|
2007
|
|
|
Bitxi bada bitxi, bi hankadunen harremanen berri susmatzen dut airean limurtzen den giroaren usaina ahoratuz, dirudi, elhez ez banaiz hornitua eta ezin konprenituzko gauza batzu ulertzen ez baditut, ene zentzuan beste ulertzeko
|
modu
eta sendimendu bat dutan. Ene beharriak, beren laburtasunean, beti zai dirade eta ene zakur lagunek diotenaz, kartierreko hoberenak ditut, kanpoko ala barneko kalapita edo arrabots guziak entzuten ditut eta jakinean ala sekretuan egiten diren gauzak senditzen.
|
|
|
Urtarilaren hastapenean iduriz, mila zortzi ehun eta hogoita bederatzian, deliberoa hartu zuten zerbaiten gisaz Lastagaren desgertaraztea.
|
Modu
bat edo gehiago zalantzan ezarri zutenez ez dakigu, bakarrik eiherazainak zionez" ainhitz lekutan ikusten ziren Maddi eta Olate, ixilka, ikerka, hau ikus hura hunki, hunat so egin, harat behatuz, nabari zen ez zakiteka oraino..."" zer?" erran zuen jujeak, eta" nik ez dakit, ez nintzan heiekin" eta" nolaz dakizu beraz zertan ari ziren?", eta paperrean ez da ... Beste auzo batzuen ganik jakiten da ere" usutan kalapitak ezagun ziren azkar, baita ere oihu, sakre eta beste", eta inkestak agertuko duen bezala, bi gizonak papotik loturik ere egon omen ziren egun batean, oihesturik, batak bestea kriminel izenaz akusatzen zuela.
|
|
|
Ez bagine gu, bi anaiak, bere eskuetatik lotuak izan, badut beldurra ama lurraren barnean sartuko zen. " Ez milesker" erran ondoan, aintzinean zuen inguma bat iruditzen zitzaion emazte hura agurtu zuen eta etxerateko bidea tuntik atera gabe egin ginuen, sekulan ez baitut jakin zer pentsamendu
|
modutan
kurritzen zen bere gogoa. Bakarrik orhoitzen naiz aurpegia goibeltsu zuela bainan, despitatua baldin bazen ere, bazuen aski urgulu bere sendimenduen ez agertzeko.
|
|
|
Dena duk, kasetetan erabiltzen dituzten hizkiak xeheagoak direla, eta irakurtzen hasten naizelarik, begiak okertzen zizkitala, ala behar bada besoak laburtzen, ez dakiat! Beharrik berrien jakiteko beste
|
modu
bat erabiltzen diat, norbaiti galdeginez irakurtzea boz ozenez, baina hala ere ez nauk arras kontent, zeren eta jendeak hain dituk apal mintzo non ez ditudan entzuten ere! Eta hara non, joan den egunean, telefonoko kabinatik behar izan diat atera, hurbilegi izanez ez nintian botoi gaineko zenbakiak irakurtzen ahal ere.
|
|
2008
|
|
|
Jara gainean da arranoa hegalak zabal zabala Haiek ez ditu higitzen bainan beti goratuz doala Gu pentsalari, bizi borrokan, lanak setian gauzkala, Guk ere nahi bakean bizi hori airean bezala Gure mendietan, dio Katixak, emazte eta gizonen bizi
|
moduak
beherekoarena baino airosagoa behar luke izan. Izadi garbiaren soinu aberatsagoan baigara bizitzen.
|
|
|
Iduri zerbait mendekioren menean nahi duzula mundu guzia ezarri. Haundikeria besterik ez da ikusten daukazun bizi
|
moduan
! Nolaz erran ote diozu maite nauzula bihotzez. Ez nituzke nahi bilatu, bakarrik nere alderako, zure fede eta maitasuna, obretan neurea zuri erakutsiz baizik.
|
|
|
Gu biok ezagunak, kasik auzokoak Bizi
|
moduz
ez gara jite berekoak! Nik ditut bizi gaiak gorputz lanekoak Zuk, erorgiaz bildu intres jokokoak Zein gara gizartean sentsu hobekoak?
|
|
|
Beste abere motek ez duten zentzuan Ainitz doain emankor aurkitu du suan Bizigai, berogi ta, tresnatze
|
moduan
|
|
|
— Zer
|
moduz
–
|
|
2009
|
|
|
Bizpahiru illabete horietan eraman nuen bizi
|
moduarekin
, itxuraz txartu nintzen. Ez nion gehiago nere buruari kasurik ematen, eta ez nintzen ongi hortaz ohartua, baino medikuaren begitartean izagutu nuen aski tristia iduri nuela.
|
|
|
Zertako. Ez da hori. Ez dugu bizi
|
modu
bera. Hura beti parrandan ibiltzen da, lagun asko baditu, beti harat eta honerat gonbiratua izaten da.
