|
2000
|
|
|
(...) Adibide gisara ondo datorkigu behin Balendin Enbeitak erdi testulari bati Gernikan erantzundakoa. Lepoan jo eta hala agurtu
|
zuen
gure bertsolaria: " Balendin Enbeita, hombre de buena conducta".
|
|
|
" un buen aldeano de Ororbia que a Pamplona vino(...) y en la botica le pregunto en lengua vascuence si le daria algo para curarse". Hots, egileak ongi baino hobeki ezagutzen
|
zuen
gure historia, jakin bazekien urte horietan Iruñerriak, Iruñeak zuten komunikatzeko hizkuntz garrantzitsuena euskara zela. Eta ez zuen ezkutatu, 1937 izan arren.
|
|
|
Sindikatu hauek lehen bilkuratik jakin zuten mugimendu abertzaleak mobilizazioak antolatuko zituela. Mugimendu abertzalearen egutegiaren ekimenak aurkeztu genituenean, plataformak onartu
|
zuen
guk aurkeztu autodeterminazio eskubidea aldarrikatzea. Horrek sortu zuen traba CGTen.
|
|
|
98tik 99ra ez dakit zer hausnarketa, gogoeta edota aldaketa egon zen. Ez dakit ETAk aurreikusi ote
|
zuen
guk 98tik 99ra bitartean garatu genuen lana ere. Baina ETAk, alde politikoei dagokienez ez naiz sar tzen HBrekin edo EHrekin mantentzen dituen harremanetan EAJrekin eta EArekin urtean behin bilduta eta lau bost orduko bileran herri honen etorkizunaz erabaki daitekeela uste badu, oso eskema bihurriekin dabil.
|
|
|
Pentsa zer eskandalua Hazparnen! Ondorioz apezpikuak lasterkanporatu
|
zuen
gure zuzendaria, Xarritton. Une bortitzak izan ziren horiek, ezinahantzizkoak.
|
|
|
Izan ere, gutun batean aditzerat eman nizun bezala, gauza segura da ezen jaun Esteban Etxegoienek lagun mami bat izan zuela, Parisen studiatu zuena, zeinari Joseph Elizanburu baitzeritzan eta zeinak igorri baitzizkion Paristik, Lutherok 1517an latinez skribatu zituèn 95 tesiak, eta halatan egin zela gure etxeko ardi beltza luthertar. Eta jakin ere jakinen
|
zuen
gure etxeko arbaso hark, eratxikitzen dizut nik orain, nola aita sainduak eskatu zion Lutherori, Exsurge Domine buldaren bitartez, gibela egiteko, eta nola Lutherok ez zuen amore eman, buldari su emaiten ziola, Wittenbergeko plaza publikoan, 1520ko abenduaren 10ean, zeren eta berri hura oinazturak hartua bezala zabaldu baitzen Europa osoan, ezin fitezago.
|
|
|
Eta, gauzak hala badira, ez al zaizu iduritzen ezen bertze bi hitz horiekin ere —galtzaile eta garaile—, antzeko zerbait gerta litekeela...? Edo jada Salamancan erran nizuna erran behar ote dizut berriro, eta oroitarazi behar ote dizut, halatan, nola akabatu
|
zuen
gure aitak, bere burua beti garailetzat izan zuenak...?
|
|
|
Izan ere, ez ote
|
zuen
gure aitak berdin samar jokatu... nahiz eta hark ez zituen mirailak kolekzionatu, baina bai burezurrak eta adarrak, berak ehizatzen zituen animalienak. Halako moldez, non anitz baitziren sala nagusiko paretetan jarriak zituen orein burezurrak eta orein adarrak, gehienak apal batzuen gainean.
|
|
|
Eta hala zen guztia Rosa de Osoriorekin eta hala ehotzen zuen egunoroz zeta fin batez gure amorioaren oihala... eta hala eta halatan zen hura, munduan ezagutu izan ditudan bertze emazteki guztiekin konparaturik, diferent. Izan ere, ene amorio guztiak begietan hasi eta begietan akabatu izan zitzaizkidan, harekin izan nuena salbu... zeren Rosa jakintsua zen eta bere jakintasuna jartzen
|
zuen
gure amorioaren zerbitzuan, eta zeren, ondorez, behakoak ez ezik, hitzak ere genituen, eta hitzek are sakonago egiten zuten begiek adierazia eta are urrunago eramaiten gintuzten, urratsez urrats.
|
|
|
Anitzetan, arratseko freskuran edo afalorduan terrazarat iltkitzen ginen, non baitzegoen alabastrozko mahai bat eta, han, kopa bat arno edateko ohitura izaiten genuen. Eta kopa hark luze irauten
|
zuen
gure ezpainetan, eta guk arno hartaz busti nahi izaiten genuen, xortaz xorta, gure solasa, argiz argi piz zedin gure arima batuen egoitza, non itxuraldatzen baitziren solas haietan atzemaiten genituèn bai harkaitzak, zelaiak eta latsak, eta bai basoak, basoko txoriak eta basoko animaliak ere...
