|
2000
|
|
|
Baina garai hartan ez zen horrelakorik. Garai hartan lapur jendea eta litxarreritan hasitako jendea zen eta tristea zen
|
haien artean
egotea. Kartzelan 42 egun eman nituen.
|
|
|
Internet gauza ugari ari da iraultzen,
|
haien artean
ekonomia bera, informazio gizarteak ekonomian duen eraginaren gainean sorturiko mundu mailako eztabaidak aditzera eman duenez. Zibermundura sartzeak ekonomiak bere dituen hainbat arau zalantzan jartzen du, nazioarteko lehiakortasunaren hiru ezaugarri azaleraziz:
|
|
|
Ez dakit zein izan ote zen lehenengo pub hura, baina gogoan ditut Dublingo O' Donogues' s edota Dun Laoghaireko The Purty Kitchen. Barra eusten zuten gizonkote
|
haien artean
sartu eta Guinness pinta bana eskatzen genuen, Euskal Herrian zurito batekin balantzaka hasiko ginela jakin arren. Eta nork bere errekorra ezartzen zuen; hiru pinta, esate baterako, idazten duen honek.
|
|
|
Jarrerak ez al du kontrobertsiarik sortu
|
haien artean
–
|
|
|
Portugalek badu sekulako literatura, eta sekula saririk jaso gabea. Mundu guztiak esaten zuen egunen batean portugaldar bati emango ziotela, eta
|
haien artean
gaur egun nor da obrarik luzeenetakoa eta prestigiorik handienetakoa duena. Saramago.
|
|
|
EGUNGO garaian, herri anitzen askapen mugimenduek borrokan dihardute inperialismoaren aurkako frontea osatuz. Egun, herrien aurkako gerra daramaten Estatu-Nazioek osa-tzen dute inperialismoaren aldeko frontea; eta
|
haien artean
artikulaketa hierarkikoa osatu dute. Artikulaketa horren gailurrean, Estatu Batuetako inperialismoa dugu, baina inperialismoaren bilakaera gero eta anitzagoa izanez, zenbait bigarren motako gailur ere agertzen da:
|
|
|
Askotan aipatu ohi dira alderdi abertzaleen arteko ezberdintasunak. Gutxitan, berriz,
|
haien artean
dauden adostasunak. Baina, izan, badira.
|
|
|
Araneko etxanderea,* Zelestina, hil zen eta, ohi legez, auzoak hilbegiran bilduziren hurrengo gauean hilaren etxean;
|
haien artean
ziren Eulaliren izekoa, JuanaLarrea, eta beste izeko bat. Bat-batean, leihoan jo zuten eta, Juana «nor dan atean joanzan, eta periodiko handi bat erretratuakaz, hiru fraile erretratuakaz,» ikusi zuen.
|
|
|
Idazki hau musikari batek egin du; ez du egin hizkuntzalari edo euskaran aditua denbatek. Jose Luis Alvarez Enparantza. Txillardegi, ren lagun guztiak ez dira hizkuntzalariak edo politikariak, musikariak ere badira
|
haien artean
, bera bezala. Hau da nirekasua, Jose Luisekin bizitzaren une beti interesgarriak konpartitzeko aukera izaten duenmusikari horrena.
|
|
|
Aretoan, hormetan inguruz inguru josirik zeuden bankuez gainera, 130 aulki ipiniziren. Bestalde, eta aulkiek ikararik egin ez zezaten,
|
haien artean
listoi luze batzuezlotuta utzi ziren lerroka.
|
|
|
Eta ez osabaren zurrungengatik! Izan ere, hain izan zen betea bezperako eguna, eta hain iduriz eta gertakiz asea —katedraleko meza, Pisako karriketan barrena ikusi hainbat eszena koloretsu, osabaren fosila, Maurice Ducreuxekin izan genuen solas aberatsa... —, non haiek guztiak baitzetozkidan, bata bertzearen ondotik... harik eta iduri
|
haien artean
bat gailendu zitzaidan arte: Laura... eta Lauraren behakoa.
|
|
|
Bai, lehenbailehen egin behar nuen nik handik alde, bataz, Utopiako lurrak nituelako xede, eta, berriz bertzea, bistan zelako ezen ez nintzela kortsario izaiteko jaio, eta ezin nintekeelako, halatan, haiekin geratzeko eta haiekin bat egiteko tentazionean eror; izan ere, zer egiten nuen nik jende
|
haien artean
, honek esku galduaren tokian burdinazko gakoa erakusten zuela, horrek haragi-hezurrezko zangoaren ordez zurezkoa zeramala, eta hark auskalo zer.... Halako moldez, non baitzirudien ezen conditio sine que non-a zela, kortsario on baten izaiteko, gorputza zauriz josia edukitzea, edo, bertzenaz, menbro inportant bat galdua —begia, konparazione, Alain Coup d’Œil-ek bezala, edo belarria, bertze hainbatek bezala, edo besoa, edo zangoa, arestian erran bezala—, baina nehola ere ez behatz ezdeus guti-balio bat, nola galdu bainuen nik Bretainiako kostan, behatzen artean lodiena bazen ere...
|
|
|
Nork erranen zuen ezen borroka bat izan zitekeela arartekorik onena,
|
haien artean
ongundeen egiteko eta bakearen erdiesteko, nahiz eta handik aitzina ere behin baino gehiagotan ahakartu ziren, hagitzez ere modu errespetagarriagoan beti ere?
|
|
|
Eta, neure buru handi hartan iduri haiek nituela, berriro etorri zitzaizkidan maradizinoak eta hitz itsusiak mihirat. Eta, neure maradizino
|
haien artean
, amaren eta aita Bartolo me ren iduriak tartekatu eta, irrizaleak ez ziren arren, irriz eta irriz hasi zitzaizkidan biak ere, zeren eta haien aurkako mendekua ene aurka bihurtu baitzen.