|
|
|
Dena naturalki bizitzen zuen. Inbidiatzen nion bere izaiteko
|
modua
.
|
|
|
Badakit ez duela sobera nere bizi
|
modua
onesten, baino ez nau eskarmentu haundirik kausatzen, erranez aski haundi naizela orain nere aferak nere manerian moldatzeko.
|
|
|
Ez ditut maite elkarrekin pasatzen dituen momentuak alferrik pozoinatu. Iduritu bazian ere hastean grabia zela gure ikuste
|
modu
difenta, badakit orain ametitzen ahal dela. Eta hobeki errateko ez dela bertzeala egiten ahal.
|
|
|
Esposatua, ez esposatua, ama ero ez, zer ikustekoa libertadiarekin? Ez dut haur bat ero gizon bat beharrik nere bizi
|
modua
ateratzeko. Ez naiz heien mene jarriko.
|
|
|
Zeren eta denek interes bat ekartzen dute, ez beti nere kuriostasuna pizten duena, baino gehienetan, hurbiltxiotik begiratzia merezi duena. Bai, maite dut izagun berri horren senditzia, bertze bizi
|
modu
bat neriari nahastia.
|
|
|
Orduan, ez da harritu behar. Amatxi eroazi du bere bizi
|
modu
senstorik gabekoarekin, eta ez ba zuen etxetik kanpora bidali, ill egingo zen gauzo amona xaharra. Ez baitira ttikitan erakutsi bide onak, eta gero, gaillendu zaionian, sobera beranta zen.
|
|
|
Eta nola ez, hemen bizi da, amaren etxean, eta bere errabi guziek ez diote bere bizi
|
modua
ateratzeko manerik eskaini oraindikan.
|
|
|
Hori segur arte
|
modu
bat dela, neri faltan atxemateko. Ai, zer uste du honek, neri horren aisa engainatzia?
|
|
|
Nahi eta nahiez zerbait ukertasun nahi du atxeman Helenak bere anaiaren bizi
|
moduan
. Arantxak behingoan ez dio kontra egiten: Aa, hori, ni banitz Maitenan plazan, ez nuke hori ametituko, segur!
|
|
|
Abantail bat bederen ematen du, dena
|
modu
berean tratatua dela, nere aferak munduko berriak bezala, lehuntasun kalme batian. Egundaino karratxirik ero malkorik, jende zibilizatuak gare, eta hitz eginez atxematen dugu argia denak antolatzerako. Aa, bai, nola du izena janeko. Bai, dendan lahanian ari den hura ez da?
|
|
|
Libro bai, baino gurekin. Neskak nahi du bere
|
moduz
bizi. Konprenditzekoa da.
|
|
|
Ez dire asko etxetik ateratzen nere auzokoak. Aitz goxo bizi dire pareta lodi hoiken gehizian, eta lanetik etortzen naizenean, maiz ikusten ditut kanpoan ero barrenean, sasoinaren arabera, eta aldiero beren bizi
|
modua
aitz eztia iduritzen nau. Neguan segurik, barrena argitua delarik, emaiten du halako epeltasun batek, pake luze batek, betetzen duela etxe guzia.
|
|
|
Amak erraten zian: Orain emaztearentzat gauzak ongi aldatu dire. Kontrazeptione
|
modu
horiekin gizonen gainera libertade hartzen ahal dute neskek. Hori gauza ona da.
|
|
|
Hortan da zailtasuna, ni bezala zerbait gelditzerako berrogei eta hamar aitzin gibelak behar dutenentzat. Hauta izanik ere, ez dakit, zer
|
modu
egingo nuken nere bizia, bakarrik orain naizen bezala, ero bertzeari nahasiz, famili bat montatuz konpaziotarat. Alde batetik, ez hauta izaiteak, zonbait buru haustetik libratzen nau, eta ez dakit ez dituten horrentzat graziak eman behar.
|
|
|
Bertan bizi, bertan
|
modua
bilatuko zuen... lurra zela medio... pintatuz...
|
|
2012
|
|
|
Hau izango al da azken negar tanta gazia! Neure bihotza zain, itxaroteko
|
modu
bat da neurea: elur malutei begira.
|
|
|
Euripean kantuz euriaren kontura bizi naiz gustura nabilen
|
modura
ahaztu nahi dut tristura maitale ahaztuaren modura zuganako ardura ene lagun
|
|
|
Euripean kantuz euriaren kontura bizi naiz gustura nabilen modura ahaztu nahi dut tristura maitale ahaztuaren
|
modura
zuganako ardura ene lagun
|
|
|
galdetzen dudalarik Maite zaitut erantzuten didazunean. Mundua liluragarria da hamaika letrako esaldi hori hamaika aldiz entzutean bertze behin ere esatean bihotza poz pozik jartzen baitzait eta orduan, Zer
|
moduz
–galdetzen didatelarik Maite zaitut erantzuten dut.
