|
2017
|
|
|
Landare hau zuhaitz forman hasten da Hego Afrikan, batez ere Congo herrialdean. Bertan, altxor nazionala da eta tribu askok erabiltzen dute
|
bai
ehizan ateratzeko bai eta erlijio erritoetan ere. Izan ere, dosi txikietan ibogainak eragin estimulatzailea izango luke eta dosi handiagoetan eragin haluzinatzaileak agertuko lirateke.
|
|
|
Landare hau zuhaitz forman hasten da Hego Afrikan, batez ere Congo herrialdean. Bertan, altxor nazionala da eta tribu askok erabiltzen dute bai ehizan ateratzeko
|
bai
eta erlijio erritoetan ere. Izan ere, dosi txikietan ibogainak eragin estimulatzailea izango luke eta dosi handiagoetan eragin haluzinatzaileak agertuko lirateke.
|
|
|
BIHOTZEZ sarea ezarri zenetik LAIK bidez artatzen diren gaixoen kopurua handitu egin da, baita MIA jasaten duten emakumeen kopurua ere. Geroz eta emakume gehiago artatzen dira
|
bai
zenbaki absolutuetan baita erlatiboetan ere, gaur egun bihotzekoa jasaten dutenen herena dira emakumeak. Gorakada hori izan daiteke sareak MIAren diagnosiaren inguruko sentsibilitatea hobetu duelako, emakumeen artean batez ere.
|
|
|
Hala ere, kasu guztiek foiea kontsumitu zuten Eguberri jaietan (2013ko abenduaren 24tik, 2014ko urtarrilaren 1era). Ingurugiroko azterketan zenbait lagin jaso ziren,
|
bai
etxekoak bai establezimendu ezberdinetakoak, eta eginiko azterketan Listeria monocytogenesaren kontaketa altua identifikatu zuten (5.2 x 104ufc/ g). Datu horiek agerraldia izan zela baieztatu zuten, eta foiea zehaztu zuten taldekatze honen eragile gisa.
|
|
|
Hala ere, kasu guztiek foiea kontsumitu zuten Eguberri jaietan (2013ko abenduaren 24tik, 2014ko urtarrilaren 1era). Ingurugiroko azterketan zenbait lagin jaso ziren, bai etxekoak
|
bai
establezimendu ezberdinetakoak, eta eginiko azterketan Listeria monocytogenesaren kontaketa altua identifikatu zuten (5.2 x 104ufc/ g). Datu horiek agerraldia izan zela baieztatu zuten, eta foiea zehaztu zuten taldekatze honen eragile gisa.
|
|
|
Pasta biguneko gaztak jatea saihestu (Brie, Camembert, Roquefort?)
|
bai
eta arrantzako produktu ketuak ere.
|
|
|
Gure kasuan, Euskal Autonomia Erkidegoan, gaur egun oraindik osasun sistema publikoko komunikazio hizkuntza gaztelania da.
|
Bai
gurean eta bai beste testuinguru elebidun batzuetan dagoen joera horrek aurresuposatzen du gaixo elebidunak sintomak hizkuntza batean edo bestean berdin adieraziko dituela, gaixotasun psikiatrikoen kasuan aurresuposizio hori ziurtzat nekez eman daitekeen arren.
|
|
|
Gure kasuan, Euskal Autonomia Erkidegoan, gaur egun oraindik osasun sistema publikoko komunikazio hizkuntza gaztelania da. Bai gurean eta
|
bai
beste testuinguru elebidun batzuetan dagoen joera horrek aurresuposatzen du gaixo elebidunak sintomak hizkuntza batean edo bestean berdin adieraziko dituela, gaixotasun psikiatrikoen kasuan aurresuposizio hori ziurtzat nekez eman daitekeen arren.
|
|
|
Southwood eta besteek 2009an (19) argitaratutako lanean lehen agerraldi psikotiko bat zeukan gazte hegoafrikar baten kasua azaldu zuten. Gazteak afrikaans ez, bere lehen hizkuntzan, azterketa egiteraan deliriozko sintoma gehiago adierazi zituen,
|
bai
hizkuntza bitxikeriak baita pentsamenduaren nahasmendua ere. Bestalde, hizkuntzaren alde pragmatikoa aztertzean, ingelesez afrikaans hizkuntzan baino kalte linguistiko handiagoa hauteman zuten.
|
|
|
Gainera, bigarren hizkuntzaren erabilerak, funtzio betearazleen parte hartze handiagoa behar duenez, errealitateari lotuago egotea eta mintzaira koherenteagoa edukitzea erraztu lezake. Deskribatu diren ezberdintasun hauek, gainera, ez dirudi kultura ezberdintasunak azal ditzakeenik, argitaratu diren kasu gehienetan klinikoek
|
bai
kultura eta bai elebitasuna partekatzen zituztelako.
|
|
|
Gainera, bigarren hizkuntzaren erabilerak, funtzio betearazleen parte hartze handiagoa behar duenez, errealitateari lotuago egotea eta mintzaira koherenteagoa edukitzea erraztu lezake. Deskribatu diren ezberdintasun hauek, gainera, ez dirudi kultura ezberdintasunak azal ditzakeenik, argitaratu diren kasu gehienetan klinikoek bai kultura eta
|
bai
elebitasuna partekatzen zituztelako.
