|
2000
|
|
|
Eta, zen bezalakoa zelako, hari buruzko iritziak aldatzen hasi zitzaizkidan. Libertatea omen zen itsasoa, kapitainaren erranetan, eta nik ere hala sentitu izan dut usu, baina itsasoak irakatsi zidan, halaber, ezen
|
bere baitako
zituela menekotasuna eta libertate-faltarik handiena ere.
|
|
|
Bistan da Unamunok aldez aurretik pentsatuak zituela bere hitzaldi mergatzaren ondorioak, baina horretarako izan zitzakeen arrazoien azterketa geroagoko utzirik, gatozen euskararen aurkako esaldien mamira. Hitz gutxitan, Salamankako errektoreak euskarak gaurregungo kultura adierazteko ez zuela balio esan zuen, eta gainera, ezgaitasun hori hizkuntzarena berarena zela, hau da, ez zetorkiola kanpoko laguntzarik edo ofizialtasunik ez izatetik, artzain, baserritar, olagizon, marinel eta apaiz ilustraturen batzuen ahoetan oraindik kontserbatzen zen mintzaira zahar horri
|
bere baitako
egiturazko akatsek premia historiko berrietara egokitzen uzten ez ziotelako baizik, eta biziaren aldeko borrokak dinosauroak lurraren gainetik ezabatu zituen bezala, euskarak ere modu berean iraungi beharko zuela.
|
|
|
" Olabe", esan zuen Lupok. " Olabe", esan zuen Xanek;
|
bere baitako
bezala: " Garik han segitzen ote du...".
|
|
|
" Ez dakit... zaren bezalakoa...". Elik
|
bere baitako
jaso zuen irribarrea. " Hala ere", esan zuen," ez dut askotan ikusten"; Xan begira zuela-ta:
|
|
2001
|
|
|
Duela hiru urte egoera larrian zegoen Ezker Batuak, ordea, pentsaezineko protagonismoa hartzen du. Eta arriskua, batez ere bere ezkerreko izaerari begira,
|
bere baitako
zenbaitzuek ondo aprobetxa dezaketena.
|
|
|
balizkoahalmen literario (hizkuntzen aldetik ere) guztien biltoki eta garatoki. Ene iduriko, gizarte bat aldiro pobretzen da,
|
bere baitako
–minoriak? (emazteek jendetzarenerdia osatzen dugunean) baztertzen eta ukatzen dituenean.
|
|
|
Gure munduko errealitate orok forma jakin bat du, hau da, mugatuak eta mugagabeak osaturikoa da. Ondorioz, errealitate hauetako bakoitza bere buruarekin barne borrokan dago, bi printzipio hauetako bakoitzak
|
bere baitako
ahalmenak osoki gauzatzeko joera baitu. Horregatik, Platon ez da bere pentsamenduaren zainetan odol metafisikorik gabeko pentsalari olinpikoa:
|
|
|
Gizakiaren ordez ‘izaki arrazoimendun oro’ idatziz ez du arazoa argitzen. Bere idealismoaren saihestu ezinezko ondorioetara helduz gero, gizaki bakoitza bakan, bakar, bere ‘arrazoimenean’ betiko espetxeratuta bizi dela baietsi beharko luke, beste gizakien berri ez lukeelako ezer benetakoa jasoko,
|
bere baitako
zentzumenetan azaltzen diren fenomeno hutsen intuizioak baino. Gugandik kanpo dagoena ezin badugu jakin beragan denez(" nur als Erscheinung, nicht aber nach dem, was es an sich selbst ist" 75), ezin dugu jakin beste gizakiengan zer dagoen edo zer diren.
|
|
|
Atorra xuriz jauntziriko gazte batzuk pentsakor, Errenteriara neskato joanak zituzten andregaiak lehen bezain andregai aurkituko ote zituzten kezka. Berako mediku motela, bibotea eta zapela, Donostiaraino ailegatzeko ideiarekin, portu aldeko etxe zaharrean neska gazte baten gonapean
|
bere baitako
oinazea arinduko ote zitzaion ametsetan. Soldadu axolagabe batzuk, Santanderren edo Leonen destinoa zutenak, zigarroa erretzen eta neskatxei zernahi erranka.
|
|
|
Bestalde, berari aurkitutako Steveren erretratu puskatuak gure Louis gizagaixoak nolako barne gatazka bizi izan zuen adieraziko luke. Bai, kanposantuan ikusi zenez, mendekuak eromenaren atakan jarri zuen kasik; azkenerako, ezin izan zuen burutu
|
bere baitako
atsekabea. Orain esku artean nituen datuek guztiz bat egiten dute gertakariarekin:
|
|
2002
|
|
|
Bada hirugarren ildo bat, jite psikologikoagoa duena, eta, beraz, nagusikiekoizlearen prozesu kognitiboetan arreta jartzen duena, aurrekoaren antzera?. Modu horretara, testua
|
bere baitako
arauen bitartez esplikatzen du. Ekoizleak arazobati aurre egin behar dio.
|
|
|
Hizkuntzaren Gurpil horrek ederki lagun dezake,
|
bere baitako
zazpi elementuen arabera, hizkuntz normalkuntzaren ahuleziak eta indarguneak antzematen; baita hizkuntz errealitatea eraldatzeko saioei ekin orduko, jarraitu beharreko estrategia finkatzen ere: Zein da gure abiapuntua?