|
|
|
...do bertze gizon harena, zeinak amoranteari bihotza atera eta frijiturik jan baitzion; baina ez zintuzket kontakizun hauekin gogaitu nahi, zeren aitzinago ere izanen baitut antzeko historiak kontatzeko parada, hala nola behatzezurren erlikiarekin gertatu zitzaidana—; eta orri haietarik aterea izan zitekeen, orobat, nik bizi izan nuen esperientzia kilikagarriren bat ere —zeren jende pikaro
|
haien artean
pikaro izaiten eta pikaroen molderat manaiatzen ere ikasi bainuen—, hala nola bi emaztekiren artean iragan nuen gau hartakoa...
|
|
|
Zeren eta, nola ohean geuntzanok baikinen aski sutsuak eta mugituak, hala, eskuak oina zerbitzatu beharrean eta oinak eskua, korapilatu zitzaizkigun, gutien uste genuenean, haiek guztiak —oinak eta eskuak, besoak eta zangoak—, baina hain suerte gaitzez, non, oharkabean, emazteki baten bularretarik bat beso-zangoen haragi-korapilo haietarik batean harrapaturik geratu baitzen; eta hain hertsiki harrapaturik geratu zen, bertzalde, non emaztekiak oihu lazgarri bat egin baitzuen, bere dolorezko dolore hartan; eta, orduan, korapiloaren deskorapilatzeko eta bere buruhaustearen erremediatzeko, hasi zen emazteki hura besoak eta zangoak higitzen baterat eta bertzerat, eta hasi ginen bertze biok ere, berdintsu eta orobatsu, bakoitzak ahal zuen moduan; eta, finean, nola gure mugimendu haiek ez baitzituen jada buruak gobernatzen, baina halabeharrak eta kaosak, bihurtu ziren eskuen joan-jinak belarrondoko, zangoen harat-honatak ostiko, eta ferekak zimiko... Eta, mugimendu
|
haien artean
, egin zuen jauzi, halako batean, ene gainerat, bi emazteki haietarik batek... eta ohea hautsi zen, eta, ohearekin batean, hautsi ziren ordu arte aurkitu eta bildu ahal izan genituen froga eta argumentu guztiak, Trinitatearen batasunerat eraman gintzaketenak, Fausto eta Lelio Sozziniren teoriak azkenean biktorios.
|
|
|
Izan ere, biharamunean —merkatu egun hartan, beraz, zeinean, aziendak eta ganaduak ez ezik, bertako fruituen miresteko parada ere izan baikenuen: ...aguakateak, guaiabak, mangoak, bananak, eta bertze mila tuberkulu eta fruitu, hauek zaku batzuetan, horiek moritxearen palmaz eginikako saskietan eta haiek ihizko otarreetan—, bortz gizon iritsi ziren Santo Tomáserat, zaldiz, gibeletik morroi batzuk zituztela, batzuk zuriak, beren asto eta mandoetan, eta bertzeak, gehienak, indiar horiak, oinez zihoazenak, bakoitza bere kargarekin, zeren eta
|
haien artean
lau motatakoak baitziren zamariak: zaldiak, astoak, mandoak eta indiar horiak... hauetarik hainbat eta hainbat biharamunean salgai jarriko zituztenak, zeren esklaboak baitziren eta esklabo gisa saltzen baitzituzten, beltzak eta bertze jende miserable batzuk bezala; eta bortz gizon haiek herriko bertze ostaturantz zihoazen, zeina baitzen Octavio Hernando zeritzan gaztelau batena.
|
|
|
Eta, bozkarioaren bozkarioz, gau hartan ere amets egin nuen ezen frantsesak eta napolitarrak gerlan sartu zirela berriro, eta hain izan zela handia eta gogorra gerla hura, hain krudela eta bihotz-gabea, non, hondarrean, guztiak hil baitziren, batzuk eta bertzeak; eta, akabatzen zelarik gerla hura hain modu penagarrian, ikusi nuen neure burua, bat-batean, gorpu
|
haien artean
aitzina egiten, aitzina eta aitzina...
|
|
|
Eta, hala bada, Rosaren mundua aintzira hura zen, non munduaren zabala islatzen eta baretzen baitzen, eta aintzira hark bere mugak zituen, eta muga
|
haien artean
Rosa de Osoriok sentiarazten ninduen neurri, justu eta doi.
|
|
|
Halarik ere, erran dezaket ezen, bi erdi
|
haien artean
, osabarena jaun Marcelena baino pisutsuagoa egiten zitzaidala, zeren, alde batetik, pentsatzeak eta burua gauza haietan erabiltzeak atsegin emaiten baitzidan, eta ez zegoen pentsatzerik libertaterik gabe, eta libertatea zen protestanten oinarrizko aldarrietarik bat; eta zeren, bertzetik, osaba Joanikotekin sekeretu hura bainuen, odolezko zinak berretsia, eta zin hark behartzen eta obligatzen nind...
|
|
|
ezkerreko orrian hamar harroineko zubi bat zegoen, hamarrak numeratuak eta hamar manamenduak signifikatzen zituztenak; zubi azpian infernu izugarri bat zegoen eta zubitik gizon-emakumeak eta neska-mutilak zihoazen, xuxen baino xuxenago, bekaturik egin ez zutelako eta zubia, halatan, osorik zegoelako; eskuineko orrian, berriz, antzeko marrazkia zegoen, baina zubiak zartatuak eta hautsiak zituen pilareak eta harroinak, eta zubia goiti-beheiti zihoan, baita zubitik zihoazen jendeak ere, infernuko garretarat... Eta nik, istant batean, goiti-beheiti zihoazen jende
|
haien artean
ikusi nuen neure burua, eta are gehiago asaldatu nintzen...