|
|
|
Zeruertzeko zauri gorria ilunabarrean agertzen delarik itxaropenez oheratzen bainaiz ametsetan amets batean beharbada bihotz ertzeko zauri gorria egunsentian desagertzen delarik. Mundua maitagarria da eta hurrengoan zer
|
moduz
–galdetzen didazularik, Maite zaitut erranen dizut.
|
|
|
" kaixo, zer
|
moduz
–"
|
|
|
Zer
|
moduz
–galdetzen dudalarik Maite zaitut erantzuten didazunean.
|
|
|
Adam Przeworski (Ama a incerteza e seras democratico, 1984), eta Norberto Bobbio (Il futuro della democrazia, 1984), oso idazle aipatuak dira. Baina sistemaren oinarri ekonomiko sozialaz hain gutxi ahal izateak ezin bete ditu egiazko justiziaren gutiziak; hobe da sistema hori demokraziaz gobernatzea, hobe demokrazia horien joko erregelak askatasunzaleak izatea, baina demokraziak berdintasun ekonomikorik gabe eskas duena, egun batean,
|
modu
batez edo bestez, lortu da.
|
|
|
iraultzaileek inposaturiko egoera berriaren ezinean, negoziatzeko esparrua DEMOKRAZIA da, BAINA oraingo demokrazia errepresentatiboa, bere muga guztiekin! ... Legitimitatearen arazoa (Estatuarena eta ETArena...) ere,
|
modu
berri batez planteatzen ari da; justiziazko arrazoiak eta herriaren alde borrokatzeak ematen duten oinarrizko legitimitatea bigarren planora doa, eta lehenean gelditzen dena da LEGITIMITATE DEMOKRATIKO HUTSA, hau da hauteskundeetan eta indar sozialen jokoan lortzen dena. Eta modeloaren bigentzia dudatan ezartzen duten galderak sortzen dira:
|
|
|
Konpromezuak ez du bakoitzaren baloreen ukatzea ekarriko. Konfliktoak beste
|
modu
batez, tirorik gabe momentuz bederen, iraunen du.
|
|
|
Bestalde, diktaduratik demokraziara pasatzeko, bai eta ere konflikto nazionalak konpontzeko ere, modelo iraultzaileek,
|
modu
errupturistek, galdu dute predikamendua. Hasi Hego Ameriketako trantsizioetan, jarraituz Erdialdeko Ameriketako borroka armatuetan eta bukatuz Hego Afrikan, Palestinan edo berrikitan Irlandan, egoera odoltsu eta enkistatuetatik ateratzeko modeloak zapaltzaileekin paktua eta demokraziaren gauzatzea bilatzen ditu.
|
|
|
Usu eman didate arazoen aipatzeko lekua, eta haiek izan ditut lagunarte hurbilena, kritika eta erreakzioko garai gogorrenetan ere. Denak aipatu ezinean,
|
modu
berezi batez gogoratuko dut goizegi hil zitzaigun laguna, Lesakako Juan Tomas Etxabide: " Lau haizetara, askatasun egarria".
|
|
|
amnistiaren trukez borroka armatuaren bukaera. Eta negoziaketa ez da Euskal Herriko etorkizunaren ardatza izanen, borroka
|
modu
egokiagoan jarraitzeko atal bat baizik.
|
|
|
Proposatu dudan bideari errealistena deritzot: ETA eta Euskal Herria ez dira identifikatzen; negoziatuko dena ez da Euskal Herriaren etorkizuna, ETArena baino; helburua ez da ETAk garai dezan baina ETAren garaia duintasunez eta
|
modu
aurrerakoiaz gainditzea.
|
|
|
argia iruditzen zait. Beraz, protagonismoa (eta zuzendaritza) alor militarretik alor zibilari pasatzea ETAren jarraipenarekin konpatible den
|
modu
batez behar da konprenitu.. Beraz, honek ez du esan nahi:
|
|
|
ENAMen eginkizunak, beraz, kontaktu politikoetan eta iduri publikoan, abagune horrek markatzen dituen beharkizunak kontutan hartu ditu: Kontaktu politikoetan, Espainian inguratzen gaituen isolamendua apurtzeko, negoziazioa erreforma oldar baten barnean onar dezaketen alderdi eta indar sozialekin konpromezuen bila. Konstituzioa
|
modu
federalista batez aldatu nahi dutenak, erreforma sakonduz faxismotik datozen presio taldeak akabatu nahi dutenak, eta oraindik hausturaren alde direnak dira, ziur aski, kontaktu gai. Uste publikoari so, ETAri dagokio lan garrantzitsuena. Egia da ETAk ez duela estrategia bezala zibilen aurkako atentatuetan ibiltzea; egia ere da polizia edo militarren aurkako atentatuetan zibilen heriotza" nahitaezko ezbehar" bezala justifikatu (eta justifikatzen) dela.