|
|
2003
|
|
|
Koldo Izagirrek eta Atxagak ere hitz egiten dute azkenik, igarleak bete-betean asmatu duela aitortuz, urte berrirako iragarri zituen nobela horietan lanean ari direla jakinaraziz eta sormen askatasunaren aurka egindako erasoaren kontra epaitegira joko dutela abisu emanez. Nobela, igarlearen kondenarekin bukatzen da, nahiz eta emakume gajoak epailearen aurrean berak ez duela errurik errepikatzen duen, errudunik egotekotan
|
bere baitako
ahotsa dela esanez, berea ez den zerbait beraz, etorkizunaren lekuko gisa aritzen zaion mintzoa, belarriak itxi arren ozenki entzuten duena eta, idazle batek berea jasaten duen bezala, zigor baten antzera eraman beharrekoa. Eta epaileak ea nobela horiek hitzez hitz idazteko gauza izango ote zen galdegitean, emakumea negarrez hasten da, izuaren izuz, eta negar-zotinen artean olerki bat edo ipuin labur bat beharbada jasango lukeela erantzuten du, baina Jainkoagatik ez ezartzeko horrelako zigorrik, ez eskatzeko arren bere baitako ahotsari horren kontakizun luze eta aspergarririk.
|
|
|
Nobela, igarlearen kondenarekin bukatzen da, nahiz eta emakume gajoak epailearen aurrean berak ez duela errurik errepikatzen duen, errudunik egotekotan bere baitako ahotsa dela esanez, berea ez den zerbait beraz, etorkizunaren lekuko gisa aritzen zaion mintzoa, belarriak itxi arren ozenki entzuten duena eta, idazle batek berea jasaten duen bezala, zigor baten antzera eraman beharrekoa. Eta epaileak ea nobela horiek hitzez hitz idazteko gauza izango ote zen galdegitean, emakumea negarrez hasten da, izuaren izuz, eta negar-zotinen artean olerki bat edo ipuin labur bat beharbada jasango lukeela erantzuten du, baina Jainkoagatik ez ezartzeko horrelako zigorrik, ez eskatzeko arren
|
bere baitako
ahotsari horren kontakizun luze eta aspergarririk.
|
|
|
Komisarioak imintzio asko zituen, baina guztiak ziren zehaztu gabeak, bere gorpuzkerarekin bat ez zetozenak. Hala iruditzen zitzaidan niri behintzat eta nekez ken nezakeen hori burutik, bere eskuineko eskua arrotza zuela, besterena, txertatua-edo, eta oraindik lehengo jabearen aginduetara edo
|
bere baitako
nor ezkuturen baten esanetara mugitzen zitzaiola, izatez, esan dudan bezala, gizaseme gihartsua baitzen, trajearekin ere biluzik balego bezala mugitzen zena, bere sendotasunak erakutsiz.
|
|
|
Batasuna alderditik kanpo garatzen da Elkarri, ETAren aldetik sarkasmoz itoa. Azken hilabeteotan, Batasunatik atera Aralar,
|
bere baitako
espainolisten eta baskongadisten erruz dudarik ez, irain eta laidoz estalia, berea lantzen saiatzen da. Denek diote bakea nahi dutela, baina batzuek beraiek erabaki eta zedarritutakoa.
|
|
2004
|
|
|
Estatu eredu horren espazioa eta historia bateratuak izan diren neurrian,
|
bere baitako
nazio-bereizgarriak oro izaera nazional batera murriztu dituen heinean, genozidioaren eta etnozidioaren sorburu eta erantzule bakarra dela esan digu Poulantzasek. Naziotasun ororen monopolioa eskutik daukanaren eredu baita halakoa.
|
|
|
Euskaldun izatea giza eta gizarte egitasmo orokor bat da, bizitzaren dimentsio guztiak
|
bere baitako
dituenez. Horrela izan zen garai batean, euskal nortasunaren aurkako ordezkapen-indarrak apalagoak zirenean.
|
|
|
Aurrerantzean, euskara ez da bitarteko tresna edo sinbolo hutsa izango, helburu jeltzalea lortzeko edo justifikatzeko,
|
bere baitako
berezko balio duen zerbait baizik. Hizkuntza batek funtzionalitatea lortu ezean, alperrik du biziraupena, galdu egin da eta; baina bestalde, bigarren mailako hizkuntza baten indartzea lortzeko, beste izpiritu edo indarra beharrezkoa izango dela aldarrri-
|
|
|
Agindu horitradizio etiko orotan nolabait presente dagoen Urrezko Erregelaren bertsio bat da: , trataitzazu besteak, besteek zu trata zaitzaten nahi duzun bezala?, Bestetik, etika aplikatuanzehatzago ikusiko ditugun auzi moralei erantzun behar die Elizak (eutanasia, abortua, bioteknologia...), hau da, aipatutako aginduak ez ezik,
|
bere baitako
ideologia desberdinaketa botere-erlazioak kontuan edukiz.
|
|
|
Honek oihala zabaldu eta Lantzaren punta beltza utzi zuen agerian. Une luze batez antzinako erlikia hari begira gelditu ginen hirurok, nor
|
bere baitako
pentsamenduetan bilduta. Mitxelenak eskua hurbildu zion Lantzari, baina metal iluna ukitu gabe urrundu zuen berriz ere, erretzeko beldurrez bezala.
|
|
|
Michael Strassera. Bavariako hiriburuko karrika mortuak ibili bitartean Del Vallek
|
bere baitako
ahots bat entzun zuen, hotelean lo egin eta eguerdi aldera Weberren etxera joan zitekeela erraten ziona. Horixe izanen zen zentzuzkoena, ez goizeko bostetan Munichen barrena ibiltzea hotzez dardarka.
|
|
|
Atotxako auzitegira hurbildu ahala, Josebak askoz indartsuago nabari zuen
|
bere baitako
hotzikara beltza.
|
|
|
Oppenheimerrek ezin izan zuen
|
bere baitako
hotzikara isilarazi. Pentsamenduak pisurik balu, hausnartu zuen, gela haren grabitazioak zulo beltz erraldoiena eratuko zuen.
