|
2000
|
|
|
Testuak, berriz, zorrozki aukeratu
|
dituzte
euskarara gaurdaino itzuli egin diren literatura unibertsaleko idazle garaikideen uzta oparotik.
|
|
|
Pantxo Mitxelena eta Maritxu Xarriton irakasleek euskara indartu aldera bi ekitaldi burutzen dituzte astean. Eguraldiaren arabera kanpoan edota barnean lantzen
|
dituzte
euskaraz trebatzeko aktibitateak: " Gorputz heziketaren bidez hizkuntza lantzen dugu.
|
|
|
Nire iritziz, aurreko adibideok franko ongi adierazten
|
dituzte
euskarazko kulturaren ezaugarri batzuk. Begiratu arina egiten badugu, nabarmena da gipuzkoarren eman eta ekarri oparoa, bertsolaritzaren pisua, eta Eusko Jaurlaritzaren sos banatzaile funtzioa, hiritar guztiongandik bildutako zergak laguntza deituraz gizarteratuz.
|
|
2001
|
|
|
Eskual Etxearen inguruan biltzen dira euskaldun gartsuenak, eta hauetako hainbatek gazteak gehienak euskara ikasten du. Urtero berrogeita hamar gaztek abiatzen
|
dituzte
euskarazko kurtsoak. " Egia" taldea arduratzen da ekimen honetaz eta dantza eta sukaldaritza ere talde honen ardura da.
|
|
|
Etaofizialtasunaren ildoa Nafarroako dekretuaren kontrako ahalegin hutsean utzi. Bestelakorik min ematen dienez, euskararen beharren azpitik, euren beharren arabera, kokatzen
|
dituzte
euskararen beharrak.
|
|
2002
|
|
|
«Euskara da oparirik onena» lelopean, haurrek astialdian euskaraz egitea du jomuga Aldundiaren ekimenak. Horretarako, Errege Eguna bitartean, salmenta guneetan standak jarriko
|
dituzte
euskarazko jokoen berri emateko eta, lehen aldiz, telebistan iragarkiak egingo dituzte. Hiru eta 16 urte bitarteko haur eta gazteentzat dauden 100dik gora produktuen berri emango dute.
|
|
|
Meatze eta Metalurgiarako Ingeniaritza, Materialen Zientzia: 4 doktore (2artikulu argitaratu
|
dituzte
euskaraz).
|
|
|
20 doktore inguru eta 20 doktoregai inguru. Artikulu askoargitaratu
|
dituzte
euskaraz.
|
|
|
Elektronikako Ingeniaritza Teknikoan %66 euskaraz matrikulatzen dira.Horiek nahitaezko irakasgaien kredituen artean %76, 3 euskaraz ikasten dituzte, etabestelakoetan %79 Mekanikako Ingeniaritza Teknikoan %67 euskarazmatrikulatu, derrigorrezko ikasgaien kredituen artean %94 euskaraz ikasi, etabestelakoetan %48 egiten
|
dituzte
euskaraz. Informatikako Ingeniaritzako ikasleeklehen zikloan dute aukera euskaraz ikasteko.
|
|
|
Euskal irakasleek euskal irakaskuntza/ ikerkuntza prestatzeko gauza dira.Euskal lerroko irakasleek antolatzen
|
dituzte
euskaraz ematen diren eskolak, praktikak, azterketak, ikerketak; eta ondoren, aurrera eramaten dituzte. Aipatutakoeginkizun horietan ez dute interferentzia larregirik maila operatiboan.
|
|
2003
|
|
|
UZEIko teknikariek eta Lanbide Heziketako Ostalaritza Eskoletako irakasleek egin dute Leioako Ostalaritza Eskolak eskatutako hiztegia. 1.000 termino inguru bildu
|
dituzte
euskarazko, gaztelaniazko eta kasu batzuetan frantsesezko eta ingelesezko baliokideekin.
|
|
2004
|
|
|
beren buruari. Belaunaldi gazteengan jartzen
|
dituzte
euskararekiko itxaropen guztiak.
|
|
|
Akats hori lehen aurkezten eta ezartzen da," Kulturaren eta kontzeptuen esparrua", non oinarri teorikoak isurtzen diren. Jatorrizko idazkuntza gaztelaniaz egin denez," vasquidad"," vasquismo," vasco" eta antzeko beste kontzeptu batzuk karga eta ondorio handiak
|
dituzte
euskarazko kulturarentzat eta bertsioarentzat; eta erronkatu genituzkeela uste dut.
|
|
|
Euskarak oso presentzia murritza du hiriburuetako telebista lokaletan. Badira gertuko telebistak dena euskaraz emititzen dutenak, baina ordu gutxi batzuez, izan ere bertan ekoizten
|
dituzte
euskarazko saio guztiak. Telebista kate handiek elikatzen dituzte erdarazko telebista lokalak programazioa ren ehuneko handi batean; ez da hori gertatzeneuskarazko herri telebistetan.
