|
2000
|
|
|
Donibane Lohizune edo Getariako antxoa, Hondarribia edo Bermeoko legatza, Bermeo edo Lekeitioko hegaluzea, hemengo erreboiloa eta hango urraburua, halako edo bestelako ibaiko amuarraina eta abar.
|
Horiek
eta antzekoak dira azoketako arrain postuetan entzun ditzakegun erakargarriak, Kantauri itsasoko arraina Mediterraniokoa edo beste edonongoa baino hobea delako ustea duen euskal kontsumitzailea bereganatzearren. Nolanahi ere, errealitatea bestelakoa da; arrainak ez du, askotan, halako jatorririk.
|
|
|
Gero apezak izan ziren aitzindariak laborantza eta sindikatu munduan lan izugarria egin dute hauek.
|
Horiek
denak isildu egin dira, eta abertzaleek hartu izan dute haien segida. Iparraldean behintzat, gure herri honen historiaz eta geroaz proposamen duin bat egin duen proiektu bakarra abertzalea da.
|
|
|
KANDIDO Uranga(" Dama eta Kardinala") eta Ane Gabarain(" Dama eta Kardinala"), Ramon Ibarra(" Pecata Minuta") eta Elena Irureta(" Flores de otro mundo"), Isidoro Fernandez(" El señorio de Larrea") eta Carmen Sanesteban(" El señorio de Larrea").
|
Horiek
izan dira, Euskal Aktoreen Batasunaren ustez, an tzerki, zinema eta telebistako aktore onenak, hurrenez hurren. Gainera, beste bi sari banatu zituen iragan asteazkenean burututako ekitaldian:
|
|
|
|
Horiek
hola, ez dut esango arabarra izanik harro edo lotsaz nagoela: garenak gara, eta asumitu behar, baina amorrua ematen dit euskalduntasunean gure lekua normaltzen ari denean, politikan horrelakorik jasan behar izatea.
|
|
|
|
Horiek
dira horrelako mahai batean eztabaidatu liratekeenak. Guretzat lehenbiziko aitortza da, Euskal Herria sei lurraldez osatuta dagoela eta sei lurralde horiek, marko juridiko politiko berri bateko kide izateko eskubidea dutela.
|
|
|
Ez omen du ezertxo ere nabaritu eta Udalean esan bezala, lotara besterik ez direla etortzen errepikatu du. "
|
Horiek
lanetik irten eta ogia ere hango Eroski batean erosten dute. Ez dute inongo ahaleginik egiten herrian integratzeko.
|
|
|
Enpresa bera plater hegalari antzeko zurgagailuak ikertzen ari da.
|
Horiek
aurrean dutena zurgatzen dute, beti ere altzarien kontra jo gabe. Hain zuzen ere, aurrean zerbait izanez gero, bere inguruan biratzera behartzen duen radar bat duelako.
|
|
|
Abiapuntua egokia da, 96tik aurrera hainbat gizarte eragile motore nagusi bihurtu delako.
|
Horiek
egoera aldarazi zuten, euskal gizartearen gehiengoa presoen eskubideen alde jarriz. Artean, alderdi politikoek dinamika honek harrapatuta ikusi dute beren burua, baita egoera politikoaren menpe ere.
|
|
|
Gainera, legez kanpoko MP3 mordoa dabil sarean.
|
Horiek
detektatu eta ezabatu ahal izateko konpainia indartsuenak armiarma izeneko bilaketa sistema bereziak garatzen ari dira. Horrez gain, Recording Industry Association of America delakoak Secure Digital Music Initiative ekimena jarriko du abian datorren udazkenean.
|
|
|
Mila hitzaldi eta konpromiso dituzte.
|
Horiek
ere, azkenean, ezin dute nahi dutena egin. Agian, beste eredua hobea da, idaztearekin zerikusirik ez duen lan batean jarduten duen idazlearena, bere denbora hartu eta bost urtean behin liburu on bat egiten duenarena.
|
|
|
Baina, hortik aparte, nik beti esaten dut pilota beste gauza bat dela.
|
Horiek
elkarrekin joan daitezke, eta inportantea da enpresarendako eta publikoa pixka bat esnatzeko, baina inportanteena pilotari onak ateratzea da, kirol guztietan bezala. Eta momentu honetan mordo bat badaude, enpresek ere inportantzia ematen diote honi...
|
|
|
Oinetakoen sektorea behera etorri den arren, Zuberoa ipar barnealdeko lehen arro industriala da, eta bere garapen gaitasuna bizirik dago hainbat aktibitate eta eremutan.
|
Horiek
horrela, birmoldaketa plan bat abian jarri da bertako enpresak garapen molde berri batean indar daitezen; era berean, Zuberoa kanpoko enpresen helburua izan dadin prospekzio bat burutu nahi da.
