|
2000
|
|
|
ekaitzaren mokoak
|
burua
makurrarazi dit askotan.
|
|
|
ez dut besorik nire
|
burua
jagoteko.
|
|
|
mozoloaren
|
burua
,
|
|
|
bere
|
burua
Ni Neu Naiz izenaz birbataiatu zuen
|
|
|
irentsi egiten dut neure
|
burua
,
|
|
|
Espainiar gutxi dago modulu honetan; laurogeitik sei zazpi baino gehiago ez dira izango. Valentziar gazteak ez du bere
|
burua
espainiarren artekotzat. Iruditzen zait, nola dabiltzan ikusita, preso espainiar horiek badutela hemengo kartzeleroekin korporatibismo moduren bat, sentimendu komunen bat.
|
|
|
Ahoraino heltzen zitzaizkidan, eta sekulako itolarria izaten nuen. Aluzinazioetako batean garagardoa eskuan nuela ikusi nuen neure
|
burua
, aurrean neukan txakurrari neure bizitza pribatuaz hitz egiten... Eta bat batean ohartu nintzen, zerbait bitxia gertatzen zela han, zerbait ematen zidatela urarekin edateko.
|
|
|
Komisaldegiko egun haietan, tortura haiek gehiago ezin jasanda, harmaila batzuen ertzaren kontra bota nuen neure
|
burua
. Zauri itzela egin nuen bekoki gainean, odol jarioa hasi zitzaidan.
|
|
|
Marfilezko plaketa batzuk aurkitu zituzten, launa zulorekin, eta haiekin egindako zapi zatiak; hortik atera zuten nola egindakoak ziren, zer marrazkirekin eta abar. Hura irakurriz hasi nintzen
|
burua
astintzen, tentatuta. Baina gose greban ez neukan indarrik ezeri ekiteko, ez launa zuloko xaplarik ez bestelakorik.
|
|
|
Carabanchelgo motinaren ondoren heldu ginenean, harrera aparta egin ziguten. Denok hormaren kontra ipini gintuzten, binaka, eskuak elkarri lotuta genituela artean,
|
burua
hormaren kontra eta oinak atzera... Pikoletoek ostikadak ematen zizkiguten, oinak atzeragotu genitzan.
|
|
|
jaunartzeko unean ostia atzamarretan zuela etorri zitzaidan, hura irentsaraztera. Bistan da, hura ez zen eztabaidan hasteko momentua; denen aurrean nik ezezkoa egin nion mutur aurrean jarri zidan ostiari,
|
burua
alde batera eta bestera jiratuz. Etsi egin behar izan zuen abadeak.
|
|
|
Ez dut neure
|
burua
entregatuko
|
|
|
Ez dut neure
|
burua
entregatuko
|
|
|
izendatuko dut neure
|
burua
|
|
|
Baina, non duzu
|
burua
–
|
|
|
neure
|
burua
eskaparateetako kristaletan begiratuz.
|
|
|
– Ez zakiagu ziur hilketa bat izan den ere. Akaso bere
|
burua
hil dik gizon horrek. Edo akaso beste norbaitek hil dik, eta ez Goizederrek.
|
|
|
Edo akaso beste norbaitek hil dik, eta ez Goizederrek. Eta Goizederrek hil badu ere, litekeena duk bere
|
burua
defenditzeko hil izana, gizona Goizeder bortxatzen hasi delako. Guk ez zakiagu ezer.
|
|
|
Goizuetara helduta, plaza nagusiko ostatuan bere
|
burua
txukuntzeko aukera izan zuen Lauaxetak. Ni, aldiz, zira bustia eranztearekin konformatu nintzen.
|
|
|
Atzera jiratu nuen
|
burua
:
|
|
|
Ezta aztarrenik ere. Agian hik izan huke
|
burua
aurrerantzean.
|
|
|
Denbora hartu eta itzulinguruak egiteko esaten zidan Margak gutunean, inongo xederik ez izateko. Baina ba ote zegoen nork bere
|
burua
horrela abandonatzerik, inongo xederik gabeko itzulinguruak eginez bidaiatzerik, erabateko noraezean ibiltzerik. Ba ote zegoen, azken batean, inongo xederik gabe deus ere egiterik?
