|
2000
|
|
|
Estrasburgon Europako Kontseiluak eskualdeetako edo gutxituriko hizkuntzei buruzko Eurogutuna 1992ko otsailaren 19 aurkeztu eta laster European Ombudsman Institute erakundeak batzarra antolatu zuen,
|
bere
eskualdean hizkuntza bat baino gehiago mintzatzen ziren herrietako arartekoak deituaz. Ombudsmanok, Bonn-eko Legebiltzarrean bildurik, Eurogutun horren aurrean, bakoitzak bere iritziak agertzea eskatzen zitzaigun.
|
|
|
Egia esan, guztiok onartu genuen. Eta inori ez zitzaion iruditzen etikoa ombudsman batek
|
bere
eskualdean birizik zirauten hizkuntzak ez jakitea. Lehen lehenik, administrazioaren aurrean, hiritarren eskubideak gorde behar zituenarentzat nahitaezkoa iruditzen zitzaigun bertako hizkuntzak ezagutze hori.
|
|
2001
|
|
|
Ez da inondik ere aditza euskalkien arteko bereizkuntzarik larriena.
|
Bere
eskualdekoa dakien euskaldunak aurki idoroko du besteren aditzaren giltza, bestela esan, bata beste bihurtzeko erabili behar diren itxuraldatze erregela errazak. Beste zerbaitetan egingo du behaztopa usuenik:
|
|
|
Beste errepublika batzuk izan arren, inor ez da sortu kontzienteki askatasunaren ideia haragitzeko. Nazio honen biztanleek erabaki zuten kontinente berri baten buru izatea eta
|
bere
eskualde hutsak zibilizatzea guztientzako oparotasun eta askatasunaren izenean. Horrela, bi ikuspegiek, isolazionistak eta misiolariak —itxuraz hain desberdinak—, azpian zegoen sinesmen komun bat islatu zuten:
|
|
2002
|
|
|
Hasteko, EAEn hirien eta landa eremuen sistema hierarkizatu bat ezartzendute, berrikuntza ekonomiko, sozial eta kulturalak modu orekatuan erakarri etabarreiatzeko. Sistema horren tontorrean hiru euskal hiriburuak kokatzen dituzte (Gasteiz, Donostia eta Bilbo) eta EAEko lurraldea 15 eskualde edo eremu funtzionaletan banatzen dute, bakoitzak
|
bere
eskualde burua (k) d (it) uela. EAEko lurraldeosoa eskualdetan banatzearekin lurraldearen maila ertaina indartzea bilatzen da, hots, erkidegoaren eta udalen barrutien arteko erdibideko lurralde eremuak gorpuztea, EAE osorako plangintzen eta udal bakoitzaren hirigintza planen artekozubi modura edo.
|
|
|
Euskal Herrian,
|
bere
eskualde eta lurraldeen arteko lotura beharren araberaeta beste herri eta lurralde batzuekiko merkataritza eta ekonomia erlazioen arabera eratuz joan da garraioko azpiegitura sarea historian zehar. Modu horretan, errepideen egitura bat sortu da, non errepideak, gurdizko antzinako bideenoinordeko?
|
|
|
Egoera ulertezina da Afrikako herrialdearentzat, kontinenteko abeltzain populazio handienarekin eta munduko hamargarrenarekin. Enderasie Gobernuko nekazaritza teknikari gazteak
|
bere
eskualdeko egoera azaldu du (North Shoa): “Euri sasoi laburrean ez zen ur tanta bakar bat ere erori.
|
|
|
Hiru dira, besteak beste, egitasmo honen helbururik nagusienak: Debagoieneko bertako auzoetaraino telekomunikazio azpiegiturak helarazi, Informazio Gizarteak eskain ditzakeen aplikazio guztiak indarrean jarri eta, ondorioz," Euskadi Informazio Gizartean" deritzan planarenbaitan Debagoiena
|
bera
eskualde pilotutzat hartu.
|
|
2003
|
|
|
Horietan hartzen du parte nagusiki. Jendeak partikularki
|
bere
eskualdeko demokrazian sinesten du eta gauzak aldatzeko era bakarra horietan bozkatzea dela uste du.
|
|
|
Narrazioan darabilen" euskara osotua" hiztunek ohi darabiltzaten hizketa moduekin osatzen du dialogoetan. Hau da, euskara mintzo diren protagonistak dialektoz mintzo dira, ez dialekto literarioaz hain zuzen, zein
|
bere
eskualde edo herrikoaz baino. EuskalM elaberri honen" hitzaurrea" irakurtea nahiko da, ohartzeko horren arrazoiaz.
|
|
2004
|
|
|
Alfredo Alonso nekazaria da, Añanako bere herriko kontzejuko alkatea eta Añanako euskaltegiko zuzendaria.
|
Bere
eskualdean euskarak duen egoeraren berri labur labur baina oso argi eman du eta horretarako, bi puntu bereizi ditu; euskararen egoera eta euskaltegiaren sorrera. " Aurten 102 lagunek eman dute izena euskaltegian eta AEK k emandako datuen arabera, ehunekotan, Euskal Herriko kopuru handiena izan da", esan du aitzinean Alfredok.
|
|
|
Finlandian, jakina denez, Belgikan bezelatsu, bi hizkuntza dira parean legeari buruz, eta biak (zein
|
bere
eskualdean) bertako hizkera ofizial: suomiera (frantsesez" finnois" esan ohi dena), gaur% eko 90 ek; eta Sueziatik aspaldian etorritako sueziera (frantsesez" suédois") mendebaldeko itsasertzean eta Aaland uharteetan mintzatua.
