|
2000
|
|
|
eta
|
horien
izenak errepasatzea gosaldu baino lehen:
|
|
|
Ezinezkoa zait eguneroko gauza
|
horietatik
aldentzea:
|
|
|
Curiara bat zeukan Jeremiasek, ontzi luzea, hamabi metro edo gehiago dituena; enbor bat da berez, barrua husten diotena, ibaietan ibiltzeko. Curiara
|
horiei
motorra ipintzen diete batzuek, eta gureak ere bazuen popan Yamaha eder bat. Abiadura handi samarrean zihoanean, ontziari muturra altxa egiten zitzaion ur azaletik gora.
|
|
|
Txangurro bat ematen zuen, Donostiako tabernarik onenetan pintxoen artean lotsarik gabe ipintzekoa. Tarantulak inportatzen edo nonbaiten hazten hastea gomendatuko nieke Arzak, Argiñano eta
|
horiei
.
|
|
|
Valentziar gazteak ez du bere burua espainiarren artekotzat. Iruditzen zait, nola dabiltzan ikusita, preso espainiar
|
horiek
badutela hemengo kartzeleroekin korporatibismo moduren bat, sentimendu komunen bat. Nazionalismoa izango da beharbada, euren nazionalismo zentzu propioa, Babel honetan.
|
|
|
Arabiarrak otoitzean aritzen dira eskolako edo patioko ertz batean, Mecara begira jarrita.
|
Horietako
askorentzat urruti behar du izan Mecak; bai baitirudi behin eta berriz zurrunbilo berean eroriz eta hortik ezin irtenean dabiltzala, paradisuaren bila abiatu eta kartzelara itzulirik. Hala ere, otoitz egiten dute.
|
|
|
1981ean erori nintzen, azaroaren 19an, goizeko ordu biak eta erdietan. Detaile
|
horiek
ez dira ahazten: noiz eta nola etorri zitzaizkidan bila...
|
|
|
Kalabozoetan atea zabalik edukitzen ninduten, besoak kanpora nituela, lehen aipatutako zepo
|
horiekin
atzamarrak lotuta, eta zutik. Ezin nuen atseden hartu; ez eseri ez etzan ez ezer.
|
|
|
Ballesteros, Meliton Manzanas eta
|
horiek
lehenagotik ezagutzen nituen ikustez. 50etako lehen urteetan Legarda tabernan elkartzen ziren.
|
|
|
Zauden lekuan zaudela, egoerarik izorranteenean ere, lagunartean baldin bazaude beti aurkitzen duzu espazio kutunen bat, etsaiak zapartatu ezin dizun gunetxo bat.
|
Horietako
bat, txikitandiko nire musika zaletasunaren asegarri, kantu gregorianoa izaten zen. Gogoan dut, adiskide batzuen gregoriano saioak entzuten egoten nintzela, Anjelek eta Fernandok abestuak batik bat.
|
|
|
Egundo ez diot entzun gazteekiko destainazko hitzik, inoiz ez" gazte txoro
|
horiek
"," oraingo gazte ergelak" eta hain arruntak diren esaldi horietarik. Alderantziz, gaztetasunak bere baitan esperientzia eza eta horren ondorioak izan arren, esango nuke miretsi egiten dituela gazteak, errespetuz begiratzen diela euren ausardiari eta kemenari.
|
|
|
Egundo ez diot entzun gazteekiko destainazko hitzik, inoiz ez" gazte txoro horiek"," oraingo gazte ergelak" eta hain arruntak diren esaldi
|
horietarik
. Alderantziz, gaztetasunak bere baitan esperientzia eza eta horren ondorioak izan arren, esango nuke miretsi egiten dituela gazteak, errespetuz begiratzen diela euren ausardiari eta kemenari.
|
|
|
" Zeukan izenik gogora ekarri ere nahi ez dudan Manchako basa herri batean, orain denbora asko ez dela, aiton seme bat bizi zen, arma tokian lantza gordetzeko, eta ezkutu zaharra, zaldi argala eta galgo zakur korrikalaria zeukaten
|
horietatik
bat". Horrelaxe hasten da On Kixote liburua.
|
|
|
gose grebak, txapeoak, planteak.
