|
2000
|
|
|
Baina Elizan zaharra zena eta Monarkian Administrazio eta Eskola bidez egin nahiizan zen hizkuntz politika nahikoa aldenduak zeuden beren irizpide eta helburuetan.Eta, aldenduak ez ezik, kontra ere
|
bai
arlo batzuetan. Eliza erromatarraren EuskalHerriko (eta beste hainbat tokitako) hizkuntzazko kulturapenean historikoki alde kritikagarririk franko ageri bada ere, arlo honetan elkarren lehian jarri ziren bi botereenhizkuntz politiken aldea nabaria da.
|
|
2002
|
|
|
Tesi horri Encuentros Fundazioaren “Informe España 2002, una interpretación de la realidad social” txostenaren egileak gehitu zaizkio, estatistiken arabera. “Hezkuntza da jarrerak gehien aldatzen dituen aldagaia, eta zeregin garrantzitsuagoa du emakumearen eginkizuna eraldatzeko,
|
bai
arlo publikoan, bai pribatuan”, azpimarratu dute. Espainian, unibertsitate ikasketak dituzten emakumeen arteko tratu txarrak(% 8,9) nabarmen txikiagoak dira gainerako taldeetan baino.
|
|
2003
|
|
|
Arreta hori arlo desberdinetan ikusten da: nabarmena izan zen antolaketa hobetzeko ahalegina, eta babes bila aritzea,
|
bai
arlo akademikoan, bai finantzarioan. Alde horietatik, kontraesan nabaria dago 1975eko agirian esandakoaren eta 1976ko prestaketa lanen artean, herriaren eta populuaren aldeko erreferentziak alde batera utzita, UEUren izaera akademikoa azpimarratu baitzen.
|
|
2005
|
|
|
Euskara eta iberierak sistema fonologikoan antzekotasunak dituzten arren, desberdintasunak ere hortxe daude
|
bai
arlo horretan (adib. iberieraren aspirazio gabezia), baita egitura gramatikalari dagokionez ere. Beraz, gaur gaurkoz akitaniera eta iberiera hizkuntza ezberdin bi zirela argi dago.
|
|
2006
|
|
|
Horrek ere oso pesimista egin ninduen... Hala ere, nik bizitzan maitasun asko jaso dut,
|
bai
arlo pribatuan eta berdin publikoan, eta zordun naiz.
|
|
2007
|
|
|
Bateraezinak diruditen bi fenomeno elkarrekingertatzen ari dira: (a) zientziak jendearengan inoiz baino influentzia handiagoa du,
|
bai
arlo praktikoan, jakina, baina baita ere mundu ikuspegi gisa (eta hau nolabaiteko nobedadea da); eta, aldi berean, (b) zientziaren legitimazio krisi serio bat (konfiantzaren ahultzea, zalantza epistemologikoa) gertatzen ari da.
|
|
|
«Eskizofrenia minimizatu ezin den gaixotasuna da», nabarmendu du Bernardok, «baina ez da dramatizatu behar». Espezialistak dio eskizofrenikoak, iraupen luzeko gaixotasunak dituzten beste hainbat paziente bezala, duintasunez bizi daitezkeela eta edozein arlotan egin daitezkeela,
|
bai
arlo pertsonalean bai profesionalean. Gaixoak, ez eroak Bernardok eskizofreniaren izaera patologikoa aldarrikatzen du, eta gaixotasunaren kontzientzia zuzena eta eskura dauden laguntza baliabide guztiak, hala farmakologikoak nola psikoterapeutikoak, egoki erabiltzea eskatzen du.
|
|
|
Norbaitek erantzungo dit ezetzik biribilena emanez, eta, hori esaten didanean, froga argigarri moduan eskainiko dizkit egunero komunikabideek ematen dizkiguten kopuru izugarriak, bai diru muntarenak, bai liburuen produkzioarenak,
|
bai
arlo desberdinetako errealitate euskaldunenak... Oro da on, oro azpimarragarri, batik bat, diru-laguntzak tartean badira.