|
|
|
Baina askoz ere interesgarriagoa zen gerra aurreko liburutegia, berak bere patrikatik erositako liburuak.
|
Horiek
denak azaldu dira. On Joxe Mielek kanpora joan behar izan zuenean jaso zituzten Seminariotik.
|
|
|
Berrikuntzarik ez dator, agintzen dauzkagunak Francoren kantzontziloak baino antigualekoagoak direlako.
|
Horiek
ez dute ezer egingo, korronteari segika doaz. Beste indar bat behar du horiei bultzada pixka bat emateko.
|
|
|
Prentsan tarteka agertzen dira horrelako albisteak, uste baino gehiago.
|
Horiek
plagio zabarra egiten dute, zuzenean hartu besterena eta ti ta fusilatu. Gainerakoan muga non den jartzea oso zaila izaten da:
|
|
|
Sarritan aipatzen den Nafarroako gizartearen euskararen aldeko jarrera hori epela, ahula, desegituratua eta aritmetika politiko parlamentarioan eragiteko gaitasun eskasekoa dela.
|
Horiek
keriak dira, aje latzak nahi bada, baina badago aldekotasunik, aurrera egiteko lehengaia. Euskararen legearen aldaketa eskatzeko antolatu sinadura kanpainak eta berritan Iruñean izandako manifestazioak agerian uzten dute euskararen aldeko gizarte komunikazio sare ikaragarria dugula.
|
|
|
|
Horiek
izan ziren Kontseiluko gehienek azaldu zituzten argudioak. Argitasunaren aldetik begiraturik, oso zentzuzkoak, alegia.
|
|
|
Aita, nola Euskal Herrietan, umeen haziera ona, eta behar den Dotrinarik izango da, baldin Euskera hondatzeko ahalegin guztiak egiten badira, eta gure mutiltxo, edo haurrei bildur eta azotearekin Euskera hitz egitea eragozten bazaie?
|
Horiek
berek gero edo Eleizagizon edo Etxajaunak izan behar dute. Eta guraso edo Kurak direnean, nola ongi premia den bezala, beren Etxe edo Hergoienetan (Herri txikiei honela Araban deitzen diete) Dotrina erakatsi, eta konfesatuko dute?
|
|
|
Eta inoiz ez ahaztu, elebakardunek beren baitan eramaten duten itsutasuna, besteena gorrotatzerainokoa dela.
|
Horiek
horregatik jartzen dute gaztelera munduko hoberena balitz bezala. Baina, mundua handia izaki eta, hizkuntza asko dira bertan.
|
|
|
Konstituzioak dioenaren arabera, Estatuari dagokio komunikabideen gainekooinarrizko arauak ezartzeko eskuduntza.
|
Horiek
garatu eta gauzatzeko ahalmena, berriz, Autonomia Erkidegoei ezagutzen die, betiere Erkidego bakoitzeko AutonomiaEstatutuan zehaztutakoaren arabera (149 artikulua). Eskuduntzen banaketarako moduorokor honek arazoak sorrarazi ditu historikoki, ez baitu argitzen zein diren oinarrizkoarauak, eta etengabeko tentsio egoeratan kokatu ditu Estatua eta Autonomia Erkidegoak, momentu politikoaren arabera erabakitzen joan direnak.
|
|
|
–
|
Horiek
betetzea egiaztatu eta bermatuko duten erakundeak, betetzen ez duenarijazarriko diotenak.
|
|
|
(terapeuta lagungarriak) adieraztendituzte.
|
Horiek
hiru jardunbide hauek jarraitzen dituzte:
|
|
|
Alde batetik, nire euskara mailahausnarketa sakonetan murgiltzeko modukoa ez zelako; beste aldetik, erreferentziapolitiko eta kultural asko falta zitzaizkidalako, eta ez nekien nortaz edo zertaz ariziren; eta, azkenik, zenbait gauza hitz erdiaz edo klabez esaten zirelako, gauzakzehatz mehatz azaldu gabe.
|
Horiek
ziren klandes tinitatearen morrontzak, eta nireeuskarak oraindik ez zuen hura guztia ulertu ahal izateko finezia nahikorik.
|
|
|
|
Horiek
hola, mito berraragituen bi mota azalduko ditut hemen, bi maneraz eginaketa inplikazio desberdinekoak. Lehen multzokoak aspaldian gertatuak dira, ez hala eredenboren hasieran, arbaso hurbilen garaian baizik.
|
|
|
Hainbat alor landu ditu Txillardegik hizkuntzalaritzan eta bereziki euskararenalorrean.