|
|
|
Gosaria amaitu, ordaindu eta kalera irtetear ginela ikusi nuen Martxelo aurreko kalean. Erakusleihoko beiratik zehar ikusten genuen gizon hura nor zen adierazi nionean, niri aurrea harturik, irten eta harengana zuzendu zen berehala Lauaxeta, bostekoa eman eta bere
|
burua
aurkezteko prest, baina Martxelok ez zion jaramonik egin. Lauaxetak Martxeloren gorputza nola zeharkatzen zuen ikusi ahal izan nuen neure begiekin.
|
|
|
Hasierako uste ustela baztertuz, 1936an hasitako gerra hura galdu egin zutela ere ikasi behar izan zuen, jakina, hamabi edo hamahiru aste haietan, eta berpiztu berritan ikusi zuen ertzain autoa ez zela inondik ere bera hil ondoan bizirik geratutako burkideen garaipen heroiko baten ondorio. Gerra hura faxistek irabazi zutela ikasi behar izan zuen; Jose Antonio Agirre Euzko Jaurlaritzako lehendakaria erbesteko Euzko Jaurlaritzako lehendakaria baino ezin izan zela 1937ko abuztutik aurrera; etsaien
|
burua
, Francisco Franco caudilloa, ohean hil zela 1975ean, Euskal Herria eta euskara ahal izan zuen bezain zapalduta utzirik eta ondorengotzaren inguruko kontuak ahal izan zuen bezain estu loturik. Horrekin guztiarekin batera, garaiko abertzaleen zatiketaz jabetu zen, eta ETAri buruz ere asko eta interes biziz irakurri zuen.
|
|
|
Bere
|
burua
jendaurrean aurkezteko prest zegoela erabaki ondoren hasi zen horretaz jabetzen. Euskaltzaindiaren Bilboko egoitzara jotzea izan zuen lehen urratsa.
|
|
|
Euskaltzaindiaren Bilboko egoitzara jotzea izan zuen lehen urratsa. Euskararen eta Euzkadiren alde ahal zuena egiteko prest zegoen, eta zer egin zezakeen argitzen hasteko modurik egokiena bere
|
burua
Euskaltzaindiari eskaintzea izango zelakoan jo zuen hara.
|
|
|
Gizonak
|
burua
paperetara makurturik zuela jarraitzen zuen.
|
|
|
Berean jarraitzen zuten euskaltzainek, olerkaria aintzat hartu gabe. Egunkarietako argazkien bidez ondo ezagutzen zuenez, eta bazekienez gizon huraxe zela euskaltzainen
|
burua
, Jean Haritxelharren sorbalda ukitzera ausartu zen, baina Lauaxetaren eskuak Haritxelharren gorputza ukitu gabe zeharkatu zuen, aurreko paretatik proiektatutako irudi bat baino ez balitz bezala. Eta eskua bakarrik ez, Lauaxetaren gorputz osoa zen berak baino ezin ikusi zuen irudi huts bat, espiritu hutsal bat, gela hartan.
|
|
|
Sartzen ikusi ez zuen bezala, irteten ere ez zuen ikusi Lauaxeta harrera gelako idazkariak. Jada Lauaxeta kanpoan zela, haize boladatxo bat sentiturik,
|
burua
altxatu eta kanpoko atea ixten ari zela ikusi zuen. Ate inguruan inor ez zegoenez, bere paperetara bildu zen berriro berehala, kezkarik gabe.
|
|
|
Euskaltzaindiko kideekin ez ezik, beste idazle eta intelektual batzuekin ere egin zuen Lauaxetak bere
|
burua
aurkeztu eta harremanetan jartzeko ahalegina. Jon Kortazar idazle, irakasle eta kritikariarengana jo nahi izan zuen lehenik, huraxe zelako Lauaxetaz ugarien eta sakonen idatzitako pertsona.
|
|
|
Lauaxeta zen barren! Edo, tira, zehatzago esateko, bere
|
burua
Lauaxeta zela esanez aurkeztu zidan iruzurti absurdu hura! Oraingoan gorbata gabe zegoen, baina ez haatik zarpail, ezta hurrik eman ere.
|
|
|
– Ez da harritzekoa, ez –esan nuen, gizon hari Lauaxeta zela deblauki onartuz eta, horrenbesterekin, neure
|
burua
ere harrituta utziz–, zuek bion arteko solasa goizegi eten zuen heriotzak, artean ere elkarri esateko gauza asko zenituztela, artean ere etorkizunari itxaropen gazte miragarriz begiratzen zeniotela.
|
|
|
Gero ikusiko dugu. Uste dut ez dela kalterako izango neure
|
burua
estuturik ikustea. Horren premian nago beharbada.
