|
2022
|
|
|
Bide
|
horretatik
sortuak dira hainbeste jateko: eltzekoa edo lapikokoa batetik (eltzea, lapikoa), marmitakoa bestetik (marmita), zartaginekoa edo koipetsua (zartagina), kazolakoa (kazola), tupinekoa (tupina) eta gehiago.
|
|
|
Kantzelatu erdal maileguaren ordain gisa erabiltzeko. Zer iritzi duzu
|
horretaz
–
|
|
|
Sarri entzun dut Gernikaldean dirutu aditza, ‘aberastu, diruak egin’ adieraz: Saldu daigun etxe
|
hori
eta dirutu, eta geu ondo bizi. Beste leku askotan arrotz egi ten da, norbait dirutu dela entzutea.
|
|
|
Goizean mezutu zaitut esaldia? Aditz
|
hori
ez dago finkatua, baina erabiliaren puruz horretara hel daiteke. Hiz tunak horretarako eskua badu, behintzat.
|
|
|
Goizean mezutu zaitut esaldia? Aditz hori ez dago finkatua, baina erabiliaren puruz
|
horretara
hel daiteke. Hiz tunak horretarako eskua badu, behintzat.
|
|
|
Aditz hori ez dago finkatua, baina erabiliaren puruz horretara hel daiteke. Hiz tunak
|
horretarako
eskua badu, behintzat.
|
|
|
Euretariko bakoitza bai badarabilgu aditza era tortzeko. Bertan
|
horretatik
erakarriak dira bertaratu edo bertakotu aditzak. Eta behera hitzetik eratorria da beheratu, behe hitzetik behetu –edo be (h) atu zaharra–, eta beheiti hitzetik, beheitutu.
|
|
|
Bertan behera adberbio lokuzioa da, eta
|
horretatik
eratorria da bertanbeherako adnominala. Zeozer bertanbeherakoa ez dela diogunean, leku batzuetan adierazten du ez dela nolanahikoa, ez dela edozelakoa'.
|
|
|
Bertan behera, ia beti egoerazko adberbioa dugu, egon, utzi, geratu, gelditu, laga adi tzak diren bezala. Eta bertanbeheratu aditz eratorri gisa indartzen bada, ‘kantzelatu’ esanahiaz, di namiko eta aktibo bihurtzen ari gara egoerazko ikuspegi
|
hori
. Euskaraz tu, aditzak garatzeko errendimendu betean dagoen atzizkia dugu, i eta n zaharrak (ikusI, edaN) ez dauden bezala.
|
|
|
" Larra txarra da", dio herriesae ra batek. Eta beste batek," denborak erakutsiko du elurra mendian", esan gura da, denborak erakutsiko duela, hiztunek aditz berri
|
horri
abegi ona egiten dioten ala ez. Geldi dagoen ura, zingera bihurtzen da, eta ibili dabilen ura da edaten duguna.
|
|
|
—Nola eman euskaraz ingelesezko hitz finkatu ezagun
|
hori
–
|
|
|
—Ingelesez eho den eta batez ere finkatu den giza titulua dugu" second gentle man" delakoa, emakumearen kasuan" second lady" delakoaren aurrez aurre. Ameriketako Estatu Batuek lehenbizikoz izango dute goren agintean figura
|
hori
," second gentleman" delakoa, Kamala Harris andere lehendakariordearen senarra, Meet Doug Emhoff jauna, aldi be rean lehenengo judua kargu goren horretan, AEBko lehendakari edo le hen dakariordeaz ezkonduriko gizasemea.
|
|
|
—Ingelesez eho den eta batez ere finkatu den giza titulua dugu" second gentle man" delakoa, emakumearen kasuan" second lady" delakoaren aurrez aurre. Ameriketako Estatu Batuek lehenbizikoz izango dute goren agintean figura hori," second gentleman" delakoa, Kamala Harris andere lehendakariordearen senarra, Meet Doug Emhoff jauna, aldi be rean lehenengo judua kargu goren
|
horretan
, AEBko lehendakari edo le hen dakariordeaz ezkonduriko gizasemea.
