|
2000
|
|
|
Frontoiak teorian 36 metrokoak dira, baina praktikan bakoitzak berea egin izan du.
|
Azken
urteotan egin direnak arau zehatzen barruan eraiki dira.
|
|
|
80ko hamarkadatik aurrera, espezie enblematikoen presentzia, iraungipen arriskuan dauden animalien presentzia (ia beti ornodunak), biodibertsitatea eta horrelako irizpideak maneiatzen ziren ingurune naturalak legez babesterakoan.
|
Azken
urteotan, pixkanaka bada ere, hau guztia utzi eta ekosistemak babestera jo da, hau da, lurralde jakin batean gertatzen diren prozesu natural nahiz ekologikoak babestera, ez da animalia edo landare bat babesten, natur gertaera edo prozesuak baizik. Izan ere, ekodibertsitatea babestuz, biodibertsitatea ere babesten da, eta ondorioz, ingurune horretako animalia nahiz landare guztiak.
|
|
|
Medikuntza modernoaren hedapenak sendabide herrikoi eta tradizionalen erabilera mugatu du apurka.
|
Azken
urteotan, hala ere, sendabide alternatiboak modan daude. Baina belar eta edabeak ederki bildu eta etiketatuak erosi ohi ditugu belar dendatan.
|
|
|
Berean, gaztelaniazko irakaskuntza ere jasotzen da.
|
Azken
urteotan, hainbat eskuldetan dagoen A ereduaren eskaintza oso da eskasa, ordea. Guraso batzuek zailtasunak dituzte beren seme alabak sare publikoan gaztelaniaz hezitzeko, kasu askotan behartuta daude ekimen pribatura joateko.
|
|
|
Profesionaltasunaren obsesioa gainditua dagoela dirudienean, idazleak jardun minoritario batean ari direla onartzeko garaia da.Mahainguruari ekiteko, literatur generoen gaia ukituko dugu.
|
Azken
urteotan euskal literaturaren barruan zein genero da nagusi zuen ustez. Zein genero doa gora eta non daude hutsuneak?
|
|
|
Eta, hala ere, ez zaizu iruditzen gero eta libreago gaudela?
|
Azken
urteotan hori asko zabaldu da.
|
|
|
Orain ikusi dugu, bi talde daudelakotz, sailkatu gabe geratu direla finala jokatzeko irrikitan zeuden pilotari batzuk.
|
Azken
urteotan jendeak Eugi Beloki finala ikusi nahi du eta horiek bidean geratuko balira, finala Arretxe Errandonea edo horietakoren bat izango litzateke. Sistema honek baditu bere abantailak baina baita bere desabantailak ere.
|
|
|
Eta joan zen urtean, apirilean, aurkeztu zuen Karlos Olaetxeak beste tesi bat Burdin Aroari buruz.
|
Azken
urteotan hona etorritako gazte bat da, berastegiarra hain zuzen, nire herrikoa. Arkemetria egin zuen, alegia, bere tesiak batez ere aztertzen ditu zeramikak, petrografia aldetik, zein buztin klaserekin egiten zuten, nondik zetorren buztin hori...
|
|
|
|
Azken
urte hauetan Antxieta taldeko azpeitiar gazte batzuk aurkitu dute Zestoan Behe Paleolitoko aztarnategi hau, oso zaharra eta garrantzi handikoa. Hain zuzen, Antxieta taldekoak izan ziren orain dela 30 urte Ekaingo kobazuloa aurkitu zutenak.
|
|
|
Hor gazte berri asko sartu da, garai bateko karobiak, olak, ermitak... ikertzen.
|
Azken
urteotan arkeologia arriskugarria sortu da. Gaur egun hiri barneetan, gune historiekoetan, legeak agintzen du obra bat egitera baldin bazoaz aurretik azterketa arkeologikoa egitea.
|
|
|
Estatu Batuetako Drug Enforcement Agency ko (DEA) administrazio epaile Francis Young-en hitzetan," marihuana, egoera naturalean, terapeutikoki aktiboak diren substantzien artean seguruenetakoa da".
|
Azken
urteetan egindako ikerketa medikuek ere hala diote, baina oraindik, cannabisak dakartzan onurak eta kalteak zehazteko esparru honetan egin beharreko bidea luzea da.
|
|
|
|
Azken
urte honetan zenbait lekutan atzera begirakoak egin dizkidate. Nire lanak ordena kronologikoan erakutsi ditut eta, orduan konturatu naiz zein bilakaera egon den, asko egin dut hobera, baina oraindik asko dut ikasteko.
|
|
|
Horretarako, 20 gune ezberdin egokitu dituzte.
|
Azken
urteetan bezalaxe, Euskadiko Guneak bere lekua izango du. Tarregako Antzerki Azoka hego Europan egiten den antzerki feria nagusia da, horregatik azken bost urteotan Kultura Sailak eta Antzerki Azokaren antolakuntzak itxi duten hitzarmenari esker EAEn ekoiztutako antzerkiak leku berezia du Tarregan.