|
|
|
Eta, urtean bizpahiru aldiz, aitak inguruko jauntxoak bildu eta guztien arteko solasetan berdin gertatzen zitzaidan, eztabaida filosofiko-teologikoren bat sortzen zenean... nahiz eta hori bakanetan gertatzen zen, zeren eta aita baitzen buru
|
haien artean
buru, eztabaiden nondik-norakoak fintkatzen eta bideratzen zituena, eta hark laketago izaiten zituen ehizarekin loturikako gaiak... eta bertze jaun gehienek ere bai, egia erran. Baina, nehoiz eztabaida filosofikoren bat sortzen bazen, ikusgarria zen nola ibili behar izaiten zuen osaba Joanikotek soka baten gainean bezala, zuhur eta ausart aldi berean, eta nola izaiten zuen aita jesuita zelatari, sokatik noiz eroriko...
|
|
|
Eta gauza haiek guztiak oroitarazten zizkigun aitona Nikolasek bere kezko eraztun eta laino tipi
|
haien artean
, batzuetan keari beha geratzen zela, bertzeetan guri; egun batean, ordea, urrunerat beha paratu zen, eta begietako beira hezatzen zitzaiola eta xipatzen, erran zuen:
|
|
|
Errota, bere aldetik, jauregiaren eta bertze etxola
|
haien artean
zegoen, eta, errotarriaren higiarazteko, bazuen urtegi tipi bat, etxeko abereek askatzat hartzen zutena eta ahateek igerilekutzat.
|
|
|
Eta sutan nengoen berriro, eta su hartarik mintzatu zitzaizkidan gorrotoaren eta urguilu minduaren bozak, baita mendekuarena ere, hirurak ere kontseilari. Eta kontseilari
|
haien artean
mendekua nuen labana, eta gorrotoa eta urguilua zorroztarri. Eta neure mendeku nahiaren eta neure odol-irakiduraren lehen abiatze eta oldartze hartan jakin nuen ezen ez ninduela nehork geldiaraziko... zeren eta ene gorrotoa eta ene urguilua naturalak ez ezik borondatezkoak ere baitziren, eta zeren gorputzean ez ezik ariman ere sentitzen bainituen.
|
|
|
Eta behatu nion berriro Pedro Huiziri, eta irri harro urrun bat egiten sumatu nuen oraingoan, osabari aditzerat eman nahi balio bezala ezen ez zuela haren aburua aintzakotzat hartzen; bertze jauntxo guztiak, berriz, harri eginik zeuden, norat beha ez zekitela... eta haietarik bat ere ikusi nuen eskua bekokirat zeramala, iduri zuelarik ezen zeinatzerat eta aitaren egiterat zihoala; eta,
|
haien artean
, aita bakarrik izan zen garbiki irri egin zuena.
|
|
|
Eta, handik harat, kanporat joaiteko ohitura nagusiarekin segitu bazuen ere, aulkian jartzen ere hasi zen osaba noizik behin, behar larriren batek-edo eraginik, egun batean beherakoa zuelako eta bertze batean eten ezin zuen pentsu ezin inportantago batean murgildurik zegoelako. Halarik ere, nola guztian berezia izan behar baitzuen, pentsu
|
haien artean
bazeukan bat, bere eskrementuen husteko ardura bere gain hartzerat bulkatzen zuena, sehiei deitu ere gabe, erraiten zuela:
|
|
|
Baina ez zegoen segur. " Nik ez dut seguratzen ezen bertze mundu hori hor dagoela, baina ezta ez dagoela ere, zeren eta izena duen guztia zerbait bada...", erraiten zuen, bi iritzi
|
haien artean
erabaki ezinik, bai baina ez, ez baina bai... nahiz eta sineste ez sinestearen balantzak sineste alderat egin zuen bere bizitzaren azkenean, modu itsu hartan...
|
|
|
haietarik bat kalonje bat zen, don Claudio izenekoa, dukearen konfesorea zena eta dukeak bidaia guztietan eramaiten zuena, badaezpada, zeren nehork ez baitaki zein izan daitekeen Jainkoaren nahia eta borondatea, eta dukeak bere ondoan nahi zuen hura heriotzako orenean; bertze biak, berriz, bi toreatzaile haiek ziren, Curro Banderas eta Paco Corrales zeriztenak: azken honek torero ausart bezain adoretsuaren fama zuen —ongi irabazia, bertzalde, kontatzen ziren erdiak egia izaitekotan—, zeren erraiten baitzen, konparazione, ezen, ehun zezenez goiti toreatu eta lau adarkada larri izan zituela, eta ehunez goitiko
|
haien artean
hiru zezen hil zituela, haiek toriletik atera bezain sarri, paratzen zelarik, hartarakotz, toriletik beretik hamar bat urratserat, hanka bat belauniko, lantza eskuan tinko... eta harekin egiten ziola buru zezenari, zeina, bere lasterraldian, lantza topatu eta ziplo eroriko baitzen, toreroak bere" lantzean" asmatzekotan, noski; edo, huts eginik, toreroa bera harrapatu eta adarkatuko zuen...
|
|
|
Zezen zangarra eta gartsua zen, gorria, gainerakoak bezala. Toreatzaile zaldizko
|
haien artean
, kondea omen zen onena, eta erakutsi ere zigun bere erakustaldi ezin bikainago hartan ezen ez zuela idurikorik eta ez parekorik. Bazihoan zezenarenganat zaldi gainean lasterka, bazetorkion zezena eta, uste genuenean ezen zezenak betean eta ezinbertzean harrapatuko zuela, aitzitik, toreatzaileak zezenari burtzia sartu, eta zaldiak, bizpahiru jauzi bizkorretan, zezena saihesten zuen eta harenganik alde egiten eta urruntzen.
|
|
|
Eta, halaxe zain geundela, handik hiru-lau egunetarat etorri ziren jaun Santiago de Tapioles y Villarrínen erranetarat zeuden hiru gizon, eta
|
haien artean
ez zegoen jaun Julián Arévalo, Avilako zalduna.
|
|
|
Eta nihaurk ere nigar egin nuen orduan, lurraren baitarik, presondegirako bidean nindoala jada, zaldi gainean loturik, benturaren benturan desbenturaturik eta bihotz-hildurik, sei soldadu
|
haien artean
...
