|
2003
|
|
|
Adingabeen epaile zentralak edo Audientzia Nazionaleko areto eskudunak neurriak ezartzen dituenean, neurri
|
horien
betearazpenak lehentasuna izango du adingabeen beste epaile edo areto batzuek ezarritakoei begira.
|
|
|
Lege organiko honen aplikazioa ebaluatu ondoren, eta Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiari, Fiskaltzari, autonomia erkidegoei eta Parlamentuko taldeei entzun eta gero, Gobernuak neurriak bultzatuko ditu, neurri
|
horien bidez
delitu egitate batzuk gogorrago zehatzeko, noiz eta, egitate horien egileak adingabe izan arren, egitateok astuntasun berezia dutenean, besteak beste, Zigor Kodearen 138, 139, 179 eta 180 artikuluetan ezarritakoak direlako.
|
|
|
Lege organiko honen aplikazioa ebaluatu ondoren, eta Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiari, Fiskaltzari, autonomia erkidegoei eta Parlamentuko taldeei entzun eta gero, Gobernuak neurriak bultzatuko ditu, neurri horien bidez delitu egitate batzuk gogorrago zehatzeko, noiz eta, egitate
|
horien
egileak adingabe izan arren, egitateok astuntasun berezia dutenean, besteak beste, Zigor Kodearen 138, 139, 179 eta 180 artikuluetan ezarritakoak direlako.
|
|
|
Ekainaren 5eko 4/ 1992 Lege Organikoak Adingabeen Epaitegietako Eskumenari eta Prozedurari buruzko Legea eraldatu zuela kontuan hartuta, eta honekin batera lege hori indarrik gabe geratuko dela aintzat harturik, haren menpeko adingabeek egitateak burutu badituzte lege hau indarrean jarri baino lehenago, egiteko unean indarrean zegoen legeria aplikatuko zaie adingabe
|
horiei
. Adingabeak neurri bat betetzen ari badira, eta neurri hori 4/ 1992 Lege Organikoan ezarritakoetatik bat bada, hori betetzeari ekingo diote, lege horretan ezarritako baldintzetan erantzukizuna azkendu arte.
|
|
|
Lege hau indarrean jartzean, berehalakoan bukatuko da 4/ 1992 Lege Organikoan ezarritako neurri guztien betetzea, hamalau urtekoak baino gazteagoak ari baziren neurri
|
horiek
betetzen; kasuan kasuko erantzukizunak azkendu egingo dira.
|
|
|
3 Hemezortzi urtekoak baino gazteagoak direnei epaiketa egin bazaie 1973ko Zigor Kodean xedatutakoaren arabera, indargabetutako zigor legeen arabera edota indarreko Zigor Kodearen xedapen indargabetzailearen arabera, eta adingabe
|
horiei
bi urteko presoaldi txikia edo bi urtetik gorakoko erakunde publiko eskudunak txoste espetxealdi zigorra ezarri bazaie, eta lege hau indarrean jartzean hori betetzeko badago, orduan, zigor horien ordez, lege honetan ezarritako neurrietatik bat ezarriko zaie, Fiskaltzak hala eskatuta, eta aurretiaz talde teknikoak edo adingabeak babestu edo eraldatzena eginez. Ondore horretarako, Fiskaltzari igorri zaizkio bete agindua eta atal honetan jasotako adingabeei ezarritako zigorren behin behineko likidazioa.
|
|
|
...no gazteagoak direnei epaiketa egin bazaie 1973ko Zigor Kodean xedatutakoaren arabera, indargabetutako zigor legeen arabera edota indarreko Zigor Kodearen xedapen indargabetzailearen arabera, eta adingabe horiei bi urteko presoaldi txikia edo bi urtetik gorakoko erakunde publiko eskudunak txoste espetxealdi zigorra ezarri bazaie, eta lege hau indarrean jartzean hori betetzeko badago, orduan, zigor
|
horien ordez
, lege honetan ezarritako neurrietatik bat ezarriko zaie, Fiskaltzak hala eskatuta, eta aurretiaz talde teknikoak edo adingabeak babestu edo eraldatzena eginez. Ondore horretarako, Fiskaltzari igorri zaizkio bete agindua eta atal honetan jasotako adingabeei ezarritako zigorren behin behineko likidazioa.
|
|
|
Aurreko paragrafoek adingabeen epaileak hartutako erabakiak aipatzen dituztela kontuan hartuta, erabaki
|
horiek
auto bidez jasoko dira, eta auto horren aurka, zuzen zuzenean, gora jotzeko errekurtsoa jarri ahal izango da, bost egun balioduneko epean, probintziako audientzian. Lege hau indarrean jartzen denetik bi hilabeteko epean hartu dituzte adingabeen epaileekbearen egoera ez da aldatuko. erabaki horiek.
|
|
|
Aurreko paragrafoek adingabeen epaileak hartutako erabakiak aipatzen dituztela kontuan hartuta, erabaki horiek auto bidez jasoko dira, eta auto horren aurka, zuzen zuzenean, gora jotzeko errekurtsoa jarri ahal izango da, bost egun balioduneko epean, probintziako audientzian. Lege hau indarrean jartzen denetik bi hilabeteko epean hartu dituzte adingabeen epaileekbearen egoera ez da aldatuko. erabaki
|
horiek
. Epe horretan, adinga
|
|
|
Zigor prozedura batzuk aribidean badaude lege hau indarrean jartzean, eta, prozedura
|
horietan
, erruztatutako pertsonei egotzi bazaie oraindik hemezortzi urte ez zituztela delitu egintzak burutu izana, epaile edo auzitegi eskudunak gauzatutako jarduna igorriko dio Fiskaltzari, horrek lege honetan araututako prozedura instruitu dezan.
|
|
|
Agerraldi horretan, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak frogabideak proposa ditzakete, baldin eta froga
|
horiek
egintza horretan bertan edo hurrengo hogeita lau orduen barruan gauza badaitezke.