|
|
|
Ildo
|
horri
garraizkiola erator daitezke lehen jauna eta bigarren jauna," first gentleman" eta" second gentleman" ingelesezkoen ordainez. Baina onar tzekoa litzateke ordena atzekoz aurrera dela ere:
|
|
|
Berez, lege onean onartzen du euskarak zenbaki ordinalak izenaren ostean ipintzea ere. Batez ere izen bereziekin nagusitu da joera
|
hori
: Felipe bostgarrena edo Frantzisko bigarrena bezalakoetan.
|
|
|
Bigarren ordena
|
hori
hobestera joko bagenu, jaun lehena eta jaun bigarrena fin katuko lirateke, sintaxi lege zuzenean. Eta sintaxi bakan horrek lagun dezake goi tituluaren beraren lilura ere hanpatzen.
|
|
|
Bigarren ordena hori hobestera joko bagenu, jaun lehena eta jaun bigarrena fin katuko lirateke, sintaxi lege zuzenean. Eta sintaxi bakan
|
horrek
lagun dezake goi tituluaren beraren lilura ere hanpatzen.
|
|
|
Guztien sustraian dago latineko" vaccinus" izena. Eta" vaccinus"
|
horren
etorkia behiari errapeko erroetatik darion materia edo zornea dugu, behiaren eritasun bat," vaccinus".
|
|
|
" Sertus" eta" sertare">" sertatum" latin hitzetan dute jatorria gure txerto eta txertatu hitzek ere: parte bi elkarlotu, birekin bat egin, nolabait esateko; gazt.
|
‘entrelazar’
Hori da fruitu arbolekin egiten dena: tronko edo enbor zaharrari, nahi diren fruitu klaseen adar berriak ondo txertatu, arnasarik har tzen utzi gabe, enborraren barruko ura hartu eta indarberritu daitezen, eta txertatu den motako fruituak, eder, handi eta gozoagoak eman ditzaten.
|
|
|
—Eta bide
|
horretatik
orduan, gaztelaniazko" vacunología" hitzari zer euskal ordain eman dakioke?
|
|
|
Izan ere, txerto izena bultzatu eta hobetsi dugun moduan eta bakuna baztertu, LOGIA
|
hori
ere ez da ezinbestekoa jakintza adar guztiei atxikitzeko. Jakintza ere finkatu daiteke, eta esan:
|
|
|
txerto jakintza, edo, nahi izanez gero, txerto zientzia. Egitura
|
hori
baliatuz bultzatu zuten aspaldi Joxe Migel Barandiaran bezalako antropologoek herri jakintza hitza ere, etnografia eta folklore bezalako izen jasoen euskal ordain gisa. Eta ildo horretatik garatu dira beste gehiago ere.
|
|
|
Egitura hori baliatuz bultzatu zuten aspaldi Joxe Migel Barandiaran bezalako antropologoek herri jakintza hitza ere, etnografia eta folklore bezalako izen jasoen euskal ordain gisa. Eta ildo
|
horretatik
garatu dira beste gehiago ere.
|
|
|
" Huna non zure sabelean gatzatuko den haur bat". Eta askoz oraintsuago, Koldo Mitxelenak ‘gorpuztu’ adiera
|
horrekin
, baina gorputz hitz markatuagoa erabili ordez, honela adierazi zuen: " Lurreko lohiez gatzatuak eta mamituak daude lu rreko gauzak oro".
|
|
|
Gatzatu aditzaren adieretariko bat, elurrari buruzkoa,
|
hori
bera da. Erronkari aldeko herri hizkera zaharra aspaldixko galdua da.
|
|
|
Erronkari aldeko herri hizkera zaharra aspaldixko galdua da. Baina ibar
|
horretako
herri batean, Uztarrotzen, halaxe bildu zuen Azkuek: " Bigarren abentiara eltuz geroz elurra obroena gatzatan da".
|
|
|
Hitz zahar
|
hori
egoki biziberriturik ikusi dut, irakurri dudanean, elurra gatzatu delakoa.
|
|
|
Urtezahar dugu erdi eta ekialdean egun
|
horri
zaion izena. Usadio zaharrean Urtezahar ere mugagabez erabiltzen zen, hurrengo eguna, Urteberri bezala.
|
|
|
Eta urtatsa, mugatzaile eta guzti, Urteberri egunez gaztetxoek etxerik etxe egi ten zi tuzten eske kantu eta ibileretan, sari, opari edo erregaliari esan izan zaio. " Urtats!, Urtats!" errezitatuz egiten izan da sari eske
|
hori
ekialdean. " Urtebarri kari kari" erara sartaldean.