|
|
|
Hori dela eta, profesional euskaldunak eskuragarri egon lirateke osasun mentaleko zentro eta ospitaleetako psikiatriako zerbitzu guztietan, eta gaixoei eskaintza aktiboa egin (31). Hori guztia kontuan edukita, hala aukeratzen duten gaixoak euskaraz artatuak izatea sustatzen duten neurriak lagungarriak direla deritzogu;
|
bai
osasun publikoko profesionalen lanpostuen hizkuntza eskakizunak orokortzea, bai eta azken urteotan zenbait talde egiten gabiltzan tresna psikometrikoak euskaratzeko lana ere.
|
|
|
Hori dela eta, profesional euskaldunak eskuragarri egon lirateke osasun mentaleko zentro eta ospitaleetako psikiatriako zerbitzu guztietan, eta gaixoei eskaintza aktiboa egin (31). Hori guztia kontuan edukita, hala aukeratzen duten gaixoak euskaraz artatuak izatea sustatzen duten neurriak lagungarriak direla deritzogu; bai osasun publikoko profesionalen lanpostuen hizkuntza eskakizunak orokortzea,
|
bai
eta azken urteotan zenbait talde egiten gabiltzan tresna psikometrikoak euskaratzeko lana ere.
|
|
|
Lehen egunetan Hanturazko Sindrome larria ager liteke, batez ere shocka, arnas gutxiegitasuna eta giltzurrun gutxiegitasuna. Miaketa fisikoan eta odol analisian hemograma, giltzurrun funtzioa eta ioiak eta koagulazioa aztertu genituzke, eta arnas gutxiegitasunaren zeinurik balego, arteriako gasometria bat ere
|
bai
.
|
|
|
Hainbat larritasun zeinu kliniko, analitiko eta erradiologiko deskribatu dira (ikus 1 irudia), baina oso balio prediktibo positibo baxua dute. Zaila denez aurreikustea zein pazientek garatuko duen Hanturazko Erantzunaren Sindrome Sistemikoa,
|
bai
analitikoki eta bai bestelako metodoak erabiliz, jarraipen klinikoa eta analitikoa oso garrantzitsuak dira, organo gutxiegitasunen bat garatzen badu, horiei aurre egiteko (20).
|
|
|
Hainbat larritasun zeinu kliniko, analitiko eta erradiologiko deskribatu dira (ikus 1 irudia), baina oso balio prediktibo positibo baxua dute. Zaila denez aurreikustea zein pazientek garatuko duen Hanturazko Erantzunaren Sindrome Sistemikoa, bai analitikoki eta
|
bai
bestelako metodoak erabiliz, jarraipen klinikoa eta analitikoa oso garrantzitsuak dira, organo gutxiegitasunen bat garatzen badu, horiei aurre egiteko (20).
|
|
|
Hori kontuan izanik, ADHNaren 3 azpimota ezberdintzen dira: 6 puntu baino gehiago lortzen badira
|
bai
arreta defizitaren bai hiperaktibitate eta inpultsibitatearen galdeketetan, ADHN mota nahasia diagnostikatuko da (ADHNN); aldiz, 6 puntu baino gehiago soilik galdeketa batean lortzen badira, arreta defizitaren nagusitasuna (ADHNA) edo hiperaktibitate inpultsibitatearen nagusitasuna duen ADHNaren (ADHNH) diagnostikoa egingo da (2). Ikerketa honetan, hala ere, analisi estatistikorako ez genuen kasu/ ez kasu erabili menpeko aldagai bezala, ez eta sintoma kopuruena ere, baizik eta 0 puntuek ematen zuten puntuazio orokorra erabili zen; hau da, azpieskala bakoitzean 0tik 27ra bitartean aterako ziren puntuazioak aldagai jarraitu bezala erabili ziren, eta 0tik 54ra bitartean ADHNrako.
|
|
|
Hori kontuan izanik, ADHNaren 3 azpimota ezberdintzen dira: 6 puntu baino gehiago lortzen badira bai arreta defizitaren
|
bai
hiperaktibitate eta inpultsibitatearen galdeketetan, ADHN mota nahasia diagnostikatuko da (ADHNN); aldiz, 6 puntu baino gehiago soilik galdeketa batean lortzen badira, arreta defizitaren nagusitasuna (ADHNA) edo hiperaktibitate inpultsibitatearen nagusitasuna duen ADHNaren (ADHNH) diagnostikoa egingo da (2). Ikerketa honetan, hala ere, analisi estatistikorako ez genuen kasu/ ez kasu erabili menpeko aldagai bezala, ez eta sintoma kopuruena ere, baizik eta 0 puntuek ematen zuten puntuazio orokorra erabili zen; hau da, azpieskala bakoitzean 0tik 27ra bitartean aterako ziren puntuazioak aldagai jarraitu bezala erabili ziren, eta 0tik 54ra bitartean ADHNrako.