|
|
|
Kantek balioen terminologia erabili ez bazuen ere, giza duintasunari eta pertsonari aitortu zien berezko eta besteren-ezinezko balioa(" pertsona
|
bere baitako
helburu bat da"), subjektu morala balio gorentzat hartuz. Nietzschek, bere aldetik, eta Kantekin zuen zorra irudikatu ezinik, gizakiaren helburu eta eginbehar prometeikoa azpimarratu zuen:
|
|
|
Portuan zihoazen sigi-saga, eta ezin zion lehentxeago bezala azeleragailuari erruz sakatu eta autoa atzean utzi. Autoa pega-pega eginik jarri zen eta
|
bere baitako
errezeloa, arrazionalki ergela iruditzen bazitzaion ere, besteei aitortzea baino beste erremediorik ez zuen izan:
|
|
|
Auto barneko iluntasun goxoa deserosoa egin zitzaion. " Zertarakoka bota duk bizitza eta igual garaia duk zertarakoak erantzuten hasi eta Harakin ergel horri aurre egiten hasteko", xuxurlatu zion
|
bere baitako
ahots ttattarrak.
|
|
|
galdetzekotan egon zen Bazter, baina ez zen ausartu, beharbada erantzunak sor zezakeenari, zela lurrikara, zela anabasa, zela etsipena, kara emateko prest ez zegoelako; Marckek esanen zion bezala, jasan dezakeguna jasotzeko baino ez baikara gauza. Izan ere, Bazterrek
|
bere baitako
anabasa kiskalgarritik susmatzen zuen Harakini Esti" neska errape handi bat" baino zerbait gehixeago zitzaiola, eta hitza gogoetatzera ez ausartuagatik, bazekien Harakin maitemindu egin zela Estirekin, eta huraxe zuela lehendabiziko maitemina; eta berak, Bazterrek," beste hura", ezin izenik eman oraindik, lehendabiziko maitemina zuen bezala. Urteetara, Marcki kontatu zionean," gizajoa" errukituko zitzaion Marck errukiaren abantailaz, errukia abantailatarako baitzuen Marckek, baliaturik; Carlos eta bere arteko harremanean beste mugarri bat ezarriz.
|
|
|
Murailaren petrilean eseri zen zer egin ez zekiela. Izerditan zituen eskuak, ahoa lehor, silueta haietarantz bultzatu eta aldi berean balaztatzen zuten
|
bere baitako
bi indarren arteko borrokaren ondorio. Muraila behetan zeuden basahuntzen marruek braust batean zutiarazi zuten.
|
|
2005
|
|
|
Amodioa egiten zutenean, gizonaren so uherrak Rachel eta Jacoben herioaren errudun seinalatzen zuela iruditzen zitzaion Janinari. Wernerren begimena
|
bere baitako
kontzientzia txarrarekin uztartzen zuen eta zena zela eransten zuen berekiko ez naiz ni judioen suntsitzearen eragile, baizik eta gure lurrak okupatzen dituzten alemanak! Nolabait kontsolatzeko bilatzen zituen hitzak murmuratzen zituen, azpiak kapitainaren errain-ukaldiei eskainirik eta gogoa hegan.
|
|
|
le train en provenance d’Hendaye et en direction de Paris-Austerlitz va entrer en gare dans quelques instants, veuillez vous éloignez de la bordure du quai s’il vous plaît! Edmeak hilabetean bietan entzuten zituen marmara sintetikoak ziren; alabaina ahots sintetikoz hegaldatzen zirela,
|
bere baitako
kanta doloretsuaren errepika ematen zuten.
|
|
2006
|
|
|
Hamaikagarren aldiz, Anek bere buruari galdetu zion nola zitekeen aitona halako zulo batean bizitzea. Bizi bakarrik ez, gogorarazi zion
|
bere baitako
ahots batek, hil ere harpe horretan egin zunan.
|
|
|
Isilik egon zen denbora puska batean. Ematen zuen
|
bere baitako
borroka batean ari zela, zerbait esan ez esan:
|
|
|
Estatu espainol eta frantsesa egun osatzen duten pertsona eta nazioen askatasunarentzat izango da onurarik handiena. Salamancako Artxiboaren adibideak, neurri horretan, oxigenoa eman behar digu guztioi, frogatuta geratu baita lana gogor egin eta tinko eutsiz gero totalitarismoa eta
|
bere baitako
aberrazio subliminal eta ideologikoak menderatu daitezkeela.Ç
|
|
2007
|
|
|
Winckelmann-en Greziaren aurkikuntza testuinguru honetan behar da balioetsi: gizatasun original bat ediren da,
|
bere baitako
izpiritutik mundu oso bat sortzen ari. Birjaiokundean (Erasmo) edo klasizismo frantsesean ez bezala, orain ez da estudiatzen mundu grekoa probetxamendu artekogabe eskolastiko baterako asmoz geure estilo ariketetan edo gure drametan (ereduak berdintzeko), ezpada beren arroztasun ezusteko, imitaezinean dira ereduzkoak:
|
|
|
Eduki ekonomikoa eta, beste neurri batean, eduki juridikoa eta politikoa beraere gauza ez baldin badira europar identitate-atxikimendua eraikitzeko, zer beharluke Europak
|
bere baitako
herritarren arteko batasun-lokarria garatzeko. Hots, europar sentitzeko?
|
|
|
Winckelmann-en Greziaren aurkikuntza testuinguru honetan behar da balioetsi: gizatasun original bat ediren da,
|
bere baitako
izpiritutik mundu oso bat sortzen ari. Birjaiotzan (Erasmo) edo klasizismo frantsesean ez bezala, orain ez da estudiatzen mundu grekoa probetxamendu artekogabe eskolastiko baterako asmoz gure estilo-ariketetan edo gure drametan (ereduak berdintzeko), ezpada beren arroztasun harrigarrizko, imitaezinean dira ereduzkoak:
|
|
|
Baina gero, hizkuntzaren beraren ikerketaz gain, hizkuntza horretako gizonemakumea dago, eta galdera, gizon-emakume horrengan bere hizkuntzak zer sustatzen, pitzarazten duen
|
bere baitako
indar propioz: horretan igarriko baitira haren onura eta eskasiak.
