|
2003
|
|
|
Aurreneurrizko atxiloketaren, barneratzeari buruzko kautela neurrien edota epaian ezarritako neurrien betearazpena gauzatuko da, Gobernuak Audientzia Nazionalaren esku jartzen dituen establezimenduetan eta langile espezializatuen kontrolpean; horretarako, hala denean, hitzarmena
|
egingo
du Gobernuak autonomia erkidegoekin.
|
|
|
g) Hamazazpigarren artikuluko 4 paragrafoaren azken tartekadurak
|
egiten
duen aipamena eta lege honetan adingabeen epaileari buruz jasotzen diren beste guztiak adingabeen epaile zentralari egiten zaizkiola ulertuko da, Zigor Kodearen 571 artikulutik 580.erakoetan aipatutako delituetatik edozein adingabeei egozten zaienean.
|
|
|
g) Hamazazpigarren artikuluko 4 paragrafoaren azken tartekadurak egiten duen aipamena eta lege honetan adingabeen epaileari buruz jasotzen diren beste guztiak adingabeen epaile zentralari
|
egiten
zaizkiola ulertuko da, Zigor Kodearen 571 artikulutik 580.erakoetan aipatutako delituetatik edozein adingabeei egozten zaienean.
|
|
|
Ekainaren 5eko 4/ 1992 Lege Organikoak Adingabeen Epaitegietako Eskumenari eta Prozedurari buruzko Legea eraldatu zuela kontuan hartuta, eta honekin batera lege hori indarrik gabe geratuko dela aintzat harturik, haren menpeko adingabeek egitateak burutu badituzte lege hau indarrean jarri baino lehenago,
|
egiteko
unean indarrean zegoen legeria aplikatuko zaie adingabe horiei. Adingabeak neurri bat betetzen ari badira, eta neurri hori 4/ 1992 Lege Organikoan ezarritakoetatik bat bada, hori betetzeari ekingo diote, lege horretan ezarritako baldintzetan erantzukizuna azkendu arte.
|
|
|
Lege hau indarrean jartzean, berehalakoan bukatuko da 4/ 1992 Lege Organikoan ezarritako neurri guztien betetzea, hamalau urtekoak baino gazteagoak ari baziren neurri horiek betetzen; kasuan kasuko erantzukizunak azkendu
|
egingo
dira.
|
|
|
3 Hemezortzi urtekoak baino gazteagoak direnei epaiketa
|
egin
bazaie 1973ko Zigor Kodean xedatutakoaren arabera, indargabetutako zigor legeen arabera edota indarreko Zigor Kodearen xedapen indargabetzailearen arabera, eta adingabe horiei bi urteko presoaldi txikia edo bi urtetik gorakoko erakunde publiko eskudunak txoste espetxealdi zigorra ezarri bazaie, eta lege hau indarrean jartzean hori betetzeko badago, orduan, zigor horien ordez, lege honetan ezarrit... Ondore horretarako, Fiskaltzari igorri zaizkio bete agindua eta atal honetan jasotako adingabeei ezarritako zigorren behin behineko likidazioa.
|
|
|
...dargabetzailearen arabera, eta adingabe horiei bi urteko presoaldi txikia edo bi urtetik gorakoko erakunde publiko eskudunak txoste espetxealdi zigorra ezarri bazaie, eta lege hau indarrean jartzean hori betetzeko badago, orduan, zigor horien ordez, lege honetan ezarritako neurrietatik bat ezarriko zaie, Fiskaltzak hala eskatuta, eta aurretiaz talde teknikoak edo adingabeak babestu edo eraldatzena
|
eginez
. Ondore horretarako, Fiskaltzari igorri zaizkio bete agindua eta atal honetan jasotako adingabeei ezarritako zigorren behin behineko likidazioa.
|
|
|
Lege hau indarrean jartzean aurreneurrizko espetxealdian daudenak espetxetik aterako dira, eta, Fiskaltzaren eskumendean, eraldaketa zentro batera eramango dira. Fiskaltzak uste badu barneratzeari eustea bidezkoa dela, hori eskatu dio adingabeen epaileari berrogeita zortzi orduko epean; 28.2 artikuluan ezarritako agerraldirako deia
|
egingo
du epaileak.
|
|
|
Halako neurriak izan daitezke adingabea zentroan barneratzea erregimen egokian, zaintzapeko askatasuna izatea edota beste norbaitego dituzte, bereziki, kautela neurriaren izaerari buruz. Hori
|
egin
eta gero, epaileak proposamenaren gaineko erabakia hartuko du, batez ere, adingabearen inkin edo beste familia nahiz hezkuntza talde batekin bizitzea. Epaileak entzun egingo die adingabearen letraduari, talde teknikoari eta adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari; horiek guztiek argibideak emanteresa aintzakotzat hartuta.
|
|
|
Hori egin eta gero, epaileak proposamenaren gaineko erabakia hartuko du, batez ere, adingabearen inkin edo beste familia nahiz hezkuntza talde batekin bizitzea. Epaileak entzun
|
egingo
die adingabearen letraduari, talde teknikoari eta adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari; horiek guztiek argibideak emanteresa aintzakotzat hartuta. Hartutako kautela neurriak indarrean iraun dezake lege honen 31 artikuluan eta ondorengoetan ezarritako entzunaldia egin arte edo errekurtso egokiak gauzatzen diren bitartean.
|
|
|
Epaileak entzun egingo die adingabearen letraduari, talde teknikoari eta adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari; horiek guztiek argibideak emanteresa aintzakotzat hartuta. Hartutako kautela neurriak indarrean iraun dezake lege honen 31 artikuluan eta ondorengoetan ezarritako entzunaldia
|
egin arte
edo errekurtso egokiak gauzatzen diren bitartean.