|
|
|
|
Azken
urteotan garapen handia nabaritu da jaialdien eraginez (Bilbo, Bergara eta Tolosa). Bergarakoa bi urtez behin izaten da helduentzat, txiki da, baina meritu handia du.
|
|
|
|
Azken
urteotako finalik ederrenetakoa jokatu zen abenduaren 17an Bilboko Euskalduna Jauregian. Azken muturrean ezusteko handi barik azken hiru txapelketetan bertsolari berdinak izan dira lehen hirurak, lekua aldatu arren, saio dotore eta bikaina eskaini zuten.
|
|
|
|
Azken
urte hauetan Diario de Navarra k eztabaidarik aski sortu du Lingua Navarrorum dela eta. Batzuentzat Nafarroako erromantzea zela eta beste batzuentzat euskara.
|
|
|
|
Azken
urteotan euskarak izan duen zapalkuntzaz irakurri beharrekoa da Joan Mari Torrealdairen El libro negro del euskera (1998), Ttarttalo argitaletxeak plazaratua, inork ez dezan pentsa euskararen debekuak gure asmakizun hutsak direnik, irakurleak hor aurkituko baititu anitz agiri.
|
|
|
|
Azken
urteotako jokabide bihurriak ikusteaz, badakigu gauzatzea ez zaigula hain erraza izango, berrogei urtetako diktadurak bere eragina izan du eta belaunaldi honetako guztiok zerbait ukiturik utzi gaitu. Honetaz 1998ko irailaren 27ko Egunkaria n. Su etena?
|
|
|
|
Azken
urteotako gertakizunik aipagarriena zeharkako metatze prozesuarenareagotzea izan da. Izan ere,, metatze horizontal zein bertikalaren joera areagotuz doa, nahiz eta bizkitartean zeharkako metatzea garatzen ari den:
|
|
|
|
Azken
urteotan informazio teknologiek1 izugarrizko hedapena izan dute.Lehenago, konputagailuek lantokiak hartu zituzten. Gero, ordenagailu pertsonalaksortu ziren eta etxe gehienetan sartu ziren.
|
|
|
|
Azken
urteotan ordea, euskararen eredu normatiboa3 gero eta sendoago eta zehatzago zedarritu dugularik, aspaldiko kezkei erantzuten hasteko sasoia iritsi zaigu. Zeinda euskara mintzatuaren eredu normatiboa?
|
|
|
|
Azken
urteotan egin diren ikerketek argiro erakutsi dutenez, entzuleria bere gustu eta interes partikularren arabera dibertsifikatzeko joera dago. Fragmentazioa irrati estazioen anizteagatik sortu da.
|
|
|
1935 urtean Karrantzan 13.785 ardi buru zeuden, hamar urte beranduago erdira murriztuz; eta joera hori 80ko hamarkada arte luzatu zen.
|
Azken
urteotan, berriz, ardi produktuen salmenta hobeak direla eta, ardiak emendatzen ari dira, eta gaur egun Karrantzan 7.000 ardi buru inguruk larratzen dute. Haraneko ardi arraza nagusia karrantzarra da; latxaren antzekoa, karrantzarrak kolore gorriagoa, tamaina handiagoa eta mutur konbexuagoa ditu.
|
|
|
Erlezaintza, aldiz, garrantzitsuagoa da; izan ere, Karrantza, Urduñarekin batera, Bizkaian erlauntz gehien dituen herria da.
|
Azken
urteotan goraka doan jarduera dela dirudi.
|
|
|
|
Azken
urteotako nekazaritza gainprodukzioarekin batera, alanbrezko hesiek hesi naturalen lekua okupatu dute hein handi batean, paisaia homogeneoa sortuz; baina hesi naturalak egoera onean mantendu dituen haran bakarretakoa da Karrantza.
|
|
|
|
Azken
urteotan belar soroak erabat aldatu dira. Batetik mekanizatu egin dira, traktoreak, belar bolak egiteko makinak eta abar erabiliz, eta bestetik, larre hauek ongarriztatzeko sustantzia kimikoak geroz eta gehiago erabiltzen dira, ekoizpenerako eraginkorragoak izan arren kutsadura arazoak areagotu ditzaketenak.
|
|
|
|
Azken
urteotan hainbeste biltzen diren makina bat perretxiko, hala nola gibelurdinak eta onddobeltza ere, pagadiko biztanleak dira. Hauekin batera, pozoitsuak diren beste hainbat ere agertzen dira, kuleto faltsu deigarria adibidez.
|
|
|
otso populazioa mantendu egin da, gorabehera handiekin bada ere.
|
Azken
urteotan, Burgosko otsoren bat edo beste Ordunte mendietan zehar Enkartazioetara sartu izan da, eta artaldeetan sortu izan dituen kalteak direla eta, arazo bihurtzen ari da. Kalteak ez dira soilik hildako ardietara mugatzen, hauengan sortarazitako izuak esne ekoizpena, eta ugalketa ere?