|
|
|
Amaitzeko hauxe esan dezadan. Urteberri egunaz hasiera ematen dion egun
|
horrek
ezarri dio lehenengo hil honi ere izena: urtarril izenaren azpian [urte+ berri+ hil] dugu.
|
|
|
Eta esangura
|
horren
harira sortuak dira: anizkoitza (multiploa), aniztuna (plurala), aniztu (askotu, gehiagotu) edo aniztasun (asko izatea, askotasuna).
|
|
|
Oro har, onartzen duen mugatzaile nagusia pluralekoa da, anitzak: anitzak direla; hainbat, hainbeste direla hau edo
|
hori
egiten dutenak adierazteko. Esango bagenu bezala, askoak.
|
|
|
Hitz
|
horren
egitura bereko beste bi hitz ere badira, gogoan hartzekoak. Bata da, edotarikoa.
|
|
|
· Eta hirugarren bat
|
horren
perifrasiaz: askotarikoa izatea edota era askotakoa izatea.
|
|
|
—Ingelesetik zuzen hartua dugu" vial" delako
|
hori
. Greziera zaharrean" phiale" zeritzan eta latinez ere" phiala" zeritzanetik egokituriko mailegua.
|
|
|
Greziera zaharrean" phiale" zeritzan eta latinez ere" phiala" zeritzanetik egokituriko mailegua. Eu ropako hizkuntza nagusiak ere eredu
|
horri
atxiki zaizkio: frantsesez" fiole", italieraz" fiala", eta alemanez" Phiole".
|
|
|
Ontzia entzun dut hainbat aldiz, eta zilegi da. Agian oroko rregia dela; horixe du izen
|
horrek
muga. Baina badira gutxiago erabiliak izanik," vial" horrentzako ordain egokiak izan daitezkeenak:
|
|
|
Agian oroko rregia dela; horixe du izen horrek muga. Baina badira gutxiago erabiliak izanik," vial"
|
horrentzako
ordain egokiak izan daitezkeenak: flaskoa, esaterako.
|
|
|
—Bost dosi zirenak sei dosi izatera heldu dira. Azken
|
horri
zer izen eman behar diogu: hondar edo kondar?
|
|
|
—Bost dosi zirenak sei bihurtzeak ez du erremedio gabe esan nahi seigarrentxo
|
hori
hondarra edo kondarra denik.
|
|
|
Bada euskaraz atzizki bat, KIN delakoa, sobera gelditzen den
|
horri
euskaraz sarri gehitzen dioguna. Hizkera desberdinetako hitz batzuk go go ratuko di tu gu:
|
|
|
Baina KIN atzizkia erabiltzeak ez du ezinbestean esan nahi, izen eratorriari ‘sobra edo sobera, alferrik, ezertarako ez den’ adiera eman behar zaionik. Zeren pen tsa lezake, bestela, txertoa hartzera doanak, aurreko beste bostei isuri zaie na baino eskasagoa edo ezdeusagoa dela berari emango dioten azken hon dar
|
hori
.
|
|
|
Nik hauta nezake KIN atzizkidun eratorri bat txerto hondar
|
hori
izen datze ko, konnotaziorik gutxiena duenen bat, ahal dela; esaterako, geldikina edo ha borokina. Hitz gutxi erabiliak dira, gazt. ‘excedente’ adierakoak.
|
|
|
Goizabar, edo zehatzago esanda, goiznabar izen
|
horrek
ilunabar hitza du au rrez aurre, eta hura dakarkigu gogora. Baina eskumako osagai hori ez da bat batean akordura datorkigun abarra, baizik nabar adjektiboa.
|
|
|
Goizabar, edo zehatzago esanda, goiznabar izen horrek ilunabar hitza du au rrez aurre, eta hura dakarkigu gogora. Baina eskumako osagai
|
hori
ez da bat batean akordura datorkigun abarra, baizik nabar adjektiboa. Egun hasteari doazkion izenetan, izan ere, emankorra dugu kolore adjektibo hori.
|
|
|
Baina eskumako osagai hori ez da bat batean akordura datorkigun abarra, baizik nabar adjektiboa. Egun hasteari doazkion izenetan, izan ere, emankorra dugu kolore adjektibo
|
hori
. Nabar bigarren osagaitzat hartuta, eta argi, goiz edo egun izenak, edota ilun au rretik direla, uztartu ditugu izen mordotxoa.
