|
2009
|
|
|
Ostiral arratsalde arratsean, 2009ko urtarrilaren 2an hil zen Antonio Zavala jesulagun ezaguna, gure lagun eta adiskide mina eta Auspoa sail harrigarriaren hauspoa, arnasa eta bizi emailea berrogeita hamar urte emankor eta
|
handi
honetan.Ez beti gustura, gehienetan gure aitormen handirik gabe, iturriaren berririk eman nahi ez duen harrapakari askoren erasopean, baina berari gustatzen zitzaion lana egin du Antoniok joan deneko berrogeita hamar urte pasa honetan. Eta horren poza eraman du, ezbairik gabe.
|
|
|
Ostiral arratsalde arratsean, 2009ko urtarrilaren 2an hil zen Antonio Zavala jesulagun ezaguna, gure lagun eta adiskide mina eta Auspoa sail harrigarriaren hauspoa, arnasa eta bizi emailea berrogeita hamar urte emankor eta handi honetan.Ez beti gustura, gehienetan gure aitormen
|
handirik gabe
, iturriaren berririk eman nahi ez duen harrapakari askoren erasopean, baina berari gustatzen zitzaion lana egin du Antoniok joan deneko berrogeita hamar urte pasa honetan. Eta horren poza eraman du, ezbairik gabe.
|
|
|
Ez beti gustura, gehienetan gure aitormen
|
handirik gabe
, iturriaren berririk eman ez duen harrapakari askoren erasopean, baina berari gustatzen zitzaion lana egin du Antoniok joan deneko berrogeita hamar urte pasa honetan. Eta horren poza eraman du, ezbairik gabe.
|
|
|
Eta nola ahantziko, 2005eko maiatzaren 13an, Pello Esnal adiskideak eta biok Antoniorekin Xabierren egin genuen egun pasa hartan egin genion eskabide zehatza, bere artxibo
|
handia
Gipuzkoako Foru Aldundirako utzi, eta Auspoa sail osoa digitalizatzeko baimena eman ziezagun. Ez berehala, baina bietan baietz agindu zigun, baina bera ez sartzeko digitalizazio kontu eta holakoetan, bestela ere gaindituta zebilela eta.
|
|
|
Une hartan gizona goitik behera biluztu nahi ez, eta aurreko azaroaren 10, 11 eta 12an Xabierrera joan eta elkarrekin prestatu genituen lehenengo 32 kaja
|
handi
, eta Donostiara ekarri. Orain beste paper, liburu eta dokumentu pila ederra zain daukagu Xabierren zain, berriro joan eta lanean hasteko.
|
|
|
Bitartean, ezin dut etsi berriro Antonio Zavalaren telefono deirik hartu gabe, badakidan arren abenduaren 30ean hitz egin nuela azkenengo aldiz. Sinismen
|
handiko
gizona zen, eta sinismen horretan eutsi dionak jakingo ahal du nola saritu haren leialtasuna.
|
|
|
Egindako lan guztiagatik gaineratu zuen merezi du Txominek Agosti Xaho saria. Gizon
|
handia
, estimatua, maitagarria eta euskaltzale sutsua. Eta guk beste meritu bat gehituko dugu:
|
|
|
Gero, Erroman, Teologia eta Eliz Zuzenbidea ikasten jarraitu zuen. Karmelo Etxenagusiaren literaturarekiko zaletasuna
|
handia
izan zen eta hala erakutsi zuen beti. Bere ikasle izandakoen esanetan, berak sentitzen zuen zaletasun bera pizten zuen jendearengan.
|
|
|
Mikel Zaraterekin batera, Derioko Udako Euskal Ikastaroen sortzaile izan zen, 1969an. Aurrerantzean, Derioko Udako Ikastarotik sortu zen Labayru Ikastegiaren bultzatzaile
|
handienetarikoa
ere izan zen. 1995eko irailaren 8an, 63 urte zituela, Bilboko gotzain laguntzaile izendatu zuten, eta zeregin horretan ibili zen ordutik 2008 urtera arte, jubilatu zen arte.
|
|
|
Haren karrera akademikoa nahikoa bitxia izan zen: aita gazterik hil zitzaiolarik, lanari ekin behar izan zion beti ikasketak ordaindu ahal izateko; hortaz, neurri
|
handi
batean autodidakta xamarra izan zen eta inoiz ez zuen lortu postu finko bat unibertsitatean. Hizkuntzalari bilakatu aurretik hizkuntza zale eta hizkuntza irakasle izan zen, lehenengo eta behin gaztelania ikasirik (Argentinan) eta gero ingelesa eta portugesa.
|
|
|
Alfred Morel Fatio() hispanista frantses
|
handiaren
ikasle, jarraitzaile eta ordezkoa izan zen Collége de France n maisuaren azken urteotan(); kadira horretan eman zituen gaztelaniazko klaseekin batera euskarazkoak, berau izanik ziur aski unibertsitate batean euskarari buruzko klaseak eman zituen lehena. Halaber, Baionako Societé des Sciences, Lettres et Arts eko kidea, RIEVeko kolaboratzaile arrunta eta Eusko Ikaskuntzaren III. Biltzarrean (Gernika, 1922) partaide izan zen.
|
|
|
Bere lan batzuk: Makila gorria, Harri txintxolak (poesia); Antso
|
Handia
, Xiberoko Jauna (pastoralak); Aberri eta klase burruka (saioa); Histoire du peuple basque (frantsesez).