|
|
|
Orga hartan tigre bezatzaile bat zetorren, Cádizko andaluz hitzontzi bat, gauzen erraiteko laketago zituena bide luzeak —bertze hamaika bidez eta kontrabidez osatuak—, bide laburrak eta xuxenak baino. Eta gizon hark, handik harat, hilabete osoa egin
|
zuen
gure etxean, aitari, Mattini eta etxeko morroiei erakusteko eta irakasteko zer zen eta zer ohitura zituen piztiak eta nola baliatu eta erabili behar genuen hura, ehizan egiteko.
|
|
|
Dakizun bezala, jaun André, Jainkoak bizkarrezurraren inguruan eraiki
|
zuen
gure gorputza eta, nola gorputzak bizkarrezurra duen ardatz, hala entseiatzen gara arimarendako ere bertze bizkarrezur baten edireiterat, zeina izan daitekeen dotrina bat edo bertze edozein moldetako sineste bat. Eta jaun Marcelek hitzean sinesten zuen, eta osaba Joanikotek numeroan.
|
|
|
Zeren, aitaren eredurat eta denbora hartako bertze anitz handikiren eredurat, anaia superstizios samarra baitzen —are gehiago Ubarneko dama gazteak hartzarena iragarri eta iragarpen hura bete zenetik—, eta ni, berriz, ez, zeren osaba Joanikotek halaxe erakutsi baitzidan, eta hartarat ohitu ninduen... eta, ohitu ez ezik, irabazi ere egin ninduen, noiz eta Pagabasoko zuhaitz hartarik eseki baitzen, etxeko morroi neskameak etxerat itzultzen zirela, beldurraren beldurrez, ileak lazturik. Eta orduan, oroiturik nola behin batean aitona Nikolasek zirikatu
|
zuen
gure aita kontu harekin, erran nion:
|
|
|
—Luthero omen duk hobenduna. Izan ere, ba al dakik zer zabaldu
|
zuen
gure Bartolo horrek bere igandeko predikuan, orain dela hiruzpalau aste. Herritar batzuek Luthero zaunka eta zaunka ikusi zutela, otso bat zirudiela, Pagabasoko leizearen inguruan, artalde baten gibeletik; eta artaldeari, halako batean, oldartu, bizpahiru ardiri ausiki egin, eta artaldeko ardi gehienak hil zirela hurrengo egunetan, eta hala iritsi zela izurria Urbiain ingururat, Lutheroren kulpagatik.
|
|
|
Eta teoria hori biribiltzeko Kunderaz baliatzen da: " Kafkak ez
|
zuen
guregatik sofritu! Kaf  kak ongi pasatu zuen guregatik!".
|
|
|
" Kafkak ez zuen guregatik sofritu! Kaf  kak ongi pasatu
|
zuen
guregatik!". Esan nahian bezala Kafkaren testuak umore klabe batetik irakurri eta ulertu behar zirela, neurri handi batean...
|
|
|
Ez nazala beldurrak jan. Beldurrari aurre egin behar zaio, esaten
|
zuen
gure yoga maisuak. Ez dakit, ordea, beldur nintzen ala itolarri hits batek estutzen ninduen itsutzeraino.
|
|
|
Ez zen erantzunaren zain egoten. Nik banekien bazekiela galdetutako gauza guztien erantzuna, baina zer edo zertaz hitz egin behar
|
zuen
gurekin, eta edonori atsegin zaio jakitea bere gainetik dagoen batek bere arazoen berri dakiela eta kezkatu egiten dela. Gaur, egia esan, ezin dut horrelakorik jasan, baina orduan bertute zoragarri, gizon zuzenaren ispilu iruditzen zitzaidan erretorearen galdetu behar etengabea.
|
|
|
Lehenik eta behin, adierazi nahi dut fiskalarekin bat eta ez dugula presidentearen iragana zertan kontuan hartu; aitzitik, atzoko adierazpenenetatik datu bat, datu oso esanguratsu bat nabarmendu nahi nuke: honaino ekarri gaituen auzi honen jatorrian edozein arrazoi dagoela ere, Lewinsky andereñoak amarru makur bat prestatu
|
zuen
gure presidentea harrapatzeko, eta horrek guztiz baliogabetzen ditu bekadunaren amodioaren benetakotasunaz esandako guztiak. Baina berriro ere fiskalaren beraren hitzen ildotik, gaineratu nahi dut gure presidentea ez dela kale garbitzaile bat, taxi gidari bat edo irakasle bat baino gehiago, eta hori dela-eta harro egon gaitezkeela gure herriaren legediaz:
|
|
|
Harrigarria bada ere, ezkondua izateak, presidentea izateak are garbiago egiten
|
zuen
gure artekoa: zailtasunen eta enbarazu ororen gainetik maite genuen elkar eta ni, behinik behin, prest nengoen azkeneraino joateko.
|
|
|
Menturaz, argitalpen harrigarriren bat ere tartean izan zitekeen, titulu handi mandi baten azpian hutsik eta deus gabe orri zuriak ematen dituzten horietakoa. Agian, gaztelaniaz ezagutu genuen Calendario Zaragozano hura ere, urrundik baino, hur hurretik
|
zuen
gure eskuarteko horrek.