|
|
2005
|
|
|
Helburuak lortu nahi badira, eguneroko bizitzan erabat ondo moldatzeko adina jakin
|
dituzte
euskara eta gaztelania. Ingelesa ere ondo menderatuko dute eta frantsesa ere Hegoaldean (edo besteren bat) nahiko ondo, ez nahitaez eguneroko bizitzarako, baina bai eremu jakinetan erabiltzeko.
|
|
|
Urruntze hori sakonkiago aztertu litzateke, ordea: alderdi batzuetan eredu berdintsuak behar
|
dituzte
euskararen erabilera horiek, baina beste alderdi batzuetan estilo desberdinak izan dituzte. ' 30 Ikus Elordui (1995). 500EVSKARA BATUA ETA EUSKARA TEKNIKO ZIENTIFIKOAgara hizkuntza menderatuak menderatzailearekin berdintzera jotzen duenean, eta hizkuntz bereizteaz, aldiz, hizkuntza menderatuak menderatzailearen eredutik urruntzera jotzen duenean.
|
|
|
Gutuna irakurri ondoren, Olentzero EHE eko kideekin anbulatorio barrura sartu da. Han, opariak utzi
|
dituzte
euskaraz ikasten ari diren anbulatorioko langileentzat, eta ikatza euskaraz ikasteko" inolako ahaleginik" egin ez dutenentzat. Modu honetan, EHE eko kideek Azpeitiko anbulatorioan ematen den hizkuntz eskubideen urraketa salatu nahi izan dute.
|
|
|
Azken hogei urteotako bilakaera ikusirik, beraz, EAEkobiztanlegoaren euskalduntzean aurrerapauso garrantzitsuak eman dira, baina belaunaldi gazteetan euskaldun direnetako asko" hiztun pasiboak" dira euskaraz, eta ondorengo urteetan erabilera aukera ugari eta desberdinak
|
dituzte
euskaraz" aktibo" bihurtu ahal izateko. Horretarako hainbat elementu berri dira, esaterako, aisialdirako eta kultur kontsumoan euskarazko eskaintzaeraka rgarriak (gutxienez gaztelaniazkoak bezain erakarg arriak), lanean euskara erabiltzeko aukera berriak, etab.
|
|
2006
|
|
|
30en bat argitaletxek kaleratzen
|
dituzte
euskarazko lanak, Jorge Gimenezen esanetan, eta horietatik zortzi inguru dira testuliburugintzan dihardutenak, baina kaltea guztientzat litzateke. " Salmenta sareak jasango lituzkeen kalteen ondorioz, euskarazko liburu salmentak, oro har eta ez testuliburuenak soilik sekulako kolpea hartuko luke.
|
|
|
Ipar Euskal Herriko eta Nafarroako erakunde pribatuentzat 400.000 euro izango dira. Udalek 1.600.000 euro jasoko
|
dituzte
Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia garatzeko. Enpresetako euskara planak sortzeko eta garatzeko berriz, 1.825.000 euro izango dira.
|
|
|
taldeko ume eta gaztetxoek euskaraz egitea entrenamenduetan. Kontua zen, entrenatzaileek, nahiz eta euskaldunak izan ia denak, ez zutela futbol terminologia menperatzen, eta ikastaroak antolatu
|
dituzte
euskarazko terminoak ikasteko. Gonzalezen iritziz, «zuzendaritzaren mezua ere aldatu egin da.
|
|
|
Argi esan nahi diegu ez dugula iruzur gehiagorik onartuko, izan ere, hori da euskaldunei egiten digutena etengabe: hitz politak
|
dituzte
euskararentzat eta ekintzez egurra ematen digute gure eskubideak aldarrikatzeagatik".
|
|
2007
|
|
|
Xabier Altubek idatzitako Aldarea#01 lanak irabazi du Bilboko Gabriel Aresti ipuin lehiaketa. Igor Arroiok eta Goio Ramosek eskuratu
|
dituzte
euskarazko lanen alorreko beste bi akzesitak. Gaztelaniazko saria Miguel Sanchezek irabazi du Ojos de color ambar lanarekin.
|
|
|
Egoera hori, euskarazko irakaskuntza eskaera eta eskaintzaren gorakadari lotua dago zeren biztanleri kanpotar, nahiko gazte, kalifikatu eta dirudun horrek, euskararekiko sentikortasun eta interes bat adierazten duen une berean, eta herri horien biztanleriek azken urteetan nabarmen gora egin dutenez, ikastola eta gela elebidun berriak sortu dira. Hori dela eta, beraien haurrek erraztasun handiagoak
|
dituzte
euskara eskolan ikasteko.
|
|
|
a) Gaztelaniazko promover, fomentar, estimular, impulsar eta favorecer kontzeptuek euren parekoak behar
|
dituzte
euskaraz ere. Horregatik, euskaraz modu honetara eman dira horiek:
|
|
|
Gaztelaniazko adjektibo erreferentzialek arazo ugari sortzen
|
dituzte
euskarazko ordaina ematean. Horren adibide dira gaztelaniazko social, sindical, institucional, profesional eta judicial adjektiboak.
