|
2000
|
|
|
Utopikotzat jotzen ez duen hirugarren bide bat ere aurreratzen du: ekonomiari, hazkundeari eta teknologia berrikuntzan oinarritutako industri dinamismoari mesede egin eta aldi
|
berean
gizarte babesa, lan duintasuna eta aukera berdintasuna bermatuko lituzkeen bidea, alegia. Horretarako eskoletatik hastea proposatzen du, eskolak Internetera konektatuz; terminal arrunt eta merkeen erabilera sustatzea; multimedia enpresen sorrera bultzatzea; norbere kultura eta hizkuntzaz zibermunduaren aurrean jarrera irekia izatea eta abar.
|
|
|
Ezindu bere kabuz erabaki noiz parte hartu eta noiz erretiratu, bere bizitzako amaitugabe dauden asuntuak, gertatzen diren prozesu guztien etenak bere orientabide zentroa nahastu dutelako...
|
Bere
gizartearekin kontaktu berezia izan dezakeenpertsona, gizartetik guztiz erretiratu gabe eta gizarteak irensten utzi gabe, ongiintegratutako pertsona da?. 13
|
|
|
Neurath iritzi horren aurka zegoen,
|
berarentzat
gizarte garapenaren etsaiei laguntzen baitzien, batik bat Hans Hahn orduantxe jorratzen ari zen parapsikologia sasizientifikoa ikusita. Halere, Zirkuluko ezker alderdiaren partaideak elkarren artean ongi moldatzen ziren:
|
|
2001
|
|
|
BAMen bizi diren etorkin afrikarrak ondo samar moldatzen dira, frantsesa ezagutzen dute eta horrek asko laguntzen die
|
bertako
gizartean integratzen. Ekialdetik datozenek oztopo gehiago izaten dute, hizkuntza ikasteko eta kulturan egokitzeko arazoak dituzte.
|
|
|
Sistema hau ez da zuzena ez egokia, eta berritu litzateke Jean Jacques Recuouren hitzetan. Atherbeako esperientziaren arabera, familia gisara eginiko eskaeren kasuetan etorkinek aiseago erdiesten dute
|
bertako
gizartean integratzea kasu indibidualetan baino. Seme alabak izanda estatuak gehiago laguntzen du; laguntzak errazkiago eskuratzen dira.
|
|
|
Iparraldean bertatik bertara ekoizturiko egunkari bakarra dago: «Sud Ouest».
|
Bertako
gizartearentzako informazioa eskaini arren, ez du Euskal Herri osoaren errealitatea lantzen. Euskal Herriaren ikuspegi osoarekin egiten diren egunkariak, berriz, «Euskaldunon Egunkaria» eta «Gara» Hegoaldean sortuak euskaraz eta gaztelaniaz idatziak dira nagusiki.
|
|
|
Bizitza burgesaren hipokresiaren testigu ere bada, irakasle denez bere irudi garbiaz lan egiten du, baina haurzalea izanik, berak eraturiko gizarteak gehien gorrotatzen duen egoeraren partaidea da. Era
|
berean
gizartearen gunean eta gizartearen ertzetan kokatzen den pertsona dugu Lewis Carroll, pertsona erakargarria molde bakarreko ez den neurrian, ispiluaren egile, ispilu bera ere, antzez eta izatez, argiz eta estaliz, gizarte baten kontrajarpenen erakusgarri, txanponaren alde biren agerbide.
|
|
|
Erdi Aroaz ari da Zumthor, egia da, baina bere zentzuaren deskribapenak badu zerikusirik, mantentzen du paralelotasunik gure gizartearekin. Hiri kapitalistak eta
|
bere
gizarte moldeak ertzak eta bazterrak eraiki dituzte. Horregatik gizartea ukatzen duenak maite ditu marjinak, bazterrak eta mugak:
|
|
|
Psikosoziolinguistikaren ikuspegitik, saresoziala hau da: aplikazio maila ezberdinen arteko elkarreragintzarako topagune nagusia,
|
bertan
gizarteko arau sozialak, taldearteko harremanak, identitate soziala etapertsonala, portaera sozial indibiduala, eta abar gertatzen direlako (Azurmendi, 1987).
|
|
|
Eta, bestetik, bizikidetasun modu honen berezko kontraesankortasuna azaleratzen du: kontua ez da badirela gaitzesgarriak eta eskasak diren zenbait gauza, baizik eta gizartearen logikak
|
berak
gizartea akaberara bideratzen duela.
|
|
2002
|
|
|
Jende asko dago desobedientziaren talismanarekin, baina ez da desobedientzia zibila. Hemen, munduko beste desobedientzien konnotazioak dituzten mugimenduak garatzen hasi dira mimetismo oso batez, baina borroka armatu lazgarriak kutsatu eta txikitu egin ditu, bere esentzian, bere politikan, bere kontzepzioan eta
|
bere
gizarte barneratze lanetan. Alegia, hainbat formulazio okerrek desobedientzia zibila pozoitzen dute eta bere kontzepzioak ez du deus ikusterik hemen egin den formulazioarekin.
|
|
|
Lehenik eta behin, Gipuzkoako XVI. mendeko gizarte estamentalaren ezaugarriak ezagutzea. Izan ere, behar beharrezkoa da gizarte konfigurazio hura ezagutzea, bere baitan emakumeak zuen eginkizuna zein zen ulertzeko.Are gehiago, ezin da emakume kapareen jokaera ulertu,
|
bere
gizartearen baitanaztertzen ez bada. Gipuzkoako etxeen gobernuan emakumeek zuten zereginaz, zertaz ari gara, bada?
|
|
|
Herri guztiek merezi duten historiografia dute, edo, lehen erabili dudan moduaseptikoagoaz esateko, historiografia beti
|
bere inguruko
gizartearen fruitua edoproduktua izan ohi da. Izan ere, historiografia jaio zen unetik, historialarion subjektibitasunaren eta objektibotasunaren arteko dialektika eztabaidagai izan baitaetengabe.