|
|
|
Tabakoaren inguruko informazioa lortzeko galdeketa bat pasa zitzaien amei, 32 astean, gurasoen kontsumoaren aurrekariak eta maiztasuna jakiteko. Lan honetarako haurdunaldiaren hasieran, haurdunaldiaren 12 astean eta 32 astean erretzen zuen(
|
bai
/ ez) bildu zen, haurdunaldiaren momentu ezberdinen eragin posiblea ebaluatzeko. Galdesortaz gain, gernuko kotinina mailak ere neurtu ziren haurdunaldiaren 32 astean.
|
|
|
|
Bai
|
|
|
|
Bai
|
|
|
|
Bai
|
|
|
Lan horrek dio nikotinaren efektua azetilkolinaren hartzaile nikotinikoetan gertatzen dela (8). Azetilkolinaren hartzaile horrek duen neurotransmisorea endogenoa da; azetilkolina hartzailearekin lotzean lortzen den aktibitatea garrantzi handikoa da burmuinaren heldutasuna lortzeko, fetu garaitik hasita, jaioberritan
|
bai
eta nerabezaroan ere. Izan ere, ikusi dute neurotransmisoreen (katekolamina, dopamina, norepinefrina eta azetilkolina) maila egokia beharrezkoa dela kortex prefrontalaren funtzionamendu optimorako.
|
|
|
Horrela, ama erretzaileekin soilik (eta ez aita erretzaileekin) agertu denean, ADHNa izateko arriskuarekiko emaitza esanguratsua ezarri dute (5). Emaitza horren aurka beste ikerlan batzuetan (9, 11)
|
bai
amak eta bai aitak erretzen zuten egoeretan lotura agertu da. Baina lotura hori soilik mantentzen da aitak erretzen zuen familietan; hau da, ez dago ADHNa izateko arrisku handiagorik amak erretzen duen kasuan soilik.
|
|
|
Horrela, ama erretzaileekin soilik (eta ez aita erretzaileekin) agertu denean, ADHNa izateko arriskuarekiko emaitza esanguratsua ezarri dute (5). Emaitza horren aurka beste ikerlan batzuetan (9, 11) bai amak eta
|
bai
aitak erretzen zuten egoeretan lotura agertu da. Baina lotura hori soilik mantentzen da aitak erretzen zuen familietan; hau da, ez dago ADHNa izateko arrisku handiagorik amak erretzen duen kasuan soilik.
|
|
|
Hala ere, bi taldeetan esanguratsua izan zen haurraren pisu baxua:
|
bai
genetikoki lotura zutenek baita ez zutenek ere pisu baxua azaldu zuten tabakoarekiko eraginpean. Horrek bai azaldu dezake haurdunaldian tabakoa erretzearen eta jaiotzean haurraren pisu baxuaren arteko erlazioa.
|
|
|
bai genetikoki lotura zutenek baita ez zutenek ere pisu baxua azaldu zuten tabakoarekiko eraginpean. Horrek
|
bai
azaldu dezake haurdunaldian tabakoa erretzearen eta jaiotzean haurraren pisu baxuaren arteko erlazioa. Orain arte ADHNaren eta haurdunaldian zeharreko tabakismoaren inguruan dauden ikerlanetako emaitza kontrajarriak ikusita, ondoriozta daiteke ez dagoela argudio nahikorik erlazio zehatz bat ezartzeko.
|
|
|
|
Bai
|
|
|
|
Bai
|
|
|
|
Bai
|
|
|
Loezin primarioan, batez ere larriak ez diren kasuetan, sendabelarren erabilera hiperaktibazio eta loezina tratatzeko aukera bat izan daiteke,
|
bai
ezaugarri hipnotiko eta erlaxagarriengatik; eta baita loaren arkitektura eraldatzen ez dutelako ere.
|
|
2018
|
|
|
Hantura kaltearen aurkako erantzun fisiologiko arrunta da,
|
bai
kalte mekanikoaren baita infekziosoaren aurka ere. Hasieran erantzuna leku batera mugatua dago, baina beranduago erantzun sistemikoa gara daiteke.
|
|
|
Zitokinaren administrazio exogenoaren bidez, sistema immune periferikoa estimulatzea lortzen da, gehiegizko erantzun neuroinflamatorioa eta sintoma depresiboak eraginez. Adibidez, arratoietan burututako ikerketa batean, IFN, administratuz, plasman IL aren igoera bat ikusi zen, eta horretaz gain, portaeraren asaldura ere
|
bai
. Izan ere, behartutako igeriketaren azterketan (FST) denbora gehiago eman zuten mugitu gabe.
|
|
|
Teoria honek depresio endogenoaren etiopatogenia nerbio sistema zentralean gertatzen den aktibitate monoaminergikoaren (noradrenergikoa edota serotonergikoa) gutxitzearekin erlazionatzen du. Bi neurotransmisoreen sinapsietan,
|
bai
maila presinaptikoan bai maila postsinaptikoan, gertatzen diren hainbat mekanismoren asalduren ondorioz, tarte sinaptikoan erabilgarri dagoen noradrenalina edo/ eta serotonina kantitatea murriztua egongo litzateke (1 irudia); horrela, bi sistemen funtzioa kaltetuz eta horiekin erlazionatutako garuneko beste zati batzuetan ere eragina izanez, hala nola hipokanpoan (oroimenarekin erlazionatua), gar...