|
|
|
Espaniak 2001ean berretsi zuen Europako Gutuna eta eginbide zorrotzenak hartu zituen eremu guztietan. Azken urteotan Gutunaren arrakasta
|
handiago
izan da Europako ordenaren osagai oinarrizkoa bihurtu den arte.
|
|
|
Euskaltzaindiaren izenenan, Xabier Kintana euskaltzainak eta Akademiaren idazkariak ongi etorria eman zien Adituen Komiteko kideei eta Komitearen izenean Stefan Oeter irakasleak, haren buru denak, eskerrak eman zizkion Euskal Akademiari izandako harreragatik eta adierazi zuen Europako Gutunaren Adituen Komiteko kideentzat ohore
|
handia
dela haren Bilkura egiteko Euskaltzaindian ostatu hartu izana.
|
|
|
Non gertatu da orain arteko istripu nuklearrik
|
handiena
–Nor izan zen Sobietar Batasuneko azken lehendakaria?
|
|
|
Non gertatu da orain arteko istripu nuklearrik
|
handiena
––
|
|
|
Non gertatu da orain arteko istripu nuklearrik
|
handiena
––ernobyl' hirian.
|
|
|
Beraz, zer egin? Egin dezagun gure ingurukoek egiten dutena: 1 Non gertatu da orain arteko istripu nuklearrik
|
handiena
–es: Chernóbil; fr:
|
|
|
Bada gai biziki zirraragarririk, adibidez, erregimen komunistarekin eta haren erorketaren izandako harreman bihurria; halaber, bitxia eta jakingarria da ikustea erregimenaren ideologia ofizialak izan zuen eragina unibertsitarien artean, bereziki hizkuntzalaritzaren esparruko zenbait teoria (Pragako Eskolako Funtzionalismoa) sustatzeko orduan, eta horien gainbehera komunismoa erori zenean; edo hizkuntza purismoak txekiar gizartean lortu duen arrakasta izugarria, non eta esan daitekeen ia ia bi estandar desberdin direla gizartean naturaltasun osoz erabiltzen direnak: bata informala, ahozkoa, aski zabarra; baina bestea, idaztekoa eta testuinguru formaletan erabiltzekoa, izugarri garbizalea; bien arteko aldea hain da
|
handia
ezen txekiar umeek ordu asko ematen omen duten eskolan ikasten eguneroko bizitzan esaten dituzten hainbat hitz gero ez direla idazten, haien kideko garbiak baizik (horretara goaz geu ere?). Bada kontu aipagarri gehiagorik, baina bego hemen.
|
|
|
Bertan Onomastika eta Administrazioaren arteko lanez ari ziren hizlariak eta egin daitezkeen zenbait adibideen berri eman. Ikastaroan egindako gogo betetasun inkestak argi utzi zuen arratsaldeko saio praktikoa, interes
|
handikoa
, labur gelditu zela eta hori dela-eta bigarren bat antolatzea erabaki zen.
|
|
|
Epaian jaso denez, Akademiaren izenean, Andres Iñigo Nafarroako ordezkariak egin zuen txostena garrantzi
|
handikoa
izan da erabakia hartzeko orduan. Andres Iñigori eskatu zaitzaion, hain zuzen ere, adituaren txostena egitea.
|
|
|
Orain, Azkue Bibliotekak Lhanderen Mirentxu italieraz eskuratzeak, hausnarketa soka luzea eman dezake, mahai gainean paratzen baitigu lehendik ere jakinak baina gutxi ezagunak diren kontuak: bata, egungo idazleen kanona ez dela izaten, inondik ere, tokian eta garaian arrakasta
|
handia
izan zuten idazleen zerrenda, eta bi, Pierre Lhande zinez idazle arrakastatsua izan zela XX. mendearen lehen erdian, Frantzian bereziki, Europa katolikoan orobat, frantsesezko edizio ugariak eta gaztelaniara edo italierara egin zizkioten itzulpenak lekuko. Gaur hemen aipatzen dugun liburua horren adibidea da.
|
|
|
Honela azaldu zuen sari hau Argia astekariak: Aldaketa, ilusio eta nahasmendu
|
handiko
garaiak egokitu zitzaizkion euskarazko kulturgintzari eta oro har euskarazko prentsari 1970eko hamarkadan. Ikurriña edukitzea bera delitu zen garaietan, Francoren diktadurak euskarazko izenak jartzea bera ezinezko egiten zuenean, ez partidu politikorik eta ez sindikaturik ez zenean, legezko hiru hitzengatik gobernuak bat espetxera zezakeenean, edo aldizkari bat itxi edo multa gogorrez zigortu, garai trumoitsu haietan kazetaritza egin zuen gure gizonak.
|
|
|
Helburua Turkiako hiritarrei Euskal Herriko informazio zehatza eta argia eskaintzea da, kontuan izanik euskal autonomiak interes
|
handia
sortzen duela han, bereziki kurduen artean.
|
|
|
2009ko Nafarroa Oinez festaren harira, Txikiak
|
handi
topaketa burutu zen Arbizun, urriaren 16an. Etxarri Aranazko Andra Mari ikastolak, Nafarroako Ikastolen Elkarteak eta Behatokiak antolatutako topaketa honetan, euskara, aragoiera, bretoiera, galesa, katalana eta okzitaniera hizkuntza gutxituen ordezkariak batu ziren.