|
|
|
Bestalde, Castells-ek zuzendu du 1999an argitaratu zen El rumor de locotidiano liburua.
|
Bertan
gizarte historiaren arlo desberdinak azaltzen dira, gizarte boteretik hasita, soziabilitatea, emakumeen historia, eliza eta antiklerikalismoa, jaiak eta abar agertuz.
|
|
|
Erantzunkizuna eta militantzia. Hedabideen domino efektuaren garrantziaz oharturik, profesionalak badu
|
bere
gizarte erantzukizuna gizarteak berak kulturartekotasuna eta nortasun artekotasuna uler ditzan. Kazetariaren duintasunaren aldeko militantzia da edozein deontologia kodek bultzatu lukeen kontzeptu demokratikoa.
|
|
|
Desbideratutako kidearen kanporatzea gizartearen purifikazio erritutzat har daiteke. Beste eragin batzuen artean, eskandalua baliagarria izan daiteke era
|
berean
gizarte absoluziorako. Ildo horretatik begiratuta, gizarteek eta kolektibitateek euren sinesmenak modu publikoan indartzeko bidea izan daiteke eskandalua.
|
|
|
Teknologiak izugarrizko indarra eduki du garapenean, aldaketetan. Teknologiaren aurrerakuntzak
|
berak
gizarte aldaketak eragin ditu; halaber, teknologia bera, hedabideak eurak eta masa gizartea aldaketa iraunkorrean ari dira.
|
|
|
Alegiazko irudiaren kasuan ezin esan den dena egia denik! Artea komunikazio eredu bat da, non ezagutzaren igorpenak ez baitu ahitzen
|
bere
gizarte funtzioa; izan ere, artea ez da semantika bide huts bat, harago baitoa. Arteak ez du ezagutza komunikatzen; metasemantikaz gain, ilusioa ere bada artea, ez dena izanik.
|
|
|
Europako kultura ereduak aldatzen hasitakoan,
|
bertako
gizartearen birdinamizazioak paper idatzia eskatu zuenean, europarrak ere liburuak modu anizkunez erreproduzitzen hasi ziren. Liburuak modu anizkun desberdinen bitartez erreproduzitu ahal izateak, benetako iraultza ekarri zuen zeinu idatziaren hedapenera.
|
|
|
Asmakuntza biribila izan zen; hala ere, asmatzailea bera eta
|
bere
gizartea ez ziren horretaz jabetu. J. Gutemberg mainztarrak hogei urtetan garatu zuen inprenta modernoaren funtzionamendu berrirako teknika; pobrezian hil zen, bere asmakizuna abian jartzeko eskatu zituen diru maileguek itota.
|
|
|
idaztankera zainduta, bakoitzean gai bakar bat landuta, liburuan variatio aren arabera egituratuta...
|
Bere
gizartea aurkezteko literatura modu bat dira.
|
|
|
La Caixako lehendakari Josep Vilarasauk, aurkezpenean, Balear Uharteek eta Kataluniak duten osasun indize txarra bezalako datuak jarri zituen agerian, adierazle horretan Badajoz eta Kantabria bezalako probintzia ez hain aberatsek erakusten duten lidergoaren aurrean. Baina aztertutako baldintza guztiek ez dute pisu
|
bera
gizarte ongizatea neurtzeko orduan. Probintzia batetik bestera alde gutxi dagoelako edo zenbait datu hain zehatzak ez direlako, inguruaren eta klimaren, osasunaren eta lan baldintzen adierazleak dira gutxien kontuan hartzen direnak, errenta eta prestakuntza mailan ematen den garrantzi handienaren, kulturarako eta aisialdirako sarbidearen, etxebizitzen edo ekipamenduen zuzkiduraren eta enpleguaren aurrean.
|
|
|
Izan ere, kontu hau ez da berria. Unibertsitateek beti izan dute eragin onuragarria
|
bere
gizarte inguruan eta inguru horren garapenean, baina eragin hori zeharkakoa izan da, bestelakoak izan baitira unibertsitatearen helburu nagusiak.
|
|
2003
|
|
|
Bestetik, Ipar Euskal Herriak une berezia bizi zuen 1960ko hamarkadaren bukaeran. Bigarren Mundu Gerraren bukaeratik aurrera, aldaketa sakonak gertatu ziren
|
bertako
gizartean, demografian, politikan eta kulturan. Ekonomiari dagokionez, Frantziak bizitako garapenak isla izan zuen Lapurdiko kostaldean:
|
|
|
Emakumea ez da etxean geratzen, eta gizonak, kasu askotan, ez du bete bere etxeko konpromisoa. Bakoitzak etxeko lanak egiteko erabiltzen dituen orduei buruzko estatistika puntualez gain, “etxea edukiz husteko joera dago, eta, aldi berean, irudi maskulinoa galtzen ari da eta
|
bere
gizarte rolean desitxuratzen ari da”, laburbiltzen du Martín Herguedasek, Gaztela eta Leongo gizarte ikertzaileak. Aditu batzuek “Ulisesen sindromea” deitzen diote, duela zenbait hamarkadako “aita ausartaren” (fisikoki) bertsio modernoa.
|
|
|
Eta espazio fisikoaren mugatzearen beste balizko espazio sentimentalekin lehian dagoena. Lurraldetasunaren ertza sinbolismo handikoa da; egia esan, indar kolektibo handia eskatzen duen arren, ahalegin pertsonal handirik ez du eskatzen, eta horretan datza
|
bere
gizarte arrakasta. Hitz handia da lurraldetasunarena, jomuga handia, helburu goitiarra, identifikaerraza:
|
|
|
Diotenez, etorkinak nortasun arazoak dauzka gizarte berrian txertatzeko. Diotenez, bertakoak arazoak dauzka horiek
|
bere
gizartean txertatzeko. Harrera eta integrazio programa landuek lagundu dezakete elkarbizitza konplexuetan.