|
|
|
2 Kautela neurria barneratzea izanez gero, neurri hori hartu ahal izateko kontuan hartuko dira egitateen larritasuna, egitateon oihartzuna eta gizarteanzarte inguruabarrak balioetsiz. Adinga eragindako ezinegona, betiere adingabearen inguruabar pertsonalak eta gibeen epaileak erabakia hartuko du Fiskaltzak
|
egindako
proposamenaren gainean, eta, horretarako, agerraldia egingo da. Agerraldi horretan parte hartuko dute adingabearen letraduak, talde teknikoaren ordezkariak eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariak; horiek guztiek argibideak emango dizkiote epaileari eskatutako neurriaren egokitasunari buruz, adingabearen interesa eta hark prozesuan duen egoera gogoan izanik.
|
|
|
2 Kautela neurria barneratzea izanez gero, neurri hori hartu ahal izateko kontuan hartuko dira egitateen larritasuna, egitateon oihartzuna eta gizarteanzarte inguruabarrak balioetsiz. Adinga eragindako ezinegona, betiere adingabearen inguruabar pertsonalak eta gibeen epaileak erabakia hartuko du Fiskaltzak egindako proposamenaren gainean, eta, horretarako, agerraldia
|
egingo
da. Agerraldi horretan parte hartuko dute adingabearen letraduak, talde teknikoaren ordezkariak eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariak; horiek guztiek argibideak emango dizkiote epaileari eskatutako neurriaren egokitasunari buruz, adingabearen interesa eta hark prozesuan duen egoera gogoan izanik.
|
|
|
Kautela neurriak betetzeko denbora oso osorik zenbatuko da, auzi berean ezar daitezkeen neurriak betetzeko edo, halakorik izan ezean, beste auzi batzuetan ezar daitezkeenak betetzeko, beste auzi horietan aztergai izan badira neurriok ezarri baino lehenagoko egitateak. Fiskaltzak hala proposatuta, eta adingabearen letraduari eta kautela neurriaren gaineko txostena zein talde teknikok
|
egin
eta horri entzun eta gero, epaileak erabakiko du zenbateraino den zentzuzkoa ulertzea kautela neurriak ezarritako neurriaren egikaritza konpentsatu duela, eta hala uler dadila aginduko du.
|
|
|
Fiskaltzak instrukzioa burutzen duen bitartean, behar beste egiaztatuta geratzen bada adingabea zoro zegoela edo indarreko Zigor Kodearen 20 artikuluko 1, 2 edo 3 paragrafoetan ezarritako inguruabarretatik beste edozein gertatzen dela, orduan, adingabea babestu eta zaintzeko beharrezkoak diren kautela neurriak hartuko dira, kasuan kasuan aplika daitezkeen manu zibilen arabera; egoki bada, adingabea ezgaitzeko eta babes erakundeak eratzeko jarduna sustatuko da zuzenbidearen arabera. Horri guztiari kalterik
|
egin gabe
, instrukzioa bukatuko da, eta lege honetan agindutako alegazioak egingo dira beronen 5.2 eta 9 artikuluetan ezarritakoarekin bat etorriz; halaber, lege honek araututako izapideen bitartez, hala denean, adingabearen intereserako egokia den neurri terapeutikoren bat eskatuko da lege honetan ezarritako guztien artean.
|
|
|
Fiskaltzak instrukzioa burutzen duen bitartean, behar beste egiaztatuta geratzen bada adingabea zoro zegoela edo indarreko Zigor Kodearen 20 artikuluko 1, 2 edo 3 paragrafoetan ezarritako inguruabarretatik beste edozein gertatzen dela, orduan, adingabea babestu eta zaintzeko beharrezkoak diren kautela neurriak hartuko dira, kasuan kasuan aplika daitezkeen manu zibilen arabera; egoki bada, adingabea ezgaitzeko eta babes erakundeak eratzeko jarduna sustatuko da zuzenbidearen arabera. Horri guztiari kalterik egin gabe, instrukzioa bukatuko da, eta lege honetan agindutako alegazioak
|
egingo
dira beronen 5.2 eta 9 artikuluetan ezarritakoarekin bat etorriz; halaber, lege honek araututako izapideen bitartez, hala denean, adingabearen intereserako egokia den neurri terapeutikoren bat eskatuko da lege honetan ezarritako guztien artean.
|
|
|
Egintza berean, Fiskaltzak froga proposatuko du, froga horretaz baliatu nahi izango baita bere prozesu uziaren alde
|
egiteko
.
|
|
|
Fiskaltzak alegazio idazkian eskatzen badu 7 artikuluaren 1 paragrafoko e) letratik m) letra artekoetan araututako neurrietatik bat edo batzuk ezartzeko, eta adingabea eta horren letradua ados badaude, adingabeen epaileak epaia emango du, bestelako izapiderik
|
egin
gabe, eskatutako neurria ezarriz; adingabeak eta letraduak adostasun hodian, 36 artikuluarekin bat etorriz.ri adierazi dute adingabeen epailearen aurrean egindako agerral
|
|
|
...o idazkian eskatzen badu 7 artikuluaren 1 paragrafoko e) letratik m) letra artekoetan araututako neurrietatik bat edo batzuk ezartzeko, eta adingabea eta horren letradua ados badaude, adingabeen epaileak epaia emango du, bestelako izapiderik egin gabe, eskatutako neurria ezarriz; adingabeak eta letraduak adostasun hodian, 36 artikuluarekin bat etorriz.ri adierazi dute adingabeen epailearen aurrean
|
egindako
agerral
|
|
|
Aurreko artikuluak arautu ez dituen kasuetan, Fiskaltzak
|
egindako
eskaria eta adingabearen letraduak aurkeztutako alegazio idazkia ikusita, epaileak hurrengo erabakietatik bat hartuko du:
|
|
|
Neurrien iraupena ezin da izan bi urtetik gorakoa. Ondore horietarako, zenbatu
|
egingo
da, lege honen 28.5 artikuluan xedatutakoarekin bat etorriz, hala denean, adingabeak kautela neurriaren ondorioz jadanik bete duen denbora. Ezarritako neurria gizartearentzako prestazioak egitea izan bada, horrek ezin du izan ehun ordutik gorako iraupena.