|
|
|
Teoria honek depresio endogenoaren etiopatogenia nerbio sistema zentralean gertatzen den aktibitate monoaminergikoaren (noradrenergikoa edota serotonergikoa) gutxitzearekin erlazionatzen du. Bi neurotransmisoreen sinapsietan, bai maila presinaptikoan
|
bai
maila postsinaptikoan, gertatzen diren hainbat mekanismoren asalduren ondorioz, tarte sinaptikoan erabilgarri dagoen noradrenalina edo/ eta serotonina kantitatea murriztua egongo litzateke (1 irudia); horrela, bi sistemen funtzioa kaltetuz eta horiekin erlazionatutako garuneko beste zati batzuetan ere eragina izanez, hala nola hipokanpoan (oroimenarekin erlazionatua), garunaren aurreko kortexean(...
|
|
|
Adibidez, depresioan hipokanpoaren bolumenaren murrizketa, PFCaren gune batzuen bolumenaren murrizketa, amigdalaren bolumenean aldaketak, etab. ikusi dira, gune horiek bide linbiko kortiko talamikoaren osagai direlarik, prozesamendu emozional eta kognitiboarenerantzuleak izanik. Gainera, tratamendu antidepresiboak hipokanpoaren bolumenaren galera saihestu dezakeela deskribatu da
|
bai
eta depresio mota eta larritasunaren araberako eragin babesgarria duela ere.
|
|
|
Horrek proposatzen du depresioan sistema ezberdinetan asaldurak gertatuko liratekeela: ardatz hipotalamiko hipofisiario adrenalaren (HPA) hiperaktibazioa (igotako glukokortikoide mailak eraginez)
|
bai
eta sistema immunearen hiperaktibazioa ere, periferiako eta nerbio sistema zentraleko (NSZ) hanturaren markatzaileen, hau da, zitokina proinflamatorioen mailak handituz. Gainera, depresiodun pazienteetan aurkitu diren periferiako gehiegizko zitokinak garunera igarotzeko gai direla eta depresioan ezagunak diren bide fisiopatologiko gehienei eragiten dietela deskribatu da.
|
|
|
Mora, Villalobos, Araya, eta Ozolsek (2004) esan zuten osasuna zela jarduera fisikoa egitearen arrazoi nagusia
|
bai
gizonezkoentzat bai emakumezkoentzat, baina badirudi jarduera fisiko gidatua erakargarriagoa dela emakumezkoentzat (13); beste autore batzuek ere diabetesaren hezkuntzarako programa batean emakumezkoen asistentzia altuagoa ikusi zuten (14). Interesgarria izango litzateke aztertzea ea adin eta patologia antzekoa duten gizonezkoek programa gidatuetara joan beharrean beste mota bateko ariketa fisikoren bat egiten duten.
|
|
|
Mora, Villalobos, Araya, eta Ozolsek (2004) esan zuten osasuna zela jarduera fisikoa egitearen arrazoi nagusia bai gizonezkoentzat
|
bai
emakumezkoentzat, baina badirudi jarduera fisiko gidatua erakargarriagoa dela emakumezkoentzat (13); beste autore batzuek ere diabetesaren hezkuntzarako programa batean emakumezkoen asistentzia altuagoa ikusi zuten (14). Interesgarria izango litzateke aztertzea ea adin eta patologia antzekoa duten gizonezkoek programa gidatuetara joan beharrean beste mota bateko ariketa fisikoren bat egiten duten.
|
|
|
Eta janari mota horrek, obesitateari dagokionez, paper garrantzitsua hartzen du (19). Bigarrena izan daiteke gazteek ezagutza edo informazio handiagoa izatea eta hobeto jakitea zer den elikadura ona,
|
bai
eta beren jatekoarekin kritikoagoak izatea ere.? –
|
|
|
Obesitatea pairatzen zutenen% 36,4k ez zuen bere pisua kontrolatzen eta hipertentsio arteriala zutenen% 72,9k gatza erabiltzen zuen bazkarietan. Parte hartzaileek zuten ezagutzaren eta beren eguneroko bizi ohituren artean desadostasuna ikusi zen,
|
bai
nutrizioari dagokionez baita beren patologiekin erlazioa duten beste faktore batzuei dagokienez ere. Hori dela-eta, garrantzitsua da elikadura, ariketa fisikoa eta osasun hezkuntza heziketa helburutzat dituzten programak hobetzea, eta mota horretako programa gehiago eskaintzea, batez ere patologiak dituzten pertsonentzat.?
|
|
|
Adjektibo erreferentzial konplexuen kasuan ere, euskarazko hitz elkarketa erabili da:
|
bai
tandem moduko hitz elkarketa bai hitz elkarketa kopulatiboa. Esaterako:
|
|
|
Adjektibo erreferentzial konplexuen kasuan ere, euskarazko hitz elkarketa erabili da: bai tandem moduko hitz elkarketa
|
bai
hitz elkarketa kopulatiboa. Esaterako:
|
|
|
Terminologia, hizkuntza arrunta moduan, erabiltzen bada, denboraz, aldagarria eta moldagarria izan daiteke. Terminoak (izendapenak) alda daitezke, baina kontzeptuak ere
|
bai
. Horregatik, etengabe gainbegiratu eta eguneratu beharrekoa da terminologia.