|
|
2004
|
|
|
Hau dela-eta, idazleak, bere irakurlegoaren bitartez, konpromisoa hartzen du
|
bere
gizartearekiko. Areago maila gorena iristen duenean; orduan gizadi garaikidearekin eta gainerakoekin ere hartzen baitu.
|
|
|
Legebiltzarreko talde politikoek testua garatu beharrean prozesua blokeatu zuten. Hala ere, lehendakariak proposamenaren oinarriak taxutu zituenetik eta Legebiltzarrean bideratu zirenetik, lehendakaria aldi
|
berean
gizarte eragile guztiekin bildu zen. Bigarrenik, Autogobernu Batzordetik 53 parte hartzaileak pasa ziren, testuaren oinarriak aztertu zituzten eta euren ñabardurak eta xehetasunak ezarri ziren, sindikatuenak barne.
|
|
|
Horiek ere, zeresanik ez, gizartean dira ikusgarri eta entzungarri, nor izate horren eramailerik adierazkorrenak baitira. Horra, berriz, halakoak euskarazko eitean inskribatzeko garrantzia eta pisua, eurok baitira, zalantza ñimiñorik gabe, euskarak
|
berak
gizartearen aurrean eta barruan izan dezakeen bizitasunaren seinale eta erakusle, euskal mintzodun izan zein ez, halakoak dituztenak.
|
|
|
Bizkaiko berregituratzea burutu litzateke bere kabuzko asmaturiko paradigmapean. Euskara eta Bizkaiko historia berrasmatu beharra zegoen, printzipio jakin batzuen arabera, aurretiaz eta aurreiritziz erbestekotzat definitzen zena desagertarazteko eta
|
beraz
gizarte mota berria eraikitzeko, pentsamolde guztiari ikuspegi teokratikoan oinarriturik.
|
|
|
Sinposioa Alzheimer gaitzaren gaur egungo tratamendu aringarriei buruzkoa izan zen —memantina soilik dago fase aurreratuetan, eta azetilkolinesterasaren inhibitzaileak, berriz, azetilkolinesterasa arinaren eta moderatuaren kasuan baino ez daude—, eta abian diren ikerketen etorkizuneko itxaropenak aztertu zituen. Gaixotasunaren ikuspegi integrala osatzeko, topaketak hutsune bana gorde zuen
|
bere
gizarte karga aztertzeko eta teknologia berriek pazientearen bizi kalitateari egin diezazkioketen ekarpenak azaltzeko. Ikuspuntu horretatik, Fernando Schwartz ek, Bizitzeko Teknologia (T4L) eta Alzheimer (Afal) duten Gaixoen Senideen Elkarteak etxebizitzaren domotikak edo automatizazioak pazientearen ingurunea hobetzeko dituen aukerak aztertu zituen.
|
|
|
Etxea utzi, baina ez bakarrik guraso eta anai arrebengandik aldenduz, baizik eta ordura arte aterpe intelektuala eskaini zion bizilekua ere atzean ahaztuta. Horrek guztiak baimenduko zion
|
bere
gizarte bizitzak ezartzen zizkion mugetatik ez ezik baita eskolaren mundutik aldentzea ere. Denbora galdu beharrean gustuko ez zituen gauzak egiten eta gogaiteraino zuten kontuak ikasten, gogokoagoa izango zuen beste leku batzuk ezagutzea, beste biziera batzuk, beste jende mota bat.
|
|
|
Baina ez da hori behar besteko argitasuna izango. Izan ere, gizartearen egituraketari buruzko eta eliza katolikoaren ikuspegiei buruzko atxikimendu maila handia erakusten du bestela ere, beldur konturik aipatu beharrik izan gabe; eta ez hori bakarrik, ikusi ere ez du ikusiko
|
bere
gizartean eta bere garaiko araudi moraletan inolako eraberritzerik bururatzen hasteko premiarik, are gehiago erdeinua eta mesprezua erakutsiko die era horretako edozein gauza bururatzen ahalegintzen direnei:
|
|
2005
|
|
|
Inesen inbidia, eta Inesen ezinegona! Aurkezlea gizarte gris batez mintzatu zitzaion, eta haren kontra zegoela, baina ez al zen amona
|
bera
gizarte gris haren alerik adierazgarriena, beti uniforme gris harekin, galtzerdiak gris, soinekoa gris, jertsea gris eta ilea ere gris. Orduan??
|
|
|
zure adinean, adiskidetasuna da gauzarik sakratuena, hori gero gutxitzen joaten da; zure adinean justiziarentzat izaten da sentsibilitatea, esan dezagun alderantziz, injustiziarentzat sentsibilitate ikaragarri bat izaten da (eta ez galdu). Gizartearen presioarekin azkenean etsi egiten da, resignatu egiten da,
|
beraz
gizarteak berak, kendu egiten dizkigu, gure ahalmen moralak neurri handi batean, urteekin. Hori zeuk obserbatuko duzu zu baino zaharragoetan.
|
|
|
Zentzu horretan, zaila da osohausketaren une zehatza definitzea; une zehatz hori inoiz ez baita existitu, datajakin bati dagokionez, behintzat. Irungo kasuan, adibidez,
|
bere
gizarte egituranzatiketaren aurrekari asko bazeuden; hauek, azken eztandaren abisuak ziren hasierabatean. Eta, horrela bada, 1996 urteko ekainean, eztanda egiteko gutxi falta izanzen.
|
|
|
Horrek guztiak
|
bertako
gizartean dauden usadio eta ohiturak kolokan jartzenditu. Ondorioz, sektore askotan segurtasunik eza eta desegonkortasuna zabaltzendira.
|
|
|
Brasilgo Sao Paulo hiriko aldirietan dagoen Vila Santa Catarina favelako gizarte langile batek
|
bere
gizarte zerbitzuetako kabineteari atxikita zeuden kaleko umeen arteko futbol partida antolatzeko ideia izan zuen 1983an. Norgehiagoka jokatu ostean, inauterietako desfilean parte hartzeko asmoz," Escola de Samba" taldea osatzea otu zitzaien.