|
|
|
" Argitzean, eguerditan,/ arratsean natzano,/ gaua goizak ordaritan/ biharamunt dazano,/ zuri huts, et (a) ez bertzeri/ darraika ene gogoa". Baina goizean goizik argia urratu egiten baita, argiurratze edo arturratze izen poetikoak ere sortu dira fenomeno atmosferiko
|
horren
adie razgarrirako.
|
|
|
Oilarraren kukurrukua aski ez bazen jendea iratzarteko, formalitate handiagoko hotsak ziren albakoarenak, lehenagoko nekazari gizartean bizimoduari egunean egunean eustea markatzen zuena. Albako kanpai jotze
|
horri
goiz ezkila, argi ezkila edo argi kanpaia ere bazeritzan beste leku batzuetan.
|
|
|
Hala, argi urratzea gorri kolorez tindatua ageri zaigu maiztxo sasoi honetan. Eta zein da
|
horren
iragarpena. Bermeon ikasitako errefrau baten arabera:
|
|
|
" antidisturbios" delako polizia atal berezia. Nola esan zehaztasunez hitz
|
hori
euskaraz?
|
|
|
" Antidisturbios" delako
|
hori
gazt." disturbio" hitzetik erakarria da. Frantsesez" anti émeute"," émeute" izenetik egin den antzera.
|
|
|
Baina nola bideratu erromantze hizkuntzetako ANTIaurrehitz
|
hori
–Erro mantzeen bidetik jo, euskara enbor horretako hizkuntza ez dela?
|
|
|
Baina nola bideratu erromantze hizkuntzetako ANTIaurrehitz hori? Erro mantzeen bidetik jo, euskara enbor
|
horretako
hizkuntza ez dela. Zeren ingelesez" riot police"," riot gear"," riot squads"," riot control units" ereduak ditugu.
|
|
|
Zeren ingelesez" riot police"," riot gear"," riot squads"," riot control units" ereduak ditugu. Alemanez, aldiz, bada izen bat," Bereitschatpolizei" delakoa, behar den
|
horretarako
‘gertu eta prest dagoen polizia’ gogorarazten diguna, eta beste bat, altxatzen edo matxinatzen direnei ‘borroka egiten dieten unitateak’ seinalatzen dituena: " Aufstandsbekämpfungeinheiten".
|
|
|
Gure hiztegietan, ANTIdelakoarentzat kontra eta aurka hitzak ikusi ditut. " Istiluen kontrako polizia"," Istiluen aurkako polizia" eta era
|
horretakoak
.
|
|
|
Suhiltzaileak akordatu zaizkit, nola suak hiltzen, itzaltzen edo iraungitzen jarduten duten; eta halaxe, istiluak, nahasmenduak edo matrakak ere, sua bezala, diren lekuan direla, hil edo iraungi daitezkeela bururatu zait. Eta hari
|
horri
tira eginez proposamen bikoitza egitera ausartzen naiz: " Istilu hiltzaileak" edo" Istilu iraungitzaileak" izenda daitezkeela polizia atal, unitate edo gorputz bereziok.
|
|
|
" Solo sí es sí".
|
Hori
euskaraz esateko, zer aukera eskain dezakegu?
|
|
|
" Soilik BAI da baietz". Ez diot adierazgarritasun garbirik ikusten soilik adberbio
|
horrekin
, eta gutxiago mezu nagusiaren aurretik dela. Hau bazter utzita, besteei helduko diet.
|
|
|
Besterik lokailua erabilita, adibidez. Baina besterik
|
horrek
ezeztapena eskatzen du, eta ezezkako egiturarik ez nuke erabiliko kasu horretan, adierazi nahi den mezuaren giltza bai edo baietza izanda.
|
|
|
Besterik lokailua erabilita, adibidez. Baina besterik horrek ezeztapena eskatzen du, eta ezezkako egiturarik ez nuke erabiliko kasu
|
horretan
, adierazi nahi den mezuaren giltza bai edo baietza izanda.
