|
2007
|
|
|
Egoera hori, euskarazko irakaskuntza eskaera eta eskaintzaren gorakadari lotua dago zeren biztanleri kanpotar, nahiko gazte, kalifikatu eta dirudun horrek, euskararekiko sentikortasun eta interes bat adierazten duen une berean, eta herri horien biztanleriek azken urteetan nabarmen gora egin dutenez, ikastola eta gela elebidun berriak sortu dira. Hori dela eta, beraien haurrek erraztasun handiagoak
|
dituzte
euskara eskolan ikasteko.
|
|
2008
|
|
|
Etorkizuna euskalduna nahi duten herritarrek kontsumitzen dituzte gehien euskarazko hedabideak. Eta zenbat eta euskaldunagoa desiratu etorkizun hori, orduan eta maiztasun handiagoz ikusten eta irakurtzen
|
dituzte
euskarazko hedabideak.
|
|
|
Etorkizuna euskalduna nahi duten herritarrek kontsumitzen dituzte gehien euskarazko hedabideak. Eta zenbat eta euskaldunagoa desiratu etorkizun hori, orduan eta maiztasun handiagoz ikusten eta irakurtzen
|
dituzte
euskarazko hedabideak.
|
|
|
13 Zaharragoek gehiago baliatzen
|
dituzte
euskarazkoak, gazteagoek erdarazkoak (adinaren araberako kontsumoa, II)
|
|
|
Belaunaldi guztiek, hala ere, ez dute joera bera erakusten. Labur esanda, belaunaldi zaharrenek gehiago ikusten
|
dituzte
euskarazko kateak belaunaldi gazteek baino. Elebidunen datuei begiratuta, aztertutako adin talde zaharrenean kontsumoaren ia bi bostenak egiten dituzte euskaraz (%38, 8).
|
|
|
Labur esanda, belaunaldi zaharrenek gehiago ikusten dituzte euskarazko kateak belaunaldi gazteek baino. Elebidunen datuei begiratuta, aztertutako adin talde zaharrenean kontsumoaren ia bi bostenak egiten
|
dituzte
euskaraz (%38, 8). Gazteen artean, ordea, horren erdira jaisten da gutxi gorabehera euskarak duen tokia:
|
|
|
Belaunaldi guztiek, hala ere, ez dute joera bera erakusten. Labur esanda, belaunaldi zaharrenek gehiago ikusten
|
dituzte
euskarazko kateak belaunaldi gazteek baino.
|
|
|
Erdaldunek ez
|
dituzte
euskarazko hedabideak ikusten eta irakurtzen. Zehazki, telebista ikusteari emandako denbora ia guztia (%98, 6) erdarazko kanalei begira ematen dute erdaldunek, eta hutsaren hurrena da (%1, 4) euskarazko telebistei begira ematen duten denbora.
|
|
|
• Elebidun orekatuek (euskaraz zein erdaraz bietan berdintsu hitz egiten dutela diotenek) aurrekoek baino gehiago baliatzen
|
dituzte
euskarazko telebistak eta euskaraz idatzizko agerkariak: %26, 0 telebistaren kasuan eta %23, 2 prentsarenean.
|
|
|
Erdaldunek ez
|
dituzte
euskarazko hedabideak ikusten eta irakurtzen.
|
|
|
9 Oro har, zenbat eta gehiago erabili euskara etxeko elkarrizketetan, orduan eta gehiago baliatzen
|
dituzte
euskarazko hedabideak (aldagai soziolinguistikoen eragina, II)
|
|
|
10 Etorkizuneko Euskal Herria zenbat eta euskaldunagoa desiratu, orduan eta gehiago baliatzen
|
dituzte
euskarazko hedabideak (aldagai soziolinguistikoen eragina, III)
|
|
2009
|
|
|
Alabaina, bada ageriko kontraesan bat: izan ere, alde batetik afektu lotura sendoak
|
dituzte
euskararekiko, baina, beste alde batetik, nahiago dute gaztelaniaz idatzitako testuak irakurtzea, errazagoa egiten baitzaie.
|
|
|
" D" ereduko ikasleek motibazio desberdinak adierazten
|
dituzte
euskaraz mintzatzen dena guraso bakarra denean edo biak mintzatzen direnean. Guztiak bat datoz euskara ikasteak hizkuntza indartzen duela esatean, baina diskurtso desberdinak dituzte euskara ikasteko beharrari eta euskara gizarte eremuetan zabaltzeko konpromisoari dagokionez.