|
|
|
|
Bai
|
|
|
Ez
|
Bai
|
|
|
Ez
|
Bai
|
|
|
|
Bai
|
|
|
|
Bai
|
|
|
Ez
|
Bai
|
|
|
|
Bai
|
|
|
|
Bai
|
|
|
|
Bai
|
|
|
Ingurumen obesogenikoaren kontzeptuak ariketa fisiko gutxi, gailu elektronikoen erabilera handia eta elikadura ez osasungarria ditu ezaugarritzat. Elikadura ez osasungarriak
|
bai
gurasoen bai umeen gantz metaketa areagotzen du. Gurasoen GMI altuak umeak jaiotzean pisu altuagoa izatera eta pisua azkar irabaztera daramatza; horiek, gainera, independenteki umeen hurrengo urteetako GPan eragiten dutelarik.
|
|
|
Ingurumen obesogenikoaren kontzeptuak ariketa fisiko gutxi, gailu elektronikoen erabilera handia eta elikadura ez osasungarria ditu ezaugarritzat. Elikadura ez osasungarriak bai gurasoen
|
bai
umeen gantz metaketa areagotzen du. Gurasoen GMI altuak umeak jaiotzean pisu altuagoa izatera eta pisua azkar irabaztera daramatza; horiek, gainera, independenteki umeen hurrengo urteetako GPan eragiten dutelarik.
|
|
|
Gainera, pisua galtzea zein galera hori mantentzea zaila denez, helduaroko obesitatea ere errazten du, epe luzera horrek dituen komorbilitate larriekin: gaixotasun kardiobaskularrak, diabetes mellitusa, minbiziak (endometrioa, bularra, obulutegia, prostata, gibela, giltzurruna edo kolona), giltzurrun gaixotasun kronikoa, asaldura muskulu eskeletikoak,
|
bai
eta horien ondoriozko heriotza ere (3).
|
|
|
(2) ikerketan argitaratutako azken datuen arabera, minutu bakoitzeko 9 hildako suertatzen dira
|
bai
istripuetan bai indarkeriaren ondorioz, eta 2015 urteko heriotzen% 10,14 kausa traumatikoengatik izan ziren (talde bezala, prebalentzia handiko beste eritasun askoren aurretik jarriz, esaterako HIESa, zirrosia eta tuberkulosia) (1).
|
|
|
(2) ikerketan argitaratutako azken datuen arabera, minutu bakoitzeko 9 hildako suertatzen dira bai istripuetan
|
bai
indarkeriaren ondorioz, eta 2015 urteko heriotzen% 10,14 kausa traumatikoengatik izan ziren (talde bezala, prebalentzia handiko beste eritasun askoren aurretik jarriz, esaterako HIESa, zirrosia eta tuberkulosia) (1).
|
|
|
horien artean daude, besteak beste, errepideen hobekuntza eta ibilgailuen aurrerabideak segurtasunaren aldetik, lege berrien garapena eta populazioa kontzientziatzeko mezuak komunikabideetan, eta atentziorako sare integratua osatzea. Eta horiei esker, azken urteotan beheranzko joera bat ikusi izan dugu,
|
bai
gertatutako istripu larrietan, baita hildako zein larriki zauritutakoetan ere. 2002 urtean, aldiz, 5.747 istripu gertatu ziren Gipuzkoako errepideetan, 65 hildakorekin; aldiz, 2016 urtean 3.529 istripu izan ziren, eta 14 hildako bakarrik (7).
|
|
|
Traumatismoek zama handia dakarkiote gizarteari,
|
bai
eremu sanitarioan baita ekonomikoan ere (4); eta zama hori gutxitzea zeregin konplexua da oso, ikuspegi zabala eta elkarlan koordinatua izan behar dituelako oinarri. Zauritutako paziente baten atentzioa prozesu bat da, eta lortutako emaitzan prozesu horretan zehar egiten diren ekintza guztiek dute garrantzia, hasierako atentziotik hasiz eta errehabilitazioan bukatuz.
|
|
|
Asetze globalaren tasa urtebeteren buruan% 50ekoa da (13). Ginekologo edota urologo batek ezar ditzake eta
|
bai
pazienteak berak ere erakutsiz gero.
|
|
|
|
Bai
PGIaren bai EGIaren kasuan, menopausian atrofia genitala daukaten emakumeetan onuragarria izan daiteke; bagina bidez administratzen dira estrogenoak eta 3 hilabete edo gehiago eman ditzake pazienteak onura sentitu arte. Xurgapen sistemikoa baxua da eta 7 urtetan zeharkako ikerketa batek ez zuen arrisku kardiobaskular edota minbizien handipenik behatu estrogeno topikorik erabiltzen ez zuten emakumeekin alderatuta (16).
|
|
|
Bai PGIaren
|
bai
EGIaren kasuan, menopausian atrofia genitala daukaten emakumeetan onuragarria izan daiteke; bagina bidez administratzen dira estrogenoak eta 3 hilabete edo gehiago eman ditzake pazienteak onura sentitu arte. Xurgapen sistemikoa baxua da eta 7 urtetan zeharkako ikerketa batek ez zuen arrisku kardiobaskular edota minbizien handipenik behatu estrogeno topikorik erabiltzen ez zuten emakumeekin alderatuta (16).