|
|
|
Bide batez gehi dezagun, gazte askok ez dakizkiten bi izen erabili izan zirela XX. mendean, lehen erdian berariaz, erresuma baten buru ziren gizon emakumeak izendatzeko. Latin sunda
|
hori
uxatu behar eta, euskara garbikotzat, euskal hitz purutzat Sabino Arana Goirik XIX. mendearen hondarrean fundatu zituenak: bakalduna batetik, ‘errege’ esateko, eta bakanderea edo bakalemea bestetik, ‘erregina’ ordez, ointzat bakal hautaturik, erreinu (edo erresuma) baino garbiagotzat zuen ustezko izena.
|
|
|
Erdi Aroan, errege hitzak errethitz osagaiaren mozorropean ere iraun zuen izen elkartu batzuetan. Gaur egun, lehenagoko bideberri edo kaminoak izendatzeko darabilgun errepidea dugu
|
horren lekuko
, gardenagoaren ordez hautatu genuen itxura zaharreko hura. Erregeren babespekoak ziren errege zubi zaharrak ere leku izendegi zaharrean erretzubi modura iraunarazi ditugu.
|
|
|
behia, ardia, ahuntza... Zal di behorren arteko sexu bikoiztasun
|
horretan
ere behorra dugu oin izen nagu sia. Ez dira berez edo arintasunez sortuak Beobide, Beorburu edo Beorlegi erako leku izenak, edo ganadu jabea basora doanean, behorretara doala esatea, behortegi horretan zaldi bat edo gehiago egonagatik.
|
|
|
Zal di behorren arteko sexu bikoiztasun horretan ere behorra dugu oin izen nagu sia. Ez dira berez edo arintasunez sortuak Beobide, Beorburu edo Beorlegi erako leku izenak, edo ganadu jabea basora doanean, behorretara doala esatea, behortegi
|
horretan
zaldi bat edo gehiago egonagatik.
|
|
|
" Karlosek euskaldunetaz baliatu nahi zun errege alkian eseritzeko". Baina errege aulki
|
horretan
eseri zena, ez zen Karlos jauna izan, karlostarren ahaleginak gorabehera.
|
|
|
Eratorkuntzan, beste horrenbeste. Bere
|
horretan
utziko genituzke: erregetza edo erregealdia, erreinualdiarentzat.
|
|
|
Baina errege etxea erabilita ere, ez genuke hutsik egingo, zeren izen neutro tzat erabil daiteke kasu honetan errege. Alemanierazko prentsan zalaparta ho nen gorabeheran erreginaren etxe
|
hori
izendatzeko Königshaus irakurri dut be hin eta berriro, eta ez* Königinshaus.
|
|
|
Malgutasun
|
horrezaz
baliatuz, esan daiteke baita, Charles, Isabel erregi naren semea, eta errege izateko bidean ei dagoena, erregina semea dugula, baina aldiz honen bi semeak, William eta Harry, gaurkoz ez dira errege seme, ez erregina seme, printze seme soilak baizik.
|
|
|
—Elurra abiatu denean, dirauen bitartean,
|
hori
esateko era nagusia, hizkera guztietan orokorra da: elurra da.
|
|
|
—Gazteen artean behin eta berriz entzuten den aditza: " Flipatu egiten dut"," Ez flipa!"..., hau edo
|
hori
entzunda edo ikusita. Onartzekoa dela, uste duzu, flipatu euskaraz?
|
|
|
—Euskaltzaindiaren Hiztegiak onartua du aditz
|
hori
.
|
|
|
Euskaraz ere berdintsu," Beh." markaz ohartarazi da behe hizkerako hitz moduan arautu dela. Eta" Heg." markaz mugatu hitz
|
horren
eremua: Pirinioz beheitian erabiltzen dela, ez Iparraldean.
|
|
|
Pirinioz beheitian erabiltzen dela, ez Iparraldean.
|
Horrek
argiro darakus, gaztelaniatik irristatu dela euskarara mailegu hori, eta ez frantsesetik. Nahiz eta, berez hitz hori" flipper" aditza frantsesez ere egon dagoen; ez dakit zenbateko arrakastarekin, baina.
|
|
|
Pirinioz beheitian erabiltzen dela, ez Iparraldean. Horrek argiro darakus, gaztelaniatik irristatu dela euskarara mailegu
|
hori
, eta ez frantsesetik. Nahiz eta, berez hitz hori" flipper" aditza frantsesez ere egon dagoen; ez dakit zenbateko arrakastarekin, baina.