|
|
|
Larunbat goizean bertan hitz egin genuen aste honetako programazioari buruz. Zehatz, prestu, jakintsu... eta eskarmentu
|
handikoa
.
|
|
|
Bilbon ezagutu nuen Euskaltzaindiaren Erribera kaleko egoitza zaharrean. Idazkari soil batekin, laguntzaile baten premia
|
handia
nuen, bi zeregin betetzeko, bata, erakundearen kontularitza eramateko eta, bestea, Euskaltzaindiaren babespean antolatzen ziren alfabetatze kanpainak eta euskalduntze ikastaro hasi berriak koordinatzeko, neu bainintzen, 1968, Rikardo Arregiren eskutik, Bizkaiko arduradun eta ezin nuen denera iritsi.
|
|
|
Dolz irakaslea, Katedraduna da Hizkuntzen Didaktikan, Psikologia eta Hezkuntza Zientzien Fakultatean, Genevako Unibertsitatean. Genevako Unibertsitateko taldea (Bronckart, Schneuwly eta Dolz izanik izenik
|
handienak
) sekuentzia didaktikoen asmatzaile hartu behar da. Halaber, Dolz irakaslea, besteak beste, Andorrako Hezkuntza Eleanitz sistema berriaren diseinatzaileetako bat da.
|
|
|
Ez dakigu zein den edizio horrek gaur egun izan dezakeen garrantzia edo gaurkotasuna maia hizkuntzen ikerleen artean, ezta ere euskaldunen artean gaur egun horrek piz dezakeen interesa, baina uste sendoa dugu bitxikeria bibliografiko honek argitasun apur bat eskaintzen digula euskalgintzaren urrezko aroko figura
|
handiek
(Azkue, Urkixo, Campion, Bonaparte, Abadia, Vinson, Lacombe...) zeukaten mundu intelektualaz eta kezkez.
|
|
|
2005eko azaroaren sinatutako tratuaren arabera 2008ko azaro abenduan hasi eta 2009ko urtarrilean azkenengo hondarrak bilduz Gipuzkoako Aldundira (Koldo Mitxelena) ekarri zen kaxa multzo
|
handi
hura, orain eta handiago eta ederrago iruditzen zaigu, egia esateko. Antoniok berak ezetz esaten bazuen ere, ondo genekien bilduma harrigarria zela hark urteen buruan maisukiro eginikoa.
|
|
|
2005eko azaroaren sinatutako tratuaren arabera 2008ko azaro abenduan hasi eta 2009ko urtarrilean azkenengo hondarrak bilduz Gipuzkoako Aldundira (Koldo Mitxelena) ekarri zen kaxa multzo handi hura, orain eta
|
handiago
eta ederrago iruditzen zaigu, egia esateko. Antoniok berak ezetz esaten bazuen ere, ondo genekien bilduma harrigarria zela hark urteen buruan maisukiro eginikoa.
|
|
|
Antoniok berak ezetz esaten bazuen ere, ondo genekien bilduma harrigarria zela hark urteen buruan maisukiro eginikoa. Alegia, ez zela hura ahuntzaren gauerdiko eztula, ez zela dozena bat karpetetan bil zitekeen paper zahar multzoa.Hala ere, pazientzia eta begirune
|
handiz
orain karpetaz karpeta ordenatzen eta katalogatzen ari direnean, harik eta handiagoa, ederrago eta tantaiagoa iruditzen zaigu gure kultura arduradunen eta erakundeen aitorpen eta saririk merezi izan ez duen artxiboa. Gero izango da dirua, gero izango dira famak, esaten zuen tolosarrak disimulatu ezineko penaz.
|
|
|
Antoniok berak ezetz esaten bazuen ere, ondo genekien bilduma harrigarria zela hark urteen buruan maisukiro eginikoa. Alegia, ez zela hura ahuntzaren gauerdiko eztula, ez zela dozena bat karpetetan bil zitekeen paper zahar multzoa.Hala ere, pazientzia eta begirune handiz orain karpetaz karpeta ordenatzen eta katalogatzen ari direnean, harik eta
|
handiagoa
, ederrago eta tantaiagoa iruditzen zaigu gure kultura arduradunen eta erakundeen aitorpen eta saririk merezi izan ez duen artxiboa. Gero izango da dirua, gero izango dira famak, esaten zuen tolosarrak disimulatu ezineko penaz.
|
|
2010
|
|
|
Gaur egungo perspektibatik bitxia da garai hartan euskara aldezteko erabiltzen ziren arrazoia irakurtzea, badu muntarik horrelako ariketak egitea, neurri
|
handi
batean guztiz konbentzionalak izan arren (ez da sinestekoa ordurako Mitxelena batek, adibidez, horietan sinesten zuenik) ondo laburbiltzen dutelako orduko giroa eta euskaltzain askoren (Etxaide, adibidez) mundu ikuskera. Baina bada zerbait aipagarriagoa.
|
|
|
Izan ote zuen keinu horrek garrantzirik euskararen historia sozialean? Neuk esango nuke baietz, pisu benetan
|
handia
izango zuela. Beharbada kontu hauek guztiz arrotzak egingo zaizkio adin batetik beherakoak direnei edo frankismoaren garaiko historiaz ezer gutxi dakitenei, baina neu ziur nago orduko euskaltzaleentzat ez zela izango, ez, ahuntzaren gauerdiko eztula, 1960 aldean, Aita Santuaren bedeinkapena izatea bere lanaren babesgarri, sobera ezaguna baitzen Espainiako Elizaren hierarkiak euskarari buruz zeukan iritzia (gobernuaren jarrera errazago imajinatzen dugu, baina aztertu litzateke bien arteko aldea noraino ailegatzen zen).