|
|
|
Baina zertarako balio zidan trebetasun hark? Izan ere, bagenituen sagarrondo lerdenak, eta
|
haien artean
bazegoen bat, sagarrondo izaiteko izugarri handia zena eta errege-sagarrik onenak emaiten zituena. Eta sagar haien artean beti egoiten zen bat, bertzeak baino erregeago zena, eta, noiz eta pentsatzen bainuen ezen sagar hura enetzat izan zitekeela, zeren Mattin baino arinagoa bainintzen, albotik adituko nuen haren boza:
|
|
|
Izan ere, bagenituen sagarrondo lerdenak, eta haien artean bazegoen bat, sagarrondo izaiteko izugarri handia zena eta errege-sagarrik onenak emaiten zituena. Eta sagar
|
haien artean
beti egoiten zen bat, bertzeak baino erregeago zena, eta, noiz eta pentsatzen bainuen ezen sagar hura enetzat izan zitekeela, zeren Mattin baino arinagoa bainintzen, albotik adituko nuen haren boza:
|
|
|
Edo, zinez egiten ari ote nintzen gizon eta hura ote zen guztia? Baina zalantza
|
haien artean
kontu bakarra zen zalantza gabeko: hitz haiek barren-barrendik atera zitzaizkidala.
|
|
|
Eta egun batean putetxe haietarik batean hain sentitu nintzen arrotz neure buruarekin jende
|
haien artean
, non, deus ere egin gabe, neurekin nuen emaztekiari ordaindu eta alde egin bainuen.
|
|
|
Eta nik ez dakit zer gertatu zitzaidan orduan, bihotza harenganat erortzen hasi zitzaidala apur bana... Eta osaba Joanikot izarrez mintzatzen zitzaidan, eta nik izar
|
haien artean
egiten nuen amets... Eta bihotzez maite nuen osaba Joanikot, baina bihotzak erraiten zidana ez zuen ene buruak onartzen, zeren nik, gauza guztien gainetik, neure tokia eta neure kargua bainituen... eta zure aitaren emaztea nintzen... eta jauregiko anderea nintzen... eta ez zegoen goia behearekin nahasterik.
|
|
|
Eta, muga haren aitzinean, paralizaturik bezala geratu ninduan, urrats bat eman ezinik... zeren, erranak dioen bezala, Non progredi est regredi... Eta, halako batean, hain tipi sentitu ninduan Domenicok manatzen zizkigun gauza
|
haien artean
, non ezin hartu izan bainituen pintzelak... Eta Lucari galdetu nioan:
|
|
|
Urbiain ez duk, ezta urrundik ere, Florentzia! Eta Urbiain inguruko eta aurkientza hartako jauntxo kasik gehienak, Florentziakoak ez bezala, ezjakinak dituk, zeren
|
haien artean
ez baitago, hire aita zenak zekienaren laurdena dakienik... Eta, hala, nola baitira ezjakinak, atsegin den zernahirekin kontentatuko dituk eta ez haiz, ondorez, haien irrigarri izanen, zeren guztiak ere ene anaia Martinen eskolakoak baitira.
|
|
|
Eta nik zure hitzak aditzen nituen, eta hiriko harri
|
haien artean
aditzen nituen... eta ez nekien azkenik harri haiek zure hitzen babesleku gertatzen ote zitzaizkidan, edo zure hitzak harrien babesleku.
|
|
|
Eta gazte
|
haien artean
bazen neskatxa bat, ederra baino ederragoa, baina beso bat ezindua zuena, zeren, behin batean, gizon zurienganik ihesi, arkabuz tiro bat eman baitzioten beso hartan, eta halaxe gelditu baitzitzaion menbro hura, parilisiak jorik balego bezala... Eta neska hari so egiten nion, eta Italiako bertze neska hura oroitarazten zidan, Laura zeritzana eta zangobakarra zena.
|
|
|
Ordea, ume eta gazte
|
haien artean
arraina uretan bezala sentitzen bazen ere, eta beti umore onez egoiterat entseiatzen bazen ere, Antoniok hagitz sufritzen zuen bai eltxoekin eta bai oihaneko hezetasun beroarekin ere, eta ez zen klima hartarat ohitzen eta noiznahi-den eritzen zen hargatik.
|
|
|
Bazen alderik, hargatik: jazoera horietan guztietan nahasitakoen izen-deiturak —mihi kulunkariaren, beso-zango zurtz barreiatuen nahiz ebakiondo odolduaren jabearen— lerro bat baizik ez ziren nire ordenagailuko pantailan antolatu beharreko paragrafoan,
|
haien artean
trukagarria eta niretzat esanahi bakoa," albiste" delako eremu hotz eta inpertsonaletik kanpora. Abuztuko larunbat gau horretan, dena diferentea izaten ari zen.
|
|
|
Fatxada guztiz kitscha argiztatzen zuten fokoen argipean zelatatu nituen haiek autotik kanporatu bitartean. Erran zitekeen giroa gaiztotua zela
|
haien artean
: Ximurrak besotik kontu nahi izan zion nire andreari, baina Kristinak hastandu zuen, nirekin hainbertzetan erabilitako keinu bortitz berdinarekin.
|
|
|
—Zuen berezitasunetariko bat duk, beraz. Lehengoan ere ikusi nitian, Zabalguneko ostatu batean, eta ez zuan besta
|
haien artean
.
|
|
|
Urte hartan ez dakit atzeratu egin ote zuten Francoren heriotzaren urtemuga edo zer gertatu zen, baina DGSn nengoen egun haietako batean ari ziren txakurrak haren oroitzapenetan, eta gogoan dut denak mozkor arraio eginda zeudela. Txakur
|
haien artean
buru egiten zuenetako bat ikusi nuen, ni ninderamanari esaten geroxeago ostera eraman nintzala hara, bere aurrera. Keinu adierazgarria egin zion buru egiten zuen hark, eta keinu hura geratu zitzaidan buruan.