|
|
|
Marga besarkatzera jo nuelarik, ordea, haren bularren artean ezkutatu nuen
|
burua
eta malkoak atera zitzaizkidan, aspaldiko partez, oso aspaldiko partez.
|
|
|
Isilik jarraitu genuen Ulizartik Gorriti aldera oinez. Nik Margaren gutunaren misterioa ezin argiturik jira bueltaka nuen
|
burua
. Saiatu nintzen Margari kasu egiten, hots, lasaitzen, kezkak uxatzen, inguruari begiratzen, oren galtzean loreak jartzen, baina ez zitzaidan erraza.
|
|
|
Manuel Lasartek" Basarri bateko mutilzar edarizale bati bere auzotar baten erreguz" Aizak i, mutil maiñontzi doinuan jarritako bertsoak ez zitzaizkidan gaizki egokitzen garai hartan: " Berrogei urteko adiña,/ zerbait pentsatzeko diña/ baluke, baiña gizarajoak/
|
burua
ariña. / Zurrutak dago eragiña,/ ainbeste badu egiña,/ txikitandikan ekarri zuen/ ortarako griña." Ez nintzen bertso horietako gizonaren neurriko zurrutero amorratua, baina gainerakoan alde handirik ez.
|
|
|
Euskal Herria Museoan eta Gernika Museoan izan zen baina, haietan ere inori ezer galdetzen ausartu ez zenez, gerrari buruzko zalantza argitu gabe irten behar izan zuen bietatik. Euskal Herria Museoan Imanol Larrinagak sinatutako marrazki batean bere
|
burua
ikusi zuen; gerra garaiko Lauaxeta zen marrazkikoa, komandante jantzian eta betaurrekorik gabe. Arrats beran liburuaren ale bat ere bazen, Lauaxetak 1935ean argitaratutako poema liburuarena, hango beira arasa batean.
|
|
|
Ez zen haatik barrura sartzen ausartu, ezagutuko ote zuten beldur. Ez zen inoren aurrean bere
|
burua
aurkezteko prestatuta sentitzen.
|
|
|
Inork ez zuen entzun oihua. Ingurura begiratu eta, bere
|
burua
kontrolatuz, barrenerako gorde zituen hasierako harridura kolpearen ondorengo adierazpenak: " Guk asmatutako berba jaukak agerian autoak!
|
|
|
Nazkatuta ninduten, leporaino beteta, egunero tratatu behar nituen artista, idazle, musikari, aktore, zinema edo antzerki zuzendari, bertsolari, dantzari eta abarrek. Munduaren zilbortzat zuten gehienek nork bere
|
burua
, eta gizadiaren historiako monumentu garrantzitsu eta funtsezkotzat nork bere lana; apalenak, berriz, gizajo hutsak ziren, edo hipokrita handinahi errukarriak. Horrela ikusten nituen nik behintzat, horrelaxe ikusarazten zizkidan horrenbeste urtetako errutinak.
|
|
|
" Zenbait gauzak", aitortu zuen Xanek," ihes egiten dit". " Niri ere bai", esan zuen Lazarok; hainbesterekin, isildu ziren; Xanek beste gazta zatitxo bat hartu zuen; gazta latz eta gogorra, ogia ere gogortxo zegoen; Lazarok, zigarroa ezpainetan zuela,
|
burua
jirabiran ibili zuen;" Luzi", esan zuen," egidazu masaje pixka bat hementxe". Luzi otzanki hurreratu, esku biez senarraren lepoaldea igurtzi zuen.
|
|
|
Xani ahoa zabaldu egin zitzaion; beste zer eginik ez zuela, ardo trago bat edan zuen. Laster berriz,
|
burua
alde batera makurtzen, betazalak batzen hasi zitzaizkion. Hartaz Luzik:
|
|
|
" Hor", agindu zion eskailera burutik, eta berriz ere: " hor", hartara garbi utzirik bera zela obrako
|
burua
; Xanek beheko aldeko husgune guztiak bete zituelarik: " hori da", esan zuen aitatxik; Xan paleta garbitzen ari zela:
|
|
|
Xanek trabeska begiratzen zion, pena pixka batekin, zaharraren ziztrintzeaz alarmatuta ere bai. Aitatxik jarri eta bertan zen manta xingle batekin estali zuen bere
|
burua
; doi doia sudurra eta begiak libre utziz; begiak telebistan finkatu zituen.
