|
2013
|
|
|
Peio eta Rakel Parisera joan dira seme alabekin.
|
Egunean zehar
zer egin planifikatzeko, turismo agentziara joan dira.
|
|
|
4 Non bazkalduko dugu eskola
|
egunetan
–
|
|
|
5
|
Egunean zehar
, haserretzen zara gehien?
|
|
|
|
egunik
|
|
|
Leihoek kristalak zituzten eta kristal apartak, ura bezain gardenak eta
|
eguna
bezain argitsuak.
|
|
|
Jose Antonio Loidi, Hamabost
|
egun
Urgainen (moldatua)
|
|
|
c) Azkenik, irakaslearekin
|
eguna
eta ordua adostu ondoren, egin ezazu zure aurkezpena gelakideen aurrean. Gogoan hartu ahozko aurkezpena egiteko zaindu beharreko alderdiak.
|
|
|
Mireia, zure gelakide eta laguna, gaixorik egon da aurreko
|
egunetan
. Neska arduratsua da, eta egun horietan ikastetxean egindakoaren berri jakin nahi du.
|
|
|
Mireia, zure gelakide eta laguna, gaixorik egon da aurreko egunetan. Neska arduratsua da, eta
|
egun
horietan ikastetxean egindakoaren berri jakin nahi du. Hori dela eta, hitzordua jarri duzue astebururako.
|
|
|
Beti penetan, beti penetan, burumakur gehienean, triste kaletik joaten gara
|
egunaren
azkenean.
|
|
|
|
eguna
|
|
|
Farola eguzkia+
|
eguna
: eguna eguzkiak argitzen duen moduan, argitzen dutelako gaua farolek.
|
|
|
Farola eguzkia+ eguna:
|
eguna
eguzkiak argitzen duen moduan, argitzen dutelako gaua farolek.
|
|
|
Farola eguzkia+
|
eguna
(Eguna eguzkiak argitzen duen moduan, argitzen dutelako gaua farolek)
|
|
|
Farola eguzkia+ eguna(
|
Eguna
eguzkiak argitzen duen moduan, argitzen dutelako gaua farolek)
|
|
|
Farola+ eguzkia+
|
eguna
+ itzali zait+ tristea
|
|
|
Eta nire bihotzeko eguzkia itzali zait. Horregatik,
|
egunez
ere farolak piztuta uzteko eskatu diet lagunei.
|
|
|
Egonarriz eramaten ditut
|
egunak
, aitak emandako etxeari eutsiz etsi naiz oharkabean.
|
|
|
|
Egunek
eman didatena jasotzen da hemen. Egunek, lagunek, etsaiek, maitatu ditudanek guraso eta anai arrebek...
|
|
|
Egunek eman didatena jasotzen da hemen.
|
Egunek
, lagunek, etsaiek, maitatu ditudanek guraso eta anai arrebek... Inguratzen nautenek eta
|
|
|
|
Eguna
Nola sentitu naiz goizean?
|
|
|
Urteko azken eguna, soltea, abenduaren 23a izaten zen, heriotzaren
|
eguna
: haginaren eguna.
|
|
|
Urteko azken eguna, soltea, abenduaren 23a izaten zen, heriotzaren eguna: haginaren
|
eguna
.
|
|
|
Abenduaren 24a, berriz, urteko lehenengo
|
eguna
izaten zen, eguzki berriaren eguna.
|
|
|
Abenduaren 24a, berriz, urteko lehenengo eguna izaten zen, eguzki berriaren
|
eguna
.
|
|
|
Izeiaren
|
eguna
. Abenduak 24 Egutegi zeltan, urteko lehenengo eguna.
|
|
|
Izeiaren eguna. Abenduak 24 Egutegi zeltan, urteko lehenengo
|
eguna
.
|
|
|
alaba ditu: Eguzkia,
|
egunaren
ordu argitsuetan lurrazaleko bizitzaren jaun eta jabe dena, eta Ilargia, heriotzaren argia, gaueko izakien edo lurrazpikoen ugazabandrea.
|
|
|
Gero, su ematen zaio, eta, egurra zeharo erre gabe, pixkanaka egosten da; horretarako, suak airea har dezan, alboetan zuloak egiten zaizkio. Hamar
|
egunen buruan
, ikatza eginda dago. Ondoren, zuloak itxi, eta bost egunez pixkanaka txondorra itzali egiten da.