|
|
2008
|
|
|
Kargu berriak agertzea, kapitularren amarruei mugak ezartzera zetorren. Eta zentzu horretan, ez da oharkabean pasatzekoa 1766ko matxinadaren zanpatzaileak izan zirela Jusueren etsai nagusiak,
|
bai
arlo sinbolikoan (elizkizunetan), bai praktikoan (akten kopiak ukatuz). Benetan tamalgarria da, epeari buruzko akta liburuak desagertuta egotea, ez baitugu polemika honen jarraipena ezagutzeko betarik.
|
|
|
Hitzarmen horrek, egun, atentzio berria sortu du, oraingoan berriz, amerikar kontinentetik Espainiarako bidean gauzatzen diren migrazio fluxuak direla eta. Espainiako autoritateek hitzarmen hau Uruguaiko herritarrei ez aplikatzearen jarrerak erantzun sendoa piztu du uruguaitarren aldetik,
|
bai
arlo politikora bai judizialera zabalduz, bi aldeen gobernuei tratatu horren aplikazioa gauza dezaten beharrezko gestioak egin ditzaten eskatuz eta, aldi berean, auzitegietan eskubide horiek galdatuz.
|
|
|
Zerbitzuak, banan banan HealthVault Printzipioz, hiruen ideia sinplea da. Pazienteei web tresnak eskaintzea da helburua, beren egoera hobeto kudeatzeko, bai medikuntzari dagokionez,
|
bai
arlo pertsonalari dagokionez. Informazioa eta diagnostikoak hurkoekin eta familiakoekin partekatzeko aukera azpimarratzen du HealthVaultek, baita dieta, egoera fisikoa eta osasuna zaintzeko jarduera ildoak" on line" mantentzeko aukera ere.
|
|
2009
|
|
|
Heziketak, kritiko izan eta egoera berrietara ohitzeko baliabideak eman beharrean, guztiak berdin jarraitzeko armak ematen dizkigu. Berez ez dago ganbara janzteko formularik, baina
|
bai
arlo zientifikoan, bai sorkuntzan, kuriositatea giltzarria iruditzen zait. Hori etengabe elikatu beharra dago, eta galtzerakoan, landarea ihartu egiten da.
|
|
|
Arroyoren arabera, Nafarroako Gobernua propaganda bidez saiatuko da konkista hura arrazoitzen eta egungo Nafarroako ereduaren irudi idilikoa saltzen. Beste Nafarroa batean sinesten duten indarrentzat, berriz, 2012a erreferente garrantzitsua dela deritzo, eta bai sindikatu arloan
|
bai
arlo politikoan aliantzak biltzeko lanari ekingo diotela nabarmendu du Arroyok.
|
|
|
Bi egunez gobernuen ordezkariak egonen dira. Horrez gain, denak mobilizatu dira, ez dadin bilera tekniko bat izan, baizik eta handik aterako diren erabakiak ahal bezain onak izan daitezen,
|
bai
arlo sozialarentzat, bai ingurumenarentzat.
|
|
|
Etxe zalea izan arren, kanpoan bilatu du gehienetan bidea.
|
Bai
arlo pertsonalean. Oiartzungo Aldeguna elkarteko zuzendaritzan ari da diruzain lanetan.
|
|
|
Boikotak esan nahi du eragoztea Israelek gainerako herrialdeekin dituen harremanak normalizatzea:
|
bai
arlo kulturalean, bai ekonomikoan, kirol jardueretan, eta abarretan. Ez ditugu Israelgo kultur enbaxadoreak txalotu behar gugana badatoz haien herrialdearen politikak babestuz.
|
|
|
Bertako pasarteak egilearen esperientziekin lotzen ditudan neurrian esanguratsu zaizkit. Badakit gai batzuetan berak oinetakoak apur bat urratuak dituela, eta eskuak zikinduak ere
|
bai
arloren bat edo bestetan. Egilearekin kezka eta amets lauso batzuk konpartitzen ditut, eta horretan eragile zaizkit bere burutapenak.
|
|
2010
|
|
|
Horren aurrean, independentzia aldarrikatu du,
|
bai
arlo politiko eta baita juridikoan ere. Euskal Herriari komeni zaiona independentzia delako.