|
|
|
Tratamendu kontserbatzailea eta farmakologikoa hartu aurretik ez da zertan emakumezko guztietan azterketa fisikoa egin behar;
|
bai
sintoma ez tipikoak edo zalantza diagnostikoak daudenetan bai eta hasierako tratamendu planek porrot egin duten horietan ere.
|
|
|
Tratamendu kontserbatzailea eta farmakologikoa hartu aurretik ez da zertan emakumezko guztietan azterketa fisikoa egin behar; bai sintoma ez tipikoak edo zalantza diagnostikoak daudenetan
|
bai
eta hasierako tratamendu planek porrot egin duten horietan ere.
|
|
|
Esfortzu proba: puxika beteta dagoela, emakumezkoari eztul egiteko eskatzen zaio,
|
bai
etzanda eta bai zutik ere. Uretratik gernu galera ikuskatuz gero, EGI baten aurrean egongo gara ziurrenik.
|
|
|
Esfortzu proba: puxika beteta dagoela, emakumezkoari eztul egiteko eskatzen zaio, bai etzanda eta
|
bai
zutik ere. Uretratik gernu galera ikuskatuz gero, EGI baten aurrean egongo gara ziurrenik.
|
|
|
Hau neurtzeak hustuketa arazoak baztertzea errazten digu eta tratamenduaren aukeraketan ere laguntzen digu; hortaz paziente guztietan aztertzea gomendatzen da. Halere, EGI edo PGIko hasierako tratamendurako ez da ezinbestekoa, baina
|
bai
lagungarria baldin zalantza diagnostikoak badaude, hasierako tratamenduak porrot egin badu, edota txizaren erretentzioak edota gainezkako gernu galerak kezkatzen bagaitu. GEOHa 100 ml-tik gorakoa denean patologikoa kontsidera daiteke.
|
|
|
Hauek lortzen ditu: gernu egitearen maiztasuna eta GIaren zenbatekoak identifikatzea,
|
bai
esfortzuzkoak bai eta premiazkoak ere, likidoen ahoratzea eta erabiltzen dituen babeskiak ezagutzea (5 taula).
|
|
|
Hauek lortzen ditu: gernu egitearen maiztasuna eta GIaren zenbatekoak identifikatzea, bai esfortzuzkoak
|
bai
eta premiazkoak ere, likidoen ahoratzea eta erabiltzen dituen babeskiak ezagutzea (5 taula).
|
|
|
Konplexutasunik gabeko kasuetan, oinarrizko ebaluazio honekin GIaren diagnostikoa egin dezakegu
|
bai
eta tratamendu ez kirurgikoa jarri ere.
|
|
|
|
Bai
maskuriaren betetze fasean eta bai hustuketa fasean bolumenaren eta presioaren arteko harremana atertzen du.
|
|
|
Bai maskuriaren betetze fasean eta
|
bai
hustuketa fasean bolumenaren eta presioaren arteko harremana atertzen du.
|
|
|
premiazko gernu inkontinentzia (PGI) eta estresagatiko gernu inkontinentzia (EGI).
|
Bai
ginekologoak bai urologoak azter dezake arazo hau eta beharrezko ikerketa burutu ondoren tratamendu egokiena ezarri; hasteko teknika kontserbatzaileak erabiltzen dira, zeinak zoru pelbikoko muskuluen indartzean, gernu maskuriaren heziketan edota eguneroko bizi ohiturak aldatzean oinarritzen diren. Horiek porrot egiten badute, inkontinentzia motaren arabera tratamendu ezberdinak daude.
|
|
|
premiazko gernu inkontinentzia (PGI) eta estresagatiko gernu inkontinentzia (EGI). Bai ginekologoak
|
bai
urologoak azter dezake arazo hau eta beharrezko ikerketa burutu ondoren tratamendu egokiena ezarri; hasteko teknika kontserbatzaileak erabiltzen dira, zeinak zoru pelbikoko muskuluen indartzean, gernu maskuriaren heziketan edota eguneroko bizi ohiturak aldatzean oinarritzen diren. Horiek porrot egiten badute, inkontinentzia motaren arabera tratamendu ezberdinak daude.
|
|
|
Gernu egiteko premiazko sentsazio hori «gernu maskuri hiperaktiboaren sindromea»ren sintoma nagusia da; gainera, honako hauek ere ager daitezke: PGIa, hau da, premiazko sentsazio horrekin erlazionaturiko nahigabeko gernu galera, eta gernu egiteko maiztasunaren handitzea,
|
bai
egunez edo bai gauez ere (azken kontzeptu horri nokturia deritzo).
|
|
|
Gernu egiteko premiazko sentsazio hori «gernu maskuri hiperaktiboaren sindromea»ren sintoma nagusia da; gainera, honako hauek ere ager daitezke: PGIa, hau da, premiazko sentsazio horrekin erlazionaturiko nahigabeko gernu galera, eta gernu egiteko maiztasunaren handitzea, bai egunez edo
|
bai
gauez ere (azken kontzeptu horri nokturia deritzo).