|
|
|
Hasieran ere, ekintzaileek gehienetan hurbileko tiroketak hautatzen zituzten. Gero, polizien defentsa
|
modu
berriak zirela (eta zibilen heriotzaz grina gutxiago?), lehergailuak eman ziren hiriburuetan ere; 1985tik aurrera biderkatu eta gauzak klarki aldatu ziren Katalunia eta Madrileko atentatu masiboen denboran, 1987tik. Herriaren borondatea bozketen bidez jakinarazten da.
|
|
|
Eta negoziaketa egiten bada, lortutakoak zerikusirik izango duen batzuk bederen egin nahi duten, edo egin nahi dugun, iraultza sozialistarekin, baita utopia komunistarekin ere, galdetzen diot. Azken galdera hau egiten dut oso
|
modu
hipotetikoan, ikusirik orain negoziaketarik ez dela, baina ez naiz bakarra: ETA HBren ondoan, dialektikoki lagunduta eta etsaituta ibiltzen diren ezkertiarrek egindako kritikak dira, LKI eta EMKren aldetik, edo autonomiaren aldetik; jadanik kritika ageriak izan dira, behar bada kritika goiztiarrak, negoziaketa ez baita egin eta ez dakigu egingo denik ere.
|
|
|
Gehiago dena, legitimitatearen aldetik, herriaren gainetik ezin delako negoziatu, ez baita zilegi eta herriak ez baitu hori onartuko. Eta inportanteena, ezin direla eskakizun guztiak pakete
|
moduan
aurkeztu, agian arazo desberdinak daude eta zer, non eta nork negoziatu behar dituen argitu litzateke.
|
|
|
Nire iduriko, marxismoaren onartzea ez zen berdina militante guziengan. Batzuentzat, orokorra; beste batzuek, berriz, lehen esan dudan bezalaxe, onartu zuten, hau da, momentu hartan borroka abertzale armatua indartzeko
|
modu
gisa, baina guztiz kontingentea, esan nahi baita, gehigarri gisa, gero desegokia gertatzen bazen dolurik gabe bazterrean uzteko. Berriz, leninismoaren onartzea edo, bederen, abangoardiaren errolaren barnatzea, askoz orokorragoa zen.
|
|
|
Esan dezadan iraultzaren bigarren fasea, Estatu Sozialista lortzekoa, alegia, urrun gelditzen dela finkatze estrategiko hauetan. Dudarik gabe, iraultza soziala egiteko egoera ikertzerakoan, errealista gertatu zen ETA; bere ezkerretik, bereziki LAIAren partetik, kritikak egin zitzaizkion errealismo hori, azken finean iraultza sozialaz ahazteko
|
modu
bat zela
|
|
|
1978tik 1988ra doan unea ez dut barnetik
|
modu
zuzenaz ezagutu. Kanpotik, halere, aski ikusi dugu.
|
|
|
inperialismo amerikanoaren morroiak, mendeko ekonomia eta burgesia atzerakoia, militarrak errepresiorako Panaman formatuak..., berdin aurkitzen ziren estatu guztietan. Irtenbidea ez zen forma demokratikoak ekartzea, baizik eta masa zanpatu eta miserableak askatzeko sistema guztiz desberdin bat; tamalez, sistema berri hori oso
|
modu
zaharrez ulertzen zen, planifikazio ekonomiko zentralizatuarekin eta alderdi bakarraren kontrol politiko poliziakoarekin usu identifikatzen baitzen sozialismoa.
|
|
|
bai, baina soilik alderdi bakarrak den dena kontrolatzen duenean, eta bereziki esku-makilak dituen sindikatu eta herri erakundeak erabiltzeko. Berriz, sozialismoaren alde beste
|
modu
batez borrokatu nahi dutenentzat, horientzat ez da errespeturik; bai, noizbehinkako aliantzak onartzen ahal dira, alderdiari horrela komeni bazaio, baina usu etsaiak bezala kontsideratuak dira, eta disidenteen suntsiketa politiko edo fisikoa onartzen eta eragiten da. Mespretxu edo hilketen biktimen artean bada denetarik, hasiz sozialdemokrata erreformistengan eta buka ezker muturreko erradikalengan.