|
Horiek
agertzeko lekua ez da hau, eta ni ez naiz horien berri ematekoegokiena. Alor eta lan horiek beste lekuetan jende adituek aztertu eta azalduakdituzte1 Dena dela, oroigarritzat besterik ez bada ere, aipatu nahi nituzke hemen aloreta lan horietakoren batzuk:
|
|
|
–La bella Easo?,. Blancos y Negros?,. El Tamborilero deErraondo?...
|
Horiek
baitziren poliki poliki bi muturretatik jandako Euskal Herri handibatetik geratzen ziren hondarrak. Herriminez bultzaturik, hondarrak bilduz, antzinakorenametsean geratu zen Campion.
|
|
|
Gaurtik aztertuta, ordea, frogatuta daukagu bai irudi, bai teoria ugari eta ez gutxitan interesgarri eta aberats batzuk zabaldurik ere, erabilidituzten egiturak, mentalak izan direla fisikoak baino gehiago, neurtu ezinezkoak, errealitatearekin lotura zehatzik gabekoak.
|
Horiek
ere ezin ditugu eduki nortasunaren, banakoa edo multzokoa, eta gure kulturaren oinarri.
|
|
|
Unamuno-ren zirrararekin, Kierkegaard enoihartzunekin.
|
Horiek
baitziren gazte kritikoentzat orduko elikagai intelektualak.Politikoki, momentu hartan katolizismoa hemen katolizismo frankistaren aurka hartzenari zen formarekin kointziditzen zuen horrek denak. Konpromiso sozialaren eskabideak eta, hemen, forma erlijiosoa hartu baitute aurrenik.
|
|
|
Era berean, inork ez du onartuko, garai bateko buruzagitzarekiko menpekotasunak eraginda, gatazka irrazionalak bizirik dirautela, familietan?.
|
Horiek
etxekonorbait baztertzerainokoak izan daitezkeela,, familia, azturaz eta ez arrazoibidegarden eta sendoak tarteko. Erritoak daude onartze eta gaitzeste harreman guztietarako:
|
|
|
–Baita zera ere!
|
Horiek
komentua erreko zigutek berriz ere!
|
|
|
XVIII. mendean, lurzorua gainustiatzearen ondorioz, higadura arazoak, izurriteak eta bestelakoak pairatzen hasi ziren nekazariak.
|
Horiek
konpontzeko, lurrak karetzen hasi ziren eta karobiak izugarri ugaritu ziren. Baina urte batzuen ostean, karea gehiegi erabili zenez, lurzorua larregi ahuldu zen, uztak gainbehera etorri eta baserri asko hustu egin ziren.
|
|
|
" Kar, kar, kar...
|
Horiek
jada ahaztu dira gutaz!". Eta nik erantzun:
|
|
|
Oraintxe bertan erabili duzu arimaren gau iluna, eta horren aurka ez dut deus ere, baina eguzkiak euri dagi...?
|
Horiek
malabarismo filologikoak dituzu, bertzerik ez, burugabekeriak! Eta are burugabekeria handiagoa iduritzen zait halako kontuei jakintasun maila bat eman nahi izaitea... edo poesia zientziatzat hartzea, nola zuk kasik hartzen duzun.
|
|
|
blusa eskote handiduna, gona estu ñimiñoa eta zapata takoidunak.
|
Horiek
berak erantzi nizkion, hiru egun lehenago, bere gorputza mihise errukitsu batez estali aitzin.
|
|
|
Kafe baten galdea egin nuen, mahai gainean gelditutako ogi apurrei ematen nien bitartean.
|
Horiek
, bederen, ez ziren sukaldeko galbahe hiltzailean dantzatu. Flan alde guztietatik belztua inolako arrangurarik gabe jan zuen Potzolok.
|
|
|
Adinean aitzina egin ahalean korapilatsuagoak eta nahasiagoak bilakatzen garela uste dute zenbaitek.
|
Horiek
deus guti dakite, ez nerabezaroaz, ez helduaroaz. Hamahiru urtetako bi obsesio haietarik, batek baizik ez du lehengo lekua ene gogoan.
|
|
|
Bi oreneko solasaldia generaman jada, urte aunitzetan luzeena, eta ez hain juxtu ere toki eta kinka horretara ekarri gintuen aferaren aitzin gibelez.
|
Horiek
lehen hitzekin batean baztertu genituen, saltsa horretan bakoitzak zer zuen agertzeko eta zer altxatzeko, norberaren baitan utziz. Hasi berritako gure goiti beheitiak eta hondar urteetako desenkontruak.
|
|
|
Guk ez diagu inor gogor erabiltzen.
|
Horiek
istorio zaharrak dituk.
|
|
|
—Segurtasun kidegoetako agenteen eginkizunen usurpazioa, egoitzaren bortxatzea eta agintariei kontra egitea.