|
|
|
Pertsonok elkarri min egiteko eta beste izaki batzuekin partekatzen dugun ingurunea suntsitzeko halako berezko gaitasun bat izateak ez dakar ordea berekin geure mugak gainditzeko gaitasuna desagertzea. Horregatik, garrantzitsua izango litzateke planteatzea nola bultzatu gizadiaren alderdi positiboak eta nola bultzatu komunitateak eta
|
bere
gizarte zein instituzio egiturak, elkarbizitza bakezkoago eta orekatuago bat ahalbidetzearren. Izan ere, sena galdu gabeko inork ez du zalantzan jartzen zeharo murgildurik gauden suntsipen zurrunbilo hori gizarte, produkzio eta kontsumo sistema baten isla zuzena dela, eta sistema horrek asegabetasun eta halako ezgaitasun maila handi bat eragiten duela erakundeetan.
|
|
|
Agiri biak izugarri garrantzitsuak dira, atal honen hasieran adierazi dugun moduan, Nazio Batuen Biltzarrak Nazioarteko Itun bat ezarri eta horrek, hurrena, Ingurumeneko Giza Eskubideen Adierazpen bat eman dezan, eskubideen laugarren belaunaldia9 aitortuz eta horretan natura, Lur, hurrengo belaunaldi eta abarren eskubideak jasoz, kontu honen gaineko ikuspegi ez hain antropozentriko batetik abiaturik inolaz ere. Rio de Janeiroko goi bilerarekin batera izan zen Foro alternatiboan âofizialaren paraleloan egindako goi bilera izan zen, eta
|
bertan
gizarte mugimenduak bildu zirenâ norabide horrexetan egin zuten lan, eta bere egin zuten Lurraren Eskubideei buruzko Karta. Etorkizuneko Belaunaldien Eskubideen Adierazpenak, Jaques Yves Cousteau Fundazioak sustatuak, belaunaldi arteko eta belaunaldi barneko justizia kon  tzeptua sustatu zuen âezinbestekoa da, inolaz ere, garapen iraunkor kontzeptua ulertu ahal izatekoâ; horren eraginez, 1997an UNESCOk onartu egin zuen egungo belaunaldiek etorkizuneko belaunaldiekiko duten erantzukizunari buruzko Adierazpena.
|
|
2006
|
|
|
gurasoak nola inplikatu ditzakegu bertso eskolan eta zer komunikatu behar diegu? eta era
|
berean
gizarteari nola komunikatu diezaiokegu bertsoaren onura ume eta nerabeen bizitzan. Gerora eraiki behar duen bizitza horren proiektuan zer onura ekar diezazkioke bertsoak?
|
|
|
Horretarako, Jacques Lacan-en teoriatik abiatu naiz, boladan dagoen teoriatik.
|
Berak
gizarte gaiak eta erlijio gaiak aztertzeko asmotan formulatu zuen teoria. Politikari eta estatuari dagokionez, erakundeak daude, legeria, bete beharrekoak, arauak... bai, jakina.
|
|
|
4) Hurrengo betebehar motaren batkariaren aurreko hiru hilabeteetako tri ez betetzea orokorrean: konkurtso esbutu betebeharren ordainketa, epealdi
|
berean
Gizarte Segurantzako kuoten eta baterako beste zerga bilketen ordainketa; azken hiru hilabeteetako alokairuen, kalte ordainen eta lan harremanen ondoriozko beste ordainsarien ordainketa.
|
|
|
bakoitza bere kultur sistema edo kultur eredu berezi samarrekin, bai jarduera ekonomiko, nahiz antolamendu politiko eta sozialari ere dagokionez, baina beti ere elkarrenganako nolabaiteko zerikusian, batak soberan duena besteari eskaini eta falta zaiona trukean harengandik lortzeko, noski. Ager deituak (Baskoien populamendu eremuaren hegoaldeko zatian kokatzen dena) molde aurreratu samarrak erakusten ditu ekonomi jarduerari dagokionez (labore nekazaritza, burdin metalurgia, tornu zeramika, moneta zirkulazioa), ukaezineko hierarkizazio maila
|
bere
gizarte antolaketan eta are hasiberritako urbanismoa ere, batzutan, leinu irizpide hutsak gaindituz. Saltus gisa karakterizatua, aldiz, Pirinio inguruko Nafarroako iparrean eta, ozeanotik hurbil?
|
|
|
Langileriari lanean onartuko zaizkion eskubideek eta eskainiko zaion hobekuntza materialak posible egingo dute klase gatazkak adierazpide larriagorik ez hartzea; nolabaiteko bake soziala lortuko da. Gisa horretara, enplegu osoa lortzea da Estatu Sozialaren azken helburua, horretan oinarritzen duelako
|
bere
gizarte antolamendu osoa. Baina, 70eko hamarkadan aldaketa garrantzitsuak gertatuko dira.
|
|
2007
|
|
|
Dena dela, ez nabil kazetariei errua botatzen. Kazetaritza gizartearen isla ere bada,
|
beraz
gizartean dago arazoa".
|
|
|
Pertsonak, sozializazio izeneko prozesuaren bitartez, gizarte talde baten zioak, balioak, jokabide ereduak eta ezagutzak eskuratzen ditu (Durkin, 1995; Lopez, 1999; Shaffer, 2002). Horrenbestez,
|
bere
gizartean moduegokian jardutea lortzen du pertsonak.
|
|
|
Aipatu bezala, badira mikrosistema batzuk, haurrak horietan zuzenean partehartu ez arren,
|
beraren
gizarte ezagutzaren garapenean eragina dutenak. Horiekosatzen dute exosistema.
