|
2000
|
|
|
Batua edo estandarra erabilera formalerako esaten da: eskola, komunikabideak saio batzuetan
|
besteetan
baino gehiago eta beste zenbait gune. Eskolan berezkoa da eredu formal hori hartzea; kontua da, Josunek esan duen bezala, ume askorentzat eskolako eredua besterik ez dagoela, eredu formal hori besterik ez dutela ezagutzen.
|
|
|
Horrez gain, etxean ikusten dudanaren arabera, gure kasuan adibidez, badago etxeko eredua, batzuetan Donostia ingurukoa dena eta
|
besteetan
bizkaierazkoa, baina gazteek beren euskara eskatzen dute: kalean beren artean erabiltzen dutena, telebistako ez dakit zer saiokoa, komiki batekoa... eta euskaraz inon lortzen ez dutena.
|
|
|
GAUR egungo gazte literatura errealitate bat da. Agian gaurko belaunaldia
|
besteetan
baino epelagoa izanen da. Ez hain indartsua.
|
|
|
Niri iduritzen zait zailena pasatu dela, bai erakaskuntza mailan eta
|
besteetan
ere. Nahikoa da atzera begiratzea, duela bi urte ginen egoerari.
|
|
|
Gidoia irakurri eta gero zuzendariari galdetzen diot zein estetika eta erritmo eman behar dion. Zuzendariak egin nahiko lukeena kontatzen dit, batzutan lortzen du eta
|
besteetan
ez. Laburmetraiaren lehenbiziko muntaketa iristen zaidanean, nazkagarria izan ohi da, soinurik gabe edota pertsonaien solasaldiekin bakarrik datorrelako.
|
|
|
Espainiari buruzko irakasgaiek balio akademiko handiagoa izan ohi dute Euskal Herriari buruzkoek baino, zergatik? Euskal Herrian bizi garen unetik ez al genuke gure Herriko jakintzetan sakondu behar
|
besteetan
egiten dugun legez?
|
|
|
Honen guztiaren berri emateko, batzuetan kronotopo zehaztua eta
|
besteetan
zehazgabea darabil. Zehazgabetasuna batez ere historiaurreko pasarteetan ikus daiteke, eta zehaztasuna garaikideak diren pasarteetan.
|
|
|
Kafka gogora lezake (absurdogatik, maiz ez baita deusik ikusten ahal), Borges (itzul eta itzal inguruko labirintoengatik), baina, batez ere, Julio Cortazar. Ipuin batzuetan, aipatu idazle ezberdinen eragina erabatekoa den arren,
|
besteetan
iragazia eta tindura pertsonaletan lerrokatua eta baitaratua ageri da, horretan ipuinak bere aldeko tantoak irabaziz. (Egunkaria XII)
|
|
|
Oro har, ipuin hauetan lehenengo pertsonako narratzaile orojakilea dugu. Baina, narratzaile hau batzuetan autodiegetikoa da, eta
|
besteetan
homodiegetikoa, beste pertsonaia batzuen gertaerak azaltzeari ekiten baitio. Gainera, kasu guztietan ipuineko pertsonaia batek ematen digu istorioaren berri.
|
|
|
tristura, nostaljia,... Juaristiren ustez," guztietan bada halako aire misteriotsu bat, batzuetan errealitatetik at doana;
|
besteetan
errealitatearen eremuan pausatzen dena" (Juaristi, Felipe: El Diario Vasco VI)
|
|
|
Denbora lantzeko ere modu ezberdinak erabiltzen ditu. Ipuin batzuetan flash back ak ugariak dira,
|
besteetan
ez...
|
|
|
Azkenengo atalean (hamazazpigarrenean) historia biek bat egiten dute, eta eleberriaren askaera eskaintzen zaigu; ordurako, ordea, irakurleak narrazioaren berreraikitze prozesu propioa eraman behar izan du aurrera, atal batzuetan eta
|
besteetan
Egañak tantaka eskaini dion informazioa bilbatuz. (Zaldua, Iban:
|
|
|
Bada, ardauacecartenbadauguizonanaiemacumia, edandaeguaniancer esanevanedo cereguinevanvijamoniangomutauezin danedura;
|
besteetan
eguinezoiditubanzoraquerijacedogaistoquerijaceguitera; gauza onactacha rrac bereburubagaztaerrazoiagazgarbitutaerabaguiezin ditubanduinara (Icas I, 272).
|
|
|
Nafarroan,
|
besteetan
bezala, egunkari nagusi bat dago (%60, 9 bereganatzenduena) eta hortik aurrera audientzia zati txikiak gelditzen dira gainontzekoentzat. Halaere, aipatzekoa da DIARIO DE NOTICIASek bereganatzen duen audientzia:
|
|
|
Ale bakoitzeko irakurle kopuruari dagokionez, altuagoa da parametro horrenmaila egunkari indartsuenetan eta baxuagoa
|
besteetan
eta euskarazkoa den EUSKALDUNON EGUNKARIAn.
|
|
|
Tentsio sozialak ez ziren falta, eta horien adierazgarri da sorginkeriarensinestea. Sorginetan haragitzen dira auzoekiko etsaigoak, kasu okerrenean gorrotoa,
|
besteetan
frustrazioa eta beldurra, eta hoberenean mesfidantza. Zorionez, hurkoarenestura eta larridurekin batera ulermena eta errukia ere kausitzen ditugu.