|
|
|
6) Zuhurtziagabekeriazko egite edo ez
|
egiteak
ezin dira zehatu erregimen itxiko barneratze neurriekin.
|
|
|
3 Lege hau zein gizabanakori aplikatu eta gizabanako horiek izango dituzte Konstituzioan eta antolamendu juridikoan aitorturiko eskubide guztiak, eta, bereziki, urtarrilaren 15eko 1/ 1996 Lege Organikoan, Adingabearen Babes Juridikoari buruzkoan, Haurraren Eskugabeak babesteko
|
eginiko
itunen arauebideei buruzko 1989ko azaroaren 20ko Itunean eta Espainiak balio osoz adintan aitortutakoak.
|
|
|
Aurrekoari kalterik
|
egin gabe
, lege honek adingabea edo adingabeak besterik gabe aipatzen dituenean, ulertuko da horiek direla beronen aplikazio esparruan sartzen direnak.
|
|
|
1 Adingabeen epaileak eskudunak dira lege honen 1 artikuluan zein gizabanako aipatu eta gizabanako horiek gauzaturiko egintzak epaitzeko. Eskudun dira, orobat, euren epaiak betearazteko, lege honek autonomia erkidegoei adingabeak babestu eta eraldatzeko eratxikitzen dizkien eskumenei kalterik
|
egin gabe
.
|
|
|
3 Delitu egintza non gertatu eta bertako adingabeen epaileari dagokio eskumena, lege honen 20.3 artikuluan arauturikoari kalterik
|
egin gabe
.
|
|
|
Egotziak falta edo delitu ez hain astuna
|
egin
izana, gizabanakoengan indarkeriarik edo larderiarik erabili gabe, sikorako arrisku larririk sortu gabe, ha edota bizitzarako edota osotasun filako egintzak Zigor Kodean edo bestelako zigor lege berezietan tipifikatuta dauden heinean.
|
|
|
* Abenduaren 10eko 9/ 2002 Lege Organikoaren xedapen iragankor bakarraren arabera, urtarrilaren 12ko 5/ 2000 Lege Organikoak, adingabeen erantzukizun penala arautu duenak, ezarritakoa eten
|
egingo
da 2007ko urtarrilaren 1a arte, 18 eta 21 urte bitarteko arau hausleei dagokienez.
|
|
|
Auto hori, behin irmo izan eta gero, Fiskaltzari igorriko zaio, lege honetan ezarritako prozeduraren izapideak
|
egiteko
.
|
|
|
Erregimen itxiko barneratzea. Neurri honen menpe dauden gizabanakoak zentroan biziko dira, eta bertan
|
egingo
dituzte formazio, heziketa, lan eta aisiaren inguruko jarduerak.
|
|
|
Erregimen erdi irekiko barneratzea. Neurri honen menpe dauden gizabanakoak zentroan biziko dira, baina zentrotik kanpo
|
egingo
dituzte formazio, heziketa, lan eta aisiaren inguruko jarduerak.
|
|
|
Barneratze terapeutikoa. Izaera horretako zentroetan, heziketa laguntza espezializatua edo tratamendu berezia
|
egingo
da. Tratamendu horren jasotzaileak izango dira, besteak beste, anomalia edo aldakuntza psikikoak dituzten gizabanakoak, edari alkoholdunen, droga toxikoen edo gai psikotropikoen menpe daudenak edota oharmenean aldakuntza dutenak, baldin eta horien ondorioz aldakuntza larria badute errealitatearen gaineko kontzientzian.
|
|
|
Ginen ondorioz, hala denean, gizarte hezzabanako horri laguntza ematen saiatu behar da, halaber, arau haustea eragin zuten faktoreak gaindi ditzan. Neurri hokuntzako gida-lerroak bete dira, horrelakoak ezarri baditu kontrola
|
egiten
duen erakunde publikoak edo profesionalak. Gida-lerro horiek bat etorri behar dira esku hartze programarekin; programa hori beren beregi helburu horretarakoleak onetsi behar du.
|
|
|
Kasuan kasuko ikastegira erregulartasunez joan beharra, baldin eta interesdunak nahitaezko hezkuntza oinarrizkoa
|
egin
behar badu. Epaileari egiaztatu behar zaio erregulartasunez joate hori eta, hala denean, ez joateak justifikatu behar zaizkio, horretarako eskaria egiten den guztietan.
|
|
|
Kasuan kasuko ikastegira erregulartasunez joan beharra, baldin eta interesdunak nahitaezko hezkuntza oinarrizkoa egin behar badu. Epaileari egiaztatu behar zaio erregulartasunez joate hori eta, hala denean, ez joateak justifikatu behar zaizkio, horretarako eskaria
|
egiten
den guztietan.