|
|
|
Luze gabe, industrialde batean kausitu nintzen, enpresa tiki eta ertainen metatoki.
|
Azken
urteetatik hona huntza bezala ugaritu dira halakoak, Udalean hirigunea jarduera zikin edo kutsagarriez arintzeko premiatzen hasi zirenetik. Kale zuzeneko eta zeharkakoen amaraun gaitza, industri pabiloi handi eta ttipiek zedarritua eta jendez hutsa gauerdiko hilerria bezain.
|
|
|
|
Azken
urteetan erakundeen eta editoreen aldetik irakurzaletasuna pizteko formula ahalegintzen ari dira bilatzen (eta gauzatzen). Baina prentsaren iragarkiak baino areago, literatura eta idazleak eskoletara eta auzoetara eramatea baino efektiboagoa, idazlan onak eskaintzea da.
|
|
|
|
Azken
urteotan liburutegi gehienak aldaketa prozesu bat jasaten ari dira teknologia berrien eragina dela eta. Ez dago dudarik Internetek garrantzi berezia duela honetan guztian.
|
|
2001
|
|
|
|
Azken
urtetan ia euskaldunen erdia museo batetik pasa da, baina horrek ez du esan nahi artea inoiz baino gehiago estimatzen dugunik. Arte lanen salmentak eta arte liburuen irakurketak ez dira igo.
|
|
|
Norabidea jarriz gero, denbora ez da izango oztopo guretzat, jakin badakigulako sierra haginak izango direla eta atzera eta aurrera egingo dela.
|
Azken
urteetan asko aurreratu dugu eta bide horretatik jarraitu behar dugu.
|
|
|
|
Azken
urteotan matxaka modernoagoak jartzen ari dira sagardotegietan. Sagarra matxakaraino eramateko zinta edo tresna berezi batzuk jarri dituzte leku batzutan.
|
|
|
Hala ere, sektorea ez da haziko kontsumoa geratu delako eta errentagarriak ez diren saltokiak desagertzen joango dira.
|
Azken
urteotan harategien% 20 itxi dute, ekoizleari egiten zitzaion erosketaren ondotiko balio erantsia galtzen ari da. Positiboa litzateke erosketa bateratuak egitea, arrakasta bezeroa fidela bihurtzen duen zerbitzu pertsonalizatua eskaintzetik baitator.
|
|
|
Ekonomi globalizatu honek diru asko jarri du mugimenduan eta batzuek soldata onak dituzte, baina ez guztiek, lan mota batzuetara ez dira soldata horiek iristen eta horrela jarraitzen badugu, hemen ere multzo batzuk nahiko baztertuak geratuko dira.
|
Azken
urteak onak izan dira baina honek ez du beti horrela iraungo. Horrez gain, hemen oraindik langabezia handia dago eta inkestek ere hala diote, Euskal Herriko arazorik handiena langabezia dela.
|
|
|
|
Azken
urteotan, berriz, gehientsuenontzat misteriotsu diren teknologia berriak garatu dira. Zientzia museoak horren guztiaren isla dira eta garai bateko fosil eta animalia disekatu bildumak nolabaiteko jolas parke bilakatu dira egun. Euskal Herriko zientzia erakustoki garrantzitsuenen errepasoa egingo dugu orriotan eta horietako batean ibilalditxo bat ere proposatzen dizuegu.
|
|
|
Eta hemengo rocka gustuko dugunok?
|
Azken
urte hauetan, ekoizpena biderkatu bada ere, merkatuak tamainu berean jarraitzen du. Edota, zerbait hazi bada, inolaz ez sormena adina.
|
|
|
Denek ez dute beren herrialdean arazo politikorik, eta batzuk propio ekarriak dira lanerako.
|
Azken
urte honetan 80 etorkin heldu dira gure itsasertzera arrantza lanetara. Ondarroan senagaldarrak daude, Hondarribian peruarrak eta Donostian eta Mutrikun errumaniarrak.
|
|
|
Guk" Eusko gudariak" eta" Internazionala" abesten ditugu, gure herria irekia nahi dugulako, aurrera egin nahi dugulako herri honen nortasuna zabalduz eta indartuz; ez dugu arazorik biak abesteko.
|
Azken
urteotan EBtik egin dugun politika bide horretatik doa.
|
|
|
Euskal Herrian industrializazioarekin garatu den gunea da, Nerbioi arroa.
|
Azken
urteetan Nerbioi ibaiaren ezaugarri bihurtu da kutsadura. Industriaren eraginez ibaiko ur kalitateak behera egin du.
|
|
|
Herrikoak sektore guztietako enpresak sustatzen ditu.
|
Azken
urteotan, industria sektoretik landa sortu dira enpresa berriak. Laborantzako mozkinak eralda tzen edo transformatzen dituzten enpresak, konparazione.
|
|
|
Mixel Labegerie lehendakari zelarik, elkarteak literatura lehiaketak antolatu eta ikas zentro pedagogikoa sortu zituen.