|
|
|
Kautela neurriak betetzeko denbora oso osorik zenbatuko da, auzi berean ezar daitezkeen neurriak betetzeko edo, halakorik izan ezean, beste auzi batzuetan ezar daitezkeenak betetzeko, beste auzi
|
horietan
aztergai izan badira neurriok ezarri baino lehenagoko egitateak. Fiskaltzak hala proposatuta, eta adingabearen letraduari eta kautela neurriaren gaineko txostena zein talde teknikok egin eta horri entzun eta gero, epaileak erabakiko du zenbateraino den zentzuzkoa ulertzea kautela neurriak ezarritako neurriaren egikaritza konpentsatu duela, eta hala uler dadila aginduko du.
|
|
|
Adingabeen epaitegiari bidaliko dio espedientea, konbikzio piezekin batera eta kasuan kasuan izan daitezkeen beste efektuekin batera.
|
Horiez gain
, alegazio idazkia bidaliko dio adingabeen epaileari; horretan jasoko dira egitateen deskripzioa eta balorazio juridikoa, adingabeak horietan izan duen partaidetza maila, adingabe horren inguruabar pertsonalei eta gizarte inguruabarrei buruzko aipamen laburra, eta lege honetan jasotako neurrietatik bati buruzko proposamena, proposamen horren oinarri juridikoak eta hezkuntza oinarriak arrazoituz.
|
|
|
Adingabeen epaitegiari bidaliko dio espedientea, konbikzio piezekin batera eta kasuan kasuan izan daitezkeen beste efektuekin batera. Horiez gain, alegazio idazkia bidaliko dio adingabeen epaileari; horretan jasoko dira egitateen deskripzioa eta balorazio juridikoa, adingabeak
|
horietan
izan duen partaidetza maila, adingabe horren inguruabar pertsonalei eta gizarte inguruabarrei buruzko aipamen laburra, eta lege honetan jasotako neurrietatik bati buruzko proposamena, proposamen horren oinarri juridikoak eta hezkuntza oinarriak arrazoituz.
|
|
|
Modu bertsuan, Fiskaltzak proposa dezake entzunaldi egintzan gizabanako jakin batzuek edo erakunde publiko nahiz pribatuko ordezkariek parte hartzea,
|
horiek
prozesura ekarri ahal badituzte zenbait elementu, eta elementu horien bitartez adingabearen interesa eta eskatutako neurrien egokitasuna edo egokitasunik eza balioetsi ahal badira.
|
|
|
Modu bertsuan, Fiskaltzak proposa dezake entzunaldi egintzan gizabanako jakin batzuek edo erakunde publiko nahiz pribatuko ordezkariek parte hartzea, horiek prozesura ekarri ahal badituzte zenbait elementu, eta elementu
|
horien bitartez
adingabearen interesa eta eskatutako neurrien egokitasuna edo egokitasunik eza balioetsi ahal badira.
|
|
|
Fiskaltzak, alegazio idazkiarekin batera, espedientea, konbikzio piezak, efektuak eta prozesuko gainerako osagaiak bidali eta gero,
|
horiek
jasotzen direnean, adingabeen epaitegiak bere eginbideei erantsiko dizkie horiek guztiak, eta entzunaldi izapidea irekiko du; horretarako, Fiskaltzaren alegazio idazkia eta espedientearen lekukotza igorriko dizkio adingabearen letraduari, horrek, bost egun balioduneko epean zehar, alegazio idazkia formula dezan eta bere ustez egokiak diren frogabideak proposa ditzan. Letraduaren alegazio idazki horrek eta Fiskaltzarenak autu berberak jasoko dituzte.
|
|
|
Zaintzapeko askatasunaren neurria auto ziodunean berretsi da barneratzea bukatutakoan, aldez aurretik Fiskaltzari, adingabearen letraduari eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari entzunez; eta neurri hori burutuko dute indarreko Zigor Kodearen 105.1 artikuluan ezarritakoaren arabera zigorrak betearazteko ardura zein erakunde publikok izan eta erakunde publiko
|
horiek
.
|
|
|
Neurrien epea bi urtetik gorakoa bada, hiru urtekoa izango da horien preskripzio denbora. Gainerako neurrien preskripzio denbora bi urtekoa izango da, salbu eta zentzarazpenaren, gizartearentzako prestazioen eta asteburuko zereginetarako atzipenaldiaren kasuan,
|
horien
preskripzio denbora urtebetekoa baita.
|
|
|
Aurrekoari kalterik egin gabe, lege honek adingabea edo adingabeak besterik gabe aipatzen dituenean, ulertuko da
|
horiek
direla beronen aplikazio esparruan sartzen direnak.
|
|
|
1 Adingabeen epaileak eskudunak dira lege honen 1 artikuluan zein gizabanako aipatu eta gizabanako
|
horiek
gauzaturiko egintzak epaitzeko. Eskudun dira, orobat, euren epaiak betearazteko, lege honek autonomia erkidegoei adingabeak babestu eta eraldatzeko eratxikitzen dizkien eskumenei kalterik egin gabe.
|
|
|
2 Adingabeen epaileak eskudunak dira, halaber, erantzukizun zibilak epaitzeko,
|
horiek
sortzen badira lege hau aplikagarri duten gizabanakoen egintzak direla eta.
|
|
|
Aurrekoa gorabehera, indarreko Zigor Kodearen 20 artikuluko 1, 2 eta 3 zenbakietan ezarritako inguruabarrak zein adingaberengan egokitu eta adingabe
|
horiei
aplikatuko zaizkie, beharrezkoa denean, lege honen 7.1 artikuluko d) eta e) letretan aipatzen diren neurri terapeutikoak.
|
|
|
Fiskaltzari dagokio legeek adingabeei aitortzen dizkieten eskubideak defendatzea, euren intereserako burutu behar den jarduna ikuskatzea eta prozeduraren bermeak betetzea; horretarako, hark zuzen zuzenean zuzenduko du egitateen ikerketa, eta aginduko du polizia judizialak gauzatzea egitate
|
horiek
eta adingabeak horietan izan duen parte hartzea egiaztatzeko jarduna, prozedura bera bultzatuz.