|
|
|
Ikaskuntzasoziala delako teoriaren jarraitzaileek aztertu zituzten gizarte jokabide jakin batzukagerrarazten dituzten testuinguruko faktoreak, horretarako hipotesi bateanoinarrituz. Horren arabera,
|
bere
gizarte testuinguruan egokiak diren jokabideakikastea ahalbidetzen dioten informazio eta arauen hartzaile pasiboa da pertsona.Ikaskuntza sozialean oinarritutako ikerketa horietaz gain, ikuspegi soziologikoanoinarritutako ikerketak egin ziren urte horietan, eta honako hau zen haien helburua: gizarte ezagutzaren belaunaldi arteko transmisioan zenbait sozializazio agentekzuten eragina aztertzea.... Europan, berriz, zenbait psikologok, Piaget-en ideietatikabiatuz, gizarte mundua ulertzean parte hartzen duten gaitasun kognitiboengarapenean jarri zuten arretagunea.
|
|
|
Ontogenesia izenekoan, berriz, haurrak
|
bere
gizarteko ISak eskuratzen ditu.Haurrak beren gurasoen, irakasleen, anai arreben eta besteren ISen araberaeraikitako gizarte mundu batean jaiotzen dira, eta IS horiek egituratzen dituztepertsona horiek haurrekin dituzten eragin trukeak. Haurrek beren gizartean daudenISak eskuratzen dituzte, gizartean aktore aritzeko gaitasuna garatzen dutenean.
|
|
|
Bandura k (1977,1986), berriz, elkarrekiko determinismoa proposatzen du; hau da, giza garapena, pertsonaren (haren gaitasun kognitiboak, ezaugarri fisikoak, sinesmenak, jarrerak, nortasuna, eta abar), haren jokabideen (mintzamena, mugimendu gaitasunak, eragin truke sozialak, eta abar), eta inguruko testuinguru fisikoaren eta sozialarenarteko eragin trukearen ondorioa dela (Vasta, Haitz eta Miller, 1996; Shaffer, 2002). Izan ere, pertsonaren ezaugarriak, usteak eta antzekoak dira pertsonabultzatzen dutenak
|
bere
gizarte inguruan dauden aukera guztien artetik bat edobeste hautatzera. Halaber, hautu horrek eragina izango du pertsonak zenbaitgaitasun garatzeko edota zenbait jokabidek eta ezaugarrik izan ditzaketenondorioak ikasteko aukeretan.
|
|
|
Sozializazio prozesuan, berriz, pertsonak
|
bere
gizarte taldearen motiboak, balioak, jokabide ereduak eta ezagutzak bereganatzen ditu, eta, horri esker, gizarteanmodu egokian jardutea lortzen du (Durkin, 1995; Lopez, 1999; Shaffer, 2002). I.kapituluko 1.3 atalean aipatu den bezala, Lopez-ek (1999) estuki loturik daudenhiru sozializazio prozesu bereizten ditu:
|
|
|
Ugalde jaunak
|
bere
gizartearekiko zorra ordaindu ote duen ezdakigulako.
|
|
|
Ugari dira interpreteak; ondorioztatzeak eurak, berdin, ugariak. Nork bere kultura eta
|
bere
gizartea bizi ditu, eta horien arabera ulertzen du inguruan eta atzerrian dena.
|
|
|
Hona adibide bat. Ordenaren lekukoak izan litezke, esate baterako, espiritu tradizionala islatzen duten zantzuak; demagun, klaseartekotasuna eta desberdinen arteko harremana zalantzazkoa bihurturik, nor
|
bere
gizarte klasekoekin ibili litzakeela dioena:
|
|
|
Ortega Gasset oraindik galdera horren inguruan espekulatzen kausitzen dugu); edo musulmanek kristauak garaitu izan balituzte eta Europan nagusitu (beren hizkuntzarekin, ulertzen da)? Humbolt ek ez du zalantzarik egiten (hots,
|
bere
gizartea da ez duena egiten zalantzarik): ez zen hain faboragarria izango613 Arabiarrek, grekoengandik hartu zuten zientzia europarrei trasmititu bai, egin zuten, baina arte eta zientziazko eraikuntza hori jaso, gaur harrotzen gaituen hori, beraiek ez zuten inoiz euren kabuz jaso ahal izango614 Eta honezkero itsuak ikusten du, historia guztian hizkuntza ez dela irlatuki behatzen.
|
|
|
Gune honen helburua Interneteko agenda, bakoitzaren hurrengo bidaiak biltzen dituena erabiltzailea,
|
bere
gizarte zirkulua datu horietara sar dadin, eta topaguneak antola ditzakete Dopplr, oraingoz fase batean dagoena proba itxia, eta gonbidapena, azken saioetatik edaten duen zerbitzua da berrikuntzak aplikazioetan web a eta komunitateak sortzen. Helburua gune hau Interneten agenda bat sortzea da, hurrengo agenda izango duena erabiltzaile bakoitzaren bidaiak, haien gizarte zirkulua horietara sar dadin datuak eta topaketak planifikatu ahal izatea.
|
|
|
Prozesu jakin baten izena da, non gizakiak —orokorrean
|
bere
gizarteak eta bereziki bera bizi deneko gizataldeak ezaugarritzen dituzten— hainbat bizitza forma kultural ikasten dituen, bai eta prozesu bat non hark —hezkuntzari esker— konpetentzia kulturala eskuratzen duen.55
|
|
|
Horren haritik uler daiteke, ere, zergatik gorago hezkuntzaren alde sozio-kulturala aztertu dugun —sozializaziorik eta enkulturaziorik gabe ez dago gizakiaren pertsonalizaziorik—, baita zergatik Deweyk —adibidez—" hezkuntzaren funtzio eta espiritu sozialaz" 96 hitz egiten digun. Hezi nahi duenak, bestela esanda, nahitaez hartu behar du kontuan pertsonaren dimentsio komunitarioa —gizabanakoari lagundu egin behar dio
|
bere
gizartearen kide on bat izaten—, eta horrek, jakina, erantzukizun etikoa dakar berarekin. " Bizitza sozialean parte hartzeko gaitasuna garatzen duen hezkuntza", honela jarraitzen du aurrerago Deweyk," morala da" 97 Hausnarketa etiko pedagogiko horrek, alabaina, ezinbestean garamatza giza aniztasuna bere historizitatean kontsideratzera, alegia, gizabanakoen eta gizataldeen berezitasun sozialek eta kulturalek hemen ere duten esanahia aztertzera.