|
|
|
a) Gaztelaniazko discapacidad, minusvalía, incapacidad, invalidez, ineptitud eta disminución kontzeptuek euren parekoak behar
|
dituzte
euskaraz ere. Horregatik, euskaraz modu honetara eman dira horiek:
|
|
|
Lehena, askotan langileek euskara planari buruz informazio gutxi izaten dutela izan da. ...langileek interesa erakusten dutela, eta hor dagoela euskara planen gakoa.Atera duten beste ondorio ba izan da euskara planak garatzeko aholkularien beharra egoten dela sarritan, eta enpresek, orokorrean, aldeko jarrera azaltzen dutela.Esan bezala, sentsibilitate eta ildo ezberdinetako sindikatuek hartu dute parte jardunaldian, baina Nerea Zubiak azaldu du, indar gutxiago edo gehiagorekin, denek
|
dituzte
euskara bultzatzeko plan edo programak
|
|
|
Gaur egun," la anexión por Euzcadi" (sic) navarristarik muturrekoenek baizik ez dute hizpide, beldur handiagoa baitiote etsairik ez izateari etsaiari berari baino. Abertzaleak ez diren nafar askok normaltasun osoz ikusten
|
dituzte
euskara eta Euskal Herria, kontzeptu kultural gisa. Nahiz eta hedabide batzuen aldetik kanpaina beldurgarriak izan, guraso askok beren seme alabak ikastoletara edo euskal adarreko eskoletara eramaten segitzen dute.
|
|
2008
|
|
|
Lehen esan dudan moduan, duela 25 urte bezala erne egon dute euskara elkarteek eta datozen erronka berriei erantzuten asmatu dute. Horretarako duela 11 urte Topagunea sortzeko jarri ziren oinarri filosofikoei errepasoa egin, egungo errealitatera egokitu, eta belaunaldi berriek euren burua maila teorikoan jantzi
|
dituzte
euskaraz bizitzen jarraitu eta proiektu berriak abiatu ahal izateko. Euskara elkarteen mugimendua sortu zutenen antzera, sortzaile izan dute, guneak, uneak, produktuak, ikuspegi propioa eta ilusioa sortzen asmatu dugu.
|
|
|
Egin/ eragin. Zenbateraino sortu behar
|
dituzte
euskara elkarteek euskarazko guneak eta zenbateraino eragin behar dute lehendik dauden guneak euskalduntzeko. Kultur eskaintza.
|
|
|
Nola aprobetxatzen
|
dituzte
euskarazko hedabide tradizionalek Internetek eskaintzen dizkieten abantailak?
|
|
|
Nola erabiltzen
|
dituzte
euskarazko hedabideek web 2.0 baliabideak?
|
|
|
Izan ere, frantses Estatuaren menpe bizi diren euskaltzaleek ontsa badakite euskararen geroa hemen jokatzen dela nagusiki. Parisen deus mugitu gabe, herri zerbitzuak sortu, dinamika zabalak sustatu eta emaitza konkretuak ere lortu
|
dituzte
euskararen biziberritzeari begira. Azken urteetako ekimenak soilik aipatuz, hor ditugu Bai Euskarari, Herriko Etxeetako Hitzarmenak edota Batera mobilizazioa, egoera sakon aldatu eta baldintza berriak sortu dituzten dinamika sozial eta politikoak.
|
|
|
Etorkizuna euskalduna nahi duten herritarrek kontsumitzen dituzte gehien euskarazko hedabideak. Eta zenbat eta euskaldunagoa desiratu etorkizun hori, orduan eta maiztasun handiagoz ikusten eta irakurtzen
|
dituzte
euskarazko hedabideak.
|
|
|
Etorkizuna euskalduna nahi duten herritarrek kontsumitzen dituzte gehien euskarazko hedabideak. Eta zenbat eta euskaldunagoa desiratu etorkizun hori, orduan eta maiztasun handiagoz ikusten eta irakurtzen
|
dituzte
euskarazko hedabideak.
|
|
|
13 Zaharragoek gehiago baliatzen
|
dituzte
euskarazkoak, gazteagoek erdarazkoak (adinaren araberako kontsumoa, II)
|
|
|
Belaunaldi guztiek, hala ere, ez dute joera bera erakusten. Labur esanda, belaunaldi zaharrenek gehiago ikusten
|
dituzte
euskarazko kateak belaunaldi gazteek baino. Elebidunen datuei begiratuta, aztertutako adin talde zaharrenean kontsumoaren ia bi bostenak egiten dituzte euskaraz (%38, 8).
|
|
|
Labur esanda, belaunaldi zaharrenek gehiago ikusten dituzte euskarazko kateak belaunaldi gazteek baino. Elebidunen datuei begiratuta, aztertutako adin talde zaharrenean kontsumoaren ia bi bostenak egiten
|
dituzte
euskaraz (%38, 8). Gazteen artean, ordea, horren erdira jaisten da gutxi gorabehera euskarak duen tokia:
|
|
|
Belaunaldi guztiek, hala ere, ez dute joera bera erakusten. Labur esanda, belaunaldi zaharrenek gehiago ikusten
|
dituzte
euskarazko kateak belaunaldi gazteek baino.
|
|
|
Erdaldunek ez
|
dituzte
euskarazko hedabideak ikusten eta irakurtzen. Zehazki, telebista ikusteari emandako denbora ia guztia (%98, 6) erdarazko kanalei begira ematen dute erdaldunek, eta hutsaren hurrena da (%1, 4) euskarazko telebistei begira ematen duten denbora.