|
|
|
Kasu hau dateke, besteak beste, Manex Erdozaintzi Etxartena. Poesia ez zela bakarrik sentimendu bat, tripako mina ere bazela, borroka baten elea, defendatu
|
zuen
gure poetak. " Iragana eta geroa orainean lotu nahi lituzkeen amets bat" du poesia, bakoitzaren dakarren tirabiraren gunea, eta honen hitza.
|
|
|
1926tik 1928ra, Paul Engelmann arkitektoaren laguntzaz, Margaret Stonborough Wittgensteinentzat etxebizitza bat eraiki
|
zuen
gure filosofoak Vienan, Kundmanngasse izenekoa. Etxearen edertasuna funtzionalismo, perfekzionismo eta formen eta dekorazioaren sinpletasunetik dator, Tractatus ean bezala.
|
|
|
Presaka eta larri, beraz, baina egunen batzuen buruan itzultzeko asmotan. Bere eskuturreko erlojua ere gau mahaiaren gainean utzi
|
zuen
gure amak, eta janzkiak armairuan. Amaren aita geratu zen Ordizian.
|
|
|
Aita hildakoan hasi nintzen lanean, hamabi urterekin. Goenaga kutxilleriako ugazabaren emaztearekin adiskidantza
|
zuen
gure amak. Julian Goenaga zen ugazaba, eta Barandiaran emaztea.
|
|
|
Goenaga kutxillerian lanean urte pare bat neramalarik, sasoi hartan ezkondu zen berriro ama, Rafaelekin. Aitaordeak konbentzitu
|
zuen
gure ama ni lantokiz aldatzeko, eta CAFeko forja batera joanarazi ninduten. Hamabosten bat urte izango nituen.
|
|
2001
|
|
|
Baina felazioaren bene benetako ikasketa praktikoa Trinik berak azaldu zigun. Txiru, eskolako mutilik guapoena konkistatu
|
zuen
gure Trinik eta, futbol zelai zaharrean autoa aparkatuta, hantxe egin zion Trinik estreinako felazioa Txiruri. Esan zigunez goragalea etorri zitzaion zakila ahoan sartu eta ia eztarriraino iritsi zitzaionean, baina gero, Txiruren hasperen eta deiadarrak entzunda, bera ere eszitatzen hasi omen zen eta, mutila hustu zenean, espermaren zaporea berak uste baino gozoagoa zela konprobatu zuen.
|
|
|
‘Eta sorterrira itzultzeko gogo hori erein
|
zuen
gugan, ’ jarraitu du Imanolek, ‘Orozkoko Itakara itzultzeko behar hori, eta edozein psikoanalistak esango lizuke hori bizimodu intrauterinoa errekuperatzeko gogoa dela... ’
|
|
|
Jada alferrik dira aieneak: James Cameron Ilford harea mugikorretara erori (edo sartu) zen Orochamba ibaia gurutzatu/ ez gurutzatu genbiltzan tenorean; azkena zihoan; haren oihu harrigarriek ohartarazi gintuzten zerbait ezohikoa gertatzen ari zela; lehenbailehen hurbildu ginen, zalapartaka; hostaila sarriak segundo batzuk atzeratu
|
zuen
gure lagunaren aurkikuntza. Gero, geldi geldi geratu ginen:
|
|
|
Horren aldamenean bekatu arina da, bekatua baldin bada, Mogel osaba ilobak euskalki horretara aldatzea. Brabanteko Jenobebarena ere euskaratua da eta gorago esan dut, oker ez banabil, nolako harrera ona izan
|
zuen
gure artean, oraintsu arte. Eta ez dakit gaur bertan mututua den haren oihartzuna.
|
|
|
Urte haietan nagusi zen euskal estiloaren arabera, apaingarrietan, letretan, etxeetan, musikan? herri teologia sartu
|
zuen
gure poesian, gero Markiegik eta beste gehiagok trebero erabiliko zutena:
|
|
|
Ospakizunen harian anitzetan, Hiritik etorri olerkari ofizialek Joanesen erranak eta abestiak, amildegietan jartzen zituzten, seriatzen, berriz moldatzen eta munduko edozein mikro populuren egitekoekin abilki erkatzen, ikus entzuleria funtsean harrituz. Elite ikasiaren soaren menpe lerratzen zen, bestela justifikaziorik ez
|
zuen
gure kultura herrikoia. In extremiseko onarpena zen guretzat eta arrail on bat mesedez...
|
|
|
Euskaltzainak, bizkitartean ez zuela nehoiz salatzen euskara hilobira bidaltzeko estatuek eta hauen mutil ziren ikerlariek eraman zuten joera sistematikoa, egunkarian zeraman Hobets sailean, gazteon euskararen masakratzeko jaidura tzarra etengabe azpimarratzen zuen. Haren erranen arabera irudi
|
zuen
gu ginela mintzairaren suntsitzaileak.
|
|
|
Baina gizona beti gizon, eta osaba ere berezi xamarra baina halaxekoa. " Altso ta maltso, denak igualtso!", erraten
|
zuen
gure amak. Segituan harrapatu zuen, Belindarekin ezin eta, bere ametsak beteko zituen bertze norbait.