|
|
|
Hamar egunen buruan, ikatza eginda dago. Ondoren, zuloak itxi, eta bost
|
egunez
pixkanaka txondorra itzali egiten da.
|
|
|
e) Herri batzuetan zergatik erretzen da Olentzero neguko solstizio
|
egunean
–
|
|
|
c) Neguko solstizioaren
|
eguna
.
|
|
|
Antzina, gazteek erritu batzuk egin behar izaten zituzten haurtzarotik gaztarora igarotzeko; horiek gaindituta, pertsona heldua zirela frogatzen zuten. Gure artean, erritu horietako batzuk ziren, adibidez, inauterietan parte hartze berezia izatea, dantzari izatea, herriko festak antolatzea, San Joan suaren gainetik salto egitea& Esate baterako, Luzaiden, haurrek herritarren aurrean dantza egiten zuten
|
egunetik
aurrera, gazte bihurtzen ziren: " Etxeberriko mutikoa, jadanik, dantzaria da".
|
|
|
Lantzeko inauteria Nafarroako eta Euskal Herriko inauteririk ezagunena da. Tradiziozko ospakizun hori hauts
|
egunaren aurreko
egunetan ospatzen da. Astearte gaua iristean, inauterietako pertsonaiez mozorrotutako herritarrez betetzen dira kaleak.
|
|
|
Lantzeko inauteria Nafarroako eta Euskal Herriko inauteririk ezagunena da. Tradiziozko ospakizun hori hauts egunaren aurreko
|
egunetan
ospatzen da. Astearte gaua iristean, inauterietako pertsonaiez mozorrotutako herritarrez betetzen dira kaleak.
|
|
|
Neguko solstizioan
|
egunak
berriz hasten zirela ospatzen zen. Solstizio hartan, egunak urteko laburrenak ziren, baina, handik aurrera, luzatuz zihoazen; horregatik egiten zen jaia.
|
|
|
Neguko solstizioan egunak berriz hasten zirela ospatzen zen. Solstizio hartan,
|
egunak
urteko laburrenak ziren, baina, handik aurrera, luzatuz zihoazen; horregatik egiten zen jaia. Sua zen ospakizun haren erdigunea, baina urak ere leku berezia zeukan.
|
|
|
a) Solstizio
|
egunean
bedeinkatutako landareak zertarako erabiltzen ziren urtean zehar?
|
|
|
b) Urteko zer
|
egunetako
kanpai hotsekin batera hartutako urak balio du azaleko gaixotasunetatik babesteko?
|
|
|
d) Zergatik egiten zen jai neguko solstizio
|
egunean
–
|
|
|
Hilabete bakoitzak 28 egun zituen, eta urteko 365
|
egunak
biribiltzeko falta zuten azken egunari" heriotzaren eguna" deitzen zioten.
|
|
|
Hilabete bakoitzak 28 egun zituen, eta urteko 365 egunak biribiltzeko falta zuten azken
|
egunari
" heriotzaren eguna" deitzen zioten.
|
|
|
Hilabete bakoitzak 28 egun zituen, eta urteko 365 egunak biribiltzeko falta zuten azken egunari" heriotzaren
|
eguna
" deitzen zioten.
|
|
|
Urteko azken
|
eguna
abenduaren 23a bazuten, abenduaren 24arekin hasten zuten urte berria.
|
|
|
Urteko azken
|
eguna
, soltea, abenduaren 23a izaten zen, heriotzaren eguna: haginaren eguna.
|
|
|
Batetik bestera ibiltzeko, eta urrun bizi den jendearekin komunikatzeko, garrantzitsua da leku haietan zer ordu den jakitea. Badakizue, adibidez, Euskal Herrian
|
eguna
denean Japonian gaua dela, munduko toki guztietan ez dela beti ordu bera, alegia. Baina nola jakin dezakegu zer ordu den munduko beste lekuetan?
|
|
|
1 Ikus ezazue
|
Eguna
eta gaua bideoa, Eguzkiak Lurra nola argitzen duen konturatzeko.