|
|
2005
|
|
|
Bi aldeetako instituzioen agente politikoek ez dute borondate politiko nahikorik. Erakundeek sentsibilitate eskasa dute, mugaren efektuaren eraginez bakoitzak
|
bere
eskualdearen arabera pentsatzen du. Arazoak geure lurraldeari badagozkio, mugaz bestaldeko arazoak ez ditugu guretzat jotzen.
|
|
2006
|
|
|
Horrez gain, diktadura frankistaren ezaugarri latzenetakoa izan zen Epaitegi Gorena martxan jartzea izan zen bere eginbeharrik nabarmenena. Bestalde, justiziaz arduratu behar zen jauntxo hori ez zen gauza izan Nafarroako erretagoardian, eta bereziki
|
bere
eskualdean zein herrian, suertatu ziren erahilketa ugari eragozteko. Gerra amaiturik, jauntxokeria foralfrankistaren adierazpiderik nabarmenena bilakatuta, Nafarroako Foru Aldundiko diputatu nagusia izan zen erretiratu zen arte.
|
|
|
Askotan hiribildu bati foru laburra ematen zaio, baina jasotzen dituen ondorengo zabaltzeak[?] ere hasierako foruaren izenarekin ezagutzen dira; hori gertatzen da, adibidez, Sobrarbekoarekin Tuterari aplikatu ostean edo Viguerakoa Funesi eta
|
bere
eskualdeari eman ostean. Edo, kontrakoa, aplikatutako foru baten zabaltze edo bilakaera esanguratsuenak lor dezake nahikoa izen, beste lekuetara hedatzen denean bigarren izen hori aipatzeko eta ez jatorrizko foruarena; hala nola, Lizarra edo Iruñea, Jacakoaren ordez235.
|
|
|
Ez du hazien erosketa finantzatuko munduko hainbat lekutan, baizik eta ekimenarekin bat egitea erabaki eta Interneteko www.unep.org/billiontreecampaign orriaren bidez jakinarazten dutenei buruzko informazioa bilduko du, banaka edo taldeka. Bizi den ekosistemaren arabera, herritar bakoitzak
|
bere
eskualdean landatu dezakeen zuhaitz motari buruz informatzeak duen garrantzia nabarmentzen du ICRAFek.
|
|
2007
|
|
|
Etxerat elkarteak argitaratu duen" Maiatza, eskubideen urraketak" (pdf) dossierrean euskal preso politikoen egoera orokorra azaldu eta hile honetan izandako hainbat gertaera aipatzen ditu. Uribe Kostako Amnistiaren Aldeko Mugimenduak
|
bere aldetik
eskualdeko presoei dagozkienak nabarmendu ditu Etengabe bitakoran. Besteak beste, Endika Lejarzegi algortarra eta Gorka Garcia berangoztarra espetxez aldatu dituzte hilabete honetan:
|
|
2008
|
|
|
Interesgarriagoa da, ene ustez, zehazki nazioarteko kontzeptu estandari zatuekin bat etorri zein etorri ez, baina zehaztasun osoaz muga daitezkeen esangura bereziak adierazten dituzten hitz lokal eta dialektalei hautsa kendu eta, literaturaren ate nagusitik sartuta, eredu baturako berreskuratzea, jadanik Axularrek urratu zuen bideari garraizkiola: ...gi, > hatz>/ > behatz>/ > eri, > hau > rride, > kuxidade, > lekuko, > >/ > sein, > so> egin, > txukun, > udatiar, > ugazaba, > ulertu, > urde, > urineko, > xukatu, > nortzuk, > zertzuk, > zeintzuk... > gisakoak, adibidez, nor
|
bere
eskualdeko berbak ez direlako aitzakiaz, horietako anitz sistematikoki saihesten ibili beharrean, tamalez batzuek oraindik egiten dutenez.
|
|
|
Landa garapenerako elkarte baten helburu nagusia azken finean hori da, ezta?,
|
bere
eskualdearen garapena lortzea; bertako jendeak oinarrizko bizi kalitatea daukala ziurtatzea; eta azpiegitura eta ekipamendu jakin batzuk abian jartzea, eskualdean bizi den jendearen bizitza erosoa izan dadin.
|
|
|
Hor Xabateneko senar emazteak, Sakeleneko Gillome eta Katixa ere bai, beste ainitz herritar izenda ez diozkatanak. Hor da Petan Gorria bere lagunekin, Amede zuria
|
bere
eskualdekoekin. Ez uste izan, adixkide irakurlea, zerbait aharra pizteagatik etorriak ziren bestara gure zuri gorriak, bai zera!
|
|
2009
|
|
|
Garraio publikoaren erabilera beheraka zihoan azken urteetan, baina aldi
|
berean
eskualdeetan bazegoen eskaria... orduan sartu ginen bete betean.
|
|
|
Eta ez bakarrik Paulina Rubioren Ni una sola palabra abestiaren bertsio ederra egin zuelako, katalan txukunean bertsioa sekula entzun ez duenak aukera du, Youtuben, momentu hunkigarria pasatzeko. Bere azken diskoa izugarria da, Les cançons tel* luriques, Jacint Verdaguer poeta katalan garrantzitsuenetakoaren hitzak musikatu eta egokitzearekin batera, Solsona eta
|
bere
eskualdeko kantu tradizionalak ere gaurkotu egin baititu, abesti garaikide benetan ederrak egiteraino. Ez da makala apaiz izan zen Verdaguer pop rock doinuak dantzatzen imajinatzea.