|
Horien artean
gogoratzen dut gose greba bat, nik gaizki pasa nuena lehen egunetan, botaka eta urik edan ezinik. Gogoratzen ditut bi txapeo luze samar, lauzpabost hilabetekoak; hauetako bat 87ko hasieran, Herreratik beste kartzela batzuetara lagunak sakabanatzen hasi zirenean.
|
|
|
Egunean hiru lau aldiz joko genuen atea, eta joaldi bakoitzean bost minutu edo izango ziren. Tartetxo
|
horietan
soilik kolpa nezakeen atea, joaldi horiek bakarrik neuzkan nire marrazkia lantzeko. Emakume baten aurpegia marrazten hasi nintzen kolpez kolpe, aldirik aldi.
|
|
|
Egunean hiru lau aldiz joko genuen atea, eta joaldi bakoitzean bost minutu edo izango ziren. Tartetxo horietan soilik kolpa nezakeen atea, joaldi
|
horiek
bakarrik neuzkan nire marrazkia lantzeko. Emakume baten aurpegia marrazten hasi nintzen kolpez kolpe, aldirik aldi.
|
|
|
Hala ere, etsaiaren kaltetan gertatu zen eta gertatzen da, preso arriskutsuenak, lehen graduan eta guztiz jazarrita edukitzen dituzten preso sozialak alegia, ez baitira izaten kartzeleroei mesede egitekotan. Preso arriskutsu
|
horiek
izan ohi dira, hain zuzen, nolabaiteko klase kontzientzia daukatenak eta duintasun gehien dutenak, eta bizi baldintzen egoera gogorragatik gurekin txukunen konpondu ohi direnak ere bai, jakina. Preso horien eta gure artean enfrentamendua sortzen saiatu zen etsaia, baina gaizki atera zitzaien jokaldia.
|
|
|
Preso arriskutsu horiek izan ohi dira, hain zuzen, nolabaiteko klase kontzientzia daukatenak eta duintasun gehien dutenak, eta bizi baldintzen egoera gogorragatik gurekin txukunen konpondu ohi direnak ere bai, jakina. Preso
|
horien
eta gure artean enfrentamendua sortzen saiatu zen etsaia, baina gaizki atera zitzaien jokaldia. Bortxatzaileak, salatariak eta giza-lakasta modu guztiak izaten dira kartzeleroen konfiantza dutenak, inolako duintasunik ez dutenak gehienetan; kartzeleroak ere ohartuko ziren horiekin ezin zutela euskal presoon aurkako gerrarik egin espetxeetan.
|
|
|
Preso horien eta gure artean enfrentamendua sortzen saiatu zen etsaia, baina gaizki atera zitzaien jokaldia. Bortxatzaileak, salatariak eta giza-lakasta modu guztiak izaten dira kartzeleroen konfiantza dutenak, inolako duintasunik ez dutenak gehienetan; kartzeleroak ere ohartuko ziren
|
horiekin
ezin zutela euskal presoon aurkako gerrarik egin espetxeetan. Dena dela, preso sozialak gure aurka erabiltzeko saiakerak inoiz ez dituzte amaitutzat eman.
|
|
|
Etxe partikularretan hartu genuen ostatu Durangon. Oroitzapenak, memoriaren puzzle zati
|
horiek
, argazki moduko zartadaz edo flaxez osatzen dira sarritan. Agian horrexegatik, denbora eta espazioaren gainetik jauzi eginez gogoratzen ditugu hain argi aspaldiko kontuak, gaur goizekoak baino hobeto.
|
|
|
Zurezko kutxak egiten ere ibilia da, eta gerrikoak eta horrelakoak. Baina
|
horiekin
aspertuta, zerbait kuttunagoa egin nahian, itsasontzien kontua dauka orain. Planoak erakusten dizkigu, itsasontzien izenak, neurriak, prezioak...
|
|
|
Lorategi eta zelaitxoen ondotik joan naiz: 7 moduluak ikusi ditut eta,
|
horien
aurrealdean, 5 moduluetako eraikina. Bi lagunekin topo egin dut seigarrenean:
|
|
|
Iruditzen zait edozein umeren lehen urteak zoriontsuak izaten direla, edo zorioneko bezala gogoratzen direla. Ume izateak berak, beharbada, ematen dizu irudipen hori, oso lazeria gorrian eta zoritxar latzean igaro ez badituzu urte txiki
|
horiek
. Niretzat ere zoragarriak izan ziren lehen urte haiek, edo horrela iruditzen zait, behintzat.