|
|
|
Nolanahi ere, Nobel sariak gaiari ospea ematen diola aitortu zuen; sona eta izena ematen dio; eragin psikologikoa du
|
bai
arlo horretan bai ingurukoetan. Besterik ekartzen ez badio ere, Nobela jasotzea gauza handia dela esan zuen.
|
|
|
Gaur egun babesleen kontua oso zail dago. Eskaintzen duten laguntza ez da nahikoa izaten eta, azkenean, zu zeu zara babeslea,
|
bai
arlo fisikoan eta bai ekonomikoan.
|
|
|
Rostow ek etapen teoria aurkeztu zuen eta haren baliagarritasuna defendatuzuen herrialde guztietarako. Haren ustez, garaturiko zein garapen bidean zeudenherrialdeetan hazkunde abialdiaren barneko mekanismoek kapital eraketan sorrarazten zituzten arazoak berdinak ziren,
|
bai
arlo politikoan bai sozialean. Horregatik, eragina izan arren, Rostow en teoriak aurkari asko topatu zituen bidean.
|
|
|
Lehia babesteko politika, oro har, onartua dago gaur egun
|
bai
arlo politikoan bai teknikoan. Mendebaldeko estatu guztiek lehia babesteko politika garatuak dituzte, dagozkien legedi, prozedura eta egitura publikoekin.
|
|
|
Bai adituen artean,
|
bai
arlo politikoan ere, gero eta gehiago dira enpresen bat egite eta erosketen aurrean kritikoak azaltzen direnak. Iritzi horien ustez, eragiketa horiek, oro har, ez dira batere mesedegarriak enpresen eraginkortasuna eta efizientziarako.
|
|
2011
|
|
|
|
Bai
arlo zibilean, bai zigor arloan, bake epaileek, aztertuko ditugun terminoetan, beste epaitegi eta epaile batzuei laguntza judiziala emango diete.
|
|
|
Epaitzeaz eta epaitutakoa betearazteaz aparte, epaileek beste funtzio batzuk egikari ditzakete, nahiz eta azken hauek zentzu hertsian funtzio jurisdikzionala egikaritzea suposatzen ez badute ere, baldin eta «legeak berariaz aintzatesten badizkie edozein eskubideren bermean» (EKren 117.4 art.). Eremu honen barnean, BJLOren 100 artikuluak bere bi paragrafoetan, beraz,
|
bai
arlo zibilerako, bai zigorarlorako?, bake epaileek legeak egotz diezazkiekeen beste funtzioak ere izango dituztela xedatzen du. Azken xedapen hau aipatutako EKren bi mugen barnean ulertuko behar dugu:
|
|
|
gatazkak erabakitzeko ahalmenak kendu zizkieten,
|
bai
arlo zibilean, bai penalean. Horrela, funtzio oso mugatuak zituzten:
|
|
|
1 Bake epaitegien eskuduntzak: printzipioz,
|
bai
arlo zibilean, bai penalean dituzten eskuduntzak mantendu behar dituztela adierazten dute. Hala ere, zigor arloan faltak despenalizatzearen alde eginez gero, arlo horretan bakeepaitegiak eskumen gabe geratuko lirateke.
|
|
2012
|
|
|
Beraz, guztiok erabaki ahal izateari eta euskaldun guztiok egin ahal izateri deitzen diogu prozesu demokratikoa. Bestalde, ezker abertzaleak, Sortuk duen ikuspegi estrategikoari deitzen diogu iraultza demokratikoa. Nekez pentsa daiteke herri honek erabaki libreak hartzeko aukera edukita ere hori guztia bideragarri izan daitekeenik egoera honetara ekarri gaituztenen eskemak aplikatuta.
|
Bai
arlo sozialean, bai arlo nazionalean iraultza demokratiko bat behar dela esaten dugu, egoerari 180 graduko bira emateko. Eta demokratikoa izan behar duela diogu hori bakarrik gertatu daitekeelako herri borondate nahikoa lortzen bada.