|
|
|
41 urte, bi seme alaben aita eta informatika eta elektronika ikasketak egin zituen. Eta
|
bere
eskualdeko langile asko bezala, Kooperatibismoan aritua da. Mondragon taldean lehendabizi, berak sortutako beste kooperatiba batean duela 10 urtetik.Bere bizitza politikoaren hasieratik Eusko Alkartasunean dabil.
|
|
|
Egon liteke baten bat 400 metrora, adibidez. Baina
|
bere
eskualdeko inguru altuenean egongo da. Salbuespenik badago, hala ere:
|
|
|
Frantziak
|
bere
eskualde batzuk aukeratu ditu. Erakusmahaian eremu zabalena Landetako departamenduak hartzen du.
|
|
|
Emaitzarik eta pozik handiena funtzionamendu horrek utzi duela uste dut: irakasle bakoitzak bere eskualdeko ikuspegia eduki izana,
|
bere
eskualdeko bertso eskola guztiekin bildu izana, eskualdeko errealitatea zein den lehen eskutik ezagutu izana eta datu horien arabera aurtengo egitasmoa egin izana?, dio Azurmendik. Antolaketa berriak transmisioaren hiru ardatzen artean zubi lana egin duela uste du:
|
|
|
Emaitzarik eta pozik handiena funtzionamendu horrek utzi duela uste dut: irakasle bakoitzak
|
bere
eskualdeko ikuspegia eduki izana, bere eskualdeko bertso eskola guztiekin bildu izana, eskualdeko errealitatea zein den lehen eskutik ezagutu izana eta datu horien arabera aurtengo egitasmoa egin izana?, dio Azurmendik. Antolaketa berriak transmisioaren hiru ardatzen artean zubi lana egin duela uste du:
|
|
|
Gezurretan handiena; bidegabekerietan izugarriena; saminetan sakonena... Erraietaraino sarturik gelditu zitzaien bailarako biztanleei
|
bere
eskualdearen suntsipena ekarri zuen obra zoroak eragindako mina. Felipe Gonzalez buru zuen gobernuak, 1987ko abenduaren 25ean bukatu zituen Francok 1965ean hasitako lanak, eta Leongo ekialdeko mendietako eskualde emankorreko buru zen Riaño eta beste 15 herrixka desegingo zituen urtegiaren pareta itxi zuen.
|
|
2010
|
|
|
Mendebalde aberatsean asko aipatu dira Txinarekiko harremanen ezaugarriak eta kontraesanak, txinatarrek industrian hartu diguten nagusitasuna, gure zor publikoetan daukaten eragina, eta abar luzea. Walden Belloren artikulu hau ez da ari gutaz, Txinak Asiako
|
bere
eskualdean ezarri duen dinamikaz baizik. Eta honetan Belloren iritzia zalantzarik gabekoa da:
|
|
|
Eskualdeetako hauteskundeak egingo dituzte, eta Erroman eta
|
bere
eskualdean, Lazion, du parte hartu Silvio Berlusconiren Askatasunaren Herria alderdiak.
|
|
|
Hil honen bukaeran eskualdeetako hauteskundeak egingo dituzte, eta Erroman eta
|
bere
eskualdean, Lazion, du parte hartu Silvio Berlusconiren Askatasunaren Herria alderdiak. Arrazoia?
|
|
|
|
Beraz
eskualde hautetsien gain da bermatzea?
|
|
|
Bizkaian, berriz, honako plan hauek aipatuko genituzke etapa honetan: 1945eko Eskualde Planaren berrikuspena, Bilboko eta
|
bere
Eskualdeko Hiri Antolamendurako Plan Orokorra, 1964, eta 1967 eta 1975 artean onartutako hainbateta hainbat eskualde plan. Lehenengoari dagokionez, esan beharra dago ez zuelaekarpen kontzeptual edo teoriko garrantzitsurik egin 1946ko Planaren aldean.
|
|
|
Irizpide hori estuegia da ziur asko. Erregioen industri politika ez da zertan landu, erabaki eta gauzatu erregioan
|
bertan
eskualdeko bertako ardura duten erakunde publikoetan. Askotan, estatu mailako erakundeek egiten dute hori dena, herrialdeko erregio guztientzat, nahiz eta erregio horietan berezko egituraketa politikorik ez egon.
|
|
|
Zalantzarik izanez gero, zuhurtasunez jokatzea komeni da, eskaintzak oso ondo aztertzea eta aldi baterako eta baldintzapeko deskontuak ez izatea. Liberalizaziora arte, kontsumitzaileak
|
bere
eskualdeko banatzailearekin kontratatzen zuen eta Gobernuak finkatutako zenbatekoa ordaintzen zuen. Orain, Industria Ministerioak “azken aukerako tarifa” arautzen du, eta aldeek “sarbide tarifaren” prezioak hitzartzen dituzte.