|
|
|
4.1 Adina: adina aurrera doala,
|
bai
inkontinentziaren prebalentzia eta bai larritasuna ere handitu egiten dira.
|
|
|
4.1 Adina: adina aurrera doala, bai inkontinentziaren prebalentzia eta
|
bai
larritasuna ere handitu egiten dira.
|
|
|
Erditze kopurua: erditze kopuru handia arrisku faktorea da
|
bai
gernu inkontinentziarako eta bai prolapso genitalarentzako. Halere, inoiz erditu gabeko emakumezkoek ere beren bizi kalitatea erasaten duen gernu inkontinentzia adierazten dute, 55 eta 64 urteen bitarteko emakumezkoen% 32 erasanda izanik (8).
|
|
|
Erditze kopurua: erditze kopuru handia arrisku faktorea da bai gernu inkontinentziarako eta
|
bai
prolapso genitalarentzako. Halere, inoiz erditu gabeko emakumezkoek ere beren bizi kalitatea erasaten duen gernu inkontinentzia adierazten dute, 55 eta 64 urteen bitarteko emakumezkoen% 32 erasanda izanik (8).
|
|
|
Konklusio gisa,
|
bai
Burch en teknikak, bai pubis atzekoak bai obturatzailean zeharrekoak antzeko eraginkortasuna dute (A GG hirurek), baina konplikazio tasa baxuagoa denez, xingolak aukerako teknikak dira gaur egun. Ebaki bakarreko xingolak beste aukera bat lirateke, epe luzerako daturik ez dugula pazienteari adierazita (B GG hauentzat).
|
|
|
Konklusio gisa, bai Burch en teknikak,
|
bai
pubis atzekoak bai obturatzailean zeharrekoak antzeko eraginkortasuna dute (A GG hirurek), baina konplikazio tasa baxuagoa denez, xingolak aukerako teknikak dira gaur egun. Ebaki bakarreko xingolak beste aukera bat lirateke, epe luzerako daturik ez dugula pazienteari adierazita (B GG hauentzat).
|
|
|
Konklusio gisa, bai Burch en teknikak, bai pubis atzekoak
|
bai
obturatzailean zeharrekoak antzeko eraginkortasuna dute (A GG hirurek), baina konplikazio tasa baxuagoa denez, xingolak aukerako teknikak dira gaur egun. Ebaki bakarreko xingolak beste aukera bat lirateke, epe luzerako daturik ez dugula pazienteari adierazita (B GG hauentzat).
|
|
2019
|
|
|
Testu gutxi batzuk aztertzen ditugunean erraza da barianteak kategoria gutxi batzuetara eramatea, baina datu kopuru erraldoiekin prozedura automatikoak eraiki eta modu sendo batean aplikatu dira,
|
bai
testuak eta bai irudiak informazio bilakatu ahal izateko.
|
|
|
Testu gutxi batzuk aztertzen ditugunean erraza da barianteak kategoria gutxi batzuetara eramatea, baina datu kopuru erraldoiekin prozedura automatikoak eraiki eta modu sendo batean aplikatu dira, bai testuak eta
|
bai
irudiak informazio bilakatu ahal izateko.
|
|
|
Ohiko ikerketa klinikoak datuak biltzen eta nahasketa faktoreak kontrolatzen laguntzen du, baina ez da nahikoa praktika klinikoaren ingurune erreala behar bezala antzemateko. Aukera egonik mundu errealeko pazienteen arretaguneetan datuen bilketa elektronikoa hobetzeko,
|
bai
eta analisiak zorrozteko ikuspegi estatistikoak erabiltzeko ere, bereizketa horrek gero eta gehiago mugatzen du ikerketararen emaitzen baliagarritasuna. Derrigorrezkoa da babesa ematea eta ahaleginak indartzea denen inplikazioa lortzeko, lehentasuna eman diezaiogun ikerketari, jarrerari eta emaitzen hedapenari:
|
|
|
Sarritan, ikerketa metodoetan oinarritzen da gehiago, galderetan baino. Izatez, biak dira garrantzitsuak, eta azpiegituraren plangintzan kontuan izan behar dira
|
bai
sortzen ari diren osasun arretaren funtsezko galderak, bai EKren inguruan sortzen diren aukerak. Sortzen diren galderak gai hauen ingurukoak dira:
|
|
|
Sarritan, ikerketa metodoetan oinarritzen da gehiago, galderetan baino. Izatez, biak dira garrantzitsuak, eta azpiegituraren plangintzan kontuan izan behar dira bai sortzen ari diren osasun arretaren funtsezko galderak,
|
bai
EKren inguruan sortzen diren aukerak. Sortzen diren galderak gai hauen ingurukoak dira:
|
|
|
Beste arlo askotan legez, EK-k aurrera egingo badu, behar den langileria anitz eta dibertsifikatua garatzeko eta mantentzeko gaitasunari lotuta egingo du. Ikusita azkar aldatzen direla
|
bai
esku hartze klinikoen kopurua eta aniztasuna, bai horiek ebaluatzeko tresnak eta ikuspegiak, bat etorri behar dira garapen aukera horiek bermatzeko era eta langileen trebetasunak. Azken horien artean, hauek:
|
|
|
Beste arlo askotan legez, EK-k aurrera egingo badu, behar den langileria anitz eta dibertsifikatua garatzeko eta mantentzeko gaitasunari lotuta egingo du. Ikusita azkar aldatzen direla bai esku hartze klinikoen kopurua eta aniztasuna,
|
bai
horiek ebaluatzeko tresnak eta ikuspegiak, bat etorri behar dira garapen aukera horiek bermatzeko era eta langileen trebetasunak. Azken horien artean, hauek:
|
|
|
Bereziki, komenigarria da kasu bakoitzean diagnostiko proben egokitasuna ebaluatzea. Osasun profesional batek diagnostiko proba bat egitea erabakitzen duenean, zein informazio ematen duten kontuan izan luke,
|
bai
eta zenbateraino den erabilgarria gaixoen kudeaketan. Gehienetan kaltegarriak ez direla sinestea akats kontzeptual larria da.