|
|
|
Eta pena da, benetan, euskararen ikerketaren alde hainbat lan egindakoa izanik, hain oharkabean pasatzea. Zeren nahikoa da aipagai dugun liburuari begiratu azkar bat ematea munta eta maila
|
handiko
ikerle baten aurrean gaudela ikusteko, haren mundu intelektuala gurea den mundutxo ia ia beti halabeharrez txiki honetatik aski arrotz eta aski desgaraiko sentitzen badugu ere, Uhlenbecken munduak benetan mundu osoa hartzen zuelako, eta gureak, aldiz, gure etxeko txokoa eta beste lau gauzatxo, eta hortik aurrera ezer gutxi. Baina ekin diezaiogun albiste emate ordenatuago bati.
|
|
|
Lehenengo eta behin, sanskritoa, baina berehala agertu zuen hizkuntza exotikoak ikasteko eta ikertzeko grina: bereziki Groenlandiakoa (k) eta Ipar Amerikako indioenak, eta horien artean Black Foot deitu herriarena (hots, Hollywoodeko filmetan hainbeste eta hainbestetan ikusi ditugun lautada
|
handietako
Oin Beltzak). Nago euskara, sanskritoa, groenlandiera eta oin beltzera ren artean sakoneko konexio bat dagoela, haren gaztetako poemetan bilatu beharrekoa ziur aski.
|
|
|
Ona izan daiteke, gutxienez, Jan Noordegraaf ek haren oinarri teorikoei dedikatzen dionarekin konbinatzea, zeinetan bete betean kokatzen duen berak Humboldtiar tradizioa deitzen duenarekin. Humboldt, Euskal Herriari buruz serioki hitz egiten hasita etengabe agertzen zaigun erreferentzia
|
handia
eta itzalezina.
|
|
|
Jorge Cortes Izal euskaltzain urgazlea hil da gaur, urtarrilaren 12an, Iruñean, 79 urte zituela. Ikastolen mugimenduaren bultzatzaile
|
handienetarikoa
izan da Jorge Cortes Nafarroan, etengabeko lan isila egiten. Euskalerria Irratiaren sortzaileetarikoa izan zen.
|
|
|
Batxilergoa Iruñeko Eskolapioetan ikasi zuen. Gero, Iruñeko Merkataritza Eskolan bi urtez ikasi zuen eta praktikan, teorian baino interes
|
handiago
zeukanez gero lanean hasi zen, komertzial moduan. 35 urtez, erretiroa hartu arte, plano erreproduktoreak, fotokopiagailuak eta horrelako tresneria saltzen aritu zen.
|
|
|
Hortik sortu zitzaion ikastolen munduarekiko gertutasuna ere. Izan ere, Ikastolen mugimenduaren bultzatzaile
|
handienetarikoa
izan da Jorge Cortes Nafarroan, etengabeko lan isila egiten.
|
|
|
1969an Hitz berdeak poema liburua argitaratu zuen. Horrez gainera Arbola beltzaren poema eta Manifestu atzeratua poemekin euskal poesiaren berrikuntzarako urrats
|
handiak
eman zituen. Manifestu atzeratua Hitz berdeak liburuaren parte bat zen, baina zentsurak debekatu zuen eta kendu behar izan zuten liburutik.
|
|
|
Karmel aldizkariaren idazle eta zuzentzaile. Lexikologia arloan egin du lan
|
handiena
. 1988an irakaskuntza utzi eta Bostak Bat lantaldean hiztegigintzari eman zion dedikazio osoa.
|
|
|
1961ean, Loiolako Herri Irratian sartu zen eta laster euskarazko irratsaioak antolatzen hasi zen. Bertsolaritza arloan lan
|
handia
egindakoa da. Euskal kantagintza ere lan eremu izan du, Ez Dok Amairu taldearen sorreran parte hartu zuen eta grabazio ugari egin zituen irratian.RTVE ko euskarazko lehenengo telesaioa gidatu zuen, Euskalerria.
|
|
|
Euskal kantagintza ere lan eremu izan du, Ez Dok Amairu taldearen sorreran parte hartu zuen eta grabazio ugari egin zituen irratian.RTVE ko euskarazko lehenengo telesaioa gidatu zuen, Euskalerria. 1983tik erretiroa hartu bitartean, ETB n aritu zen, ardura
|
handiko
hainbat zereginetan. 1985ean, ETBko zuzendari eta programazioaren buru izendatu eta 1988an Eusko Irratia S.A. eta Radio Vitoria S.A.ko zuzendari eta koordinatzaile nagusi izendatua izan zen, eta Radio Euskadiko (Bilbo) zuzendari, aldi berean.
|
|
|
Armategi juridiko frantsesa biziki aberatsa da gai honetan, eskualde hizkuntzen lege berri bat ez da baitezpada beharrezkoa. Aski litzateke dauden legeak kemen
|
handiagoarekin
erabiltzea. (Eric Besson-en aipamena).
|
|
|
Ez da dena goaitatu behar botere publikoetarik: Frantzia eskualde hizkuntzen etorkizuna neurri
|
handi
batean hiztunen nahiaren gain dago.