|
|
|
• Elebidun orekatuek (euskaraz zein erdaraz bietan berdintsu hitz egiten dutela diotenek) aurrekoek baino gehiago baliatzen
|
dituzte
euskarazko telebistak eta euskaraz idatzizko agerkariak: %26, 0 telebistaren kasuan eta %23, 2 prentsarenean.
|
|
|
Erdaldunek ez
|
dituzte
euskarazko hedabideak ikusten eta irakurtzen.
|
|
|
9 Oro har, zenbat eta gehiago erabili euskara etxeko elkarrizketetan, orduan eta gehiago baliatzen
|
dituzte
euskarazko hedabideak (aldagai soziolinguistikoen eragina, II)
|
|
|
10 Etorkizuneko Euskal Herria zenbat eta euskaldunagoa desiratu, orduan eta gehiago baliatzen
|
dituzte
euskarazko hedabideak (aldagai soziolinguistikoen eragina, III)
|
|
|
Nik diot lokarri hori ez dela moztu behar. Lan hori egin eta egiten baitu ikastolak eta irratiak ere bai, nahiz eta erabiltzen duten zuberotarra, sartzen
|
dituzte
euskara batutik hartu hitzak, iragar kian eta nahi duzuna eta holako hitzak sartzen dira Zuberoako euskaran orain, eta era biltzen, emeki emeki, pixkanaka, euskalkia ito gabe, sartzen da euskara batua zube reran.
|
|
|
8 urterekin hasitakoen taldekoei buruz honako alderdiak azpimarratu genituzke: batetik, testu estatikoagoak sortu
|
dituzte
euskarazko IDAZ 1 ariketan eta, gainera, aditz denborak gehiago nahastu dituzte gaztelaniazko MINTZA 1 ariketan. Bestetik, modalizazioan egokiago jokatu dute gaztelaniazko argudiozko eskutitzetan (IDAZ 2) eta aspektuaren balio diskurtsiboa hobeto erabili dute gaztelaniazko narrazioetan (MINTZA 1).
|
|
|
Euskaraz azpidatzirik. Atzera begirako sailetan launa film emango
|
dituzte
euskaraz, eta Zabaltegin, hiru. Horiez gain, Zinemaldi osoan 26 film emango dituzte euskaraz azpidatzirik, Belodromokoez aparte.
|
|
|
Atzera begirako sailetan launa film emango dituzte euskaraz, eta Zabaltegin, hiru. Horiez gain, Zinemaldi osoan 26 film emango
|
dituzte
euskaraz azpidatzirik, Belodromokoez aparte.
|
|
|
«Euskara bultzatu eta hizkuntza ez dakitenak ikastera animatu nahi ditugu, baita gure kultura jendearengana hurbildu ere», diote antolatzaileek. Izan ere, Zigoitia Euskarazek eta Kirikio euskara taldeak sarritan antolatzen
|
dituzte
euskarazko tailerrak. «Lana ez da egun bakarrera mugatzen, urte osoko lana behar du izan», azpimarratu dute antolatzaileek.
|
|
2009
|
|
|
Alabaina, bada ageriko kontraesan bat: izan ere, alde batetik afektu lotura sendoak
|
dituzte
euskararekiko, baina, beste alde batetik, nahiago dute gaztelaniaz idatzitako testuak irakurtzea, errazagoa egiten baitzaie.
|
|
|
" D" ereduko ikasleek motibazio desberdinak adierazten
|
dituzte
euskaraz mintzatzen dena guraso bakarra denean edo biak mintzatzen direnean. Guztiak bat datoz euskara ikasteak hizkuntza indartzen duela esatean, baina diskurtso desberdinak dituzte euskara ikasteko beharrari eta euskara gizarte eremuetan zabaltzeko konpromisoari dagokionez.
|
|
|
" D" ereduko ikasleek motibazio desberdinak adierazten dituzte euskaraz mintzatzen dena guraso bakarra denean edo biak mintzatzen direnean. Guztiak bat datoz euskara ikasteak hizkuntza indartzen duela esatean, baina diskurtso desberdinak
|
dituzte
euskara ikasteko beharrari eta euskara gizarte eremuetan zabaltzeko konpromisoari dagokionez.
|
|
|
" B" ereduan, euskaraz mintzatzen den guraso bakarra duten ikasleek nortasun elementuak aipatzen
|
dituzte
euskara ikasteko motibazio gisa. Hizkuntza kontzientzia aipatzen dute:
|
|
|
Alabaina, bada ageriko kontraesan bat: izan ere, alde batetik afektu lotura sendoak
|
dituzte
euskararekiko, baina, beste
|
|
|
" D" ereduko ikasleek motibazio desberdinak adierazten
|
dituzte
euskaraz mintzatzen dena guraso bakarra denean edo biak mintzatzen direnean. Guztiak bat datoz euskara ikasteak hizkuntza indartzen duela esatean, baina diskurtso desberdinak dituzte euskara ikasteko beharrari eta euskara gizarte eremuetan zabaltzeko konpromisoari dagokionez.