|
|
|
Fiskaltzari dagokio legeek adingabeei aitortzen dizkieten eskubideak defendatzea, euren intereserako burutu behar den jarduna ikuskatzea eta prozeduraren bermeak betetzea; horretarako, hark zuzen zuzenean zuzenduko du egitateen ikerketa, eta aginduko du polizia judizialak gauzatzea egitate horiek eta adingabeak
|
horietan
izan duen parte hartzea egiaztatzeko jarduna, prozedura bera bultzatuz.
|
|
|
Izaera horretako zentroetan, heziketa laguntza espezializatua edo tratamendu berezia egingo da. Tratamendu horren jasotzaileak izango dira, besteak beste, anomalia edo aldakuntza psikikoak dituzten gizabanakoak, edari alkoholdunen, droga toxikoen edo gai psikotropikoen menpe daudenak edota oharmenean aldakuntza dutenak, baldin eta
|
horien
ondorioz aldakuntza larria badute errealitatearen gaineko kontzientzian. Neurri hau bera bakarrik aplika daiteke, edo, bestela, ardunak mendekotasuna gainditzeko sentikulu honetan ezarritako neurrietatik beste edozeinen osagarri gisa.
|
|
|
Neurri hokuntzako gida-lerroak bete dira, horrelakoak ezarri baditu kontrola egiten duen erakunde publikoak edo profesionalak. Gida-lerro
|
horiek
bat etorri behar dira esku hartze programarekin; programa hori beren beregi helburu horretarakoleak onetsi behar du. Neurri honen men prestatu behar da, eta adingabeen epaipe dagoen gizabanakoak elkarrizketak izan behar ditu, orobat, profesional horrekin, esku hartze programan ezarri bezala.
|
|
|
jokarauak bete ditu. Jokarau
|
horiek
, besteak beste, ondoren ezarri
|
|
|
Heziketa, kultura, hezkuntza, lanbide, lan, sexu hezkuntza edo bide hezkuntzako programak nahiz
|
horien
antzekoak ezartzen direnean, horietan parte hartu beharra.
|
|
|
Heziketa, kultura, hezkuntza, lanbide, lan, sexu hezkuntza edo bide hezkuntzako programak nahiz horien antzekoak ezartzen direnean,
|
horietan
parte hartu beharra.
|
|
|
Adingabeen epailearen aurrean edo izendatutako profesionalaren aurrean agerraldi pertsonala egin beharra, egindako jardueren berri emateko eta
|
horiek
justifikatzeko.
|
|
|
Epailearen ustez komenigarri diren beste betebehar guztiak betetzea. Epaileak, ofizioz edo Fiskaltzak hala eskatuta, halako betebeharrak ezar ditzake epaiaren menpe dagoena gizartean sar dadin berriro; baina neurri
|
horiek
ezin diote inoiz ere kalterik egin hark gizabanako gisa duen duintasunari.
|
|
|
Neurri hori ezin da ezarri adingabearen adostasunik gabe. Neurri honen menpe dagoen gizabanakoak aldez aurretik finkatutako zenbait jarduera burutu bebekoak dira, eta gizartearentzat intereshar ditu; jarduera
|
horiek
ordaindu gagarri edo beharrizanean daudenentzat onuragarri gertatzen dira. Ahal den neurrian, jarduera horien izaera lotuko da adingabearen egitateek zein ondasun juridikori kalte egin eta ondasun horien izaerarekin.
|
|
|
Neurri honen menpe dagoen gizabanakoak aldez aurretik finkatutako zenbait jarduera burutu bebekoak dira, eta gizartearentzat intereshar ditu; jarduera horiek ordaindu gagarri edo beharrizanean daudenentzat onuragarri gertatzen dira. Ahal den neurrian, jarduera
|
horien
izaera lotuko da adingabearen egitateek zein ondasun juridikori kalte egin eta ondasun horien izaerarekin.
|
|
|
Neurri honen menpe dagoen gizabanakoak aldez aurretik finkatutako zenbait jarduera burutu bebekoak dira, eta gizartearentzat intereshar ditu; jarduera horiek ordaindu gagarri edo beharrizanean daudenentzat onuragarri gertatzen dira. Ahal den neurrian, jarduera horien izaera lotuko da adingabearen egitateek zein ondasun juridikori kalte egin eta ondasun
|
horien
izaerarekin.
|
|
|
k) Gizarte hezkuntzako zereginak burutzea. Neurri honen menpe dagoen gizabanakoak, barneratzerik gabe eta zaintzapeko askatasunik gabe, jarduera zehatz batzuk burutu behar ditu; jarduera
|
horiek
hezkuntza edukia dute, eta euren helburua da adingabearen gizarte gaitasuna gara dadin erraztea.
|
|
|
l) Zentzarazpena. Neurri honen kasuan, adingabeen epaileak errieta egiten dio adingabeari; errieta horren helburua da adingabeak ulertzea berak burutu dituen egitateak larriak direla eta larriak izan direla edo izan zitezkeela, orobat, egitate
|
horien
ondorioak. Berebat, adingabeari galdatzen zaio etorkizunean halako egitaterik ez burutzeko.
|
|
|
Iraupena, guztira, ezin da izan 9 artikuluak ezartzen duena baino luzeagoa. Talde teknikoak argibideak eman ditu bi denboraldi
|
horien
edukiari buruz, eta epaileak epaian bertan adieraziko du zein den bakoitzaren iraupena.