|
Azken
urteetan hainbat liburu argitaratu ditu, Piarres Larzabalen antzerkiak esaterako. Etorkizunean nondik jo aztertzen ari da orain Euskaltzaleen Biltzarra.
|
|
|
Gaiaren inguruan asko idatzi bada ere, gertakizun puntualak aztertu izan dira bereziki eta fenomeno isolatua bailitzan hartua izan da.
|
Azken
urteotan, ordea, historialari talde baten ahaleginei esker, gai honen ikerketak aurrera egin du nabarmen.
|
|
|
Bakoitzak bere abantailak eta desabantailak izango ditu.
|
Azken
urteetan zuhaitz estaldura gehitu da, baina baso izaera galdu ote da?
|
|
|
Kapitalaren gainerako zatia langileen esku (%18) eta Burtsan (%52) dago.
|
Azken
urteotan, teknologiaren alde egin den apustuarekin, CAFek lortu duen hazkundea eta errentagarritasuna garairik onenen parekoa izan da. Une honetan, eskaeren kartera 200.000 milioi pezetatik (8.000 milioi libera) gorakoa da, eta horko %62 esportaziorako izango da (121.000 milioi pezeta).
|
|
|
Finlandia irakurzaletasun maila handienetakoa duen herrialdea da.
|
Azken
urteotan bi marka hautsi ditu: liburutegietara egiten diren bisitak, eta finlandieraz argitaratutako liburuak.
|
|
|
Baina laponiarrendako orein hazkuntzak du garrantzi kultural eta ekonimikorik handiena.
|
Azken
urteotan baso soilketa eta aintzinako lurren galera handiak izan badira ere, laponiarrendako oraindik ere oreinak oinarrizko baliabide dira.
|
|
|
|
Azken
urte hauetan, substantzia horiek eta Mendebaldean berebiziko eragin larria duten gaixotasunen (gaitz kardiobaskularrak, hainbat eratako minbiziak ¿ melanoma edo larruazaleko minbizia, besteak beste ¿ eta, areago, zahartzearekin zuzeneko zerikusia duten beste hainbat, hala nola begi lausoa eta nerbio sistemaren asaldurak) arteko lotura ikertzen ari dira zientzialariak.
|
|
|
|
Azken
urte hauetan, eski estazioek ahalik eta era hoberenean funtzionatuko badute, elur artifiziala baliatzea dute ezinbesteko baliabidea: epe luze batean prezipitaziorik izango ez dela aurreikusten denean, pistak hauts zuriz betetzeko erabiltzen da elur artifiziala.
|
|
|
|
Azken
urteotan hizkuntzen irakaskuntzan aldaketa ugari eman dira; besteak beste, edukiak sekuentziatzeko moduak berraztertu dira. Hortik ikasgelako lanaprogramatzeko eredu berriak sortu dira, betiere behinenik honako irizpideakaintzat hartuta (Ikus Helduen Euskalduntzearen Oinarrizko Kurrikulua, 21 orria):
|
|
|
|
Azken
urteotan, testuaren kontzeptuari diskurtsoarena gailendu zaio. Diskurtsoakhizkuntza unitate gisa hartzen du aintzat testua, baina beste parametro batzuk erejasotzen ditu bere baitan.
|
|
|
|
Azken
urte hauetan euskaltegietatik atera diren euskaldunei freskotasunikgabeko hizkera sumatzen zaie. Sobera formalak dira, graziarik gabeak, aseptikoak.Hori, trebetasun hartzaileen garrantzia kontuan hartu ez dugulako eta behar bezainongi landu ez ditugulako gertatzen da.
|
|
|
|
Azken
urteotan gure euskaltegiak zenbait aldaketa didaktiko bizi izan ditu. Hemen, duela bost urte non geunden eta nora heldu garen irakurtzeko aukera izango duzue.Izenburu honetan, prozesu?
|
|
|
|
Azken
urteotan, ekimen askoren oinarrietan, ikerketan eta gure eguneroko laneanhainbat kontzeptu eta errealitate berri azaldu dira guztion ahotan: autonomia, autoikaskuntza, baliabide zentroak, autoikaskuntza gelak, ikasten ikasi, etab.Horien inguruan, azpian eta baitan kokatu dugu aholkularitza zerbitzua etaaholkularitza saioa.
|
|
|
|
Azken
urteotako ibilbidea
|
|
|
|
Azken
urteotan Gasteizko Santa Maria katedral zaharrean egindako lanetan eredatu berriak agertu dira. Katedral zaharraren arazo estrukturalei aurre egiteko planorokor bat jarri zen martxan, eta indusketa arkeologikoa ezinbestekoa zen.
|
|
|
|
Azken
urteotan ikerketa gehiago egin badira ere, ez ditugu guztiak hemenaipatuko, baina bai hauetatik ateratako zenbait emaitza. 2 taulan lurralde historikoen arabera, eta 1981, 1986, 1991 eta 1996 urteetako zentsu eta erroldatze datuen arabera, EAErako (Eusko Jaurlaritza, 1999) eta NAErako (NafarroakoGobernua, 1997) euskalduntzearen aurrerapenak adierazten dira.