|
|
|
" D" ereduko ikasleek motibazio desberdinak adierazten dituzte euskaraz mintzatzen dena guraso bakarra denean edo biak mintzatzen direnean. Guztiak bat datoz euskara ikasteak hizkuntza indartzen duela esatean, baina diskurtso desberdinak
|
dituzte
euskara ikasteko beharrari eta euskara gizarte eremuetan zabaltzeko konpromisoari dagokionez.
|
|
|
Bi bizitza eta erdi eta La libertad del alacrán lanek irabazi
|
dituzte
euskarazko eta gaztelerazko atalak, hurrenez hurren.
|
|
|
Proiektu zabal honetan, erakunde horiek zazpi baliabide, hamahiru tresna eta zazpi aplikazio garatu edo hobetu
|
dituzte
euskararen alorrean. Eusko Jaurlaritzaren ETORTEK ikerketa programaren diru-laguntza jaso du.
|
|
|
Halaber, beste hainbat eduki osagarri aurkituko
|
dituzte
euskararen inguruko interesa dutenek, hala nola Interneten aurkitu ahal diren hiztegietarako estekak, gaika antolatuta, eitb.com en euskararen inguruan argitaratutako azken albisteak, eta ETBk azken urteotan emandako pastoralen testuak(?)
|
|
|
a. Oro har, euskarazko hedabide pribatuetan ari diren beharginen lan baldintzak kaskarrak dira. Lan ordutegi luzeak eta finkatu gabeak
|
dituzte
euskarazko hedabide pribatuetako langileek, gehienetan 8 ordutik gorakoak. Jaiegunetan lan egiteak ez du aparteko eskubiderik ematen ezta gehiago kobratzeko eskubiderik ere.
|
|
|
«Mileurista» izatetik gertu daude. Batez beste hileko 1.100 euro gordineko ordainsariak jasotzen
|
dituzte
euskarazko komunikabide pribatuetako langileek, zortzi orduko lanaldia dutenek alegia.
|
|
|
Horrenbestez, erdaldunek ez
|
dituzte
Euskararen Herrian hizkuntz eskubide mugagabeak, euskaldunok ez ditugun bezalaxe, beren hizkuntz komunitate ezberdinetan. Printzipio hori elkarrekikoa da, joan etorrikoa.
|
|
|
Ikuspegik emandako datuen arabera, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako biztanleek ez
|
dituzte
euskara eta euskal nortasuna arriskuan ikusten, etorkinak etorri arren. Biztanleen %66, 6k uste dute atzerritarrak etortzeak ez duela euskararen garapena geldituko.
|
|
|
2007ko irailetik 2008kora arteko epean baino 14 lan gehiago argitaratu dituzte, eta, hala ere, 3.658 ale gutxiago ekoitzi dituzte. Hizkuntzei dagokienez, azken urtean 53 lan kaleratu
|
dituzte
euskaraz (%58), aurreko epean baino bi gutxiago (%71, 5).
|
|
|
irabazi du euskarak administrazioan. Urteotan ahalegin handiak egin eta bitarteko ugari jarri dituzte herri aginteek langileak euskalduntzeko, eta aukera izan duten langile gehienek ahaleginak eta bi egin
|
dituzte
euskara ikasi eta lantzeko. Lana euskaraz egiteko bitartekoak ikaragarri ugaldu dira urteotan (hiztegiak, glosario terminologikoak, programa eta aplikazio informatikoak, besteak beste).
|
|
|
Kontuak bestela dira, ordea: 2006 hirurtekoan bakarrik, hamabi herrialdetako hogeita hamar unibertsitatetan antolatu
|
dituzte
euskara ikasketak, mila ikasletik gora dira ikasten ari direnak eta dozenaka unibertsitate azaldu dira euren unibertsitate programaren barruan euskarazko oinarrizko ikasketak antolatu nahian laguntza eske. Uste izatekoa da Espainiatik kanpoko unibertsitateetan etengabe handitzen ari den euskararekiko jakin min honek gutxienez pareko interesa piztu lukeela Espainiako unibertsitateetan, baina gaur egun oraindik ez dira dozena erdira iristen Espainian euskara ikasketak eskaintzen dituzten unibertsitateak.
|
|
|
Alianza Popular, alde batetik, eta Herri Batasuna, bestetik, bi horiek bakarrik izan ziren Euskararen Legeari babesa ukatu ziotenak. Gerora ere garai hartako bi alderdi politiko horien ondorengoen aldetik jaso
|
dituzte
Euskararen Legeak eta bere garapenerako egindako hainbat arauk eta hizkuntza politikak kritika eta deskalifikaziorik bortitzenak. Kontua da liskarrerako eta enfrentamendurako legea ez, baizik eta ikuspegi politiko eta ideologiko ezberdinen arteko adostasun eta harmoniarako balio zezakeen lege bat egin nahi izan zutela 1982an, eta bistan da helburua lortu zutela, euskararen eta bizikidetzaren mesedean, ezbairik gabe.