|
|
|
Neurri egokia edo egokiak aukeratzeko, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak, euren postulazioetan, eta epaileak, epaian bertan, malgutasunez hartuko dituzte kontuan, egitateen inguruko froga eta balioespen juridikoa, eta, batez ere, adingabearen adina, familia eta gizarte inguruabarrak, nortasuna eta interesa. Azken bi
|
horiek
talde teknikoen txostenetan jasoko dira, eta, hala denean, adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoen txostenetan, halakoak eman behar direla lege honen 27 artikuluan xedatutakoaren arabera. Epaileak zioak jaso behar ditu epaian, eta xehetasunez azaldu behar du zergatik aplikatzen duen neurri zehatz bat; adierazi behar du, halaber, zenbat iraungo duen neurri horrek, adingabearen interesa balioetsi ahal izateko.
|
|
|
2) Erregimen itxiko barneratzea aplikatu ahal izateko, nahitaezkoa da egitateen deskripzioan eta kalifikazio juridikoan ezartzea egitate
|
horiek
pertsonen aurkako indarkeriaz edo larderiaz burutu direla, edo, bestela, jardutean arrisku larrian jarri dela pertsonen bizitza edo osotasun fisikoa.
|
|
|
Neurrien iraupena ezin da izan bi urtetik gorakoa. Ondore
|
horietarako
, zenbatu egingo da, lege honen 28.5 artikuluan xedatutakoarekin bat etorriz, hala denean, adingabeak kautela neurriaren ondorioz jadanik bete duen denbora. Ezarritako neurria gizartearentzako prestazioak egitea izan bada, horrek ezin du izan ehun ordutik gorako iraupena.
|
|
|
Egitateak burutzeko unean gizabanakoak hamasei urte baditu, neurrien iraupena, askoz jota, bost urtekoa izan daiteke, baldin eta delitua pertsonen aurkako indarkeriaz nahiz larderiaz burutu bada, edo jardutean arrisku larrian jarri bada pertsonen bizitza edo osotasun fisikoa, eta talde teknikoak bere txostenean aholkatzen badu neurria luzatzea. Kasu
|
horietan
, ezarritako neurria gizartearentzako prestazioak egitea bada, horren iraupena berrehun ordu artekoa izan daiteke; eta asteburuko egotaldia bada, ordea, hamasei asteburukoa.
|
|
|
Neurrien epea bi urtetik gorakoa bada, hiru urtekoa izango da
|
horien
preskripzio denbora. Gainerako neurrien preskripzio denbora bi urtekoa izango da, salbu eta zentzarazpenaren, gizartearentzako prestazioen eta asteburuko zereginetarako atzipenaldiaren kasuan, horien preskripzio denbora urtebetekoa baita.
|
|
|
Adingabeak egitate anitz burutu eta
|
horien gaineko
erantzukizuna badu, neurri bat edo batzuk ezarriko zaizkio, lege honen 7.3 eta 9 artikuluetan adierazitako irizpideak kontuan hartuta.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, jokabide berberak bi arau hauste edo gehiago eragiten baditu, edo jokabide hori beharrezko bidea bada beste bat burutzeko,
|
horietatik
larriena bakarrik hartuko da kontuan neurri egokia aplikatzeko.
|
|
|
Epaiaren menpeko gizabanakoari neurri batzuk ezartzen bazaizkio prozedura berean, eta neurri
|
horiek
ezin badira aldi berean bete, epaileak entzun egingo du talde teknikoaren ordezkariak eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariak esan beharrekoa, eta, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak hala proposatuta, neurri horiek guztiak nahiz horietatik batzuk ordez ditzake, edo guztiak elkarren segidan betetzea ezar dezake; azken kasu horretan, neurriak betetzeko epe osoa ez...
|
|
|
Epaiaren menpeko gizabanakoari neurri batzuk ezartzen bazaizkio prozedura berean, eta neurri horiek ezin badira aldi berean bete, epaileak entzun egingo du talde teknikoaren ordezkariak eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariak esan beharrekoa, eta, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak hala proposatuta, neurri horiek guztiak nahiz
|
horietatik
batzuk ordez ditzake, edo guztiak elkarren segidan betetzea ezar dezake; azken kasu horretan, neurriak betetzeko epe osoa ezin da izan neurririk astunenaren ondorioz ezartzen den denboraren bikoitza baino luzeagoa.
|
|
|
Aurreko lerrokadan ezarritakoa gorabehera, barneratze neurriak ezarri bazaizkio jadanik hogeita hiru urte bete dituen gizabanakoari, edo, behin neurriok ezarri eta gero,
|
horien
betetzea ez bada bukatu gazteak adin hori lortzean, adingabeen epaileak Fiskaltzari entzungo dio, eta, lege honen 14 eta 51 artikuluetan xedatutakoari kalterik egin gabe, neurri horiek espetxean betetzeko aginduko du, Espetxeen Lege Organiko Orokorrean agindutako erregimen arruntarekin bat etorriz.
|
|
|
Aurreko lerrokadan ezarritakoa gorabehera, barneratze neurriak ezarri bazaizkio jadanik hogeita hiru urte bete dituen gizabanakoari, edo, behin neurriok ezarri eta gero, horien betetzea ez bada bukatu gazteak adin hori lortzean, adingabeen epaileak Fiskaltzari entzungo dio, eta, lege honen 14 eta 51 artikuluetan xedatutakoari kalterik egin gabe, neurri
|
horiek
espetxean betetzeko aginduko du, Espetxeen Lege Organiko Orokorrean agindutako erregimen arruntarekin bat etorriz.
|
|
|
Fiskaltzari dagokio prozeduren instrukzioa, prozedura
|
horiek
gauzatu behar badira lege honen 1 artikuluan aipatutako egitateen ondorioz.
|
|
|
Fiskaltzak jarduna artxibatzeko erabakia har dezake, egitateak ez badira delitu edo euren egilea ezezaguna bada. Salaketaren gainean emandako ebazpena jakinarazi egin behar zaie salaketa nortzuek egin eta
|
horiei
.