|
|
|
Batzuetan Ralph izaten dut aurrean (edo gainean, edo...), baina
|
besteetan
Jabi ikusten dut nirekin. Ez dakit zer gertatuko den amets hau egun gutxi barru amaitu eta Euskal Herrira bueltatu dudanean.
|
|
|
Batean bakardade ez beti atseginera egokitu beharra daukazu, bestean bikotekide ez beti atseginera, eta betiere zeure buru ez etengabe atseginera. Edozein modutan, aitortu behar dut ni hobeto bizi izan naizela bikotekidea izan dudan aldietan
|
besteetan
baino...
|
|
|
Ez gara, alabaina, geure oilolur heterogeneo eta askotarikotik irteten, prentsa abertzaleko eguraldiaren maparen mugen barruan gabiltza beti. Erosoago eta etxekoago sentitzen gara leku batzuetan
|
besteetan
baino, ezin dugu hori ukatu. Min egiten digu erdaren nagusigo larderiatsuak, geure herrian erdara beltzean aritu beharrak, karral karral, baina osorik maite dugu gure eguraldiaren mapa, gure aberria, eta gure aberri osoaz gara, ezertaz arduratzerik dugun neurrian, arduratzen.
|
|
2001
|
|
|
" Arraroa" diogu, horrela ikusten duelako aitak berak ere futbolzale amorratua izaki gizona, bere ikasgelako beste lagunen iritzia ez aipatzeagatik. Berarentzat ordea," arraroak" besteak dira, futbol zelaira joan eta batzuetan oso pozik eta
|
besteetan
oso triste baina inoiz ez enpate itzultzen zaizkizun horiek, edo unero baloiaren atzetik korrika ibiltzeko irrikitan daudenak, zertarako eta, hainbeste kosta ondoren harrapatuz gero, ostikoz urrundu behar izateko, eta berriz bila hasteko. Gure mutikoak beste zaletasun batzuk ditu, intsektuak eta narrastiak harrapatzea, esate baterako.
|
|
|
Horiek denek ezkerraren firmamentoa osatzen dute eta gainera gizartean bere eragina dute. Garai batean langileari alderdi bat eta gehienez bi zegozkion, eta gaur jende askok gauza batzuetan ezkerrera jotzen du eta
|
besteetan
ez. Eta gehienetan afiliazio politikoa batekiko dauka.
|
|
|
Hiritargoak, orokorrean, otzan otzan darrai hauteskunde kanpainaren espektakulua. Oraingoan, hala ere, ez da
|
besteetan
bezain indiferente geratzen.
|
|
|
Gai honekin batzuetan liturgia gehiegi egiten da,
|
besteetan
politika gehiegi eta beste batzuetan gauzak bere onetik ateratzen dira. Nafarroak eta EAEk zenbait identitate berberak dituzte, baina ez dago zergatik zoratu behar horiek bideratzeko organu bateratu eta halakoekin.
|
|
|
Gauza batzuetan galdu eta
|
besteetan
irabazi, baina nire tesiak garaile atera direla uste dut. Alderdien antolakuntzari dagokionez karguen agintaldiaren amaiera, primariak, bateraezintasunak...
|
|
|
Udazkena iritsi bezain laster, Jose Artetxe idazlearen bizitza amaitu zen, ZERUKO ARGIA erabat hunkituz. Izan ere, urteetan aritua izan zen gizona aldizkarian idazten, batzuetan alai,
|
besteetan
triste, azkenengoetan nahikoa haserreturik. Eta halako batean hartan gehiago ez idaztea erabaki bazuen ere, bereetako bat zen aldizkariarentzat, eta haren heriotzaren orduan, lehen orrialde osoa eta editoriala eskaintzen zizkion ordainetan.
|
|
|
" Kronoekin egiten dugu lan. Bost minutuko eszena bat antzerki konbentzionalean batzuetan hiru eta
|
besteetan
zazpi minutuz luza daiteke, gure kasuan ez. ' Gose Kapitaina' ren lehen eszenak, esaterako, 55 minutu irauten ditu eta aktorea soilik 15 segundutan erratzen da.
|
|
|
Idazleak irudi bat hartzen du eta haren irakurketa eskaintzen du, irudia kontzeptu eginez. Batzuk oso zuzenak dira, besteak sotilagoak; zenbait kasutan mezuak ideologiarantz jotzen du,
|
besteetan
kontzeptu filosofiko edo pentsakizun orokorragoa bilatzen du. " Esklabo erremintaria", adibidez, lehenengo taldekoa da:
|
|
|
Etxebizitzarena zerga bat gehiago da eta hiri bakoitzak zerbitzu mota eta bizitza kalitate maila desberdina eskaintzen du, baina interesgarria da Ondasun Higiezinen Zerga (OHZ) norbera bizi den hirian eta
|
besteetan
zenbatekoa den konparatzea.
|
|
|
Bietan drama bat eszenifikatzen da: eszenatokian (ikasgela) aktoreek (irakasleak eta ikasleak) gidoi bati lotuta (programazioa) argumentu bat jokatu ohidute; batzuetan arrakastaz,
|
besteetan
ez.
|
|
|
Helburu orokor horien bitartez, «hizkuntzazbaliatuz hiztunak zer egingo duen» adierazi nahi izan da egitarauetan. Denadela, batzuetan komunikazio eginkizunak gaitasunari begira adierazi ditugu (ikasleak zer egiteko gaitasuna eskuratu behar duen), eta
|
besteetan
ekintzaribegira (ikasleak zer egin duen).