|
|
|
zapata takoinak, kanpai galtzak; orain enborra: jaka motza, bularra gorria; orain
|
burua
: sudur zuzena, begiak erdi zabalik, oro arretaz erakutsiz.
|
|
|
Ez ote zen gelditu beste zerbait esateko gogoz; ez ote zituen berba batzuk txitxibutxikatu. Ahoa okerturik, ordea,
|
burua
alde batera jausten ari zitzaion, betazalak ere ixten. Anartean amatxik salako aulkiak mahai gainera jaso, sukaldetik eskoba ekarri zuen.
|
|
|
" Ene", esan zuen, ikaratuxe; aitatxi, kartsuki, muebleak lekuz aldatzen ari zen; arras makurturik, eten beharrean lurretik igeltsu pella gogor bat askatzen ari zela: " erotu zara?", galdetu zion errukiturik amatxik; Ivanek ere jiratu zuen
|
burua
; galdera hura aditu eta aitatxi lurrera bere betean jaustea, biak bat izandu ziren; bizkor salto eginagatik Xanek ezin zuen ebitatu zaharraren buruak lurraren kontra kanka egin zezan; amatxi ere heldu zen fite, gizonaren burua bere magalera ekarriz; aitatxi dardarka ari zen;" zer duzu, zer duzu?", galdetzen zion amatxik, haren masailetan zaflaxkoak emanez; eta negar egiten zuen: negar mantso bat, etsipenezkoa, dagoeneko aitatxi hilda balego bezala; damuturik, agian, une fatal hartan ero deitu ziolako.
|
|
|
" Ene", esan zuen, ikaratuxe; aitatxi, kartsuki, muebleak lekuz aldatzen ari zen; arras makurturik, eten beharrean lurretik igeltsu pella gogor bat askatzen ari zela: " erotu zara?", galdetu zion errukiturik amatxik; Ivanek ere jiratu zuen burua; galdera hura aditu eta aitatxi lurrera bere betean jaustea, biak bat izandu ziren; bizkor salto eginagatik Xanek ezin zuen ebitatu zaharraren buruak lurraren kontra kanka egin zezan; amatxi ere heldu zen fite, gizonaren
|
burua
bere magalera ekarriz; aitatxi dardarka ari zen;" zer duzu, zer duzu?", galdetzen zion amatxik, haren masailetan zaflaxkoak emanez; eta negar egiten zuen: negar mantso bat, etsipenezkoa, dagoeneko aitatxi hilda balego bezala; damuturik, agian, une fatal hartan ero deitu ziolako.
|
|
|
" aire!", esan zuen, eta eskuan ez zeukan zerbait botatzeko imintzioa egin zuen. Amatxik besaurrearekin babestu zuen bere
|
burua
. Hartara Xanek:
|
|
|
Errespetatu egin zuen amatxiren isila. Halako batean,
|
burua
jaso gabe: " Qué va a ser de nosotros", esan zuen amatxik; ez zedin hala tormentatu, Xanek hari eskua heltzekoa egin zuen; ordea, amatxiren esku bihurrikatuek goaitean zeuden piztiak begitandu zitzaizkion eta, atzera egin zuen; bere besoaz amatxirena apur bat loxinkatu zuen; agian lagun erakuspen sinple hartaz lortuko zuen, ez zedin ez une hartan amatxi bera ere zurrundu, nola baitzen aparientzia noiznahi gerta zitekeela; bitartean, aitatxi sofatik jaiki zen, xarraka xarraka koarto ilun batera joan, handik kojin bat hartuta poliki poliki etorri, berriz sofaratu zen;" zer egin du?", galdetu zuen, begiratu nahi ezik, kezkatuta amatxik.
|
|
|
Orduan ikusi zuen Xanek, berari bizkar emanda, sofa batean beste bi emakume jarrita zeudela. Haietako batek, besoa luzatuz, Ivani
|
burua
laztandu zion. Haienganako erreberentzia txiki bat eginez, Xanek eskua ere emango zien, haiek predisposizio pixka bat erakutsi balute.
|
|
|
Haiek ordea, irribarre distantez begiratzen zioten. Ivani
|
burua
ferekatzen ari zitzaiona, amatxi zaharrak Maria deitu zuena, amatxi zaharra bera bezain zaharra zen, nahiz, potoloagoa izanik, larru lisoagoa zeukan. Bestea berriz, Lolita, bera ere zaharra baina, dudagabe gazteagoa zen; zehazkiago, haur zahartu bat ematen zuen; bere irribarre xaloaz, burutik eskas samarra menturaz.
