko hezkuntzak bederatzi urte bete arte zirauen. Ikastola, aldiz, zeharo berritzailea suertatu zen, hiru urteko umeen eskolaratzea bultzatu baitzuen, garai
|
hartako
ikastetxeetan ohikoa ez bazen ere. Lege berria onetsi ondoren, ordea, azpiegitura falta nabaria zuen ikastolak.
|
|
|
Pedro Galarzaren eskutik, Ordunteko mendietako proba honek piztu zuen Euskal Herrian mendiko korrika apustuen antzinako ohitura hura. " 1988 eta 1989an New Yorkeko maratoian eta Davoseko (Suitza) mendi lasterketan parte hartu ondoren, Enkarterrietan modu
|
hartako
proba bat antolatzea bururatu zitzaidan. Izan ere, Enkarterrietako mendiek modu honetako proba bat antolatzeko berezko ezaugarriak dituzte", azaldu du Pedro Galarzak.
|
|
|
X. Saldias: 70eko hamarkadan sortu genuen Egan taldea, berbenatan euskal giroa jartzeko, eta garai
|
hartako
uneko kantuak euskaratu genituen, Beatles enak, esaterako. Dantzarako Madrildik ekartzen ziren orkestren kontra egitea zen gurea.
|
|
|
Errepide berria zabaldu eta bost bat urtetara, udalak egungo Ultzamako benta eraiki zuen bertatik igarotzen zirenek atseden har zezaten eta garai
|
hartako
posta sisteman egin ohi zen moduan, zaldi aldaketa egin zedin. Horregatik omen ditu eraikuntzak alde banatan bi portale handi, zaldi gurdiak bertatik sartu eta zaldiak ordezkatu ahal izateko.
|
|
|
Adinagatik eta bizitzaren aurrean duen jarreragatik urez bestaldeko 68ko maiatz
|
hartako
gizona iruditu zait beti John Merchant, urteek eta gerri ondoko gantzek eragindako makaltzeari aurre egiteko egunero entrenatzen dena.
|
|
|
Estreinaldiaren ostean" Freskoak eta gazteak" zirela iritzi zion Begoña del Tesok prentsan idatzitako kritikan. Hala, arrakastak ematen duen indarrarekin, Hika sortzea erabaki zuten ikasle talde
|
hartako
bederatzi lagunek, 1990.ean. Batez ere hiru helburu zituzten:
|
|
2004
|
|
|
" Igual igualtsu topa zenitzakeen talde bati egin kritika, euskal gastronomiari buruz uste zuena, haurtzaroko oroitzapenak edo jazz musikarien aipamentxoa. Garai
|
hartako
Bilbotik osteratxoa ere proposatzen digu... Atera kontuak!".
|
|
|
Bere buruaz beste egin zuen hogeita bat urterekin… Nago «Lotsati»ren poemek eta bizitzak ere ekarria, ez dakit garrantzitsua baina bai polita, egingo diotela euskal literaturari. Zergatik ez zigun garai
|
hartako
inork Gurutz Sarasolaz hitz egin. Gaztea eta ezezaguna zelako?
|
|
|
Xabierrekoak hirurehun dukat hartu zituen," zeren horiek ziren aldi
|
hartako
neskatxaren beharrak eskatzen zituenak". Gero, giltza itzuli zion Pedro Bellori, eta zenbat diru hartu zuen esan.
|
|
|
Jakina da XVI. mende bukaeran krisialdi latza izan zela eta susmoa da hurrengo mendean buelta eman zitzaiola egoera hari. Badakigu garai
|
hartako
arrantza jardueran gehienbat bi kanpaina handi nagusitzen zirela: bisiguarena neguan eta hegaluzearena udan.
|
|
|
mugimendu herrikoiei dien higuina. 1975ean bertan, Trilateralak demokrazien gobernuaz eginiko testu batek salatzen zuenez," demokraziaren gehiegikeriak" ziren garai
|
hartako
manifestazio kontestatarioak. Ordukoek, oraingoek bezala, zalantzan jartzen zuten Estatu Batuen atzerriko politika (CIAren egitekoa Txileko estatu kolpean, Vietnamgo gerran...), eta eskubide sozial berriak aitortzea eskatzen zuten.
|
|
|
Orain arte ezezaguna zen sumendia aurkitu dute itsas hondoan, Hego Poloko itsasoan lanean aritu diren ikerlariek. Aurkikuntza hori baieztatzeko, eremu
|
hartako
argazkiak atera eta laginak hartu zituzten.
|
|
|
Horregatik etorri da behera 90eko buelta
|
hartako
bertsolaritzaren booma?