|
|
|
Herreran modulu osoa ginen kolektibokoa, eta Castellonen bost baino ez; gure inguruan preso sozialak, ordura arte ezagutzen ez genuen giroan. Argi zegoen preso sozialekin nahastu eta haiekin parekatu nahi gintuztela,
|
haien artean
urtu, nolabait esateko. Baina, aldi berean, gurekin harremanetan edo lagunartean ikusten zutena begitan hartuko zuten berehala; laster hasiko ziren kartzeleroak hari jarraipen berezia egiten.
|
|
|
Juderian ibili, El Grecoren pinturak begiratu eta abar. Katedralaren azpian bi sala handi zeuden, sotano moduan; sala horietako batean elizaren harribitxi eta ondasunak zeuden, eta
|
haien artean
Ameriketan hartutako lehen hamalau kilo urreak ere bai, sagrario bihurtuta. Bigarren sala handia Inkisizioari eskainia da; eta sala honetan, besteak beste, torturatzeko erabiltzen zituzten tramankuluak daude.
|
|
|
Bigarren sala handia Inkisizioari eskainia da; eta sala honetan, besteak beste, torturatzeko erabiltzen zituzten tramankuluak daude. Traste
|
haien artean
oso berezi nabarmen zen Ama Birjinaren burdinazko irudi bat, besoak zabalik zituena; Ama Birjina haren kontra lotuta ipintzen zuten zutik galdekatu behar zuten akusatua; Ama Birjinaren atzealdetik giltza bati eragiten zion inkisidore galdetzaileak; giltzari koska bat estuago eragin ahala, besoak itxi egiten zituen Ama Birjinak, akusatu bekataria besarkatuz; eta besoak ixten eta besarkada estutzen... Ama Birjinaren besarkada amoros hura amaitzean, erabat damututa geratzen zen bekatari madarikatua, nola ez!
|
|
|
hurbilduko omen zituztenen izenak, nondik norakoak izango ziren aldaketak. Neure izena ikusi nuen
|
haien artean
, Palenciara hurbilduko nindutela. Eta Itziar (Bonxen zegoen hau ere) Avilara, bere lagun Errota lehengo lekuan utzita eta, era horretan, elkarrengandik bananduta.
|
|
|
Entzutegi Nazionaleko epaiketaren batera doazen batzuk ikusi ditugu. Badira guretakoak
|
haien artean
! Diosala egin diegu, animoak ematen.
|
|
|
Helikopteroa pixka bat urrundu zenean aurrera egin genuen lasterka, harik eta baserri abandonatu bateko pareta sasiak jandakoen artean sartu ginen arte. Aurki zen berriro ere helikopteroa gure gainean, baina pareta zahar
|
haien artean
, teilatuko zuloak gorabehera, ederki ezkutatuta geunden.
|
|
|
Herriko kaleetan barrena, lanak ematen zizkion Lauaxetari benetan Gernikan zegoela sinesteak. Batez ere erlauntza itxurako etxe eskerga
|
haien artean
ibiltzeak ikaratzen zuen, baina autoen abiadurak ere eman zion sustorik.
|
|
|
Hondakinen artean sartu eta negarra begietan nuela geratzen nintzen sukaldeko axuleiu sarritan artean ere zuri eta osoei begira. Pareta erori
|
haien artean
behiala izandako familia irudikatzen nuen, denborak gupidarik gabe hondatutako zoriontasun apal eta laño hura guztia.
|
|
2001
|
|
|
1940-1944 bitartean Iparraldean eginikoak eta 1938tik 1962ra Hego Euskal Herrian aurrera eramanak, nahiz azken ekintzotan beste leku batzuetako makiek ere parte hartu zuten. Borrokalariok bereziki komunistak ziren arren,
|
haien artean
bazeuden libertarioak, sozialistak eta nazionalistak ere.
|
|
|
Bi ikastolakoak eta bat eskolakoa. Bada, batzuetan, hizketan ari direnean, ikastolakoek euskaraz egiten dute
|
haien artean
, eta erdaraz bertze lagunari. Harrigarria benetan.
|
|
|
«Almanakea, gure arteko harremanak okertu ez daitezen, bestela ere nahikoa hondatuak daude eta» titulupean ideologia desberdinetako 29 pertsona ezagunen lanez osatua da liburua: Paco Aliseda, Rober Garay, Juan Armentia, Edorta Jimenez, Julio Flor, Fernando Maura, Eva For Alvaro Bermejo, Iñaki Ezkerra, Felipe Juaristi eta Andolin eguzkitza
|
haien artean
.
|
|
|
Islamisten artean barne eztabaida handia dago, adibidez Hasan Al Banna estatu islamiarraz ala gizarte islamiarraz ari den; ez gara horretan sartuko, korapilotsua delako eta luze joko lukeelako, baina
|
haien artean
oso eztabaida garrantzitsuak dira, batez ere guk islamisten botere eskuratzeaz ulertzen duguna interpretatzeko. Gauza bat da islama erreformatzeko egiten ari diren mugimenduak eta beste bat hortik sortu diren sare islamista ultrakontserbatzaileak, eta haien arten nabarmen egiten dute topo.
|
|
|
Izotza urtzen ari zen beirazko harresien artean eta beldurra sentitu zuen. Koaderno beltza odolez ilundutako orriz beteta zegoen eta hitz
|
haien artean
bere burua behin baino gehiagotan ikusi zuen islatua.
|
|
|
Halabeharrez, bai, baina horrela gertatzen zaigu. Gogoan zer darabilten jakin beharrean aur  kitzen gara, erremediorik gabe,
|
haien artean
bizi behar dugunez gero.
|
|
|
1981 urtean Osasun Mundu Erakundearen eta Nazio Batuen aurrean aurkeztu zituzten beren salaketak. Geroztik, etengabe aritu dira nazioarteko mota guztietako elkarteekiko harremanetan,
|
haien artean
talde ekologistekin eta giza eskubideen eta herri indigenen aldekoekin.