|
|
|
1
|
Eguna
, ofizialki, Greenwichen hasten da:
|
|
|
a) Hurrengo
|
egunean
hainbat lekutan egingo duen eguraldia A
|
|
|
Aurrez saioak egin, aurkezpen
|
egunean
lasai aritzeko.
|
|
|
Txamarra ala jertsea? Hautatutako lekuari buruzko eguraldiaren informazioa bilatzeko aukera baduzu, presta iezaiezu
|
egun
hauetako baten eguraldi mapa eta azalpen txiki bat. Lana errazteko, ordeztu ereduko datuak zure balizko bizilekuaren datuekin.
|
|
|
c) Marta oroimena galduta topatu zuten
|
egunean
haren mugimenduak adieraziko dituen denbora lerroa.
|
|
|
Garun lesioek eragindakoa da (kolpe bat, auto istripu bat&). Osasun arazo horren iraupena kolpearen araberakoa da(
|
egunak
, orduak&).
|
|
|
b) Zertan ziharduten La Hoyako herritarrak azoka
|
egun
hartan?
|
|
|
Zenbakiekin antzeko zerbait gertatzen da, bidelagun hutsak baizik ez direla iruditzen zaigu, baina zenbakirik gabe, egiten ditugun jarduera gehienek ez lukete zentzurik izango. Izan ere,
|
egunean zehar
, ohartu gabe, makina bat aldiz erabiltzen ditugu zenbakiak:
|
|
|
Kezkarekin gehienetan. Hala, denboraleak goitik behera baldintzatu zuen Gasteizko eta Arabako biztanle askoren
|
eguna
. Goizeko bosten eta seien artean hasi zen elurtea, eta hiriko eta probintziako errepide gehienak zuritu eta hamaika arazo eragin zituen, batez ere eguneko lehen orduetan eta iluntzean.
|
|
|
Une batzuetan 100 metro baino urrunago ez zen ikusten haizearen ondorioz. Horrenbestez, merkealdietako bigarren
|
egunean
ohi baino jende gutxiago ibili zen dendetan.
|
|
|
nagusiak garbitzeko. Onartezina da elurtearen berri duela hiru
|
egun
izan eta horrenbeste arazo gertatzea, kritikatu zuen Maria Teresa Ortiz gasteiztarrak, zaborra jaistean errepideko izotzarekin ia erori baitzen. Goizean hamazazpi oinezkok hiriko ospitaleetara joan behar izan zuten, erorikoen ondorioz eskumuturra, orkatila edota saihetsen bat apurtuta.
|
|
|
b) Denbora neurtzeko:
|
eguna
/ ordua/ segundoa/ segundo hamarrena
|
|
|
c) Lehen aipatu den moduan BEZari dagokion ehunekoa produktuen arabera eta herrialdearen arabera aldatzen da. Adibideko tiketa 2006koa izanik, aplikatutako BEZaren ehunekoak ez datoz bat
|
egun
indarrean daudenekin. Hego Euskal Herrian bizi edo Ipar Euskal Herrian bizi, ehunekoak ere desberdinak dira.
|
|
|
Gelan luze hitz egin ondoren, Gasteiztik abiatu eta Baionara joatea erabaki duzue. Baionara iritsitakoan, ostatu hartu eta hiru
|
egunetan
hainbat ekintzatan parte hartuko duzue.
|
|
|
Gaur elkarrekin bazkaldu dute eta hurrengorako hitzordua egiten ari dira. Zenbat
|
egun
barru bazkalduko dute berriro elkarrekin?
|
|
|
Gelan luze hitz egin ondoren, Gasteiztik abiatu eta Baionara joatea erabaki duzue. Baionara iritsitakoan, ostatu hartu eta hiru
|
egunetan
hainbat ekintzatan parte hartuko duzue. 45 ikaslerentzat eta 3 irakaslerentzat bidaia planifikatzeko garaia iritsi da.
|
|
|
Lehen
|
egunean
13:00etan Baionako ostatuan gelen banaketa egingo dugu.
|
|
|
Azken
|
egunean
Gasteiza 19:00etan iritsiko gara.