|
|
|
" D" ereduko ikasleek motibazio desberdinak adierazten dituzte euskaraz mintzatzen dena guraso bakarra denean edo biak mintzatzen direnean. Guztiak bat datoz euskara ikasteak hizkuntza indartzen duela esatean, baina diskurtso desberdinak
|
dituzte
euskara ikasteko beharrari eta euskara gizarte eremuetan zabaltzeko konpromisoari dagokionez.
|
|
|
" B" ereduan, euskaraz mintzatzen den guraso bakarra duten ikasleek nortasun elementuak aipatzen
|
dituzte
euskara ikasteko motibazio gisa. Hizkuntza kontzientzia aipatzen dute:
|
|
|
Alabaina, bada ageriko kontraesan bat: izan ere, alde batetik afektu lotura sendoak
|
dituzte
euskararekiko, baina, beste
|
|
|
" D" ereduko ikasleek motibazio desberdinak adierazten
|
dituzte
euskaraz mintzatzen dena guraso bakarra denean edo biak mintzatzen direnean. Guztiak bat datoz euskara ikasteak hizkuntza indartzen duela esatean, baina diskurtso desberdinak dituzte euskara ikasteko beharrari eta euskara gizarte eremuetan zabaltzeko konpromisoari dagokionez.
|
|
|
" D" ereduko ikasleek motibazio desberdinak adierazten dituzte euskaraz mintzatzen dena guraso bakarra denean edo biak mintzatzen direnean. Guztiak bat datoz euskara ikasteak hizkuntza indartzen duela esatean, baina diskurtso desberdinak
|
dituzte
euskara ikasteko beharrari eta euskara gizarte eremuetan zabaltzeko konpromisoari dagokionez.
|
|
2010
|
|
|
1 atalean aipatu bezala, kale neurketek eta inkesta soziolinguistikoek Mendialdeko gazte horien euskararen erabilera positiboki nabarmendu dute, gazte anitzek adinkideekiko harremanak euskaraz eratu baitituzte. euskal gazteen hizkuntza erabilerari eragiten dioten faktoreen gaineko ikerketa batek (Soziolinguistika klusterra et al. 2009) iradoki duenez, faktore horien arteko elkarreragina konplexua bada ere (maila indibidualean, mikrosozialean eta makrosozialean), agerikoa da haurtzaroko hizkuntza bizipenek eta ohiturek, elebidunen hizkuntza gaitasun erlatiboak eta hizkuntzaren pertzepzioek, bertzeak bertze, duten garrantzia. Faktore horiek guztiak, hein handi batean, txikitako hizkuntza sozializazioari lotuta daude. alde horretatik, Mendialde euskalduneko gazteek izan
|
dituzte
euskarazko sozializaziorako baldintzarik hoberenak eta, antza, horri esker dira egun euskal hiztun aktiboagoak. hizkuntza egoera pribilegiatua da gazte haiena. pribilegiatua diot nafar euskaldun gehienak ez baitira halako giro euskaldunean bizi. baina egoera on hori ahul bezain hauskorra da. Mendialdeko herri koskorrak edozein aldaketa demografikoren eraginbera dira eta euskarak gizarte harremanetan bere lekua sendotu behar du. kezkak ere kilikatzen nau:
|
|
2012
|
|
|
Aipatu beharra dago, gazte hauetako askoren hizkuntza gaitasuna ez dela d eredurako espero zen gaitasuna, eskola edo institutu barruan euskara entzuten dute, baina oso gutxi produzitzen dute hizkuntza honetan, eta, gehienetan, irakasleekin soilik erabiltzen dute. Gainera, eskolatik kanpo oso estimulu gutxi jasotzen
|
dituzte
euskaraz; familia gehienak erdaldunak baitira eta kalean apenas entzuten da euskararik. Alde nabarmena dago, etxean euskaraz egiten duten gazteen hizkuntza gaitasunean, gazte hauek erraztasun handiagoa daukate euskaraz aritzeko:
|
|
|
Elebitasuna ez da orekatua, euskara ikastetxean soilik darabilte haur eta gazte askok, eskolatik at oso estimulu gutxi jasotzen
|
dituzte
euskaraz (familia, eskolaz kanpoko jarduerak, publizitatea, komunikabideak)
|
|
|
...darren %28, 08k d ereduan ikasi zuen, %49, 47k ereduan eta% 22,48k A ereduan. d eredua bada, horrelako eremu soziolinguistikoetan euskalduntzen duen eremu bakarra, haur eta gazte barakaldarren hizkuntza gaitasuna kezkagarria da. horretaz gain, hain eremu erdalduna izanik, elebitasuna ez da orekatua, euskara ikastetxean soilik darabilte haur eta gazte askok, eskolatik at oso estimulu gutxi jasotzen
|
dituzte
euskaraz (familia, eskolaz kanpoko jarduerak, publizitatea, komunikabideak...) hiztunen arteko gaitasuna orekatua edo desorekatua izan daiteke. Faktore honek ere erabileran eragiten du askotan, ikasten ari direnek lotsa sentitzen baitute euskaraz ondo dakitenekiko.