|
|
2008
|
|
|
Belaunaldi bakoitza egoera eta testuinguru desberdin batetik abiatu da eta horrek erantzun diferente bat eman arazi dio galdera berari: zer egin euskal kulturak eta nortasunak
|
bertako
gizartean iraun dezan. Garai bakoitzak gizarte instituzio diferente bat sortzea eskatu die.
|
|
|
Zinema humanista, istorio intimoetan oinarritua, eta aldi
|
berean
gizartearekin konprometitua, borrokalaria, da zurea.
|
|
|
Izan ere, hizkuntza jakin honen edo haren erabilerarekin lotutako zenbait funtzio periferikoekin nahas daiteke gabezia sentimendua. Funtzio horiek sinbolikoak izan daitezke, edo kulturalak —geroago ikusiko dugu hori—, eta, hala ere, eskaera jakin batzuen objektu izan daitezke,
|
beraz
gizarte eduki nabarmena duten eskaerena. Hizkuntza gizarte baten gizarteeta politika elkarreraginen sinboloetako bat da, baita lehentasunez hori erabiltzen ez bada edo haren komunikazio ahalmenaren bidez hauteman ez bada ere.
|
|
|
nazio bateko kide izatea norberaren esku legokeen auzitzat hartzea atomismo sozialaren adibide sinesgaitza izango litzateke. Horrela, izan ere, gizakia
|
bere
gizarte harremanen saretik lurrundu egiten baita, eta horrek esan nahiko luke harreman horiek gizaki abstraktu horren argitan azaldu ahal izango liratekeela?.
|
|
|
Miller ek esango lukeen moduan, bere soslai etnolinguistikoaren eta kulturalaren izaera inplizitua onartu nahi ez dutenak,, gizakia
|
bere
gizarte harremanen saretik lurrundu, nahirik bezala ibili ohi dira.
|
|
|
Nortasun eta eskubide pertsonalek ez baitute inon herri hizkuntza eta kulturarik sortu. Aniztasunaz mintzo baldin bagara, auzi honen barrutian behintzat, aniztasun hori etnia eta nazio jakinei dariena da, eta, horrenbestez, herri euskaldunak eskubide osoa dauka bere identitate historikoan
|
bere
gizarte bizitza eratzeko, beste inoren hizkuntzak eta kulturak partekatu gabe.
|
|
|
Baina ez dohainik. (off) Gure munduak gizabanakoari laguntzen dio taldeari barik; eta herrixka honek, adibidez, oso zaila izango du
|
bertako
gizarte egiturari eta inguruarekin daukaten harreman bereziari eusteko. Nire nahia hauxe da:
|
|
|
Lehen Hezkuntzako Curriculum Diseinuan, berriz, haren iturburu soziologikoa esplikatzen delarik, adierazten da eskolak
|
bere inguruko
gizarteak onarturiko balioak eta jakintzak transmititu behar dituela. Etapa hasteko orduan, ikasle guztiek ez dute izango abiapuntu bera, eta horren arabera egokitu da irakaslana, kontuan hartuz, gainera, ahozko hizkera dela idatziaren oinarria:
|
|
|
Alde batetik izango genuke ingurunearekin batere loturarik eduki gabe diharduen eskola, uharte baten gisakoa, gizartetik bereizia. Eskolan eduki gisa tratatzen eta ikasten dena ez da erlazionatzen ez
|
bertako
gizartearekin eta ez bertako bestelako ezaugarriekin ere. Eskolaren ulerkera honen arabera inguruko gizarteak eta beraren ezaugarriek ez dute zertan baldintzatu eskolako lana.
|
|
|
familiaren zailtasunei eta deserrotze sozial eta afektiboari (Mogollón eta Vázquez, 2006). Dena den, kulturaren arabera eskakizunok aldatzen dira eta lehen ikusi dugun bezala, latinoamerikarrek bai jatorrian bai
|
bertako
gizartean Magrebekoek baino betebehar gehiago dituzte (Gregorio eta Ramirez, 2000).
|
|
|
Beste herrialde aurreratu batzuetan bezala, Espainiako herritarren aktibismoa aurrera doa osasun zerbitzu publikoen kudeaketan eta garapenean demokratikoki sakontzeko. Esparru judizialean eta legegilean aintzatetsitako gaixoaren “zentraltasunaren” ondoren, administrazioek agerian jarri behar dute herritarrek parte hartzeko duten borondate kolektiboa, bai norbanakoaren osasunari dagozkion erabaki klinikoetan eta osasun publikoko erabakietan, bai sistemaren
|
beraren
gizarte garapenean. Pazienteak informazio gardena, kalkulatua, garrantzitsua, ulergarria eta ebidentzia onenarekin bermatua behar du.
|
|
|
Familiakoek erabil ditzakete kontu horiek eta zerbitzu horien pasahitzak? Norbait hiltzen denean,
|
bere
gizarte jarduera guztia desegin egiten da.' Hala ere, Internet iritsi eta sare sozialak ugaritu direnetik, pertsonen desagerpena erlatiboa da. Doako plataforma batean blog bat baldin badute, aktibo segitzen du, hildakoaren senideek hura ezabatzea erabakitzen ez badute, epaileek uzten badiote behintzat.
|
|
|
Interneteko erabiltzaileek on line zerbitzu ugari erabiltzen dituzte argazkiak eta bideoak igotzeko, post bat idazteko, gogoko estekak gordetzeko edo musika entzuteko. Horrela,
|
bere
gizarte jarduera web orri eta aplikazio askotan banatzen da, eta batzuetan ez dira gogoratzen. Hori konpontzeko, azken hilabeteetan Interneten hainbat aplikazio sortu dira on line, internautek beren bizitza digital guztia bildu eta edukiak partekatzeko aukera izan dezaten.
|
|
|
Irving Kristol ideologo kontserbadoreak honela idazten du (1979), mugikortasunaren izpiritu meritokratikoak berekoikeria sendotu duela ikusita: ?... baina, gizarte libre bat posible da, aldi
|
berean
gizarte justu bat izango den sinesgarritasunik ez badu. Ez dut uste?.