|
|
2010
|
|
|
" Egun jabea den Noticias taldeko buruek, Loiolako Herri Irratiko egoitza itxi, eta euskarazko programazioa are gehiago murriztuko dute. (...) Erabakia ekonomikoa izan bada, zergatik kendu
|
dituzte
euskarazko saioak? (...) Baina, Noticias taldekoak ez dira Gipuzkoako Foru Aldundia gobernatzen dutenen alderdi berekoak?
|
|
|
1 atalean aipatu bezala, kale neurketek eta inkesta soziolinguistikoek Mendialdeko gazte horien euskararen erabilera positiboki nabarmendu dute, gazte anitzek adinkideekiko harremanak euskaraz eratu baitituzte. euskal gazteen hizkuntza erabilerari eragiten dioten faktoreen gaineko ikerketa batek (Soziolinguistika klusterra et al. 2009) iradoki duenez, faktore horien arteko elkarreragina konplexua bada ere (maila indibidualean, mikrosozialean eta makrosozialean), agerikoa da haurtzaroko hizkuntza bizipenek eta ohiturek, elebidunen hizkuntza gaitasun erlatiboak eta hizkuntzaren pertzepzioek, bertzeak bertze, duten garrantzia. Faktore horiek guztiak, hein handi batean, txikitako hizkuntza sozializazioari lotuta daude. alde horretatik, Mendialde euskalduneko gazteek izan
|
dituzte
euskarazko sozializaziorako baldintzarik hoberenak eta, antza, horri esker dira egun euskal hiztun aktiboagoak. hizkuntza egoera pribilegiatua da gazte haiena. pribilegiatua diot nafar euskaldun gehienak ez baitira halako giro euskaldunean bizi. baina egoera on hori ahul bezain hauskorra da. Mendialdeko herri koskorrak edozein aldaketa demografikoren eraginbera dira eta euskarak gizarte harremanetan bere lekua sendotu behar du. kezkak ere kilikatzen nau:
|
|
|
Familiek nahiago
|
dituzte
euskarazko ereduak, Celaaren arabera
|
|
|
Isabel Celaa Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza sailburuak onartu duenez, familiek nahiago
|
dituzte
euskara duten hizkuntza ereduak. Familiek badakite zer nahi duten seme alabentzat eta ez da erraza uste sendo horiek behera botatzea, gaineratu du.
|
|
|
Eskola ordu gehienetako jarduera, euskaraz zeinerdaraz, interaktibo bizia baino sarriago jasotzaile pasiboa izan ohi da. A ereduko ikasleek baino ordu gehiago pasatzen
|
dituzte
euskararekin eredukoek, eta are gehiago Deredukoek. Ordu horietariko asko entzuten edo irakurtzen pasatzen dituzte ordea.Eskola ordu gehienak ez dituzte euskaraz hizketan edo idazlanean pasatzen, entzuteneta irakurtzen baizik.
|
|
|
A ereduko ikasleek baino ordu gehiago pasatzen dituzte euskararekin eredukoek, eta are gehiago Deredukoek. Ordu horietariko asko entzuten edo irakurtzen pasatzen dituzte ordea.Eskola ordu gehienak ez
|
dituzte
euskaraz hizketan edo idazlanean pasatzen, entzuteneta irakurtzen baizik. Horren ondorioz, gaitasun ekoizleak (mintzamena eta idazmena) baino ondotxoz landuago dituzte gaitasun hartzaileak (entzumena eta irakurmena). Horrek ez du esan nahi, gela barruko jardunak eman dezakeen guztia pasibo hartzailea denik ikaslearentzat, ez eta ikaslearen eskolako input output guztia gelabarrura mugatzen denik.
|
|
|
Beste anitzek ere txarkeria asko, esan izan
|
dituzte
euskararentzako: Batzuetan inki ta besteetan mako, izuturik txokoan egongo dalako.
|
|
|
Ez uste izan eskola pribatuetan ezberdin zela. Programa berak aplikatzen dituzte, apezek errient laikoek bezainbat ziri banatu
|
dituzte
euskararen debekatzeko. Jean Etchepareren anaiak zion" Monsieur mon frere est le Barres du Pays Basque".
|
|
|
Erabakia ekonomikoa izan baita, prefosta, eta noiz hartu ditu erabakiak nagusiak menpekoaren iritzia kontua hartu eta gero? Baina, erabakia ekonomikoa izan bada, zergatik kendu
|
dituzte
euskarazko saioak. Euskara defizitarioa da Noticias taldekoentzat?
|
|
2011
|
|
|
Literatura Unibertsalaren bildumarekin egiten ari diren lana dugu, akaso, adibiderik behinena, baina ezin ahaztu literatur Nobel saridunak euskaratzeko antolatzen den Jokin Zaitegi saria edo joandako azken urte honetan izandako sorpresa atsegin eta bakanak, Paul Auster-en itzulpen" aldiberekoa" edota Groucho Marxen autobiografia, horien artean. Peaceful soldadua eta Txoria eleberriekin, gazteleraren filtrotik iragazi gabeko bi lan eta bi autore ezezagun ekarri nahi izan
|
dituzte
euskarara. Arriskuak hartzeko tarterik badagoenaren seinale.