|
|
|
badugu borroka armatuaz mintzatzeko eskubidea? Omen, entzuna dugu, kanpoan direnek ez dute zer erranik barnean direnen hautuez, eta klandestinoen aferetan sudurra sartzea itsusi bezain alferra da161 Nire ustez, jarrera hori kritikarik ez onartzeko eta erantzukizunei ihes egiteko
|
modu
bat baizik ez da. Estalinismoaren denboran ere zera aldarrikatzen zen, inork ez zuela beste alderdi komunisten barne auzietan sartzeko eskubiderik:
|
|
|
Eta puntu. Suntsiketa indiskriminatuen eginkizun katarsikoa ez da batere pentsaera iraultzailea, filosofia aldetik askoz hurbilagoa zaio nihilismoari; estrategia aldetik, herria beldurtzeko eta etekin politikoen ateratzeko
|
modu
horiek mafia eta polizia politikoenak dira. Engels ez dut oso kutuna, baina zuzen zen, arras zuzena, idatzi zuenean;" Jauregiei gerla eta etxolei bakea".
|
|
|
gerra irabazteko indarrak fronte azkarrenean eman behar zirela. Beraz, Euskal Herri osoa askatzeko, ez zela batere gaizki egina Hegoaldean indar gehienak ematea; Iparraldean babesleku bat behar zela eta, beraz, hemen baztertu behar zela borroka armatua167 Iparraldeko jende askorentzat ez zen batere ikuspegi onargarria eta gauza beste
|
modu
batez planteatzen zen. Bazen laborantxaren arazoa, hizkuntzarena, lur jabegoarena...
|
|
|
Baina bada zerbait berri: eraginkortasunerako
|
modu
berriak badirela, gauzak benetan aldatzeko, azpian direnak goian emateko, pobreak eta zanpatuak askatzeko, gure artean demokrazia begiratuz eta etsaiaren garaitzeko behar direnak behar bezala erabiliz.
|
|
|
Hau da, indar harremanen analisi" objektiboari" determinazio eta sakrifizio pertsonala oposatu, hain zuzen bi horien gainean garaipenaren bermea ikusteko. Borroka armatua mantentzeko ere erabili izan da argudiatzeko
|
modu
bera. Artikulua egoera konkretuaren analisi sakonaren alde mintzatzeko idatzi nuen. baitute:
|
|
|
Ezker abertzaleak esana zuen Espainia diktadura militar gelditu zela, eta munduan zehar, berriz, Espainia onartua zen diktaduratik demokraziara igarotzeko modelo bezala. Justizia aldetik, frankisten inpunitatea segurtatzeko eta Euskal Herriaren nahiak isiltzeko
|
moduak
ez ziren oso ohoragarriak, baina bistan zen Europak ez ziola deus eskatuko Espainiari, are gutxiago inongo defizit demokratikoren konpontzea. Komunitate europarrera bildu zuten, eta, integrazioaren eta olinpiaden data magikoak pasata, gu berdin astoak.
|
|
|
Gatazkaren oinarri politikoak eta jendarte osoaren onurako helburuak atxiki behar dira irtenbidearen ardatz bezala, biktimen ezagutza eta erreparazioa baztertu gabe. ETAren aldetik, beharrezkoak dira deklarazio autokritiko garbi bat eta lerratze terroristen biktima zibilei barkamena eskatzea191 Gero, badira
|
moduak
auzitegiak irtenbidetik kanpo uzteko eta amnistiaren eduki politikoa begiratzeko, hala nola batzorde berezien aurrean ematen ahal diren kasuen azalpen zehatzak, biktimei eta familiei azalpen zuzen eta zintzoekin, horiek baitute kondena judizialen
|
|
|
191 Ekintza terroristen gehiegikeriek egin kaltea ETAk zeharkako
|
modu
batez aitortzen hasi zuen" su eten partzialak" aldarrikatu zituenean: 2004an Kataluniarako, 2006an Espainiako hautetsientzat.
|
|
|
Alta, oihartzun eskasa izan dute. Noski, Italiako eta Euskal Herriko egoerak desberdinak dira, baina, hain zuzen, desberdinen konparatzea izaten ahal da eskapatzen zaigun egoera ulertzeko
|
modua
. Hurbilari etengabe so egoteak begiak eta arima nekatzen ditu, eta lausotuak garenean metodo konparatiboaren urrunak laguntzen gaitu akomodatzeko eta hobeki ikusteko.
|
|
|
Ikusmoldea aplikatua izan zaio trantsizio ondoko Estatu espainolari, eta 1980tik aurrera ETAren biolentzia kontsideratzeko
|
moduak
uzkaildu dira. Urrun dira Jean Paul Sartreren apologiak, eta intelektual eta kazetari gehienek onartu dituzte Maurice Duvergeren formulak, erran nahi baita
|
|
|
Bortxaren jabea da eta bortizkeria erabiltzen du hein eta gradu desberdinetan. Diktadurek
|
modu
odoltsuena osatzen dute. Demokrazia parlamentarioetan, askatasun sozial eta politikoak begiratuak dira, baina, historian gaindi, boteretsuek biolentzia eta demokrazia erabiltzen dituzte, batera edo bat bestearen ordez, nola gerta, baina biak beren zinezko egoera nagusia iraunarazteko.