|
|
|
Baina igande-pasa herritik aparte egin gogo zuten seinalatuenak gazte koadrila batzuk ziren, oihu eta orro, denen artean nabarmen agertu beharrak. Real Union eta Barcelonaren arteko partida ikustera joaki ziren, eta
|
haien artean
bazen bat, harro baino harroago, Irazoki, Alkasoroko lokomotora, Irungo taldeko erdilari ospetsua, Emery, Urtizberea, Regueiro, René Petit eta gainerakoekin aritzen zena. Margaritaren begiek haietako batenekin egin zuten talka, Bordako Luisenekin.
|
|
|
Han bazen harri-zelai bat, urak denboraren poderioz eginiko lana. Uharri leun
|
haien artean
bilaka gustura aritzen zen. Ilargiaren argitan kristalezko politenak bilatzen zituen.
|
|
|
Otsoaren ahoko zuloan sartzen ari nintzela konturatu eta atzeraka egin nahi izan nuen, atea berriz zeharkatzeko, oraingoan etorritako bidetik alde egiteko, baina beranduegi zen: zurezko atetik gertuen zeudenek(
|
haien artean
mahaiburu zeudenek, eta hartan, erdian eseririk, neke handirik gabe Guebokinder zela identifikatu nuenak) ikusi ninduten. Guebokinder bera etorri zitzaidan; besoak zabaldu nituen bere aurrean, eta begiak altxa zeru urdinerantz.
|
|
2002
|
|
|
Euskararen geroak arduraturik zituen euskaltzale guztiak. Baina bakoitzak bere erara ikusten zituen arazo hark izan zitzakeen irtenbideak, eta horrek hika-mika eta liskar franko sortuak zituen
|
haien artean
, egoera nahiko nahaspilatsu eta kezkagarria eraginez euskal munduan. Hala ere, euskaltzaleen arteko borroka kupidagabe horren erdian, bazen baikor agertzen zenik ere:
|
|
|
1476ko udan, Gaztelako Isabel erreginaren senarra zen Aragoiko Fernando Bizkaira etorri zen Foruen zina egitera. Gertaera horrek ondorio tamalgarriak erakarriko zituen bertako askorentzat,
|
haien artean
haurdun utzi zuen hamabost urteko neska euskaldun batentzat, Larreako Todaren familiak, bere komenentziko arrazoiengatik, errege «Katoliko» horren ohea berotzera bidali baitzuen gaztea. Handik hilabete batzuetara, neskato bat izan zuen, hain zuzen ere urte batzuk geroago moja komentu bateko abadesa izango zen Maria Esperanza.
|
|
|
Egia da Gasteizen bidegorri asko dagoela eta bat-batean etorbide batean bukatzen zaizula eta pasatzeko bizikletatik jaitsi behar duzula edo semaforoa berde jarri arte zain egon. Halako egoerak badaude, baina kasu horretan ere, nahiago dut bidegorriak egotea, ondorengo arazoa delako horiek nola lotu
|
haien artean
zirkuitu bat osatzeko. Gasteizen euskal hiztunekin ere berdin gertatzen da, asko daude baina haien artean lotu gabe.
|
|
|
Halako egoerak badaude, baina kasu horretan ere, nahiago dut bidegorriak egotea, ondorengo arazoa delako horiek nola lotu haien artean zirkuitu bat osatzeko. Gasteizen euskal hiztunekin ere berdin gertatzen da, asko daude baina
|
haien artean
lotu gabe. Haurrak, gazteak eta horien gurasoak daude; horiek, eskolarako hautu bat egin dute, baina gero eskolatik kanpo ez da ikusten hautu horrekin jarraitzen dutenik edo horretarako aukerarik dutenik.
|
|
|
Unibertsitatean, euskal adarrean, ikastetxean izandako hizkuntza portaera berbera mantentzen du ikasle askok eta askok: irakaslearekin euskaraz eta
|
haien artean
gazteleraz. Gaitasuna badute, baina kontzientzia pixka bat edo tentsio pixka bat ere behar dute.
|
|
|
Antolatzaileek Hendaiako kaia hautatu dute marmitakoa apailatzeko. 300 partehartzaile biltzea aurreikusia dago kaian bertan,
|
haien artean
150' txoko' banatuak izanen direlarik. Bikote bakoitzak atun bat, hiru kilo patata eta olibarana olio litro bat jasoko ditu.
|
|
|
Ondoren, gudako espetxeratuen hitzak azaltzen dira, noiz hilko zain zeudenen mezu larriak eta espetxean luzaroragoko zeudenen gutun zabalagoak. Eta hain zuzen, atal horretan datoz Esteban Urkiaga «Lauaxeta»k Gasteizko Karmeldarren komentuan igaro behar izan zituen bere azken egunetan egindako irudiak eta idatzitako eskutitzak eta olerkiak ere, bere azken testamentua
|
haien artean
.
|
|
|
Irakurri orduko gogoratu zitzaidan, uste dut, Zegamako bertso saio batean gertatua. Lau bertsolari izan behar zuten eta
|
haien artean
Uztapide eta Lazkao Txiki. Bertsotan ari zirela, Uztapidek botatako bertso bati entzuleek ez omen zioten batere txalorik jo eta, orduan, Lazkao Txikik:
|
|
|
" Etorkizunik ez". Era honetan ikusita eta izenburuan iradokitzen den bezala, eleberria zenbait galtzaileren historia da,
|
haien artean
nabarmenena Shepe, pertsonaia" ilun, isil, lotsati, zakarra".
|
|
|
Dena dela, XIX. mendearen amaieran sortutako euskal eskola bakanei Diputazioek 1920tik aurrera abiarazi zituzten auzo eskolen eta 1920ko eta 1930eko hamarkadetan ugalduz joan ziren ikastolen ekarria gehitu zitzaizkien. Euskararen irakaskuntzan egiten ari zen ahaleginaren adibide ditugu I. Lopez de Mendizabalek 1907tik aurrera argitaratutako liburuak,
|
haien artean
aipagarrienak Xabiertxo (1925) eta Umearen laguna (1920).