|
|
|
uniformetasun hori heziketa literarioaren ondorioa da. Hau da, Hizkuntza Akademiak finkatzen du letren, hitzen eta esaldien balio fonetiko eta gramatikala; irakaskuntzak, liburu eta periodikoen irakurketak eta, halaber, nazio
|
bereko
eskualdeen arteko harreman ugariek, medio horiekin guziekin ikasten da Akademiaren arauak jarraitzen, era gutxi gorabehera uniformean hitz egiten, eta halakorik ez dute ez arrifiek ez munduko beste edozein partetako barbaroek". 322
|
|
2011
|
|
|
2008ko udan sortu zen Meatzaldea Bizirik elkarte ekologista izen
|
bereko
eskualdean, Cokearen Aurkako Koordinadoraren segida modura eta bide batez hari izaera legala emateko. Otsailaren 12rako manifestazioa deitu dute Muskizen, Petronorren ate aurrean, findegiari bertan egoteko kontzesioa beste 30 urterako luzatu izanagatik protestatzeko.
|
|
|
Murgian
|
bertan
eskualdeko ezti egileen elkarteak egoitza dauka, eta bertan Ezti Museoa dago. Iraila izaten da eztigintzarako sasoi onena, eta orduan egiten dute lan gehien ezti egileek.
|
|
|
Ez artisauak, ezta artisau tailerrak ere, nahiz eta tamaina aldetik Bizkaiako ereduetara ez diren iritsiko. Era
|
berean
eskualde mailan ere eragingo du honek. Nekazal guneetatik Tolosaren fokora hurbilduko da jendea, edota industria bera inguruko herrietara hedatuko da (Villabona, Irura, Alegia, Amezketa,...).
|
|
|
Anfitrioiak herrialdeko ohiturak azaltzen ditu eta bere ostalaria zein tokitara joan daitekeen adierazten du. Gonbidatuak, berriz,
|
bere
eskualdean nola bizi den eta iritziak trukatzen dituzten kontatu dio.’ Esperientzia honetan parte hartu nahi dutenek couchsurfing eko web orrian eman behar dute izena eta beren profilari buruzko datu batzuk eman. Ondoren, ostatua ematen duten pertsonak bila ditzakete, “hoster” deritzenak.
|
|
2012
|
|
|
Dani Maeztuk «beharrezko eraldaketa politiko eta soziala gauzatzeko tresna guztiak eskuetan izateko» eskatu du estatua. Durangokoa izanik,
|
bere
eskualdean eragin zuzena izan AHT hartu du hizpide, PPren, EAJren eta PSE EEren kudeaketa eredua salatzeko: «AHTn inbertituko dutela diote, baina osasuna eta hezkuntza bermatuta.
|
|
|
Errestaurazio garaian Estatu Idazkari izana, Markes jauna, berriro bizitza politikora itzuli nahian, zehar meharka ari zen antolatzen Diputatu Ganberarako bere kandidatura. Neguan, suegur banaketa ugari egiten zuen, eta, Kontseilu Nagusian, suharkiro erreklamatzen zituen betiere
|
bere
eskualderako kamioak. Berote handien garaian, hantura bat eduki zuen ahoan, eta Charlesek sendatu zion mirakuluz bezala, bertan ziztako bat puntu puntuan emanez.
|
|
2013
|
|
|
Horretan, ahulezia bat bazeukan euskarak: nortasun kontzientzia hori gabe, Frantziak
|
bere baitako
eskualdeak integratzeko egin zuen ahaleginak, besteak beste eskoletan zabaldu zuen mezuaren bidez?
|
|
|
Gerla aitzinatu ahala, erregimentuak birmoldatzen zituzten, hildakoak ordezkatu ahal izateko. Gisa hartan, hastapenean eskualde beretako soldaduak elkarrekin baziren ere, denborarekin beste eskualdeetakoekin nahasten hasi ziren eta bakoitzak
|
bere
eskualdekoak aurkitzea zailago zen. A.I. ren kasuan, soldadu zuberotarrak ez zuen beste euskaldunik ikusi Serbia aldera igorri zutenean:
|
|
|
Bakoitza
|
bere
eskualdekoekin egoteak edo beren buruzagia beren eskualdekoa izateak gerlan parte hartzeko motibazioa handitzen zuela dio Cochetek. Honen arabera, soldaduek gerla egitea onartzen zuten, baina ez arrazoi ideologikoengatik, baizik eta gizonen arteko loturak bultzaturik.
|
|
|
Beste batzuetan bere «lagunek» egin aitzinamenduak aipatu zituen, adibidez, bera Euskal Herrian egon zen batez, bitartean,
|
bere
eskualdekoek alemanei 40 kilometroz gora kendu zietela eta lubaki berrietara itzuli zela idatzi zuen. Kronika bereko beste atal batean, zehaztu zuen bere lagunak Saint Quentin hiriari buruz oldartu zirela, eta Nesles hiria hartu zutela.
|
|
|
Horren harira, batzuetan guduetako parte hartzaile izan zela kontatu zuen, beste batzuetan lekuko zuzen gisa mintzo zen, eta beste batzuetan urrunago gertatu guduen berri eman zuen. ...ualde inguruetako gorabeherak zerrendatu zituen, laburki, pluraleko lehen pertsona erabiliz, baina ez bere erregimentuaz mintzatzeko, baizik eta bera armada osoaren partaide gisa mintzo zelako, hala nola Paueko eta Tarbeseko bi erregimentu Reimseko aldera joan zirela, beste batzuk Soissonsen aitzinatu zirela, Ville au Bois inguruan gudu bortitz bat izan zela, baina frantsesek gaina zutela erranik,
|
bere
eskualdean une lasaiak zituztela argitu zuen, 1915eko ekainaren 18an.