|
|
|
Idazki eta esperientzia klasikoetan oso iraunkorrak dira erregela nagusi batzuk: indar harremanen arabera haztatu biolentziaren erabiltzea egoki den ala ez, baita zein biolentzia mota aukeratzeko; klase nagusien esplotazio
|
moduak
eta biolentziaren praktikak nola diren kontutan hartu, iraultzaileen erantzuna proportzioan egin dadin; zapalduen kontzientzia maila non den jakin, militanteen praktikak izan daitezen herriaren egoerari lotuak, eta ez talde isolatu baten nahikunde subjektiboen ondorio komunikagaitzak. Egia esan, ikusmolde hauek irekiak dira eta egoerari egokitu behar zaizkio; ez dira behin betirako formula zurrunak.
|
|
|
Haren arabera, kolonizatuen errebolta armatua ez da soilki ekinbide politiko bat: kolonizatuari ukatzen zaion pertsona duintasuna berreskuratzeko
|
modua
da. Ikuspegi horren oihartzunek irauten dute gaur egunean ere; errebolta armatua kontsumo sozietateak irents ez gaitzan bide bakarra dela entzuten dugunean, edota demokrazia parlamentarioaren ustelkeria lotsabakoari min egiten dion mendeku posible bakarra atentatuak direla, sintonia horretan gaude.
|
|
|
145 Jurgen Habermasek ezagutarazi duen kontzeptua (1989). Espainian batzuek oso
|
modu
txirenez ulertu dute," konstituzionala" Espainiako konstituzio konkretuaren errespetua balitz bezala. Joxe Azurmendik beste pentsalari baten gaizki erabiltzeko manera salatzen du:
|
|
|
Gaur egunean iruditzen zait ez gaudela horretan, eta hori da arazoa. Ez da bakarrik" enpate infinitua", baizik eta gatazkak sortu komunikatzeko
|
modu
eraikigarria hautsi egin dela. elkarri: Non datza, zure ustez haustura hori?
|
|
|
Hots, estatuak, amnistiaz gain, iharduera armatua bukatzeko lurraldetasuna eta autodeterminazioa onartu behar zituen; ETAren eta Estatuaren arte negoziatu" eskubide" horien gauzatzeko," Euskal herritarrei bakarrik dagozkien arazoak erabaki ahal izateko hasi behar den prozesu demokratikoan, sindikatuek, elkarteek, mugimendu sozialek, alderdi politikoek, instituzioek eta, hitz batez, gizarte osoak hartu behar du parte, aukerak eta eztabaidarako marko egokiak zehaztuz". Negoziaketan parte hartzeko atea gizarte zibilari ireki zion ETAk, oraindik oso bere
|
moduaz
. Alternatiba horren negoziatzeko eskaintza egin zuen ETAk.
|
|
|
Hona hemen behar bada, autodeterminazioaren aldeko konpromezuaren errola, borroka beste
|
modu
batez jarraitzeko modua eskain bailezake.
|
|
|
Hona hemen behar bada, autodeterminazioaren aldeko konpromezuaren errola, borroka beste modu batez jarraitzeko
|
modua
eskain bailezake.
|
|
|
Alternatiba, bi
|
moduz
ikusita. Abertzaleak biltzeko eta denok elkarrekin aitzina jotzeko (gehienek onartzen dute ikuspuntu hau); ETAren borroka armatua ordezkatzeko (eta honetan, ikusi dugunez, ez dago akordiorik batere, ETAzaleek uste baitute jokaera orokorra bizigai izan dadin borroka armatuak jarraitu behar duela).
|
|
|
Arazo horren konpontzeko gelditzen den zirrikitu irekiena, eta beti egokitze demokratikoen mugen barnean, Konstituzioaren irakurketa zabalaren zilegiztatzea eta aurrera eramatea da. Beste
|
modu
batez esana, orain arte ia ofizialtzat eman den interpretazioa estua da oso, eta autodeterminazioa ukatzen du. Beste irakurketa baten egiteko nahiaz, eskubide historikoen aldekoak eta federalistak dabiltza, sirena monarkiko demokratikoen liluraz zertxobait sendatu diren komunisten konpainian.
|
|
|
Ertzaintza polizia espainol bat bezala kontsideratzeko arrazoiak argumentatu zituen ETAk, besteak beste Zutaben(" Debate cipayos") edo Genaro Garcia de Andoain enfrentamendu batean hil eta(" el PNV intenta convertir a la Polici' a Autonomica en una fuerza represiva y colonial"). 1990tik Ertzaintza ETAren jomugen artean sartua da,
|
modu
desberdinez.