|
|
|
irakaskuntzak gaztelaniaz izan behar zuen derrigorrez. Zelangura, mende hasiera
|
hartako
lege betearazleak ez bide ziren geroagokoak bezain zorrotzak izan, eta hala, abertzaleak »ez eurak bakarrik» gauza izan ziren Bizkaian eta Gipuzkoan »Nafarroan bakanen bat ere bai» nolabaiteko euskal eskola sortzeko.
|
|
|
Garai
|
hartako
euskarazko testu-liburuak sei eta hamabi urte bitarteko umeentzat eginda zeuden »hortik aurrerakoentzat euskarazko eskolarik ere ez zegoen», eta azpimarratzeko moduko kalitatea zuten. " Ondo marraztuta zeuden, irudi argiekin, eta oso itxura modernoa zeukaten, koadernaketa dotorea eta guzti".
|
|
|
Zer esan zenezake hazi zintuen herriaz, garai
|
hartako
Ormaiztegiz?
|
|
|
Bai. Garai
|
hartako
beste oroitzapen bat, Leizaola lehendakariarena. Azokara etorri zen, bertako euskaldunak bisitatzera; dotorezia berezia zuen baina, aldi berean, oso apal.
|
|
|
Lotsa ematen zidan neure izenaz sinatzea. Erresidentzia
|
hartako
lagunen batek esan zidan: " Neska, neska!
|
|
|
Nik uste dut hori aberasgarria izan zela, baina une batzutan sufritu ere egin genuen. Funtsean garai
|
hartako
produktu bat nintzen.
|
|
|
Eta garai
|
hartako
askori bezala hizkuntzaren bikoiztasun hura gainditzeko euskararen aldeko sugarra piztu zitzaizun barrenean.
|
|
|
Fantasian edo errealitatean beraiek edo beste inork larrua jo zuten lehenengo aldi
|
hartako
sentsazioak edo bizitzan zehar sexu harremanei dagokienean pertsona batek izan dezakeen unerik gogoangarrienari buruzko gogoetak azaltzen dira maiz umore izugarriarekin, Txalaparta argitaletxeak hala eskaturik, Lander Garrok, Paddy Rekaldek, Diego Martiartuk, Aitor Aranak, Carmen Gisasolak, Edorta Jimenezek, Patxi Zubizarretak, Juan Ramon Madariagak, Sonia Gonzalezek, Joxean Agirrek, Xabier Mendi... Idazle bakoitzak berari dagokion doinu eta neurrian egin ditu plazerra ardatz duten lan hauek, eta jakina, aldi tragikoak algara sorrarazten dutenekin tartekatzen dira liburuan.
|
|
|
Orduan alde bat hartzen duzu eta ez duzu balio telebistan kronika egiteko. Nola izan litekeen objektibo ez dakit, baina garai
|
hartako
egunkari batek, La tribune de Genevek oso ongi egiten zuen. Bi orritan zabaltzen zuen albistea, erdian marra bat jarri, eta alde batera korrespontsal bat zegoen, beste aldera bestea.
|
|
2005
|
|
|
Harrituta geratu nintzen. Aralarren euskaraz ez jakiteagatik barkamena eskatu zidan... semea ikastolan eta txistua ikasten zuen... gure telebista programara horren pozik etorri zen... pertsona hori al zen aldizkari
|
hartako
zuzendaria. Bai, bera zen.
|
|
|
Garai
|
hartako
markei begiratuta, agian erreferentzia gal daiteke, lehengoa eta oraingoa bi garai erabat ezberdinak direlako. Ez zen erraza izango harriari heltzea edo kortea nola eman erabakitzea barrena hutsik zela.
|
|
|
ARGIAn hiruko hura dut bereziki akorduan, lokalera helduta, Elixabetek, Pilarrek eta Lurdesek (Garmendia, Iparragirre eta Auzmendi, hurrenez hurren) osatzen zutena, eta besteak. Sasoi
|
hartako
aldizkaritik, Bixente Ameztoiren azalak gogoratzen ditut batez ere.
|
|
|
Olerkian bertan agertzen ez diren gaztelerazko eta ingelesezko hitzak gehitu dizkiote, adibidez. Garai
|
hartako
poesiaren eta gaur egungo raparen arteko lotura bilatzen saiatu dira. Esperimentu horren bitartez, eta gaur egun rapa kaleko poesia kontsideratuz, gipuzkoarrak olerkigintzaren garapena azaltzen ere saiatu dira.