|
|
|
ametsetarik bizi izanikakoen kontakizunera, baina beti Terra incognita eta mundu aurkitu beharraren argitan. Ternuara joan aspaldiko euskaldunen aztarnak segituz (lurralde hartan sartzen ziren Ternuako uhartea, Québec, Labrador, Eskozia-Berria, Saint Pierre eta Miqueloneko uhartedia), ziostan Aurelia Arkotxak,
|
bere baitako
gogo-bidea marraztatuko zuen. Eta, bururatzeko, liburuak zabalik utziko zuen itsas  espazio baztergabea, bakarrik:
|
|
|
Hizkuntza liskarra nazionalismoarekin batera piztu zen, gaztelania zenean Hego Euskal Herriko indar bizien hizkuntza eta ez prozesu luze horren hastapenetan. Hegelek esanen lukeen bezala, abertzaletasunarekin Euskal Herria"
|
bere baitako
nazioa" izatetik gelditu eta" berarendako nazioa" bihurtu zen. Abertzaletasuna gehienbat erdaldunen asmakizun bat izan zen, eta Euskal Herria erdalduntzearekin batera zabaldu ahal izan zen.
|
|
|
• Testu orfiko berantiar batzuetan ere nabarmentzen da jainko monoteista bat atzemanarazten duen tradizio zaharragoaren razionalizazio-ahalegina: Zeus hilezkor bat du orfismoak gogoan, jainko bakarra,
|
bere baitako
adimenaren bidez dena entzuten eta hausnartzen duena, dena ordenatzen duena417.
|
|
|
Eta gaineratzen du —Xenofanesek bezala— giza aberea partaide dela logos horretan:
|
bere baitako
arima kosmoseko suaren parte da633 Partaide da, orobat, hizkuntzaren bidea duelako634 Izan ere, giza abere guztiek635 dute, adimentsuak diren heinean, beren barrena, beren izaera ezagutzeko gaitasuna636 eta, orobat, natura (fusij) ezagutzekoa637 Horretan datza jakituria, hain zuzen ere, munduaren jarduera-modua atzematean:
|
|
2008
|
|
|
Horixe omen da gizaki alienatuaren gaixotasun kronikoa. Kanpoko etsaia barneraturik dauka,
|
bere baitako
osagaia da dagoeneko. Eta egoera horrek, besteak beste, zera dakar ondorio gisa:
|
|
|
Gure unibertsoa, gure mundua, hizkuntzaren eta lurraldearen arteko dialektikan sortzen da, gizarte nazionalaren aroan bizi garelako, eta historiaren aro honetan
|
bere baitako
gaituen komunitatearen ezaugarri nagusi bat izaera nazionala delako. Hori guztia nazio-kultura baten sarean josia dago, non lurraldearekiko gure identifikazio-indarra hizkuntzaren eta kulturaren ondorioa izango den.
|
|
|
bat? Lurraldeak, euskal lurralde izango bada, besteak beste, euskal hizkuntza eta kultura eskatzen ditu
|
bere baitako
; gainerakoan lurralde-kontzeptu horrek ez dauka fitsik euskal lurraldetasunarekin.
|
|
|
–Kultura baldin bada giza komunitate batek naturaren aurrean eta
|
bere baitako
harremanei buruz eratzen duen sistema, orduan esan beharko genuke kultura dena dela. Beraz, ez dakit, abstrakzio handiegi horiek beldur pixka bat ematen didate?.
|
|
|
Orduan gauzak errotik aldatzen hasiak izango direlako. Orduan dena delako hizkuntza horrek bereganatu gaitu,
|
bere baitako
bihurtu, eta berak ezartzen duen kultur eta nazio esparruaren erreferentziak eta esperientziak mugatzen dizkigu.
|
|
|
oraindik onartu egiten zuen euskaldunen gurasoa historikoki Espainia izan zela, baina Espainiak hartu zuen jarrerara zentralistaren aurrean guraso horri uko egiten zion. Haustura planteatzen zen beraz, baina ez
|
bere baitako
helburu gisa, baizik gehiago egoerak ezarritako erreakzio moduan. Azkueren ideala, seguruenik, gurasoak bere jatorrizko izatea berreskuratzea zatekeen, euskaldunak berriro Espainian pozik bizi ahal izatea, espainiar sentituz, baina espainiar berezi, hots, euskaldun, foru eta hizkuntza propioak Espainia katoliko handiaren barruan gordez.
|
|
|
Frantziaren arkaismoa kritikatu du. «Europako azken estatuetarikoa da
|
bere baitako
gutxiengoak onartzen ez dituena».
|
|
|
Orain pentsatzen jarrita, iruditzen zait aitak halako erreparo bat jartzen ziela giza harremanei, ez balegozkio moduko urruntasun bat edo, norbait gehiegi hurbiltzean
|
bere baitako
zerbait arakatzera zetorrelako usteak eragindako arbuio bat edo. Arraroa.
|
|
|
Berehala ohartu naiz Barrutiak atzera egin duela,
|
bere baitako
zokorik ezkutuenera.
|
|
|
Inork ez zigun ohartarazi langileen eskubideak mugak bezala suntsituko zirela (Bolkestein zuzentaraua), ongizatea murriztuko zela (Lisboako estrategia), prezioak, interesak, hipotekak neurririk gabe biderkatuko zirela (Banku Zentrala, euroa), eta Europa
|
bere baitako
estatuen" barne arazo politikoetan" ez zela sartuko, bidegabekeriak gertatu arren (ilegalizazioa).