|
|
|
4) Aurretiaz epailearen baimena lortu gabe, bizilekutik alde
|
egiteko
debekua.
|
|
|
Adingabeen epailearen aurrean edo izendatutako profesionalaren aurrean agerraldi pertsonala
|
egin
beharra, egindako jardueren berri emateko eta horiek justifikatzeko.
|
|
|
Adingabeen epailearen aurrean edo izendatutako profesionalaren aurrean agerraldi pertsonala egin beharra,
|
egindako
jardueren berri emateko eta horiek justifikatzeko.
|
|
|
Epailearen ustez komenigarri diren beste betebehar guztiak betetzea. Epaileak, ofizioz edo Fiskaltzak hala eskatuta, halako betebeharrak ezar ditzake epaiaren menpe dagoena gizartean sar dadin berriro; baina neurri horiek ezin diote inoiz ere kalterik
|
egin
hark gizabanako gisa duen duintasunari.
|
|
|
Neurri honen menpe dagoen gizabanakoak aldez aurretik finkatutako zenbait jarduera burutu bebekoak dira, eta gizartearentzat intereshar ditu; jarduera horiek ordaindu gagarri edo beharrizanean daudenentzat onuragarri gertatzen dira. Ahal den neurrian, jarduera horien izaera lotuko da adingabearen egitateek zein ondasun juridikori kalte
|
egin
eta ondasun horien izaerarekin.
|
|
|
l) Zentzarazpena. Neurri honen kasuan, adingabeen epaileak errieta
|
egiten
dio adingabeari; errieta horren helburua da adingabeak ulertzea berak burutu dituen egitateak larriak direla eta larriak izan direla edo izan zitezkeela, orobat, egitate horien ondorioak. Berebat, adingabeari galdatzen zaio etorkizunean halako egitaterik ez burutzeko.
|
|
|
m) Motor bizikletak edo ibilgailu motordunak gidatzeko baimena edo baimen hori lortzeko eskubidea kentzea, edota ehizarako administrazio baimenak nahiz edozein motatako armak erabiltzeko administrazio baimenak kentzea. Neurri hori erantsi gisa ezar daiteke, delitua edo falta
|
egin
bada motor bizikleta edo ibilgailu motorduna erabiliz edo arma bat erabiliz, kasuan kasuan.
|
|
|
Barneratze neurriek bi denboraldi desberdin izango dituzte: lehenengo denboraldia kasuan kasuko zentroan burutuko da artikulu honen aurreko paragrafoan
|
egindako
deskripzioaren arabera; bigarren denboraldia zaintzapeko askatasunaren erregimenean burutuko da epaileak aukeratutako modalitatean. Iraupena, guztira, ezin da izan 9 artikuluak ezartzen duena baino luzeagoa.
|
|
|
Ondore horietarako, zenbatu egingo da, lege honen 28.5 artikuluan xedatutakoarekin bat etorriz, hala denean, adingabeak kautela neurriaren ondorioz jadanik bete duen denbora. Ezarritako neurria gizartearentzako prestazioak
|
egitea
izan bada, horrek ezin du izan ehun ordutik gorako iraupena. Ezarritako neurria asteburuko egotaldia izan bada, horrek ezin du zortzi asteburutik gorako iraupenik izan.
|
|
|
Egitateak burutzeko unean gizabanakoak hamasei urte baditu, neurrien iraupena, askoz jota, bost urtekoa izan daiteke, baldin eta delitua pertsonen aurkako indarkeriaz nahiz larderiaz burutu bada, edo jardutean arrisku larrian jarri bada pertsonen bizitza edo osotasun fisikoa, eta talde teknikoak bere txostenean aholkatzen badu neurria luzatzea. Kasu horietan, ezarritako neurria gizartearentzako prestazioak
|
egitea
bada, horren iraupena berrehun ordu artekoa izan daiteke; eta asteburuko egotaldia bada, ordea, hamasei asteburukoa.
|
|
|
Lege honen 14 eta 51.1 artikuluetan xedatutakoaz baliatu ahal izateko, nahitaezkoa da barneratze neurria benetan betetzen hasi denetik lehenengo urtea igarotzea. Hori guztia, laugarren xedapen gehigarrian ezarritakoari kalterik
|
egin gabe
.
|
|
|
1 Adingabeek
|
eginiko
delitu egintzen preskripzio denbora da:
|
|
|
Epaiaren menpeko gizabanakoari neurri batzuk ezartzen bazaizkio prozedura berean, eta neurri horiek ezin badira aldi berean bete, epaileak entzun
|
egingo
du talde teknikoaren ordezkariak eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariak esan beharrekoa, eta, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak hala proposatuta, neurri horiek guztiak nahiz horietatik batzuk ordez ditzake, edo guztiak elkarren segidan betetzea ezar dezake; azken kasu horretan, neurriak betetzeko epe osoa ezin da izan neurririk astunenaren ondorioz ezartzen de...
|
|
|
1 Epaileak, ofizioz edo Fiskaltzak nahiz adingabearen letraduak hala eskatuta, edozein unetan eraginik gabe utz dezake ezarritako neurria, horren iraupena labur dezake edo beste batekin ordez dezake; horretarako, aldez aurretik entzun
|
egin
behar die Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, eta txostena eskatu behar dio talde teknikoari, eta, hala denean, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoari, eta, gainera, aldarazpena adingabearentzat onuragarria izan behar da, eta adingabe horri behar beste azaldu behar zaio haren jokabideak merezi duen gaitzespena.