|
|
|
...eta funtzionarioek adingabearen atxiloketan parte hartzen dutenean, hori egin dute adingabeari kalterik gutxien dakarkion eran, eta haien betebeharra izango da adingabeari azaltzea, hizkera argi eta ulergarrian, eta berehalakoan, zein egitate egozten zaion, zergatik izan den atxilotua eta zein eskubide dagokion, bereziki, Prozedura Kriminalaren Legetzen dion; haien betebeharra da, orobat, eskubide
|
horiek
errespeta daitezen bermatzea. Era berean, agintari eta funtzioko 520 artikuluak zein eskubide aitornarioek berehalakoan jakinarazi behar dizkiete atxiloketa eta zaintza tokia adingabearen legezko ordezkariei eta Fiskaltzari.
|
|
|
Atxilotuaren aitorpen oro haren letraduaren aurrean egingo da, bai eta adingabearen gaineko guraso ahala, tutoretza edo zaintza egitez edo zuzenbidez betetzen dutenen aurrean ere, salbu eta, azken kasu horretan, inguruabarren arabera kontrakoa egokiagoa denean. Azken
|
horiek
izan ezean, aitorpena Fiskaltzaren aurrean egingo da, eta espedientearen instruktoreaz besteko gizabanako batek izango du haren ordezkaritza.
|
|
|
Atxiloketak dirauen bitartean, adingabeak gela egokietan zainduko dira, eta gela
|
horiek
eta adin nagusikoentzat erabiltzen direnak bananduta egon dira; adingabeek behar dituzten arretak, babesa, gizarte laguntza, laguntza psikologikoa, osasun laguntza eta laguntza fisikoa eskuratuko dituzte, betiere, haien adina, sexua eta banakako ezaugarriak kontuan hartuta.
|
|
|
Poliziako funtzionarioek adingabea atxilotzen dutenean, atxiloketa horrek ezin du iraun egitateak argitzeko zein ikerketa burutu eta ikerketa
|
horietarako
behar beharrezkoa den denbora baino gehiago; eta, edozein kasutan, hogeita lau orduko gehieneko epean, adingabe atxilotuari askatasuna eman behar zaio edo Fiskaltzaren esku utzi behar da. Hala denean, Prozedura Kriminalaren Legeko 520bis artikuluan xedatutakoa aplikatuko da, eta adingabeen epaileari eskumena eratxikiko zaio manu horretan agindutako ebazpen judizialak emateko.
|
|
|
Talde teknikoak bitartekaritza lana egingo du adingabearen eta biktima edo kaltedunaren artean, aurreko paragrafoan aipaturiko ondorioetarako. Talde horrek Fiskaltzari adieraziko dizkio adostutako konpromisoak eta
|
horien
betetze maila.
|
|
|
Espedienteko adingabeari zenbait delitu eratxiki bazaizkio, eta delitu
|
horiek
lurralde desberdinetan burutu badira, adingabearen egoitza zein tokitan izan eta toki hori izango da kontuan, espediente bakar batean delitu horien guztien gaineko eskumena zein organo judizialek duen zehazteko, bai eta aplikatu beharreko neurrien betearazpena zein erakunde publikori dagokion ezartzeko; modu subsidiarioan, kontuan hartuko dira Prozedura Kriminalaren Legeko 18 artikuluan aipatutak...
|
|
|
Adin oinarrizko eskubideak murrizten badigabeen epaileak eskari horren gaineko erabakia hartuko du auto ziodunean. Eginbide
|
horiek
burutuz gero, hori dokumentatu egingo da pieza bananduan.
|
|
|
Lege honen 61 artikuluan ezarritako akzioei kalterik egin gabe, prozeduran akusatzaile partikular gisa agertu ahal izango dira delitutik zuzeneko ofentsa hartu duten pertsonak, euren gurasoak, jaraunsleak, edo legezko ordezkariak, haiek adingabe edo ezgai direnean; prozeduran alderdi izateak eratortzen dituen ahalmenak eta eskubideak izango dituzte, eta,
|
horien artean
, besteak beste, hurrengoak:
|
|
|
Dela instrukzio fasean, dela entzunaldi fasean, frogak egiten direnean,
|
horietan
parte hartu ahal izango dute; ondore horietarako, organo jarduleak bekaldura froga egitea ezets dezake, baldin eta, hori eskatu arren, oinarrizkoa ez bada egitateak ikertzeko edo adingabeak horietan zein parte hartze izan duen jakiteko.
|
|
|
Dela instrukzio fasean, dela entzunaldi fasean, frogak egiten direnean, horietan parte hartu ahal izango dute; ondore
|
horietarako
, organo jarduleak bekaldura froga egitea ezets dezake, baldin eta, hori eskatu arren, oinarrizkoa ez bada egitateak ikertzeko edo adingabeak horietan zein parte hartze izan duen jakiteko.
|
|
|
Dela instrukzio fasean, dela entzunaldi fasean, frogak egiten direnean, horietan parte hartu ahal izango dute; ondore horietarako, organo jarduleak bekaldura froga egitea ezets dezake, baldin eta, hori eskatu arren, oinarrizkoa ez bada egitateak ikertzeko edo adingabeak
|
horietan
zein parte hartze izan duen jakiteko.
|
|
|
Adingabearen letraduak Fiskaltzari eskatuko dio beharrezkotzat jotzen dituen eginbide guztiak burutzeko. Fiskaltzak
|
horien
onarpenari buruzko erabakia hartuko du ebazpen ziodunean; ebazpen hori letraduari jakinarazi eta adingabeen epaileari horren berri emango dio. Burutu gabeko eginbideei dagokienez, letraduak berriz eska ditzake halakoak, edozein unetan, adingabeen epaitegian.
|
|
|
3 Adingabearen letraduak zenbait eginbide proposatu baditu, eginbide
|
horiek
eragina badute adingabearen edo beste gizabanako batzuen oinarrizko eskubideen gain, eta Fiskaltzak eskabideari egoki baderitzo, fiskaltza horrek adingabeen epailearengana joko du lege honen 23.3 artikuluan xedatutakoarekin bat etorriz; horri kalterik egin gabe, letraduak ahalmena du adingabeen epaileari eskari berbera egiteko, artikulu honen 1 paragrafoan ezarritako baldintzetan.