|
|
|
Gulliver en azkeneko bidaiak kapitaina Houyhnhnms en lurraldera eraman zuen.
|
Bertako
gizartea zaldi jakintsu batzuek osatzen dute, ezin gizabidetsuago izateko lan egiten dutenak. Ez dakite eta ez dute gezurra aipatzen eta horregatik ez den hori izenarekin bataiatzen dute.
|
|
2009
|
|
|
Nik baino dexente gehiago dakitenek Estrukturalismoaren bukaeraren ondoriotako joko dute postfeminismoa, eta beraz, feminismoari egindako kritika moduan. Izan ere, feminismoak,
|
bere
gizarte heterosexualaren dekonstrukzio baliagarri eta aurrerakoiarekin, ez ote zuen suposatzen estruktura bera zutela emakume guztiek mundu guztian. Eta zentzu horretan ez ote zen feminismoa, beste ismo batzuekin, berriz ere ariketa kolonizatzaile bat?
|
|
|
Uste dut askoz ere interesgarriagoa dela etorkizunean jarrita duzuen begirada. Balioa ez dago hizkuntzan, ezta hiztun kopuruan ere;
|
bere
gizarteak eman nahi dion balio erantsian, bere atxikimenduan dago balioa. Hor dago jokalekua.
|
|
|
Gero eta gehiago kontsumitzen ari gara edozein gizarte" garatuko" biztanlek kontsumitzen duen gauza bera, modu bertsuan, antzeko lekuetan, erreferentzia sinboliko eta erlazio bertsuekin. Mundu metropoliarra eta globala etenik gabe eraikitzen ari da
|
bere
gizarte eredua, bere kultura oinarriak, bere hizkerak eta hizkuntzak.
|
|
|
Aclimaren Batzordeak epealdirako plangintza berria onartu du klusterraren betebeharrak birplanteatuz. Bertan, enpresek lehiakortasunean eta berrikuntzan hobetzearekin batera, jasangarritasunaren garapenean pausuak ematea bultzatuko dute, era
|
berean
gizartearekiko ardura sustatuz.
|
|
|
Ebidentzia pragmatiko guztien aurka, soziologiko, antropologiko zein politikoak (horiek gizon emakumea baldintza soziologiko eta historiko batzuen peko erakusten dute, eta de fakto espazio denboran horrela bakarrik ematen da hura), inperatibo kategoriko moralak norbakoitzaren baldingabeko balio aitortza agintzen du. Nondik dauka hala ere balio absoluturik,
|
berak
gizarteari deus eman ezin dion zaharrak, hiltzeko gaixoak, gizarteak beragandik deus gura ez duen, juduak?, bizia kendu nahi geniokeen etsaiak. Zertantxe datza, ez egiten dudanagatik, baizik naizenagatik soil soil, nire balioa?
|
|
|
Handik hara, gizaberearen historia, Naturan bere lekua egitearen historia da; harekin bategintza bilatzearen historia: Natura eratuz eratzen du bere burua, bera han proiektatuz eratzen du Natura (Durkheim), hala bilakatzen da bera Natura, eta Natura
|
bere
gizarte. Naturaren eta gizakiaren berbategintza hau mitoan egikaritzen da, hor gizakiak bere lekua aurkitzen dizu Naturan.
|
|
|
harbour, 1997, 83 Kontraste figura bat aipatzeko: Pasolinik, homosexuala eta
|
beraz
gizarte erromatarrean marjinatu bat izateak eragiten zion mingostasunarekin, bere poesiako fase batzuetan obsesio bat bezala errepikatzen du, zikinaren, motiboa, Erromako paisaia urbanoa sentitzeko moduan adibidez:
|
|
|
Ernazimentuko humanistak eta XVIII. mendeko Ilustratuak legez, bere molde oso diferentean euskal idazlea abertzalea da, patriota. Baina inoiz ez da aurkituko Alberti edo Dideroten deduzko posizioan
|
bere
gizartearen aurrean. Birjaiokundeari humanistek paratu diote diskurtso berria, humanistak izan dira Errepublikaren maisuak.
|
|
|
familiaren zailtasunei eta deserrotze sozialarieta afektiboari (Mogollon eta Vazquez, 2006). Dena den, kulturaren araberaeskakizun horiek aldatzen dira, eta, lehen adierazi dugun bezala, latinoamerikarrekbai jatorrian bai
|
bertako
gizartean magrebtarrek baino betebehar gehiago dituzte (Gregorio eta Ramirez, 2000).
|
|
|
Gizarte ongizatea BPG bainogehiago da; aldiz, zenbaitetan badirudi BPGren hazkundea dela helburua eta ezgizarte ongizatea. Eta ez da gauza
|
bera
gizarte baten BPG misil nuklearrak ekoizteagatik handitzea, edo pailazo profesionalen emanaldiak ugaltzeagatik handitzea.
|
|
|
Espainiako Gurutze Gorriak gizarte zaurgarritasunari buruzko buletin bat egin du,
|
bere
gizarte programen erabiltzaileen artean egindako inkesta baten bidez. Ekimen horren helburua da “krisiak pertsona horietan duen eragina neurtzea, haien zailtasunak detektatzea eta erakundearen jarduerak hobetzea, haien beharrak asetzeko”. Erakundeak milioi bat pertsona zaurgarri inguru artatu zituen 2008an, eta aurten, krisi ekonomikoaren ondorioz, herritarren %20 gehiagotara gutxienez joatea aurreikusten du.
|
|
|
Hemen gatoz Euskal Herriko nekazaritzari bultzada fresko eta gazte bat emateko asmoz. Urte luzeetan nekazal jarduerak garrantzi handia izan du gure herrian, bera izan da
|
bertako
gizarteak bizirauteko beharrezko izan duen jardun nagusienetako bat. Azken urteetan aldiz, industria, eraikuntza eta hirugarren sektorearen zabalkundea alde batetik, kanpoko elikagaien sarrera etengabeak eta honek eragindako kontsumo ohiturek, bestetik, garai batean zuen pisua kendu die pixkanaka eta geroz eta baserri gutxiagok eusten diote beren jarduerari.