|
|
|
Hartan Ivanek,
|
burua
amatxi zaharragana jasoz, beheitixko, baina Xanek aditzeko maneran: " Henriren bila etorri da", esan zion.
|
|
|
" Orduan nork hil zuen?", galdetu zuen Ivanek. " Jainkoak bakarrik daki", esan zuen amatxi zaharrak;" garai hartan", segitu zuen," jendeak jendea hiltzen zuen; kaserna hartan gizon hura hil zutenean, ba, Henri hemen ez zenez, bere
|
burua
defenditu ezin zezakeenez, ba... berari leporatu zioten". " Nor zen hildakoa?", galdetu zuen Ivanek.
|
|
|
" Alde Zaharrean...", esan zuen Elik," Etxart izeneko pentsioan"; eta, ia xuxumuxu batean: " geroztik ere han izan ote den..."; gero, doinua berriz ere goitituz, bere
|
burua
zurituz bezala: " ez da, nik uste, dagoeneko sekretu bat izango", erantsi zuen.
|
|
|
" ez da, nik uste, dagoeneko sekretu bat izango", erantsi zuen. " Etxart", xuxurlatu zuen Xanek, begiak berriz ere itxiz, Eli hatz mamiez
|
burua
marruskatzen ari zitzaiola. Nork esan zion Eliri...?
|
|
|
Ez zuten beste hitzik esan. Bigarrenez
|
burua
aklaratu ziolarik, Elik ileak pixka bat lehortu, salara eraman zuen; korridorean zebilen mutikoari: " Ivan", esan zion," ekatzu salara aulki txiki hori".
|
|
|
Gaixoa, horma gainetik nola eroriko zen. Eta handik erorita ere, nola
|
burua
hautsiko zuen. Geuk ikusi genuen:
|
|
|
Geuk ikusi genuen:
|
burua
lehertuta, belarritik odola zeriola"; amatxi zaharrak mahukatik zapiño bat ateraz zenbait malko xukatu zituen;" egun hauetan", segitu zuen Mariak," oso triste egon da. Beldur izan naiz ez egitekoren bat egingo ote zuen".
|
|
|
Amatxi zaharra txol makalduta zegoen. " Agian", esan zuen, ixilka," goizean errieta egin niolako... bere
|
burua
bota zuen". " Ez esan horrelakorik", esan zion Elik.
|
|
|
Jende pixka bat zebilen kale adokinatu batera iritsi zen. Korri korri gora egin eta, parke batean sartuta, bere
|
burua
zuhaixka batzuen atzean gorde zuen. Handik pixka batera, kale adokinatu hartan ñarroa eta beste gizon bat ikusi zituen; rubioa, zurpaila, perilla txiki bat zuena zen beste gizon hura.
|
|
|
Sofan berriz, Xanek sartzean ez baitzituen bete betean ikusi, bi mutil jarrita zeuden, haietako batek hanken gainean kuaderno bat zuela. Haiek berriz, xalo antzean, zain bide zeuden, Xanek begira ziezaien, egiteko kasu; begiratzean
|
burua
lañoki makurtu zuten, irribarre sinpatikoak eginez. Berehala beren kuadernora bildu, siuska miuska mintzatzen hasi zirenez, Xanek egokitzat jo zuen haiengandik ez urruti zegoen aulki batean jartzea.
|
|
|
Beleri, bere gibelean zela, bere esku luzeaz laztandu egin zion buru apepinatua; orduan Lupok atsekabetsu begiratu zion: noski berak ere nahi zuen etxekoandreak
|
burua
fereka ziezaion. Handik laster, etxekoandreak esne kazo handia ekarri zuelarik, Belek bere atzaparrak bertan sano sano sartu eta, esne gaina jasoz, halako gurmandisaz zupatu zituen.
|
|
|
Enkargatua duk bera". Garik
|
burua
kordokatu zuen; agian grazia egiten zion Xan han egon izana; agian, bere lehengo kezketara itzuli zen. Han ziren behintzat biak, estai beretik zein goikotik beherantza zihoazenei begira, haiek ere eurak ikus zitzaketela.
|
|
|
Ja parkearen gainean poliziak agertu ziren, ja gazte gehienek beherantza egin zuten, ja lagun bik baino ez zuten barrikada defenditzen. Bat batean Xanek bere
|
burua
oso bakarrik ikusi zuen: gelditzen ziren kafetegi hartako atean gizon ez inplikatu batzuk, gelditzen ziren parkeaz hara hiru lau mutil koxkor, gelditzen zen, jeeparen babes ez oso seguruan, bera.