|
|
|
ORDUA 1
|
EGUNA
ORDUA 2 EGUNA ORDUA 3 EGUNA
|
|
|
ORDUA 1 EGUNA ORDUA 2
|
EGUNA
ORDUA 3 EGUNA
|
|
|
ORDUA 1 EGUNA ORDUA 2 EGUNA ORDUA 3
|
EGUNA
|
|
|
g) Mirenek
|
egunean
bi ordu ematen ditu etxerako lanak egiten. Egunaren zer zati (ehuneko) ematen du Mirenek etxerako lanak egiten?
|
|
|
g) Mirenek egunean bi ordu ematen ditu etxerako lanak egiten.
|
Egunaren
zer zati (ehuneko) ematen du Mirenek etxerako lanak egiten?
|
|
|
Ikusiko duzun bezala, etxebizitzan bizi den pertsona bakoitzari buruzko galderak daude galde sortan, baina oso arin beteko duzu. Gutuna jasotzen duzunetik gehienez hamabost
|
egunetan
betetzeko eskatzen dizugu. Dena den, edozein arrazoi dela medio Internet bidez bete ezin baduzu, adierazitako epea amaitzen denean galde sorta paperean bidaliko dizugu.
|
|
|
1 Joan den
|
egunean
, ikastetxeko haur txikiak koloretako gozokiak jaten ikusi zenituzten, eta zorroetako gozokien koloreen banaketari buruzko zalantzak sortu zitzaizkizuen& Proportzionala al da zorro bateko gozokien kolore banaketa. Berdina ote da zorro guztietan kolore banaketa?
|
|
|
a) Menu horrek betetzen al ditu dieta orekatu batek
|
egunean
eskatzen dituen mantenugaien proportzioak (ehunekoak). Konpara itzazu menu horren eta dieta orekatuaren proportzioak eta idatzi konparaketaren ondorioak arrazoituz.
|
|
|
Hartzen den energia hori (kilokaloriak),
|
egunean zehar
banatu beharra dago. Energia osoaren laurden bat gosaritan hartu beharra dago, bazkaritan eta afaritan% 30a bakoitzean eta askaritan% 15a gutxi gora behera.
|
|
|
Lerro honetako datuek hau adierazten dute: sendagile horrek, 2011ko ekainean, 5
|
egunetan
artatu zituela 18 gaixo eguneko
|
|
|
Adibidez: 2 eta 15 urte bitarteko haur eta gazteek
|
egunean
telebista ikusten zenbat denbora ematen duen aztertu du EstatIker enpresak eta datuak honako maiztasun taula taldekatuan jaso ditu:
|
|
|
Lerro honetako datuek hau adierazten dute: 2 eta 15 urte bitarteko 156 haur eta gaztek ikusten dute telebista
|
egunean
bi ordu eta bi ordu eta erdi artean.
|
|
|
3 Irudian, bide baten planoa duzue. Lehenengo bidegurutzera batez beste
|
egunean
2.500 ibilgailu iristen dira. Horietatik hiru laurdenek B bidea hartzen dute, eta gainerakoek, A bidea.
|
|
|
Bisita gidatu baten iraupena hiru ordu laurdenekoa da. Zenbat bisita gidatuko ditu egun batean,
|
egunean
8 ordu egiten baditu lan?
|
|
|
Aipatutako arrazoi berarengatik, zeruari behatzeko
|
egunik
aproposarenak ilberriaren inguruko egunak dira.
|
|
|
Aipatutako arrazoi berarengatik, zeruari behatzeko egunik aproposarenak ilberriaren inguruko
|
egunak
dira.
|
|
|
Aztertu ea leku bakoitzean
|
egunaren
eta gauaren iraupena bera den, bi hemisferioak alderatuz.
|
|
|
Gauza bera gertatuko da
|
egunaren
eta gauaren iraupenarekin ere: ez da berdina izango ipar hemisferioan eta hego hemisferioan.
|
|
|
Laburtuz, Lurraren translazioa dela eta, Lurreko leku jakin batean
|
egunaren
eta gauaren iraupenak ez dira beti berdinak izaten. Bestalde, leku jakin horretan, eguzki izpien intentsitatea ere ez da beti berdina izango urtean zehar.
|
|
|
Ikusi duzu Lurraren errotazioaren eta translazioaren eraginez,
|
eguna
, gaua eta urtaroak sortzen direla. Pentsatu al duzu inoiz zer gertatuko litzatekeen Lurraren posizioa aldatuko balitz Eguzkiarekiko, edota mugimenduak beste batzuk balira?