|
|
|
... osaturikoaren definizioa badago zentzu batean, baina beste zentzu batean ez: materiarekin batera hartuz gero ez dago (zehaztugabea baita), baina substantzia lehenarena badago; adibidez, gizakiaren arimaren esakunea da, substantzia
|
bere baitako
forma baita, forma eta materia substantzia osatua (synolos) deiturikoaren osagaiak direlarik (VII 10, 1037a26 -30).
|
|
|
Behin eta berriro
|
bere baitako
liturgian
|
|
2009
|
|
|
Eta lehenengoa antzu eta urri bada burutapenetan, aberats eta oparo da bigarrena." (74 or.). Gandiagak ere badu tristurarako joerarik; baina ilunak tristetzen duen baino gehiago alaitzen du argiak; eta bizi-poza aldarrikatzen eta kantatzen du orduan —50 bat testutan darabil" bizipoz" hitza; bizipoz bihurtzen du hark bere bizimina —" Maite dut bizitza,/ maite dut,/ eta bizipoza opa diot/ bizitzari" — Gandiagak ez du sekula tristuraren apologia poetikorik egin; bai alaitasunarena. Eta
|
bere baitako
bizimina, nahiz herriaren, euskararen eta herritar pobre eta bajuen sufrimendua eta jendearen tristura kantatzen dituenean ere, esperantzaren leihoa irekita utzi ohi du ia beti:
|
|
|
baso horretan Ana bilatzen? . Oskarrek hamaika azalpen eman zizkion, baina Anaren ama bere onetik aterata zegoen eta
|
bere baitako
amorruari besterik ez zion entzuten?. Alferra, alfer madarikatua, sekula ez duzu barrenik izan lan egiteko, eta orain ere potrojorran zaude etxean, Ana auskalo non?
|
|
|
Ez du azalpen berezirik behar euskaldun askok atseginez har dezagun idazle erdaldunak gutaz begirunez, ongi informaturik eta maitasunez aritzea, baina Sartre, merezi duen putzu tristean sekula betikoz? ito nahi dutenek dioskutenez, idazlea batik bat
|
bere baitako
mamuekin ibiltzen da borrokan eta Sartrerentzat eusko gudariak bere betiko etsaia (agintariaren harrokeria, gorroto zuen aitaordearen proiekzioa) jipoitzeko aitzakia bat, beste bat, izan ziren, eta Sartre errudun duzu terrorismoa hauspotzeagatik.
|
|
|
Hirurak bat antzinako euskal erregionalisten leloa zen, baina ondo letorkioke Jokin Oregik idatzi eta zuzendu duen komediari, taula gainean Hector protagonista eta
|
bere baitako
beste bi errepikapen agertzen baitira, elkarrekin batera beti eta elkarren kontrako borrokan beti. Egoera korapilatsu horretatik abiatuta, psikiatra baten kontsultako gorabeherak eta amodio kontuak nahastuko dira benetako Hectorren buruan, eta esandako elementuen inguruan ehunduko dira komedia entretenigarri honen hariak.
|
|
|
Arazoa da modernitatea lehertu denetik gauzak nabartu egin direla. Estatuak, oraindik ere sendo eta bakarraren zale, apurka bada ere hasi dira
|
bere baitako
beste batzuk onartzen, eta zentzu horretan euskaldunok zorioneko gabiltza. Hiru Sari Nazional, to!
|
|
|
Euskarak, hizkuntza orok bezala, badu
|
bere baitako
tentsioa, erabileraren kantitatea eta kalitatea bikote dialektiko bihurtzen dituena. Eta tentsio horretatik sortu ohi da, gehienetan, hizkuntzaren aurrerabidea.
|
|
|
Nago seinalatzekoa dela beste familia molde bat, nahiz euskal lurraldean hain esanguratsua ez den. Kontua da
|
bere baitako
logikak gutako askoren baitako logikak direla, logikok muturrera eramanda baina. " Asteburuko bikoteak" dira:
|
|
|
Margolariak handi egiten dituen berezko dohain zoragarria, margolariek berek ez dakitelarik zeren jabe diren. Pinturaren alderik onena artistak jartzen duena da
|
bere baitako
esanezinetik, inkontzientetik, neurtezinetik. Pintore dohaintsu batek, egiten duena egiten duela, beti obratuko du ongi, beti jarriko baitu, berak hala nahita edo nahi gabe ere, dohain kontrolaezin hori, axola duen dohain bakarra.
|
|
|
Hil zorian zegoen senide bati lagundu diogu, orain egun batzuk, bere azken orduetan. Gaixoak medikuari edo erizainari eskaintzen zion irribarrea ez zen pertsona erreal bati zuzendua,
|
bere baitako
premiak osatutako mediku ideal bati baizik. Balzacek bezala, gutxi gorabehera.
|
|
|
Hondarrean, oroimena gelditzen da,
|
bere baitako
erbestealdi behartuaren ispilu bihurturik. Oinazea mila puska egiten da bertan, baina puska bakoitzak itzultzen duen oinazea osoa da beti:
|
|
|
arrotzen erdian are arrotzagoa zen Sigma, Lamdaren ustez bederen bekaitz eta indibidualista errea izan arren. Alabaina ez zeukan urrikirik nehorentzat eta
|
bere baitako
konfiantza izpirik ere ez. Hor, Aliasen saloi post-kolonialean, beste norbait zen, ez hobea, ez txarragoa, beste norbait.