|
|
|
Urte horietan gizonentzako perfumeak hasi ziren fabrikatzen.
|
Azken
urteotan nazioarteko merkatua bi protagonistaren arteko lehian oinarrituta dago: Pariskoa eta Amerikako Estatu Batuetatik datorrena (Calvin Klein, besteak beste).
|
|
|
Azterlan horretan, irabazle izango den telebista banaketari buruzko galdera bat egiten da (satelitea, lurrekoa, kablea), eta Espainian Estatu Batuek markatutako ereduari jarraituko zaion galdetzen da; izan ere, ordainpeko telebistak etxeen %78 hartzen du, eta kablea bakarrik iristen da 68,4 milioira.
|
Azken
urteotan, ordea, satelite bidezko telebista gero eta gehiago erabiltzen da Estatu Batuetako merkatuan, eta datozen bi urteetan asko haziko dela espero da. Espainiari dagokionez, azterlan zehatza, hamar urte barru, telebista digitalaren aurrerapenarekin, 6 eta 7 kanal nazional bitarte egongo dira irekian, bakoitzak 4 programazio eta zerbitzu izango ditu; lau kanal autonomia erkidego bakoitzean irekian, eta bakoitzak 4 programazio eta zerbitzu gehiago izango ditu.
|
|
|
kasu honetan, hartu beharreko neurriak hartu behar dira marrak bat etor daitezen bikoizketa jositakoan. Bisa modernoetarako aldaerak
|
Azken
urteotako moda batek gortina luzeak erabiltzea eskatzen du. Material lodi batez eginda daudenez, oihala ez da zimurtzen beheko aldean, baizik eta badirudi “arrastatu” eta bolumena handitu egiten dela.
|
|
|
|
Azken
urteotan, handitu egin da udan herrialde tropikal, exotiko edo garatze bidean dauden herrialdeetara joaten diren bidaiarien kopurua.
|
|
|
Kirolari askok uste dute beren organismoak proteina gehigarriak behar dituela errendimendu fisiko ezin hobea lortzeko, baita dietaren bidez hartutako proteina ere.
|
Azken
urteetan egindako azterketek erakusten dutenez, entrenamendu bolumen handiko kirolariek proteina gehiago behar dituzte beren dietan, pertsona sedentario baten beharrekin alderatuta. Hala ere, horrek ez du nahitaez esan nahi gehigarri proteikoak hartu behar dituztenik.
|
|
|
Espainian, kalkuluen arabera, 4.256.000 etxek dute ordenagailu bat, eta ia %50ek Interneterako sarbidea dute, Komunikabideen Azterketa Orokorraren arabera.
|
Azken
urtean, etxeen erdietan, batez ere ohiko telefono linearen bidez sartu da. Zazpi milioi pertsona inguru bizi dira ziberetxe horietan.
|
|
|
Gaur egun hori ez da hain arrunta, eta beste elementu batzuekin bete behar da. Paper margotua zokalo bakarra izan daiteke, edo oheburuko pareta osoa har dezake
|
Azken
urteotan, oheburua modu sortzaileenetan apaintzeko joera sortu da, eta, askotan, material birziklatuak edo berrerabiliak erabiliz. Eta kontua ez da vintage estilora jotzea soilik, baizik eta inspiraziora eta originaltasunera ere jotzea gelaren zati hori freskotasunez hornitzeko.
|
|
|
Mikotoxinek eragindako kutsadura Mikotoxinak, moho jakin batzuen metabolismoak sortutakoak, oso substantzia toxikoak eta kartzinogenikoak dira gizakiarentzat eta animalientzat.
|
Azken
urteotan, ikerketa sakona egin da hura atzeman eta prebenitzeko. Ez dira gehiegi aztertu, eta, asko diren arren," aflatoxina" deritzenak bakarrik ezagutzen dira, oso toxikoak baitira.
|
|
|
Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Erakundeak (OCU) elikagaien segurtasunari buruzko 30 fitxa argitaratu ditu bere web orrian (www.ocu.org).
|
Azken
urteotan gai horri buruz agertu diren informazio eta ikerketen bilduma bat biltzen dute. Erakundeak berak esan duenez, ekimen honen helburua da kontsumitzaileari informazioa ematea eta elikagaien segurtasunari buruzko zalantzak argitzea.
|
|
|
Eta bere hogeita zazpi urte bete berrietan pentsatu du gogoz kontra ere.
|
Azken
urteetan, esate baterako, zer da bere bizitzan aldatu dena. Ezer ez.
|
|
|
Hurrengo urteotan, gizarteratze aro delako horretan, lehendakari moduan aritu naiz, horretarako makulu nagusi bi edukita, alde batetik Euskaldunon Egun karia ren laguntza ordeztezina, eta bestetik Maite Gonzalez Esnal eta Begoña Andonegiren lan eskerga, elkartearen idazkaria eta bulegaria hurrenez hurren.