|
|
|
Ondorioak ere nabarmenak dira: eta hori guztia agindu eta egikaritu duenak ez al du
|
bere
gizartearekiko inolako zorrik. Txilen, Argentinan edo Espainian bezalako ahanzturaren legeaz aurreko erantzukizunak deuseztaturik geratuko dira betiko?
|
|
|
Ostegunean, Francisek airatu zituen zenbait aholku jarri zizkiguten. Primerako ariketa benetan ohar gintezen ezin argiago zenbat aldatu den moral kontuetan eta zein azkar Espainiako Estatuko irratigintza eta
|
berarekin
gizartea.
|
|
|
Joan aurretik zenbat ebakuntza egin dituzten badakite,
|
bertako
gizarte segurantzako arduradunek, Aviacion Canaria k eta Mugarik Gabeko Medikuak GKEko medikuek gaixoen zerrenda egiten baitute. –Hango mediku zein erizainak gaixoen bila joaten dira barkuan, eta, horrela, gu joaten garenerako, badakite zenbat gaixo dagoen ebakuntza egiteko zain?.
|
|
|
Latinoamerikar gizartea du erreferentzia gisa, baina
|
bertako
gizarteak dituen ezaugarriak gurearekin pareka daitezke, esate baterako, bakardadea, ustelkeria, lana, familia, maitasuna, telebista, multinazionalak...
|
|
|
Behin elkarren aurrean, Pepe ez zen zintzoarena edo jatorrarena egiten hasi. Aitzitik, lehenengo momentutik argi utzi zuen,
|
bera
gizartearen alorrean marxista zela eta erlijioarenean agnostikoa, eta horregatik bota zutela aurreko etxetik. Todo el mundo tiene derecho a tener miedo.
|
|
|
Deigarria da garai bateko estatu nazio independenteen mundua gero eta interdependenteago izateko prozesuan murgilduta dagoenean, uniformatzaileek nola eutsi nahi dioten estatu nazio uniforme haietako hizkuntza pluraltasunaren ukazioari. Ez ote da Espainian dagoeneko ordua iritsi, hizkuntzei dagokienez ere, hizkuntzen bizikidetza National Geographic en dokumental batean ikusi dezakegun urrutiko kontu bitxitzat ez, baizik eta Espainiako
|
bertako
gizartearen eta erakunde zentralen kontu propiotzat hartzeko?
|
|
2010
|
|
|
Niretzako oso garrantzitsua izango da.
|
Bertako
gizarte mugimenduak eta alderdiak mugitzen garen heinean, Euskal Herrikoak esan nahi dut, alderdi sozialista, popularra eta UPN baldintza ditzakegu, baina bertako presioak Madrilen eragin askoz ere txikiagoa dauka. Zoritxarrez, Europa eta mundu mailan, benetan ahalegindu direlako Madrilen bai batzuk bai besteak.
|
|
|
Egia da, azken 30 urteetan EAJ izan zela Gobernuaren buruan, baina beste batetik, ez litzateke ahaztu behar aurrekontuak Alderdi Sozialistaren eta EAJren arteko hitzarmenetik atera direla, lehendakaria Lopez izan edo Ibarretxe izan, akordio haiek sinatu dute. Eta gauza
|
bera
gizarte edukia daukaten legeetan ere. Jeltzaleek eta sozialistek akordio nagusi bat izan dute beti.
|
|
|
iraultza gustatzen zaie baina oso oso urrun gertatzen bada, Nikaraguan edo orain Venezuelan, beraien bizitzak benetan aldatzen ez dituen lekuetan. Uste dut Frankfurteko Eskolarekin hasia zela hori; ezker akademikoa oso kritikoa zen
|
bere
gizartearekin, baina kritika kultural abstraktu bat zen, eta ez zeukan benetako engaiamendurik. Oso posizio harroa da, eta nik horri esaten diot, Hegeli jarraituz, Arima Ederra:
|
|
|
Erakundeetan bideratzen den ordezkaritzaren politikarekin jokatu dugu. Baina ez da gauza
|
bera
gizarte zibil ahul bat ala klabe subiranistan eta kontraboterean dabilen gizarte zibil antolatua eta saretua izatea. Lehentasuna horretan jartzen dut nik.
|
|
|
Beste alde batetik, kontsiderazio pragmatikoagoen eragina erantsi behar zaio ikuspegi etnoproiektibo horri: hizkuntza normalkuntza horrek, aurrera doakeen neurrian, norberaren eta
|
bere ingurukoen
gizarte status ean, gorabideko mugikortasun sozialean eta (irakasle edo irakasle gai erdaldunen kasuan bereziki) lan espektatibetan izan ditzakeen ondorio konkretuak lehen baino begien bistanago agertzen dira orain, eta, agraziatu, en zein, damnifikatu, en zerrendak zabalduz eta nabarmenduz doaz urteen harian. Argudio bide pragmatiko horiek ez dute goragoko kontsiderazio etnoproiektiboek baino eragin txikiagoa, benetan zer nolako gizarte moldea nahi dugun zehazteko orduan.
|
|
|
Duela hamalau bat urte, nire familiarekin batera, Lapurdira bizitzera etorri nintzenean,
|
bertako
gizartean integratzeko euskalduna izatea, hau da euskaraz egitea, aski zela nekarren buruan. Berehalaxe ikusi nuen ez zela aski.
|
|
|
Populazioa eta honen oinarri ekonomikoak: populazioa eta
|
bertako
gizartearen ezaugarriak kontuan harturik, demografiarekin erlazionatzen direnaspektuak; populazioaren adin egitura, sexuen arteko desorekak, immigrazioa emigrazioa eta bestelakoak. Era berean, bestelako ezaugarri hauek erekontuan eduki behar dira:
|