|
|
2010
|
|
|
XiX. mende erditik aurrera, jada ohartu ziren horretaz gizon-emakumeak. horrenbestez, galdera hori erroldan sartzen lehenak izan ziren oinarri demokratiko sendoak zituzten herrialdeak —hala nola erresuma batua— eta beren mugen barruan hizkuntzaaniztasunaren ehuneko handia zutenak —hala nola belgika, Suitza eta austria-hungariako inperioa— hau da, eta ezin zen bestela izan, hizkuntza horiei legezko aitortza edo, gutxienez, kultura-mailako aitortza handiena eman zieten estatuak izan ziren lehenak, erroldetan bertako hizkuntzen ezagutza-mailaz herritarrei galdera egiten. harritzekoa da, ordea, espainiak, hizkuntza-aniztasun hain handia izanik, inoiz ez txertatzea erroldan inolako galdera demolinguistikorik. ...ko atzerapenez hasi, gainerako zazpiekin alderatuta, eta hizkuntzaren lurralde batera eta galdera-sorta tekniko batera mugatuta. horrez gain, gehiengoaren hizkuntza zein den galdetzen ez duen bakarra da, aipatutako zortzi estatuen artean. zalantzarik gabe, gauzak egiteko modu historiko oso bat eratortzen da datu soil horretatik, eta ondorioak izaten jarraitzen du oraindik, gaur egun ere. espainiak
|
bere baitako
hizkuntza-aniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea. baina azkenik, sistema guztiz demokratikoa lortu dela dirudienean ere, demolinguistika ofizialak ziurtzat jotzen du gaztelania dela biztanle guztien hizkuntza komuna. horregatik, ez du hizkuntza horretaz galdetzen: biztanleen ahozko nahiz idatzizko mailaz, familiaren bidezko transmisioEspainiak bere baitako hizkuntzaaniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea.
|
|
|
1857 urtean egin zen espainiako biztanleriaren lehen errolda, eta estatuan bata bestearen atzetik etorri ziren erregimenetako batean ere ez zitzaien inoiz hiritarrei erroldan galdetu zer hizkuntzatan mintzatzen ziren. begi bistakoa da ahazte hori ez zela kasualitatea izan; izan ere, hizkuntzari buruzko galdera egitean, erroldek ez soilik naziotasun bat, baizik eta hizkuntza-naziotasun bat hautatzera behartu zuten jende guztia, lehenengoz4 talde bati zer hizkuntza-kidetze zuten galdetze hutsa aski zen talde hori kanpora begira ikusgarri egiteko, eta berezko komunitate berezitua osatzearen kontzientzia hartzeko. zalantzarik gabe, ondorio hori zuelako, ez zuen espainiak ofizialki egiaztatu nahi izan zer hedapen geografiko eta demografiko zuten bere berezko hizkuntzek. ez da zaila imajinatzea euskarari buruzko zer datu emango zituen XiX. mende erdialdean egindako hizkuntza-erroldak, hegoaldean. ladislao Velascoren lanen arabera5 (1867 urte ingurukoak), 780.000 pertsona inguru zeuden lau lurraldeetan, eta horien %50 baino gehixeago ziren euskaldunak; eta badirudi euskaldun gehienak elebakarrak izango zirela. edonola ere, kaltea eginda dago, eta 125 urtean zehar bildu ahal izango liratekeen datu demolinguistikoak betirako galdu dira. bada beste datu bat, espainiako demolinguistika oraindik gaztearen adierazgarriago dena. europako berrogeita hamar estatu ingururen artean, badira zortzi beste guztiengandik bereizten direnak, hizkuntzari dagokionez bestelakoa den biztanleria %25etik gorakoa izateagatik. estatuaren hizkuntza-aniztasunari dagokionez, zortzi estatu horiek gure kontinentean lehen mailan daudela esan dezakegu. espainiak ez zuen soilik datu demolinguistikoak jasotzeko lana mende bateko atzerapenez hasi, gainerako zazpiekin alderatuta, eta hizkuntzaren lurralde batera eta galdera-sorta tekniko batera mugatuta. horrez gain, gehiengoaren hizkuntza zein den galdetzen ez duen bakarra da, aipatutako zortzi estatuen artean. zalantzarik gabe, gauzak egiteko modu historiko oso bat eratortzen da datu soil horretatik, eta ondorioak izaten jarraitzen du oraindik, gaur egun ere. espainiak bere baitako hizkuntza-aniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea. baina azkenik, sistema guztiz demokratikoa lortu dela dirudienean ere, demolinguistika ofizialak ziurtzat jotzen du gaztelania dela biztanle guztien hizkuntza komuna. horregatik, ez du hizkuntza horretaz galdetzen: biztanleen ahozko nahiz idatzizko mailaz, familiaren bidezko transmisioEspainiak
|
bere baitako
hizkuntzaaniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea. Baina azkenik, sistema guztiz demokratikoa lortu dela dirudienean ere, demolinguistika ofizialak ziurtzat jotzen du gaztelania dela biztanle guztien hizkuntza komuna.
|
|
|
ez daukagu ezinbestean ezker-eskuin begira hasi beharrik. Kostatzen ari zaigu entenditzea,, bertako euskara?-z jarduteko erraztasunik ez duen gazteak gaztelaniaz kanalizatuko dituela normalean
|
bere baitako
ametsak eta gorrotoak, ilusioak eta beldurrak. Eta hori dena gaztelaniaz kanalizatzen duen gazteak, zertarako behar du euskara?
|
|
|
Pierre Lafittek dioskunez, Matxinek, lantzean behin, teologian ere sartzen zuen sudurra, eta
|
bere baitako
iritziak jaulki. Kasu honetan bekatuaren eta damuaren inguruan jardun zuen senpertarrak.
|
|
|
Kosmopolitismo berrian, irabazleek ezdute komunitatearen beharrik. Aldiz, komunitateak
|
bere baitako
elementutzat dumozkinak bere partaideen artean banatzea, hauek duten talentua edo bakoitzaren adimena kontuan izan gabe. Egun, birbanaketa modaz pasaturiko zerbait da, komunitatearen moda pasatu zen bezala, hau batera lorturiko ongizate batean berdintasunez partehartzen den toki bezala ulertuz; elkarbizitza moduko bat da, bertan aberatsen erantzukizuna zerbait jakina den mailan, behartsuek erantzukizun hauek laguntzan islatzekoduten itxaropenak zentzua hartzen duelarik.