|
|
|
propició que el primero [Tovar] ligado a estamentos del régimen franquista, se interesara grandemente por la lengua vasca y su cultura, mientras que el segundo [Mitxelena], inmerso en el ámbito nacionalista vasco, se preocupara por las demás lenguas hispánicas, trascendiendo los límites del vasco o del ibérico?. (Studia ingogermanica eta palaeohispanica in honorem A. Tovar et L. Michelena, 291) Euskararen mesederako, politikan abertzaleak ez zirenek lan bikainak egin
|
dituzte
euskararen alde, adibidez Julio de Urkijo jaunak. Espainako lau hizkuntzak ezagutzen zituen eta umetan Elorrion euskara ikasteak eta gaztetandik izan zuen zaletasuna latin aurreko hizkuntzak penintsulan ezagutzeko, nire iritziz, arrazoi indartsuagoa dira, hartu zuen bidea hartzeko.
|
|
|
«... eta nik uste dut, gaur egunez, Magisterioko eskoletan, euskararik ez badago, eta euskarak behar duen tokirik ez badago, arrazoi batengatik bakarrik dela: Francoren denboran aukeratutako irakasleak daude, eta ahalegin guztiak egiten
|
dituzte
euskara sar ez dadin» (Euskaltzaindia, 1978: 544).
|
|
|
Nik K. Mitxelenaren erantzunari erantzungo diot eta nik uste dut, gaur egunez, Magisterioko eskoletan, euskararik euskal filologiarik ez badago, eta euskarak behar duen tokirik ez badago, arrazoi batengatik bakarrik dela: Francoren denboran aukeratutako irakasleak daude, eta ahalegin guztiak egiten
|
dituzte
euskara sar ez dadin. Hori argi dago.
|
|
|
17 Arestian esan dugun moduan instituzioek lan ederra egin dute euskararen balio berezi hau markatzeko. Inor gutxik ulertzen dituen izenak ezarri
|
dituzte
euskaraz, gero azalpena edo dena delakoaren zerizana azaldu behar da erdaraz. Autokolonizazioa eta autoalienazioa?
|
|
|
Ezta gaztelania eta frantsesaren garapen osoa ere euren lurralde historikoetan. Espainiak eta Frantziak eta Euskal Herriko hainbat erakunde eta banakoek ordea, gaztelania eta frantsesa inposatzen
|
dituzte
Euskararen Herrian eta trabak jartzen, euskaraz bizitzeko. Traba politikoak, juridikoak, ideologikoak, kulturalak eta soziolinguistikoak.
|
|
|
Eta beharbada Pirritx, Porrotx eta Marimotots euskal naziogintzarentzat azken urteotako aktiborik ederrenetakoa izan dira: umeak masiboki bildu
|
dituzte
euskarara, euskaraz goxatu bitartean gizartegintzarako elkartasun baloreak bihotzeratuz. Zaborra kudeatzeko alternatiba erreal eta praktikoa planteatzeko ez da behar izan burujabetza politiko erabatekorik, garaiotan horrelakorik baldin badago?.
|
|
|
Eleberrietako pertsonaiek era askotako arrazoiak
|
dituzte
euskara ikasteko edo erabiltzeko, baina gehienak nahiko funtzionalak izaten dira: espetxera ez joateko (Carmen), espetxeko isolamendutik ateratzeko (Shibumi), maitemintzeko (Peru eta Alaitz), ezjakina ez izateko (Maisu Juan).
|
|
2012
|
|
|
Euskararen egungo markoek asimilatze hirukoitza in posatzen dute, eta Euskara Herria berrezartzea eragozten du te. Espainiera frantsesaren elebakartasunak eta euskarazko elebitasun aldebakarrekoak inposatzen
|
dituzte
euskararen erabilera sozial urriegia eta espainiera frantsesaren neurriz gaineko erabilera Euskal Herrian. Alternatiba da euskara unibertsalizatzea:
|
|
|
hots, lan eskaintzetan eta horrelakoetan, gaitasun titulurik ez diete eskatuko hautagaiei, betiere egindako ikasketak aski badira eskatutako euskara maila ziurtatzeko. Lau maila
|
dituzte
euskara tituluek: B1, B2, C1 eta C2 Egindako ikasketen arabera onartuko dute bakoitza; oinarrizko ikasketekin B1, Batxilergoan B2, eta unibertsitatean C1 eta C2 Tituluak ez dituzte emango, baizik eta ez eskatu administrazioan.
|
|
|
Atal horretan 86 xede lagunduko dituzte diruz, horien artean 42 xede berri. Arloka, 777.030 euro baliatuko
|
dituzte
euskararen transmisioa indartzeko, hamahiru egitasmo lagunduz. Erabileraren arloan 51 egitasmo lagunduko dituzte, 822.970 eurorekin.