|
|
2013
|
|
|
5 Gehien bat, DISKURTSOAren zeregina ere lantzen delako, honi berebiziko garrantzia emanez ere: " argumentuak eman behar dira euskara jakiteak dakarren onuren inguruan eta erabilera sustatzeko duen motibazioa aktibatu behar da esparru guztietan" esanez; diskurtsoa berritzearen beharrean, honako oinarriak aipatzen
|
dituzte
euskararekiko: 1) euskararen ezagutzak aukera berdintasunerako atea zabaltzen du; 2) euskara euskal kulturaren ondare adierazgarriena da; 3) aukera berdintasuna bideratzen den neurrian, herritarrak kohesionatzen laguntzen da; 4) euskarak ezagutzeak onurak dakartza, ez du inongo kalterik; 5) euskarak komunikaziorako tresna eragingarria izan behar du; 6) eskolatik espero dena adieraziz; 7) euskararen izaera modernoa erakutsiz.
|
|
|
Hiztun berri horien artean asko eta asko euskara ikasteko motibazio ideologikoak izan dituzte; Francoren erregimenaren aurkako erresistentziari lotutakoak edota identitate balioari lotutako motibazioak, hain zuzen. Garai hurbilagotan, euskara ikasten duten pertsona nagusi ugarik arrazoi instrumentalak ere erakutsi
|
dituzte
euskara lanbide jakinetan gero eta beharrezkoagoa delako. b) Gaur egun 35 urte baino gutxiago duten hiztun berriak. Salbuespenak salbu, euskara eskolan ikasi dute haurtzaro eta gazte aroan murgiltze eredu partzial edo osoetan.
|
|
2014
|
|
|
Ikastetxeetan euskara lantzen da, baina euskaltasuna bera ez hainbeste. Batxilergoko neska mutilei soziolinguistikako oinarrizko azalpenak emateak lagundu lezake kontzientzia pizten; hala egiten dute Elgoibarren, tailer bereziak lantzen
|
dituzte
euskara elkartearekin, eta ikasleekin Euskara Batzordeak eratzen dituzte. Lan horretan gakoak dira irakasleen jarrera3 eta herrian bertan aukera ematea kezka horiei erantzuteko:
|
|
2015
|
|
|
Gure elkarrizketatu guztiek oso pasarte ezberdinak bizi izan
|
dituzte
euskararen inguruan, beraz, ezin genezake baieztapen borobilik egin, Beñat Garaio –" Ez dago sinesterik zenbat kanbiatu den": Gasteizen garaitik hona, euskarak izan duen euskararen bilakaeraren inguruko testigantzak baina euskara, garai horietan, eta gehiago edo gutxiago, jazarri, galdu, ahaztu eta hala nola mantendu zen, behintzat Gasteizen.
|
|
|
3 Oro har, salbuespentzat
|
dituzte
euskaraz moldatzen ez diren Aldundiko langileak, eta ikusi dute atal berriak sortu direnean eta langile berriak hasi direnean hizkuntza gaitasuna eta harreman irizpideak bermatu direla (lehen hitza euskaraz, zerbitzua erabiltzaileak nahi duen hizkuntzan...).
|
|
|
Unibertsitate irakasle gisa dugun ibilbidean ondotxo ikusi dugu mendebaldeko euskaretan jardun ohi duten gazteek ederki idazten dutela batuan, baita ahozko azalpenak batuan ederki asko egin ere. Edo etxean gaztelaniaz hazi, eskolan euskaldundu, eta ingurune oso erdaldunetatik datozen hiztun berri gazteek ere idatzizko zein ahozko testu bikainak ekoizten
|
dituzte
euskara batuan, nahiz eta gelatik kanpo oso bestelako ahozko euskaran jardun.