|
|
|
Honey ren eta Mumford en ustez (1986), ikasle ideala honako hau litzateke: esperimentaziorako, hausnarketarako, hipotesien osaketarako eta aplikaziorako gaidena, lau gaitasun hauek proportzio berean erabiliz. Baina errealitatean gizakioklau gaitasun hauetatik bat edo batzuetan bikain moldatzen gara, eta
|
besteetan
ezhain ondo. Zein izango litzateke ikaslearen ikas estiloa?
|
|
|
Nafarroako ezarkuntzen artean bitan baino ez dira nekropoliak aurkitu, Argiroz en eta Puio n,
|
besteetan
aurkikuntza isolatuak egon direlarik. Argiroz koaelizaren hegoaldeko alboan topatu zen.
|
|
|
Gero, euskaraz idazten duen emaztearenlekuaz xehetasunak eskatzen hastean, norberak sendi dezake literaturaren baitakoemaztearekiko eraikuntza osoaren zulo beltz handiaren aurkitzeko edo harekinbekoz bekoz suertatzeko arriskua dagoela. Eta Euskal Herrian,
|
besteetan
bezala, gai horietan zalantzak ez dira erraz argitzen, dirudienez. Nagusiki, laurogeiko hogeikadako itxurazko, boom, aren ondotik, emazteen ikusezintasun edo inbisibilitate gorri horretan datza egoera.
|
|
|
3) Motibazioaren eta jarrera prozesuen arteko loturak ezberdinak dira: a) batzuetan motibazioa jarreretan baldintzatzen da eta
|
besteetan
alderantziz; b) jarrerak sar daitezke motibazioaren barruan edo aparte kontsidera daitezke; c) batzuetan, jarrerak etamotibazioa parekoak dira, positiboak edo negatiboak, baina besteetan ezdoaz batera, batzuk positiboak eta besteak negatiboak, edo alderantziz; etaabar. 4) 2Hen jabekuntza ez da beti berdin kontsideratzen; adibidez: a) batzuetan, prozesu modura ulertzen da gehiago; besteetan, ordea, portaera modura; b) 2Hen jabekuntzan aldagai ezberdinak bereiztu ohi dira: gaita sun motak (gramatikala, komunikatiboa, pragmatikoa, eta abar), trebezia motak (ulertu, hitz egin, irakurri eta idazteko), konstantziarekin etaikaskuntzarekin zerikusia duten bestelako portaerak, eta abar.
|
|
|
3) Motibazioaren eta jarrera prozesuen arteko loturak ezberdinak dira: a) batzuetan motibazioa jarreretan baldintzatzen da eta besteetan alderantziz; b) jarrerak sar daitezke motibazioaren barruan edo aparte kontsidera daitezke; c) batzuetan, jarrerak etamotibazioa parekoak dira, positiboak edo negatiboak, baina
|
besteetan
ezdoaz batera, batzuk positiboak eta besteak negatiboak, edo alderantziz; etaabar. 4) 2Hen jabekuntza ez da beti berdin kontsideratzen; adibidez: a) batzuetan, prozesu modura ulertzen da gehiago; besteetan, ordea, portaera modura; b) 2Hen jabekuntzan aldagai ezberdinak bereiztu ohi dira: gaita sun motak (gramatikala, komunikatiboa, pragmatikoa, eta abar), trebezia motak (ulertu, hitz egin, irakurri eta idazteko), konstantziarekin etaikaskuntzarekin zerikusia duten bestelako portaerak, eta abar.
|
|
|
a) unibertsala/ bereziakontzeptuen arteko eztabaidaren arabera, biak ematen direla teorikoki, biakenpirikoki ere eredu malguak lortuz adierazten diren bezala, posmodernismoak aurresaten duen moduan; b) kontestualizazioa modu ezberdinetanulertu beharra: batzuetan gizarte testuinguruaren arabera (aldagai soziodemografiko linguistikoen arabera, adibidez),
|
besteetan
gizabanakoen testuinguruaren arabera (aldagai psikosozial eta psikosoziolinguistiko gehienenarabera, bakoitzaren aukeraren baitan); bigarren horiei gero eta garrantzihandiagoa eman zaie literaturan zehar, orientazio psikologista indibidualista azpimarratuz. Horregatik, gerorako proposamena izan daiteke euskaltestuinguruan ere beharrezkoak izan daitezkeen azpilaginak bereizi etaaztertzea, helburu ezberdinen arabera behintzat, gutxienez euskararen normalizazioan plangintzek eragina izan dezaten.
|
|
|
Gehienetan, gaia eleberrien esparruan jorratzen da, alde ludikoa/ kulturala/ historikoa azpimarratuz. Gainera, sarritan perfumegileek perfumea artelantzat hartzen dute, batzuetan alkimistek garatutako formula ezkutuekin lotuta, eta
|
besteetan
usain berria asmatzea prozesu artistiko/ intuitibo modura ulertuta. Dena dela, liburu horien irakurketa oso laket suertatu ohi da, sekula dastatu gabeko arlo berri bat iradokitzen baitute; gainera, irakurketarekin batera usain berri batzuk deskribatzeko unean dauden zailtasunaz jabetzen gara.
|
|
|
Eta bukatzeko, ez al duzu uste botere batek zein besteak metodorik mesprezagarriena erabiliko luketela, era baketsuan zalantzak planteiatzen dituztenen aurka? Batzuetan heriotza,
|
besteetan
kartzela?