|
|
|
Pozoia isuri eta alde egin zuten noizbait ere. " Pestainiak3, pestea biño zitalago!", bota
|
zuen
gure zaharrak, beti bezala. Geroxeago, zubi ondoko txopotegian sare bat konpondu nahian ari nintzelarik, aita norbaitekin solasean sumatu nuen.
|
|
|
zuhurtzia. Zuhurtzia behar
|
zuen
gure lagunak dena kontrolpean edukitzeko. Ez zuen orain, azken unean, arriskurik hartuko.
|
|
|
Tadekek eten egin
|
zuen
gure jarduna.
|
|
|
antzematen
|
zuen
gutariko batek hodeiertzean
|
|
|
eta bira egiten
|
zuen
gure aurrean portura sartzeko.
|
|
2002
|
|
|
Horrez gain, Ipar zein Hego Euskal Herriko hainbat erakundek ere dirua eman diote irratiari. Adibidez, 1999ko abenduan diru-laguntzak jasotzeko deialdia egin
|
zuen
Gure Irratiak egitasmo berriei aurre egiteko asmoz, lokala erosi, teknologia berria sartu, lankide kopurua gehitu eta Nafarroa Behereko eta Zuberoako irratiekin harremanak finkatu?; hegoaldetik hainbat udalek erantzun Iturria: zuten:
|
|
|
Damokles-ek zorionekotzat zuen burua, antza. Eta halako prestakuntzaren erdian sabaitik ezpata distiratsua zaldi zurdaz lotua eskegiteko agindua eman
|
zuen
gure gizon zoriontsuaren buru gainean dingilizka. Era honetara, ez zuen begirik ipintzen zerbitzari galant haiengan, ezta artez beteriko zilarrean ere; eskua mahaira luzatu ere ez zuen egiten; koroeak berez bezala erortzen ziren.
|
|
|
“Ez dakit zer gertatuko den gero”, gehitu zuen. 40 urte Hala ere, Senatuko Ekonomia Batzordean esan
|
zuen
gure herrialdean zentral nuklearren bizitza erabilgarria 40 urtekoa dela, eta José Cabreraren zentralak (Almonacid de Zorita, Guadalajara) 40 urte beteko dituela sei urte barru. Gainera, urrian, CSNk ustiapen baimena berritzeko baldintzak betetzen dituen ala ez erabaki du.
|
|
|
Hala ere, ASIFen arabera, Espainian hazkundea nahi baino txikiagoa da, eta horrek “enplegua sortzeko eta sorkuntza garbiko teknologia bat finkatzeko aukera paregabea galtzea” ekar lezake. Ildo horretatik, ASIFeko lehendakariak esan
|
zuen
gure herrialdean “eraiki liratekeen instalazioen %25 soilik ezartzen ari direla, Ministroen Kontseiluak 1999ko abenduan onartutako Energia Berriztagarriak Sustatzeko Planean (PFER) finkatutako helburuak betetzeko”. Hori dela eta, Antak ekintza plan bat egiteko eskatu zion Gobernuari, besteak beste, energia fotovoltaikoko inbertitzaileei 20 urterako primak emateko eta egungo laguntzak handitzeko.
|
|
|
Harrigarria! Beheko baserrian harrapatutako txita goxo goxo ekarri
|
zuen
gure baserriraino.
|
|
|
Urte gehiago pasatuko ziren, gure estudiante aldia bukatu egingo zen, eta goizetik gauera lanbidearen arazoari aurre egin beharrean aurkituko ginen. Asmo horrekin, gehienak norbere sorterrira itzuliko ziren; beste batzuek, berriz, Bilbon segitzea erabakiko genuen, edota hala nahi izango
|
zuen
gure patuak. Beraz, sorterrira bueltatze orokor haren ondotik, astero Arriaga atzean bildu ohi ginenon lagunarteak, urritu ez ezik, soildu egingo ziren jendez, desagertzeraino.
|
|
|
Gu ohituta geunden, eta txantxetan hartzen genuen haren jokaera. Berak ere sarritan jarraitu egiten
|
zuen
gure txantxa, igarotako arriskuari barre eginez. Baina, ostera, txakur batekin egokitzen baginen, berriz bilatuko zigun eskua, otzana eta txikia izan arren gure  aurrean genuen animalia.
|
|
|
Hori da une hauetan pentsatzen dudana, eta, hein batean behintzat, liburu hau idaztera bultzatu nauena. Urrun nago, beraz, garai bateko baldintzarik gabeko nire atxikimendu garaitik, zeinetan euskarazko literaturari buruzko artikulu erabat panegirikoa idatzi bainuen, Atxagak bere lanak gaztelaniaz edo euskaraz idazten ote zituen zalantzan jartzen
|
zuen
gure arteko gaztelaniazko idazle (ustez) ironiko bati arrapostua emateko hain zuzen ere; bestelako gehiegikerien artean, hauxe nioen: hemengo gaztelaniazko literatura baino askoz ere interesgarriagoa zela euskarazkoa, eta, batik bat, gure egungo arazoei lotuagoa zegoela.
|
|
|
San Frantzisko atzean lagatzeak gogoa ilunduko zigula pentsatzen nuen, baina oker nengoen oso: goiz hartako eguraldi bikainak, itsasotik zekarren haize kresaltsuak, berriro bidean egoteak zorabio pozgarria sortzen
|
zuen
gure baitan. Pozik eta umoretsu geunden, bai.