|
|
|
Beraz, guztiok erabaki ahal izateari eta euskaldun guztiok egin ahal izateri deitzen diogu prozesu demokratikoa. Bestalde, ezker abertzaleak, Sortuk duen ikuspegi estrategikoari deitzen diogu iraultza demokratikoa. Nekez pentsa daiteke herri honek erabaki libreak hartzeko aukera edukita ere hori guztia bideragarri izan daitekeenik egoera honetara ekarri gaituztenen eskemak aplikatuta. Bai arlo sozialean,
|
bai
arlo nazionalean iraultza demokratiko bat behar dela esaten dugu, egoerari 180 graduko bira emateko. Eta demokratikoa izan behar duela diogu hori bakarrik gertatu daitekeelako herri borondate nahikoa lortzen bada.
|
|
|
txikitasuna sakontze demokratikoaeta elkartasun loturak zein proiektu partekatuak sortzeko aukera gisahartuta: hurbiltasuna balio bat da,
|
bai
arlo politikoan, bai sozialean, baitakulturalean ere. Estatu baten kudeatzaileei kontuak eskatzetik demokraziaparte hartzailerako mekanismoa ezartzeraino, beste alderdi batzuetatikpasata, hala nola ordezkarien eta ordezkatuen arteko komunikaziorakoirisgarritasuna?
|
|
|
Ezaguna denez, objektuen izaera fisikoak nolabaiteko eragina du izenen portaera linguistikoan, bai jakintza arlo orokorretan eta
|
bai
arlo espezializatuetan ere. Gure kasuan lorturiko emaitzek ageri dutenez, aukeratutako arlo espezializatuko kontzeptu zientifikoak «bateratu» egin daitezke deskripzio linguistiko formalekin, aditzen mota aspektualak eta osagaien klase lexikoak kontuan hartuz gero.
|
|
2013
|
|
|
Ikaslearengan gehiago oinarritzen den ikuspegi pedagogikoari dagokionez, Laplante k (2000) izaera interaktibodun testuinguruak sortzearen alde egiten du. Testuinguru horietan abiapuntua ikasleen aurrezagutzak izango dira,
|
bai
arloari zuzenean dagozkionak, bai gaitasun linguistikoei dagozkienak ere. Horrek ikasleei aukera emango lieke hizkuntza modu esanguratsuan erabiltzeko eta hizkuntza zein zientzia ezagutzak eraikitzeko.
|
|
|
Mugimendu ezak gizakion gorputza gaizki funtzionatzera darama eta horrek eragin zuzena du
|
bai
arlo fisikoan eta baita psikikoan ere. Ariketa fisikoa egiteak, beraz, mesede egiten digu.
|
|
2014
|
|
|
2010ean atxilotu zutenetik Monsantoko espetxean dago preso. Segurtasun handiko espetxea da Monsanto, eta horrek hainbat muga dakartza,
|
bai
arlo psikologikoan, bai fisikoan. Duela gutxira arte, 107 zenbakia besterik ez zen, esaterako.
|
|
|
Seguru nago ez daukala ziega txukun. Nirea anaiak ez du ongi ikusten, eta disfuntzio kognitibo bat dauka, eta, horren ondorioz, gauzak nahastu egiten ditu,
|
bai
arlo fisikoan eta bai psikologikoan». Kontua da, funtzionarioak sabelean ukabilkada bat eman ziola, arnasarik gabe utzi zuela lurrean, eta «umiliatu» egin zuela gero, «iseka» eginez.
|
|
2015
|
|
|
Roberto Ramos Gasteizko 4 Instrukzio auzitegiko epaileak, ikertu ostean, bi lagun utzi ditu auzitik kanpo: Pablo Jesus Larrabide eta Asier Aritz Arzalluz.«Eredugarri izan ginen erabakiak hartzeko unean
|
bai
arlo instituzionalean, zein politikoan», Urkulluren arabera. Alfredo de Miguel Arabako Aldundiko Tokiko Administrazioetarako diputatu zen auzia ireki zenean eta kargua utzi zuen.
|
|
|
Alderdi politikoetatik kanpo, hala ere, bazen hirugarren esparruaren osaketarekin zerikusia zuen bestelako mugimendurik. ELAk eta LABek, adibidez, 1990etako hasieran isilpean harremanak abiatu zituzten eta, 1993ko Aberri Egunean adierazpen bateratua plazaratu ondoren, elkarlanean sakontzen jarraitu zuten,
|
bai
arlo sindikalean eta bai politikoan, bakegintzaren nahiz autogobernuaren arloan.