|
|
|
Arratsaldeko kafesnearen jonki bat bilakatuta. Ez du
|
besteetan
sentitzen zuen ziurtasunik atzematen bere barnean ordea. Kemenik gabe dabil.
|
|
|
Haurraren bizimodua latza zen. Jan urria, ia larrugorri, lo lur gorriaren gainean autobus geltokian zeru sabaia babesgarri, batzuetan euripean,
|
besteetan
hotzez hormatua. Mukia etengabe zerion musupetik.
|
|
|
zetazkoak, muselinazko edo lihozko dotti zuriak. Batzuetan hanketaraino erortzen zaizkie,
|
besteetan
izterretaraino. Hauei lungi deritze.
|
|
|
Eguzkia gogorra da eta jende gehienak gerizpea bilatu du, gordegia eta babesa lotan bilatzeko. Guk batzuetan batera eta
|
besteetan
bestaldera begiratzen dugu kareletik.
|
|
|
Ura anil kolorekoa izango da, amak arropa garbitzeko erabiltzen zuen modukoa. Eta noizean behin goitik behera jauziko dira kaioak, hegalak tolestuta buruz behera, fardel galduak lez, eta batzuetan abixoi txiki batekin,
|
besteetan
mokoa hutsik hegaldatuko dira berriro.
|
|
|
Eta hor lotu zait goiza liburua eskuan, memoriaren disoluzioekin, batzuetan hartu eta orriak mekanikoki pasatuz,
|
besteetan
pasarte batean geratuta, ondo nahastuta, hurrengo orrialdera pasatzeko gauza ez naizela. Ahaztu egin dut frantsesa, ez ditut hitz guztiak ulertzen, zer ote da, esate baterako, le néant?
|
|
|
Atertzen ez duela ohartzean, elkarren beldur susmoak sentituko dituzue. Alboko dendatik datozen deiadarrak entzutean, zuek ere deiadar eginen diezue, eta oihuok ikaragarriak izanen dira haizearen uluekin nahastu eta desitxuraturik, batzuetan zeharo ahulduak, urrundik datozela diruditela,
|
besteetan
oso anplifikatuak, beldurgarriro dardarakariak eta etsi etsi luzatuak.
|
|
|
Gauza batean zuzen dago, inolaz ere. Zuzentzan ere, lan banaketa sortu dugu beste gaietan bezala, edo
|
besteetan
baino lehen beharbada. Gaizkile ustekoa batek atzi, besteak gorde giltzapean, besteak kondena, besteak urka... eta besteak, guk alegia, egunkarietan irakur.
|
|
|
Gauza ageri xamarra da zapatariak euskaltzaleak direla batzuetan, eta
|
besteetan
ez. Orobat apaizak, medikuak eta euskalariak.
|
|
|
Nolanahi ere den, eta hauxe da hemen azpimarratzekoa, hizkuntzaren historian, nork gidatu eta bideratu ez duten berezko bilakaeretan gertatu ohi den bezala5, gero eta txikiagoak dira bereizkuntzak, zeharo galtzen ez badira ere, mendeetan atzera joan ahala. Gurean ere,
|
besteetan
bezala gertatu direla gauzak uste dugu: ugaritasunak lekua utzi zion noizbait batasunari, batasuna hizkuntzaz kanpoko indarrez obratzen da batez ere?; baina batasun hau, hola halakoa beti, gero eta puskatzenago dugu berriro6.
|
|
|
Borroka geure baitan daramagula eta zorionez daramagula, hilik baikeundeke ukituko ez bagintu. Oinazeak, batzuetan sor
|
besteetan
ezin eraman ahalako, adierazten digu bizirik gaudela. Eta egoera horren atsekabea ez zuen Arestik asmatu, bere baitan sufritu zuen eta, berak sufritzeaz gainera, soraioei sufriarazi.
|
|
2002
|
|
|
Nik uste dut hori baino zabalagoa dela. Abesti batzuetan heavyaren edo hard rockaren eragina ikusten da,
|
besteetan
garagearena, killer, noise... batzuek hardcore ukitua ere badute.
|
|
|
Berak ezetz uste du. Bestalde, bere arreba, batzuetan ona eta
|
besteetan
gaiztoa dela iruditzen zaio berari, alegia beste guztiak bezalakoa. Matematikan txarra da, baina marrazkiak egiten artista hutsa.
|
|
|
«Letra txikiaz bada ere» izenekoa. Bertan, protesta soziala burutu du batzuetan,
|
besteetan
bizipoza edo erotismoa landuz. Bigarren liburua Ander Iturriotzena da.
|
|
|
Bertan azaltzen da urte osoan non eta zer eskatu behar zen. Une batzuetan artoa,
|
besteetan
babarrunak... Eskeari ordea, 1970 urte inguruan utzi behar izan zioten fraileek.
|
|
|
Izan ere, datuak adin taldeka aztertzen badira, adinekoen taldean izan ezik gainerakoetan goranzko joera nabari da. Alta, inkestaren emaitzak zeharka aztertzen badira, garai batean haurrak izanda, ondoren gazteen multzora igaro direnen erabilera portzentajean izan den jaitsiera nabarmena da, lurralde batzuetan
|
besteetan
baino indartsuagoa, eta horrek eskola eta ikastoletan, zonalde hiritartu eta erdaldunetan, non gazteen euskararen erabilera erabat anekdotikoa den, sumatzen den joera berretsi besterik ez du egiten. Bada, euskararen kinka larria gainditzeko eragotzi egin behar da kosta ahala kosta euskara hizkuntza akademiko soil bihurtzeko arriskua, hau da, eskola barruko esparruetan (eta ez guztietan) bakarrik erabilia izatekoa, ikasleen eskolaz kanpoko bizitzan inolako erabilpenik izan behar ez balu bezala.