|
Horiek
, nire mutilek frogatutzat jotzen dituztenak. Bada ebasketa baten susmoa ere.
|
|
|
Arreben maitasun gardena?
|
Horiek
denek bihotz arimaz hunkitzen zuten, ondo sentiarazten, baina Brown jaunaren eskakizunak harago zihoazen, eraginkortasuna zuten helburu. Nork salba zezakeen egoera hartatik?
|
|
|
Eta ezkutuko xehetasun guztiak?
|
Horiek
ez zitzaizkion, noski, teleikusleari ardura, eta arduratzen bazitzaizkion ere, ez erakustearekin konpontzen zen arazoa. Zer zela eta erakutsi behar zitzaizkion, bere gordintasun guztian, anfiteatroko gertaerak?
|
|
|
Zertarako balio didate errefrauek, horiek ere ezin badezakete nire iragana zuri?
|
Horiek
ere ezin badezakete nire atsekabea otzan?
|
|
|
Gelditu zen argi zirrikitu ia bakarra, klandestinoki argitaratutako publikazioak ziren.
|
Horiek
ere, orduko egoera larria kontuan hartuta, ezin ziren izan kalitate handikoak. Azken horien artean, 1940tik 1945era euskal milizianoen komunikabide bezala argitaratu zenGu da ri ren kasua dugu, hain zuzen.
|
|
|
Galderak, alabaina, nor eta non horien nondik norakoak ere baditu.
|
Horiek
, dudarik ez, erantzuten zailak. Nor hori aintzat hartuz gero, bistan da, lehen esan legez, norbanakoarena baino gehiago, talde lana dela hori.
|
|
|
Dagoeneko desagertu da hori; ez ditugu zaindu gizakien arteko hurbiltze horrek dakartzan zortasun hiritar eta landatarrak baino.
|
Horiek
ere, ezinbestekoak, gizartea bera ahalbideratzen duten betebehar eta arta berezien ondorioak baitira.
|
|
|
Hantxe gorpuztu zen, historian lehendabizikoz eta modu sistematiko batez, zuzenbidearen arlo bakoitzeko arauak batera jarri eta kodetuta aldarrika eta argitaratzea. Hartara, Kode Zibila, Zigor Kodea, Merkataritzako Kodea eta Prozedura zibil zein kriminaleko kodeak Napoleon Bonaparteren armadak hedatu zituen Europan zehar, sarri askotan, hango eta hemengo hizkuntzetara ere itzuliak eta bihurtuak2
|
Horiek
ere, Bonaparteren meneko hainbat herrialdetan lege aldarrikatu eta indarrekoak.
|
|
|
Egoki da, berbarako, merkataritzako negozioetatik akzio errebindikatzaileak aldentzea, merkataritzako gorabeherek gauza higigarrien gainean jokatzen baitute.
|
Horiek
ziztu bizian eskualdatzen dira, inolako arrastorik gabe, eta horien izatea ere egiaztatu eta ezagutzea ezinezkoa da kasurik gehienetan. Dena den, justiziarik eta zentzurik gabekoa litzateke halako akzioak negozio zibiletan ez onartzea.
|
|
|
Salmenta horiek ez daude jada atzera eskuraketa eskubide multzo horiei lotuta.
|
Horiek
horrela, urte batean edo askotan, ondasun saldua jabe zehatzik gabe zegoen, hori ere nekazaritzarako kaltegarria izanik. Soberako iritzi diogu, ostera, beste honi:
|
|
|
Ondasunak salerosian erabiltzen dituzte, jabetza erabatekoaren izatedunak dira.
|
Horiek
, bistan da, barne mugarik gabeko estatua behar dute, eta merkatu aske baten gogotan dabiltza. Liberalismoaren aldekoak ditugu horiek, eta estatua bera ere, ekimen pribatuaren begipean ikusten dute.
|
|
|
Salmenta horiek ez daude jada atzera eskuraketa eskubide multzo horiei lotuta.
|
Horiek
horrela, urte batean edo askotan, ondasun saldua jabe zehatzik gabe zegoen, hori ere nekazaritzarako kaltegarria izanik.
|
|
|
Zalantzarik gabe, ondo egina da, ondasun zirkulazioaren askatasunaren eta nekazaritzaren ikuspegitik, oinordetza ordezpen zentzugabeko horien debekua.
|
Horiek
herri hilaren meneko jartzen dituzte herri biziaren interesak. Horien bidez ere, jada ez den belaunaldiak bizirik dagoen belaunaldia behin eta berriro azpiratzen du.
|
|
|
Halakoxeak dira dibortzioaren alde eta aurka plazaratu direnak.