|
|
|
Euskaltzaindiaren izenean pozik joan nintzen ekainaren 25ean Jose Migel Barandiaran Museoaren inaugurazio ekitaldira, euskaltzain haren omenez eta gogorapenez museo hau ireki zen egunean. Nire izen propioan ere pozez eta begirunez joan nintzen, aspalditik On Jose Migeli nion errespetu
|
handia
handiago egin zitzaidan Barandiaran Fundazioko Batzorde Zientifikoaren partaide izateko Fundazio horren lehendakaria zen Armando Llanos Ortiz de Landaluzek eta orduko Patronatuak aukera eman zidatenean eta batzorde horretan aritu naizen sei hilabeetan. Euskaltzaindia eta ni beraz pozik izan ginen udako arratsalde horretan.
|
|
|
Euskaltzaindiaren izenean pozik joan nintzen ekainaren 25ean Jose Migel Barandiaran Museoaren inaugurazio ekitaldira, euskaltzain haren omenez eta gogorapenez museo hau ireki zen egunean. Nire izen propioan ere pozez eta begirunez joan nintzen, aspalditik On Jose Migeli nion errespetu handia
|
handiago
egin zitzaidan Barandiaran Fundazioko Batzorde Zientifikoaren partaide izateko Fundazio horren lehendakaria zen Armando Llanos Ortiz de Landaluzek eta orduko Patronatuak aukera eman zidatenean eta batzorde horretan aritu naizen sei hilabeetan. Euskaltzaindia eta ni beraz pozik izan ginen udako arratsalde horretan.
|
|
|
Euskaltzaindiarentzat On Jose Migel Barandiaran Aierbe euskaltzain izatea ohoragarri eta aberasgarria izan zen. Akademiak akademikoek egiten dituzte eta gizon eta emakume
|
handiek
osatzen dituzten Erakundeak haien handitasunez handitzen dira.
|
|
|
Ataungo honako ibar luze honetan, hemendik gertu, Perunezarren jaio zitzaigun orain ehun eta hogei urte gure On Jose Migel, Joxemiel izen goxoarekin generitzan Barandiaran Aierbe jaun jakitun
|
handia
.
|
|
|
Aztarnen bila etengabe aritu gure jakintsua eta pasatu zen leku guztietatik bere aztarna joriak utzi zituen gizon
|
handi
hark, On Jose Migelek, bai beraren lanetan eta baita berak formatu zituen ondorengo ikertzaile argi eta ikasiengan ere.
|
|
|
Zorionez, On Jose Migel bezalako jakintsuek uzten duten ondarea tinko eta irmo bizi ohi da jarraitzen duen gizarte osoan. Joxemiel, maisu
|
handi
, euskaltzain oso, bizi zaitez luzaro gugan, guztiongan!
|
|
|
Gasteizen asmatu eta egin zuten obra hura
|
handia
izan zen benetan. Foru Plaza aldatu zuten erabat, baina plaza esan genezakeen gune propioa, plazaren triangelua mugatzen duten etxeak ukitu gabe gelditu ziren noski, behin lehen zen merkatua bota ondoren, eta hiru alde horietan badago perspektiba mugatzen duen itxura diferenteetako pareta geza.
|
|
|
Artean eta hirigintzan trebeak ziren Chillida eta Peña Gantxegi. Artista
|
handien
obra batzuk berehala lortzen dute arrakasta. Horra hor Haize Orraziarena Donostian.
|
|
|
Ematearen ekitaldian gure artisten familiakoak izan ziren eta Patxi Lazkoz Baigorri alkatearen eskutik hartu zuten urre dominak. Errekonozimendua eskertu zuten eta arrakasta osoa lortzea opa zioten haien aiten obra
|
handiari
. Hor geunden guztiek nahi berbera sentitu genuen.
|
|
|
Urtero egiten den moduan aurten ere, eta Andre Mari Zuriaren egunean, abuztuaren 5ean, Gasteizko Udalak hiriko urre dominak Zulueta jauregiko lorategian banatu zituen. Aurtengo sarituak Artean ospe
|
handiko
izan ditugun Chillida eta Peña Gantxegi izan dira. Eduardo Chillida Juantegi eskultorea eta Luis Pedro Peña Gantxegi arkitektoa gizon ospetsu izan zitzaizkigun bizi ziren bitartean eta gero ere bai, haien obrek gurekin baitiraute beren materialitate gogorrean eta beraien espiritualitate bigunean.
|
|
|
Bestalde, aurkezpen honen ostean, Euskaltzaindiak Gabriel Aresti zena (Bilbo,) omenduko du. Aresti poeta
|
handia
euskaltzain urgazle ere izan zen, eta euskara batuaren bultzatzaile handienetarikoa izan zen.
|
|
|
Bestalde, aurkezpen honen ostean, Euskaltzaindiak Gabriel Aresti zena (Bilbo,) omenduko du. Aresti poeta handia euskaltzain urgazle ere izan zen, eta euskara batuaren bultzatzaile
|
handienetarikoa
izan zen.
|
|
|
Hirugarren zenbakia eskuan, aurreko bien kalitateari eutsi egin zaiola ziur dago Erlea ko zuzendaria. Hala ere, zehaztu du, askotan ez da kalitate kontu hutsa, nahiz eta kalitatea oso inportantea izan eta hemen kalitate
|
handiko
testu, argazki eta irudiak dira. Egiteko modu bat ere bada, jendea inplikatzeko era bat, eta hori hemen egiten da.