|
|
|
Osasun eredu berri bat zehaztu beharra dago, gaixoarekin hizketa gehiago egiteko eta informatzeko aukera ematen duena eta ziurgabetasuna eta arriskuak kudeatzen laguntzen duena,
|
bai
gaixotasunaren arriskuak berak, bai osasunaren esku hartzearenak. Elkarrekin, lankidetzan, jarrera paternalista batetik aldendu beharra dago, profesionalen eta pazienteen artean hartutako erabakien araberako eredura.
|
|
|
Osasun eredu berri bat zehaztu beharra dago, gaixoarekin hizketa gehiago egiteko eta informatzeko aukera ematen duena eta ziurgabetasuna eta arriskuak kudeatzen laguntzen duena, bai gaixotasunaren arriskuak berak,
|
bai
osasunaren esku hartzearenak. Elkarrekin, lankidetzan, jarrera paternalista batetik aldendu beharra dago, profesionalen eta pazienteen artean hartutako erabakien araberako eredura.
|
|
|
Horrez gain, lehen mailako faktore makroekonomikoa ere bada. Osasuna giza eskubidea da, ongizatearen funtsezko osagaia, produktu edo ondasun publiko globala, eta justzia sozialaren eta ekitatearen parte ere
|
bai
–.
|
|
|
Nolanahi ere, osasun eskasakez die eragiten soilik egoera ahulenean dauden pertsonei. Herrialde guztetan,
|
bai
osasuna, bai gaixotasuna, gradiente sozial bat lotuta daude: zenbat eta egoera sozioekonomiko txarragoa, orduan eta osasun egoera okerragoa.
|
|
|
Nolanahi ere, osasun eskasakez die eragiten soilik egoera ahulenean dauden pertsonei. Herrialde guztetan, bai osasuna,
|
bai
gaixotasuna, gradiente sozial bat lotuta daude: zenbat eta egoera sozioekonomiko txarragoa, orduan eta osasun egoera okerragoa.
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundearen arabera, 2016an, 4 milioi pertsona hil zen aire kutsaduragatik, munduan, eta Europan, berriz, 556.000 pertsona (1). Aire kutsadura urbanoaren adierazle ontzat ditugu
|
bai
PM2.5, 2,5 mikra edo gutxiagoko partikulak, eta bai dioxido nitrogenoa, NO2 eta biek ala biek dute osasunean inpaktu handia.Kontuan izan, PM2.5oso partikula finak izanik, arnasbideetan erraz sartzen direla. Kutsadurak gizakion osasunean (norberaren osasunean zein osasun kolektiboan) eragiten du, bai zuzen zuzenean eta bai zeharka, ingurumenean eragiten duelako.
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundearen arabera, 2016an, 4 milioi pertsona hil zen aire kutsaduragatik, munduan, eta Europan, berriz, 556.000 pertsona (1). Aire kutsadura urbanoaren adierazle ontzat ditugu bai PM2.5, 2,5 mikra edo gutxiagoko partikulak, eta
|
bai
dioxido nitrogenoa, NO2 eta biek ala biek dute osasunean inpaktu handia.Kontuan izan, PM2.5oso partikula finak izanik, arnasbideetan erraz sartzen direla. Kutsadurak gizakion osasunean (norberaren osasunean zein osasun kolektiboan) eragiten du, bai zuzen zuzenean eta bai zeharka, ingurumenean eragiten duelako.
|
|
|
Aire kutsadura urbanoaren adierazle ontzat ditugu bai PM2.5, 2,5 mikra edo gutxiagoko partikulak, eta bai dioxido nitrogenoa, NO2 eta biek ala biek dute osasunean inpaktu handia.Kontuan izan, PM2.5oso partikula finak izanik, arnasbideetan erraz sartzen direla. Kutsadurak gizakion osasunean (norberaren osasunean zein osasun kolektiboan) eragiten du,
|
bai
zuzen zuzenean eta bai zeharka, ingurumenean eragiten duelako. Geroz eta ikerketa gehiagok uzten du agerian partikula organiko kutsagarriek zein tabakoaren keak tiroidearen funtzioan eragiten dutela, dela jaioberrietan dela helduetan (2), (3), (4), (5).
|