|
|
|
peroneus, peronea, peroneum: fibulari edo
|
bere
eskualde edo aldamenari dagokiona, adibidez Arteria peroneaArteria fibularis().
|
|
|
Eliza eraikiarazi Estatu Batuetan altxatutako lehenengoa, zortzi frantziskotarrak zein
|
bere
eskualdera bidali eta, halaxe, Nuevo Mexicon lehenengo kolonia ezarrita —Estatu Batuetan ezarritako lehenengoa, Oñate aurreneko eginkizunari lotu zitzaion: aberastasunak bilatzeari, Rio Grande inguruak esploratuz mea laginen atzetik.
|
|
|
Ze zirkuito kultural ote zeuden belaunaldi haietan eta aurrekoetan halako kanta bat lurralde desberdinetan batera zabaltzeko? Estatu desberdinetan egonik, eskola komunik gabe, hedabiderik gabe, ustez bakoitza
|
bere
eskualdean sartuta... nolatan zuten zati batean kanta ondare komuna gure berraitonamonek (eta guk oraindik haiengandik)?
|
|
2014
|
|
|
Hor bada beste arrangura bat, etxe lurrak dira eskas. Buruhausteak
|
beraz
eskualde hortarik ere...
|
|
|
Europako bertze herrialdeek badute hor zer ikas, eta lehen lehenik Frantziak eta Espainiak. Franco diktatorearen ondotikako Espainiak bere esku bortitza doi bat leundu zuen
|
bere baitako
eskualde andana baten autonomia onartuz, bainan hortan geldi. Gaur Kataluniaren independentzia nahikariari gogorki buru egiten dio, legez kanpoko deklaratuz Katalanek azaroaren 9an egingo duten gisa bereko herrikontsulta.
|
|
|
Bainan obra gutiago eginez lana kenduko da lantegi askori eta langabezia aitzina emendatuko da hola jokatuz. Zer egin behar da
|
beraz
eskualde batetik irabazten dena bestetik galtzen bada?
|
|
2015
|
|
|
Bestetik, www.aurrekontuahobetzen.eus webgunearen bidez ere egin daitezke. Honetan erabiltzaile bakoitzak aurretik egin ez badu, erregistratu egin du eta
|
bere
eskualdeari dagokion tartean proposamenak egin.
|
|
|
kurduak, aimarak, ketxuak… Aukera ezin aberatsagoa izan zen guretzat euskaldunen esperientzia ezagutzea", azpimarratu du ekintzaileak. Euskal Herrian ikasitakoa Libiako
|
bere
eskualdean ezartzeko ahaleginetan dihardu Fatisek. " Nekeza" dela dio:
|
|
|
Banaketa okerra da, noski, Europako estatu zaharrak guztiz artifizialak dira eta. Gehiago oraindik, orain arte naziorik ez dutela osatu esan daiteke, eta, osatu dutenean, XX. mendean izan da, eta ez berritzat jotzen dituzten nazio periferikoak baino lehenago, ezen, ikerketa berriek frogatzen dutenez, jendea
|
bere
eskualde edo sorlekuarekin identifikatzen izan da berriki arte, bai eraikitako estatuetan, bai estaturik gabeko nazioetan. Asko dira nazioen jatorria gutxienez Aro Modernora, Erdi Arora ez bada, helarazi nahi dutenak.
|
|
|
batendako handia dena, bestearendako ezereza da. Hizkuntzalari batendako, edo herririk herri etengabe dabilen batendako, euskalkiak ez dira, ziurrenera, oso desberdinak; baina hizkuntza kontuetan aditua ez denarendako, edo
|
bere
eskualdetik askorik aldentzen ez denarendako, ezin ulertzerainokoak izan ohi dira. Horixe da, hain zuzen, historiak erakusten diguna:
|
|
|
Bakoitzak bere gaiak
|
bere
eskualdearen ikuspegitik lantzen dituela azaldu du Ttipi Ttapako langile batek. Horren arabera, gai batzuk ez dira eskualdekoak soilik, ordea.
|
|
|
Eremu horretan halako plataforma bat sortzeko ideia zabaldu du Tokikom elkarteak, Udalbiltzaren Garapen eta Kohesio Funtsak bultzatutako «Euskal Pirinioetan lan eta bizi» ekimenari erantzunez. Halako plataforma komunikatibo batek euskal Pirinioak kohesionatzeko balio izan lezakeela pentsatuz abiatu da ideia, jakinez azken 30 urteetan euskarazko komunikabideak badaudela eremu horietan, baina bakoitza
|
bere
eskualdera mugatuta. Plataforma hori, hasiera batean gutxienez, eduki agregatzailea izango litzateke:
|
|
|
Gainera, gure ustez “El monte de los ahorcados” toponimoaren jatorria aurkitu dugu.1877ko urrian hiru gizon urkatuak izan ziren Amurrion eta gertaera, egunkarietan ikusi dugunez, oso ospetsua izen zen bere garaian eta zirrara ikaragarria eragin zuen herriko jende artean. Dirudienez, Amurrion izandako azken exekuzioa duela asko izan zen (bi mende lehenago, lekuko baten ustez) eta herrian meza batzuk egin ziren hiru errudunen alde otoitz egiteko.Exekuzioan
|
bertan
eskualdeko apaiz asko egon ziren eta, zigorra bete baino lehenago, hor zegoen jendetzarekin batera otoitz egin zuten.Baina, zer egin zuten hiru errudunek hain zigor gogorra pairatzeko. Hona hemen gertaera:
|
|
2016
|
|
|
Erosketa egiteko ardura duten herritarren %68k erreparatu egiten diote datu horri, eta horien artetik, hamarretik bederatzik
|
bere
eskualdean edo herrialdean egindako produktuak aukeratzen dituzte.