|
|
|
Aurreko lerrokadan ezarritakoa gorabehera, barneratze neurriak ezarri bazaizkio jadanik hogeita hiru urte bete dituen gizabanakoari, edo, behin neurriok ezarri eta gero, horien betetzea ez bada bukatu gazteak adin hori lortzean, adingabeen epaileak Fiskaltzari entzungo dio, eta, lege honen 14 eta 51 artikuluetan xedatutakoari kalterik
|
egin
gabe, neurri horiek espetxean betetzeko aginduko du, Espetxeen Lege Organiko Orokorrean agindutako erregimen arruntarekin bat etorriz.
|
|
|
Fiskaltzak jarduna artxibatzeko erabakia har dezake, egitateak ez badira delitu edo euren egilea ezezaguna bada. Salaketaren gainean emandako ebazpena jakinarazi
|
egin
behar zaie salaketa nortzuek egin eta horiei.
|
|
|
Fiskaltzak jarduna artxibatzeko erabakia har dezake, egitateak ez badira delitu edo euren egilea ezezaguna bada. Salaketaren gainean emandako ebazpena jakinarazi egin behar zaie salaketa nortzuek
|
egin
eta horiei.
|
|
|
Adingabeen epaileak, aldi berean, erantzukizun zibilaren pieza banandua irekiko du; pieza horren izapideak
|
egingo
dira lege honen 64 artikuluan ezarritakoaren arabera.
|
|
|
1 Agintariek eta funtzionarioek adingabearen atxiloketan parte hartzen dutenean, hori
|
egin
dute adingabeari kalterik gutxien dakarkion eran, eta haien betebeharra izango da adingabeari azaltzea, hizkera argi eta ulergarrian, eta berehalakoan, zein egitate egozten zaion, zergatik izan den atxilotua eta zein eskubide dagokion, bereziki, Prozedura Kriminalaren Legetzen dion; haien betebeharra da, orobat, eskubide horiek errespeta daitezen bermatzea. Era berean, agintari eta funtzioko 520 artikuluak zein eskubide aitornarioek berehalakoan jakinarazi behar dizkiete atxiloketa eta zaintza tokia adingabearen legezko ordezkariei eta Fiskaltzari.
|
|
|
Atxilotuaren aitorpen oro haren letraduaren aurrean
|
egingo
da, bai eta adingabearen gaineko guraso ahala, tutoretza edo zaintza egitez edo zuzenbidez betetzen dutenen aurrean ere, salbu eta, azken kasu horretan, inguruabarren arabera kontrakoa egokiagoa denean. Azken horiek izan ezean, aitorpena Fiskaltzaren aurrean egingo da, eta espedientearen instruktoreaz besteko gizabanako batek izango du haren ordezkaritza.
|
|
|
Atxilotuaren aitorpen oro haren letraduaren aurrean egingo da, bai eta adingabearen gaineko guraso ahala, tutoretza edo zaintza egitez edo zuzenbidez betetzen dutenen aurrean ere, salbu eta, azken kasu horretan, inguruabarren arabera kontrakoa egokiagoa denean. Azken horiek izan ezean, aitorpena Fiskaltzaren aurrean
|
egingo
da, eta espedientearen instruktoreaz besteko gizabanako batek izango du haren ordezkaritza.
|
|
|
Adingabea Fiskaltzaren esku utziz gero, horrek ebazpena eman du atxiloketa noiz gertatu eta hurrengo berrogeita zortzi orduetan; ebazpena izango da adingabeari askatasuna emateari buruz, hurrengo artikuluan aipatutako uko
|
egiteari
buruz edo espedientea hasteari buruz. Fiskaltzak adingabeen epaile eskudunaren esku utziko du adingabea, eta horri kautela neurri egokiak hartzeko eskatuko dio 28 artikuluan ezarritakoaren arabera.
|
|
|
18 artikulua. Espedientea hasteari uko
|
egitea
, hezkuntza nahiz familiaeremuan adingabea zuzentzeagatik
|
|
|
Fiskaltzak espedientea hasteari uko
|
egin
diezaioke, baldin eta salatutako egitateak delitu ez hain astunak badira eta pertsonen aurka indarkeriarik edo larderiarik erabili gabe burutu badira, edota faltak besterik ez badira, Zigor Kodean nahiz zigor lege berezietan egindako tipifikazioaren arabera. Kasu horretan, Fiskaltzak ordu arteko jarduna igorriko dio adingabeak babesteko erakunde publikoari, lege honen 3 artikuluan ezarritakoa aplika dadin.
|
|
|
Fiskaltzak espedientea hasteari uko egin diezaioke, baldin eta salatutako egitateak delitu ez hain astunak badira eta pertsonen aurka indarkeriarik edo larderiarik erabili gabe burutu badira, edota faltak besterik ez badira, Zigor Kodean nahiz zigor lege berezietan
|
egindako
tipifikazioaren arabera. Kasu horretan, Fiskaltzak ordu arteko jarduna igorriko dio adingabeak babesteko erakunde publikoari, lege honen 3 artikuluan ezarritakoa aplika dadin.
|
|
|
Kasu horretan, Fiskaltzak ordu arteko jarduna igorriko dio adingabeak babesteko erakunde publikoari, lege honen 3 artikuluan ezarritakoa aplika dadin. Atal honetan xedatutakoa ulertuko da, erantzukizun zibileko pieza egokiaren izapidetzari kalterik
|
egin gabe
.