|
|
|
Haizearen hotzikarak laztandu
|
zuen
gure destaina.
|
|
2003
|
|
|
Artikulu batean, Gaizka Arangurenek metafora polita erabili
|
zuen
gure politikagintza islatzeko: batetik, erreka askeetan korrontearen aurka, bizkor eta lerden igeri egiten duten izokinak aipatzen zituen; eta bestetik, arrain haztegiko amuarrainak.
|
|
|
herriaren kontzepzioa, euskarari ematen zaion garrantzia, aniztasuna... Baina lehenbiziko abertzaletasunak oso gaizki interpretatu
|
zuen
gure herriaren historia, itunaren ideia guztiz bereganatu zuen eta konkistaren ideia guztiz baztertu, modu horretan Espainiaren monarkiaren sarean eroriz. Gaur egungo abertzaletasunarentzat, oso inportantea da Euskal Herriaren aniztasunaz ohartzea, horrela herritarrek ulertu ahal izango dituzten planteamendu politikoak egin ahal izango direlako
|
|
|
Finean, topiko guztiak. Beharbada, garai hartan horretatik edukiko
|
zuen
gure Euskal Herriak, guk uste duguna baino espainolagoa izango zen Hego Euskal Herria, baina ez dago dudarik hori ere exajerazio bat dela.
|
|
|
Adibide bat jarriko dut. Duela aste batzuk Irak erasotzearen aurkako jarrera erakutsi
|
zuen
gure herriak, munduko beste herri askok legez, eta argi ikusi da zenbait herritan agintari eta herriaren artean dagoen zanga. Bada, gure ustez, hemen berdintsu gertatzen da autodeterminazioarekin
|
|
|
Ezagutzen dudanaren arabera, antzeko da AEBetan. Euskara eguneroko hizkuntza izan zuten lehen belaunaldiek, baina aspaldi galdu
|
zuen
gure hizkuntzak estatus hori...
|
|
|
Eginbidean zuen nobelaren lehen kapitulu biak Eusko Jaurlaritzako bekadeialdi batera bialdu zituen, non epai-mahaiak erabaki zuen beka F. Krutwig-i ematea. Erabaki horrek asko nahigabetu
|
zuen
gure biografiatua eta, bere euskarazko literaturgintzari berak uste zuen estimaziorik ematen ez zitzaiola ta, bidean zeukan elaberri luzeori gaztelaniaz garatzea erabaki zuen. Haserre hori, azalekoa barik, sakonekoa zen agian:
|
|
|
Postposizio batzuk eurrez darabiltza: ostean esaterako, euskara batuan azken aldion sartu eta lekutu dena, aspaldi txertatu
|
zuen
gure idazleak. Baita gaur gutxi irakurtzen den baina bizkai hiztunek sarri darabilten lako modala ere.
|
|
|
Emilio Lopez Adan Beltza-ren hitz hauek erakusten dute gogo hori: «baztertutako gaiak ikertzea, ikasle eta irakasleen arteko harreman hierarkikoak haustea, cursus akademiko osoa ez dutenei ikaslegoa eta irakaslegoa zabaltzea, hori guzti hori bereganatu
|
zuen
gure lehen Udako Unibertsitateak. Helburu subertsiboa, beraz, barnean gihar tua».
|
|
|
Adiskide batek B. Traven idazle amerikarrarekin alderatzen
|
zuen
gurea. 1969an hil zen hura Mexikon, baina inork ez zekien zehatz nongoa zen edo nondik nora ibilia zen.
|
|
|
Denda handia zen, alderik alde metro luze eta zabaletan hedatzen zen lokal erraldoia, lehenago egon zen negozioa zela-eta, txurreria bezala ezaguna herrian. Denetik saltzen
|
zuen
gure amonak: azenarioak eta patatak alde batean.
|
|
|
Orduko Tareixak inondik ere ez zuen atzo maleta ttipi bat prestatuko, iluntzean Vigora etorri, eta bertako ostatu ziztrin batean gaua emango; orduko Tareixak goizean ez
|
zuen
gure, barkatu, hemendik aurrera, nire, etxerako billetea erosiko, eta bakarrik abiatuko.
|
|
|
Trikornio txiro tristeak. . Eta guri errepikarazi egiten zigun, eta barre egiten
|
zuen
gutako norbait trabatzen zenean. Noizbait pipa atera ere bai.
|
|
|
Astelehena, jai ondoko alferra. Jaiki orduko erabaki
|
zuen
gure irakasle maiteak ez zegoela eskolarik; ikasleria gustura asko.
|
|
|
Eta etsaienak aurkakoenak dira, hotza beroarekiko, mikatza gozoarekiko, lehorra hezearekiko, eta horrelako guztiak. Horien artean e maitasun eta adiskidetasuna sortarazten jakinda ezarri
|
zuen
gure arbaso Asklepiok gure eskulangintza, poeta hauek esan eta nik sinesten dudanez.