|
|
|
Horretarako egoten zen zineman, eskolako maisua egoten zen moduan, txapel oker bikotea, gazteak esertzen ziren inguruan. Behin, Ordiziako zinemara sartuta –Raza filma eman zutela esango nuke; Alfredo Mayo, Jose Nieto eta aktore
|
horiek
zirela uste dut–, iskanbila itzela piztu genuen. Zinemako arduradun Antolinek esan zien guardia zibilei ni izan nintzela zalapartaren sortzailea.
|
|
|
– Ordu asko izan dira furgoiko kaiola deseroso
|
horietan
eserita, zutitu ezinik, mugitu ezinik eta egon ezinik. Zeharo minberatuta geratu zait gerri aldea.
|
|
|
Juderian ibili, El Grecoren pinturak begiratu eta abar. Katedralaren azpian bi sala handi zeuden, sotano moduan; sala
|
horietako
batean elizaren harribitxi eta ondasunak zeuden, eta haien artean Ameriketan hartutako lehen hamalau kilo urreak ere bai, sagrario bihurtuta. Bigarren sala handia Inkisizioari eskainia da; eta sala honetan, besteak beste, torturatzeko erabiltzen zituzten tramankuluak daude.
|
|
|
Lurraren gainean mugitzen zen katea autoa eramanez. Kotxe aurreko jesarlekuan eseri eta bi kordoi
|
horiek
soldeatzen nituen; atzeko eserlekura igaro gero, eta han beste bi. Katearen hasieratik amaierara, hasi eta bukatu egiten zen autoaren karrozeria, eta handik pinturara joaten zen.
|
|
|
Parisko egunek urratu latza laga diote, egundo sendatuko ez zaiona. Ez naiz ausartzen urratu
|
horietan
arakatzen, oinaze horiek profanatzen. Badira minak eta urratuak bere horretan, beren osoan gorde nahi izaten ditugunak, zatitu eta astindu gabe, arakatzen ibili gabe; kuttunak ditugulako, geure izaeraren eta izatearen osakin ditugulako, osakinik behinenak beharbada, beste sakontasun baten osakin adierazgarri ditugulako min eta urradurak.
|
|
|
Parisko egunek urratu latza laga diote, egundo sendatuko ez zaiona. Ez naiz ausartzen urratu horietan arakatzen, oinaze
|
horiek
profanatzen. Badira minak eta urratuak bere horretan, beren osoan gorde nahi izaten ditugunak, zatitu eta astindu gabe, arakatzen ibili gabe; kuttunak ditugulako, geure izaeraren eta izatearen osakin ditugulako, osakinik behinenak beharbada, beste sakontasun baten osakin adierazgarri ditugulako min eta urradurak.
|
|
|
Hauxe, hain zuzen ere: estazio ondoan akaziak zeuden, akazia inausiak, parketan eta egon ohi diren platano
|
horien
tankera samarrekoak; etxean untxiak edukitzen genituen, eta haiek gobernatzea aitonaren zeregina edo nirea izango zen seguru asko; behin batean bururatu zitzaidan, estazio ondoko akazia haien hostoez egingo niela untxiei egun bateko gobernua, eta baita joan ere, zakua hartuta; akazia buruxketara igo eta soildu nizkien neguan inausi ondoren uda bitartean botatako kimu edo adaska guztiak, zotzak be...
|
|
|
Kezkatuta dabil Antxon, eskulanen kontua ez baitu argitu oraindik. Itsasontzien maketak ekarriko zizkiotela agindu bai, baina ez da
|
horien
aztarrenik. Lan tresnarik ere ez.
|
|
|
– Oheko izarak ere beti bustixeak egoten ziren hezetasunarekin. Baina, tira, min
|
horiek
ez dira ezer Menier sindromearen aldean!