|
|
|
1 Era berean, Fiskaltzak atzera
|
egin
dezake espedientean, egitateen larritasuna eta egitateon nahiz adingabearen inguruabarrak kontuan hartuta, eta, bereziki, egitateak burutzean indarkeria edo larderia larririk erabili ez izana gogoan izanik; horrez gain, aintzakotzat hartuko du adingabea biktimarekin adiskidetzea, edo adingabeak kaltea konpontzeko konpromisoa bereganatzea, halakoa eragin bazaio biktimari edo delituaren ondorioz ka...
|
|
|
Espedientean atzera
|
egin
ahal izateko, nahitaezkoa da adingabeari egotzitako egitatea delitu ez hain astuna edo falta izatea.
|
|
|
Aurreko paragrafoan xedatutakoaren ondoreetarako, adiskidetzea gertatu dela ulertuko da, adingabeak eragindako kaltea aitortu eta biktimari barkamena eskatu ondoren, biktimak harentearen onerako zenbait ekintza burutze barkamen eskeak onartzen dituenean; eta kaltea konpondu dela ulertuko da, adingabeak biktimarekin edo kaltedunarekin horren mesederako edo gizarko konpromisoa hartu eta konpromiso hori benetan betetzen duenean. Horrek guztiak ez dio kalterik
|
egiten
alderdiek ituna egin izanari, erantzukizun zibilaren ondoriozko akzioa, lege honetan ezarrita dagoena, egikaritzeari buruz, delitu edo faltak erantzukizun hori eratortzen duen neurrian.
|
|
|
Aurreko paragrafoan xedatutakoaren ondoreetarako, adiskidetzea gertatu dela ulertuko da, adingabeak eragindako kaltea aitortu eta biktimari barkamena eskatu ondoren, biktimak harentearen onerako zenbait ekintza burutze barkamen eskeak onartzen dituenean; eta kaltea konpondu dela ulertuko da, adingabeak biktimarekin edo kaltedunarekin horren mesederako edo gizarko konpromisoa hartu eta konpromiso hori benetan betetzen duenean. Horrek guztiak ez dio kalterik egiten alderdiek ituna
|
egin
izanari, erantzukizun zibilaren ondoriozko akzioa, lege honetan ezarrita dagoena, egikaritzeari buruz, delitu edo faltak erantzukizun hori eratortzen duen neurrian.
|
|
|
Talde teknikoak bitartekaritza lana
|
egingo
du adingabearen eta biktima edo kaltedunaren artean, aurreko paragrafoan aipaturiko ondorioetarako. Talde horrek Fiskaltzari adieraziko dizkio adostutako konpromisoak eta horien betetze maila.
|
|
|
Behin adiskidetzea gertatu eta gero, edo biktimarekin edo
|
egindako
delitu nahiz faltaren ondoriozko kaltedunarekin bereganatutako konponketa konpromisoa bete eta gero, edo bata edo besteak ezin badira gauzatu adingabearen borondatetik kanpoko arrazoien ondorioz, Fiskaltzak bukatutzat joko du instrukzioa, eta jarduna largetsi eta artxibatzea eskatuko dio epaileari, horretarako jarduna hari bidaliz.
|
|
|
Adingabe edo gazte berberaren aurka, zenbait prozeduraren izapideak
|
egiten
badira, prozedura horiek guztiak adingabearen espediente pertsonalean artxibatuko dira, hain zuzen ere, Fiskaltzak adingabeari buruz ireki duen espediente horretan. Modu berean, eginbideak artxibatuko dira adingabeen epaitegi eskudunean.
|
|
|
Adingabeak bera defendatuko duen abokatua izenda dezake, eta ofiziozko abokatua izateko eskubidea du; abokatuarekin isilpeko elkarrizketak izan ditzake, baita aitorpena
|
egin aurretik
ere.
|
|
|
Atariko ikerketan zehar, bai eta epaiketako prozesuan zehar ere, burutu beharreko eginbideetan parte har dezake, eta, hurrenez hurren, eginbideak
|
egin
daitezen proposa eta eska dezake.
|
|
|
Berari zuzen zuzenean dagozkion ebazpenetatik edozein eman aurretik, epaileak edo auzitegiak entzun
|
egin
behar dio adingabeari.
|
|
|
Espedientea hasi eta batera, hori jakinarazi behar zaio adingabeari, 24 artikuluan xedatutakoari kalterik
|
egin gabe
. Helburu hori erdiesteko, adingabeen epaitegiko idazkariak, behin Fiskaltzaren eskutik espedientearen hasieraren berri jaso eta gero, adingabeari eta horren legezko ordezkariei eskatuko die hiru eguneko epean letradua izendatzeko; ohartarazi egingo die hala egin ezean adingabeari ofiziozko letradua izendatuko zaiola, abokatuen elkargo egokian espezialisten txanda osatzen dutenen artean.
|
|
|
Espedientea hasi eta batera, hori jakinarazi behar zaio adingabeari, 24 artikuluan xedatutakoari kalterik egin gabe. Helburu hori erdiesteko, adingabeen epaitegiko idazkariak, behin Fiskaltzaren eskutik espedientearen hasieraren berri jaso eta gero, adingabeari eta horren legezko ordezkariei eskatuko die hiru eguneko epean letradua izendatzeko; ohartarazi
|
egingo
die hala egin ezean adingabeari ofiziozko letradua izendatuko zaiola, abokatuen elkargo egokian espezialisten txanda osatzen dutenen artean.