|
|
|
Izen hori darama, hain zuzen, bertan ikusgai dauden obrak AENA, Espainiako aireportu sarea kudeatzen duen enpresaren funts artistikoaren parte direlako. Dena den, duten balioarengatik kasu batzuetan, eta
|
besteetan
formatuarengatik, ezkutuan izaten dira. Nahiz eta izugarrizko tamaina eduki.
|
|
|
Esaera zaharrei jarraikiaz idatzitako antzezlan hau, metroko geltoki batean dago kokaturik, eta honakoxeak ditu bere pertsonaiak: metroan bizi zen hizkuntza aberatseko gizona, bere lanaz asperturik dagoen metrozaina, batzuetan emakumezko eta
|
besteetan
gizonezko gisa agertzen dena, maitemindutako telefonista, dirua gordeta daukan andrea, esaera zaharrak inork baino hobeto dakizkiela frogatu nahi duen gizon dotorea, neska haserretia, denbora guztian izutua dagoen gizona, emakume negartia, sendagile izateko eskatzen dioten albaitaria...
|
|
|
Literaturari zentzua ikusten badiot, gure niari hitz egiten diolako da. (...) Askotan liburu bat irakurri eta ondo pasatzen dugu,
|
besteetan
liburu bat irakurri eta barrua ukitzen digu. Literaturak zeregin handia du heziketa munduan, baina ez irakasle askok uste duten bezala, hizkuntza ikasi edo zerbait adierazteko.
|
|
|
EHUko araudian xehetasun osoz agertzen dira hizkuntza eskubideak. Besteunibertsitate batzuen estatutuekin alderatzen baditugu, EHUkoak askoz eregarrantzi handiagoa ematen zieten hizkuntza eskubideei,
|
besteetan
ez baitzirenhain nabarmen aipatzen (Vilhar Trilho, 1990: 256).
|
|
|
Euskarazko eskaintzari dagokionez, «giza eta gizarte zientzietako» titulazioetan, euskarazko kredituen eskaintza orokorra %42ra heltzen da Euskal Herrian.Unibertsitateka begiratuz, UPV EHUko titulazioetan kredituen %74 dago euskaraz, batez beste; MUn %85, eta
|
besteetan
franko gutxiago: UPNA NUPen %26 etaUD DUren kasuan% 18.
|
|
|
Jakinik azken deialdian nafarren %15eketa EAEko ikasleen %30ek selektibitatea euskaraz egin zutela, NUko ikasleeuskaldunen kopurua kalkula genezake (4 taula). Biologian euskarazko talde batsortzeko adina ikasle euskaldun badago, baina
|
besteetan
kopuruak oso txikiak dirahorretarako, ikasle apur horiek bost ikasturtetan sakabanatuta baitaude. Dena den, euskaldun horien kopuruak gutxienez irakasgairen bat euskaraz eskaintzeajustifikatzen dutelakoan gaude.
|
|
|
Azkenik, eta zuzendaritza taldeaneuskal adarreko jendea sartu ondoren, ohiturak aldatu egin dira: gaur egunzuzendaritza taldetik ateratzen den informazio guztia euskaraz eta gaztelaniazateratzen da, salbuespenak salbu, batzuetan gaztelaniaz soilik,
|
besteetan
euskarazsoilik, pertsonaren arabera?, jokamolde hori oraingo zuzendaritza taldearenkonpromisoa delako. Dena den, etorkizunean, zuzendaritza taldean dagoenjendearen arabera, egoera txarrera joan daiteke.
|
|
|
Halaber, gelako txokoetan gida batzuk uzten ditugu. Gida honetan lehenengoorrialdean mintza saioaren galdera nagusia topatuko dute; eta
|
besteetan
ahalik etahobekien erantzun ahal izateko ariketen eta bestelako baliabideen proposamenak.Aukera zabala ematen diegu eta beraiek aukeratzen dute zer den egokiena eurenbeharretarako. Ordenagailuetatik kanpo daude ia denak.
|
|
|
Eta hirugarren fasean, telefonoan bezala, aurretik ez dakiten lan bat, galderanagusiarekin harremana izaten du, batzuetan gaia da oinarria eta
|
besteetan
testu era; adibidez, eguneko efemerideak emanda, gertaera historiko bat kontatu, EuskalHerrian dauden desberdintasun klimatologikoak, jokoak edo denbora pasak...Estrategiak aktibatu behar ditu, aurrekoan prestatu duen lan hori honetaraekartzeko, ikasi dituen mekanismoak bat batean aktibatzeko. Ekintzek eginkizunbat edukitzea garrantzitsua iruditzen zaigu, ikasleek helburu bat izan behar dutezati honetarako.
|
|
|
Geletan erabiltzen dugun sistema bera erabiltzen dugu: batzuetan bai,
|
besteetan
ez, batzuetan grabatu egiten dugu...
|
|
|
52) nahastu egiten dira. Batzuetan batek hartzen du lehentasuna eta
|
besteetan
besteak, edo are okerrago, arazo jakin baten aurrean bi jokabide politikoak darabiltzaten aktoreak aurrez aurre jartzen dira.