|
Azken
urtean haiekin batera Nagore Atela ere aritu da langile. Hortaz, aro berrian sartzen ari garelarik, plan estrategikoaren aroan hain zuzen ere, eta ni zuzendaritzan egondako denboraren luzean bezala, elkartearen hasieratik idazkari izan den Maite Gonzalez Esnal erretiratzera doala, bada ordua, nik uste, zuzia besteri ematekoa.
|
|
|
Azken 20 urteetan, informazioa kontzeptu fisikoa dela ohartu gara eta unibertso materiala gidatzen duten lege berberek gidatzen dutela jakin dugu.
|
Azken
urteetako informazioaren ulermenak bide eman die konputazio eta komunikazio kuantikoan gertatu diren hainbat garapenkitzikagarriei, zeinak aldizkari teknikoetan zein egunkari arruntetan argitaratu baitira.
|
|
|
Erasoaren bortitzak euskalduna kontraerasora bultza lezake, eta espainiar fundamentalismoak euskaltzaleena suspertu.
|
Azken
urteotan, bilakaera oso interesgarria izan du euskararen aldeko diskurtsoak gurean. Ez oraindik aspaldi, bazen gurean ia elebakartasuna aldarrikatzen zuenik, eta bazirudien euskararen mesederako hobe genukeela beste hizkuntzak ahaztea, edo ahalik eta gutxien erabiltzea.
|
|
|
1.
|
Azken
urteotan, lehenbiziko aldiz Euskal Herriaren historia osoan, unibertsitatera heltzen ari den gazte belaunaldiak bere ikasketa guztiak —edo gehienak— euskaraz burutzeko aukera izan du. Horrek esan nahi du, oraintsu arte, euskararen errebindikazioa euskaldunok egiazki sentitzen genuen premia baino gehiago praktikan zerbait sinbolikoa bazen —ez dezagun ahantz, aurreko euskaldunen belaunaldiek, ikasketa guztiak erdaraz egitera beharturik, de facto erraztasun handiagoa izan dutela erdaraz ikasteko, eta eskatzen zuten euskal irakaskuntza eskaini balitzaie gorriak ikusiko zituzketela hura ulertzeko! —, orain, aldiz, euskararen eskaria zerbait normal, benetan sentitu eta egiazko premia objektiboetan oinarrituriko nahia dela, hots, ikasketa guztiak euskaraz egindako euskaldunak erraztasun handiagoa izaten duela euskaraz ikasten eta bizitzen segitzeko erdaraz baino, eta horrek zentzu eta indar logiko berria ematen diola irakaskuntza, administrazio eta bizitza publiko osoan elebitasuna eskatzeari, eta berori azken mailaraino eramateko erabakimenari ere bai.
|
|
|
1.
|
Azken
urteotan euskarazko hizkuntza eta hezkuntza, euskalgintza oro har, auzitan jarrita daude. Nola interpretatu behar da astinaldi hau?
|
|
|
1.
|
Azken
urteotan euskalgintza auzitan jarrita dago. (Hasteko, galderak berak Euskadizentrismoa erakusten du:
|
|
|
Telefonoan agertu zidanez, deklamatuko zutenak, hitzak ardi marrakaz mukurutzen zituzten" artzain poetak" ziren eta niretzat ez zen beharbada hain seinale ona.
|
Azken
urteotan, hiri goraipatuak ez zukeen sosik ekartzen eta hirira orduko edozeinen ametsa baserrira bizitzera joatea zenez, Euskal Herriak moderno itxura ezabatzen zuen kultura alorrean, laborari eta artzainen ikurrak erabiliz, hobetsiz eta kanpoan zein barnean kulturaren gailurtzat joz. Kantariek, poetek, artistek eta oroz bat sortzaileek mugimendu horretan, arraiki parte hartzen zuten, diru publikoak euskaradunen irudi arkaikoa garatzen laguntzen zuelako.
|
|
2002
|
|
|
|
Azken
urteotan nobela historikoa modan dagoen generoa da. Noah Gordon eta Ken Follet bezalako idazleak eta euren argitaletxeak iraganean kokatutako best-seller mardulei esker aberastu dira eta nobela historikoko idazleak onddoak bezala ugaldu dira non nahi.
|
|
|
«Pillars of the Earth»en egileak dagoeneko bere liburuetako 60 milioi ale baino gehiago saldu ditu mundu guztian.
|
Azken
urteotan Erdi Aroko katedralak alboratu eta II Mundu Gerra izan du hizpide bereziki Folletek. Lau nobela kokatu ditu garai horretan, baina, irakurleek hala eskatuta (Folletek berak onartu du hau) «Pillars of the Earth»en bigarren zatia prestatzen ari da.
|
|
|
Topagune honen bidez, garai batean hainbat sektore politikok euskal presoen alde sortu zuen lema eta kultura eraman nahi dugu gizartera.