|
|
|
1 Espedientearen instrukzioan zehar, Fiskaltzak talde teknikoari eskatuko dio txostena egin edo aurretiaz igorritakoak eguneratzea; ondore
|
horietarako
, talde teknikoa Fiskaltzaren menpe egongo da eginkizunari dagokionez, haren mendetasun organikoa edozein izanda ere. Talde teknikoak Fiskaltzari hori eman dio, askoz jota, hamar eguneko epean; epe hori luzatu ahal izango da, gehienez ere, hil baterako, arazoa oso konplexua denean.
|
|
|
Talde teknikoak, halaber, gizarte hezkuntzako esku hartzea proposa dezake adingabearen gainean; kasu horretan, adingabearen autu jakin batzuk azpimarratu ditu, arazo
|
horiek
erabakigarriak izan badaitezke horren ondorioetarako.
|
|
|
1 Adingabeak delitu bat gauzatu duelako edo justiziaren ekintza saihestu edo oztopatu duelako zantzu arrazoizkoak badira, Fiskaltzak kautela neurriak hartzeko eska diezaioke adingabeen epaileari, edozein unetan, neurri
|
horiei esker
espedienteko adingabea babestu eta defendatu ahal bada. Halako neurriak izan daitezke adingabea zentroan barneratzea erregimen egokian, zaintzapeko askatasuna izatea edota beste norbaitego dituzte, bereziki, kautela neurriaren izaerari buruz.
|
|
|
2 Karrera judizialeko magistratuek bete dituzte, nahitaez, adingabeen epaile karguak. Lege hau indarrean jartzean, adingabeen epaitegiko titular batzuek epaile kategoria badute, kargua utzi behar dute, eta, hala denean, Botere Judizialaren Lege indarrekoaren 118.2 artikuluan eta baterakoetan ezarritako egoera izango dute; kargu
|
horiek
betetzeko, magistratuen artean lehiaketa arrunta egingo da.
|
|
|
...ia Ministerioaren bitartez, eta gai honetan eskudun diren autonomia erkidegoek, sail egokien bitartez, Justizia Administrazioaren funtzionarioen egituraketa egokituko dute, lege hau aplikatzeko helburuarekin, adingabeen epaitegietan eta fiskaltzetan sortzen diren beharrizanetara; eta zehaztuko dute zenbat talde tekniko atxikiko zaizkien adingabeen epaitegi eta fiskaltzei, eta zein izango den talde
|
horien
osaera eta langileen egituraketa.
|
|
|
1 Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak eta Justizia Ministerioak, bakoitzak berari dagokion eskumen eremuan, karrera judizialeko nahiz fiskaleko kideak trebatuko dituzte, adingabeen arloko espezialistak izan daitezen, araudi bidez ezartzen denarekin bat etorriz. Espezialista
|
horiek
lehentasuna izango dute auzitegi nagusietako adingabeen aretoetan* eta adingabeen epaitegi nahiz fiskaltzetan kasuan kasuko karguak betetzeko, legeek eta erregelamenduek ezartzen dutenaren arabera.
|
|
|
Fiskaltza guztietan, adingabeen atal bat izango da; atal hori karrera fiskaleko kideek osatuko dute, kide
|
horiek
espezialistak izango dira, eta, atalotan, beharrezkoak diren administrazio funtzionarioak izango dira, araudi bidez ezartzen denarekin bat etorriz.
|
|
|
Abokatutzaren Kontseilu Nagusiak xedapen egokiak ezarriko ditu, elkargoetan, beharrezkoa izanez gero, ikastaro homologatuak eman daitezen, eta,
|
horiei esker
, letraduek, interesa duten neurrian, adingabeen arloan espezializazioa beregana dezaten, jurisdikzio horretako organoetan esku hartu ahal izateko.
|
|
|
2 Autonomia erkidego batzuek adingabeak babestu eta eraldatzeko eskumena dutela kontuan hartuta, autonomia erkidego
|
horiek
, aurreko paragrafoan aipatutako epean zehar, euren arautegia egokituko dute lege honek ematen dizkien eginkizunak behar bezala betearazteko.
|
|
|
Aurreko ebazpen
|
horien aurka
, lege honetan ezarritako errekurtsoak jarri ahal izango dira.
|
|
|
Jarraian, epaileak adingabeari galdetuko dio ea hark aitortzen duen egitateon egile dela eta ea ados dagoen Fiskaltzak eskatutako neurriarekin. Adingabea bi autu
|
horiekin
ados badago, orduan, behin adingabearen letraduari entzun eta gero, epaileak adostasuneko ebazpena eman dezake. Letraduak ez badu bat egiten adingabeak berak emandako adostasunarekin, epaileak erabakiko du entzunaldiak aurrera egin behar duen ala ez; epaian bertan, erabaki horren zioak azaldu ditu epaileak.
|
|
|
1 Entzunaldia egitea bidezkoa denean, epaileak gonbita luzatuko die Fiskaltzari eta adingabearen letraduari,
|
horiek
euren aburuz komeni dena adieraz dezaten, beste froga batzuk egiteari buruz edota prozeduraren izapideak egitean hautsi den oinarrizko eskubidetako eskubidea berrezartzea, hori bidezren bati buruz; edo, hala denean, haiei adieraziko die eskatutakoaz bestelako kalifikazio edo neurri bat aplikatzeko aukera. Jarraian, epaileak erabakiko du entzunaldiari ekitea edo hautsikoa denetan.
|
|
|
Horren guztiaren eretzean, adingabeen epaileak erabakia hartuko du proposatutako neurriari edo neurriei buruz. Beren beregi adieraziko ditu
|
horien
edukia, iraupena eta haiekin lortu nahi diren helburuak. Erabakia zioduna izango da, eta, bertan, beren beregi adieraziko da zeintzuk diren frogatuta geratu diren egitateak eta zein frogabidetatik lortu duen epaileak konbikzio hori.katu eta gero, epaitza ahoz aurrera daite Gainera, behin entzunaldiko saioak buke, epaitza horri dokumentatu beharrari kalterik egin gabe; Botere Judizialaren Lege Organikoaren 248.3 artikuluak arautzen du dokumentatu behar hori.