|
|
|
Espedientea hasi eta batera, hori jakinarazi behar zaio adingabeari, 24 artikuluan xedatutakoari kalterik egin gabe. Helburu hori erdiesteko, adingabeen epaitegiko idazkariak, behin Fiskaltzaren eskutik espedientearen hasieraren berri jaso eta gero, adingabeari eta horren legezko ordezkariei eskatuko die hiru eguneko epean letradua izendatzeko; ohartarazi egingo die hala
|
egin
ezean adingabeari ofiziozko letradua izendatuko zaiola, abokatuen elkargo egokian espezialisten txanda osatzen dutenen artean.
|
|
|
Era berean, Fiskaltzak espedientean kaltedun gisa agertzen denari jakinaraziko dio, espedientearen instrukzioan hori jasotzen den unetik, kaltedunak aukera duela berari dagozkion akzio zibilak egikaritzeko; horretarako, adingabeen epailearen aurrean ager daiteke, horrek
|
egingo
baititu izapideak, erantzukizun zibilari buruzko piezaren barruan.
|
|
|
Fiskaltzak ezin izango du bere kabuz eginbiderik burutu, eginbide horiektuzte; aitzitik, epaitegiari eskatu dio ikerketek emaitza ona izan dezaten beharrezkoak direnak
|
egitea
. Adin oinarrizko eskubideak murrizten badigabeen epaileak eskari horren gaineko erabakia hartuko du auto ziodunean.
|
|
|
Adin oinarrizko eskubideak murrizten badigabeen epaileak eskari horren gaineko erabakia hartuko du auto ziodunean. Eginbide horiek burutuz gero, hori dokumentatu
|
egingo
da pieza bananduan.
|
|
|
Edonola ere, adingabearen letraduak oso osorik jakin behar du espedientearen edukia, alegazioen izapidea burutzerakoan. Epaitegiak intzidente horren izapideak
|
egingo
ditu pieza bananduan.
|
|
|
Lege honen 61 artikuluan ezarritako akzioei kalterik
|
egin gabe
, prozeduran akusatzaile partikular gisa agertu ahal izango dira delitutik zuzeneko ofentsa hartu duten pertsonak, euren gurasoak, jaraunsleak, edo legezko ordezkariak, haiek adingabe edo ezgai direnean; prozeduran alderdi izateak eratortzen dituen ahalmenak eta eskubideak izango dituzte, eta, horien artean, besteak beste, hurrengoak:
|
|
|
Frogabideak proposatu ahal izango dituzte delitu egitateari buruz eta hori
|
egitean
gertatutako inguruabarrei buruz, salbu eta adingabearen psikologia, hezkuntza, familia eta gizarte egoerari dagozkion arazoetan.
|
|
|
Dela instrukzio fasean, dela entzunaldi fasean, frogak
|
egiten
direnean, horietan parte hartu ahal izango dute; ondore horietarako, organo jarduleak bekaldura froga egitea ezets dezake, baldin eta, hori eskatu arren, oinarrizkoa ez bada egitateak ikertzeko edo adingabeak horietan zein parte hartze izan duen jakiteko.
|
|
|
Dela instrukzio fasean, dela entzunaldi fasean, frogak egiten direnean, horietan parte hartu ahal izango dute; ondore horietarako, organo jarduleak bekaldura froga
|
egitea
ezets dezake, baldin eta, hori eskatu arren, oinarrizkoa ez bada egitateak ikertzeko edo adingabeak horietan zein parte hartze izan duen jakiteko.
|
|
|
f) Prozeduran zehar zein intzidenteren izapidetza
|
egin
eta intzidente horietan guztietan eurei entzungo zaie.
|
|
|
h)
|
Egindako
ikustaldi edo entzunaldietan parte hartu ahal izango dute.
|
|
|
Aurreko paragrafoan xedatutakoa gorabehera, letraduak proposatzen badu adingabeak aitorpena
|
egitea
, Fiskaltzak hori espedientean jaso du, salbu eta instrukzioa bukatuta egon eta espedientea adingabeen epaitegiari bidali zaionean.
|
|
|
3 Adingabearen letraduak zenbait eginbide proposatu baditu, eginbide horiek eragina badute adingabearen edo beste gizabanako batzuen oinarrizko eskubideen gain, eta Fiskaltzak eskabideari egoki baderitzo, fiskaltza horrek adingabeen epailearengana joko du lege honen 23.3 artikuluan xedatutakoarekin bat etorriz; horri kalterik
|
egin gabe
, letraduak ahalmena du adingabeen epaileari eskari berbera egiteko, artikulu honen 1 paragrafoan ezarritako baldintzetan.
|
|
|
3 Adingabearen letraduak zenbait eginbide proposatu baditu, eginbide horiek eragina badute adingabearen edo beste gizabanako batzuen oinarrizko eskubideen gain, eta Fiskaltzak eskabideari egoki baderitzo, fiskaltza horrek adingabeen epailearengana joko du lege honen 23.3 artikuluan xedatutakoarekin bat etorriz; horri kalterik egin gabe, letraduak ahalmena du adingabeen epaileari eskari berbera
|
egiteko
, artikulu honen 1 paragrafoan ezarritako baldintzetan.
|
|
|
1 Espedientearen instrukzioan zehar, Fiskaltzak talde teknikoari eskatuko dio txostena
|
egin
edo aurretiaz igorritakoak eguneratzea; ondore horietarako, talde teknikoa Fiskaltzaren menpe egongo da eginkizunari dagokionez, haren mendetasun organikoa edozein izanda ere. Talde teknikoak Fiskaltzari hori eman dio, askoz jota, hamar eguneko epean; epe hori luzatu ahal izango da, gehienez ere, hil baterako, arazoa oso konplexua denean.