|
|
|
Guztien atzean herri iniziatiba dago, nahiz eta era desberdinetan antolatua: batzuetan elkarte kulturalaren bidez,
|
besteetan
enpresaren bidez, eta, zenbaitetan, asanbladaren bidez.
|
|
|
Talde gutxituei buruzko informazio iturriak kontsultatu egin behar dira. Hedabideetan arin eta bizkor lan egin beharrak bazterkeria bultzatu ohi du, batzuetan zuzenean eta
|
besteetan
zeharka.
|
|
|
Izatez, publikoaren aurrean behintzat, oso dira gutxi arrazakeriaren alde mintzo direnak; are gutxiago, modu bortitzean praktikatzen dutela aitortzen dutenak. Kontua da ezen gizarte legeek, politikak berak, hezkuntza sistemak oro har, eta hedabideek praxi arrazazaleei zabaltzen dizkietela ateak, arrazakeria praktikatua izan dadin beharrezkoak diren jardunbideei ematen dietela babes, batzuetan zeharka eta
|
besteetan
zuzen.
|
|
|
Azterlanaren ondorioetako bat da lan biztanleriaren %90, 4 erre, edan edo drogaren bat hartu duela azken urtean; eta %83, 5 azken hilabetean. Erretzaileen bikoitza dago populazio aktiboan
|
besteetan
baino, nahiz eta erdiek ohitura utzi nahi duten. Gehiegizko edaleen kasuan, ehunekoa antzekoa da, baina 1996az geroztik nabarmen murriztu da hartutako batez besteko kopurua.
|
|
|
Lan hori estanpazio bakoitzaren ondoren egingo da, pintura kopuru bera eman dadin beti. Estanpazioa aurrez ezarritako diseinuari jarraituz aplikatuko da, zigiluaren presioa uniformea izan dadin alde guztietan, eta pintura orbana ez dadin izan leku batzuetan
|
besteetan
baino handiagoa. Zigilua kentzeko orduan kontuz ibili behar da, nahi ez diren zirriborroak egin ez ditzan.
|
|
|
Pixka bat izututa. Bart,
|
besteetan
ez bezala, gure korta elerik gabe uzten duen maindire mututzailea zulatu egin da, nonbait. Gaueroko estatikotasunaren ezinegonak bere barrenak hustu.
|
|
|
–Azkenean nik ere Ticesera joan dinat pelegrinazioan... –erantzun zion Sarak, txantxetan bai, baina ez
|
besteetan
bezainbat.
|
|
|
Eta, nola diru sarrera haiekin eskas samar ibiltzen baitziren, ezkaia eta beste usain belar batzuk biltzen zituzten, aroa zenean, handik ez oso urrun baitzegoen destilategi bat, han Laujarren, non ezkai esentzia destilatzen baitzuten; edo beste zernahi egitera prestatzen ziren Dioni eta Sonia –mahatsa, almendrak edo olibak jasotzera–, biak moldatzen baitziren edozertara. Bi bikoteak harremanetan jarri zirenetik, bestalde, bildu egiten ziren aldian behin, batzuetan Sergio eta Sararen etxean,
|
besteetan
Dioni eta Soniarenean.
|
|
|
Batzuetan susperraldi batzuk zituen Leirek, eta
|
besteetan
erdi lotan gelditzen zen, ametsetan bezala. Amets haien erdian, hiru bider ikusi izan nuen, ezker eskuaz zerbati eusten eta, aldi berean, hatzak mugitzen, eskuin eskuari batera eta bestera eragiten zion bitartean, irudizko biolin bat jotzen ariko balitz bezala.
|
|
|
Zenbat barre egiten genuen, eta zeinen ongi pasatzen, geure aurpegiak margotzetik mila txorakeria esateraino! Batzuetan Libe, Karmele eta Pantxike izaten genituen ikusle,
|
besteetan
Leireren lagunak: Nora, Nuria eta Enara.
|
|
|
Ongi gogoratzen zuen, bai, nola ibiltzen ziren noiznahi –etxeak bost lagun zituen garai hartan: gurasoak, Jaxinto eta Pantxike; amona Dolores; eta bi haurrak, bera eta Karmele– aurrera eta atzera, zinbilin zanbulun, batzuetan amona Doloresek bultzatuta,
|
besteetan
aitak, lanetik itzultzean. Edo biak bakarrik, Sara eta Karmele.
|
|
|
Erpuruek bortizki jotzen zituzten idazmakinetako teklak, eta paperak alderdi batetik bestera zebiltzan, bulegarien urduritasunaz kutsaturik bezala. Josu R eguzkiaren norabidea ez galtzen saiatu zen, baina, batzuetan lainoengatik,
|
besteetan
bulegoko harrabo  tsengatik, han goiko txanpon hura ezkutatu egiten zitzaion, eta geroago arte ez zuen  berriro begiztatzen.