|
|
|
Elkarren besoetan loturik geratu dira, hatsa bere onera itzuli bitartean hitzik egin ezinik ia. Bat izan dira une batez, arestian, eta bategite horren lorratzak hortxe jarraitzen duen arren, nork bere sabel eta hankak bereskuratzen ditu orain, nor
|
bere baitako
burutazio eta katramiletan pentsatzen hasten da, nahi ezta ere.
|
|
|
Begi bistakoa da gabeziaren baten sentipena direla Lotsatiren olerki hauek. Horrela bada, Lotsatiren heriotzari eman nahi izan zaion azalpenaren kontra, idazten dion" zu" hori
|
bere baitako
etsipen eta komunikazio ezinarentzako irtenbidea baino ez litzateke izango. Gogora ditzagun Xabier Mendigurenen [23] hitzak Lotsatiren adierazpen poetikoaz:
|
|
|
eta gutxi batzuk, pribilegio gisa,
|
bere baitako
itsasoan
|
|
|
Munduaren ikuspegitik, eskualde txikitxo bat baino ez da Europa, arrisku handia du mundu horren erdigunetik urrun geratzeko. Eta, arrisku horren aurrean, nazioak onartzeak,
|
bere baitako
aniztasuna onartzeak, aberastu egiten du Europa.
|
|
|
Ipuin edo bertso baten entzulea, kontatuko duen unean, ipuinaren egile bihurtzen da,
|
bere baitako
aldaketak gehituko dizkiolako: xehetasun gehiago (edo gutxiago), deskribapen desberdinak, asmatutako pasarte berriak. ahozko transmisioan edukiak bersortuak dira behin eta berriz, entzule pasiboa aktore aktiboa da transmititzeko garaian.
|
|
|
Sultanek karkail egin zuen
|
bere baitako
:
|
|
|
Baina Enperadorek," Timur-Lan lehenengoa," Putre hezlea"",
|
bere baitako
erran, eta kar-kar ozenak egiten zituen. Handik bada, zernahi barkatzen zion Stito-ri, bai eta haren nahikeriak oro konplitzen ere zituen:
|
|
|
Lui-Xi haize zirimolek gupidagabeki jotzen zuten harresiko dorrera igan zen eta ekialderantz so egin zuen; muino urdinxka zenbait antzeman zituen zeruarekin bat egiten zirenak —haraino, eta urrunagora ere! —, egin zuen
|
bere baitako
.
|
|
|
Petri uraren gainean ibili zen. Baina
|
bere baitako
fidantzia galdu zuelarik, urperatu zen.
|
|
|
Alde horretatik, Baionak zortea badu, bere erreserbak aspaldikoak baititu. Izan ere, museo hau estreinatu berria bada ere,
|
bere baitako
erreserbaren jatorria 1856a du. Urte hartan eraiki zuen lehen museoa Ulysse Darracqek (1785-1872), San Izpiritu auzoko botikariak.
|
|
2011
|
|
|
Tilonorrinko arrari habia bukatu eta berehala elkarrizketa bat egingo baliote, oso garbi adieraziko luke ez duela lan hori guztia hartzen emerik egokiena erakarri edo harekin une gozo batzuk igarotzearren,
|
bere baitako
ondoeza adierazteko baizik, edo kolorearekin eta formarekin jolas egiteko, edo bere izaeraren alderdi espirituala eta magikoa kanporatzeko, eta emeak inguruan txorrotxioka edo suspirioka jartzen badira, haien arazoa dela eta ez artistarena.
|
|
|
Amets honek adierazten du Carlosen bakartze eta autistaratze bidean beste koxka bat estutu dela: ez dugu jadanik kanpotiko sentsaziorik,
|
bere baitako
mintzoetako batek eragin baitu ametsa.
|
|
|
«Baina nola dakin hura noizbait etorriko zainala?», egin zuen iseka
|
bere baitako
ahots txiki batek.
|
|
|
Meadows andereñoak,
|
bere baitako
labanari helduta, gorrotoz begiratu zion zientziako maistrari. Hura bai emakume gozoa, zurbila, eztia bezalakoa.
|
|
|
Taxiko irratiak Afrikatik iritsitako aire masa bero bati buruz hitz egiten zuen, guztiz ezohikoa martxoaren amaieran izateko. Mikelek
|
bere baitako
asaldurari besterik ez zion kasurik egiten.
|
|
|
Taxilariak birao eta Ama Birjinari zuzendutako otoitz nahasketa bitxi bat xuxurlatzen zuen hortz artean. Mikel
|
bere baitako
ekaitzean zegoen galdurik. Antartida.
|
|
|
59 -79). Helburu teoriko horietaz gain, gure ustez, euskarazko aldizkari jaso bat euskaraz kaleratzea
|
bere baitako
helburu ere bazen. Izan ere, orduan lehen aldiz halako kultur produktu bat ekoizten zenez, Zaitegik bazuen ere zerbait demostratzeko gogoa:
|
|
|
Nahimenaren esanera dagoen gizakia berekoia izaten da, eta gizakiak elkarren etsai izatera eramaten ditu (Schopenhauer, 1999). Izan ere, pertsona berekoiak ez du gauzen esentzia ikusten, ez du
|
bere baitako
gauza ikusten; denboraren eta espazioaren arabera banako bihurtutako eta zatitutako irudi fantasmagorikoak bakarrik ikusten ditu; ez du ikusten pertsona guztiok ikuspegi metafisikotik esentzia bera dugula.
|
|
|
Guztiz txarra izan ote zen objektibazio hura? Edo Modernitatean ez ote zuen euskaldun izateak
|
bere baitako
identitateaz gain bere baitarako diferentzia izan behar?