|
|
|
Bilbon Euskaltzaindiaren idazkariak, Xabier Kintanak, Bibliotekako Zuzendariak, Pruden Gartziak, eta Onomastika Zerbitzuko Buruak, Mikel Gorrotxategik, Akademiaren egoitza erakutsi, erakundearen historia gorabeheratsua kontatu, arlokako zeregin eta betekizunak jakinarazi eta Euskaltzaindiaren osaera, helburu, jardupide eta zereginak azaldu zizkieten xeheki. Bisitariek den dena interes
|
handiz
ikusi eta ikuspegi askori buruzko galderak egin zituzten, funtzionamenduaren xehetasunez batik bat, hizkuntza akademia baten barne jarduera ahalik eta ongienik jakiteko. Bisitak iraun zuen lau orduetan eskatu zuten informazio mota guztia eskaini zitzaien.
|
|
|
Pertsona horiek guztiok interes
|
handia
erakutsi zuten Euskaltzaindiak euskararen batasunaren alde egiten duen lana jakiteko, bertoko esperientzia, ahal den neurrian, eta zeinek bere herriko egoera sozio-kultural bereziei egokituz, beren herrietara eramateko asmoz. Idazkariak euskaldunok ere duela 35 bat urte, Israelera eta egindako bidaietan, gauza bera egin genuela azaldu zien, eta, nolabait, guk aspaldian juduengandik izandako zorra, oraingoan haiekin kitatu nahi genuela.
|
|
2011
|
|
|
ISOC CSIC (Consejo Superior de Investigaciones Científicas) erakundeak kudeatzen du. CSIC, Espainian ikerketara dedikatua dagoen erakunde publikorik
|
handiena
da eta Zientzia eta Berrikuntza Ministerioari atxikita dago. Erakunde horren barruan datu base gehiago badago ere, ISOC da, Giza Zientzia eta Humanitateen esparruan, Estatu Espainoleko aldizkarien ekoizpen zientifikoa bildu eta zabaltzen duena.
|
|
|
Oro har, herritarrek hizkuntza mailan izan dezaketen edozein zalantza argitzeko kontsulta zerbitzu informatikoa da JAGONET. Hala ere, euskara lanean eguneroko tresna duten sektore profesionalei zuzendua dago nagusiki (irakasleak, kazetariak, itzultzaileak...) beren lanak garrantzia
|
handia
baitu hizkuntzaren modernizazioan eta estandarizazioan.
|
|
|
1980tik 1988 arte Euskaltzaindian lan egin zuen, erakunde honetako kontabilitatea antolatu zuelarik. Euskaraz antolatu zuen, gainera, berak sortutako eredu hau beste enpresa askorentzat balio
|
handikoa
izan zen.
|
|
|
Euskaltzain osoa, aldiz, 1988an izendatu zuten. Lan
|
handia
egin zuen dokumentalista eta bibliografo gisa. Musika arloan ezinbesteko erreferentzia izan da.
|
|
|
1959an, Formica Española lantegian hasi zen lanean, komertzial bezala, eta horrek Euskal Herri osoa ezagutzeko aukera eman zion. Berak esaten zuenaren arabera, egoera hau garrantzi
|
handikoa
izan zen bere bizitzan. Gero, 1963an, Astra enpresan hasi zen lanean, Gernikan.
|
|
|
Orain, III. liburukia kalean dela, egitasmo honen sendotzea aipatu du Andres Urrutia euskaltzainburuak, urtez urte aldi luzeetan ondutako isilpeko lana kaleratze eta gizarteratzearen garrantzia azpimarratu duelarik. Harekin batera, Xabier Egibar Euskadiko Kutxaren Negozio Garapenaren Areako zuzendariak Atlasa asmo
|
handiko
proiektua dela esan du, besteak beste datu eta kontzeptu kopuru zabala eta esanguratsua bere gain hartzen dituelako, horretarako lan taldeak antolakuntza, jasotze, informatizazio, azterketa eta katalogazio lan eskerga jorratu duelarik.
|
|
|
Adolfo Arejitak azaldu bezala, EHHA honetako inkestak egin ondoren, euskara mintzatuak aldakuntza
|
handiak
ezagutu ditu,. Nekazaritza eta abelazkuntzari loturiko gizartea tipitzen eta zahartzen joan da, eta hiritarra handitzen.
|
|
|
1) idazleak oroimenak izendatzen dituen idatziak; 2) hurbiletik ezagutu zituen bere garaiko zenbait emakumeri buruzko aipamen eta balorazioak. Perpetuarentzat esan du Andres Iñigok merezimendu
|
handikoak
izan zirenak, bizitzea tokatu zitzaien lan ixil eta gogorrean erakutsitako indar eta kemenagatik; 3) idatzirik utzi zituen bertso batzuk.Bigarren kapituluan Perpetua Saraguetaren eskuidatzietan ageri den hiztegi hautatua eskaintzen da, Erroibarko hiztegia osatzeko eta euskal hiztegiaren corpusa aberasteko lekukotza interesgarria izanen delakoan, bai eta onomastika corpusa ere, aipatzen dituen hai... bata, gerra aitzineko garaian Baionako Eskualduna eta Donostiako Argia aldizkarietara igortzen zituen Mezkirizko eta Arizkungo dozena erdi bat kronika.