|
Azken
urteotan inkomunikazio kultura bat sortu da eta berau apurtu behar dugu. Euskal Herriko eragile sozialek ados jarri behar dugu lehenbizi, gaur egun ez dagoen jarrera bateratu bat lortzeko
|
|
|
Orain urte bat inguru, Senideak eta Gureak elkarteak batu zirenean, urte berriari begira «jarrera defentsibotik proposamenak egitera» pasa nahi zenutela adierazi zenuten.
|
Azken
urte honetan eman ahal izan duzue jarrera aldaketa hori?
|
|
|
Brasilen fabela deitzen zaionari esaten diote Argentinan «villa miseria».
|
Azken
urteotan Argentinako hiri handi guztietan izugarri ugaldu dira. Hirigunera bizibidearen bila sartzen dira, zaborretan bilatzera edo lapurretara.
|
|
|
HILABETE batean bai eta hurrengoan ere bai, Frantziako Segurtasun indarrek atxiloketak, presoen entregak edota ETAren egiturarekin lotutako azpiegituraren aurkako operazioak egin dituzte.
|
Azken
urtean ETAren aurkako dozenatik gora partehartze izan dute Frantziako polizia desberdinek, ETAren azpiegitura eta militante sarea gogor kolpatuz. Irailaren 11tik aurrera bereziki areagotu da frantziar poliziaren jarrera.
|
|
|
Adolfo Marsillachen hileta elizkizunetara ordea gaur egun boterean dagoen jendea ez da azaldu.
|
Azken
urteotan Cela oso maila altuetan soilik mugitzen zen, dirua, boterea eta noblezia kokaturik egon ohi den lekuetan beti ere. Eta bere jarrera hagitz nazkagarria egiten zitzaion jende askori:
|
|
|
Dendroklimatologia ere gaurkotasun handiko eztabaida batean epaile izan daiteke.
|
Azken
urteetan Lurra sufritzen ari den berokuntza prozesuaren inguruan bi ikuspuntu nagusi daude: batak dio, ziklo klimatiko beroago batean sartzen ari garela, eta halakoak historian zehar epeka errepikatu direla; besteak dioenaren arabera, ordea, tenperaturaren igoera negutegi efektuari dagokio, hots, gizakiaren jarduera industrialak, baso eremuen murrizketak eta Mendebaldeko bizimoduak eragindako kutsaduraren ondorio da.
|
|
|
|
Azken
urteetako ibilbidean une garrantzitsua izan zen lan harremanen euskal esparruaren alde 1994ko otsailaren 19an egin zen manifestazioa. Deialdi harekin Euskal Herriko lan munduan gehiengoa duten sindikatuek aldarrikapen politikoen artean gizarte eta lanari buruzko burujabetzari lehentasuna eman zioten.
|
|
|
AJURIA Eneko Itunaren garaian ETAren aurkako sinboloetakoa izan zenak Bakearen Aldeko Koordinadorak aspaldi galdu zuen Estatuko zenbait guneren bedeinkazioa.
|
Azken
urteetan, bedeinkazioaren ordez, eraso dialektikoa ere egokitu zaio, gero eta gogorragoa gainera. Borreroak eta biktimak berdin tratatzen dituela leporatzen zaio gero eta gehiago, eta askatasunaren alde eta honen aurka egiten dutenen artean ekidistantzia mantendu nahia.
|
|
|
|
Azken
urteetan euskalgintzan diharduten intelektual hauen pentsaera edo ideologia aztertzeko materiala bildu dut handik eta hemendik, beren iritzi artikuluak edo elkarrizketak, kasu. Intelektual hauetako batzuek beren berezko jardun kulturaletik aparte badute oihartzun handia, eta banuen berauek aurrez aurre jartzeko interesa zenbait gai polemiko alderatzeko edo kontrastatzeko, baita, aldi berean, nire aletxoa ere jartzeko.
|
|
|
Egia esan Canneseko jaialdiak hau nola lortu duen jakin nahiko nuke.
|
Azken
urte hauetan asmatu dute, nahiz eta esan beharra dagoen Cannesera joaten diren film denak onak izaten direla. Zinemaldietan lehena da Cannesekoa dudarik gabe.
|
|
|
|
Azken
urteetan euskararen egoerak Urretxu eta Zumarragan hobera egin duen arren, oraindik badira hutsuneak. Ondorengo lerroetan elkarrizketatu ditugun lagunek instituzioek lan gehiago egin luketela esan digute, baina herritarren esku omen dago gauzak aldatzea.
|
|
|
|
Azken
urteotan banatu diren sari askotan zeresana izan dute Joxerra Garzia idazleak eta Mari Jose Olaziregi kritikariak. Batzuk aipatzegatik Euskadi saria, Donostia Hiria, Ignacio Aldecoa edo Julene Azpeitia lehiaketetan ikusiko zenuten baten edo bestearen, edo bien izena.
|
|
|
Durangoko elizpean jaio zen azokaren ekimena duela 37 urte.
|
Azken
urteotan karpa itxuran ezagutu badugu ere, datorren urtetik aurrera eraikin berria estreinatzeko moduan izango da. Aurtengoa trantsizio garaiko azoka da; eraikin berriak ekarriko dituen aldaketak eta etorkizunera begirako erronkak direla medio.