|
|
|
Are gehiago, Irati Irratikoentzat, proiektu komun hori da «azkeneko urteetako berririk hoberenetarikoa». Irati Irratiak estaltzen duen eremuan horrelako zerbait behar zela uste dute, «nolabait sare sozial edo ehundura sozial hori bultzatzeko
|
bai
arlo ekonomiko eta baita sozialean ere».
|
|
2017
|
|
|
Emakumeak saretzea ere bada helburua. Feminismotik oso argi izan dugu beti ahizpatasunean oinarritutako andren arteko harremanek, saretzeak, ahaldundu egiten dutela,
|
bai
arlo pertsonalean, bai kolektiboan. Emakume gazte eta nagusiek osatutako sarea osatzea da helburua, adinkeria ezagutzera emateko eta horri aurre egiteko.
|
|
2018
|
|
|
Joan den larunbatean iragan diren elgarretaratzeetan, sistema aldatu behar dela ez klima entzuten dugu.
|
Bai
arlo instituzional politikoan ere sistema aldatu dela dudarik ez, herritar bakoitza ordezkatua izaiteko gisan.
|
|
2019
|
|
|
Urte horietan, diktadura bakea ezartzeaz harro zebilen. Oposizioa exilioan edo lurpean zegoen, eta Euskal Herrian hilketak eta kartzela ziren nagusi, ideario nazional katolikoa indarkeria bidez jazarri zuten agintari frankistek,
|
bai
arlo publikoan eta bai pribatuan. Beraz, faxismoari aurre egin zioten eta bizirik irten zirenen estigmatizazio sozialean oinarritu zen errepresio frankista garai horretan.
|
|
|
Kondizio penagarria da harena, zeren, esperantzaren eta anbizioaren adin horretan, bizinahia eta munduan toki bat aurkitzeko borondatea areagotzen diren adin horretan, ohartzen baita pasiboa eta mendekoa dela; adin konkistatzaile horretan ikasten du emakumeari ez zaiola zilegi inolako konkistarik, bere burua ukatu behar duela, gizonen apeten araberakoa izango duela etorkizuna. Ernatzen zaizkion asmo berriak kondenatuak daude bete gabe geratzera,
|
bai
arlo sozialean eta bai arlo sexualean; bizi edo gogo bulkada oro ezabatua zaio hasi orduko. Ulertzekoa da neskak nekez berrosatzea bere oreka.
|
|
|
Kondizio penagarria da harena, zeren, esperantzaren eta anbizioaren adin horretan, bizinahia eta munduan toki bat aurkitzeko borondatea areagotzen diren adin horretan, ohartzen baita pasiboa eta mendekoa dela; adin konkistatzaile horretan ikasten du emakumeari ez zaiola zilegi inolako konkistarik, bere burua ukatu behar duela, gizonen apeten araberakoa izango duela etorkizuna. Ernatzen zaizkion asmo berriak kondenatuak daude bete gabe geratzera, bai arlo sozialean eta
|
bai
arlo sexualean; bizi edo gogo bulkada oro ezabatua zaio hasi orduko. Ulertzekoa da neskak nekez berrosatzea bere oreka.
|
|
2020
|
|
|
Hezkuntza, kultura, hedabideak, internet mundua, aisialdia, lan mundua, osasun arloa, kontsumoa, barne turismoa eta abar... Denbora hartu behar dugu elkarrekin pentsatzeko, bai ikuspegi orokor batetik,
|
bai
arloz arlo, sail bakoitzean zer ari garen egiten ongi eta zer daukagun hobetzeko, euskarak indarra har dezan. Hausnartu, bistan da, ekintza plan bat martxan jartzeko, eta lanean hasteko.
|
|
|
bizitzaren ikuspegi komunitarioa. " Kontua ez da pertsonek autonomiarik ez izatea, zeren ikuspegi komunitarioetan oraindik ezberdintasun handiak egoten dira, baina
|
bai
arlo kolektiboa eta komunitarioa ulertzeko duten modua, zeren hori baita erronkarik handienetako bat bizi dugun krisiari aurre egiteko: nola berrasmatu kontzeptu horiek".