|
|
|
Aipatu beharra dago, gazte hauetako askoren hizkuntza gaitasuna ez dela d eredurako espero zen gaitasuna, eskola edo institutu barruan euskara entzuten dute, baina oso gutxi produzitzen dute hizkuntza honetan, eta, gehienetan, irakasleekin soilik erabiltzen dute. Gainera, eskolatik kanpo oso estimulu gutxi jasotzen
|
dituzte
euskaraz; familia gehienak erdaldunak baitira eta kalean apenas entzuten da euskararik. Alde nabarmena dago, etxean euskaraz egiten duten gazteen hizkuntza gaitasunean, gazte hauek erraztasun handiagoa daukate euskaraz aritzeko:
|
|
|
Elebitasuna ez da orekatua, euskara ikastetxean soilik darabilte haur eta gazte askok, eskolatik at oso estimulu gutxi jasotzen
|
dituzte
euskaraz (familia, eskolaz kanpoko jarduerak, publizitatea, komunikabideak)
|
|
|
...darren %28, 08k d ereduan ikasi zuen, %49, 47k ereduan eta% 22,48k A ereduan. d eredua bada, horrelako eremu soziolinguistikoetan euskalduntzen duen eremu bakarra, haur eta gazte barakaldarren hizkuntza gaitasuna kezkagarria da. horretaz gain, hain eremu erdalduna izanik, elebitasuna ez da orekatua, euskara ikastetxean soilik darabilte haur eta gazte askok, eskolatik at oso estimulu gutxi jasotzen
|
dituzte
euskaraz (familia, eskolaz kanpoko jarduerak, publizitatea, komunikabideak...) hiztunen arteko gaitasuna orekatua edo desorekatua izan daiteke. Faktore honek ere erabileran eragiten du askotan, ikasten ari direnek lotsa sentitzen baitute euskaraz ondo dakitenekiko.
|
|
|
Estatuak: Frantziako eta, batez ere, Espainiako albisteak jasotzen
|
dituzte
euskarazko hedabideek.
|
|
|
Dena den, informazio bera zabaltzean, euskarazko hiru hedabideak erdarazkoak baino gardenagoak direla egiaztatu dugu. Hortaz, informazioaren jatorri argiagoa eta albiste iturri identifikatu gehiago azaltzen
|
dituzte
euskarazkoek. Izan ere, ez dago bi adierazleotan nagusitzen den erdarazko hedabide bakarra.
|
|
|
Logoan mota desberdineko izartxoak erabili
|
dituzte
euskarak sortzen duen kili kili eta poztasuna adierazteko: " Asteriskoek, nolabait, umeek ahoan pika pika izeneko horiek sartzerakoan sentitzen duten bizitasun eta freskotasun hori islatu nahi dute, hori baita guk gure ikastetxean, kalean, egunerokotasunean euskara erabiltzen dugunean sentitzen duguna".
|
|
|
4.1 Iker galdera: Zein ezaugarri
|
dituzte
euskarazko hedabideek plazaratzen dituzten albisteek?
|
|
|
Dena den, informazio bera zabaltzean, euskarazko hiru hedabideak erdarazkoak baino gardenagoak direla egiaztatu dugu. Hortaz, informazioaren jatorri argiagoa eta albiste iturri identifikatu gehiago azaltzen
|
dituzte
euskarazkoek. Izan ere, ez dago bi adierazleotan nagusitzen den erdarazko hedabide bakarra.
|
|
2013
|
|
|
Herritar askok hileko soldataren (1.200 euro) %4 (48,1 euro) ordaintzen du (Berria, ARGIA eta herri prentsa erosten duenak). Erakunde publikoek eredu behar
|
dituzte
euskara biziberritzeko nukleo diren herritar horien aurrekontuak.
|
|
|
5 Gehien bat, DISKURTSOAren zeregina ere lantzen delako, honi berebiziko garrantzia emanez ere: " argumentuak eman behar dira euskara jakiteak dakarren onuren inguruan eta erabilera sustatzeko duen motibazioa aktibatu behar da esparru guztietan" esanez; diskurtsoa berritzearen beharrean, honako oinarriak aipatzen
|
dituzte
euskararekiko: 1) euskararen ezagutzak aukera berdintasunerako atea zabaltzen du; 2) euskara euskal kulturaren ondare adierazgarriena da; 3) aukera berdintasuna bideratzen den neurrian, herritarrak kohesionatzen laguntzen da; 4) euskarak ezagutzeak onurak dakartza, ez du inongo kalterik; 5) euskarak komunikaziorako tresna eragingarria izan behar du; 6) eskolatik espero dena adieraziz; 7) euskararen izaera modernoa erakutsiz.
|
|
|
Hiztun berri horien artean asko eta asko euskara ikasteko motibazio ideologikoak izan dituzte; Francoren erregimenaren aurkako erresistentziari lotutakoak edota identitate balioari lotutako motibazioak, hain zuzen. Garai hurbilagotan, euskara ikasten duten pertsona nagusi ugarik arrazoi instrumentalak ere erakutsi
|
dituzte
euskara lanbide jakinetan gero eta beharrezkoagoa delako. b) Gaur egun 35 urte baino gutxiago duten hiztun berriak. Salbuespenak salbu, euskara eskolan ikasi dute haurtzaro eta gazte aroan murgiltze eredu partzial edo osoetan.
|
|
|
Adibide gehiago dira Euskal Herrian. Elay enpresan, adibidez, beteak
|
dituzte
euskara planeko helburu guztiak. Euskaraz lan egiten dute.
|