|
|
|
Hala ere, gutxi. Gaur ere garai
|
hartako
kantuak balio du, martxa honetan egun sortzen ditugunek gero balioko duten bezala.
|
|
|
Buducnost taldearekin jaitsieratik justu justu salbatzen zineten beti. Baina egun batean Jugoplastika handi
|
hartako
entrenatzailea etorri zitzaizun, Malijkovic, eta esan zizun: " Zu zara falta zaidan pieza".
|
|
|
Berehala ohartu nintzen altxorra zela hura. Lehen aldiz 1904an argitaratu zen El intruso eleberriaren haria, garai
|
hartako
Meatzaldeko bizimodu gogorra da. Mende hasieran plazaratutako liburua, guretzat hain ezagunak diren Txomin Agirreren Garoa eta Kresala lanen garaikidea da, bada.
|
|
|
Niri poza eman dit. Kursaaleko lehen pase
|
hartako
momentua oso polita izan zen. Argiak itzali eta ikustea mundu guztiak okurritu zaizkizun txorrada guztiekin erreakzionatzen duela, jendeak barre egiten duela, ondo pasatzen duela eta bukatzean denak kontentu ateratzen direla zinetik.
|
|
|
Alcala de Henareseko Unibertsitateak Cervantes Sariari loturik dagoen 2003ko Hitzaren Jaialdia La Bola de Cristali eskaini zionean ere, ez zidaten ezer eskaini. Ez bakarrik niri, taldeko inori ez zioten ezer eskaini, profesional handiz osatutako talde
|
hartako
inori. Ni orain edadetua naiz, baina nirekin lan egin zuten gehienek ez dituzte oraindik 50 urteak bete.
|
|
|
Hector Luna Ipuinartean Ieko koordinatzaileak adierazi duenez, erakusketa ibiltari hau bi urtean behin egiteko asmoa dute eta ekitaldi bakoitzean herrialde jakin bat gonbidatuko dute. Oraingoan Ekuatore Ginea gonbidatu dute eta herrialde
|
hartako
Kultura Ministerioak, Felix Edu Alo eta Ricardo Madana artista entzutetsuen partaidetza finantzatu du. Urriaren 29an, Ekuatore Gineako kultura ezagutzeko ekitaldi erraldoia egingo da Tolosan; egunean zehar hitzaldiak eta herrialde hartako janari dastaketa izango da.
|
|
|
Oraingoan Ekuatore Ginea gonbidatu dute eta herrialde hartako Kultura Ministerioak, Felix Edu Alo eta Ricardo Madana artista entzutetsuen partaidetza finantzatu du. Urriaren 29an, Ekuatore Gineako kultura ezagutzeko ekitaldi erraldoia egingo da Tolosan; egunean zehar hitzaldiak eta herrialde
|
hartako
janari dastaketa izango da. Iluntzean, berriz, dantzak izango dira.
|
|
|
Felcsik eta Gyimes, biak Errumania erdi erdian, Transilvania eskualdearen hego ekialdean eta Hungariako mugatik urrun samar. Gutxiengoa izateak arazoak sortzen omen zizkien 1989a arte, baina urte
|
hartako
aldaketa politikoez geroztik gauzak bareago daude. Gaur egun, euren ohiturak gordetzeko ahaleginean dabiltza.
|
|
|
Eta beti bezala malenkoniak jo nau haranzkoan. Inguru
|
hartako
naturaren kolore askotarikoak izango dira arrazoi. Edo garai hartan Xalbadorrek egin behar izaten zituen ibileren handia kalkulatzen hasteak narama urrutiko sasoietara.
|
|
|
Orduan inor ez zen egoten segundorik ere itxaroten, eta bertsoa hasi nuen azkenik pentsatu gabe. Narraskeria bat egin nuen eta akabo, hantxe bukatu zen txapelketa
|
hartako
nire ilusioa, lehenengo bertsoan!
|
|
|
Udal honek bere lurpetik (El Campanil) erauzitako burdinaren kalitateagatik irabazi zuen ospea. Garai
|
hartako
ustiaketa intentsiboa zela-eta, etorkinentzako bizileku bihurtu zen. Nekazaritza, abeltzaintza eta meatzaritatik bizi ziren galdamestarrak, baina gaur egun gutxi dira horretan dihardutenak.
|
|
2006
|
|
|
Etorri eta Funcor fundatu zenuen, paraje
|
hartako
lehenengo kooperatiba...