|
Horiek
horrela, argi dago dibortzioaren onuragarritasuna grinen arrisku eta indarkerian dagoela. Gurarien mugaketa zorrotzak eta bertuterik irtenenek bereiz ditzakete, bakar bakarrik, guztizko hautsezintasun horretatik, horri berezkotzat egozten zaizkion desabantailak.
|
|
|
Zalantzarik gabe, ondo egina da, ondasun zirkulazioaren askatasunaren eta nekazaritzaren ikuspegitik, oinordetza ordezpen zentzugabeko horien debekua.
|
Horiek
herri hilaren meneko jartzen dituzte herri biziaren interesak. Horien bidez ere, jada ez den belaunaldiak bizirik dagoen belaunaldia behin eta berriro azpiratzen du.
|
|
|
Kontratu horren osagarriak amodio edo lehenespenezko sentimenduak dira.
|
Horiek
ahalbideratzen dute ezkontzan bertan plazaratzen diren arazoen konponbidea, gizonezko nahiz andrazko aniztasuna dela eta. Izan ere, halakoxea da amodioaren agintea, maitearen zeretik kanpo ez baita deus ere sexu bat bestearentzat.
|
|
|
|
Horiek
ongi ezagutzen ditut nik gizasemeen jokabideak
|
|
2001
|
|
|
Modu argian sortutako lehenengoak Mirande eta Aresti izan genituen eta hauekin batera Txillardegi.
|
Horiek
izan ziren beren burua idazletzat hartu zutenak, luzaroko obra bat egiteko asmoa agertu zutenak. (...) Euskal literaturak autonomia hartzen du, idazleak ez du euskara salbatzeko idazten, baizik eta mundu idealak sortzeko, literatura sortzeko.
|
|
|
Beraien lan baldintzak oso txarrak dira eta biharko eguna oso iluna da beraientzat.
|
Horiek
alderdietatik eta erakundeetatik kanpo daude, eta hor alderdiek izugarrizko ahalegina egin dute.
|
|
|
Eta horiek beren abizenak dauzkate eta denok dakigu zeintzuk diren gutxi gorabehera.
|
Horiek
ezker politikoak dira, baina gero sindikatuak eta afiliatuak daude eta sozialki ezkerraren barne daude. Mugimendu kooperatiboetan eta mugida internazionalistetan dabilen jendea ere ezkerrekoa da, eta Euskal Herrian pila bat daude.
|
|
|
Mugimendu kooperatiboetan eta mugida internazionalistetan dabilen jendea ere ezkerrekoa da, eta Euskal Herrian pila bat daude.
|
Horiek
denek ezkerraren firmamentoa osatzen dute eta gainera gizartean bere eragina dute. Garai batean langileari alderdi bat eta gehienez bi zegozkion, eta gaur jende askok gauza batzuetan ezkerrera jotzen du eta besteetan ez.
|
|
|
|
Horiek
ezkerrekoak dira. Beste horiek ez?
|
|
|
Eta sozialismoa?
|
Horiek
dira ezkertiar mugimendu zabal eta zehazgabean aireratzen diren galderetakoak. Kapitalismoak jadanik irentsitako kontzeptua dela diote batzuek; ezetz besteek, bideak topatzen eta jorratzen jarraitu behar dela.
|
|
|
Baltasar Garzonek horiek erabil tzen ditu nire pentsamoldea zein den adierazteko.
|
Horiek
horrela direla jakinda, nire pertsonaren inguruan muntaia bat egin du eta agindu bat eman ere: " Pertsona honek honela pentsatzen du eta espetxeratzeko agindua ematen dut".
|
|
|
|
Horiek
horrela historia piska bat eginez Euskal Herri osoko prozesu bat ireki zen iaz, hiru oinarri argietan: independentzia, sozialismoa eta euskalduna.
|
|
|
|
Horiek
beti eraman izan dituzte bizkartzainak, areago kargu instituzionalak direnean, horien bizitzan, beraz, ez da ezer aldatu, behekoei aldatu zaie bizitza.
|
|
|
Pirinio Atlantikoak departamenduko Jean Jacques Lasserre presidentea eta Nafarroako Miguel Sanz lehendakaria azpiegituraz mintzatzeko bildu ohi dira, baita Alain Lamassoure eta Roman Sodupe Euskal Eurohiriaren karietara bildu ere komunzki. Ipar eta Hego Euskal Herriko errealitate historiko kulturalez bestera, interes eta harreman politiko ekonomiko komunak ari dira garatzen egun.
|
Horiek
baina ez dira modu natural batez islatzen hedabideetan. Mugaz gaindiko errealitate bat eraikitzen ari da, baina informazioa mugan gelditzen da.