|
|
|
1 Adingabeen epaileak, ofizioz edo Fiskaltzak nahiz adingabearen letraduak hala eskatuta, eta, edozein kasutan,
|
horiei
, talde teknikoaren ordezkariari eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari entzun eta gero, erabaki ziodunean ezar dezake epaian jasotako epaitzaren betearazpena etetea, baldin eta ezarritako neurriak ez badu bi urtetik gorako iraupenik; etendura denbora zehatz batez luzatuko da eta, askoz jota, bi urtez. Etendura hori epaian bertan erabakiko da, edo, hori irmoa denean, auto ziodunean; edozein kasutan, etendura horren baldintzak zehaztu dira.
|
|
|
2 Adingabeen epaileek auto eta probidentziak ematen dituztenean,
|
horien aurka
eraldaketa errekurtsoa jar daiteke organoan bertan, jakinarazpenetik hiru egunetako epean. Probidentzia aurkaratu eta horren gaineko ebazpena auto bidez ematen denean, auto horren aurka gora jotzeko errekurtsoa jarri ahal izango da.
|
|
|
3*. Prozedura bukarazteko edota lege honen 14, 28, 29 eta 40 artikuluetako intzidentea ebazteko, autoak ematen direnean,
|
horien aurka
gora jotzeko errekurtsoa jar daiteke probintziako audientzian, Prozedura Kriminalaren Legeak prozedura laburtuari buruz arautzen dituen izapideen bitartez.
|
|
|
Auzitegi nagusietako adingabeen aretoek** gora jotzeko errekurtsoa ebatzi eta errekurtso
|
horien gaineko
epaiaren aurka kasazio errekurtsoa jar daiteke Auzitegi Gorenaren Bigarren Aretoan, baldin eta lege honen 9 artikuluko 4 eta 5 erregeletan aipatutako neurrietatik bat ezarri bada.
|
|
|
Behin aurreko paragrafoak aipatzen dituen betekizunak egiaztatu eta gero, errekurtsoa auzitegi nagusiko adingabeen zein aretotan* jarri eta areto horrek epaiok eman zituzten auzitegiei
|
horien
lekukotza eskatuko die; hamar eguneko epean, aretoak dokumentazioagarren Aretoari, eta areto horretara epa bidaliko dio Auzitegi Goreneko Bituko ditu errekurtsogilea eta Fiskaltza, azken hori ez bada errekurtsogile izan.
|
|
|
Era berean, eta doktrina bateratzeko helburuarekin eta izapide berberen bitartez, Fiskaltzak kasazio errekurtsoa jardatutakoa aplikatuz ebazpenak eman eta ebazpen
|
horien aurkako
errekurtsoak ebazteko. dezake auzitegi nagusietako adingabeen aretoek* emandako behin betiko autoen aurka, aretoek halako autoak eman badituzte, instrukzio epaileek lege organiko honen 4 artikuluan xe
|
|
|
Era berean, neurri
|
horiek
ezin izango dira beste modu batera bete, lege honek eta berau garatzen duten erregelamenduek zein modu ezarri eta modu horretan baino.
|
|
|
Neurriak betetzen diren bitartean, adingabearen bilakaera zein izan den jakitea,
|
horien inguruko
jarraipen txostenen bitartez.
|
|
|
Neurriak betearazteko ebazpenak emandakoan, ebazpen
|
horien aurkako
errekurtsoak ebaztea, lege honen 52 artikuluan ezarritakoaren arabera.
|
|
|
1 Adingabeen epaileek, euren epai irmoetan, neurriak hartzen dituztenean, neurri
|
horien
betearazpena autonomia erkidegoen eta Ceuta eta Melillako hirien eskumenekoa da, urtarrilaren 15eko 1/ 1996 Lege Organikoaren azken xedapenetatik hogeita bigarrenaren arabera; lege horrek adingabearen babes juridikoa arautu du. Erakunde publiko horiek, euren antolaketa arauekin bat etorriz, zerbitzu, erakunde eta programa egokiak sortu, zuzendu, antolatu eta kudeatuko dituzte, lege honetan ezarritako neurriak behar bezala betearazten direla bermatzeko.
|
|
|
1 Adingabeen epaileek, euren epai irmoetan, neurriak hartzen dituztenean, neurri horien betearazpena autonomia erkidegoen eta Ceuta eta Melillako hirien eskumenekoa da, urtarrilaren 15eko 1/ 1996 Lege Organikoaren azken xedapenetatik hogeita bigarrenaren arabera; lege horrek adingabearen babes juridikoa arautu du. Erakunde publiko
|
horiek
, euren antolaketa arauekin bat etorriz, zerbitzu, erakunde eta programa egokiak sortu, zuzendu, antolatu eta kudeatuko dituzte, lege honetan ezarritako neurriak behar bezala betearazten direla bermatzeko.
|
|
|
Autonomia erkidegoek eta Ceuta eta Melillako hiriek beharrezkoak diren lankidetza hitzarmenak edo akordioak egin ditzakete beste erakunde batzuekin,
|
horiek
publikoak izan, estanaren titulartasuna eta horren ondorioztuko, tokiko edo beste autonomia erkidego batzuetako administraziokoak, nahiz pribatuak izan, betiere irabaziak lortzeko asmorik gabekoak; hitzarmen edo akordio horien helburua izango da haien eskumeneko neurriak betearaztea, haien zuzeneko ikuskapenarekin, eta horrek ez dakar inola ere betearazpeko erantzukizuna lagatzea.