|
|
|
Besteak beste, Pedro Manterola, Francisco Javier Muñoz eta Jose Julian Bakedano mintzatuko dira Frankismo garaiko euskal arteaz Miramar jauregian. Hitzaldiez gain, garai
|
hartako
artearekin lotutako hainbat film eskainiko dituzte Lugaritz kultur etxean eta Kutxa Arrasate aretoan: Nestor Basterretxea eta Jose Antonio Sistiaga bere hastapenetan, Pablo Picasso eta Joan Miro lanean...
|
|
|
Nola sartu zinen harremanetan garai
|
hartako
idazleekin. Carmen Martin Gaite, Sanchez Ferlosio, Jesus Fernandez Santos, zeure senar Ignacio Aldecoa...
|
|
|
Jende askok uste du legean berdintasuna egotea nahikoa dela gizartean berdintasuna dagoela sinesteko. Hitzaldi
|
hartako
beste hizlaria 18 urteko neska bat zen, Gasteizko fakultatean ikasten hasi berria. Berak esaten zuen:
|
|
|
Tunick argazkilari newyorktarrak hirurehun pertsona eskatu zituenetik, Donostian bere argazkietan modelo gisa agertzeko alegia. Hala ere, hainbat egun pasa ondoren, orain dela gutxi, parkean, emakume batek bertako egunkari batetik lapurtutako orrialde bat eskuetan zuela, haragi multzo mugagabe
|
hartako
zein zatitxo zen kontatzen zien lagunei. Bihotza jarrita hitz egiten zien, ezpainetan irriz, goiz hartan bizitakoa berriro ere gogora ekarriz, egun hartan bezain grinatsu.
|
|
|
Nazionalizatze agindua 2002an prest zegoen. Urte
|
hartako
hauteskundeetan 20.000 botoren tarteagatik atera zen bigarren Movimiento al Socialismo (MAS), gaur agintean dagoena. Orduan Manuel Morales Davila abokatu zaharrari eskatu zion nazionalizatze agindua idaztea.
|
|
|
Interesgarria da katalanaren irudi paktista eta zuhurra orduan nola agertzen den. Garcia Carcelek deskribatzen du nola Felipe IV.enaren Kantzilertzak garai
|
hartako
dramaturgoei ordaintzen zien, euren lanetan katalan zuhurraren topikoa sar zezaten. Arrazoi politiko hutsagatik egin zuen hori, Felipe IV.a izan baitzen katalanen eskubide eta pribilegioak mugatzen hasi zena.
|
|
|
Arrazoi politiko hutsagatik egin zuen hori, Felipe IV.a izan baitzen katalanen eskubide eta pribilegioak mugatzen hasi zena. Garai
|
hartako
ekimen militar ugariak ordaindu ahal izateko katalanen dirua behar zuen. Beraz, ados Antoniorekin %20 hori aipatzen duenean.
|
|
|
Beheko kalea atzean utzi eta Erdiko kaletik jarraituko dugu ibilaldia. Kale hau Erdi Aroko kale nagusia izan zen, eta oraindik ere kalean behera goazela garai
|
hartako
arkitekturaren hainbat adibide ikus ditzakegu: 16 zenbakiko leiho bikiak eta sarrerako arkua, 11 zenbakiko arku zabala eta giltzarria edota herriko enparantzaren sarreran dagoen 1 zenbakiak duen armarria.
|
|
|
Bezperan hiriburuko liburu denda batera jo zuen eta Avelino Hernandezen liburu bat zuela atera zen handik. Egile soriar horrek jarri zuen inguru
|
hartako
herri hustuen arrastoan, eta Julio Llamazaresek, hori baitzen idazle gazte haren izena, bezpera eta biharamuna herri haietan barrena eman zituen, aspaldiko zirrara batek jota; izan ere, guztietan ikusten zuen urtegi batek estali zion jaioterriaren itzala. Egun haietan iritsi zitzaion gure herrian irakurle eta idazle askok hain maitea duen La lluvia amarilla ren (Euri horia) lehen taupada.
|
|
|
Gaur egun ez dago horrelako arterik. Eta hemen egin diren garai
|
hartako
estudio polinikoetan, ia beti pinuak azaltzen dira. Irizpide horien arabera, pagoa, adibidez, ez da hemengoa.
|
|
|
Garriko. Muxikako Ariatza auzoko Fuenterrabia tabernan elkartzen ziren garai
|
hartako
hainbat bertsolari gazte Pedro Ajuria eta Balendin Enbeitarekin batera. Pedro Mari Aldana idazkariak hala batzen du aktan:
|
|
|
Itzul gaitezen zuregana, urte beteko Real glorioso
|
hartako
pieza gako bat izan zinen. Liga irabaz zenezaketela noiz sinestu zenuten?