|
|
|
Garaiz iristen segituko genuen halere, eta gure arteko hizketaldiak ohikora lerratzen hasi zirenean, inguratzen gintuen paisaiari erreparatuko genion. Gure aurrean, metro gutxira, Nerbioi ibai zabala, ibai ospetsua, Euskal Herriko ibai guztien ibaia, batzuetan mardul eta handi,
|
besteetan
ez hain mardul eta ez hain handi, inoiz behe eta mendre, beti ere narratx eta zarpail topatuko genuena. Noizbait ere konturatuko ginen zerk eragiten zuen ibaiaren gizen argal itxuraldaketa hura, eta ez ginen haserre, alajaina, edozein entziklopediatan irakur daitezkeen honako hitzon zentzuaz jabetu ginenean:
|
|
|
Berriketan hasten da ama, nondik norako argirik gabe, batzuetan aita interpelatuz,
|
besteetan
niri hitz eginez:
|
|
|
Hasiera batean behintzat, desberdinak dira batzuetan eta
|
besteetan
eskaintzen diren ikasketak. Horrela, goi ikastegietan bigarren zikloko ikasketak ematen dira, etaerdi mailakoetan lehen ziklokoak bakarrik.
|
|
2003
|
|
|
Eraikuntzako sektorean horrenbeste istripu gertatzeko, bi kausa nagusi daudela dirudi. Batetik, arrisku handiko lana da izatez; bestetik, berriz, laneko baldintzak ere
|
besteetan
baino prekarioagoak dira. Sektore horretan, bestalde, gainerakoetan baino askoz subkontratazio gehiago egiten da:
|
|
|
Oraingoz, nire iritzian, gauzak ez doaz oker, nahiz eta zenbait zirkunstantzia eta egitate negatibo azpimarra daitezkeen. Kolore desberdinetako jatetxe, kafetegi eta gaueko taberna zabaldu dira, eta gay lesbianen bisibilitatea nabarmena den aisia lekuetan behintzat(
|
besteetan
ez horrenbeste), zeintzuk ibaitik gertuen dauden kaleetan kokatzen baitira, dibertsitatea osasun onarekin errotu da.
|
|
|
Gipuzkoa» deritzana, guztira bost liburu izango dituen sail horren bigarren alea da, eta bertan, Nafarroan hasitako bideari jarraitzen dio egileak, autobiografia zantzua duen ibilaldi lirikoa burutuz. Ironiaz batzuetan, saminez
|
besteetan
eta beti eder gosez kontatzen ditu Luis Mari Mujikak Gipuzkoako bazterretan bizi, ikusi eta sentitu izan dituenak. Eta kontakizunean, garrantzi handia dute topatzen dituenekin izandako elkarrizketek eta paisaiari ematen dion etengabeko protagonismo estetikoak.
|
|
|
Pentsioak erreformatzen ari dira Europan azken hamabost urte hauetan, eta, gorabehera horretan, Espainiako Estatura ere heldu dira Frantzian, Alemanian eta
|
besteetan
hartu izan dituzten erabakiak. Azken bolada honetan, berriro iragarri dute etorkizuneko pentsioen beste erreforma bat Europan.
|
|
|
Hainbeste izan dira fusilatuen inguruko deiak, azkenean Eusko Jaurlaritzak bulego bat ireki duela dei horiek guztiak jasotzeko, eta dagoeneko hirurehun bat dei jaso omen dituzte aipatu bulegoan, kasu batzuetan bere senideengatik galdetzeko, eta beste batzuetan isil isil memorian gordeta zeukaten datua emateko. «Nik badakit non dagoen hilobi bat», esaten zioten Aranzadiri, eta hark ekiten zion beharrezko ikerketari, batzuetan gorpuzkinak aurkituz,
|
besteetan
ez. Dena dela, lan horrek esparru berezi bat planteatzen zion Aranzadiri eta erabaki zuen 1936ko Gerra Zibilarekin lotuta zegoen batzorde bat osatzea.
|
|
|
Jose Basterretxea" Oskillaso". Orrialde osoko hamabi marrazkiz ilustratua dago, baina ez dira
|
besteetan
bezala egileak eginak, argitaletxearentzat lan egiten zuen Jesserenak baino.
|
|
|
Dialogoetako hizkera, ostera, ez zuen aldatu beharrik izan; lehen idaztaldiko modu moduan utzi zuen, ezer ikutu gabe. Hau da,
|
besteetan
ohi duenez, tokian tokiko berbaikuneen ereduak lantzen ditu elaberriko pertsonaien ahoan; soiltasunez esanda, Gernikaldeko bizkaiera eta Donostia aldeko gipuzkera, pertsonaien arabera.
|
|
|
Ortografia gaurkotu egin dot eta batu, fonetismoak alde batera itxirik: batek baino gehiagok eskatu eustan honetaraxe egiteko, bestela anarkia hori kaltegarria dala ta ikasle barrientzat; ez dot kezka gitxi izan hori egiteko, baina, aditzean izan ezik,
|
besteetan
batasunera jo dot ortografian; hortik kanpora, ez dot ezer aldatu, ta, behin baino gehiagotan, fonetismoak eurak be ontzat emon ditut (ta hori holan danean," ezer aldatu barik" jarri dot zati bakotxaren ondoren), gaiak berak holantxe eskatzen dauanean.
|
|
|
Bekokia zerura jasota zutitu zen, biraoa ezpainetan isildurik. Oraingoan ez zituen gorpuak ehortziko,
|
besteetan
bezala. Oraingoan hartuta zeukan erabakia, bere arrebak urte asko lehenago hartu zuena.