|
|
2004
|
|
|
Poliziak osaturiko atestatuen ondorioz, epaileek parte hartu, eta Enduranceren aldeko neurriak ezarri arren, emakumea berriz ere gizon horren ondora bueltatu zen, ez
|
zuen
guk eskainitakorik hartu nahi. Bueltatu, bai, eta joan, betirako.
|
|
|
Hiromik urteak daramatza Urola aldeko herri honetara etorriz. Aspaldi ikasi
|
zuen
gure hizkuntzan mintzatzen eta orain euskararen inguruko ikerketak egiten ari da. Horrez gain, Japonian, Tokioko unibertsitatean, euskara irakasle ere aritzen da.
|
|
|
Merezi bezalako azken agurra egin zitzaion Augustin Zubikarairi, gotzain eta guzti. Izan ere, lan eskerga egin
|
zuen
gure ondarrutarrak kazetaritzan, irratigintzan, literaturgintzan, euskalgintzan eta herrigintzan, zigorrak zigor, debekuak debeku, lanak lan eta ezbeharrak ezbehar.
|
|
|
Mitxelenak elkarrizketa egin zion gure aitari eta Egan aldizkarian publikatu zuen, hizkuntz gaien inguruan. Mediterraniar on bat zen aldetik, hizkuntzetarako erraztasuna eduki
|
zuen
gure aitak. Adibidez, lehenengo oposizioetarako italiera ikasi zuen denbora errekorrean, soilik zenbait argitalpen irakurtzeko.
|
|
|
Urte luzez famatua izango zen Teruelgo setioa. Teruelen berriro hartu
|
zuen
gure aitak praktikan bere teniente juridiko lekua, konplementuzko kapitain karguarekin gainera. Eta Teruel errenditutakoan Bartzelonako Montjuich eko espetxean sartu zuten, heriotz zigorrera kondenatuta.
|
|
|
Txema Auzmendik bete betean asmatu zuen bere azterketan: Egunkaria k sustatu, garatu eta bermatu egiten
|
zuen
gure herriaren nortasuna bere egunerokotasunean, eta hori ezabatu nahi izan dute?. Gure erantzun gaitasuna neurtu nahi dute probokazio honekin, Egunero, 2003/4/11.
|
|
|
“Iturriko urak ez du ezpurutasunik; jendeak ez du beste ezer erosi behar kalitate handiagoko ura edo ur osasungarriagoa izateko”, ohartarazi zuen bozeramaileak. Espainian, iturburua Coca Cola Españak, bere aldetik, esan
|
zuen
gure herrialdean ur mineral naturala bakarrik merkaturatzen duela Osasun eta Kontsumo Ministerioaren zehaztapenei jarraiki, hiru iturburutik datorrena, eta laster laurdena gehituko zaiola. Konpainiak Espainian ontziratzen duen ura, “Bonaqua” markarekin, Santolin (Burgos), Fuencisla (Valentzia) eta Fuenmayor (Teruel) iturburuetatik dator, eta konpainiak gaur egun beste bat Galizian sartzea negoziatzen du.
|
|
|
Juan Ignacio Perez inolako zalantzarik gabe nagusitu arren gure hautagaitzak 7.143 boto lortu zituen, horietatik 6.306 ikasleenak eta gainerakoak, 837, irakasle eta langileenak. Benetan argazki polita izan zela diogu harro, harrokeriarik gabe; botoetan ikasleen erdia baino gehiago gure mezuari lotu zitzaion eta irakasle langileen heren batek ere apustua egin
|
zuen
guk aurkeztutako programaren alde. Zimentarri ederra gerora begira lagun horiek uztartzen asmatuko bagenu.
|
|
|
1) Kartzelak hasieratik bultzatu
|
zuen
gu jipoituak, mehatxatuak eta irainduak izatea.
|
|
|
Itzultzean, bidaia harrigarri hartan ikusi eta ikasitakoak liburuxka batean idatzi zituen. Besteak beste, gaur egun Tibet izenez ezagutzen dugun lurraldea bisitatu
|
zuen
gure veneziarrak. Eta europarra eta kristaua izanik, biziki harritu zen fedegabeen lurralde batean Jesukristo hil zuen Arma Santuari buruzko dokumentu bat erakutsi ziotenean.
|
|
|
–Asmatu egin
|
zuen
gure Lasartek, beraz. Baita ingelesek ere.
|
|
|
Dorre zuriak begi erraldoi bat zabaldu balu bezala izan zen. Betazalik gabeko begi horixka, borobil hark gaua arakatu
|
zuen
gure bila. Ezin zitzaion itzuri harri eta argizko ziklope hari.
|
|
|
Gainera, liskarrek iraun bitartean ezin hobeki aritu omen zen: kapitain maila iritsi
|
zuen
gure armada xumean. " Ibarra kapitaina".
|
|
|
Gure iritziak zabaltzen. Arestirekin adiskidantza handia izan genuen, Euskaltzaindiko urgazle nintzenez, garai horietan bilkuretara joaten nintzen; antzerki bat ere idatzi
|
zuen
guretzat: Beste mundukoak eta zoro bat.