|
|
|
Irakurleek, eskolak emateaz gain, euskal kulturaren nazioarteko enbaxadore izateko funtzioa ere badute haien unibertsitateetan eta hainbat ekitaldi antolatzen
|
dituzte
euskara eta euskal kultura sustatzeko.
|
|
|
Euskara eta Euskal Kultura ikasten hasteko motibazioen artean, nagusitzen den arrazoia Interes linguistikoa (26,6) da, bigarren tokian Interes soziokulturala (%25, 2) eta hirugarren tokian Interes pertsonala (%22) ordena horretan. Ikasleen erdiak, beraz, %51, 8k hizkuntza edo kulturarekin loturiko arrazoiak
|
dituzte
euskara ikasten hasteko. Interes pertsonala lehenetsi dutenak ere asko dira.
|
|
2017
|
|
|
" errealitatea gordinegia delako ote?" (larrañaga, 1999). bide bereko kritikak ez dira gutxi izan. adibide pare bat: inkestatuek erantzuteko errealitateari buruzko iritzi bat eraiki behar dute eta iritzi hartan nahiak, usteak eta halakoak sartzen dira (amonarriz eta Joly, 2007); euskara jakitea oso desberdina da herri euskaldun bateko edo erdaldun bateko hiztunentzat, oso bizipen desberdinak izango
|
dituzte
euskararen erabileran (Joly, 2012: 108). azken puntu honi jarraikiz, oso agerikoa da inkesta Soziolinguistikoetan hiztunek ez dutela euskararen erabilera espazio orokor batean neurtzen (hau da, ez dute erreferentzia espazio bera), ez dituzte parametro berberak erabiltzen, ezta neurtzeko sistema berbera ere. gutxienez, kontuan hartuko genuke zein den euren inguruan hautematen eta bizitzen duten egoera soziolinguistikoa. zein den, esaterako, bizi inguruan duten euskara erabilera.
|
|
|
Neskek gehiago erabiltzeko bi arrazoi ematen zuten: hizkuntzaprestigioa eta aisialdiko praktikak. haurtzaroan euskararen inguruan jasotako mezuak ahultzearekin batera, nerabeak heldutasunera begira daude. heldu izate horretan gaztelania nabaritzen dute prestigio hizkuntza gisa. nerabeek kapital sinbolikoa edukitzeko gaztelania garrantzitsua dela hautematen dute, eta ez
|
dituzte
euskararekin lotutako diskurtso erakargarririk topatzen. horri gehitzen zaio gazteen aisialdiko jardueretan euskarak duen presentzia urria. azken finean, behatutako prozesuetan oso argi ikusten da hizkuntzaren bidez nerabeek identitatea nola performatzen duten. hau da, hizkuntzaidentitatea ere, generoarena bezala, etengabeko osaketa eta aldaketa prozesuan dagoela ondorioztatu daiteke, eta prozesu...
|
|
|
Hizkuntza biografiak gurasoen arrazoietan sakontzeko tresna paregabe hurbilpen etno soziologikoari eta metodologia kualitatiboari esker gurasoen arrazoietan sakondu ahal izan dugu. inondik ere, hizkuntza biografiak bere balioa erakutsi du tresna gisa gurasoen hautuak ulertzeko. izan ere, gurasoen bizitza ibilbidean hainbat unek, gertaerak, erabakik eta harremanek hurbildu
|
dituzte
euskarara eta eraman dituzte murgiltze ereduaren aldeko hautua egitera. horiei behar bezala erreparatzea zaila litzateke bizitza historia ez bagenu berreraiki. elkarrizketatuen biografia linguistikoetatik galdegaiari erantzuna emateko material baliotsua eskuratu dugu.
|
|
|
Gurasoak hizkuntza sozializazioaren aktore gisa guraso horien ibilbide biografikoen argitara eta beren bizitzako une jakinetan hartu dituzten erabakiei esker, hizkuntza sozializazioan eragile direla egiaztatu ahal izan dugu. haurrak euskaraz eskolatzeko erabakia bete betean da hizkuntza sozializazio ekintza bat. Murgiltze ereduan eskolatzeaz gain, seme alabak sozializatzen
|
dituzte
euskararekiko ideia, balio eta afektuetan ere. guraso horien erabakia euskara eskola bidez iraunarazteko eraldaketa dakar, haien gurasoak ez baitzituzten euskaraz eskolatu edota euskararen aldeko mezuetan hezi.