|
|
|
Hilabete inguru egin du moduluan, eta patriarkatzat hartu bide zuten denek. Kartzeleroak zain daude sarreretako modulura eramateko, harrituta
|
horiek
ere, ondamuz beharbada; Antxonen inguruan dagoen jende multzoari so daude.
|
|
|
Esango nuke, sakabanaketa plangintza honetan, nahiz eta agindu orokorrak Madrildik bideratu, kartzela bakoitzeko zuzendaria edo zuzendaritza taldea izan dela leku bakoitzean bere arau propioak ezarri dituena. Zuzendaritza talde
|
horiek
izan dira lekuan lekuko tirania propioa ezarri dutenak presoongan eta senide eta lagunengan, beren aburuen araberako jazarpena eta jarraipena eginez, deserosotasuna sortuz, Madrilekiko helburuetan beren apurtxoa aportatuz. Kartzela bakoitzak bere berezitasun propioak ditu horrela, eta kartzela batean denboraldi luzeagoa edo laburragoa egin izanak ez dauka beti horren araberako eragin zuzena.
|
|
|
|
horiek
berehala lehortzen dira eta.
|
|
|
isatsa behin eta berriz hazten zaien
|
horietakoa
.
|
|
|
|
horien artean
|
|
|
eragiten dituzten
|
horiek
.
|
|
|
iratzargailu
|
horietako
bat
|
|
|
|
Horiek
ongi ezagutzen ditut nik gizasemeen jokabideak
|
|
|
garaipena agerian uzten duten
|
horiek
,
|
|
|
eta anfora
|
horiek
|
|
|
negar egiten duten
|
horietakoa
.
|
|
|
negar egiten duten
|
horietakoa
.
|
|
|
– Honek ez zakiat, baina hik behintzat sekulakoa! Altxa esku zuri
|
horiek
, kabroia!
|
|
|
Aspalditik. Baina ondo, gustatzen zaidak kabroi zikin
|
horiei
adarra jotzea.
|
|
|
Pentsamendu
|
horiek
ere, Margaren gutunaren ingurukoak bezalaxe, neuretzat gorde nituen alabaina. Neska pistoladunak berriketarako gogorik gabe jarraitzen zuen eta ez zegoen gure artean gisa hartako komentarioak egiteko girorik.
|
|
|
– Bai. Gerra garaikoa edo, Lizardi eta
|
horien
laguna. Ikastolan irakasle bat izan genian Lauaxetazalea oso.
|
|
|
Artean eguerdia ere ez zen arren, ostatuan telebista piztuta zegoen. Hego Amerikan grabatutako foiletoi merke eta makal
|
horietako
bat ari ziren ematen. Telebistari jaramonik egin gabe, patxadaz gosaldu genuen Lauaxetak eta biok, kafesne bana eta hiru kruasan bion artean.
|
|
|
– Kontuak kontu, aitzakia ona ditek orain berdedun
|
horiek
muturra toki guztietan sartzeko –komentatu zuen zerbitzariak irratiko esatariak beste albiste bati heldu zionean.
|
|
|
– Hortaz, ardura ez bajak, parke eolikora joango gozak. Haize errota
|
horietako
bat gertutik ikusteko gogoa jaukaat, eta orain hain hurrean daukoguzanez...
|
|
|
–Antton Valverderen doinua lagun harturik, Lauaxetaren poema bateko bi lerro errezitatu nituen–: " Gazte argi
|
orreik
, eutsi lur amari! / bera bazin onik eztauko ludiak."
|
|
|
– Tira, tira, Julen, ez eizak gauzak euren onetik atara –arranguratu zen– Ondotxo dakik hik aberriaz ari nintzala poema hartan. Pozik batere ez, niri pena emoten eustak gazte
|
horreen
burubideak. Indarrak sakabanatu eta alferrik galdu egiten dozak horrela jokatuta.
|
|
|
– Emakume polita zuan, bai, izen ederrekoa eta euskalduna, baina narrasa eta lotsagabea, gaizkilea eta, hori ziur esaterik ez dagoen arren, hiltzailea be bai akaso... Pena handia dok emakume batek jokabide donge
|
horreek
izatea.