|
|
|
Orain bai, abiapuntu gisa onartuko zirengehienezko muga hauek finkatzean herrialde askok, bereziki Iparraldean, nabarmen igo zituzten ordura arte indarrean zegoen babes maila. Hegoaldean, aldiz, tarifikazioak ekarri zuenaren gaineko ezjakintasunak eraginda batzuetan, eta
|
besteetan
aipatutako prozesuan hartu zituzten konpromisoen benetako eragina etaondorioak nolakoak izango ziren ondo balioetsi gabe erabakiak hartu zirenez, beraien babes muga Iparraldekoarena baino maila apalagoan jarri zuten. Geroztikdiruz lagundutako Iparraldeko esportazioetatik babesteko arantzelak igo ezinikaurkitzen dira, inportazio horien lehiak nekazaritza sektoreak egiten ari den triskantzari aurre egin ezinik.
|
|
|
Izan ere, babes maila eta neurriak murriztu beharrean, indartu egin dira herrialde hauentzat eta hegoaldekoentzat kontrakoa gertatu da. Batzuetan, herrialde horien ezjakintasun eta gaitasun gabezien ondorioz,
|
besteetan
txandan negoziatu ziren gainerako esparruetan irabaziak izateko esperantzagatik (hitzarmena orokorra da, dena edo ezer ez), nekazaritzan amore emanarenondorioz edo Iparraldeko herrialdeen presioen ondorioz.
|
|
|
Gauzak horrela, ezin dugu itxaron epe luze batenzentral nuklearren desagerpena etorri arte bi arrazoi nagusiengatik: Lehenengoa, istripu nuklear batek hondamendi soziala eta ekonomikoa ekar lezakeelako
|
besteetan
ikusi dugun bezala, eta bigarrena oraindik ere konponbiderik gabe daukagulako hondakin erradiaktiboen auzia, horregatik ezin dugu hondakin gehiago onartu.
|
|
|
Aditu gehienek gomendatzen dute koltxoi bat erabiltzea atseden egokia hartzeko. Koltxoi horren elastikotasuna handiagoa da leku batzuetan
|
besteetan
baino. Horrela, koltxoiak bigunagoa izan du pisutsuenak diren gorputz aldeetan, hala nola sorbaldetan edo pelbisean, eta zurrunagoa gorputzaren alderik astunenetan.
|
|
|
Nietzchek zioen gutxiesten den · hori ez dela gorrotatzen, gorrotatzen duguna gure parekoa edo hobea izaten delako beti. Bizitza zaila den arren, zuk dena errazten duzu batzuetan zure pentsamendu hauekin,
|
besteetan
aldiz zerorrek nahasten duzu guztia. Zure filosofo sen honek ez dauka zure bertsolaritasunarekin zen ikusirik, ezen bertsoak ez dituzu nahi dutuzunean botatzen, berak nahi duenean ateratzen da bertsoa.
|
|
|
Nekaneren irudi makurtua burura datorkidan bakoitzean, mamu bihurtutako Don Justinianoren dorrea inoiz baino mamuago imajinatzen dut. Haren leihoak, baina, ez zaizkit,
|
besteetan
bezala, begiak iruditzen, ahoak baizik: aho zabal ankerrak, Nekaneri burla egiten diotenak, ijiji ajaja...
|
|
|
Makalek beren biluztasun erabatekoa agertzen zuten, eta lur guztia orbel okre gorrixka batek estaltzen zuen. Han ibili zen neska txakurrarekin, batzuetan txoko miatzen, makilgoxo eta perretxiko bila, eta
|
besteetan
harriekin txipli txaplaka ibai bazterreko ur uherretan. Txakurra lehertzeraino aritu zen Idoiak aldiro botatzen zituen harri haiek harrapatzeko ahalegin alferrikakoan.
|
|
|
Ez nintzen bada besteentzat bakarrik ari; deretxoa hartzen dut noiztenka ene geldotasunetik ilkitzeko. Alabaina, bizidun guztiak hatsaren kate luzearen partaide dira, lehen bezala orain ere, zenbaitetan hauts eta
|
besteetan
hats. Aldizka...
|
|
|
Kleroaren konstituzio zibila 1790eko abuztuan sartu zen indarrean, eta, azarotik aurrera, bi hilabeteko epea eman zitzaien apaizei zin egiteko. Frantzia osoa aintzat hartuta âleku ba  tzuetan gehiago,
|
besteetan
gutxiagoâ, kleroaren %55ek egin zuten zin. Egoera horren mende geratu zen, beraz, Frantzian erlijio bizitza ofiziala, klandestinitatean eginiko misioak eta beste ekitaldi erlijiosoak ez baziren desagertu ere.
|
|
|
Nafarroako Gobernuak euskaldunen eskubideak zapaltzeaz gain, zapalketa hori arau eta dekretu bidez legalizatu egiten duela eta nazkatuta gabiltza. Zoritxarrez ordea, batetik, Nafarroan gertatzen bada ere bereziki, ez da hemen hartutako neurria, Madrilen erabaki eta une honetan gauzatzeko toki aproposa den Nafarroan martxan jarri dena baizik, eta luze gabe
|
besteetan
jarri nahiko dutena. Bestetik, onartu diren neurriek Nafarroan bizi garen euskaldunoi besterik ez digute eragiten, eta guri bakarrik dagokigula aurre egitea uste badugu ere, beste herrialdeetako euskaldunekin hizkuntz komunitate bat osatzen dugun heinean, guziongan du eta izanen du ondorio.
|
|
|
Sektorez sektore joaten bagara, gehienetan edo beti ageri da joera hau, atzerakada ez bada gerakuntza. Batzuetan
|
besteetan
bainonaba rmenago (edo ageriago, berdin ez dena). Euskalduntzearen alorrean gertatzen ari dena ez da gertakari bakana.
|