|
|
|
Parke parean establezitu zen kalma relatiboa aprobetxatuz, oinezko batzuk, nondik handik, beren ezkutalekuetatik irten, nora hara abiatu ziren. Une egokia zelakoan, Xanek ere, jeepetik aldenduz, poliki poliki, hanka herrenka,
|
burua
makur, su biren artean harrapaturiko hiritar arrunt bat legez, kalea kruzatu zuen. Ja beste aldean, ja gorantza, ahal zuen arinen, izkina batera heltzen ari zela, polizia bat begira zuela iruditu zitzaion.
|
|
|
Bizkarrean kolpe bat sentitu zuen. Buelta erdia egin eta, oso makur, begiak itxita,
|
burua
besoarekin babestuz: " No me pegue, yo no he hecho nada", esan zuen.
|
|
|
Gora iristen ari zela aditu zuen, beldur zenez, bebarruan jende hotsa. Atea irekita zegoen,
|
burua
sartu zuen. Pasiloan baten bat urruntzen, fondoan argi baten isla nabaritu zuen; osterantzean iluna zegoen.
|
|
|
Nolanahi ere, atzeman egin zuten. Halaz ere berak,
|
burua
pixka bat agertuz: " Xxx", esan zuen.
|
|
|
Azkeneko behintzat, Xan irten egin zen, baldarki zutundu. Bere aurrean neska lodixko bat zeukan, ohean beste neska bat zegoen eserita, haren aldamenean, manten artean
|
burua
ikusten zitzaiola, mutil bat itxuraz. Hura, berriz, lo gogortuta zegoen.
|
|
|
" Beldur nintzen...", esan zuen Xanek, bista apaldu zuen. Hurbildu egingo zen Eligana, haren kontra estutuko zen, ez balitz urrutitxo egon, ez balitzaio Henriren anaiari ezti eztia
|
burua
laztantzen arizan. Ez hona eta ez hara zegoela:
|
|
|
Gu hemen ginela behinik behin, afalondoan hortxe, beti dei bat edo bi izaten zituen; beti kanpotik hots egiten zioten. Bistan da, norekin eta zertaz ari zen guk ez genekien fitsik"; Belek Xani begiratu, gero bista jaitsi, begiak bere eskuetan tinkatu zituen; Xanek zerbait esatea espero zukeen; Xan berriz, oraindik Belek nora heldu nahi zuen ez zekiela zegoen; hartaz, Belek,
|
burua
jaso eta: " orduan, Henri ikusiko duzu?", galdetu zion.
|
|
|
" Zuek", esan zuen Xanek," Henri hemendik joan zenez geroztik ez duzue beraz haren beste berririk izan?". " Ezta kutsurik ere", esan zuen Belek;
|
burua
ari zenetik jasoz: " dena dela", esan zuen," gu ez gara hemen izan".
|
|
|
Handik eta pasabide bati jarraiki, beste ate bat ireki zuten. Lababo batean, gizon narras bat ispiluaren aurrean bere
|
burua
orrazten ari zen. Beste ate bat ireki zuten.
|
|
|
Orduan ikusi zuen behean borda bat. Bilin-balanka,
|
burua
erdi txorabiatuta iritsi zen hara.
|
|
|
Xanek, barra gainean makurturik, zango besoak txindurritzen ari zitzaizkiola sumatu zuen. Giro kargatua
|
burua
zurruntzen, betazalak itxiarazten ari zitzaion. Lokartzen ari zen.
|
|
|
" Ondo", esan zuen Xanek, esan nahiz bezala: besterik gabe; Elik barre txiki bat egin zuen; agian berarekin burlatzen ari zen, betiere fineziaz; Xanek
|
burua
makurtu zuen, boz apal apalarekin: " zurekin gogoratu naiz", esan zuen.
|
|
|
Ahizpa,
|
burua
eskuan apoiatuta zeukala, beraiei begira zegoen: erdi dibertiturik, erdi zapuztuta, bolalumarekin paper batean garabatoak eginez.
|
|
|
" Hemen zarete", esan zuen, eta bere boza, ez oso ozena, bazen aski bigorosoa;" hemen, nire ohean, lasai asko zarete. Zer pasatzen ari da?"; Belek
|
burua
makurtu zuen; agian zerbait esatera zihoan; hala ere, Xanek: " ez dut zuek bezala jokatuko", segitu zuen," ez dut nahi dudana egingo, ez zaituztet di da bidaliko hemendik; hala ere... hi, kendu zangoak ohetik!".