|
|
|
Horrek argiro darakus, gaztelaniatik irristatu dela euskarara mailegu hori, eta ez frantsesetik. Nahiz eta, berez hitz
|
hori
" flipper" aditza frantsesez ere egon dagoen; ez dakit zenbateko arrakastarekin, baina.
|
|
|
Berez drogen eraginez begitazioak, irudipenak edo" aluzinazioak" izatea edo burua galtzea adieraztea du gaztelaniaz baliorik behinena; adiera
|
horrekin
sartu bide da gaztelaniara eta balio hori aitortzen diote oinarrizko adieratzat. Baina begi bistakoa da, hiztunen erabileran ‘harrituta, miretsita, txun diturik’ esanahia dela nagusi, bai gaztelaniaz eta berdin euskaraz; baina harritze, zurtze edo mireste puntu hori gorago eramanik.
|
|
|
Berez drogen eraginez begitazioak, irudipenak edo" aluzinazioak" izatea edo burua galtzea adieraztea du gaztelaniaz baliorik behinena; adiera horrekin sartu bide da gaztelaniara eta balio
|
hori
aitortzen diote oinarrizko adieratzat. Baina begi bistakoa da, hiztunen erabileran ‘harrituta, miretsita, txun diturik’ esanahia dela nagusi, bai gaztelaniaz eta berdin euskaraz; baina harritze, zurtze edo mireste puntu hori gorago eramanik.
|
|
|
Berez drogen eraginez begitazioak, irudipenak edo" aluzinazioak" izatea edo burua galtzea adieraztea du gaztelaniaz baliorik behinena; adiera horrekin sartu bide da gaztelaniara eta balio hori aitortzen diote oinarrizko adieratzat. Baina begi bistakoa da, hiztunen erabileran ‘harrituta, miretsita, txun diturik’ esanahia dela nagusi, bai gaztelaniaz eta berdin euskaraz; baina harritze, zurtze edo mireste puntu
|
hori
gorago eramanik. Eta drogen eraginaz duen kidetasuna gazt. ‘alucinar’ aditzak ere salatzen du, ordea.
|
|
|
Eta ez* flipatzen naiz gisa. Hau da, zuk flipatzen duzu, baina ez dago zer edo nor bat flipatze
|
horren
argumentu osagarritzat. Objektu zuzen gabeko aditz deponente gisa onartu da euskaraz flipatu, mailegu gisa gaztelaniatik sartu diren beste batzuen antzera.
|
|
|
Berez ozar izatea pertsonei egozten zaien kualitatea bada ere, balioko liguke, jarreren kontuan ere erabilgarri da. Hala esan daiteke jarrera batzuk ozarregiak gertatu direla pandemia oste
|
horretan
.
|
|
|
Ausarkeria hitza ere erabilgarri da berez, baina ez nuke jarrera bera adierazteko erabiliko: ausarkeriak edo beldurgabekeriak, jarrera barik, jokabide
|
horren
ondorioz egiten diren ekintzak gehiago izan ohi direlako. Baina, ausarkeriazko egoera horri zer izen eman?
|
|
|
ausarkeriak edo beldurgabekeriak, jarrera barik, jokabide horren ondorioz egiten diren ekintzak gehiago izan ohi direlako. Baina, ausarkeriazko egoera
|
horri
zer izen eman. Ausardia gehiegiz jokatu duten horien portaera nola izendatu?
|
|
|
Edota ozarregia denarena, ozartasuna. Agian bigarren hau" temeritate" jarrera
|
horri
hobeto egokitzen zaiola esango nuke. Hitz gutxi erabilia izan arren gaur egun, agian horrexek ema ten dio adiera berezi horrentzat gune egoki bat.
|
|
|
Agian bigarren hau" temeritate" jarrera horri hobeto egokitzen zaiola esango nuke. Hitz gutxi erabilia izan arren gaur egun, agian horrexek ema ten dio adiera berezi
|
horrentzat
gune egoki bat.
|
|
|
Euskaraz ere berri hitzetik abia gaitezke, eta
|
horretatik
zertan edo hartan berri dena, edo berri dagoena seinalatuko genuke. Gehiagoko zehaztasun barik batzuetan:
|
|
|
Gehiagoko zehaztasun barik batzuetan: " Berri dago
|
hori
horrelako kontuetan" esan ohi da orokorrean. Edo:
|
|
|
Edo: " Oraindino berri da gazte
|
hori
edozein langintzetan ere".