|
|
|
Dakigunez, Antzinate klasikoak jadanik igarria zuen hizkuntzaren artikulazioaren kontzeptua Ferdinand de Saussure hizkuntzalari suitzarrak sakon aztertu zuen urteetan, haren Cours de linguistique generale hilondoko liburuan ageri denez. Urte horietan beretan jardun
|
zuen
gure Wittgensteinek bere Egunkari filosofikoan jite bereko gogoetak izkiriatzen, perspektiba ezberdinetik abiatu arren. " Nire zeregin guztia honetan datza:
|
|
|
Hartara, hizkuntza/ arrazoimena eta gizartekoitasuna (izaera sozial edo politikoa, alegia) ditugu gizakiaren ezaugarri nagusiak, Aristotelesen arabera. Zuzen ikusi
|
zuen
gure filosofoak. Eta gorago, formulatu dugun hirugarren definizioa idatzi ez bazuen, beharrezkotzat iruditu zitzaiolako izan bide zen," zoon politikon" esapidean jada" ethikon" izenondoa ere gainulertzen z (u) elakoan, harentzat etika politikaren baitan kokatzen zelako, politikaren parte bat zelako, hain zuzen ere, Etika Nikomakorentzat bilduman hasieratik garbiro adierazten denez.
|
|
|
Bai baitirudi jarrera eta jardun koherente bakarra autofagia linguistikoa dela, edota estasi bidezko kontenplazioa. Dogmatismoa eta zentzugabeko berriketa nagusi ziren (eta diren) garai hartan (eta honetan) isiltasunaren balio propedeutiko eta filosofikoa nabarmendu
|
zuen
gure filosofoak. Bide honetatik, metafisikaren zereginak bat egiten du poeten, artisten eta mistikoen kontenplazioarekin, non isiltasunak ohorezko tokia duen.
|
|
|
Andre sendo, Genovevari ez genion ahuldade unerik ikusten, ezta basoko kanposantu ttikira erretiratu eta hiru gurutzeen aurrean belaunikatzen zenean ere, eta hain zen justua bere hizketa edo keinuei buruz, non horietako bakar batek sekulako garrantzia hartzen
|
zuen
guretzat. Bere agur batek poza ematen zigun egun osorako; bizkarrean txapaka eginez gero, berriz, saltoka hasteko gogoa.
|
|
|
Gai hartaz ezin nuela inorekin hitz egin, hori zen pena. La Vachek ez
|
zuen
gure tratabidearekin jarraitzeko asmorik erakusten. Ukuilura sartu nintzenean, begiratu ere ez zidan egin, edo hobeto esateko, begiratu egin zidan baina bere ohizko mezuarekin:
|
|
|
Ordea Setatsuak oso bestela pentsatzen du, berak pentsatzen du behiok handitasun bat badugula gurekin, eta gainerako animali jende guztia azpian gelditzen zaigula. Egun hartan ere, elurtea eta elurtearen bakardadea aintzat hartu eta, niri kontra eginez, himno moduko bat osatu
|
zuen
gure arrazakoen alde.
|
|
2005
|
|
|
Gure aitak" ingelesak" deitzen zien beti australiarrei. " Gu italianoekin inglesekin baino hobeto arreglaten gara", esaten
|
zuen
gure aitak. " Aita!, ez dira inglesak, australianoak dira!".
|
|
|
Alemaniarraren obran irakurri genuenaren arabera, santua, Frantzisko delakoa, familia agramondar baten semea zen agramondarra eta beaumondarra hitzen esanahia ondoren ikasiko genuen, Konkistaren garaian berebiziko protagonismoa izan zuen sendi bateko kidea. Gurasoak Jatsuko Juan eta Azpilkuetako Maria zituen, baina gehienbat, Migel eta Joan anaiek jokatu rolak bereganatu
|
zuen
gure arreta: anaiak 1521ean Amaiurko gaztelua defendatzen egon baitziren.
|
|
|
Autobidearena zen gai nagusia gure politikagintzan, politika egiteko molde bat ezarri zuen autobidearenak. bosturtekoan, Probintzia eta Erresumaren arteko muga maiz zulatu behar genuenontzat, autobidearenak, erabat baldintzatu
|
zuen
gure eguneroko ibilbidea. Egungo autobia ez beste errepide guztiak ibili genituen Lasarte Oriara heltzeko.
|
|
|
Zaharra zen amama. 40 urte zituela izan
|
zuen
gure ama.
|
|
|
Hurrengo urtean Monsantok auzitara eraman
|
zuen
gure baserritarra. Salatu zuen bere hazi transgenikoa lizentziarik gabe erein eta gainera saldu ere egiten zuela, patente eskubideak urratuz.
|
|
|
Bertzalde, oroitu beharra dago joan den ekainean Europako Batasuneko (EBko) Kanpo Arazoetarako Ministro Batzordeak hartutako erabakiari esker, Estatuko hizkuntza koofizialak Europako Kontseiluan eta EBko erakunde eta organo ezberdinetan ofizialki erabili ahal izanen direla. Berriak oihartzun zabala izan
|
zuen
gure hedabideetan eta ordezkari publikoen artean. Izan ere, erabaki hori 2004ko abenduan Espainiako Gobernuak aurkeztu zuen Memorandum Linguistico dokumentuan biltzen den eskakizunari EBko Ministro Batzordeak emandako erantzuna da.