|
|
2001
|
|
|
Gertatzen da zenbaitetan, lur azal honetan, arras zorigaitzeko nabaritzen dugula geure
|
burua
, Piarres Lafittek behin, axolagabezia osoz salatzen zituen" minduri herratsu goibel horietarik" bihurtzeraino. Gertatzen da berdinki, euskaldunak izanagatik Piarres jendeak gaituzu!
|
|
|
eskuartean zeukan aldizkariaz gain, jargian erdi irekirik Femmes Actuelles ikus nezakeen, mehatzeko bost erregimen proposatzen zituela. Ez daukat neure
|
burua
Claude Lelouchentzat, baina gizon eta emazte haren ibilaldia konta diezazuket, agian haien aditzen inpudikotasun publikoak naizen herabea inoxenta inarrosi zuelako.
|
|
|
Egun hartan bigarren aldikoz haserretu nintzaion, karrikaren erdian, zapata pare sinple baten aukeratzen izugarriko denbora hartzen eta magazineko emazte adindua bortxatzen zuelako lurretik lau metrotan zeuden ataletaraino igotzera, zurubi zalantzakorrak erabiliz, bere zango meheekin, zain odoluriak agerian, daldaraka. Pena nuen andrearentzat, hargatik saldu nahian agian, hau ez zen etsitzen eta
|
burua
haurrarengana beheratzen zuela, amultsuki zioen zapata bereziak aldi oroz erakutsiz:
|
|
|
Besotik tiratu nuen haurra. Begitartea berriro bustirik zeukan,
|
burua
apal eta ezer gabe ateratzen ginela, bitrinan, bat batean, pare zoragarria ikusi zuen, gure aiduru bezala.
|
|
|
Hau, Euskal Herri honetako gizon eta emazte idazleen literaturatik biziki urrun dagoela erraten duzu etsirik; gurean bikoteak edo hirukoteak nahikoa normalizatuak agertzen zaizkizulako, hizkuntzaren eran, estandarrak, gizon eta emazte protagonistak ez direla nehoiz" bururaino" joaten, eskerrak, amodioaren irudipenarekin anitzez aski zaielako etab. Lan honek aldiz ez du zuen gustuko Herriaren itxura onik ematen; hargatik idazlearen obsesioek ez dizute desira basatirik ere pizten! Egia osoa zor dizut hala ere, eta ez dut neure
|
burua
justifikatzen: bikote eta kezka burges euskaldun jatorrak zituzten pertsonaiak sortzen nituen garai batean, baina exilioak aldatu ninduen eta gaur egun Lili Marlenen bulardi beltza baino ez daukat eredu.
|
|
|
beti artzain bila eta ezinbestean, bat, trebea etorriko zela iragartzen. Ordea, zer edo zer berri eskatzen zitzaienean, jeremiada handitan,
|
burua
inarrosten zuten ihardetsiz: ez baitakigu noiz jinen den, gau hartan artizarra zeruan usaian baino dirdiratsuago dateke, artean ardiak eraman itzazue basamortu idorretan barna, bat sakrifika bazko oroz Hitzaren izenean eta prest egon zaitezte adiskideak!
|
|
|
Gohaina hazterainoko paranoia. Orduan nire izana zein izenak gorrotatzen eta murruak arrasatzen ditut,
|
burua
apal, hatsa labur eta begiak altzairu.
|
|
|
Joanesek erdietsi zuen azken medaila izan zen ordukoa. Mendiko txabolaren eskuin aldean etzanik, tristeziaz hiltzera utzi zuen bere
|
burua
, noiztenka edanaren hordia zilegitzen ziola hargatik. Testamentuan" lore, hitzaldi, ikurrina eta ohorerik gabeko ehorzketa nahia" azpimarratu zuen:
|
|
|
Izakiak kasko gaineko lehen bilotik oin puntetako oskietan lohi mokor malguraino ikertu ninduen eta
|
burua
Ez errateko maneran mugitu zuen. Istant batez izakia dena su, ke eta gar zurubietan gora igotzen eta tresnak aireratzeko seinaleak emititzen hasten zela konturatzean, negar hegian nengoen; deabru asto handia hitzak eskapatu zitzaizkidan amorru biziaz eta berriro desesperatua, autoan sartu nintzenean, zirta misteriotsua zeru sakonaren bihotz galernatsuan desagertu zen.