|
|
|
esan diezaioke orduan alsaziarrak, edo handik laster. J, aime que tu me lèches la chatte comme un expert, que tu me lèches la chatte comme un vrai Basque?, errepika diezaioke, euskaldunok ohe kontuetan Ebrotik behera fama txarra dugun arren, ez baita horrela beste herrialde batzuetan. Gerta liteke emakumeak trantze horretan
|
bere
eskualdeko argotera jotzea edo baita alemana erabiltzen hastea ere, baina horrek ez dio inolako axolarik, bide erdia egina izango baitute. Une horretan beharbada okindegiko neskarekin gogoratuko da Agirre eta horrek ez dio mesederik egingo, nahi gabe ere alderaketak egiten hasiko baita.
|
|
|
–Irakaskuntzaz eta ikerketaz gain, bere lurraldearen instituzio sortzaile eta ideia hornitzaile izan behar du. Maila zientifiko akademikotik izugarrizko ekarpena egin dezake, eta ikusi behar du ardatza eta helburua
|
bere
eskualdea dela?. Alfonso Karlosena errektoreak gobernuari azaldu dio konpromiso aktiboa duela garapen ekonomiko sozialean funtzio garrantzitsua jokatzeko.
|
|
|
Baina ez zen konformatu
|
bere
eskualdeko berbetaz, eta gipuzkera zein lapurtera lantzeaz gain, bestelako euskalki eta aldakietara ere jo zuen, euskara hizkuntzaren baitarik aberastu nahian. Ez hori bakarrik, bere prosa estilo pertsonala lortzen ahalegindu zen.
|
|
|
Goienak beste informazio mota bat lantzen du, tokiko aldizkaria delako. Baina
|
bere
eskualdean erreferentzia bat izanik eta zabalkunde masiboa izanik, komunikabide horrek euskararekin harremanean jartzen ditu hizkuntza hori ez dakiten jendeak. Horien begietan, Goienak euskarari «prestigioa» ematen diola iritzi diote eragile batzuek.
|
|
|
Goienak eragin handia dauka
|
bere
eskualdeko eta eskualde horretako herrietako kultura ekitaldien zabalkundean. Kultura eragileek diote antolatzen dituzten ekitaldiek ez luketela publikorik izanen, Goienaren lanari esker ez balitz.
|
|
|
“Arduraren aldeko giza katea” antolatu zuten otsailaren 20an, eta ondoren otsailaren 28an Zubietara egindako erraustegiaren aurkako martxan parte hartu zuten.
|
Bertan
eskualdeko eta Gipuzkoa osoko bi mila lagun inguru bildu ziren. Han bertan iragarri zuten Andoainen larunbat honetarako deitu duten manifestazioa.Eskualdeko eta Gipuzkoako elkarte gehiagok ere bat egin dute larunbat honetako manifestazioarekin.Deialdia egiteko deitu zuten prentsaurrekoan, errausketak osasunean sor dezakeen kaltean sakondu zuten.
|
|
|
Gorazarreak ukatu egiten zaizkio norbanakoari, eta ekitaldi onesgarriak taldearen inguruko hainbat balioren azpimarragarri erabili ohi dira. Gorago aipatu dugun testuan bertan, De Lappe ko jaunak arrisku handia hartuz eta beldurgabetasun eredugarria erakutsiz,
|
bere
eskualde osoa pestearen heriotzalditik salbatuko duen ekitaldi heroikoa burutzen du. Testuaren konklusioa, berriz:
|
|
|
Batzu frango bero, Turkia hor berean dela, zati bat Europako lurretan funtsean, eta beraz Europari ja lotua nolazpait. Beste batzu arras uzkur edo berdin deplauki kontra, jende gehienak musulmanak dituen herrialde horri ez dela sobera fidatu behar, beste mundu bat dela asko gisetarat, harreman onak ukan ditazkeela bainan bakoitxa
|
bere
eskualde egonez...
|
|
|
Gero eta gehiago oldartu zen beraz Aita Sainduari eta gainerat jorratuz Elizak purgatorioaz dituen erakaspenak. Bere arrangura eta aldarrikapen guziak idatziz ezarri zituen eta diotenaz idazkia paratu Wittemberg herriko elizaren atean, Alemanian,
|
bera
eskualde hartakoa baitzen. Historialariak ez
|
|
|
Segidan jakin da alabainan Jean Jacques Urvoas Bretainiako deputatua jarriko zela justizia minixtro. Frango gizon ixila omen,
|
bere
eskualdetik kanpo ez baitezpada biziki ezagutua bainan legebiltzarrean ainitzek estimu handitan zaukatena batzordeburu bezala... Dena den, auzitegietako jaun andere epaileak, zauzte lasai, zuetaz axola handia badute Parisen eta horra froga bat ederra, etzirezte egun erdi bat ere egon minixtrorik gabe...