|
|
|
7.2 Landa lanari dagozkion ondorioak: gurasoen arrazoiak euskarazko irakaskuntzaren eta euskararen jarraipenaren alde gurasoek hainbat arrazoi agertu
|
dituzte
euskararen jarraipenaren alde, gehienetan elkar lotuak doazenak. gurasoen kontakizunetatik haien arrazoiak argitzeko hipotesi sorta proposatzea izan dugu helburu.
|
|
2018
|
|
|
Emakumeek bi hiru ardura nagusi mantendu
|
dituzte
euskararekiko, gehienbat amaren figurarekin lotura zuzenenak zituztenak: hezkuntza, zaintza eta gertuko harremanen zaintzailea.
|
|
2019
|
|
|
Beti egongo da multzo bat (handiagoa ala txikiagoa) lehen sektorearen inguruan, edo egon daitezkeen lantegi zerbitzuetan lanean arituko dena, baina lantegiak herrian bertan edo gertu egotea berdintsu dela esango nuke. ...n behar dute edo ematen jarraitu, arnasgune hauen bizitasunaren garra indartsu eta bizirik manten dadin. testuinguru honetan, ez dut aipatu gabe utzi nahi zaharren zaintzaren gaia, herri txiki eta euskaldunetako kale giroa gehien erdalduntzen ari den faktoreetako bat bihurtzen ari baita azken urteotan, ostalaritzaren erdalduntzearekin batera. eta lan horietan hasi diren etorkinek zailtasun handiak
|
dituzte
euskararen ikasketari ekiteko: ekonomikoak edo denbora aldetikoak gehienetan, eta baita, zenbaitetan, informazio faltak eragiten duen motibazio urria. gai hau ez da erraza eta apenas heldu zaion serioski inon, nik dakidala.
|
|
|
Gaur egun hainbeste musika estilotan euskaraz abesten baldin bada, aurreko belaunaldiek hizkuntza horretan kantatzea erabaki zutelako izan da. hiru abeslariek ezagutzen
|
dituzte
euskaraz kantatzea erabaki zuten musikariak, eta horiek egin zuten hautuaren inguruko kontzientzia daukate. Izan ere, hiruek onartzen dute aurreko belaunaldietako taldeek egindako hizkuntza hautuak eurei bidea zabaldu diela. euren erreferentziak garrantzitsuak direla ikusten da, beraz.
|
|
2021
|
|
|
ikasturterako, irakaskuntza pribatuaren zuzendaritzak beste 9 irakasle aurkitu ditu horrenbeste egiteko prest daudenak. IrakasDiru laguntza indibidual bat eskaintzen die euskara modu intentsiboan ikasi nahi duten pertsonei euskarazko irakasle bilakatzeko ala euskararen ezagutza eskatzen duen egitasmo profesional bat dutenentzako. kuntza publikoan, ikasturtean, lehen mailako bost irakaslek eta bigarren mailako hiru irakaslek prestakuntzak jarraitu
|
dituzte
euskaraz trebatzeko eta irakaskuntza elebidunean praktikak egin dituzte. Beste zortzi eta hiru izango dira ikasturtean.
|
|
|
Azkenik, Seaskak, borrokaren beste alderdi bat erakusten du, hala nola, autarkia batean, ondoan duen lurraldeak herriaren menpekotasuna lortu nahi duelarik, dortoka bezala, bizkarra makurtzen du, bere burua babesten du baina aitzina doa. Hala izan ere, uhartea eta dortokak ez
|
dituzte
euskararen paradisuzko bakantzak islatzen.
|
|
|
Ez dugu luzatu nahi lehenengo aipatu ditugun tentsioak azaltzen, baina, duela gutxi adierazi dugun bezala (Soziolinguistika Klusterra 2020), gazteek zailtasunak azpimarratzen
|
dituzte
euskara presente dagoen eta elementu prestigiotsu gisa aurkezten den gazte kulturako eremu esanguratsuak aurkitzeko. Euskal gazteen ohiko adierazpide bat da euskara ez dela" guay" a.
|
|
2023
|
|
|
Mugimenduaren ikur izan diren jokabideak oso testuinguru ezberdinetan eutsi izan
|
dituzte
euskara elkarteek, baita garai eta egoera gatazkatsu eta polarizatuetan ere, botere eta kontrabotereen lubaki artean.
|