|
|
|
«Ordurarte ez zuen grabatu bertan rock klasikoa edo blues rocka egiten zuen talderik. Ordurarte grabatu zituen taldeak entzun genituen, soinuak konbentzitu gintuen baina bagenuen zalantza hori, ea lortuko
|
zuen
gure berezitasun hori agertzea. Bera asko saiatu zen, estiloan asko sartu zen eta emaitzarekin oso oso gustura geratu gara», diosku Jon Gurrutxaga abeslariak.
|
|
|
Nork ezagutzen du Paulo VI.ak Frantzia erdialdeko apezpikuei egin gomendioa 1977an? Herri ttipietan apez eskasia gatik apezik gabeko elizkizunak egitea aipatu zioten eta Burulehenak azpimarratzen
|
zuen
gure mendeari laket zaizkiola gizonaren heineko elgarretaratzeak.143
|
|
|
Gainera bihi batek ez
|
zuen
gure historia kuriostasunaren asetzeko den mendreneko arrangura izpirik. Beren arrangura bakarra:
|
|
|
11rako antolatua zen Biltzar Konstituziogilerako izendatu zuten korsikarrek Louis Lucien Bonaparte, eta kidetza hori betetzeko Parisa jo
|
zuen
gure hizkuntzalariak, politika munduan sartuz. Baina, 1849ko urtarrilaren 9an ezabatu zituzten izendapenak; hala eta guztiz ere Parisen jarraitu zuen Cavagnari bere idazkariarekin irailaren 7ra arte, Sena departamendutik senatore izendatua izan zen datara arte, hain zuzen.
|
|
|
ez dago aita guztiei kantatzerik. Bereari kantatuz lortu
|
zuen
gu denok hunkitzea?.
|
|
|
Osasun eta Kontsumo ministroa, Elena Salgado, legeria berritzearen alde agertu zen atzo, “ahalik eta adostasunik handienarekin”, Hego Korean egindako ikerketa zientifikoen antzekoak egin daitezen, non zelula ama pertsonalizatuak sortu baitira klonazio terapeutikoaren bidez transplanteak egiteko. Salgadok nabarmendu
|
zuen
gure herrialdean badela nahikoa gizarte laguntza teknika hori ahalbidetzen duen legeria garatzeko. Osasuneko titularraren arabera, orain eman behar den pausoa da “idazten ari den Biomedikuntzako Ikerketa Legearen terminoak komunitate zientifikoarekin eta bioetikako arduradunekin eztabaidatzea”, “beti ahalik eta adostasunik handiena izango duen” testua prestatzeko.
|
|
|
Izan ere, Munduko Osasun Erakundeko (OME) adituek ohartarazi dute hegaztien gripearen birusak gizakiak errazago mutatu, infektatu eta pandemia eragin dezakeela. Salgadok esan
|
zuen
gure herrialdea prestatzen ari dela “autonomia erkidego guztietan lehenengo egunetarako antiralen zenbatekoa izateko behar diren dosiak” izateko. Horrez gain, esan zuen Espainian, EBko gainerako herrialdeetan bezala, alerta neurriek, birusen aurkako hornidura alde batera utzita, txertoak egiten dituzten enpresek ahalik eta denbora laburrenean produzitzeko kudeaketa plana barne hartzen dutela.
|
|
|
NBEk duela gutxi adierazi zuen Espainia dela berotegi efektua eragiten duten gasen emisioak gehien hazi diren munduko herrialdea 1990 eta 2003 bitartean (%41, 7). Narbonak justifikatu
|
zuen
gure herrialdeak “bost urtean %10 hazi den biztanleria duela, planetako hainbat tokitatik datozen lau milioi etorkin hartuta”. Baina Ingurumeneko titularrak zehaztu zuen “Kiotoko helburutik 25 puntura egon arren, oraindik ere “per capita” emisioak beste herrialde batzuetakoak baino %30 txikiagoak dira”, eta ez daude Protokoloak ezarritako murrizketen mende.
|
|
|
Eta zaindariari esan zion Zer da hau Jeremias eta zaindariak esan zuen Ez dakit jauna nik eta zuzendariak Nondik sartu da hainbeste jende eta zaindariak Ez dakit jauna nik eta zuzendariak Zeri begira egon zara Jeremias eta Jeremiasek Jauna nik, eta dardarka zegoen Jeremias. Eta unean unean ernegatuago zegoen golf zelaiko zuzendaria, eta esan zuen Halakorik eta esan zuen Lotsagarria eta esan
|
zuen
Gure sasoian. Eta Jeremiasi esan zion poliziari deitzeko.
|
|
|
Isilik jarraitu genuen goiti. Elurrak karraska egiten
|
zuen
gure oinpean. Arnasa falta sumatu nuen une batez.
|
|
|
Bezperako hitzaldiagatik zorionak eman nizkion, eta musu batekin eskertu zidan. Gutxitan joaten nintzen Idoiaren etxera; amaren eta bigarren senarraren arteko harremana ez zegoen unerik gozoenean, inondik ere, eta etxe hartan ez zen giro; hargatik, Idoiak nahiago izaten
|
zuen
gurera etorri. Ez zen batere ondo konpontzen aitaordearekin; harroputza irizten zion.
|