|
|
|
Hizkuntza ere arazoa zen eta gauza asko botatzen zituen faltan, konpainia batez ere. Dena den, hasieratik argi izan zuen leku
|
hartako
arauak betez gero ez zuela arazorik izango eta bide hori aukeratu zuen: «Gainontzekoak errespetatzen nituen, ez nuen marra hori gurutzatzen eta gainontzekoek ni errespetatzen ninduten».
|
|
|
Guztira, 1,6 hektarea zituen. Harresiz erabat inguratua zegoen eta lubakia zuen, garai
|
hartako
ohiturari jarraiki. Dena den, argi utz dezagun harresiak ez zirela gazteluetan ikusten direnak bezalakoak; funtzio hori metro eta erdiko lodiera zuten hormek betetzen zuten.
|
|
|
Hainbat gertaeren ondoren, Neguriko taldea kanpoan gelditu zen eta BBVA Francisco Gonzalezen eskuetan geratu zen. Hau garai
|
hartako
Jose Maria Aznar Espainiar Estatuko presidentearen laguna zen eta honek jarri zuen laguna enpresako buru.
|
|
|
Ez. Morpurgoren nobelak hilarri
|
hartako
soldadu ezezagunaren izena titulutzat badarama ere, eta protagonistek abizen hori duten arren, fikziozko istorioa du kontakizun. Benetako pertsonen aipuak (bizidunenak nahiz hildakoenak), egiazko toponimia izenak, edota gertakari historikoei buruzko erreferentziak oro, mailegu gisa baino ez darabiltza egileak, fikzioa ahalik eta testuingururik egiantzekoenean kontatzearren.
|
|
|
Bildumako liburuak hautatzeko garaian, munduko literaturan aitormen handiko obrak izatea eta aurrez gaztelaniaz argitaratu gabeak izatea aintzat hartzen dute literatur adituek. Azken zerrenda hau osatzerakoan, hasierako zerrenda nagusi
|
hartako
hutsuneak bete nahian, kultura txikiei tarte handiagoa eskaintzen saiatu dira. Oro har, narratiba izan ohi da gehien itzultzen den generoa; antzerkia eta poesia antologiak ere itzultzen dira noizbehinka.
|
|
2007
|
|
|
XVII. mendean eraikia da, bi isurialdeko teilatua du eta barruan Belengo Andre Mariaren aldarea dago, bera baita Igartzako leinuaren zaindaria. Horrez gain, Beasaingo Andre Maria Zeruratuaren Parroki Elizan ere badu beste kapera bat, garai
|
hartako
erlijio jaieraren lekuko.
|
|
|
Deigarria da gutun hau ez dutela bilduma mesopotamiko garrantzitsuak dituzten museotako zuzendariek sinatu. Agian, egoera kaotikoa aprobetxatu nahiko dute, garai
|
hartako
piezaren bat bide ilunen bitartez eurenganatzeko.
|
|
|
Askok ez du garai hartakorik kontatu nahi izan. Alegia, bitan hitz egin dut garai
|
hartako
zenbait borrokalarirekin. Ez dute prentsan agertu nahi izan.
|
|
|
Legebiltzarreko agerraldian Kataluniako modeloa defendatuko dute merkatariek. Beren ustez katalanek askoz hobe egokitu dute legea merkataritza txikiaren mesedetan; herrialde
|
hartako
eragileek herriz herriko azterketa egin dute, saltoki handiak non jarri daitezkeen esateko.
|
|
|
Science aldizkarian joan den astean argitara emandako artikulu batean, Chankillo ko (Peru) eguzki behategia kontinente
|
hartako
egutegi fisikorik handiena dela adierazten da. Orain 2.300 urte eraikitako dorre iladak nekazal aroak eta jai erlijiosoak zehazteko balio izan zuen.
|
|
|
Neo garai hori zertzen duen berrikuntza landareak eta animaliak etxekotzea, otzantzea izan zen. Nekazaritza iraultza horren aurre
|
hartako
jaki aipagarrienak, egun dakigunerainoko indusketen mugarrien barruan, hiru dira: hurra, ezkurra eta gurbeak.Altamirako bisonteak, Lascauxko behiak eta Ekaingo behorrak miresmen animistaz marraztu zituzten euskaldun haiek utzi zizkiguten otordu hondar ugarienak hur oskolak dira.
|
|
|
Garai
|
hartako
mugimenduetan eta ETAn ibilitako askok" ETAri bukaera duina ematera mugatu genuke gure asmoa", pentsatzen du gaur egun. Zuk zeuk?
|