|
|
|
Baina parez pare, Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluak, behin baino gehiagotan aldarrikatuak zituen" hamar nagusien" ildotik, dagoeneko burutua du Hizkuntza Politika Berri eta Eraginkorra izenburupean gai horri buruz
|
bere baitako
elkarteekin partekatutako testu trinkoa, eta esan dugunez haren Batzar Nagusiak onartua. Horrelako dokumentuek, tamalez, ez dute izaten gure artean merezi eta beharko luketen adinako oihartzunik, eta uste dut baduela aski mami kontuan hartua izan dadin.
|
|
|
eta ez errepertoriorik liluragarriena, edo ahots paregabea —maiz haien ahotsa txilioa baino ez omen da— Eskrupulu arrastorik gabe sirenek asmatzen dakitena bidaiari bakoitzaren musika propioa da. Ulisesek entzun zuena, bere aurreko eta ondorengo askok eta askok bezala,
|
bere baitako
muinetatik sortutako eta ondoren ezinbesteko egingo zaion" soinuaren iturria" bera da. Ez Ithakan aurkituko zuen intrigaz eta saldukeriaz beteriko" kantutegia", baizik eta buruhauste eta garrasiek zaildutako belarriek ere arbuiatu ezingo duten eztia.
|
|
2012
|
|
|
Seguruenik, gela haietan gehiago gelditu balitz gauzak desberdinak izanen ziren. Baina
|
bere baitako
har batek kanpora bultzatu izan zuen beti. Kanpora, aurrera, urrutira.
|
|
|
Charlesek jo zezan nahi izango zukeen, justukiago arbuiatu ahal izateko, mendeku hartu ahal izateko. Batzuetan harritu egiten zen pentsamendura heltzen zitzaizkion aieru ankerrez; eta segitu beharra al zegoen irribarre egiten,
|
bere baitako
errepikan zoriontsu zela entzuten, hala izatearen itxura egiten, senarrari hala sinesten uzten?
|
|
|
–Eneganatu? horrekin esan nahi duena da, hain zuzen ere, beste hizkuntza batean irakurtzen dituen poema horiek
|
bere baitako
beste hainbat ideia eta esperientziaren arabera interpretatuz bere egiten dituela, eta interpretazio pertsonal horren arabera birsortzen dituela ondoren bere hizkuntzan.
|
|
|
Kontseiluak euskalgintzaren muina eratzen du eta
|
bere baitako
batasun horretatik zabaltzen dio euskararen egoera normalizatzeko beharrezko lankidetza-dinamika euskal gizarte anitz eta osoari.
|
|
|
Nazionalismo internazionalistaren defentsari den Moulines-ekazpimarratzen du nazio-estatu hegemonikoetan zaila dela nazio txikien iraupenaziurtatzea8 Nazio anitzeko estatua arrakastatsua izan dadin, orekatua behar duizan barne-nazioen arteko egoera eta harremanak. Dudarik gabe, Euskal Estatuakorekatuagoak izango lituzke
|
bere baitako
identitate nazionalen eta kulturen indarrak, egungo Espainiako edota Frantziako estatuek baino. Besteak beste, bi estatuhorietan islatzen den botere-harremanen kristalizazioak ez duelako aintzat hartzeneuskalduntasuna.
|
|
|
Bangladesheko adibideaz gain, gerra-hotsaz geroztik hainbat dira aipadaitezkeen adibideak: Alemaniako birbatuketa, Sobiet Batasunaren disoluzioa(
|
bere baitako
sezesio-prozesuak ahantzi gabe: Georgian, Moldovan, Azerbaianen), Jugoslaviako eta Txekoslovakiako zatiketak, Eritrearen sezesioa Etiopiatik, etab.
|
|
|
Esaterako, euskara izanda usu euskal nazioaren, lehenik, eta modu apalagoan, euskal herriarenberaren osotasuna adierazi duen errebindikazio partikularra. Bainahorretarako «nazio euskaldunak»,
|
bere baitako
unibertsaltasuna, borondateorokorra, deskubrituko du, hizkuntz komunitate objektiboa bera gaindituz.Azken urteotan, lehen urrats hegemonikoaren bertutez, euskarak hegemonizatu du euskal nazioa, (euskal nazioa= euskal nazio euskalduna delaulertaraziz), eta, bigarren urrats hegemoniko partzial batean, (euskal) «herria» legez azalduko zaigu7, errebindikazio alternatibo guztien borrokagunea bilakatuta:
|
|
|
Etengabeko borrokaren formatuak dakar diskurtso feministek emakumezkozein gizonezkoen arau menderatzaileen asimilazio-prozesuak zalantzan jartzea. Hauda, feminismoak ez du soilik ezin eztabaidatuzko arau maskulinoaren asimilazioakritikatzen, baizik eta
|
bere baitako
aurkariak identifikatzen ditu: emakume taldezehatzen esentzialismo-eta homogeneizazio-prozesuak agerian uzten ditu, bai etaprozesu horiek eztabaidaren beste jarrera feminista askoren bazterketa ere.
|
|
|
Hori dela-eta, EUREPGAP protokoloa osatzeko sortu zen 1998 urtean British Retail Consortium (BRC), Erresuma Batuko banaketa-kate handi gehienek osatzen zuten partzuergoa. Partzuergoaren lehen arauak «Banaketakateen marka daukaten elikagaien hornitzaileentzako arau tekniko eta protokoloa» (Technical standard and Protocol for Companies Supplying Retailer Branded Food Products) izenburua zeukan, eta
|
bere baitako
banaketa-kate guztientzako produktuak ekoizten zituzten konpainiek aplikatu beharko zuten. IFS, Internation Food Standard, 2002 urtean sortu zen Alemaniako Merkataritza Elkarteen Federazioak sustatua eta Frantziako Merkataritza eta Banaketa Federazioaren laguntzarekin.
|