|
|
2017
|
|
|
Aurreko urtean, aita txundituta gelditu zen 1878ko Parisko Erakusketa Unibertsalean ikusi zituen harrizko eta hezurrezko objektu haiekin; historiaurreko gizakienak omen ziren. Eta pentsatu zuen, agian,
|
bere
eskualde
|
|
|
Aurreko urtean, aita txundituta gelditu zen 1878ko Parisko Erakusketa Unibertsalean ikusi zituen harrizko eta hezurrezko objektu haiekin; historiaurreko gizakienak omen ziren. Eta pentsatu zuen, agian,
|
bere
eskualdean halakoak aurki zitzakeela; adibidez, urte pare bat lehenago aurkitu zuten Santillana del Marreko haitzulo hartan. Lurrean aztarrika hasi zen aztarnen bila.
|
|
|
Al Bagdadik Abu Musab al Zarqawi Irakeko Al Qaedaren buruzagiaren lekukoa hartu zuen, eta herrialdeko zatiketa sektarioa primeran erabili zuen Ekialde Hurbileko mapa berregiteko, eta jihadista itxurako estatu berria sortzeko arabiar munduaren bihotzean. Al Qaedak ez bezala, Estatu Islamikoak mugak ezarri zituen
|
bere
eskualdean, eta bandera beltza altxatu zuen lehen minututik, agintea argi uzteko.
|
|
|
identifikatzen da jende gehiena. Inkesta egin den urteetan, batez beste, Mendebaldeko Europako herritarren %91k esan du bere nazioarekin identifikatzen dela, %88k esan du
|
bere
eskualdearekin sentitzen dela lotuta, %87 bere tokiko inguruarekin eta %56, azkenik, Europarekin. Identitate nazionala da, oraindik ere, lurralde identitatearen molde nagusia.
|
|
|
Orain arteko gobernantza sareak lotuegiak egon dira indarrean dagoen eskumen egituraketa administratibora (Udala eskualdea Gipuzkoa EAE Estatua), baina eraginkortasun sozio-ekonomikoaren ikuspegitik besterik ez bada, Gipuzkoa eta
|
bere
eskualdeak beste euskal lurraldeen giza garapenean kokatu lirateke, euskal lurralde artikulazioa aintzat hartuz. Lurraldetasuna kontuan hartuko duten RIS3 estrategiak garatzeko, oraindik orain, erakunde eremu argirik ez dagoen arren, lan horretarako tresna egokiak izan daitezke, besteak beste, Gaindegia, Eusko Ikaskuntza edo euskal unibertsitateak.
|
|
|
Prozesu historiko honen ondorioz, Euskal Herriaren, Gipuzkoako herrialdearen eta
|
bere
eskualdeetako lehiakortasuna eta, monopolioaren errenta? (Harvey 2013) lortzeko gaitasuna, merkatuak agindutako ekoizpen arlo batzuei lotuta egon da, industria osagarria, batik bat?, giza baliabideen prestakuntza eta bertako garapen teknologikoa lagun.
|
|
|
Baztertutako hizkuntzen kasuan halakoak maila desberdinak betetzen ohi ditu lurralde
|
bereko
eskualde desberdinetan, galeraren arabera. Euskarak Arantzan (N) maila lokala betetzen du, adibidez, Donapaleun (BN) familiarena kasu batzuetan, pertsonala bestetan eta zero beste batzuetan.
|
|
|
Urteak joan ziren. Gure lurraldetan
|
berean
eskualde batzu, Donapaleukoa edo Pauekoa bezala, eta Frantziako beste lurraldetan hainbat gehiago, zerealkiak bakarrik ekoiztera lehiatu ziren etxalde asko. Araberako eremuak zituzten eta hazkuntzan baino hainbat lan gutiago zuten.
|
|
|
Seigarren Nicolas Dupont Aignan %5 etarat ez dena arras heldu. Beste hautagaiak urrun nahiz gure eskualdean eta beraz
|
bere
eskualdean Jean Lassalle biarnesak boz andana pollita ukan duen. Jendearen parte hartzea, duela bost urte izan zenaren hein berekoa banabeste batean (%78 ez arras).
|
|
|
Hara hori ere egina, eta zoin polliki... MODEM alderdiko deputatuek ere hautetsi dute beren taldeburua, Marc Fesneau, hau izanki aspaldian François Bayrou alderdiburuaren lagun handia, nahiz ez biziki ezagutua Loir et Cher
|
bere
eskualdetik kanpo.
|
|
|
Frantses ekarria den Guiana ez da izen
|
bereko
eskualde zabal baten zati bat baizik. Eskualde hori Europatik harat joan ziren itsasturi batzuk menperatua eta beren artean partikatua, onez onean edo zonbait zalaparta goiti beheiti.
|
|
|
Uharte hori Casamance ibaian kokatua da, Senegaleko hegoaldeko izen
|
bereko
eskualdean. Azpimarra dezagun ez dela batere errexa Casamance herri hartara joatea.
|
|
|
Garazi eta Baigorriko AEK Gau Eskolak abisatzen gaitu Korrika Ttipi antolatzen duela
|
bere
eskualdean, lau herritan.
|
|
|
Laster lan handitan sartuko dira
|
beraz
eskualde hautako auzapez eta notario, jarraian buldozer eta beste. Ikusiko duzue.