|
|
|
" Gazteentzat zoramena eta eriotza itz utsak dira eta ez diete beldurrik.
|
Horiek
ez dakite zer dan alienazioa, zer dan betiko morrontza, eta bestalde, ain gertu jartzen diete atsegiña!".
|
|
|
Ideia gazteak baditugu.
|
Horiek
gauzatzea falta zaigu. Lehen urratsak eman ziren azaroaren 24an, baina orain hasten da benetako lana.
|
|
|
|
Horiek
baliatzen ikastea ez da gauza zaila eta, beste aldetik, buruhauste asko kenduko dizkizu.
|
|
|
|
Horiek
horrela ere, airezko garraio konpainiek gainerako kasuetan ere inolako indemnizaziorik emateari uko egiten diote den denetan.
|
|
|
|
Horiek
bezain interesgarriak izan daitezke karaokeko soinu artxiboak: hauen azken kalitatea, jakina, ekipoaren soinu txartelaren araberakoa izango da.
|
|
|
|
Horiek
, plangintza berezietarako programetan jasoko lirateke, oinarrizkokurrikulu egitasmotik kanpo.
|
|
|
Baina, zein dira ikas prozesuaren, fase naturalak??
|
Horiek
xedatzerik ba otedago?
|
|
|
Kasu honetan narrazioari dagozkionak (estilo librea eta narratzailea barnean eta kanpoan) eta azalpenari dagozkionak ere (prozesuak, abisatu, identifikatu, asmoak eta planak).
|
Horiek
komunikatu beharrekoa zehaztu eta mugatzen dute.
|
|
|
Menpeko haiek (nahiz libre izan eta batzuk alokairuanegon, morroi izan gabe) eta lurrean kokatutako esklabuak berdinduz joan zirenfeudalismoaren barruan.
|
Horiek
ziren erreserba lantzen zutenak, lan prestazioenbitartez (hori exijitzeko, jauna indartsua izan behar zen). Azkenean, denak jaunarenmenpeko morroi bilakatuz joan ziren (esklabuek pertsona izaera lortu zuten, tresnahiztuna izate hutsetik mailan igoz; bestalde, nekazariek askatasuna eta, horrekinbatera, borrokatzeko eskubidea eta beste eskubideak galdu zituzten, beren egoeradegradatuz).
|
|
|
aurkeztuzuen Karlomagnok.
|
Horiek
baskoien izen ona adierazten du. (Azkarate, 1995a).
|
|
|
itzala tradizioa da Chamisso rentzat; herri baten kultura eta sena.
|
Horiek
galtzea, aberririk gabe gelditzea daChamisso rentzat, eta horretaz bazekien zerbait frantses jaio, aleman bizi etainondar sentitzen zen Chamisso k: hain zuzen ere, kritikariek harreman zuzenaikusi izan dute Chamisso ren sorterri ezaren eta Schlemihl en itzal galduarenartean.
|
|
|
2 Batez ere ikuspegi psikosoziala dutenak.
|
Horiek
tradizio txikiagoa dute etagehienbat Unibertsitate inguruan egindako azterketak dira. Atal horretanaipagarriak dira:
|
|
|
3 Batez ere ikuspegi psikopedagogikoari jarraitzen diotenak.
|
Horiek
dira gutxienak oraingoz, tradizio txikiena dutenak edo berriagoak direnak, etabaita helduen euskalduntze gaiarekin zuzenean lotzen diren instituzioeklandu dituztenak ere: 1) instituzio ofizialek, batez ere HABE erakundeaketa HABErentzako landutakoak; 2) instituzio ez ofizialek landu dituztenak, AEK erakundeak gehienbat; 3) berriz ere Unibertsitate inguruan sortutakoak.
|
|
|
1) instituzio ofizialek, batez ere HABE erakundeaketa HABErentzako landutakoak; 2) instituzio ez ofizialek landu dituztenak, AEK erakundeak gehienbat; 3) berriz ere Unibertsitate inguruan sortutakoak.
|
Horiek
gizabanakoen nortasun aldagaiak eta euskaltegien ezaugarrien aldagaiak aztertzen dituzte, euskalduntzearen portaerak ulertzeko: lortzeak/ porrotak, lortuko diren mailak edo urratsak, ikasten jarraitzea/ uztea... Agian eztabaidatuena izan dena euskaltegien metodologiaezberdinek euskalduntzean izan duten arrakasta da, bi muturretako metodologiak konparatuz:
|
|
|
Fishman (1991), Giles eta Coupland (1991), Baker (1992), Richards (1993), Clement eta Noels (1996), eta Oxford (1996).