|
|
|
Hiri isileko karriketan nenbilela, behin hegazkinez egin bidaia aspergarri batean gurutzatu anderearen soaren sakonak
|
burua
panpalaharatu zidan. Nehor ez zen agertzen, garapenaren ispilutzat jotzen zuten hirian eta hortik gauez pasatzen nintzen aldi oroz, iruditzen zitzaidan laugarren dimentsioan hazi izakiak jaukiko zitzaizkidala:
|
|
|
–eta Jainkoaren Mutilak, oroz bat emazte isila higatu zela salatu zuen segidan, erantsiz, kofesatzea salbu, igandeetako mezak sekula ez zituela huts egiten. Beti hor omen zen hamahirugarren kalbarioaren harri tailuaren itzalean, nehork ulertzen ez zuen hizkuntza batean marmaraz, eskuak gurutzatuak eta
|
burua
apalik, egiazko fededunaren plantan. Maddalen ez zen zozoa, ahoskatu zuen apezak, ezpain izkinan irri bat marraztuz, arbasoen mintzoan" Kontrizionezko Akta" burutik buru xuxurla zezakeelako" eta hartzen dut xede zin bat zu gehiago ez ofentsatzeko eta zure borondateari amore emateko, amen".
|
|
|
Kokotegiko gasna harrez emokatua zela egia zen. Mami malguaren minean, haragi malats zuriak ihaurrika zerabilzkion janaria oparituz, bere
|
burua
salbatuko zuela sinesten zukeen maiteak. Ez nintzen haurra, xantaia afektibo errazaz erabilia izateko, nahiz frankotan estatuek, gutarrek eta etxekoek hari horrekin egoera josten zidaten.
|
|
|
Haien lasterrak! Kuarteleraino
|
burua
bueltatu gabe, tximista baino agudoago!
|
|
|
Zertarako ibili ote nintzen ni neure
|
burua
famatzen! Nerone nengoen hitzaren amuan harrapatua!
|
|
|
Neure
|
burua
uretara bota nuen, xalanten artera, Lainez putakumeak (huraxe behar zuen, nahitaez!, nor bertzela?) bere fusila husten zuen bitartean. Beren gordelekuan nonbait lo ziren piro batzuk lasterka atera ziren, ikaraturik.
|
|
|
Tximista beldurgarri batek desafiozko keinua egin zuen zerutik eta, trumoia lehertu zelarik, iheslarien itzal biziak bat batean gelditu egin ziren mugako bagadiaren erdian. Don Piok
|
burua
jiratu zuen Ibardingo bidean, Altzateko sozialisten etxeko liburu erreen keak erakusten zion etorkizunari erreparatzeko. " Mugitu dinagu, Marikarmen, bertzela bustiko gaitun!", erran zidan belarrira ametsetako maitaleak.
|
|
|
Baserri guzietako zakurrak saingaka hasi baitzitzaizkien, etxeko leihora atera nintzen, zer gertatzen zen ikustera. Handik ikusi nituen, Joakin eta Pello, maleta bana eskuan, izerdi patsetan, eta bera,
|
burua
eta gorputza tente, ezker eskuin begiraka, hegal zabaleko zapela eta militar uniforme goititik beheitirainokoa, bere uhalak eta guzi. Lepotik zintzilik ekarki zuenak niri ere eskopeta motzen bat ote zen pentsarazi zidan.
|
|
|
" Alde egizak hemendikan bele zerri hori!", bota zion Sadabak. Pixka bat baztertu eta
|
burua
beheiti egin zuen, errezatzen ari balitz bezalako postura faltsuan. Gero, bi soldaduren artean zapi bana paratu zieten begietan.
|
|
|
Extul ergel hura bigarren aldiz atera zitzaionean, Bixenteri hitza eskapatu zitzaion pentsamendutik ahora," Hori ernari eztula dun!". Bentako nagusiak
|
burua
bueltatu zuen sukaldetik, begietan sua. " Luxia haurdun?", erran zuen bere kolkorako, sinetsi nahi ez zuela.
|
|
|
Errezeloa dut ez ote nuen arraso ergel aurpegia paratu, irri zozoa ezpainetan,
|
burua
bueltatu eta baiezko keinua egin nuenean.
|
|
|
Pixka bat serioxeago harrapatzen nuen, emakumeago. Ordurako bere
|
burua
etxekoandretako hartzen balu bezala. Niri irri murritz bat bertzerik ez zitzaidan ateratzen.
|