|
|
2018
|
|
|
Denetan, sindikatek entzun arazi dituzte beren aldarrikapenak. Ez denek elgarrekin haatik, bakoitxa bere alde eta
|
bere
eskualde, nahiz dei batzu zabalduak izanak denek bat egiteko gisan... Parisen da afera gaixtatu eta izan dira zalaparta itsusiak.
|
|
|
Azaldu digunez," Nafarroako Gobernuak herrialde guztirako 120 plazako poltsa bat sortu du. Plaza bat husten denean, itxaron zerrendan dagoen denbora gehien daramatenek beteko dute, baina
|
bere
eskualdeko zentroan". Klinikan, momentuz, zortzi plaza asignatuta dituzte, baina kopuruak gora edo behera eginen du plazak libre gelditzen diren heinean eta eskatzaileak gertukoak badira.
|
|
|
Bigarren urtez ospatu da Urola Erdiko zientzia eta teknologia azoka.
|
Bertan
eskualdeko ikastetxeek, Iraurgi Berritzenen gidaritzapean eta Elhuyar Fundazioak lagunduta, ikasturtean zehar garatutako sei proiektu aurkeztu dituzte.
|
|
|
Ez da lapurtarren edo zuberotarren kezka bakarrik: nehork ez du nahi adina informazio ikusten komunikabide nazional batean,
|
bere
eskualdeari buruz.
|
|
|
Erredakzio nagusia, aldiz, Lasarten zuen (eta gero Andoainen). Ordezkaritza banatan lan talde bat ari zen
|
bere
eskualdeko berriak lantzen.
|
|
2019
|
|
|
Biak zein biak Igorrekoak izanik, lan gatazkak sortu duen tentsioa herrira ere hedatu da. Horregatik, herriko alkate Illart Gumuzio
|
bere
eskualdeko lanpostuak bermatuko dituen aterabide bat lortzeaz mintzatu da.
|
|
|
Ekintzak, gainera, arlo ugaritan egin nahi dituzte: . Kultura, aisialdia, kirola, lan eremua, hedabideak, irakaskuntza, sare sozialak...?. Modu horretan, Errigoraren baitatik jaiotako proiektuak Errigorak
|
berak
eskualdean, egiten duen ekarpena biribilduko du?. Betiere,. Ager eko ekimena?
|
|
2020
|
|
|
Ezta Reala ere. Realak ez du indar
|
bera
eskualde guztietan. Mikeleteak, berriz, oso maiteak ziren herri guztietan.
|
|
|
Zonaldeka, Iruñean eta
|
bere
eskualdean kasu positiboen %68 erregistratu da; Tuteran, kasuen %14; eta Lizarran, kasuen %7 Gainerako positiboak (%11) Nafarroako beste eremu batzuetan banatzen dira.
|
|
2021
|
|
|
Plataforma horretan bat egin dute Eguesibar, Esteribar, Ezkabarte, Txulapain, Lizoainibar Arriasgoiti, Odieta eta Olaibarko bizilagunek. Sortu berri duten taldea ezagutarazteko, elkarretaratzeak egin dituzte asteburuan nork
|
bere
eskualdean. Nabarmendu dute energia trantsizioak" jasangarria" izan behar duela lurraldearekin eta lurraldean bizi diren herritarrekin.
|
|
|
" Hemendik" taldeko kideek konstatazioa egiten zutela, erabaki zuten eskas hori betetzeko lan bat egin behar zela. Euskal Herrian, bakoitzak jakin lezake
|
bere
eskualdean ekoiztuak izan diren tresnen edo (ta) objektuen berri, baina lurraldearen osotasunean gutik. Liburuaren hasieran Euskal Herriko mapa agertzen da, sailkatuak diren 50 objektuen sorlekuak agerian utziz.
|
|
|
Bakoitzaren gutiziaren eta ahalen arabera, Hemen en laguntzeko aukera frango badirela errana da. Francis Carricart, Hemen eko animatzailearekin batera, partikularrekin, Herriko Etxeekin edo (ta) enpresekin
|
bere
eskualdean sentsibilizazio lan bat eraman lezake. Gaien ezagutzeko parada ukanez, gogoetetan parte hartuz, ekimen bateratu batean laguntza ekarriz.
|
|
|
Keinka berean Ziburu ere. Bi herriak elgarri josiak nolazpait bakoitxa
|
bere
eskualde egonez haatik. Jendea arrantzari emanen da, lehenik hurbilekoari, gero urrun joanez berdin, Ternuako alderaino alabainan!
|
|
|
Baina bere baitarik beste artikuluak ere ikertu ditu, eta murgiltze sistema bereziki legearen puntu nagusiena, gure araberalegez kanpokoa dela erabaki du, frantsesa baitzaio Errepublikako hizkuntza bakarra. Akabo
|
beraz
eskualde askotako hizkuntza gutxituen aldekoen esperantzak! Euskaldun, gaskoi, korsikar, bretoi, alsaziar, okzitaniar, katalan, savoiar eta beste, zoazte antzara ferratzera!
|
|
|
Zonaldeka, Iruñean eta
|
bere
eskualdean kasu positiboen %49 izan ziren, Lizarran %28 eta Tuteran %13 Gainerako positiboak (%10) Nafarroako beste eremu batzuetan banatzen dira. Erregistratutako kasu berrien adin tarteen araberako banaketari dagokionez, talde nagusiak 15 urtetik beherakoak (kasuen% 25) eta 30 eta 44 urte bitartekoak (kasuen% 22) dira.
|