|
|
|
Gereñoren bibliografia luze-luzean sartzen dira, aipatutakoez gain, 11tik gora polizi eleberri, aipagarrienak Hiltzaile baten bila (1975), Gudari bat (1977), Espioitza (1977) eta Iruñeako asesinatzea (1977); pertsonaia historikoen biografiak, hala nola Napoleon, Mahoma edo Zumalakarregirenak; umore eleberriak; 6tik gora eleberri historiko eta hogei-bat misterio eta akzio eleberri, gai askotarikoak. Autore nekaezin honek gaztelaniaz ere argitaratu ditu eleberriak,
|
haien artean
Residencia Rochester (1994) edo Huyendo del pasado (1995) intriga eleberriak eta Carta fatal (1994) espioitza eleberria, denak idazleak berak argitaratuak. Literaturaren eta subliteraturaren arteko muga gero eta labainkorragoa hautematen da produkzio zabal horren atzean, baina hala eta guztiz ere onespen handia izan zuen euskal irakurleen artean.
|
|
|
erdi mendekatzailea, erdi bufoia da. Eleberriaren azterketatxo hau bukatzeko, aipatu beharra dago eleberri beltzean ohiko diren teknikak ageri direla, eta hainbat filmen erreferentziak agertzen direla,
|
haien artean
Godarden A bout de souffle eta J. Forden Tobacco Road filmena.
|
|
|
Kutxaren barruan, Danaek bere semetxoa besarkatu zuen eta estu-estu heldu zion. Emakumea beldurtuta zegoen, pentsatuz olatu handi
|
haien artean
besteak baino handiagoko batek kutxa irauli eta ozeanoan hondoratuko zuela, baina kutxa ez zen ez irauli, ez hondoratu eta bidaiari jarraitu zion. Gauarekin batera, ustekabean, kutxa uharte bateraino iritsi zen.
|
|
|
Eremu honetan erabili ditugun datu adierazgarrienak hauexek izandira: titulazio bakoitzean zenbat irakasgai eskaintzen diren eta,
|
haien artean
, euskaraz zenbat har daitezkeen.
|
|
|
Estatu espainiarreko irrati-mapa ordenatzeko helburuz, gobernuak dekretu bat ezarri zuen 1958ko urriaren 8an, zeinaren arabera, Uhin Ertainean emititzen zuten tokiko emisora guztiek?
|
haien artean
elizarenek. Maiztasun Modulatuan emititzera pasatu behar zuten.
|
|
|
Ume-komediak eta bufoi-lanak izan ziren ikusienak lehen urte haietan. Lehen film
|
haien artean
erraz aurki zitezkeen boxeo-borrokak, komedia merkeak eta dantzari probokagarriak.
|
|
|
Otsoak azelemea salatzen zuen lapurreta leporatuz; honek ukatu egiten zuen erruarekin zerikusirik zuenik. Orduan, tximinoa epaile gisa eseri zen
|
haien artean
. Bakoitzak bere arrazoiak esan ondoren, tximinoak epai hau esan omen zuen:
|
|
|
Bestalde, druida hauen guztien buru
|
haien artean
aginpide gorena duen bakar bat izan ohi da. Hau hiltzean, gainontzekoen artean duintasunean nabarmentzen bada norbait, ondorengoa izango da, edo bestela asko badira antzekoak, aginteagatik lehiatzen dira druiden arteko bozketa baten bidez, eta inoiz armez ere bai.
|
|
|
Erregelak banan-banan idazten dira, baina erlazionatuta daude
|
haien artean
. Ez dago ordenarik ez tarteko lengoaiarik haien artean, 3 kapituluan esan denez, erregela paraleloak baitira, baina elkarren artean eragina dute:
|
|
|
Erregelak banan-banan idazten dira, baina erlazionatuta daude haien artean. Ez dago ordenarik ez tarteko lengoaiarik
|
haien artean
, 3 kapituluan esan denez, erregela paraleloak baitira, baina elkarren artean eragina dute: erregela batean aurreikusten den bikote berriak beste erregela baten testuinguruarekin zerikusia badu, erregela berria ondo egon arren, analisia/ sorkuntza ez da gauzatuko erlazionatutako erregela ukitzen ez badugu.
|
|
|
Gainera, eskuzko konpilazioaren ondoren gerta liteke erregelen esanahia eta automatena bat ez etortzea. Hau ekiditeko zenbait konpiladore sortu dira,
|
haien artean
Koskenniemirena berarena (Koskenniemi, 1985), Ritchie-ren taldearena (Ritchie eta beste, 1992), Xerox-en (Beesley & Karttunen, 2002) lexc zein twolc, eta multext proiektuko mmorph (ikus 3.5 pasartea). Gainera, erregelen arteko gatazkak detekta daitezke eta, kasu batzuetan, automatikoki konpondu ere bai.
|
|
|
Erregela ez-estandar berriak, paraleloan konbinatzen dira
|
haien artean
, baina sekuentzian estandarrekin. Erregela ez-estandarrak azaleko mailatik lexikokotik baino gertuago egongo dira, normalean aldaketa fonetikoak bakarrik direlako eta, ondorioz, ez dutelako informazio morfologikoaren beharrik.
|
|
|
Hainbat material isolatzailetan egiten dira zorroak, hala nola beira-zuntzean edo harri-zuntzean, eta hainbat tamainatan. Horrela, hodien diametroari egokitzea lortzen da,
|
haien artean
lekurik ez uzteko. Hodiak babesten dituzte korrosiotik, hausteko edo hondatzeko arriskutik.
|
|
|
Bidaia bat egin behar denean, kontsumitzaileak hainbat agentziarekin kontsultatu behar du beti,
|
haien artean
kalitate-prezio erlazioa behar bezala konparatzeko. Komeni da, halaber, agentzia bakoitzean informazio-liburuxkak eskatzea eta arretaz aztertzea norakoak, iraupena, establezimenduen kategoria, kontratatutako zerbitzuak eta prezio osoa.