|
|
|
Hasiberria izan daiteke bat, lanean dela, ikastetxe batean dela, edo kirol batean edo bestelako edozein jardueretan; lehendik, han bertan beste batzuk luzaroago dabiltzan lekuan, hasiberri den
|
hori
baino askojakinagoak, esperientzia gehiagokoak diren lekuan.
|
|
|
– Perifrasi bat ere erabil daiteke: Berri izatea ordaindu edo ordainarazi leku
|
horretara
etorri, sartu edo bertaratu berriei.
|
|
|
txuleta atera, txuleta harrapatu, txuleta ondo gordeta eduki bezalako kontestuetan erabiltzen da. Hitz
|
hori
saihesten euskaraz ere ez da erraza, isileko kopia paper hori izendatzeko.
|
|
|
txuleta atera, txuleta harrapatu, txuleta ondo gordeta eduki bezalako kontestuetan erabiltzen da. Hitz hori saihesten euskaraz ere ez da erraza, isileko kopia paper
|
hori
izendatzeko.
|
|
|
Beste zein aukera eman daiteke, ordea, ezkutuko apuntea delako
|
hori
izendatzeko. Onar dezagun osagai biko hitza behar duela izan.
|
|
|
Bigarren osagaitzat paper hitzak balio dezake, lehendik berri-paperak, bertso-paperak, kopla paperak edo kantu paperak garatu diren antzera. Nahiz paperezkoa ez izan gaur egun sarritan idatz zirriborro
|
hori
, balioko luke paper hitzak, ingelesez newspaper den antzera. Agian TXO atzizki txikigarriaz ere ondo, neurri txikiari ohartu ta.
|
|
|
· PREaurrizkiak ez du horrenbesteko arrakastarik izan. Baditugu hitz gardenagoak euskaraz, hala nola aurre eta aitzin, egiteko
|
hori
ondo be te dutenak. Aintzinsolasa diotena Iparraldean, hitzaurrea dugu Hegoaldean.
|
|
|
Bigarrena, garbiagoa nolabait esateko, atze osagai gisa kide hitzera jotzea. Baina kasu honetan zailtasuntxoak sortzen dizkigu
|
horrek
. Gaztelaniaz esaten diren" cogobierno" eta" cogobernar" adierazteko egokiak izan daitez ke:
|
|
|
—Hiztegietan ageri den aukera ezagunena
|
hori
dela dirudi: aldebakar," unilate ral" esateko, eta aldebakartasun," unilateralismo" esateko.
|
|
|
Agindua, erabakia, jarrera bat bakar batek hartzen duenean, alderdi, talde edo pertsona bakar batek,
|
horretarako
darabilgu gaztelaniaz" unilateral" adjek tiboa sarri; bakarrak hartu erabakiak, besteen iritziari jaramonik egin gabe.
|
|
|
Alde bi edo gehiago daudenean, alde batekoak eta bestekoak izaten dira, edo beste batzuetakoak. Eta" unila teral" adierazteko modu leunagoa izan daiteke, agintari batek alde bateko era baki edo jarrera hartu duela esatea, beste aldek edo aldeetakoei ez entzun eginda; eta
|
horren
hitz abstraktua kasu horretan, aldebatekotasuna litzateke. " Unilateralidad" adierazteko hitz zuzena eta gardena deritzat; luzexegia beharbada.
|
|
|
Alde bi edo gehiago daudenean, alde batekoak eta bestekoak izaten dira, edo beste batzuetakoak. Eta" unila teral" adierazteko modu leunagoa izan daiteke, agintari batek alde bateko era baki edo jarrera hartu duela esatea, beste aldek edo aldeetakoei ez entzun eginda; eta horren hitz abstraktua kasu
|
horretan
, aldebatekotasuna litzateke. " Unilateralidad" adierazteko hitz zuzena eta gardena deritzat; luzexegia beharbada.
|
|
|
—Mugakide diren herrietara joatea zilegi da Euskal Autonomia Erkidegoan, epidemiaren arintze aldi honen lehen fasean, baina ez urrunago. Herri bat beste herri baten mugakide dela esateko, zer hitz darabilgu,
|
horrezaz
gainera?
|