|
|
|
Horietako zati batzuk eta egin zitzaizkion elkarrizketa eta grabazioetatik ateratako zenbait informazio, Jose Mari Satrustegiren laguntzarekin, 1979 eta 1986 bitartean plazaratu baziren ere, Perpetuak idatzirik utzitako multzorik
|
handiena
argitaratu gabe zegoen.
|
|
|
Dialnet, mundu hispanikoan, sarrera libre eta doanekoa eskaintzen duen atari bibliografiko garrantzitsuenetarikoa da. Bere helburu nagusia, Interneten, gizarte zientzia alorretako literatura zientifikoari ikusgarritasun
|
handiena
ematea da. Horretaz gain, datu base zabal eta eguneratua eskaintzen du, testu osoko edukiak txertatzea ahalbideratzen duena.
|
|
|
CD ROMari dagokionez, hauxe azpimarratu dute: Euskarri honek erraztasun
|
handiak
eskaintzen ditu, bertan dauden edukiak kontsultatzeko. Hortaz, horretan ere, eta teknologia berrien eskutik, aurrera goaz.
|
|
|
Nazioarteko liburu azoka honek garrantzi
|
handia
dauka, bai Espainiar Estatuan, bai eta Hego Aamerikan ere. Bertan, ekoizpena erakusteaz gain, profesionalek elkarren berri izateko eta akordioak bideratzeko topaleku ona dute.
|
|
|
Jator eta maitasun
|
handiz
egin da aurreko asteburu honetan Xalbador eta Xabier Leteren omenezko eguna Urepeleko herrian.
|
|
|
Lan
|
handia
ematen du urtero antolatzen den Urepeleko Xalbadorren egunak; baina euskararen eta bertsolaritzaren alde hainbat lan egin dutenak gogoratu eta euskaltzale guztiei Urepelen bildu eta egun eder bat eskaintzeko ahaleginean jarraituko du talde honek.
|
|
|
ISOC CSIC (Consejo Superior de Investigaciones Científicas) erakundeak kudeatzen du. CSIC, Espainian ikerketan dabilen erakunde publikorik
|
handiena
da eta Zientzia eta Berrikuntza Ministerioari atxikita dago.
|
|
|
Hala, Sagrario Alemanen hitzetan, aurtengo Jagon Jardunaldien protagonista euskal lurralde bat da, Araba, bertan euskarak suspertze
|
handia
izan duelako azken 40 urte hauetan. Azaldu duenez,. Arabako Foru Aldundiaren laguntzaz eta herri ekimeneko taldeekin batean antolatu dugu aurtengo jardunaldia.
|
|
|
Haren ondoan, Araban euskarak izan duen bilakaeraz mintzatu da Manu Ruiz Urrestarazu eta, Diputazioari eskerrak eman ondoren, Euskaltzaindiak Araban duen babesaz hitz egin du: . Euskararekiko arabarren atxikimena, espero zen bezala, ez da geratzen Diputazioan bakarrik, Gasteizko Udalak ere eta 1996tik Euskaltzaindiarekin urtero izenpetzen du hitzarmen berezi bat, Arabako biztanlego gehiena Gasteizen izanik eta udal barrutia euskal hiriburuen artean
|
handiena
delarik. Arabako instituzio denak, Biltzar Orokorrak, Kuadrillak eta Udalak, besteak beste, euskararen aldekoak direla gaur esan dezakegu pozik?.
|
|
|
Hizkuntzaren erabilera sustatzeari buruzko jarrerek zeresan
|
handia
dute hizkuntzaren normalizazioa lortzeko egiten diren urratsen onarpenarekin. Hortaz, arabarrek euskarari buruz erakutsi duten jarrera azaldu du.
|
|
|
Manu Ruiz Urrestarazuk iraganaren eta biharkoaren lotura estuaz hitz egin du. Bere ustez, Arabako izana euskalduna da, hein
|
handi
batetan behintzat. Adierazi duenez, Araba ez da euskalduna Gipuzkoatik eta Bizkaitik etorritako pertsonek euskara ekarri dutelako, aspaldidanik euskalduna zelako baizik.
|
|
|
Herrialde Katalanetatik datorren Menderatuen diglosiaren bidea ere zehatu du bere indarguneak eta ahuleziak erakutsiz. Azkenik, euskal herrian izan duen garapenari begirada oso sakona eskaini dio, tartean, sona
|
handiko
beste soziolinguista askoren ekarpenak ere bilduz.
|
|
2012
|
|
|
Arin eta bizkor joan zaizkigu hiru urte 2009ko urtarrilaren 2an hil zinenez gero, Antonio, Auspoaren sortzaile eta ahozkotasunaren maisu
|
handia
. Eta gutxitxo aipatu eta aupatu zaitugu, beharbada, jakineko lagun batzuen artean ez bada behintzat.
|
|
|
Izan ere, hizkuntzaren erabileran dena ez da arau gramatikala betetzea. Behin arau gramatikalak betez gero, eremu
|
handi
batean aurkitzen da hizkuntza erabiltzailea. Honek egokien iritzitako erabakiak hartuko ditu, askatasunez eta erantzukizunez jokatuz.
|
|
|
Erabilera estrategikoa (2012) lana. Behin ikuspegi estrategikoaz jabeturik, hitz ordena da gai nagusia, eta testu antolatzaileenean bezala, alde praktikoak garrantzi
|
handia
du liburuan.