|
|
|
Ene iduriko, kartak beste
|
modu
batez jokatu behar dira. Hasteko, negoziaketaren aurrebaldintzak kenduz.
|
|
|
Ausarta izan behar da leku hori uzteko. Azken helburuen aldeko borrokak beste
|
modu
batez jarraituko du, sozietate zibilean ibiltzen direnen eskuetan eta armatuak izanen ez diren alorretan. Talde armatuaren itzaltzea ez da errendizioa izango, ez eta sistemaren onartzeko erreberentzia.
|
|
|
Burujabetza, Autonomia, Estatutua, Demokrazia edo Estatua irtenbidea izanik, beti eskaini du plan oso bat, eta ateratzen ez bazen besteek beren eginkizuna (hau da gidoian markatua zuten errola) bete ez zutelako izan da beti. Politika egiteko nahikoa
|
modu
bitxia da, politika errealean faktore nagusia baita, hain zuzen, arazoan diren eragile guztien autonomia. Hipotesia:
|
|
|
Kasu anitz aipatu dugu. Trantsizio moldeei buruz, sailkapen
|
modu
desberdinak proposatu dira. Eta kasu bakoitzak bere berezitasunak ditu:
|
|
|
Dudarik gabe, hiru esparruak (amnistia, lurraldetasuna, autodeterminazio eskubidea) lotzen dira53, eta imaginazio politikoa da borroka armatuaren bukatzeko konpromezu zabal baten barnean oso
|
modu
desberdinez lotu daitezkeelako.
|
|
|
Hala ere, ni oso lotua naiz eduki politikoen analisiei, eta hobe dut landu dudanaz mintzatzea. Zuk iradoki elkar ulertzeari buruz, negoziaziorako mugimenduetan badago, nire ustez, gauzak ikusteko bi
|
modu
desberdin: bat duzu negoziazioa nahi elkar ulertzeko, bigarrena da negoziaketaren frontea beste fronte bat bezala kontsideratzea, hau da etsaiari ez zaiola tantorik eman behar eta edozein proposamenak etsaiaren diskurtsoa deuseztatzeko helburu duela.
|
|
|
bere politikariak eta beren antzeko multzo sozialak gris, herabe eta oportunistak dira; autonomiarekin aski, eta iraultzari, kontra. Baina ETA oraindik, erresistentziaren giltzarria izan da, eta bizitza
|
modu
askatzaile batez imaginatzeko gaitasuna Ezker Abertzalearen inguruetan bildu da. Ez dira bakarrak izan (autonomoak, ezkerreko beste taldeak, mugimendu sozialak..), baina bai erreferentzia indartsuena.
|
|
|
155 2003an atera zen Espainian Lege Organiko bat (Ley Organica 7/ 2003, de 30 de junio, de medidas de rpormapara el cumplimiento mttgro y efectivo de laspenas). Dagoeneko finkatuak zituzten (1995tik) baldintzapeko askatasuna lortzeko
|
moduak
: barkamena eskatzea," terrorismoa" gaitzestea, autoritateekin lankidetza...
|
|
|
Beste
|
modu
batez ikus genezake arazoa.
|
|
|
Erantzuna.Ez da borroka armatua bera
|
modu
abstraktuan. Euskal Herrian eraman den borroka armatuaren historian, uste dut borroka armatua sortzen denean eta Franco hil arte, beharbada trantsizioaren hasieran ere, haren praktika lotu daitekeela helburu politikoen lortzearekin.
|
|
|
Hori gero eta urrunago ikusten dut. Arazo oso handia ikusten dut zeren eta Ezker Abertzale ilegalizatuak politika egiteko
|
modu
autoritario bat hartu baitzuen aspaldian, eta modu horrek du lehentasuna. Hori, adibidez, eszisioen tratamenduan ikusten da.
|
|
|
Hori gero eta urrunago ikusten dut. Arazo oso handia ikusten dut zeren eta Ezker Abertzale ilegalizatuak politika egiteko modu autoritario bat hartu baitzuen aspaldian, eta
|
modu
horrek du lehentasuna. Hori, adibidez, eszisioen tratamenduan ikusten da.