|
|
|
" Langilliak bere ugazabagan ikusi biar dau Jaungoikuak bere ordez ipiñi dabena." Bere abertzaletasun sabindarregiaren etnizismo itsuegira bestela: " Kanpoko zorrizto, lotsabako, gosekil
|
orreik
ona etorten dira." Edota Mussoliniren indarrak sentiarazten zion lilurara: " Gasteri sendua, euki gura badozu, begi aurrian guda bat jarri egijozu.
|
|
|
Gari ta burni itzak Mussoliniren itzak. ¡ Entzun gura neukez entzun geure aberri onetan!" Baina, Lauaxetaren atzerakoitasun jeltzaleari 60 urteko tirakada emateko indarrik ez nuela iritzita, kontu
|
horiek
beste baterako utzi eta isilean euriari begira geratzea hobetsi nuen.
|
|
|
Hilerrietako hilkutxen barruan lurperatutako hilotzak ekarri nituen gogora, edozein biziren hezurren ikara eragingo lukeen lur buztintsuaren azpiko hezetasuna gozoro berenganatzen. Lauaxetaren poema bateko hitzak etorri zitzaizkidan burura –testuingurutik kanpo
|
horiek
ere, beste bat baitzen poemaren gai nagusia–, Antton Valverdek jarri zien musikaz lagunduta: " Antxe makur zaite, oi buru neurea,/ geure lur amaren besarte gozoan!".
|
|
|
– Ezin dok ordea esan, Lizardik legez," beeko bear goriak" haroanik, behekoaz be etsita hago eta. Euren beharretan etsipenetik baino ezin abiatu ei diran egungo poeta eta artista ustez moderno
|
horreen
antzekoa haz hi azken baten.
|
|
|
– Alferregia hazela nekazaria edo artzaina izateko. Ogibide gogorregiak dozak
|
horreek
gu biok lako eskutxurientzat.
|
|
|
– Ez jakiat, Julen, ez jakiat. Gernikan atxilotu ninduenekoa etorri jatak burura metraileta
|
horreek
ikusi dodazanean. Berpiztu nintzanetik ez nok ezer egiteko edo inori laguntzeko gauza izan.
|
|
|
– Aurrekoak bezala, liburu berri honetan ere Erriberako gorabeherak kontatzen omen ditu Muñozek –esan zuen mutilak– Euskal literaturan gutxiegi agertu diren parajeak dira
|
horiek
, eta horregatik erosi dut, beste ikuspegi bat izateko. Euskal Herria ez da soilik basoa eta itsasoa, euria eta elurra, baserritarra eta arrantzalea.
|
|
|
– Bai, bai, nobela ederra egin liteke teoria horretatik abiatuta –esan zuen Jakobek– Edo baita film bat ere. Lorcari buruz mila nobela, film, saiakera, antzezlan eta perfomance egin da, baita kantak eta diskoak ere, haren alderdi ugari aztertuz, eta
|
horien artean
homosexualitatea nahikoa sarri. Euskaldunok, aldiz, alferrik galtzen uzten ditugu geure pertsonaia interesgarri guztiak.
|
|
|
Zeu zara, bidaia luzearen ondoren portura sartzen ari den bafora, zeu zara uhainak, zeu zara portua, zeu zara hirulau kaio
|
horietarik
bakoitza.
|
|
|
– Hiri buruz esan nituenengatik. Badakik, García Lorca, homosexualitatea, kontu
|
horiek
...
|
|
|
Ez. Jaungoikoaren eginak baino ezin dira izan
|
horreek
.
|
|
|
Berorika egitea? Amaitu ziren kontu
|
horiek
, gizona! Apezei ere hika mintzatzen gatzaizkie gaur egun!
|
|
|
– Nik uste dot kontu
|
horreek
ardura handiagoz zaindu zeunkiezala. Euskaldunak besteen mailan behar dau, gitxienez.
|
|
|
Jan eta gero ere luzaz geratu ginen han, ikusmira ederraz gozatzen. Auzo eta mendi asko ikusten zen handik, Orexa
|
horien artean
, baina Leitzako parke eolikoko aerosorgailuek ernetu zuten Lauaxetaren arreta. Urrun eta txiki ikusten ziren eta neuk azaldu arte ez zuen jakin zer ziren.