|
|
2021
|
|
|
" Irakurketak dakarren garapen kognitibo eta emozionalerako komeni da Ikaskuntza sakonagoaren67 markoa kontuan hartzea. Irakurketa lantzen dugunean edozein arlotan dela ere, alfabetatu behar ditugula edozein arlotan,
|
bai
arloan bai arloak dakarren hizkuntzan. Eta hori funtsezkoa da.
|
|
|
" Irakurketak dakarren garapen kognitibo eta emozionalerako komeni da Ikaskuntza sakonagoaren67 markoa kontuan hartzea. Irakurketa lantzen dugunean edozein arlotan dela ere, alfabetatu behar ditugula edozein arlotan, bai arloan
|
bai
arloak dakarren hizkuntzan. Eta hori funtsezkoa da.
|
|
|
gizon burutsu bat gizona beti, zer esanik ez bere bakardadean gauza burutsuak pentsatzen eta idazten, burutsuen Olinpoan beti, handik inoiz jausi barik, munduko mortalekin kutsatzearen beldur. Uste dut, ordea, gaurko kritikagintzan askoz horizontalagoak direla gauzak, eta horizontaltasun horren parte nagusia izan dela hasieratik eta denak emanda Lali Marimonen jarduna,
|
bai
arlo emozionalean bai logistikoan: artxiboen antolamenduan, datu basearen sorreran eta garapenean, kontaktuen kudeaketan… eta Euskal Herrian zehar egin ditugun milaka kilometroetan.
|
|
2022
|
|
|
Badago arlo ezberdinetan lobby indartsu bat,
|
bai
arlo juridikoan, bai politikoan, bai sozialean. Arlo juridikoak erakutsi digu, adibidez, erregresioa gerta daitekeela:
|
|
|
Alduntzin Unai Lasoren laguna da, eta garai hartan Unairen arazoa gertatu zen: enpresatik kanpo geratu zen, eta aldaketa bat ari zen bilatzen,
|
bai
arlo fisikoan eta baita arlo psikologikoan ere, egoerari buelta eman nahian. Aitor Alduntzinek gurekin entrenatzeko aukera eskaini zion, gustatu zitzaion eta halaxe hasi ginen, gaur egunera arte.
|
|
|
|
Bai
arlo guztietarako.
|
|
2023
|
|
|
Sexu Askatasuna Bermatzeko Legeak aurrerapauso garrantzitsuak eman ditu,
|
bai
arlo legegileari dagokionez, baita sozialari, sinbolikoari eta kulturalari ere. Esate baterako, eta beste neurri askoren artean, legeak auzitegi frogak hartzeko prozedura aldatzen du, sexu hezkuntzari eta berdintasunari buruzko prestakuntza programak nahitaezko bihurtzen ditu sexu askatasunarekin lotutako delituengatiko epai guztietan, 24 orduko krisi zentroak sortzen ditu, eremu digitalean ematen diren sexu indarkeria mota berriak jasotzen ditu, baita kaleko jazarpena edo sumisio kimikoa ere.
|
|
|
«Hori ez da euskara normalizatzeko bide bat, euskarak euskara nagusi den guneak behar baititu, eta toki administrazioa da horietako bat», borobildu du. Egungo egoerara iristeko «lan asko» egin behar izan dute,
|
bai
arlo politikoan eta baita administrazioko langileek ere —anitzek euskaraz ikasi behar izan baitute bertan lan egiteko—.
|
|
|
Hori gauzatzeko, ezinbestekotzat jotzen da Programan inplikatutako ijito elkarteen koordinazioa eta parte hartzea, eta haien figura profesional guztien laguntza. Horretarako, aldizkako bilerak egiten dira, bai erdigunean,
|
bai
arloen edo eskualdeen mailan, informazioa trukatzeko eta helburu komunak, akordioak edo ekintzak partekatzeko. da oinarria:
|
|
|
Besteen oinazeari arreta eskaintzea jokabide manamendu bat izan da nire bizitzan zehar bai potitikaren arloan
|
bai
arlo pertsonalean.
|