|
|
|
Galdera. Ez gaude ezer gehiago eskatzeko
|
moduan
–
|
|
|
Baina borroka armatua lagunen kontra ere egiten denean, eredu sobietarraren totalitarismo iraultzailearen forma ezberdin bat hartzen duenean, hasieratik nahiko urrun egon naiz horrengandik. Niretzat Euskal Herrian 1980etatik aurrera gauzak beste
|
modu
batera ikusi behar ziren. Hiru esperientzia izan genituen bata bestearen ondotik:
|
|
|
" Izan litezke" erran dut, zeren eta bilduko ditugun indarren arabera eta orain aurreikus ezin ditzakegun gertakarien arabera, zer eta non negoziatu nahikoa
|
modu
desberdinez gauzatuko baita; puntu guztiak (hiru horiek eta ageriko direnak) nahastuko dira gaur asmaezin den moduaz. Baina hauxe azpimarratu nahi dut, garbiki:
|
|
|
" Izan litezke" erran dut, zeren eta bilduko ditugun indarren arabera eta orain aurreikus ezin ditzakegun gertakarien arabera, zer eta non negoziatu nahikoa modu desberdinez gauzatuko baita; puntu guztiak (hiru horiek eta ageriko direnak) nahastuko dira gaur asmaezin den
|
moduaz
. Baina hauxe azpimarratu nahi dut, garbiki:
|
|
|
Historia ulertzeko
|
moduarekin
eta gidarien lekuarekin batera, errepresioak ere badu zer egin nabaria. Errepresioa injustiziaren froga ukaezina da, eta etengabeko errebolta justifikatzen du.
|
|
|
Menditar haur ainitzek, menditar bizi
|
moduan
, katixima Ikaste eta elizarako urratsak eskolarakoak baino lehenagotik eginak zituzten.
|
|
|
Hor egin ginuen ere hiru islandar gazteren ezagutza. Sinestedunak, hala ere, hauek axola gutti zuten guk mugitu gabe deramagun bizi
|
moduarentzat
. Nahi zuten munduko itzulia egin, han hemenka zerbait lan pixka eginez jateko eta jantzientzat.
|
|
|
Badu bi hilabete gure auzune berrian garela, bakoitxa gure etxoletan laketgarriki pausatuz. Zer erakaspen dugun altxatzen urte batez oihanean iragan bizi
|
modu
hortarik. Diru aldetik baikorra.
|
|
|
Quebec, hiriari buruzgeramatzan" Canadian Airlines" aireko hunek
|
modu
berriagokoa du duela hiru urte honara ekarri ginituen hegazkiak baino. Ehun bat lagun barnean airatuko da hego aldera buruz.
|
|
|
Bizi
|
modua
kanbiatzera nindoan gogo bilariaren esklabo, etsipenaren eta itxaropenaren arteko borroka batean. Kolonbi Britaniako oihanetan segerietako lanetan jokatzeak ez zautan pizten beldurrik, zuraren ezagutza pixka
|
|
|
Laneko
|
moduak
finkatu artean, xolako karrika batean hartu nuen lo gela, karrikaz beste aldeko sal etxe handi batean erosiz jan edanak eta gela xokoan zagoen mahai ttipian nuen egiten sukalde. Kasik oporretan bezala, bainan denbora berean zerikuska ere inguruetako lantoki eta enpresa zonbaiten inguruetan.
|
|
|
Ez zaitekeen emankorra izan Miguel Aguirren enpresarekin abiatu lan
|
modua
. Laster hartu ginuen konponbidea bakoitxak bere bideari segitzekoa.
|
|
|
Min handiegia egin lezaikioke! Ikusten dut bai, ez zaigula gelditzen tokiz eta bizi
|
moduz
aldatzea baizik! Gilbert-en onetan eta zihaurenean ere! menturaz!
|
|
|
Aldeko puskategi eta baratze ederrarekin. Inguruak burdin sarez hetsiak,
|
modu
bereko portalearekin. Jabea herri erdian bizi da, Mme Pimenta, du izena, senarra portugaldarra du.
|
|
|
Gauazko ikasketak dituzte egiten Ez dira beldurtuak urrunetik jiten Euskal pentsa
|
modua
zaikiote pizten Nahi dute geroan gai on izan diten Gogoan dutenaren Euskaraz erraiten
|
|
|
Gure Nafarroako ipar huntan ere, Euskal Herri guziko beste lur aldetan bezala egina izan zen, aski goizik naski, elez eta hitzez gure mintzairaren ezagutza. Gero, denentzat
|
modu
berekoa izan behar lukeen mintzaira horri lur alde bakoitxak egin nahi izan badio bere gisako moldakuntza edo adierazpena, mendi artetako gurutzamendu eskasiatik zetorkeen. Oraiko modu berrietan ezin sinetsia litzateke elgar ausikika eta bestearena ezeztu nahiz gisa hortako obra kaltekor bat egin ditaikenik.
|
|
|
Gero, denentzat modu berekoa izan behar lukeen mintzaira horri lur alde bakoitxak egin nahi izan badio bere gisako moldakuntza edo adierazpena, mendi artetako gurutzamendu eskasiatik zetorkeen. Oraiko
|
modu
berrietan ezin sinetsia litzateke elgar ausikika eta bestearena ezeztu nahiz gisa hortako obra kaltekor bat egin ditaikenik. Ezin sinetsia ere, Euskarak berezko duen hazia zazpi eraintza desberdinetan egin ondoren adierazpen desberdinean agertzen balitz.
|