|
|
|
Bizirik zen artean Lauaxetaren arreba eta baita haren hainbat ahaide, adiskide eta burkide ere, pertsona aski ezagunak
|
horien artean
: Augustin Zubikarai, Basarri, Polixene Trabudua, Sorne Unzueta Utarsus, Gonzalo Nardiz, Elias Etxeberria...
|
|
|
– Zer da hau baina? –haserretu nintzen berriro, ordura arte egon nintzeneko hodeitik bat batean erorita bezala– Telebistako broma
|
horietako
bat? –Zutitu eta ingurura begira hasi nintzen– Kamera ezkutu bat al dago hemen?
|
|
|
Egunkarietako erredakzioetan, baita indar ekonomiko eskasenekoetan ere, etengabe jasotzen dituzte kazetariek mundu osoko berriak eta irudiak, milaka eta milaka egunero.
|
Horietako
asko eta asko artxibatuta geratzen dira, nahi denean eskuragai. Horretaz gain, telefonoek, faxek eta Internetek milioika ate gehiago zabal diezazkiokete, erredakziotik irten beharrik ere gabe, kazetariaren.
|
|
|
Inguratzen ninduen mundua gero eta hierarkizatu eta mediatizatuagoa zegoela argudia nezake aitzakia gisa, baina Lauaxeta ez litzateke ados izango. " Euren beharretan etsipenetik baino ezin abiatu ei diran egungo poeta eta artista ustez moderno
|
horreen
antzekoa haz", ekarriko lidake, gupidarik gabe, gogora.
|
|
|
Inori gera dakiokeen zaletasun eta interes hondarra zapaldu eta itotzeko baino ez! Azkenerako, egia osoa esanda, polemika eta ika mikarik gordinenek baino ez zidaten pizten benetako eta interesa –edo morboa, zuzenago esateko–, baina
|
horiek
ere, gehienak behintzat, ziklikoki errepikatzen ziren, eskema berberei jarraiki ia beti, eta aspergarriak izaten ziren azkenean.
|
|
|
" Berrogei urteko adiña,/ zerbait pentsatzeko diña/ baluke, baiña gizarajoak/ burua ariña. / Zurrutak dago eragiña,/ ainbeste badu egiña,/ txikitandikan ekarri zuen/ ortarako griña." Ez nintzen bertso
|
horietako
gizonaren neurriko zurrutero amorratua, baina gainerakoan alde handirik ez.
|
|
|
Sorkunderekin bizi nintzelarik, eta baita ezkondu arretik ere, maiz joaten ginen biok mendira, ia ia astebururo, igandeetan batez ere, astelehenean Egunkaria rik plazaratzen ez zenez gero igandea beti jai izaten nuela baliatuz. Euskal Herriko mendi gailur garrantzitsuenetan izan ginen elkarrekin, behin baino gehiagotan
|
horietako
asko eta askotan: Gorbeia, Anboto, Udalaitz, Aizkorri, Erlo, Ernio, Txindoki, Beriain, Larrun, Orhi, Iparla, Auñamendi, Hiru Erregeen Mahaia...
|
|
|
Pozgarria zen niretzat Realak irabazi egin zuela jakitea, eta, antzeko gisan, pozgarria zen HBk hauteskundeetan gora egin zuela jakitea ere. Ez zegoen alde handirik bi poz
|
horien artean
. Nire bizitzarekin zerikusi zuzenik ez zuten errealitate urrun eta ukiezinak ziren biak ala biak.
|
|
|
Eta matrikula be ertzainena dok, geure ertzainena! Geureak dozak
|
horreek
, geureak! Ertzainak nagusi kalean, alajainkoa!
|
|
|
" Bai, ni...". " Ile nahasi
|
horiekin
... nola joango zara?", esan zion amatxi zaharrak maitagunez; gaizki ezin hartu eta, Xan aztoratuta zegoen; amatxi zaharrak Eliri: " zergatik ez dion berari mozten, momentu batean?".
|
|
|
Raissak, heldu zelarik: " Kendu bota
|
horiek
", esan zion zaharrari," dena bustitzen ari zara ta"; alabatxoari galtzerdi lehorrak, gero zapatillak, janzten ari zela, eskolari buruzko galdera batzuk egin zizkion. Alabak labur labur arrapostu; zapatillak jantzi bezain fite, lasterka joan zen salatik hara; segituan bueltan zen, zurezko zalditxo batekin.