|
Horiek
berriagoakdirenez, nekezagoa izan da lan hau bideratu aurretik ezagutzea, batez ereazkenekoak direnak, eta, hala, gutxiago erabili dira. Hori ulertzeko gogoratu behar da tesi honetan sartzen diren bi ikerketa enpirikoak 1992 eta 1994urteetan diseinatu zirela.
|
|
|
Atal honek, helduen euskalduntze? gaia aztertuko duelako eta euskara ukipen egoerako menpeko eta gutxiengo hizkuntza dela ikusita, kontuan izan beharreko aspektu eta aldagaiak izan daitezke ondoren aipatuko ditugunak.
|
Horiek
ez diradiziplina baten barruan bakarrik aztertu; hala ere, gutxi gorabehera honela kokadaitezke:
|
|
|
1) Mota ezberdineko aldagaiak kontuanhartzen direla 2Hren jabekuntza prozesuaren portaera esplikatzeko.
|
Horiek
, oro har, mota hauetan bana daitezke: a) sozioestrukturalak direnak:
|
|
|
Ez da gai hizkuntz ibilbideakaurrera egin dezan, nahikotasun maila gainditzeko.
|
Horiek
huts egindako motibazioak dira, eta askotan aurreiritzien modura funtzionatzen dute: positiboki ezeraginez.
|
|
|
Horien artean, eragin handienekoakaldagai psikolinguistikoak lirateke, euskararen gaitasun maila erlatiboarenaraberakoak.
|
Horiek
ere modu anitzean ulertu lirateke: 1) Norbanakoaren euskararen gaitasun maila erlatiboa, euskaraz aritzeko erdarazaritzeko baino erraztasun handiagoa, edo gutxienez parekoa, behar delako; 2) Mintzakidearen euskararen gaitasun maila erlatiboa, komunikazio ekintzabakoitzean euskara aukeratu eta/ edo mantendu ahal izateko gutxienekoa.
|
|
|
Gas kromatografoaren eskema eta zatiak alboko irudian ikus daitezke.
|
Horiek
deskribatzean gas kromatografiak daukan garrantziaz hobeto jabetuko gara, segur aski.
|
|
|
Laneko estresa duten adin ertaineko gizonek arterosklerosia garatzeko joera handiagoa izan dezakete.
|
Horiek
dira AEBetako Epidemiology aldizkarian argitaratu den azterlan baten ondorioak. Laneko estres handia duten gizonen% 36k arterosklerosi zeinuak zituen karotidan.
|
|
|
Hala, etiketan datu analitikoak sartzea besterik ez zaio geratzen «ur mineral naturala» izenari.
|
Horiek
dira, hain zuzen ere, merkaturatuenak. Jatorria lurrazpikoa baino ezin da izan, eta kimua iturburukoa.
|
|
|
Gauza bera gertatzen da barren bisilak zintzilikatzen diren buruekin ere.
|
Horiek
zimurtuak izan daitezke, pintza, begizta, trabilla eta ojete edo ojalekin. Azken horiek egiteko zailak diruditen arren, teknika erraza da eta emaitza oso profesionala.
|
|
|
Moduluak paretaren albotik lerrokatuta jarri ondoren, tirafondoz finkatu eta goiko eta alboko erregeletak jarriko dira.
|
Horiek
mihiztatzeko torlojuen bidez lotzen dira, lotura guztiak ahalik eta gehien ziurtatuz. Ispiludun ateak Eduki estetiko handia eta, aldi berean, oso funtzionala duen aukera bat ateetan bi ispilu jartzea da.
|
|
|
Lehenek erlaitzak izan behar dute, hau da, altzari garaien beheko ertza okupatzen duten egurrezko barrak.
|
Horiek
lerro zuzen bati jarraitzen badiote, nahikoa izango da barra bakar bat; aldiz, marra hautsita badago (hori gertatzen da altzari altuek estalkiaren goialde osoa betetzen ez badute), kontuz ibili da neurriak hartzean, eta barretan 45 graduko ebakiak egin dira, muntaian bat etorriko direla bermatzeko. Ebaki horietarako tresna egokiak inglete kaxa edo inglete makina elektrikoa dira.
|
|
|
Horrela, xaflen egonkortasuna bermatzen da.
|
Horiek
jartzeko, lehenik mutur bat sartu behar da, eta erdialdetik tenkatzen saiatu, beste muturra sartzeko.
|
|
|
Beirazko adreiluak dira material horietako batzuk.
|
Horiek
lorategiko gune txikiak bereizteko erabil daitezke, argitasuna erraz sar dadin, edo bidezidor txikiak zolatzeko, azpiko argi batek behar bezala beteta. Gainera, kristalezko adreilu horiek apaindurazko motiboak ere lagun ditzakete, ura barne, hala nola iturriak edo igerilekuak.