|
|
|
Oraingoz, fokua aurkitzeko lanak alferrikakoak izan dira. Ikerketa honen gakoa da aztertzea ea bederatzi legionella-kasuak
|
haien artean
dauden, bi udalerrien muga-mugan baitaude. Ospitaletarrek, bestalde, ez zioten gardentasun informaziorik eman udalerrian legionella-agerraldi berriari buruz.
|
|
|
Fedsang, Martín Manceñidoren lehendakaria, bere hitzekin: «Hemoterapiako Plan Nazionalak eskumenak banatzen ditu 17 erkidegoen artean, baina ez du koordinazio organorik ezartzen
|
haien artean
, eta bakoitzak bere boto-txartela konpondu behar du». Espainian ia ezinezkoa da, Europako beste herrialde batzuetan, hala nola Erresuma Batuan edo Frantzian, odol banku guztiak sare batera konektatuta daude.
|
|
|
Baina, zalantzarik gabe, zirkulazio-istripu gehien eragiten dituzten patologia psikiatrikoak alkoholismoa eta droga-kontsumoa dira. Askoz gehiago,
|
haien artean
edo botikekin konbinatzen badira. Sadiz-en arabera, alkoholaren eraginpean dagoen pertsona bat “ahalguztiduna, oldarkorra, oldarkorra, desinhibitu egiten da… Horrela gertatzen dira ostiralero gauez izaten diren istripuak”.
|
|
|
Jatorria mugatzea Kalitate arauak mugatu egiten du “iberiko” deituratik bereizi gabe egin den erabilera, hainbat motatako txerrietatik datozen produktuak izendatzeko, eta ez bakarrik iberikoak. Urdaiazpikoak, paletak eta solomo-kanaberak egiteko piezak hornitzeko baimendutako arrazak mugatuko zituen lege-arauketarik ez zegoenez,
|
haien artean
funtsezko aldeak zituzten produktu “iberikoak” merkaturatu ziren. Hemendik aurrera, baimendutako arrazetako animalien urdaiazpikoak, paletak eta solomo-kanaberak egiteko piezak bakarrik hornitu ahal izango dira.
|
|
|
Lehiaren Defentsarako Zerbitzuak (LDZ) joan den azaroan Endesa, Iberdrola eta Unión Fenosari irekitako espedientea bidali dio Lehiaren Defentsarako Auzitegiari, Luis Guindos jaunak, atzo Estatuko Ekonomia Idazkariak, Endesari, Iberdrolari eta Unión Fenosari. Ekonomia Ministerioaren mendeko Lehiaren Defentsarako Zerbitzuak espediente bat ireki zien hiru konpainiei joan den azaroan,
|
haien artean
merkatu elektrikoko prezioak igotzeko akordiorik egon zen egiaztatzeko. Energiaren Batzorde Nazionalak handizkako merkatuan prezio “oso altuak” detektatu zituen 2001eko azaroaren 19an, 20an eta 21ean.
|
|
|
Bestela, tapoia lehortu egiten da eta oxigenoa iragazteko aukera ematen du, horrek edariaren propietateak aldatzen baititu. Apalaren gainazalari itsatsita, zurezko listoi txikiak jar daitezke, traba gisa funtzionatzen dutenak, botilak mugi ez daitezen eta, era berean,
|
haien artean
tarte txiki bat gera dadin. Gainera, listoi horiekin, apala bera ere egin daiteke:
|
|
|
Itotzeke zegoen arnasa ez hartu nahirik; hartuz gero itoko baitzen. Era guztiz, pareta estu
|
haien artean
ez zen aire garbirik kabitzen; erdoildutako barren artetik iragaitean beroa, kiratsduna bilakatzen zen airea; betikoa.
|
|
|
zeramika, oihalgintza, marrazkigintza, pintura... Bazen
|
haien artean
, halaber, peritu agrikola bat, landetxeko ortuak lantzeari ekin ziona, komunitateko beste bizpahiru kideren laguntzarekin. Taldea osatu bezain laster, bestalde, kide fundatzaileek borondatezko zina egin zuten, udaberriarekin urtero berritzen zutena eta komunitateari halako kohesioa eta batasuna zemaiona, gainerakoan oso jende diferentez osatua baitzegoen talde hura:
|
|
|
Ikasle
|
haien artean
bazegoen Arantxa Otaegi izeneko neska bat, Trintxerpekoa, Sararen lagun mina. Arantxaren gurasoak ere, Sararen amona bezala, abertzale sutsuak ziren.
|
|
|
Huraxe baitzen urte luzeetan itzalean egondako euskal mundua itzalpetik ateratzeko modurik onena eta eraginkorrena. Abesti
|
haien artean
Mixel Labegerierenak ziren ezagunenak, garaiko gazteek mendira egiten zituzten irtenaldietan ere kantatzen zituztenak, Gu gira Euskadiko gaztedi berria, Euskadi bakarra da, gure aberria..., Ez dok hamahiruko kantariak Baga, biga, higa izeneko ikuskizunarekin plazaratu baino urte gutxi batzuk lehenago.
|
|
|
Diosala egin bertako agure zaintzaileari, eta aretoaren luze-zabal gunea korritu zuen begiez. Jolas-makinetan murgildurik zeudenek bizkarra ematen zioten arren, berehala ikusi zuen
|
haien artean
ez zela bere adiskiderik, eta sartu bezain laster atera zen.
|
|
|
Haren ordezkoa egiten ari naiz". Gogorazio honen ildotik, berehala ohartuko ginen Kaf  karen gutunak-guk uste izango genuenaren kontra-ez zirela denak gelako bakardadean idatziak izan, baizik
|
haien artean
bazirela lanean bertan idatzitakoak ere. Eta gutun beraren amaieran:
|