|
|
|
" Pakete bat?", esan zuen Garik, kokotsa luzatuz;" ideiarik ez"; gozo gozo buruari eraginez, apenasko irribarre batez: " nik gauza
|
horietaz
ezer ez jakitea nahiago nian. Nik Henri, bera lana zela ta auzora etorri eta, bertatik ezagutzen nian.
|
|
|
Bestela zer zebilen nik ez nekian ezer; zerbait ote zebilen... baina nondik nora, ez jakitea hobe... Bera gainera gauza
|
horietarako
oso reserbatua zuan. Baina bai, gorde eta gero ere ikusi izan nian; beti etxean, hori bai; ez zian handik irten nahi izaten; eta hala ere, etxean ere bijilatuta zegoela susmoa zian.
|
|
|
‘atera sagardoa’; eta: ‘ekarri arropa
|
horiek
, ez, labadoran momentu batean... ene!
|
|
|
" Hirian ote zen", esan zuen Xanek. " Hirian?", esan zuen Lazarok; harridurazko espresioa ipini zuen;" balitekek hirian egotea", erantsi zuen," hiria handia baita; balitekek beste auzo batean izatea"; ustez,
|
horiek
izan ziren Lazaroren hitzak; bazirudien mihia pixka bat trabatu egiten zitzaiola;" nik behintzat ez diat aspaldian ikusi", esan zuen; azken hori, Xanek Lazaroren ahora begira igarri zuen; izan ere, handiak ziren inguruko abarrotsak; bestalde, Lazaro hain altua zen: zuhaitz bat zirudien, tente jarriz gero; alabaina, Xanek ez zion ohartarazi, ez zitzaion gisakoa iruditu, hain zuzen ere zeukan altueragatik bere hitzak espazioan galdu egiten zirela; alta bada, Lazarok berak konprenitu ote zuen, hurrengo hitzak Xanen gainera areago makurtuz esan zituen-eta;" lehengoan", esan zuen," egundoko mozkorra harrapatu genian".
|
|
|
" Zuk ba al zenekien hura zertan ari zen?", galdetu zion Juneri. " Orduan ez nekien", esan zuen Junek;" etxean gauza
|
horiek
ez ziren aitatzen. Noski zerbait nabari duzu baina...
|
|
|
" Ez da edatekoa izango", galdetu zuen. " Ez dakit edatekoa den", esan zuen linterneroak;" guk botila
|
horietakoak
erosten ditugu". Paperezko toailen ontzia bere aldean zuenez, haietako bat luzatu zion Xani.
|
|
2001
|
|
|
Gertatzen da zenbaitetan, lur azal honetan, arras zorigaitzeko nabaritzen dugula geure burua, Piarres Lafittek behin, axolagabezia osoz salatzen zituen" minduri herratsu goibel
|
horietarik
" bihurtzeraino. Gertatzen da berdinki, euskaldunak izanagatik Piarres jendeak gaituzu!
|
|
|
Hotzagatik, kanpoko usainez biriken osoki betetzeko, autoko leihoa erdi zabalik nenbilen. Ilunean, ortzaizak misterioski argiztaturik nabaritzen nituen, eder, laino, hunkigarri eta lur ertz
|
horiek
sutan maite nituela aitortzen nion neure buruari. Ez nuen, zer gerta ere besterik errepikatzen.
|
|
|
Burua altxatu zenuen, abiatzekoak ginela xuxurlatuz, justu enekiko niolarik, garapen estrategia
|
horietan
zinpurtzen ziren erkideak, atzoko barrikadetako lagunak orobat, nekez ulertzen nituela. Bost axola zitzaidan ordea, sinesten zutelako agian, behialako" borrokek" nolabait boterezko sariren bat merezi zutela:
|
|
|
–Ahalke dira zinez. Hala ere gixonki memelo
|
horiek
beude nitarik urrun!
|
|
|
–Soldadu erraldoi
|
horien
haurrak gara! Bihoa borroka aurrera!
|
|
|
–Ez dut nik
|
horien
beharrik! Har itzazu.