|
|
|
Mugi ezazue Ilargia eta konparatu, kasu bakoitzean, Lurretik nola ikusiko litzatekeen. Ikusi, baita ere, ea Lur planetan gertatzen den bezala, Ilargian ere badiren
|
eguna
eta gaua. Zein da Ilargiaren eguna?
|
|
|
Ikusi, baita ere, ea Lur planetan gertatzen den bezala, Ilargian ere badiren eguna eta gaua. Zein da Ilargiaren
|
eguna
–Eta Ilargiaren gaua?
|
|
|
translazioa, Lurraren inguruan, eta errotazioa, bere ardatzaren inguruan. Lurrean ez bezala, bi mugimendu horiek sinkronizatuta daude Ilargian; biak 27,3
|
egunetan
betetzen dira; horregatik, Ilargiaren aurpegi bat beti argituta egoten da, eta bestea, beti iluna. Dena dela, kontuan izatekoa da Ilargiak bira hori egiten duen bitartean, Lurraren inguruan bira egiten duela, eta Lurrak berak ere biratu egiten duela bere ardatzean eta Eguzkiaren biran.
|
|
|
Horren guztiaren ondorioz, ilargiaren hilabeteak 29,5 egun ditu; beste era batera esanda, guk 29,5 egun behar ditugu Ilargia aurreko batean zegoen irudi berean ikusteko. Hortik asmatu dugu gizakiok gure hilabetea, hogeita hamar bat
|
egun
dituena, gutxi gorabehera.
|
|
|
Ilberrian, Ilargia iluna ikusten dugu Lurretik, eta
|
egunak
pasa ahala, Ilargiaren aurpegia argiztatuta ikusten hasten gara.
|
|
|
b) Zenbat aldatu da itsas maila gehien aldatu den
|
egunean
–Zer egunetan izan da hori?
|
|
|
b) Zenbat aldatu da itsas maila gehien aldatu den egunean? Zer
|
egunetan
izan da hori. Nola zegoen Ilargia?
|
|
|
c) Zenbat aldatu da itsas maila gutxien aldatu den
|
egunean
–Zer egunetan gertatu da hori?
|
|
|
c) Zenbat aldatu da itsas maila gutxien aldatu den egunean? Zer
|
egunetan
gertatu da hori. Nola zegoen Ilargia egun horietan?
|
|
|
Zer egunetan gertatu da hori? Nola zegoen Ilargia
|
egun
horietan. Ba al du izen berezirik egoera horrek?
|
|
|
4 Eztabaida ezazue, talde handian, honako gai hau: zuen ustez, aurrez ikus ote daiteke edozein
|
egunetako
itsas maila. Nola egingo zenukete aurreikuspen hori?
|
|
|
Lurralde horietan hartz, orein, bisonte, zaldi, elur orein eta bestelako animaliekin bizi ziren biztanle haiek, eta beren existentziaren eta beren artearen aztarnak utzi zituzten. Horri esker, haien antzinako sinesmen eta mitoen oihartzuna gaur
|
eguneraino
heldu zaigu.
|
|
|
Lurrikarak kaltetutako argindar lineak zirela bitarteko, istripua gertatu zen Fukushimako zentral nuklearrean, eta egoera askoz okerragoa bilakatu zen 15:41ean tsunamia itsasertzera iritsi zenean. Izan ere, nahiz eta Japonian badiren tsunamien kontrako itsas harresiak,
|
egun
horretako tsunamiak gainezka egin zuen. Hondamendia izugarria izan zen, eta Fukushimako zentral nuklearrean sekulako hondamendi nuklearra.
|
|
|
Zure adineko ikasle batek 3.000 kilokaloria kontsumitu behar ditu
|
egunean
, eta dieta orekatu batean egunero 100 g inguru proteina, 80 g inguru koipe, 400 g inguru karbohidrato. Horrez gain, janariek dauzkaten bitaminak eta gatz mineralak kontsumitu lituzke, eta ura edan.
|
|
|
Horretarako, bete ezazue zuetako bakoitzak fitxa bat honako datuekin: asteko jarduera fisikoa
|
egunez
egun, egindako ariketa fisikoaren balorazioa eta hobetzeko egiten den proposamena.
|