|
|
|
Era berean, talde teknikoak, komenigarri baderitzo eta adingabearen intereserako gertatzen bada, txostena emango du adingabe horrek konpontze jarduera burutu edo biktimarekin adiskidetzeko ahalbideari buruz, lege honen 19 artikuluan xedatutakoaren arabera; beren beregi adieraziko ditu aipatutako jarduera horren edukia eta helburuak. Kasu horretan, ez da beharrezkoa izango txostena
|
egitea
artikulu honen 1 paragrafoan ezarritako ezaugarri eta edukiekin.
|
|
|
Era berean, talde teknikoak bere txostenean proposamena
|
egin
dezake, betiere adingabearen intereserako, espedientearen izapidetzak aurrera egin ez dezan; horren arrazoiak izan daitezke adingabeari gaitzespena behar beste azaldu izana jadanik burutu diren izapideen bitartez edota, adingabearen intereserako, beste edozein esku hartze desegoki gertatzea, egitateak burutu direnetik igaro den denboraren ondorioz. Halako kasuetan, lege honen 19.1 artikuluan ezarritako betekizunak izanez gero, Fiskaltzak espedientea bidal diezaioke epaileari, largeste proposamenarekin batera; gainera, egoki bada, jardunari buruzko lekukotza bidaliko dio adingabeak babesteko erakunde publiko eskudunari, horrek adingabearen babeserako jardun dezan.
|
|
|
Era berean, talde teknikoak bere txostenean proposamena egin dezake, betiere adingabearen intereserako, espedientearen izapidetzak aurrera
|
egin
ez dezan; horren arrazoiak izan daitezke adingabeari gaitzespena behar beste azaldu izana jadanik burutu diren izapideen bitartez edota, adingabearen intereserako, beste edozein esku hartze desegoki gertatzea, egitateak burutu direnetik igaro den denboraren ondorioz. Halako kasuetan, lege honen 19.1 artikuluan ezarritako betekizunak izanez gero, Fiskaltzak espedientea bidal diezaioke epaileari, largeste proposamenarekin batera; gainera, egoki bada, jardunari buruzko lekukotza bidaliko dio adingabeak babesteko erakunde publiko eskudunari, horrek adingabearen babeserako jardun dezan.
|
|
|
* Abenduaren 22ko 9/ 2000 Lege Organikoaren 2 xedapen gehigarriaren arabera, auzitegi nagusietako adingabeen aretoak aipatzen direnean, ulertu behar da aipamen hori
|
egiten
zaiela probintziako audientziei.
|
|
|
2 Karrera judizialeko magistratuek bete dituzte, nahitaez, adingabeen epaile karguak. Lege hau indarrean jartzean, adingabeen epaitegiko titular batzuek epaile kategoria badute, kargua utzi behar dute, eta, hala denean, Botere Judizialaren Lege indarrekoaren 118.2 artikuluan eta baterakoetan ezarritako egoera izango dute; kargu horiek betetzeko, magistratuen artean lehiaketa arrunta
|
egingo
da.
|
|
|
4 Era berean, Gobernuak, Barne Arazoetarako Ministerioaren bidez, eta autonomia erkidegoen eskumenei kalterik
|
egin gabe
, polizia judizialeko brigadetan, adingabeen taldeetako langileen egituraketa egokituko du, lege honen helburuetarako beharrezkoak diren funtzionarioak fiskaltzetako adingabeen ataletara atxikitzeko.
|
|
|
* Abenduaren 22ko 9/ 2000 Lege Organikoaren 2 xedapen gehigarriaren arabera, auzitegi nagusietako adingabeen aretoak aipatzen direnean, ulertu behar da aipamen hori
|
egiten
zaiela probintziako audientziei.
|
|
|
a) Entzunaldia
|
egitea
.
|
|
|
Bere kabuz
|
egitea
adingabearen letraduak proposatu, eta fiskalak instrukzioan zehar eta lege honen 26.1 artikuluak xedatutakoaren arabera ezetsi dituen frogak, baldin eta frogok ezin badira entzunaldian zehar egin eta epailearen ustez erabakigarri izan badaitezke prozesuaren ondoreetarako. Behin frogak egin eta gero, horren emaitzak bidaliko dizkie Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, entzunaldiko bilerak hasi baino lehenago.
|
|
|
Bere kabuz egitea adingabearen letraduak proposatu, eta fiskalak instrukzioan zehar eta lege honen 26.1 artikuluak xedatutakoaren arabera ezetsi dituen frogak, baldin eta frogok ezin badira entzunaldian zehar
|
egin
eta epailearen ustez erabakigarri izan badaitezke prozesuaren ondoreetarako. Behin frogak egin eta gero, horren emaitzak bidaliko dizkie Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, entzunaldiko bilerak hasi baino lehenago.
|
|
|
Bere kabuz egitea adingabearen letraduak proposatu, eta fiskalak instrukzioan zehar eta lege honen 26.1 artikuluak xedatutakoaren arabera ezetsi dituen frogak, baldin eta frogok ezin badira entzunaldian zehar egin eta epailearen ustez erabakigarri izan badaitezke prozesuaren ondoreetarako. Behin frogak
|
egin
eta gero, horren emaitzak bidaliko dizkie Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, entzunaldiko bilerak hasi baino lehenago.
|
|
|
Adingabea bi autu horiekin ados badago, orduan, behin adingabearen letraduari entzun eta gero, epaileak adostasuneko ebazpena eman dezake. Letraduak ez badu bat
|
egiten
adingabeak berak emandako adostasunarekin, epaileak erabakiko du entzunaldiak aurrera egin behar duen ala ez; epaian bertan, erabaki horren zioak azaldu ditu epaileak.
|