|
|
|
Baldintza klimatikoek landatu beharreko hazi mota zehazten dute Haziei dagokienez, barietate handia dago.
|
Horiek
gramineo espezie desberdinetatik edo gramineoen eta beste landare tapizatzaile batzuen arteko nahasteetatik datoz, “erabiltzaileen beharren edo gustuaren arabera”, adierazi du Parkeak eta Lorategiak zaintzeko produktuak dituzten enpresen elkarteak. Hala ere, nahiz eta gramineo espezieak milaka diren, batzuk bakarrik erabiltzen dira soropila landatzeko, eta, horietatik abiatuta, “gainerakoetatik bereizten dituzten berezko ezaugarriak dituzten” barietate asko lortzen dira, gehitu du APJk.
|
|
|
eskuak ur beroarekin eta xaboiarekin garbitzea, edo desinfektatzaile egoki batekin garbitzea; produktuak ez eztul edo doministiku egitea eta zauriak edo ebakiak bendaje iragazgaitz egokiekin estaltzea.
|
Horiek
dira elikagaiak kutsatzea eragozteko puntu aipagarrienetako batzuk. Debekatuta dago lanpostuan txiklea erretzea, jatea edo masatzea, baita gauza pertsonalak ere, hala nola erlojua, eraztunak edo eskumuturrekoak, elikagaiekin kontaktu zuzena izan dezaketenak.
|
|
|
Europako zuzentarauek adierazten dute elikagai baten erradio ionizatzaileen bidezko tratamendua baimentzeko baldintza hauek bete behar direla: Behar teknologikoa da
|
Horiek
erabiltzeak ez du inolako arriskurik osasunean Onuragarria da kontsumitzaileentzat Ez da erabiltzen higiene praktika egokien ordezko sistema gisa. Irradiatutako edozein elikagai, edo osagai irradiatuak dituena, halakotzat etiketatu behar da.
|
|
|
Hala, baldintza batzuk ezartzen dira izotza fabrikatzeko lokal eta eranskinetarako.
|
Horiek
etxebizitzetatik edo gaua ematen den edo janaria egiten den lokaletatik bereizita egon behar dute, etxeko animaliak eta karraskariak sartzea debekatzen duten sistemak erabili behar dituzte, eta aireztapen, higiene eta garbiketa egokiak izan behar dituzte. Zoruak, paretek bezala, iragazgaitza izan behar du eta hustubideak izan, garbiketa errazteko.
|
|
|
“eskola menuak” deritzenak.
|
Horiek
ikastetxetik kanpo, catering enpresek egin ditzakete, edo ikastetxean bertan, azpikontratatutako enpresak, langileak eta janaria ekartzen dituenak, edo sukaldari propioak. Guztien kezka, ordea, ez da janariaren jatorrian edo prestatzeko moduan oinarritzen, baizik eta eskolako elikadura, elikagarria eta orekatua izateaz gain, osasungarria eta segurua dela bermatzea.
|
|
|
Gutxieneko kalitate ezaugarriak perretxiko kategoria guztien antzekoak dira.
|
Horiek
osoak izan behar dute, itxura freskoarekin, osasuntsuak, garbiak (ezin da garbitu), kanpoko hezetasun anormalik gabeak, izozteek eragindako kalteak, usainak eta/ edo zapore arraroak (barne kontsumoaren kasuan, gainera, intsektuetatik eta beste parasito batzuetatik salbuetsita egon behar dute). Perretxikoaren garapena kontuan hartu beharreko alderdi garrantzitsua da, manipulazioa eta helmugarako garraioa jasan ahal izateko aukera emango baitu.
|
|
|
Hala, kontsumitzaileak, produktuaren etiketaren bidez, konfiantza osoa izan behar du, eta ez du iruzurrik edo iruzurrik egin behar.
|
Horiek
saihesteko, arauak produktuak kontrolatzeko mekanismoak ezartzen ditu, hala nola ekoizpen, eraldaketa eta merkaturatze eragiketen autokontrolerako nahitaezko sistema, eta behar bezala egiaztatutako erakunde eta ebaluazio entitate independenteek egindako ziurtapen sistema, bai laborategi gisa, bai produktu ziurtatzaile gisa. Sistema osoa osatzeko, botere publikoek jarduera horiek gainbegiratzen dituzte eta legezko araudia betetzeko eskatzen dute.
|
|
|
A priori seguruagoa den beste sistema bat presio eltzeak erabiltzea da.
|
Horiek
erabiliz gero, 20 minutu besterik ez da behar egosteko, eta 120 °C ra iritsiko da tenperatura. Kondizio horietan, kontserba erabat esterilizatzen da, eta Clostridium botulinum agertzeko arriskua minimizatzen da.
|