|
|
|
Balantsunen azken perpausak alaba ahoa bete hortz utzi zuen, erabat zintzilik, kanpainetako jende
|
horiek
eztei aberatsen obsesionea kaskoan iltzaturik zeramatelako erdi kexu. Henry irriz ari zen, itsas ertzeko arrain malgu eta zurpail bilakatu Euskal Elkarteen Ordezkariaren sesitzeaz ohartu gabe.
|
|
|
Horrelako heskualdunekin, nioen haserre hitsaren mugetan, garen indigena autotektonikoekin ez bezala, Errepublika bera pikutara zihoakeen, kontrarioa sinesten zutelarik alta. Errepublikak ez zuela etxekoi nostalgiko
|
horien
beharrik errepikatzen nuen, kexuaren haguna ezpainetan behera zeridala. Adinaren errespetua salbu" Hauxe Pixtoleta!" huxtukatu nuen eta kultural killer plantaz aperitifa zerbitzatzen zen guneetarik urrundu nintzen.
|
|
|
Egiaren aitortzeko ez dut esperantza galtzen: lautadaren minean misterioski pausatu altzairu zilarrezko fabrika
|
horien
maldatik noizbait bilkuratik etxerakoan, izaki malguren baten ez ustezko ezagutza eginen dut, bestela zertarako balioko lukete bidaiek. Esnetegi handiaren saihetsetik pasatzean behin, bidean ametsetarik nenbilela, gorrotoaz husten agian, ipularretik bat batean bi argi iturri borobil miretsi nituen.
|
|
|
Ene laneko kideen moldean behar niona munduko gosetea aipatu, Somaliako portuetara mendebalde aberatsak kargoak mukuru betez igorri zituen irrisa mutzituak zenbatu edo globalizazioa salatzeko, behatz ttitila plegatuz esku bakarraz Jose Bovek desmunta zezakeen MacDo jatetxera joateaz mehatxatu? Jabalduko zirena Europako ume goastatu kapritxo
|
horiek
–Ez nekien zer egin.
|
|
|
Zuhaitz enborretan behera urak lehiatzen ikustea, beribil eroek kolpez eho eta bidean hilotz luze dagoen azeri gaixoa, elge biluzietarik datozkidan ardi marraka elkor bezain txukunak, belar lehor usain goiztiarrak apiril hastapenetan, hutsaren eta gauaren jabetasuna, nahiz bukolikoak izan denak dira elementu narratiboak, oraiko euskal literaturaren ezagutzaile bereziek dioten bezala. Bideko une
|
horiek
bizitzako momentu oso partikulartzat dauzkat oroz bat. Ene gauak zuen egunak baino ederragoak dira!
|
|
|
ekidinezin. Ekai kimiko
|
horiek
fortuna txarraren aurrean, bihotz onezia eskaintzera bideratzen gintuzten eta hobe denentzat azkenean, ez. Imajina ezazu istant batez, bezperan bilkuran izanik, biharamunean lanera joatean, sintesi molekula soilen botereaz kolegek irri zabala dutela ezpainetan, ez dizutela ohiko arduragabekeriarik leporatzen, gozoki mintzo zaizkizula, halaber behialako biltzarkideek, umore gaitza zurkaitz, larderia, erasia eta gutxiestea ahanzten dutela, behialako ekai merkeak neuronak oparo balakatzen eta kilikatzen dizkielako.
|
|
|
ez dakit zein den zaintzekoa den oreka famatu hura. Ageri da bestalde lagun
|
horiek
ez dutela bihotzeko daldara minberarik sekula sufritzen!
|
|
|
Turik gabe ahoa. Jakin nuen engoitik, gai
|
horietan
ez nuela sartzerik, are gutxiago pilixkarik ere balio ez zuten ene gogapenen berri ematerik. Joanesen hira jasan nuen.
|
|
|
Banekien jakin, ez zela aspaldian espero nuen eta" Marteko euskara" ezpainetan zeukaten estralurtar haietarik. Amerikar film askori esker egia erran, galaxiatik kanpoko izaki
|
horien
seinalakuntza zehatza baneukan: kuskandel larrua, suge mihi eztena, dinosauro beso eta zangoak, ezpata laserdunak eskuan zebiltzan eta bip bip zaratatsuak kasko gainean.
|