|
|
|
Geroztik, kazetaritzan (El Diario Vasco, Egunkaria, Emakunde...) eta gidoigintzan aritu da (Ander eta Konpainia, Teilatupean, Benta Berri, Compañeros, Hasiberriak,...).
|
Azken
urteotan hainbat literatur sari irabazi ditu Rozasek, hala nola, 2001eko Donostia Hiria Korronteak (Kutxa, 2001) ipuinarekin edo Arabako Foru Aldundiak ematen duen Ernestina Champourcín Poesia Saria (2001) Patio bat bi itsasoen artean lanarekin. Rozasena da, halaber, gazteentzako Auskalo Sailean argitara emandako Yako (Erein, 2001) narrazioa, gehiegi maitatzen duen neska baten bidaia iniziatikoa kontatzen duena.
|
|
|
Beraz, komunikabideek irudi salgarria duten idazleak (onak edo txarrak, eta hori idazle direnean) maite dituzte." gintzan Durangoko Euskal Liburu eta Diskoen Azokak betetzen duen lekua.
|
Azken
urteotan azokaren helburu, antolaketa, funtzio edo egituraketa bera eztabaidagai izan badira ere (begiratu besterik ez dago komunikabideetan argitara eman diren artikulu,, edo iritzi artikuluak), dudarik ez dago Durangoko Azoka, ezer baino lehen, euskal liburugintzaren erakustoki garrantzizkoena dela oraindik. Urteko nobedade gehienak azokarako aurkezten eta" metatzen" dira eta salmenta kopuru deigarriak (sinesgarriak?) ezagutarazten.
|
|
|
Harreraren alderdiari heldu nahiko genioke jarraian, gure literatur sistemaren barruan ahulenetakoa datekeen alderdiari.
|
Azken
urteotan euskal liburugintzak izan duen igoera eta tiradak ugaldu izanak euskaraz inoiz baino gehiago irakurtzen dela iradoki nahi badigu ere, guztiok dakigu euskal irakurleen soslai soziologikoa ezezaguna zaigula oraindik. Ikerketa soziologiko zabal eta gaurkotu baten faltan, euskal irakurleen inguruan egin diren azterketek egoeraren diagnosi partziala egiten lagun diezagukete, eta hementxe sartuko genituzke, esaterako, nire doktorego tesian egin nituen azterketa soziologikoak, 2.700 euskal hiztun gazte elebidun aztertzen zituztenak (ik.
|
|
|
Guztiak ditugu literatur genero honen bilakaeraren adibide eta mugarriak; guztiak, generoa bera ulertzeko modu baliagarriak.
|
Azken
urteotan, ostera, eleberria/ best-sellerra artekoa izan da eztabaida, N. Mailer eta J. Updikek T. Wolferekin izan zuten eztabaida batean esaten zen bezala, balio literarioak dituen eleberria" gaixorik" baitago merkatuak agintzen duen une honetan.
|
|
|
"
|
Azken
urteotan gizadia, leen ere eun sukarretako lilluraz biurrituta, erotu egin da. Mundu osoan, sakonera dijoazten etxazatien iskanbillak burrunbaz ari dira; zutarriak lupetzan lurpetuak dira, ta mendiak beurak ere, erpiñetarik, arrizko erasoak amiltzen dituzte, lurgaiña eremu ta zelai berdin bilakatu dadin.
|
|
|
|
Azken
urte hauetan ohitu gara gauezko argiztapena egun argikoaren antzekoa izan dadin.
|
|
|
|
Azken
urteotan, Estatu espainiarra erkidego autonomotan antolatzean, Natur Gune Babestuen sorrera izugarri biderkatu da, hainbat izen eta figuraren arabera: Parke Naturalak, Erreserbak, Biotipoak, Parajeak, Monumentu Naturalak, Biosferako Erreserbak, etab.
|
|
|
|
Azken
urteotan hitzetik hortzera barra barra darabilgun kontua da ingurumenarena.Izan ere, gaur egun ageri agerikoa da ingurumenarekiko begirunea gizartearenbaitan: biztanleon kontzientzia eta sentikortasun ekologista, itxuraz eta teorianbehinik behin, punta puntakoa da.
|
|
|
Aurreko 10.2 taulak erakusten duenez, 2.336 lan sozietatek dihardute HegoEuskal Herrian.
|
Azken
urteotan, haien kopurua nabarmen hazi da, eta berezikiazpimarratzekoa da lan sozietate mugatuen hazkuntza; horretan, 1997an onartutako araudi berria izan dute lagun, 3.005,06 eurotik gorako kapital sozialarekinforma juridiko hau osatzeko baimena eman duelako.
|
|
|
|
Azken
urteetako lan erreformak justifikatzeko, sindikatuek botere handiegiadutela aipatu izan da, eta botere horrek lan merkatua zurrunegia izatea ekarriduela. Jarraian, sindikatuek presioa egiteko dituzten bide nagusiak aipatuko ditugu.
|