|
|
|
Autonomia erkidegoek eta Ceuta eta Melillako hiriek beharrezkoak diren lankidetza hitzarmenak edo akordioak egin ditzakete beste erakunde batzuekin, horiek publikoak izan, estanaren titulartasuna eta horren ondorioztuko, tokiko edo beste autonomia erkidego batzuetako administraziokoak, nahiz pribatuak izan, betiere irabaziak lortzeko asmorik gabekoak; hitzarmen edo akordio
|
horien
helburua izango da haien eskumeneko neurriak betearaztea, haien zuzeneko ikuskapenarekin, eta horrek ez dakar inola ere betearazpeko erantzukizuna lagatzea.
|
|
|
Behin epaia irmoa izan eta ezarritako neurriaren betearazpen programa onetsi eta gero, epaia zein epaitegik eman eta epaitegi horretako idazkariak neurri horren likidazioa gauzatuko du, hori zein datatan hasten den eta zein datatan bukatzen den adieraziz; interesdunari, hala denean, kautela neurriak ezarri bazaizkio,
|
horien
ondorioz betetako denbora zenbatuko da 28.5 artikuluan xedatutakoa kontuan hartuta. Aldi berean ere, betearazpen espedientea irekiko da, eta, espediente horretan, berabeherak agerraraziko dira, lege honetan ezarritakoarekin bat etorriz.tearazpenean zehar gertatzen diren go
|
|
|
Epai irmoan ezarri neurriak betetzeko orduan, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoen artean, neurri
|
horiek
betetzeko eskumena zeinek izan eta horrexeri bidaliko zaizkio aurreko paragrafoak aipatutako likidazioa eta lekukotza; lekukotza horrek, epaileak egoki deritzen zehaztasunez gain, auzira ekarri diren txosten teknikoak ere jaso behar ditu. Era berean, Fiskaltzari jakinaraziko zaio betearazpenaren hasiera; orobat adingabearen letraduari, horrek hala eskatzen badio adingabeen epaileari.
|
|
|
Ezarritako neurri guztiak edo
|
horietatik
batzuk ezin badira aldi berean bete, elkarren segidan beteko dira hurrengo erregelak kontuan hartuta, salbu eta epaileak adingabearen intereserako beste hurrenkera bat ezartzen duenean:
|
|
|
Izaera bereko neurri batzuk pilatuz gero, hurrenkera kronologikoaren arabera beteko dira
|
horiek
, euren epaiak noiztik diren irmo kontuan hartuta.
|
|
|
Gizabanako jakin batzuei lege hau aplikatzen zaienean, eta gizabanako
|
horiei buruz
datu pertsonalak bildu, laga eta tratatu behar badira modu automatizatuan, titulartasun publikoko informatika fitxategiak bakarrik erabili ahal izango dira; fitxategiok adingabeak babesteko erakunde publikoen menpe, administrazioen menpe eta adingabeen epaile eskudunen edo Fiskaltzaren mentan xedatutakoa, lege horrek arautu baitu datu pertsonalen gaineko babesa.pe egongo dira, eta horiei aplikatu...
|
|
|
...ako horiei buruz datu pertsonalak bildu, laga eta tratatu behar badira modu automatizatuan, titulartasun publikoko informatika fitxategiak bakarrik erabili ahal izango dira; fitxategiok adingabeak babesteko erakunde publikoen menpe, administrazioen menpe eta adingabeen epaile eskudunen edo Fiskaltzaren mentan xedatutakoa, lege horrek arautu baitu datu pertsonalen gaineko babesa.pe egongo dira, eta
|
horiei
aplikatuko zaie abenduaren 13ko 15/ 1999 Lege Organikoan eta horren garapen araue
|
|
|
Aipatutako txosten
|
horietan
, erakunde publikoak Fiskaltzari eska diezaioke, horri bidezko baderitzo, epaileek neurriak berrikus ditzaten, lege honen 14.1 artikuluak ezarritako esangura horretan.
|
|
|
Adingabeak neurri bat hautsi badu, baina neurri hori ez bada askatasunaz gabetzen duten
|
horietarikoa
, Fiskaltzakkariari entzun eta gero, bai eta talde tek adingabearen epaileari eska diezaioke, harako neurriaren ordez, izaera bereko beste bat ezartzea. Salbuespenez, eta Fiskaltzak hala proposatuta, behin adingabearen letraduari eta legezko ordeznikoari entzun ondoren ere, adingabeen epaileak, aurretiaz ezarritako neurriaren ordez, beste bat ezar dezake, alegia, barneratze neurria, zentro erdi irekian, betetzeko dagoen denbora horretan zehar.
|
|
|
1 Neurriak betearazten diren bitartean,
|
horiek
ezarri dituen epaileak ofizioz edo Fiskaltzak, adingabearen letraduak nahiz Administrazio eskudunak hala eskatuta, eta alderdiei entzun eta gero, bai eta talde teknikoari eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari entzun eta gero ere, ondorerik gabe utz ditzake halakoak, edo, haien ordez, beste batzuk ezar ditzake, bere ustez beste horiek egokiagoak badira lege honet... Hori guztia, aurreko artikuluaren 2 paragrafoan xedatutakori kalterik egin gabe, eta lege honen 14 artikuluarekin bat etorriz.
|
|
|
...betearazten diren bitartean, horiek ezarri dituen epaileak ofizioz edo Fiskaltzak, adingabearen letraduak nahiz Administrazio eskudunak hala eskatuta, eta alderdiei entzun eta gero, bai eta talde teknikoari eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari entzun eta gero ere, ondorerik gabe utz ditzake halakoak, edo, haien ordez, beste batzuk ezar ditzake, bere ustez beste
|
horiek
egokiagoak badira lege honetan araututakoen artean; betetzeko falta den denbora zenbatekoa izan eta beste horrenbestekoa edo laburragoa izan daiteke neurrion iraupena. Hori guztia, aurreko artikuluaren 2 paragrafoan xedatutakori kalterik egin gabe, eta lege honen 14 artikuluarekin bat etorriz.
|