|
|
|
. EUS domeinua lortzeko ekimena abian da 2007tik, eta bide horretan, urrats
|
handiak
egin diren arren, handiena eta azkena falta da: eskaria aurkeztea.
|
|
|
. EUS domeinua lortzeko ekimena abian da 2007tik, eta bide horretan, urrats handiak egin diren arren,
|
handiena
eta azkena falta da: eskaria aurkeztea.
|
|
|
Proiektu
|
handia
izan da hasieratik. Dimentsio handikoa.
|
|
|
Proiektu handia izan da hasieratik. Dimentsio
|
handikoa
. . eus tresna gisa sortzeak ekar ditzakeen onuren dimentsio berekoa.
|
|
|
Atlasaren aurkezpenean Adolfo Arejitak gogoan izan zuen Pedro de Yrizar 1947 urtetik euskaltzain urgazlea eta 1987 urtetik ohorezko euskaltzaina izan zena. Jakina denez, 1910ean Azkoitian jaio zen Pedro de Yrizarrek (Azkoitia 1910 Madril 2004) lan
|
handiak
egin zituen, besteak beste, dialektologiaren eremuan. Hamabost liburuz osatutako Morfología del verbo auxiliar vasco da bere lanik esanguratsuena, euskalki guztietako aditz laguntzailearen morfologiaren azterketa jasotzen duena.
|
|
|
Ipar Euskal Herriko gazteriaren argazkia egin ostean, ondorio batzuk atera dituzte egileek, horien artean hauek: gazteria, elkarteak edota kirola eskuduntzan daukaten tokiko elkargoek beren gain har dezatela euskarari tokia ematea, aisialdi eremuetan, hizkuntza teknikarien bitartez; hizkuntza politika publikoak lagun ditzatela aisialdiak euskalduntzen diharduten eragileak eta molde berezian eragin
|
handia
duten egiturak: Uda Leku, euskal hedabideak, kirol elkarteak, festibalak.
|
|
|
Uda Leku, euskal hedabideak, kirol elkarteak, festibalak. Aisialdia euskalduntzeko, gazteengan arrakasta
|
handia
duten baliabideek, bereziki zinemak eta joko elektronikoak, oso eraginkorrak direlakoan daude, beraz, horiek ere sustatu lirateke.
|
|
|
Leioako leku izenak sendotzeaz gain, herriko toponimia historikoaren ia %100 euskalduna dela erakusten digu,, baina euskara eta gaztelaniaren arteko elkarbizitzak eragin zuzena izan du toponimian ere, eta jatorrizko izenak aldatu edo desitxuratu egin dira elkarreragin horren ondorioz?. Bestalde, Leioako euskara aztertzeko ere balio
|
handiko
informazioa ematen du toponimiak.
|
|
|
Leioako leku izenak liburuak udalerriaren izenari buruzko informazio zehatza ematen du hasieran, eta ondoren auzo, etxe eta kale izenen berri eskaintzen du. Leioako etxaldeei baserriei arreta berezi eman diete libururen egileek,, toponimian altxorrik
|
handienak
eta emankorrak, direlako.
|
|
|
Joan den abuztuaren 31n Klaus Niebel zendu da. Berlinen 1937an jaioa, 1960an Gernikara etorri zen gaztelaniaren mintzapraktika egiteko asmoz. Berak aitortzen zuenez ez zekien orduan gauza
|
handirik
Euskal Herriari buruz, baina bizi guztirako lagun izango zuen Jose Antonio Arana Martixa herri giroan ezagutu eta honen bidez hasi zen euskal kulturara hurbiltzen.
|
|
|
Hurbiletik jarraitzen zuen euskal gizartearen giroa, behin eta berriz aukerak aprobetxatuz alemaniar prentsan Euskal Herriari buruzko iritziak emanez. Halaber, poztasun
|
handiz
ikusi zuen 1997ko apirilaren 26an Roman Herzog Alemaniako lehendakariak Gernikako herriari barkamen mezua luzatzea Gerra Zibilean Condor Legioak herri horretan egindako sarraskiagatik.
|
|
|
Etxeko hegaztiei dagokiena da bigarrena. Oilo oilarren,
|
handi
txikien izenak, parte biologikoak, prozesu biologikoak, ekoizpenak. Gainerako hegazti batzuk ere aipu dira:
|
|
|
Etxe abere txikien artean, munta gutxiagoko batzuen ondoan (untxia), txakurrek eta katuek, eta baita ere erleek toki
|
handia
hartzen dute. Azkenik, abereetan ar emeen izen generikoak biltzen dira.
|
|
|
II. liburukiaren hitzaurrean Adolfo Arejitak azpimarratzen duen bezala,, inkestak 80ko hamarkadan egin zirenez, asko hilak dira harrezkero. Horrek berorrek balio
|
handiagoa
ematen die gaur orduan jasoriko datuei: jaso ezinezkoak lirateke orain, orduan bildu ziren erantzunetariko asko?.
|
|
|
Morfologiari eta, oro har, gramatikari dagozkien galderak ez dira ohikoak hizkuntza atlasetan, baina gero eta leku
|
handiagoa
ematen zaie gaur egungo lanetan. Bonaparteren lanak kontuan izanik, badakigu euskararen dialektologian toki garrantzitsua izan dutela.
|